Download - Tet 01 DOĞAL SİSTEMLER TYT Co rafyaliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/tytayt/yapraktest/tytcografyaypt.pdf · C) Hidrosfer D) Litosfer E) Manto 11. Aşağıda verilen yargılardan

T e s t Ü n i t e 1 TYT Coğrafya

www.liderplus.com.tr

01

Jeomorfoloji → Yerin oluşum süreç-lerini, yüzey şekillerini ve bunların yeryüzüne dağılışını inceler.

Klimatoloji → Hava olaylarını, atmos-feri ve iklimi inceler.

Hidrografya → Dünya üzerinde bu-lunan suları inceler. Okyanus, deniz, akarsu, göl ve yer altı suları gibi.

Biyo-coğrafya → Yeryüzündeki canlı-ları (bitki, hayvan) bunların dağılışını ve etkileşimini inceler.

Doğal unsur → İnsan etkisinin bulun-madığı doğada kendiliğinden oluşan ve bulunan unsurlardır. Dağlar, akarsu-lar, ormanlar… Bunları fiziki coğrafya inceler.

DOĞA VE İNSAN

DOĞAL SİSTEMLER

1. I

IIIII

IV

V

Yukarıdaki işaretli bölgelerin hangi-sinde doğanın insan yaşamı üzerin-deki etkisi daha fazladır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. • Yerküreninoluşumsüreçleriniin-celer.

• Yeryüzündeki şekillerin açıklama-sınıyapar.

• Doğaloluşumlarınaçıklanmasındacoğrafyayayardımcıolur.

Yukarıdaki parçada aşağıdakiler-den hangisi hakkında bilgi verilmiş-tir?

A)Atmosfer B)HidrosferC)Biyosfer D)Klimatoloji E)Jeomorfoloji

3. Aşağıdakilerden hangisi yerleşme-yi ve insan yaşamını etkileyen fiziki unsurlardan değildir?

A) İklim B)YerşekilleriC)Sanayi D)Bakı E)Bataklıklar

4. Coğrafya Öğretmeni Tuncay, konuyuanlatırken“Coğrafya,yeryüzününkul-lanma kılavuzudur.” demiş ve öğren-cilere bu sözden neler anladıklarınısormuştur.

İlkay: Haritaları kullanarak hesapla-malaryapabilirvekonumbulmaişlemigerçekleştirebiliriz.

Zehra: İklim konusunu bildiğimizdeDünyagenelindehangi ürününnere-deyetişebileceğinibulabiliriz.

Ender:Ülkelerinyerlerinibildiğimizdejeopolitikkonusundasiyasiaçıdançı-karımlaryapabiliriz.

Büşra: Canlıların anatomisini incele-yerek diğer canlılarla benzerliklerinitespitedebiliriz.

Hasan: Yer şekillerinin özellikleriniöğrenerek nüfusun dağılışına etkisiniinceleyebiliriz.

Öğrencilerin verdiği cevaplar düşü-nüldüğünde, hangi öğrenci coğraf-yanın araştırma konuları hakkında yanlış bir fikir söylemiştir?

A) İlkay B)ZehraC)Ender D)Büşra E)Hasan

5. Olumlu Etki

Maden çeşitliliğininfazla olması

Hidroelektrik potan-siyelinin fazla olması

Olumsuz Etki

Ulaşım faaliyetlerininaksaması

Tarım alanlarının darve parçalı olması

Yukarıda insan yaşamında olumlu ve olumsuz bazı etkileri verilen do-ğal unsur aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Farklıtoprakgruplarınınbulunması

B) Ortakuşaktabulunması

C) Ülkeningençveyüksekolması

D) İklimçeşitliliğininfazlaolması

E) ÜlkeninKYK’debulunması

6. I. Zonguldak’tataşkömürüçıkarılması II. İstanbul’a üçüncü köprünün yapıl-

ması

III. YazmevsimindeAntalya’daotelle-rindolulukoranınınartması

IV.Ülkemizin doğusundan batısınagöçleringerçekleşmesi

Yukarıda verilen öncüllerin arasın-da aşağıdaki coğrafya inceleme alanlarının hangisi hakkında örnek verilmemiştir?

A) Nüfuscoğrafyası

B) Sağlıkcoğrafyası

C) Ulaşımcoğrafyası

D) Enerjicoğrafyası

E) Turizmcoğrafyası

TEST


01

Beşeri unsur → İnsanlar tarafından oluşturulan unsurlardır. Yol, köprü, cami, okul, konut vs. beşeri coğrafya inceler.

Coğrafyanın İlkeleriNedensellik ilkesi → Herhangi bir coğrafi olayın nedenini sorgular. Ör-neğin: Dağlar nasıl oluşmuştur?

Bağlantı (Karşılıklı ilgi) ilkesi → Herhangi iki coğrafi unsur arasındaki ilişkiyi inceler. Örneğin; yağış ve bitki örtüsü arasındaki ilişki veya sıcaklık ile enlem ilişkisi gibi.

Dağılış ilkesi → Herhangi bir coğrafi unsurun nerelerde bulunduğunu anla-tır ve haritalar bu ilke doğrultusun-da oluşturulur. “Nerede” sorusunun cevabı dağılış ilkesini verir. Örneğin: Çöller Dünya’da dönenceler çevresin-de yayılış gösterir.

1.E 2.E 3.C 4.D 5.C 6.B 7.A 8.B 9.A 10.C 11.E 12.ADOĞA VE İNSAN

7. Öğretmenin “Fizikicoğrafyaneleriin-celerveamacınedir?” sorusuna öğ-renciler şu cevapları vermişlerdir.

Tuncay:Dünya’yıoluşturandoğalor-tamlarınoluşumunuanlatmak

Fatih:Göllerindağılışınıveoluşumu-nuaçıklamak

Özgen: Akdeniz’de insanların yazınyüksek kesimlere yerleşmesini ince-lemek

Okan: Yer altı ve yer üstü sularınındağılışınıincelemek

Merve:Atmosferdekihavaolaylarınınoluşumunuanlatmak

Öğrencilerden hangisi verdiği ce-vapta yanlışlık yapmıştır?

A)Özgen B)FatihC)Tuncay D)Okan E)Merve

8.

II

IIII

IVV

Birkişiyaşadığıyerhakkında“Çokgürveuzunboylu,yılboyuncayaprağınıdökmeyen ormanlar var.Güneş ışın-ları yıl boyunca büyük açıyla geldiğiiçin sıcaklık yıl boyunca yüksektir.”demiştir.

Bu kişinin yaşadığı bölge haritada işaretli noktalardan hangisi olabi-lir?

