EĞİTİM BİLİMİNE EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞGİRİŞ

Doç. Dr. Kaya YILDIZDoç. Dr. Kaya YILDIZ

A.İ.B.Ü. Eğitim FakültesiA.İ.B.Ü. Eğitim Fakültesi

2014 BOLU2014 BOLU

Eğitim Bilimine GirişEğitim Bilimine Giriş Eğitim Bilimi iki temel kavram Eğitim Bilimi iki temel kavram

üzerine biçimlenmiş bir üzerine biçimlenmiş bir

uzmanlıktır.uzmanlıktır.

Bu kavramlar Bu kavramlar

EĞİTİM ve ÖĞRETİMEĞİTİM ve ÖĞRETİM

Eğitim Bilimine GirişEğitim Bilimine Giriş Bir kişinin öğretmen olabilmesi Bir kişinin öğretmen olabilmesi

için öncelikle eğitim ve öğretim için öncelikle eğitim ve öğretim

kavramlarını çok iyi algılaması kavramlarını çok iyi algılaması

ve özümsemesi gerekir.ve özümsemesi gerekir.

EĞİTİM EĞİTİM NEDİR?NEDİR?

EğitimEğitim

“ Öğrenmemi

engelleyen tek

şey aldığım

eğitimdir”

EğitimEğitim

““Eğitimidir ki bir ulusu Eğitimidir ki bir ulusu

özgür, bağımsız, özgür, bağımsız,

şanlı, yüce bir toplum şanlı, yüce bir toplum

halinde yaşatır veya halinde yaşatır veya

esirliğe ve sefalete esirliğe ve sefalete

sürükler”sürükler”

Kim Haklı? Kim Haklı?

Ya da Ya da

hangisinin hangisinin

görüşü doğru görüşü doğru

İçeriğini dikkate İçeriğini dikkate

almadan, eğitim almadan, eğitim

iyidir yada kötüdür iyidir yada kötüdür

yargısına yargısına

varmamız bizi varmamız bizi

çelişkiye çelişkiye

düşürmektedir.düşürmektedir.

İkisi de haklıİkisi de haklı

EinsteinEinstein gereksiz aldığı gereksiz aldığı

eğitimin değersizliğinieğitimin değersizliğini

Atatürk Atatürk ise yararlı bir ise yararlı bir

eğitimin değerini eğitimin değerini

belirtmektedir.belirtmektedir.

Hitler nasıl bir Hitler nasıl bir

insandır?insandır?

Halkına karşı neler Halkına karşı neler

yapmıştır?yapmıştır?

Halkı hangi amaçları Halkı hangi amaçları

doğrultusunda doğrultusunda

yönlendirmiştir?yönlendirmiştir?

Hitler’in halkını kötü Hitler’in halkını kötü

eğittiğini hiç kimse eğittiğini hiç kimse

iddaa edemez. iddaa edemez.

Hitler halkını çok iyi Hitler halkını çok iyi

eğitmiştir ama halkına eğitmiştir ama halkına

kazandırdığı değerler kazandırdığı değerler

bizim için gereksiz ve bizim için gereksiz ve

zararlı olabilir.zararlı olabilir.

Burada önemli olan Burada önemli olan

halkının bize göre halkının bize göre

yanlış görünen yanlış görünen

davranışları istendik bir davranışları istendik bir

biçimde ve doğruluğuna biçimde ve doğruluğuna

inanarak yapmış inanarak yapmış

olmalarıdır.olmalarıdır.

EğitimEğitim Eğitim alanında çalışan her bilim Eğitim alanında çalışan her bilim

adamının, eğitimle uğraşan her adamının, eğitimle uğraşan her

eğitimcinin, her öğretmenin kendine eğitimcinin, her öğretmenin kendine

özgü geliştirdiği bir eğitim tanımı özgü geliştirdiği bir eğitim tanımı

vardır. Eğitim alanında yazılmış her vardır. Eğitim alanında yazılmış her

kitapta, her yazıda eğitimin değişik kitapta, her yazıda eğitimin değişik

biçimde yapılmış tanımlarına rastlanır. biçimde yapılmış tanımlarına rastlanır.

EğitimEğitim Sözlüklerde bile eğitimin değişik Sözlüklerde bile eğitimin değişik

tanımları bulunur. Eğitimin, geniş bir tanımları bulunur. Eğitimin, geniş bir

alan olması yüzünden değişik alan olması yüzünden değişik

yönlerden görülmesi, bu görünüşe yönlerden görülmesi, bu görünüşe

göre de değişik tanımlarının yapılması göre de değişik tanımlarının yapılması

doğaldır. Bu tanımların yanlış olduğu doğaldır. Bu tanımların yanlış olduğu

da söylenemez.da söylenemez.

