EKONOMİK FAALİYETLERİN EKONOMİK FAALİYETLERİN SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI

Merhaba!Merhaba!

Derse başlamadan sizlerden Derse başlamadan sizlerden cevaplamanızı istediğim cevaplamanızı istediğim

birkaç soru varbirkaç soru var

Ekonomik faaliyet denilince Ekonomik faaliyet denilince aklınıza ne geliyor?aklınıza ne geliyor?

Çevremizde hangi ekonomik Çevremizde hangi ekonomik faaliyetler var?faaliyetler var?

Ekonomik gelişmişlik düzeyi Ekonomik gelişmişlik düzeyi üzerinde etkili olan faktörler üzerinde etkili olan faktörler

nelerdir?nelerdir?

Ve sonuncusu:Ve sonuncusu:

Hangi ekonomik faaliyetlerin Hangi ekonomik faaliyetlerin yoğun olduğu yerleşmeler yoğun olduğu yerleşmeler

daha çok gelişmiştir?daha çok gelişmiştir?

İnsanlar, hayatlarını devam ettirmek ve İnsanlar, hayatlarını devam ettirmek ve ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak

zorundadırlar.zorundadırlar.

Bu amaçla çeşitli ekonomik Bu amaçla çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunurlar.faaliyetlerde bulunurlar.

Bu faaliyetler;Bu faaliyetler;

BirincilBirincilİkincilİkincil

ÜçüncülÜçüncül

Olmak üzere BEŞ grupta incelenebilirOlmak üzere BEŞ grupta incelenebilir

DördüncülDördüncül

BeşincilBeşincil

BirincilFaaliyetler Madencilik

Hayvancılık

Balıkçılık

Tarım

AvcılıkToplayıcılık

Ormancılık

İkincilFaaliyetler

Metal İşleme

Tekstil Sanayi

İnşaat

KimyaSanayi

Makine Sanayi

Otomotiv Sanayi

ÜçüncülFaaliyetler Turizm

Eğitim

Pazarlama

Ulaşım

Sağlık

Bankacılık

DördüncülFaaliyetler

Dördüncül  ekonomik  faaliyetler  bilgisayar  ve  uydu  bilgi aktarma  sistemlerinin  geli mesi  ile ortaya   ç kan  bilgi  toplama , ş ıi leme , de i tirme  ve  yayma  i lemleriyle ş ğ ş ş u ra an  kesimin çal t  faaliyetlerdir.ğ ş ış ığı

Üçüncül faaliyetler içinden teknolojik bak mdan ıileri ülkelerde, say lar gittikçe artan birçok insan ı ıbilgi toplama, i leme, de i tirme ve yayma i iyle ş ğ ş şu ra malar dördüncül (kuaterner) faaliyetler ğ ş ıolarak bir grubun ayr lmas na gidilebilece ini ı ı ğgöstermektedir.

DördüncülFaaliyetler

Bu, bilgisayar ça n n, uydu bilgi aktarma ğı ı(transmisyon) devrinin ve önceden tahmin edilemeyen miktar ve hacimdeki bilgi birikiminin bir ürünüdür. Co rafi bilgi ğsistemlerini (GIS Geographical Information Systems) ortaya ç karan co rafyac lar da bu ı ğ ıdördüncül faaliyetlere önemli katk daıbulunmaktad rlar. ı

BeşincilFaaliyetler

 Be incil  faaliyetler  ise  dördüncül  ekonomik ş faaliyetlerden  akan  bilginin  temeline  dayanan karar  verme  faaliyetleri  olarak  tan mlanabilirı Nazmiye Özgüç Ekonomik Co rafyaya Giri 'te bu konuyla ilgili unlar yazm :ğ ş ş ı ışBaz ekonomik co rafyac lar da be inci bir düzey ı ğ ı şdaha ay rt etmektedirler ki bu da k sacaı ıbe incil (kuiner) faaliyetler grubudur ve karar verme şfaaliyetleri olarak da an labilirı

BeşincilFaaliyetler

 Bunlar, dünyada say lar büyük ölçüde artan belli ba l ı ı ş ıirketlerine rehberlik eden i letme ya daş ş

kontrol fonksiyonu faaliyetleridir ve bu faaliyetlerde kararlar kuaterner faaliyetlerden akanbilgi temeline dayand r larak verilir. Her ne kadar az say da ı ı ıki i be incil denilen buş şfonksiyonlar icra ediyorsa da, bunlar n dünya ı ıekonomisindeki etkileri korkunç büyüktür(Tümertekin ve Özgüç 2011).