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.

9. I. Tropikal iklim0–10°KveGen-lemleriarasındagörülür.

II. Yağışlar,sıcaklığınyüksekolduğudönemdeartışgösterir.

III.Özellikle21Martve23Eylültarih-lerinde,Güneşışınlarınındahabü-yükaçıylagelmesinebağlıolarakyağışmiktarıartışgösterir.

IV.Yağışın fazla olması bitki örtüsü-nüngürolmasınısağlar.

V. Bitkiörtüsününkökyapısınıngeliş-kinolması topraktakiorganikpar-çalanmanınşiddetiniartırmaktadır.

Yukarıdaki işaretli cümlelerin han-gisinde coğrafyanın karşılıklı ilgi ilkesine örnek yoktur?


10. Bir bölgede ağırlıklı olarak küçük-baş hayvancılığın yapılması bu böl-gede aşağıdaki coğrafi unsurların hangisinin bulunduğunun göster-gesidir?

A)Çayır B)KarışıkormanC)Bozkır D)Göl E)Akarsu

11. Coğrafya, çevre ve insan ilişkilerinikonu edinir. İnsanla canlı ve cansızunsurlar arasında sürekli bir etkileşimsözkonusudur.İnsanınyapmışolduğufaaliyetleri beşeri coğrafya incelerkeninsanetkisininolmadığısüreçlerifizikicoğrafyaincelemektedir.

Yukarıdaki bilgi doğrultusunda aşa-ğıdakilerden hangisi beşeri coğraf-yanın inceleme konularından biri-dir?

A) Jeotermalkaynaklar

B) Deprembölgeleri

C) Volkanikpatlamalar

D) Buzullarınerimesi

E) Turizmetkinlikleri

12. • Yükseltiyebağlıolarakyağıştürü-nündeğişmesi

• Akarsu ağının iç kesimlerde sey-rekolması

• Nevşehir çevresinde peribacaları-nınbulunması

• Türkiye’nin Kuzey yarım küreninortakuşağındabulunması

Yukarıda verilen bilgilerde aşağı-daki ortamlardan hangisi hakkında bilgi verilmemiştir?

A) Biyosfer

B)Atmosfer

C) Litosfer

D) Matematikcoğrafya

E) Hidrosfer



021. Yerşekillerininengebeliolduğu,hava-

nınçoksıcakveyaçoksoğukolduğubölgelerde iklimin insan yaşamı üze-rindekiolumsu zetkisiçokfazladır.

I

IIIII

IV

V

Haritada işaretli noktaların hangi-sinde yer şekillerinin etkisiyle be-şeri faaliyetler kısıtlanmıştır?


2. İnsanoğlu yeryüzünde ortaya çıktığıgünden günümü ze kadar sürekli do-ğaylaetkileşimhâlindeolmuştur.Bazıdönemlerde doğa insan üzerinde ol-dukça etkiliyken gün geçtikçe insandoğaya hakim olmuş ve doğanın in-sanfaaliyetlerinikısıtlamasınınönünegeçmiştir.

Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda aşağıdaki gelişmelerden hangisiyle insanın doğa üzerindeki etkisi en üst düzeye çıkmıştır?

A) Avcılıkyapmayabaşlaması

B) Yerleşikhayatageçmesi

C) Tarımsalfaaliyetlerinbaşlaması

D) Sanayidevriminingerçekleşmesi

E) Hayvanların evcilleştirilmeye baş-lanması

3. Dört mevsimin belirgin olarak ya-şandığı, yüksek ve engebeli bir ülke için aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) Tarımürünüçeşitliliğifazladır.

B) Hidroelektrikpotansiyelifazladır.

C) Yazyağışlarıoldukçafazladır.

D) Yıl içinde giysi değiştirme ihtiyacıfazladır.

E) Ortakuşaktabulunanbirülkedir.

4. Ülkemizde iç kesimlerde tahıl tarımıyapılırkenDoğuKaradenizkıyılarındagenel olarak fındık ve çay yetiştiril-mektedir.

Bu durumun temel nedeni aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Halkınihtiyaçlarınınfarklıolması

B) Yüzey şekillerinin farklılık göster-mesi

C) İklimşartlarınınfarklıolması

D) Topraktürlerininfarklıolması

E) Hayvancılığa nazaran tarımındahafazlagelirgetirmesi

5. I. AkdeniziklimiülkemizdeAkdeniz,EgeveMarmara’nıngüneykıyıla-rındagörülenbiriklimdir.

II. Bu iklimde yazlar sıcak ve kurak,kışlarılıkveyağışlıgeçmektedir.

III.Bitkiörtüsükısaboylubodurağaç-lardanoluşanmakidir.

IV.Anakayadakidemiroksitmineralle-rininetkisiyleterrarossatopraklarıkırmızırenkalmıştır.

V. Buiklimsıcaklıkveiklimşartlarınınuygunluğuaçısından30°–40°ku-zey ve güney enlemleri arasındagörülmektedir.

Yukarıdaki paragrafın hangi cüm-lelerinde coğrafyanın dağılış ilkesi görülmektedir?

A) IveIII B)IIveIVC)IIIveV D)IveV E)IIIveIV

6. Dünyaüzerindedörtmevsiminbelirginolarakyaşandığıülkelerde,insanlarınyıliçindegiysideğiştirmeihtiyacıdahafazladır.

Yukarıdaki bilgiye göre, aşağıda ve-rilen ülkelerden hangisinde yıl için-de giysi değiştirme ihtiyacı daha azdır?

A)Brezilya B)JaponyaC)Amerika D)Çin E)İspanya

DOĞA VE İNSAN

İklim, insan yaşamında oldukça etki-lidir. Yetiştirilen tarım ürünlerinde, konutların yapı malzemesinde, ula-şımın sürekliliğinde, ithal ve ihraç ürünlerin çeşitliliğinde iklimin etkisini görmek mümkündür.

İnsanlar etkileşimde oldukları doğal unsurlardan çeşitli şekillerde etki-lenmektedir. Bu doğal unsurlar ve in-san yaşamına etkileri şu şekilde ifade edilebilir.

İklimin Etkileri:

♦ Barınma (mesken tipleri)

♦ Ekonomik faaliyetler

♦ Giyim tarzları

♦ Günlük yaşam faaliyetleri

TEST


Yer şekillerinin Etkileri:

♦ Yerleşme dokusu


♦ Enerji üretimi (Hidroelektrik)

Su Kaynaklarının Etkileri:

♦ İçme ve kullanma suyu


Ayrıca doğal unsurlar insanın ten rengini, kaş-göz yapısını, yıl içindeki kıyafet değiştirme durumlarını vs. etkiler.