EĞİTİM EĞİTİM NEDİR?NEDİR?

EğitimEğitim Değişik kaynaklarca Değişik kaynaklarca

yapılan eğitim yapılan eğitim

tanımları tanımları 22 kümede kümede

toplanabilir : toplanabilir :

İçerik tanımları İçerik tanımları Süreç tanımlarıSüreç tanımları

EğitimEğitim

İçerik İçerik tanımlarıtanımları

Eğitim Eğitim ((İçerik tanımlarıİçerik tanımları))

İçerik tanımları.İçerik tanımları. Bu tür tanımlar eğitimin Bu tür tanımlar eğitimin kime, kime, niçin verileceğini, niçin verileceğini, ona neler kazandıracağını ad ona neler kazandıracağını ad

vererek gösterirler. vererek gösterirler.

Eğitim Eğitim ((İçerik tanımlarıİçerik tanımları))

Örnek Örnek "Eğitim, yeni kuşakların, toplum "Eğitim, yeni kuşakların, toplum

yaşayışında yerlerini almak için yaşayışında yerlerini almak için hazırlanırken, gereken bilgi, beceri ve hazırlanırken, gereken bilgi, beceri ve anlayışlar elde etmelerine ve anlayışlar elde etmelerine ve kişiliklerini geliştirmelerine yardım kişiliklerini geliştirmelerine yardım etme etkinliği“ dir.etme etkinliği“ dir.

""Eğitim, Eğitim, yeni kuşaklaryeni kuşakların, ın, toplum toplum yaşayışında yerlerini almakyaşayışında yerlerini almak için için hazırlanırken, gereken hazırlanırken, gereken bilgi, beceri ve bilgi, beceri ve anlayışlar elde etmelerine ve anlayışlar elde etmelerine ve kişiliklerini geliştirmekişiliklerini geliştirmelerine yardım lerine yardım etme etkinliği“ dir.etme etkinliği“ dir.

Kime : Kime : Yeni KuşaklaraYeni Kuşaklara Ne: Ne: Bilgi, Beceri, Tutum, Anlayış ve Bilgi, Beceri, Tutum, Anlayış ve

Kişilik geliştirmeKişilik geliştirme Neden: Neden: Toplum Yaşamına hazırlamak Toplum Yaşamına hazırlamak

Eğitim Eğitim ((İçerik tanımlarıİçerik tanımları)) İçerik tanımlarının tümünde,

yukarıda sayılan, eğitim yapılacak kişi, eğitimin konusu ve eğitimin amacı bulunmayabilir.

Bunların bazılarında yalnız bu üç öğeden, biri olabilir, bazılarında da eğitimin nasıl, nerede, ne zaman yapılacağı da gösterilebilir.

Eğitim Eğitim ((İçerik tanımlarıİçerik tanımları)) Bu yüzden bu eğitim

tanımları genel olmaktan çok bir ya da birden çok duruma bağlı özel tanımlardır.

Gerektiği yerde kullanıldığında bu tür tanımların yol göstericiliği artabilir.

EğitimEğitimSüreç tanımlarıSüreç tanımları

Eğitim Eğitim

Süreç tanımları. Eğitimin oluşumunu anlatan

tanımlara süreç tanımları denir. Eğitimin süreci, durumdan duruma

kültürden kültüre değişmediği için, bu tür tanımlar daha genel ve soyuttur.

Örnek Örnek "Eğitim, önceden saptanmış "Eğitim, önceden saptanmış

amaçlara göre insanların amaçlara göre insanların davranışlarında belli gelişmeler davranışlarında belli gelişmeler sağlamaya yarayan planlı etkiler sağlamaya yarayan planlı etkiler dizgesi"dir.dizgesi"dir.

Bu tanımda, içerik tanımlarında olduğu gibi kime, niçin eğitim yapılacağı, hangi konuda eğitileceği bilinmemektedir.

Tanımın gösterdiği, eğitimin bir amaç için insanların davranışlarının planlı olarak değiştirilmesi olduğudur.

Bu yüzden eğitimin bu tanımı bir süreç anlatmaktadır.

Süreç tanımları, eğitimin geneli söz konusu olduğunda kullanılır.

Süreç bildiren tanımlarda soyut olan her kavramın yerine somutları konarak tanım daha özel bir tanıma dönüştürülebilir.

Bu dönüştürme, eğitim tanımına içerik kazandırır.

Böylece süreç tanımı, içerik tanımı olacağından eğitimin özel alanlarında daha çok kullanılabilir.