Şimdi sizinle küçük bir etkinlik Şimdi sizinle küçük bir etkinlik yapalımyapalım

Herkes kendine bir meslek Herkes kendine bir meslek belirlesinbelirlesin

Sorduğumuz arkadaşımız bize Sorduğumuz arkadaşımız bize o meslekle ilgili ipucu versino meslekle ilgili ipucu versin

Biz de bu mesleğin hangi Biz de bu mesleğin hangi faaliyet grubunda olduğunu faaliyet grubunda olduğunu

bulalım?bulalım?

MESLEĞİ SEÇİP

BURADAN BAŞLAYALI

M

Bu etkinlikte ilgili yerlere fare ile tıklatın

HAYIRHAYIREVETEVET

Topraktan veya Denizden mi elde ediliyor

HAYIRHAYIREVETEVET

Bir şey imal ediliyor mu?

HAYIRHAYIREVETEVET

İnsanlara hizmet ediliyor mu?

BİRİNCİL FAALİYETBİRİNCİL FAALİYET

YENİ BİR MESLEK

SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ

Konuya devam

İKİNCİL FAALİYETİKİNCİL

FAALİYET

YENİ BİR MESLEK

SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ

Konuya devam

ÜÇÜNCÜL FAALİYET

ÜÇÜNCÜL FAALİYET

YENİ BİR MESLEK

SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ

Konuya devam

TEKRAR DENE

Konuya devam

Şimdi de az önceki Şimdi de az önceki etkinliğimizden yararlanıp etkinliğimizden yararlanıp

bazı meslekleri faaliyet bazı meslekleri faaliyet grubuna ayıralımgrubuna ayıralım

meh

met

alie

rcan

@h

otm

ail.

co

m –

ww

w.c

og

rafy

aku

lub

u.c

om

– K

arac

ab

ey A

nad

olu

Lis

esi

Mesleklere Göre:Mesleklere Göre:

SATIŞ ELEMANI

ÖĞRETMENOVERLOKÇU

MUHASEBECİİNŞAAT USTASIAVCI

DOKTORDEMİR-ÇELİK İŞÇİSİORMANCI

İTFAİYECİFIRINCIÇOBAN

OTOBÜS ŞOFÖRÜMOBİLYACIMADEN İŞÇİSİ

BANKACIDEMİRCİÇİFTÇİ

POLİSFABRİKA İŞÇİSİBALIKÇI

ÜÇÜNCÜL FAALİYETLER

İKİNCİL FAALİYETLER

BİRİNCİL FAALİYETLER

Şimdi deŞimdi de

gibi kavramları aşağıdaki gibi kavramları aşağıdaki tabloya yerleştirelimtabloya yerleştirelim

ULAŞIM ULAŞIM TİCARET TİCARET

BALIKÇIKLIK BALIKÇIKLIK ORMANCILIK ORMANCILIK

TEKSTİLTEKSTİL

EĞİTİM EĞİTİM

ENERJİENERJİ

SAĞLIKSAĞLIK

TARIM TARIM HAYVANCILIKHAYVANCILIK

İNŞAAT VE İNŞAAT VE BAYINDIRLIK BAYINDIRLIK

SİGORTACILIK SİGORTACILIK HABERLEŞMEHABERLEŞME

meh

met

alie

rcan

@h

otm

ail.

co

m –

ww

w.c

og

rafy

aku

lub

u.c

om

– K

arac

ab

ey A

nad

olu

Lis

esi

Sektörlere Göre:

SAĞLIKMAKİNE SANAYİİAVCILIK

EĞİTİMKİMYA SANAYİİMADENCİLİK

TİCARETOTOMOTİVORMANCILIK

ULAŞIMENERJİHAYVANCILIK

SİGORTACILIKTEKSTİLTARIM

HABERLEŞMEİNŞAAT-BAYINDIRLIKBALIKÇILIK

ÜÇÜNCÜL FAALİYETLER

İKİNCİL FAALİYETLER

BİRİNCİL FAALİYETLER

Ekonomik faaliyetleri gruplarına Ekonomik faaliyetleri gruplarına ayırdıktan sonra şimdi deayırdıktan sonra şimdi de

Aktif nüfusun ekonomik faaliyet Aktif nüfusun ekonomik faaliyet gruplarına dağılımını görelimgruplarına dağılımını görelim

mehmetaliercanmehmetaliercanKaracabey Anadolu LisesiKaracabey Anadolu Lisesi

AKTİF NÜFUSUN AKTİF NÜFUSUN EKONOMİK FAALİYET EKONOMİK FAALİYET GRUPLARINA DAĞILIMIGRUPLARINA DAĞILIMI

Ekonomik faaliyetler ve bu Ekonomik faaliyetler ve bu faaliyetlerde çalışan insanların faaliyetlerde çalışan insanların

sayısı, ülkeden ülkeye ve zamana sayısı, ülkeden ülkeye ve zamana göre değişir.göre değişir.