Örneğin; yıl boyunca sıcak veya soğuk yerlerde tek tip kıyafet giyilirken dört mevsimin görüldüğü orta kuşak-ta sıcaklık şartları daha fazla değiş-tiği için kıyafet değiştirme ihtiyacı da daha fazladır.

1.E 2.D 3.C 4.C 5.D 6.A 7.D 8.B 9.E 10.D 11.E 12.C 13.ADOĞA VE İNSAN027. Aşağıda verilen coğrafyaya yardım-

cı olan ana bilim dalları ve yardımcı bilimdalları eşleştirmelerinden han-gisi yanlıştır?

A) Klimatoloji Meteoroloji

B) Hidrografya Oseonografya

C) Hidrografya Limnoloji

D) Biyocoğrafya Jeodezi

E) Jeomorfoloji Petrografi

8. Aşağıdakilerden hangisi doğa in-san etkileşimine örnek olarak gös-terilemez?

A) KaradenizBölgesi’ndeulaşımiçintünelleryapılması

B) Karyağışınınyoğunolduğubölge-lerdeçığfelaketiningörülmesi

C) Yazkuraklığıolanbölgelerdetahıltarımınınyaygınolarakyapılması

D) Fabrikadan akarsuya bırakılanatıklarınsukirliliğineyolaçması

E) Tarımdamakinekullanımınınyay-gınlaşması sonucu birçok doğalalanıntarımalanınaçevrilmesi

9. Aşağıdaki bilim dallarından hangisi coğrafyanın yararlandığı yardımcı bilim dallarından değildir?

A) Jeodezi

B) Demografi

C) Botanik

D) Hidroloji

E) Klimatoloji

10. Dünya’da meydana gelen olaylarınhepsibelirlibirdoğalortamdameyda-nagelir.

Heyelan, çığ ve deprem gibi doğal afetler aşağıdaki doğal ortamların hangisinde meydana gelir?

A) Atmosfer

B) Biyosfer

C) Hidrosfer

D) Litosfer

E) Manto

11. Aşağıda verilen yargılardan hangisi coğrafyanın dağılış ilkesinin örnek-lerindendir?

A) Laterittoprağı,yıkanmafazlaoldu-ğuiçintuzvekireçyönündenfakirbirtopraktır.

B) Tropikalyağmurormanları,yılbo-yunca yaprağını dökmeyen yay-vanyapraklıormanörtüsüdür.

C) Çayır bitki örüsünün bulunduğuyerlerdeyazyağışlarıgörülmekte-dir.

D) Tambora yanardağının patladığıdönemdeDünya’nınçokbüyükbiralanındaoyılGüneşgörülmemiş-tir.

E) Akdeniz iklimiülkemizdeAkdeniz,Ege ve Güney Marmara’nın kıyıkesimlerindegörülmektedir.

12. İnsanlarınvetümcanlılarınyaşamlarıboyunca karşılıklı etkileşim içinde ol-duklarıalanadoğalortamdenir.

Aşağıda verilen unsurlardan han-gisi doğal ortamda bulunan beşeri unsurlardan değildir?

A) SüveyşKanalı

B) AtatürkBarajı

C) VanGölü

D) GalataKulesi

E) FatihSultanMehmetKöprüsü

13. Dünya’da bulunan doğal ortamlar at-mosfer, litosfer,biyosfervehidrosfer-dir.

Aşağıda verilen olaylardan hangisi diğerlerinden farklı bir doğal ortam-da gerçekleşmektedir?

A) Endonezya’dameydanagelentsu-namifelaketi

B) Yağmur ormanlarında görülenkonveksiyonelyağışlar

C) Tropikal kuşakta etkili olan Alizerüzgârları

D) Amerika’dagörülentropikalsiklon-lar

E) Akdenizkıyılarındazamanzamangörülentozyüklübulutlar



Coğrafya Bilmenin Faydaları

♦ İçinde yaşadığımız bölgenin iklimini, yer altı kaynaklarını ve doğal özellik-lerini fark ederek buna uygun davra-nışlarda bulunmamızı sağlar.

♦ Kaynakları daha dikkatli kullanarak gelecek nesillere sağlıklı bir doğal çevre bırakmamızı sağlar.

♦ Dünya üzerindeki farklı kültür, etnik yapı ve değişik toplumsal yapıların bulunduğunu görmemizi sağlar.

♦ Gelecekte meydana gelecek doğal ve beşeri sistemlerde meydana gelecek değişimler hakkında tahminlerde bulunmamızı sağlar.

1. Aşağıdacoğrafyayayardımcıolanbi-limdallarındanbirkaçtanesininaçıkla-masıverilmiştir.

I. Kartografya:Haritabilimidir.

II. Pedoloji: Akarsubilimidir.

III. Antropoloji: İnsanlığın kökeniniveırklarıinceleyenbilimdalıdır.

IV. Botanik: Bitkibilimidir.

V. Limnoloji:Gölbilimidir.

Yukarıda verilen açıklamalardan hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmış-tır?


2. İzlanda’da meydana gelen volkanikpatlama sonucunda geçici süreliğineuçuşlariptaledilmiş,çevredekibitkilersıcak lavların etkisiyle yok olmuştur.Ayrıcavolkandançıkantozvekülbu-lutu çevresindeki ülkelerden bile gö-rülmüştür.

Yukarıda verilen parçada aşağıda kilerin hangisi hakkında bilgi veril-memiştir?

A) Hidrosfer

B) Litosfer

C) Atmosfer

D) Beşericoğrafya

E) Biyosfer

3. Türkiye’de kırsal kesimlerdeki konut-larınyapımalzemeleri incelendiğindeKaradeniz Bölgesi’nde daha çok ah-şap,İçAnadoluBölgesi’ndekerpiçveAkdeniz Bölgesi’nde taştan yapılmışkonutlargörülmüştür.

Konutların yapı malzemesinin böl-geden bölgeye değişiklik gösterme-sinin temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bu malzemelerin betonarmedendahadayanıklıolması

B) Yüzeyşekillerininfarklıolması

C) Bu malzemelerin çevrelerindenkolayca temin edilebilir özellikteolması

D) Jeolojikyapılarınfarklıolması

E) Bölgelerindediğertüryapımalze-melerinbulunmaması

4. Aşağıdakilerden hangisi doğal un-surlar içerisinde yer almaz?

A) Denizli’dekitravertenler

B) EgeBölgesi’ndekilimanlar

C) AkdenizBölgesi’ndekiormanlar

D) Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki vol-kanikdağlar

E) KaradenizBölgesi’ndekiYedigöller

5. • Hermevsiminyağışlı,

• Bulutluluğunfazla,

• Neminfazla

olduğu bir bölgede,

I. Fındıktarımı,

II. Seracılık,

III.Kıyıturizmi

faaliyetlerinden hangilerinin geliş-mesi beklenir?