"Eğitim bireyin "Eğitim bireyin davranışında, kendi davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak kasıtlı olarak istendik değişme istendik değişme meydana getirme meydana getirme sürecidir" sürecidir"

(Ertürk, 1974, 12).(Ertürk, 1974, 12).

Bu tanımda eğitimle değiştirilecek olan bireyin davranışıdır.

Davranışın değişmesi ancak bireyin kendi yaşantısı yoluyla olabilir.

Bireyin davranışını değiştirmenin eğitim olarak adlandırılabilmesi için davranışın istenilerek ve kasıtlı (planlı) değiştirilmesi gerekmektedir.

EğitimEğitim Eğitim, bütün Eğitim, bütün

bunların bir bunların bir zaman akımı zaman akımı içinde yer aldığı içinde yer aldığı bir bir süreçlesüreçle oluşur.oluşur.

EğitimEğitimBöylece eğitimin

niteliğini oluşturan dört durum ortaya çıkmaktadır.

EğitimEğitim1. Eğitim, eğitilen bireyde istenilen

davranışı oluşturma işidir.

EğitimEğitim2. İnsan bir davranışı ancak 2. İnsan bir davranışı ancak

yaşayarak kazanabilmektedir.yaşayarak kazanabilmektedir.

EğitimEğitim3. Bireyde 3. Bireyde

oluşturulacak oluşturulacak davranış önceden davranış önceden saptanan eğitim saptanan eğitim amaçlarına uygun amaçlarına uygun olmak zorundadır.olmak zorundadır.

EğitimEğitim4. İnsanda davranışın 4. İnsanda davranışın

oluşturulabilmesi, planlanmış bir oluşturulabilmesi, planlanmış bir eğitim sürecinden geçmesine eğitim sürecinden geçmesine bağlıdır.bağlıdır.

Eğitim ile ilgili farklı Eğitim ile ilgili farklı tanımlartanımlar

EğitimEğitim Bireyin içinde yaşadığı Bireyin içinde yaşadığı

toplumda davranış toplumda davranış

kazanımına ve kazanımına ve

davranış değiştirmeye davranış değiştirmeye

yönelik süreçlerin yönelik süreçlerin

toplamı olarak toplamı olarak

tanımlanmaktadır.tanımlanmaktadır.

EğitimEğitim

Bireyin Bireyin

davranışlarında bir davranışlarında bir

değişikliğin ortaya değişikliğin ortaya

çıkmasıdır.çıkmasıdır.

EğitimEğitim

Toplumsal ve Toplumsal ve

bireysel boyutları bireysel boyutları

olan davranışlara olan davranışlara

yön verme ile ilgili yön verme ile ilgili

bir süreçtir.bir süreçtir.

EğitimEğitim

Öğrenme ve öğretim sonucu, kişiyi, Öğrenme ve öğretim sonucu, kişiyi,

içinde yaşadığı toplumun değer içinde yaşadığı toplumun değer

yargılarına uygun olan yetenek ve yargılarına uygun olan yetenek ve

tutumlar ile olumlu nitelikte olan diğer tutumlar ile olumlu nitelikte olan diğer

davranış biçimlerini geliştirmesine davranış biçimlerini geliştirmesine

yönelik süreçtiryönelik süreçtir

EğitimEğitim

Bireyin davranışında kendi Bireyin davranışında kendi

yaşantısı yoluyla ve kasıtlı yaşantısı yoluyla ve kasıtlı

olarak istendik değişme olarak istendik değişme

meydana getirme sürecidir.meydana getirme sürecidir.

EğitimEğitimBireyin davranışında kendi Bireyin davranışında kendi

yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana istendik değişme meydana getirme sürecidir.getirme sürecidir.

Bu tanımı incelersek karşımıza Bu tanımı incelersek karşımıza bir çok kavram çıkmaktadır. bir çok kavram çıkmaktadır.

Nedir bu kavramlar ?Nedir bu kavramlar ?

EğitimEğitim

BireyBireyin in davranışdavranışında kendi ında kendi

yaşantıyaşantısı yoluyla ve sı yoluyla ve kasıtlıkasıtlı

olarak olarak istendikistendik değişme değişme

meydana getirme meydana getirme sürecsürecidir.idir.

EğitimEğitim1.1. BireyBirey

2.2. DavranışDavranış

3.3. YaşantıYaşantı

4.4. Kasıtlı (Amaç)Kasıtlı (Amaç)

5.5. İstendikİstendik

6.6. Süreç Süreç

BİREY

45

BİREY (İnsan)BİREY (İnsan)Biolojik ve PsikolojikCanlı organizma oluşundan kaynaklanır

SosyalSosyalOrganize gruplar halinde yaşamasından kaynaklanır.