Çalışan nüfusun ekonomik Çalışan nüfusun ekonomik faaliyetlere göre dağılım oranları bir faaliyetlere göre dağılım oranları bir ülkenin kalkınma düzeyini gösterir.ülkenin kalkınma düzeyini gösterir.

Örneğin;

• ABDABD

• İngiltereİngiltere

• NorveçNorveç

• JaponyaJaponya

• İtalya İtalya

gibi ülkelerle;gibi ülkelerle;

• MaliMali• NijeryaNijerya• SomaliSomali• ÇinÇin• BangladeşBangladeş

gibi ülkelerde çalışan gibi ülkelerde çalışan nüfusun ekonomik nüfusun ekonomik faaliyetlere dağılımı faaliyetlere dağılımı birbirinden farklıdırbirbirinden farklıdır

Dünya Bankasının 2005 Dünya Bankasının 2005 verilerine göre farklı verilerine göre farklı

ülkelerdeki çalışan nüfusun ülkelerdeki çalışan nüfusun sektörlere dağılımını sektörlere dağılımını

inceleyeliminceleyelim

SOMALİ

Birincil 65%

İkincil 10%

Üçüncül 25%

meh

met

alie

rcan

@h

otm

ail.

co

m –

ww

w.c

og

rafy

aku

lub

u.c

om

– K

arac

ab

ey A

nad

olu

Lis

esi

BULGARİSTAN

Birincil 21%

İkincil 29%

Üçüncül 50%

ALMANYABirincil 1%

İkincil 31%

Üçüncül 68%

Şimdi de resim ve Şimdi de resim ve metinlerden yararlanarak metinlerden yararlanarak ekonomik faaliyetlerin az ekonomik faaliyetlerin az önce gösterdiğimiz hangi önce gösterdiğimiz hangi

ülkeye ait olabileceği ülkeye ait olabileceği konusunda çıkarımlarda konusunda çıkarımlarda

bulunalımbulunalım

Birinci Ülkemizde,Birinci Ülkemizde,

• HayvancılıkHayvancılık

• BalıkçılıkBalıkçılık

• OrmancılıkOrmancılık

• Madencilik önemli Madencilik önemli geçim geçim kaynaklarındandır.kaynaklarındandır.

• Ekonomimizde işçi Ekonomimizde işçi gücüne ihtiyaç gücüne ihtiyaç duyulurduyulur

• İhracatımızdaİhracatımızda ham ham maddeler, maddeler,

• İthalatımızdaİthalatımızda ise sanayi ise sanayi ürünleri önemli yer tutarürünleri önemli yer tutar

• Sanayimizi geliştirip, Sanayimizi geliştirip, geçim standardımızı geçim standardımızı yükseltebilmek için yükseltebilmek için gelişmiş ülkelerden mal gelişmiş ülkelerden mal ve makineler satın alırızve makineler satın alırız

AncakAncak• Eğitim,Eğitim,• Sağlık,Sağlık,• Ulaşım veUlaşım ve• İletişim hizmetlerinde bazı İletişim hizmetlerinde bazı

sorunlar yaşanmaktadırsorunlar yaşanmaktadır

İkinci Ülkemizde,İkinci Ülkemizde,

• İnsanların büyük İnsanların büyük çoğunluğu çeşitli çoğunluğu çeşitli sanayi kollarında sanayi kollarında çalışırçalışır

• İhracatımızda İhracatımızda işlenmiş mamullerin işlenmiş mamullerin payı giderek payı giderek artmaktadırartmaktadır

• Ulaşım,Ulaşım,• İletişim,İletişim,• Sağlık ve Sağlık ve • Eğitim alanında Eğitim alanında

önemli gelişmeler önemli gelişmeler olmaktadır.olmaktadır.

• Bu gelişmelerde, sanayinin büyük bir Bu gelişmelerde, sanayinin büyük bir katkısı bulunmaktadırkatkısı bulunmaktadır

İnsanlarımız İnsanlarımız genellikle,genellikle,

• Hastanelerde,Hastanelerde,• Okullarda,Okullarda,• Ofislerde,Ofislerde,• Turizm ve Turizm ve • Bilimsel araştırma Bilimsel araştırma

gibi alanlarda gibi alanlarda çalışırlarçalışırlar

Üçüncü Ülkemizde,Üçüncü Ülkemizde,

• Eğitim,Eğitim,• Sağlık,Sağlık,• Ulaşım,Ulaşım,• İletişim ve İletişim ve • Kültürel etkinliklerKültürel etkinlikler

İnsanlarımız için İnsanlarımız için önemlidirönemlidir

• Ülkemizde yaşam Ülkemizde yaşam standardı oldukça standardı oldukça yüksektiryüksektir

• Gelişmiş Gelişmiş sanayimizin sanayimizin ihtiyacı olan ham ihtiyacı olan ham maddeleri diğer maddeleri diğer ülkelerden satın ülkelerden satın alırız.alırız.