A)YalnızI B)YalnızIIC)YalnızIII D)IveII E)IIveIII

6. EgeÜniversitesiCoğrafyaBölümü’n-deyükseklisansyapanbiröğrencibe-şericoğrafyaanabilimdalınabaşvuruyapmıştır.

Bu öğrencinin çalışma yapacağı konular arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Havakirliliğineyolaçansanayite-sisleri

B) Şehirlerdehızlayayılangettoyer-leşmeleri

C) Akdeniz Bölgesi’nde bulunan en-demikbitkiler

D) 1990-2018yılıturizmsektöründekigelişmeler

E) GAP ilebirliktebölgedemeydanagelennüfushareketliliği

DOĞA VE İNSAN03

TEST


Önemli Coğrafyacılar ve Eserleri

İlk Çağ

Hamer, Hekataios, Heredot, Thales, Anaksimander, Platon ve Eratosthenes

Amasyalı Strabon (Coğrafya Klavuzu)

Orta Çağ

İbn Hurdazbih (İslam Coğrafyası’nın babası), Mesudi, İbn-i Sina, Biruni (El-Kanun El Maksudi), Muhammed İd-risi (Kitab-ür-Rüşandi)

Yeni ve Yakın Çağ

Alexander Van Humbold: Fiziki coğ-rafyanın kurucusudur.

Carl Ritter: Beşeri coğrafyanın kuru-cusudur.

Alfred Wegener: Kıtaların kayma teo-risini ortaya atmıştır.

1.B 2.A 3.C 4.B 5.A 6.C 7.D 8.E 9.D 10.E 11.C

7. Aşağıdakilerden hangisi coğrafya-nın inceleme alanları arasında yer almaz?

A) Yerinşeklivehareketi

B) Haritabilgisi

C) Türkiye’dekivolkanikdağlar

D) İklimdeğişiklerininhayvangenleri-neetkisi

E) Ekonomikfaaliyettürleri

8. Aşağıda verilen durumların hangi-sinde doğanın insan üzerindeki et-kisinden bahsedilebilir?

A) Toroslarda ulaşım yapmak ama-cıylatünelleraçılması

B) Elektriküretmekamacıylaakarsu-larüzerindebarajlarinşaedilmesi

C) Turizm tesisi yapmak amacıylakıyıyayakınormanlarıntahripedil-mesi

D) Tarımyapmakamacıylaeğimliböl-gelerdetaraçalaryapılması

E) Kutup noktalarına yerleşim kurul-masınınzorolması

9. • Yükseltinin fazla olduğu DoğuAnadolu Bölgesi’nde tarım faali-yetlerininkısıtlıolması

• Dörtmevsimyağışlıolanbölgeler-de suyu seven ürünlerin yetiştiril-mesi

• Buzul örtüsüyle kaplı alanlardamadencilikfaaliyetlerinigerçekleş-tirmek amacıyla yerleşme kurul-ması

• Yağışmiktarınınaz,kuraklığınbe-lirginolduğukırsalkesimlerdeko-nut yapımalzemesi olarak kerpiçkullanılması

• Deniz kıyısında yaşayan insanla-rınbalıkçılıkfaaliyetiyleuğraşması

Yukarıda verilen yargılardan kaç tanesi, doğal unsurların insan ya-şamına olan etkisine örnek olarak gösterilmektedir?

A) 1 B)2 C)3 D)4 E)5

10. 9. sınıf coğrafya dersine giren Fat-ma Öğretmen öğrencilerine; “Fiziki coğrafyanın alt dalları nelerdir?” diye sormuş öğrenciler şu cevapları ver-mişlerdir.

Tuğba: Hidrografya

Ayberk:Jeomorfoloji

Tülay:Klimatoloji

Buğlem:Biyocoğrafya

Muhammed:Demografi

Hangi öğrenci öğretmenin sorduğu soruya yanlış cevap vermiştir?

A)Tuğba B)AyberkC)Tülay D)Buğlem E)Muhammed

11. Aşağıdakilerden hangisi insan doğa etkileşimine örnek olarak gös-terilemez?

A)Köprüler B)BarajlarC)Göller D)Yollar E)Tüneller

DOĞA VE İNSAN03

T e s t TYT Coğrafya


Ü n i t e 2

Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döndüğü için;

➱ Yerel saat doğuda ileri, batıda geridir.➱ Güneş doğuda erken doğar, erken batar.➱ Ramazanda iftar vakti doğu illerimizde

erken olurken batı illerimizde geç olur. Paralellerin Özellikleri➱ En uzun paralel Ekvator’dur ve Dün-

ya’yı iki eşit parçaya ayırır.➱ Paralel dereceleri Ekvator’dan kutup-

lara gidildikçe büyür. ➱ Paralel boyları kutuplara gidildikçe kı-

salır.➱ 90 tane Kuzey Yarım Kürede, 90 tane

Güney Yarım Kürede olmak üzere top-lam 180 paralel bulunur.

➱ Ardışık iki paralel arası kuş uçumu me-safe 111 km’dir.

111 km

11°K

10°K

➱ Türkiye 36° ve 42° Kuzey paralelleri arasında yer alır.

666 km

42°K

36°K

➱ 90° paralelleri birer nokta hâlindedir.

COĞRAFİ KONUM041.

20°10°

0°10°20°

III

IIIIV

10° 20° 30° 40°

Şekilde coğrafi koordinatları gös-terilen I, II, III ve IV bölgelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangi-si yanlıştır?

A) Yerel saati en geri olan merkezIII’tür.

B) Şekildetaralıbölgelerindoğusuvebatısıarasındakimesafelereşittir.

C) Başlangıç Meridyeni’ne en yakınmerkezIII’tür.

D) IIveIVaynısaatdilimindeyeral-maktadır.

E) II ve III nolu bölgelerin iz düşümalanlarıbirbirineeşittir.

2. Farklı yarım kürelerde yer alan iki merkezin aynı meridyen üzerinde olduğunu aşağıdaki seçeneklerden hangisi kanıtlar?