KültürelKültürel Sosyal yolla iletilen davranış biçimleri, sanat, inanç, gelenek ve insan çalışma ve düşüncelerinin tüm ürünleridir.

DAVRANIŞDAVRANIŞ

47

DAVRANIŞDAVRANIŞPsikologlara görePsikologlara göre; ;

organizmanın organizmanın etkiye karşı etkiye karşı gösterdiği tepki gösterdiği tepki veya tepkiye karşı veya tepkiye karşı gösterdiği etkidir.gösterdiği etkidir.

DAVRANIŞDAVRANIŞEğitimcilere göreEğitimcilere göre; ;

organizmanın organizmanın gözlenebilir, gözlenebilir, ölçülebilir ve ölçülebilir ve istendik olan istendik olan hareketleridir.hareketleridir.

DAVRANIŞDAVRANIŞ

Gözlenebilen, ölçülebilen bilinçli Gözlenebilen, ölçülebilen bilinçli

etkinliklerin tümü olarak tanımlanır.etkinliklerin tümü olarak tanımlanır.

Ancak gözlenebilen ve ölçülebilen her Ancak gözlenebilen ve ölçülebilen her

her etkinlik davranış değildir. Tik, her etkinlik davranış değildir. Tik,

refleks, bayılma v.b. Davranış olarak refleks, bayılma v.b. Davranış olarak

görülmez.görülmez.

DAVRANIŞDAVRANIŞ

Her istediğimiz Her istediğimiz

zaman bireyin zaman bireyin

davranışlarını davranışlarını

değiştirebilir değiştirebilir

miyiz?miyiz?

DAVRANIŞDAVRANIŞ

Kesinlikle HAYIR…Kesinlikle HAYIR…

DAVRANIŞDAVRANIŞKesinlikle her Kesinlikle her

istenildiğinde davranışı istenildiğinde davranışı

değiştirmek kolay değiştirmek kolay

değildir. değildir.

Bir bireyin davranışını Bir bireyin davranışını

değiştirmek için bazı değiştirmek için bazı

koşulların olması gerekir.koşulların olması gerekir.

DAVRANIŞDAVRANIŞ Bireyin gelişim düzeyi

Uygun ortam

İsteklilik

Yeterli düzeyde öğrenme gibi…

DAVRANIŞ ÇEŞİTLERİ

Doğuştan Gelen Davranışlar

Geçici Davranışlar Sonradan Kazanılmış Davranışlar

(öğrenme, öğrenilen davranışlar, insan

davranışlarının çoğunluğu sonradan edinilen öğrenilen

davranışlardır)

İçgüdüselBüyüme, olgunlaşma sonucu olan oturma , kalkma, yürüme, ses çıkrama

Alkol, ilaç, hastalık vb. etkisiyle oluşan

davranışlar

Refleksif davranışlar

örneğin emme gibi

İstendik davranışlar

Planlı ve programlıEğitim ürünü davranışlar

Plansız rastgele oluşan davranışlar

İstenmeyen kötü kültürel şartlardaki oluşan davranışlar

Hatalı eğitim sonucu olaşan

davranışlar

İstenmedik davranışlar

55

YAŞANTIYAŞANTI

56

YAŞANTIYAŞANTIBireyin diğer bireylerle ve Bireyin diğer bireylerle ve

çevresiyle çevresiyle etkileşimetkileşiminin bireyde inin bireyde bıraktığı izlenimdir.bıraktığı izlenimdir.

YAŞANTIYAŞANTI Bireyin çevresindekilerle ve Bireyin çevresindekilerle ve

karşıtlarıyla karşıtlarıyla etkileşimetkileşimde de

bulunmasıdır. Bu etkileşim canlı bulunmasıdır. Bu etkileşim canlı

cansız varlıklarla olabileceği gibi cansız varlıklarla olabileceği gibi

olay ve olgularla da olay ve olgularla da

gerçekleşebilir.gerçekleşebilir.

YAŞANTIYAŞANTI Yaşantının oluşabilmesi için, bir Yaşantının oluşabilmesi için, bir

karşıtı etkilemek ve ondan karşıtı etkilemek ve ondan

etkilenmek bu etkinin de belli etkilenmek bu etkinin de belli

bir süre kalması gerekir. bir süre kalması gerekir. Bu ise

etkileşim olarak bilinir.

Etkileşim nedir?Etkileşim nedir?

Etkileşim = İletişim midir?Etkileşim = İletişim midir?

Etkileşim genelde Etkileşim genelde

iletişim ile eş anlamlı iletişim ile eş anlamlı

kabul edilir. kabul edilir.