• Dördüncül ve Dördüncül ve Beşincil faaliyetler Beşincil faaliyetler genelde bu genelde bu ülkelerde ülkelerde yaygındıryaygındır

Gelişmiş ÜlkelerGelişmiş Ülkeler

• Sanayi ürünleri ihraç ederSanayi ürünleri ihraç eder

• Ürün değeri yüksektirÜrün değeri yüksektir

• Nüfus artış hızı düşüktürNüfus artış hızı düşüktür

• Nüfusun önemli bir kısmı hizmet Nüfusun önemli bir kısmı hizmet sektöründe çalışırsektöründe çalışır

• Gelişmemiş ülkelere göre daha çok Gelişmemiş ülkelere göre daha çok gazete ve dergi okunurgazete ve dergi okunur

• Ortalama ömür uzun ve yaşam Ortalama ömür uzun ve yaşam standardı yüksektirstandardı yüksektir

Gelişmemiş ÜlkelerGelişmemiş Ülkeler

• İhraç ürünlerinin çoğunluğunu tarım İhraç ürünlerinin çoğunluğunu tarım ürünleri oluştururürünleri oluşturur

• Sanayileşme sınırlıdır, teknolojik alt yapı Sanayileşme sınırlıdır, teknolojik alt yapı bakımından dışa bağımlıdırbakımından dışa bağımlıdır

• Nüfus artış hızı fazladırNüfus artış hızı fazladır• Beslenme yetersizdirBeslenme yetersizdir• Hastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektirHastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektir• Ortalama ömür kısa ve yaşam standardı Ortalama ömür kısa ve yaşam standardı

düşüktürdüşüktür

Şimdi Şimdi İngiltere’de 1790, İngiltere’de 1790,

1890, 1990 1890, 1990 yıllarında Çalışan yıllarında Çalışan

nüfusun nüfusun ekonomik ekonomik

faaliyet kollarına faaliyet kollarına dağılımı dağılımı

grafiklerini grafiklerini inceleyelim.inceleyelim.

meh

met

alie

rcan

@h

otm

ail.

co

m –

ww

w.c

og

rafy

aku

lub

u.c

om

– K

arac

ab

ey A

nad

olu

Lis

esi

İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)(Kaynak: Dünya Bankası 2005)

1790

Birincil 75%

İkincil 15%

Üçüncül 10%

1890Birincil 4%

İkincil 56%

Üçüncül 40%

1990Birincil 3%

İkincil 32%

Üçüncül 65%

Bu üç grafiği daha iyi analiz Bu üç grafiği daha iyi analiz edebilmek için aşağıdaki tabloda edebilmek için aşağıdaki tabloda Yıllara göre Ekonomik faaliyetleri Yıllara göre Ekonomik faaliyetleri

gösterelimgösterelim

meh

met

alie

rcan

@h

otm

ail.

co

m –

ww

w.c

og

rafy

aku

lub

u.c

om

– K

arac

ab

ey A

nad

olu

Lis

esi

İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)

%65%65%32%32%3%319901990

%40%40%56%56%4%418901890

%10%10%15%15%75%7517901790

ÜçüncülÜçüncül

FaaliyetFaaliyetİkincil İkincil

FaaliyetFaaliyetBirincil Birincil FaaliyetFaaliyetYıllarYıllar

Evet! Tabloda hepsini bir arada Evet! Tabloda hepsini bir arada gördük.gördük.

Buna göre şimdi size soracaklarımı Buna göre şimdi size soracaklarımı birlikte düşünelim:birlikte düşünelim:

Verilere göre en çok değişim Verilere göre en çok değişim hangi grupta olmuştur?hangi grupta olmuştur?

Bu ülkenin gelişim düzeyi nasıl Bu ülkenin gelişim düzeyi nasıl bir değişim göstermektedir?bir değişim göstermektedir?

Sizce değişimin nedenleri Sizce değişimin nedenleri nelerdir?nelerdir?

Az daha unutuyordumAz daha unutuyordum

Ölçme ve Değerlendirme Sorularına Ölçme ve Değerlendirme Sorularına Bakmayı UnutmayınBakmayı Unutmayın