A) Gölge boyunun en kısa olduğuvaktinaynıolması

B) Aynıortaksaatikullanmaları

C) BaşlangıçMeridyeni’neolanuzak-lıklarınınaynıolması

D) Yerçekimlerininaynıolması

E) Ekvator’a olan uzaklıklarının aynıolması

3. AşağıdaBaşlangıçMeridyeni’neuzak-lıklarıaynıolanbeşmerkezverilmiştir.

60°K30°K0°

0°

20°G40°G

IIIIII

IVV

• Yerelsaatienileriolan, • Meridyenlerarasımesafeenfazla

olanmerkezler aşağıdaki hangi seçe-nekte sırasıyla doğru olarak veril-miştir?

A) IIveIII B)IIIveIVC)VveIII D)IIIveI E)IveV

4.

I

II

III

IV

V

• BaşlangıçMeridyeni’neenyakın

• Paraleluzunluğuenfazla

Yukarıda özellikleri verilen merkez, haritada işaretli noktalardan hangi-sidir?


5. AynımeridyendeyeralanikişehirdenYozgat 39°K,Sinop ise42°Kparaleliüzerindebulunmaktadır.

Bu iki şehir arasındaki mesafe Türkiye ulaşım haritasında 373 km olarak gösterildiğine göre, bu mer-kezler arası kuş uçumu uzaklık ile gerçek uzaklık arasındaki fark kaç km’dir?

A) 40 B)50 C)60 D)70 E)80

6. Ekvator’dan kutuplara gidildikçe,

I. Çizgiselhız,

II. Yerçekimi,

III.Paralelboyları,

IV.Gece-gündüzsürefarkı

özelliklerinin hangilerinde azalma gözlenir?

A) IveII B)IIveIIIC)IIIveIV D)IveIII E)IIveIV

TEST


Meridyenlerin Özellikleri

➱ 0° meridyeni İngiltere’nin Greenwich kasabasından geçer ve Başlangıç Me-ridyeni olarak adlandırılır.

➱ Başlangıç Meridyeni’nin doğusuna ve batısına gidildikçe meridyen derecele-ri büyür.

180° 180°4°B 3°B 2°B 01°B 1°D 2°D 3°D 4°D..... .....

➱ Meridyenler yarım çemberdir ve me-ridyenlerin boyları birbirine eşittir.

➱ Ardışık iki meridyen arası mesafe, Ek-vator’dan kutuplara gidildikçe daralır ve kutuplarda meridyenler birleşir.

➱ Bir meridyen yarım çemberini tam çembere tamamlayan diğer meridyene “anti meridyen” denir ve anti meridye-ni bulmak için verilen sayı (ÖR 40°D) 180º den çıkarılır.

(180º – 40º = 140º) verilen yarım küre-nin ters yarım küresi yazılır 40°D – 140°B

1.B 2.A 3.C 4.A 5.A 6.D 7.C 8.B 9.D 10.E 11.E 12.CCOĞRAFİ KONUM047. Aşağıdakilerden hangisi Türki-

ye’nin özel konumuyla ilgili değil-dir?

A) Batıdandoğuyagidildikçeyükselti-ninartması

B) Asya ve Avrupa arasında köprükonumundaolması

C) Yıl içindeGüneş ışınlarını hiç dikaçıylaalmaması

D) İstanbul ve Çanakkale Boğazla-rı’nasahipolması

E) Doğukesimlerininbatıkesimlerin-densoğukolması

8.

İzmir

Bitlis

İzmir’den Bitlis’e gidildikçe,

I. Çizgiselhız,

II. Karasallık,

III.Açısalhız,

IV.Yıl içindeki gece - gündüz sürefarkları

gibi özelliklerden hangisinde değiş-me gözlenir?

A) IveIV B)YalnızIIC)II,IIIveIV D)IVveIII

E)IIveIV

9. Aşağıdakilerden hangisi paralelle-rin özelliklerinden biri değildir?

A) Toplam180paralelbulunmaktadır.

B) Türkiye’ningüneyinegidildikçepa-ralelboylarıuzar.

C) 90° kuzey ve güney paralellerinoktaşeklindedir.

D) Ardışık iki paralel arasındaki ger-çekmesafe111km’dir.

E) En uzun paralel, Dünya’yı iki eşitparçayaayıranEkvator’dur.

10. 20°10°K0°10°20°30°

III

IIIIV

V

10° 20° 30° 40° 50°

Yukarıda koordinat sisteminde beş bölge taranarak gösterilmiştir.

I. Yerelsaatienileriolanmerkez

II. Çizgiselhızıenazolanmerkez

III.Enkuzeyindengeçenparalelinenuzunparalelolduğumerkez

Yukarıda özellikleri verilen merkez-ler aşağıdaki seçeneklerin hangi-sinde doğru verilmiştir?

I II III

A) IV I V

B) I V III

C) IV III II

D) V II I

E) IV V III

11. Türkiye’de kış saatinin uygulandığı bir günde Amasya yeni güne başla-dığında, bir önceki günde olan ve gölge boyunun en kısa olduğu anı yaşayan meridyen aşağıdaki seçe-neklerin hangisinde verilmiştir?

A)90°B B)105°BC)120°D D)135°B E)150°B

12. Bir İngiliz turist +8 saatdiliminde yeralan Çin’i gezmek için 17.06.2017Cumartesigünüsaat20.00’dauçağabinmiş ve 11 saat süren yolculuğunardındanÇin’eulaşmıştır.

Turist Çin’e indiğinde gökyüzünde-ki Güneş’i hangi konumda görmüş-tür?

PazarB D B D

B D B D

B D

A)

Pazartesi

B)

Pazar

C)

Pazar

D)

Pazartesi

E)



Ü n i t e 2

Enlem: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Ekvator’a olan açısal uzaklığı-dır.

Dünya’nın şeklinin sonuçları (Ekva-tor’dan Kutuplara doğru olanlar) enlem etkisiyle açıklanır. Meridyen özellikleri hariçtir.

Enleme Göre Ekvator’dan Kutuplara Değişen Unsurlar

➤ Güneş ışınlarının geliş açısı daralır.

➤ Güneş’in ufuk düzlemindeki yükselti-si azalır.

➤ Cisimlerin gölge boyu uzar.

➤ Gece ve gündüz süre farkları artar.

➤ Sıcaklık azalır.

➤ Orman, tarım ve yerleşme üst sınırı alçalır.

➤ Kalıcı kar alt sınırı deniz seviyesine yaklaşır.

➤ Biyoçeşitlilik azalır.

➤ Deniz suyu tuzluluğu azalır.