Oysa etkileşim Oysa etkileşim

iletişimi de içeren iletişimi de içeren

çok geniş bir çok geniş bir

kavramdır. kavramdır.

İletişim: bir duyguyu bir

mesajı ve bir haberi

karşı tarafa sunmak ve

bir dönüt almakla

gerçekleşir.

Etkileşim ise: etki etmek

ve etkilenmek olarak

ifade edilebilir. İletişim

etkileşim yollarından en

önemlisidir ancak

sadece biridir.

KASITLILIKKASITLILIK

63

KASITLILIKKASITLILIK Belirli bir hedef-davranışların bireylere Belirli bir hedef-davranışların bireylere

(öğrencilere-insanlara) kazandırılması için öğrenen (öğrencilere-insanlara) kazandırılması için öğrenen

ve öğreten tarafından bilinen ve planlanmış, ve öğreten tarafından bilinen ve planlanmış,

programlanmış öğretimsel uyarıcılarının bilinçli programlanmış öğretimsel uyarıcılarının bilinçli

olarak kullanılmasıyla öğrenenin davranışlarını olarak kullanılmasıyla öğrenenin davranışlarını

maksatlı değiştirme durumudur. maksatlı değiştirme durumudur. Yani planlıdır, Yani planlıdır,

yani AMAÇ’tıryani AMAÇ’tır 64

KASITKASITTasarlanmış bir değişikliği sadece bir Tasarlanmış bir değişikliği sadece bir tesadüf eseri yaratan ve belki tesadüf eseri yaratan ve belki farkında bile olunmayan durumları farkında bile olunmayan durumları dışarıda tutmak yani istenilen dışarıda tutmak yani istenilen değişimlere bizi ulaştıracak değişimlere bizi ulaştıracak planlamaları yapmak gereğini planlamaları yapmak gereğini vurgulamak için kullanılmıştır.vurgulamak için kullanılmıştır.

AMAÇAMAÇÖnceden belirlenen ve hedefler yolu ile Önceden belirlenen ve hedefler yolu ile

ulaşılmak istenen büyük hedeftir.ulaşılmak istenen büyük hedeftir.Eğitimin 5 temel amacı vardır;Eğitimin 5 temel amacı vardır;1.1. İletişim yeterliliğiİletişim yeterliliği2.2. İşbirliği yeterlliğiİşbirliği yeterlliği3.3. Öğrenme ve araştırma yeterliliğiÖğrenme ve araştırma yeterliliği4.4. Sağlıklı yaşama yeterliliğiSağlıklı yaşama yeterliliği5.5. Üretim yeterliliğiÜretim yeterliliği

AMAÇAMAÇAmaç konusu gündeme geldiğinde Amaç konusu gündeme geldiğinde

her öğretmen adayının mutlaka her öğretmen adayının mutlaka bilmesi gereken ulusal eğitim bilmesi gereken ulusal eğitim amaçları vardır. amaçları vardır.

Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları 1739 sayılı milli eğitim temel 1739 sayılı milli eğitim temel kanununda belirlenmiştir.kanununda belirlenmiştir.

Türk Milli Eğitiminin Genel AmaçlarıTürk Milli Eğitiminin Genel Amaçları

Millî Eğitimin genel amacı bütün bireyleri; Millî Eğitimin genel amacı bütün bireyleri; 1. Atatürk  İnkılâp ve İlkelerine  ve Anayasada 1. Atatürk  İnkılâp ve İlkelerine  ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı; Türk ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin millî, ahlâkî, insanî, manevî ve kültürel Milletinin millî, ahlâkî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasa'nın başlangıcındaki temel ilkelere Anayasa'nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk dayanan demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek; getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;

Türk Milli Eğitiminin Genel AmaçlarıTürk Milli Eğitiminin Genel Amaçları

2. Beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;

Türk Milli Eğitiminin Genel AmaçlarıTürk Milli Eğitiminin Genel Amaçları

3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini 3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;meslek sahibi olmalarını sağlamak;

Türk Milli Eğitiminin Genel AmaçlarıTürk Milli Eğitiminin Genel Amaçları

Böylece, bir yandan Türk Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan millî birlik ve bütünlük içinde yandan millî birlik ve bütünlük içinde iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.ortağı yapmaktır.

İyi İNSAN

İyi VATANDAŞ

İyi bir MESLEK SAHİBİ

Ancak hepsinin Ancak hepsinin üstünde üstünde eğitimin nihai eğitimin nihai amacı, en amacı, en temel amacı; temel amacı; mutlu insanmutlu insan yetiştirmektir.yetiştirmektir.