1. Enlemin aşağıdaki unsurların han-gisi üzerinde etkisi yoktur?

A)Güneş ışınlarının atmosferde ka-tettiğiyolda

B) Kalıcıkaraltsınırıyükseltisinde

C) Cisimleringölgeuzunluğunda

D) Gece-gündüzsürefarkında

E) Akarsularındebisinde

2. Aşağıdaardışık, ikimeridyenarasın-daki mesafenin çeşitli paralellerdekideğerlerigösterilmiştir.

19 km80˚K

40˚K

0˚Ekvator2˚D1˚D

Kuzey KutupNoktası

85 km

111 km

Meridyenler arasındaki mesafenin değişiklik göstermesinin temel se-bebi aşağıdakilerden hangisidir?

A)Dünya’nınşekli

B) 360meridyeninbulunması

C) Meridyenlerinparalelleridikolarakkesmesi

D) Yer ekseni ile yörünge düzlemiarasındakiaçı

E) Birerderecearalıklarlaçizilmişol-maları

3.

Bursa

29˚ 43˚

Ağrı

YukarıdakiharitadaBursaveAğrı’nınyakınındangeçenboylamlarverilmiş-tir.Bursa’da yerel saat 17.10 iken Ağ-rı’da yerel saat kaçtır?

A)18.06 B)18.10C)19.20 D)19.26 E)20.06

4. 160°B meridyeninin antimeridyeni hakkında aşağıda verilen bilgilerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

A)BaşlangıçMeridyeninin doğusun-dadır.

B) Ortaksaatolarak+1.saatdiliminikullanır.

C) Türkiye’nin en batısıyla arasında24dakikafarkvardır.

D) En uzun gündüzü 21 Haziran’dayaşar.

E) Başlangıç meridyeniyle arasında80dakikazamanfarkıbulunur.

5. Ankara’dan13Haziran’daulusalsaa-tegöre,09.00’dayolaçıkanbiruçak7saatyolculuğunardından+10.saatdi-limindekibirülkeyeinmiştir.Uçağın indiği anda iniş yapılan kentte ulusal saat kaçtır?

A)20.00 B)21.00C)22.00 D)23.00 E)00.00

6. 50˚B0˚10˚

20˚30˚40˚

I

IIIII

IVV

Yukarıdaki koordinat sistemindeveri-lenbeşmerkezin50°Batımeridyeni-neuzaklıklarıeşittir.

Buna göre, verilen merkezlerin han-gisinde yerel saat daha geridir?


05 COĞRAFİ KONUM- YEREL SAATLER

TEST


GÜNEŞ30˚K0˚30˚G

A B

C

A-B-C Noktalarının Ortak Özellikleri

➤ Ekvatora ve kutuplara olan kuş uçu-mu uzaklıkları

➤ Çizgisel hızları

➤ Güneş önünden geçiş hızları

➤ Alaca karanlık süreleri

➤ Kutup yıldızını görüş açıları (A - B)

➤ Öğle vakti Güneş ışınlarını alma açı-ları (A - B)

➤ Öğle vakti gölge yönleri (A - B)

➤ Gece ve gündüz süreleri (A - B)

➤ Gece-gündüz arasındaki süre farkla-rı (A - B - C)

➤ Deniz seviyesindeki yer çekimleri

➤ İki meridyen arası mesafeleri

➤ Bulundukları iklim kuşakları

7. Kırıkkale’nin Delice ilçesi 40°K ve34°D meridyeninin kesişim noktasın-da,Çanakkale’ninÇanilçesiise40°Kile 27°Dmeridyeninin kesişim nokta-sındayeralmaktadır.Yukarıda koordinatları verilen nok-talarla ilgili aşağıda verilen yargılar-dan hangisi yanlıştır?

A)23Eylül’deher ikimerkezingün-düzsürelerieşittir.

B) HerikimerkezdeKuzeyKutupyıl-dızınıaynıaçıylagörür.

C) Güneş Delice’de doğduktan 28dakikasonraÇan’dadoğmaktadır.

D) 21Haziran’daÇanGüneşışınları-nıdahabüyükaçıylaalır.

E) İkimerkezinGüneş’inkarşısındangeçişhızlarıeşittir.

8. Başlangıç Meridyeni ile ilgili veri-len;

I. Enuzunmeridyendir.

II. Doğuvebatıyarımküreyibirbirin-

denayırır.

III. Tarihdeğiştirmeçizgisininantime-

ridyenidir.

bilgilerinden hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)YalnızII

C)YalnızIII D)IveII

E)IIveIII

9. Ardışık iki meridyen arasındaki za-man farkının dört dakika olmasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A)Biryılın365günolması

B) Birgünün24saatolması

C) Toplam360meridyeninbulunma-sı

D) Tarih değiştirme çizgisinin bulun-ması

E) Gece ve gündüzün birbirini takipetmesi

10. 7°G paralelinden yola çıkarak ana yönlerden birisi güzergahında, bir süre aynı yöne gittikten sonra gece Kuzey Kutup yıldızını 3°lik açıyla gözlemleyen bir gemi hangi yöne kaç km yol gitmiştir?

A)Güneye555km

B) Doğuya888km

C) Güneye777km

D) Batıya999km

E) Kuzeye1110km

11. Aşağıda verilen yargılardan hangisi özel konumla açıklanamaz?

A)Japonya’da maden çeşitliliğininçokazolması

B) Mısır’ınSüveyşKanalı’nınaçılma-sıylajeopolitikönemininartması

C) İtalya’nınAkdeniziklimbölgesindeyeralması

D) Almanya’nınkıyıkesimlerindeha-liçleringörülmesi

E) Azerbaycan’ınHazarDenizi’nekı-yısıolması

12.

17˚

13˚0˚

0˚ 5˚

A

BC

D

Şekilde gösterilen A merkezinden sırasıyla B, C ve D merkezlerine gi-den bir uçak kuş uçumu kaç km yol gitmiştir?

A)3330 B)3885

C)4107 D)4218

E)4440

COĞRAFİ KONUM - YEREL SAATLER05 1.E 2.A 3.A 4.D 5.D 6.E 7.D 8.E 9.B 10.E 11.C 12.B



Ü n i t e 2

YEREL SAAT HESAPLAMALARI

İki meridyen verip birinin saatini bulma:

✦ İlk olarak verilen meridyenler arası fark bulunur. (Bunun için merkezle-rin ikisi de doğuda veya batıdaysa değerler arası fark bulmak için çı-karılır. Farklı yarım kürede iseler toplanır.) D – D, B – B, D + B

✦ Bulunan fark zamana çevrilmek için 4 ile çarpılır. (Ardışık iki meridyen arası 4 dakika olduğu için)

✦ Bulunan dakika saat cinsine çevrilir.

✦ İstenen merkez daha doğuda ise bu-lunan saat, verilen saate eklenir aksi durumda çıkarılır.

COĞRAFİ KONUM - YEREL SAATLER061.

AB D BB D

Yukarıda A ve B kentleri ile ilgili ve-rilen seçeneklerden hangisi doğru-dur?

A) A kenti Başlangıç Meridyeni’nedahayakındır.

B) BkentiBatıyarımkürede,AkentiiseDoğuyarımkürededir.

C) B kentinde Güneş doğduktan 2saat 40 dakika sonra A kentindedoğar.

D) Her iki kentte de öğle vakti aynıandayaşanır.

E) AkentiBkentinegöredahadoğu-dadır.

2. Türkiye’de yaz mevsiminde ulusal saatin 19:40 olduğu anda yeni güne başlayan boylam hangisidir?

A)90°D B)100°DC)110°D D)120°D E)180°D

3. 165°B meridyeninde yerel saat 17.20 olduğu anda yerel saatin 12.40 olduğu meridyen hangi seçe-nekte verilmiştir?

A)95°B B)95°DC)125°B D)125°D E)45°D

4. 21 mart tarihinde 36°D boylamında yer olan Taşova’da Güneş’in doğ-duğu anda Ekvator ile Taşova me-ridyeninin kesişim noktasının 3996 km batısında yer alan merkezde ye-rel saat kaçtır?

A)03.36 B)02.24C)02.44 D)01.52 E)01.28

5. 17°K

8°G

A

B

Yukarıdaki konumları gösterilen A - B merkezleri arasındaki kuş uçumu uzaklık ne kadardır?

A) 777km B)888km

C) 2553km D)2664km

E)2775km

6. 27°B

22.4028.02.2017

Salı

29°D

?

Şekilde “?” ile gösterilen merkezde-ki tarih, gün ve saat aşağıdaki seçe-neklerden hangisinde verilmiştir?

A) 28.02.2017Salı00.24B) 28.02.2017Salı22.48C) 29.02.2017Çarşamba02.24D) 01.03.2017Çarşamba02.24E) 01.03.2017Çarşamba03.40

7. 167° Doğu boylamında yerel saat 23.00 ve günlerden cuma iken 143° Batı boylamında gün ve yerel saat kaçtır?

A) Perşembe 02.20B) Perşembe 17.20C) Cuma 19.40

D) Cumartesi 02.20

E) Cumartesi 03.40

8. Aşağıdaki şekillerdeDünya’nın belirlinoktalarında, aynı özelliklere sahiptoplarınaynıyüksekliklerdenyerebı-rakılışlarıgösterilmiştir.

-I- -II- -III-

Topların yerden sektikten sonraki eriştikleri yükseklikler dikkate alın-dığında, verilen görsellerin Ekva-tor’dan kutuplara doğru sıralanışı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) I - II - III B) I - III - IIC) II - I - III D) II - III - I E) III - I - II

TEST


YEREL SAAT HESAPLAMA

İki merkezin saatini verip birinin meridyenini bulma;

✦ İlk olarak saatler arası fark bulu-nur.

✦ Bulunan saat farkı dakikaya çevrilir.

✦ Bulunan dakika meridyene çevrilmek için 4’e bölünür.

✦ Verilen merkez Doğu yarım kürede ve istenen merkez de daha doğuday-sa bulunan meridyen verilen merid-yene eklenir. Batısında ise çıkarılır.

✦ Verilen merkez Batı yarım kürede ve istenen merkez daha doğuda ise bulunan değer verilen değerden çı-karılır. Batısında ise toplanır.

1.E 2.C 3.D 4.A 5.E 6.D 7.A 8.E 9.A 10.B 11.E 12.A 13.ACOĞRAFİ KONUM - YEREL SAATLER06

9. 0°0°

III

IIIIV

V

10° 10°

10°

20° 20°

20°

30°

30°40°50°

Yukarıdaki koordinat sisteminde verilen bölgelerden hangisinin iz düşüm alanı diğerlerinden daha ge-niştir?


10. Anoktası30°K,Bnoktasıise10°Kpa-ralelleriüzerindeyeralmaktadır.

Yukarıdaki merkezlerle ilgili aşağı-da verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Güneş’indoğuşsüresiBnoktasın-dadahakısasürmektedir.

B) Anoktasındaçizgiselhızdahafaz-ladır.

C) 21HazirantarihindeGüneşışınla-rınıAmerkezi daha büyük açıylaalmaktadır.

D) Bmerkezindebakıyıliçindedeği-şiklikgösterir.

E) Bmerkezindeyıliçindegündüzsü-residahaazdeğişmektedir.

11. 20°B 10°B 0° 10°D 20°D

20°K

10°K

0°

10°G

I

IIIII

IV

V30°K

Yukarıdaki koordinat sisteminde verilen merkezlerle ilgili olarak aşa-ğıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) IVveV.merkezlerinyerelsaatleriaynıdır.

B) Yerel saati en ileri olan merkez Inumaradır.

C) Güneş’inensondoğduğumerkezIII’tür.

D) Ive II.merkezlerarasında1saat20dakikazamanfarkıvardır.

E) IV ve V. merkezlerin BaşlangıçMeridyeni’neuzaklıklarıaynıdır.

12. Tam ortalarından 7°D meridyeni geçen ve aralarında 3 saat 20 dk zaman farkı olan meridyenler aşa-ğıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

A) 18°B 32°D

B) 32°B 17°D

C) 10°B 30°D

D) 25°B 25°D

E) 32°B 52°D

13. Aşağıda aynı enlemde yer alan üçfarklı merkezde Güneş’in aynı andagökyüzündekikonumlarıverilmiştir.

XB D YB D

ZB D

Buna göre,

I. EndoğudakimerkezZ’dir.

II. GüneşensonYmerkezindebat-maktadır.

III.XmerkeziGüneşışınlarıdikaçıylaalmaktadır.

IV.YveZ’ninBaşlangıçMeridyeni’neuzaklıklarıeşittir.

Yukarıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?




Ü n i t e 3

Dünya’nın Güneş etrafında döndüğü

yol elips şeklinde olduğu için;

• Yörüngedeki hızı değişir.

• Güneş’e olan uzaklığı değişir.

• Şubat ayı 28 gün çeker.

• Sonbahar ekinoksu 2 gün gecikerek 23 Eylül’de gerçekleşir.

• Yarım kürelerdeki mevsim süreleri ve kutup noktalarındaki gündüz sü-releri de eşit değildir.

• Bir gün içinde gözlenemeyen en az iki gün içinde gözlemlenebilen olay-lar eksen eğikliğiyle açıklanır.