ÖZEL AMAÇLAR

Türk eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir ve çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel amaçları, genel amaçlara ve temel ilkelere uygun olarak tespit edilir.Yukarıda sayılan eğitimin genel ve özel amaçları, her eğitim etkinliğinde uyulması gereken amaçlardır. Bu genel ve özel amaçlar bir bakıma eğitime bir çerçeve vermektedir.

Bu amaçları gerçekleştirme için bazı ilkelere gereksinim Bu amaçları gerçekleştirme için bazı ilkelere gereksinim vardır. vardır.

Bu çerçevede Türk Milli Eğitiminin 14 Temel İlkesi vardır.Bu çerçevede Türk Milli Eğitiminin 14 Temel İlkesi vardır. TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ 1.Genellik ve Eşitlik    

2.Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları           3.Yöneltme4.Eğitim Hakkı            5.Fırsat ve İmkân Eşitliği            6.Süreklilik                                                                  7.Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği8.Demokrasi Eğitimi9.Lâiklik10. Bilimsellik11. Plânlılık12. Karma Eğitim13.Okul ile Ailenin İş Birliği14. Her Yerde Eğitim

İSTENDİKİSTENDİK

76

İSTENDİKİSTENDİK

Birey, konu alan, çevre ve doğanın Birey, konu alan, çevre ve doğanın

belirleyici olduğu ve belli eğitim belirleyici olduğu ve belli eğitim

süzgeçlerinden geçen ve bireye süzgeçlerinden geçen ve bireye

kazandırılması öngörülen, birey kazandırılması öngörülen, birey

tarafından da kendi yaşantısı yoluyla tarafından da kendi yaşantısı yoluyla

kazanmasını değer görülen niteliklerdir.kazanmasını değer görülen niteliklerdir.77

İSTENDİKİSTENDİKSöz konusu değişmenin önceden Söz konusu değişmenin önceden

tasarlanmış olduğunu belirtir.tasarlanmış olduğunu belirtir.

SÜREÇSÜREÇ

80

SÜREÇSÜREÇBelli bir sonuca Belli bir sonuca ulaşmak veya bir ulaşmak veya bir oluşumu oluşumu gerçekleştirmek için gerçekleştirmek için birbirini izleyen birbirini izleyen olayların yada olayların yada durumların akışıdır.durumların akışıdır.

SÜREÇSÜREÇ Süreç bir amaca/hedefe ulaşmada birbirini Süreç bir amaca/hedefe ulaşmada birbirini

etkileyen ve tetikleyen katma değer sağlayan etkileyen ve tetikleyen katma değer sağlayan

işlemler zinciridir.işlemler zinciridir.

Bir amaca dönük karşılıklı ilişki eylem ya da Bir amaca dönük karşılıklı ilişki eylem ya da

olayların tanımlanabilir bir akışıdır . olayların tanımlanabilir bir akışıdır .

Bir ürünün oluşumunda yer alan etkinlikler bütünü Bir ürünün oluşumunda yer alan etkinlikler bütünü

ya da belirli bir hedefe yönelik işlemler dizisidir .ya da belirli bir hedefe yönelik işlemler dizisidir .82

EĞİTİM

Davranış Değiştirme(Kasıtlı ve İstendik)

Yaşantı Sonucu Süreç

EĞİTİMİN ÖZELLİKLEREĞİTİMİN ÖZELLİKLER

1. Kapsamlı karmaşık ve çok boyutludur.

2. Sürekli ve dinamiktir.

3. Yaşantı yoluyla davranışta istendik

yönde olur

4. Hem kültürü etkiler hem de kültürden

etkilenir 84

EĞİTİMİN ÖZELLİKLEREĞİTİMİN ÖZELLİKLER

5. Kültürü aktarır.

6. Bireyi sosyalleştirir.

7. Tutarlı amaca yönelik ve

bütünleyicidir.

8. Oldukça geniştir. Zaman ve mekan

yönünden sınırlandırılamaz. 85

SOSYALLEŞME

86

SOSYALLEŞMESOSYALLEŞME Kişinin belirli bir toplumun davranış kalıplarının Kişinin belirli bir toplumun davranış kalıplarının

kişiliğe mal ederek o topluma ait bir kişi durumuna kişiliğe mal ederek o topluma ait bir kişi durumuna

gelmesidirgelmesidir

Bireyin, yalnızca biyolojik bir varlık olmaktan çıkıp Bireyin, yalnızca biyolojik bir varlık olmaktan çıkıp

belli bir topluma ve belli kümelere bütünleştirilmesi belli bir topluma ve belli kümelere bütünleştirilmesi

sürecine toplumsallaştırma denirsürecine toplumsallaştırma denir 87

KÜLTÜRKÜLTÜR

88

KÜLTÜRKÜLTÜR Kültür, insanların birbirleriyle ve Kültür, insanların birbirleriyle ve

çevreleriyle etkileşimlerinin örgütlenik çevreleriyle etkileşimlerinin örgütlenik

ve birikik ürünleridir. ve birikik ürünleridir.

Kültür bir toplumun yaşama biçimidir Kültür bir toplumun yaşama biçimidir

(Sönmez, 2006). (Sönmez, 2006). 89

KÜLTÜRLEMEKÜLTÜRLEME

90

KÜLTÜRLEMEKÜLTÜRLEME İçinde yaşanılan toplumun İçinde yaşanılan toplumun kültürel değerlerin bireye kültürel değerlerin bireye kazandırılması sürecidir. kazandırılması sürecidir.

91

KÜLTÜRLEMEKÜLTÜRLEME Bireyin içinde yaşadığı Bireyin içinde yaşadığı kültürdeki özellikleri kültürdeki özellikleri kazanmasına kültürlenme denirkazanmasına kültürlenme denir

92

KÜLTÜRLEŞMEKÜLTÜRLEŞMEKültürel yayılma süreciyle gelen

maddi ve manevi öğelerle, başka

kültürden insan ve grupların, belli

bir kültüre girmesi ve karşılıklı

etkileşim sonucu her ikisinin de

değişmesidir (yurtdışındaki Türkler)93

EĞİTİMEĞİTİMEğitim sözcüğünün farklı Eğitim sözcüğünün farklı

tanımlarının tanımlarının ortak yanı, onunortak yanı, onun

davranış değiştirmedavranış değiştirme, , davranış oluşturmadavranış oluşturma gibi amaçlı etkinlikler gibi amaçlı etkinlikler

bütünü olmasıdır.bütünü olmasıdır.

ÖĞRETİMÖĞRETİM

95

ÖĞRETİM ÖĞRETİM NEDİR?NEDİR?

ÖĞRETİMÖĞRETİM

Eğitim ve öğretim bu iki Eğitim ve öğretim bu iki

sözcük çoğu zaman sözcük çoğu zaman

karıştırılmakta ve birbirinin karıştırılmakta ve birbirinin

yerine kullanılmaktadır.yerine kullanılmaktadır. 97

ÖĞRETİMÖĞRETİMÖğrenme Öğrenme

davranışının davranışının sağlanması sağlanması

amacıyla amacıyla yapılan ön yapılan ön çabalardır.çabalardır.

ÖğretimÖğretimÖğrenilmesi gereken davranışların Öğrenilmesi gereken davranışların

önceden kasıtlı olarak planlandığı önceden kasıtlı olarak planlandığı ve öğretildiği planlı bir süreçtir.ve öğretildiği planlı bir süreçtir.

ÖğretimÖğretimÖğretim, öğrenmenin Öğretim, öğrenmenin

gerçekleşmesi için planlanan, gerçekleşmesi için planlanan, kasıtlı ve sistematik eğitimdir.kasıtlı ve sistematik eğitimdir.

ÖĞRETİM (TEACHING, INSTRUCTION,

TEDRİSAT)Öğretim, belli bir amaca göre gereken Öğretim, belli bir amaca göre gereken

bilgileri verme işidir (TDK, 1988). bilgileri verme işidir (TDK, 1988).

Öğrencinin gelişimine yardım eden bir Öğrencinin gelişimine yardım eden bir

süreçtir (Bruner, 1966, akt. Açıkgöz, süreçtir (Bruner, 1966, akt. Açıkgöz,

1996). 1996). 101

ÖĞRETİM SÜRECİ ŞU ÖĞRETİM SÜRECİ ŞU KADEMELERDEN OLUŞUR:KADEMELERDEN OLUŞUR:

Okul öncesi eğitimOkul öncesi eğitimİlkokul İlkokul OrtaokulOrtaokulOrtaöğretimOrtaöğretimYükseköğretimYükseköğretim 102

““Eğitim ile Eğitim ile Öğretim Öğretim arasında ne arasında ne fark vardır?fark vardır?

““Öğretilmiş Öğretilmiş amaama

Eğitilmemiş Eğitilmemiş İNSANİNSAN “ “

denilince ne denilince ne anlarız hiç anlarız hiç düşündünüz düşündünüz mü?mü?

ATATÜRKATATÜRK’e SAYGILI ’e SAYGILI

OLMAYA ÖĞRETTİK OLMAYA ÖĞRETTİK

AMA BUNU AMA BUNU DAVRANIŞ DAVRANIŞ

HALİNEHALİNE GETİREBİLDİK GETİREBİLDİK

Mİ?Mİ?

ÖĞRETİMÖĞRETİM

EĞİTİM EĞİTİM

ATATÜRKATATÜRK’e SAYGILI OLMAYA ’e SAYGILI OLMAYA

ÖĞRETTİK ÖĞRETTİK

AMA BUNU AMA BUNU DAVRANIŞ HALİNEDAVRANIŞ HALİNE

GETİREBİLDİK Mİ?GETİREBİLDİK Mİ?

ANA SORUN ANA SORUN

ÖĞRETTİKLERİMİZİ ÖĞRETTİKLERİMİZİ DAVRANIŞ DAVRANIŞ

HALİNE GETİREMEME…HALİNE GETİREMEME…

Toplumsal yaşamımıza bu açıdan Toplumsal yaşamımıza bu açıdan baktığımızda, öğrenim düzeyi yüksek olan baktığımızda, öğrenim düzeyi yüksek olan çok sayıda insanın azımsanmayacak çok sayıda insanın azımsanmayacak sayıdaki davranışının, bilmesi gereken sayıdaki davranışının, bilmesi gereken yasal-düşünsel kurallara, çoğu kez yasal-düşünsel kurallara, çoğu kez bilinçsiz olarak uymadığını görürüz. bilinçsiz olarak uymadığını görürüz.

Bu davranışlar süreklilik kazanması Bu davranışlar süreklilik kazanması durumunda o kişiler için, durumunda o kişiler için, öğretilmiş ama öğretilmiş ama

eğitilmemişeğitilmemiş denebilir denebilir

Hepimiz Trafik Hepimiz Trafik Kurallarını biliriz. Kurallarını biliriz.

Kırmızı ışıkta Kırmızı ışıkta geçmememiz gerektiği geçmememiz gerektiği hepimize öğretilmiştir. hepimize öğretilmiştir.

Ama yinede Kırmızı Ama yinede Kırmızı

ışıkta geçeriz. ışıkta geçeriz. (Özelliklede Trafik (Özelliklede Trafik

Polisi, kamera, Polisi, kamera, MOBESE yoksa)MOBESE yoksa)

Neden geçeriz Neden geçeriz kırmızı ışıkta?kırmızı ışıkta?KırmızıKırmızı ışıkta ışıkta geçilmeme geçilmeme

kuralını kuralını öğrenmedik mi?öğrenmedik mi?

Kırmızı IşıktaKırmızı Işıkta Geçmemeyi Geçmemeyi

Çocuklara Öğrettik,Çocuklara Öğrettik, Ama Çocuklar Ama Çocuklar

Hala Hala Kırmızı IşıktaKırmızı Işıkta GeçiyorlarsaGeçiyorlarsa

Biz İyi Bir Eğitim Biz İyi Bir Eğitim Verdik Diyebilir Verdik Diyebilir

Miyiz ?Miyiz ?

**İnsanların öğrenim düzeylerinin İnsanların öğrenim düzeylerinin göstergesi göstergesi diplomaları,diplomaları,

*Eğitim düzeyleri ise *Eğitim düzeyleri ise davranışlarıdır.davranışlarıdır.

““Eğitim ile Eğitim ile Öğretim Öğretim arasında ne arasında ne fark vardır?fark vardır?

117

Cevap

Eğitim bireyde davranış değişikliği

meydana getirme süreci, öğretim ise

bu davranış değişikliğinin okulda

planlı ve programlı bir şekilde

yapılması sürecidir.

118

Cevap Eğitim, belirlenen hedefler doğrultusunda

bireylerin yaşantılarında, davranışlarında

değişiklikler oluşturma sürecidir.

Öğretim ise, öğrenci gelişimini amaçlayan ve

öğrenmenin başlatılması, sürdürülmesi ve

gerçekleştirilmesi için düzenlenen planlı

etkinliklerden oluşan bir süreç olarak ele

alınabilir

119

Cevap Eğitim yaşam boyu sürer.

Öğretim, okulda planlı, programlı yürütülür.

Eğitim genişliğine bir kavramdır.

Öğretim eğitimin alt kesimlerinden biridir.

Eğitim zaman ve yer açısından kapsamlı, sürekli ve

çok boyutludur.

Öğretimde zaman ve mekan kadar öğrenci, veli ve

öğretmenin beklentisi önemlidir. Öğretim

güdümlüdür, planlıdır, programlıdır, desteklidir.

120

Cevap

İnsanın bir bilgiyi edinmesi,

bilmesi süreci öğretim;

öğrenilen o bilgiyi

davranışına aksettirmesi

süreci eğitimdir.