Örnek

Gece gündüz süresinin değişimi, Gü-neş’in ufuk düzleminden yükseltisi-nin değişimini, Güneş’in doğuş batış yerlerinin değişimini gözlemek için en az iki gün gerekir bu yüzden ek-sen eğikliği ile açıklanır.

071. Aşağıdaki ülkelerin hangisinde ku-

tup yıldızının görünüş açısı daha küçüktür?

A)Finlandiya B)MeksikaC)Kanada D)ABD E)Rusya

2. Aşağıda verilen seçeneklerden hangisi diğer dört seçeneğin sebe-bidir?

A) Şubatayının28günçekmesi

B) Dünya’nınGüneş’e olan uzaklığı-nındeğişmesi

C) Mevsimsürelerininaynıolmaması

D) Dünya’nın yörüngesinin elips ol-ması

E) Sonbaharekinoksununikigüngeçkalması

3. Yer ekseni ile yörünge düzlemi ara-sındaki açının bugünkünden fazla olması; aşağıda verilen enlem de-recelerinden hangisinde yaşanan gece ve gündüz süre farkının daha fazla artmasına sebep olur?

A) KuzeyKutupDairesi

B) YengeçDönencesi

C) 20°Güney

D) Ekvator

E) 45°Güney

4. • Gece-gündüzsüresinindeğişiklikgöstermesi

• Belirli bir noktaya gelen Güneşışınlarının geliş açısının gündengünedeğişmesi

• Yerelsaatlerinortayaçıkması

• Kutuplara gidildikçe yer çekimininartması

• Mekanikçözülmeninmeydanagel-mesi

Yukarıda verilen öncüllerden kaç tanesinin oluşum sebebi Dünya’nın ekseni etrafındaki hareketidir?

A) 1 B)2 C)3 D)4 E)5

5. Aşağıdaki tarihlerin hangisinde Türkiye’de gece ve gündüz süresi arasında fark daha fazladır?

A)15Mart B)20EylülC)3Nisan D)20Haziran E)7Ocak

6. A

B

C

D

17°D

Yukarıdaki haritada verilen A, B, C ve D noktaları ile ilgili,

I. BaşlangıçMeridyen’neuzaklıkları, II. Güneş’inkarşısındangeçişhızları, III.Yerelsaatleri, IV.Gölgeboyununenkısaolduğuan

gibi durumlardan hangilerinin eki-noks tarihlerinde aynı olduğu söy-lenebilir?


7. Buğlem X, Buse ise Y kentinde ya-şamaktadır. 21 Haziran tarihinde ikikentte de Güneş’in doğuşu ile batışıarasındageçensüre,Dünya’nınken-di ekseni etrafındaki bir tur süresineeşittir.Buna göre, X ve Y kentleriyle ilgili;

I. Kutupnoktasınauzaklıklarıeşittir. II. BaşlangıçMeridyeni’neuzaklıkları

eşittir. III.Yerçekimivegrup-tansürelerieşit-

tir. IV.Öğle vaktinde Güneş ışınlarını

almaaçılarıaynıdır. V. İkimerkezdeKuzeyyarımkürede-

dir.yukarıda verilen bilgilerin hangisin-de yanlışlık yapılmıştır?


DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ–2

TEST


90°

0°

66° 33'

23° 27'

23° 27'

90°

21 Mart - 23 Eylül Özellikleri✷ Güneş ışınları Ekvator’a öğle vaktin-

de dik açıyla gelir.✷ Ekvator’da öğle vakti cisimlerin göl-

ge boyu oluşmaz.✷ Dünya’nın her yerinde 12 saat gece

12 saat gündüz yaşanır.✷ Aydınlanma çemberi kutup noktala-

rından teğet geçer.✷ Güneş tam doğudan doğar tam batı-

dan batar.✷ Aynı meridyen üzerindeki tüm nokta-

larda Güneş aynı anda doğar ve ba-tar.

✷ KYK’da 21 Mart ilkbahar, GYK’de sonbahar başlangıç tarihidir.

1.B 2.D 3.A 4.B 5.D 6.C 7.B 8.E 9.C 10.A 11.C 12.A 13.E078. 1 metrelik bir cismin yıl içerisindeki

gölge boyu değişim grafiği aşağıdaverilmiştir.

21Haziran

23Eylül

21Haziran

21Mart

21Aralık

1m

0

50cm

Yukarıda verilen bölgeyle ilgili aşa-ğıdaki yorumlardan hangisi yapıla-maz?

A) Enuzungece21Haziran’dayaşa-nır.

B) 21Aralıktacismingölgeyönüku-zeyigösterir.

C) 21 Haziran’dan 23 Eylül’e kadarGüneşışınlarınıngelişaçısıbüyü-müştür.

D) Ekvator ileOğlakDönencesi ara-sındayeralmaktadır.

E) Kutupyıldızınıenbüyükaçıyla21Aralık ile 21 Mart arasında gör-mektedir.

9. Aşağıda verilenlerden hangisi Tür-kiye’nin Kuzey yarım kürede oldu-ğunun kesin kanıtı değildir?

A) Yer çekiminin ülkenin kuzeyindedahafazlaolması

B) Güneyindeçizgiselhızınfazlaolma-sı

C) Yıliçindebelirginolarakdörtmev-simiyaşaması

D) Kuzeyinde yer alan Karadeniz’intuzluluğunun güneyindeki Akde-niz’denazolması

E) En uzun gündüzü 21 Haziran’dayaşaması

10. Aşağıdakitablodadörtfarklımerkezinenlemveboylamdereceleriverilmiştir.

Merkezler Enlem Boylam

I 2°K-15°K 72°B-82°B

II 7°G-7°K 7°D-10°D

III 16°G-28°G 17°B-27°B

IV 36°K-42°K 26°D-45°D

Tablodaki bilgilere göre, bu bölge-lerle ilgili olarak aşağıdaki ifadeler-den hangisi söylenemez?

A) Ürün çeşitliliği en fazla olanmer-kezII’dir.

B) IV.merkezortakuşaktayeralır.

C) I. merkezin her noktası yıl içindeGüneş ışınlarını iki kezdikaçıylaalır.

D) III.merkezinkuzeyindeçizgiselhızdahafazladır.

E) II.merkezinendoğusuylaIV.mer-kezinenbatısıarasında1saat04dakika zaman farkı bulunmakta-dır.

11. Xmerkezindeenuzungeceyaşanır-ken Y merkezinde en sıcak dönemyaşanmaktadır.

Buna göre, aşağıdaki bilgilerden hangisine kesin ulaşılabilir?

A) Ymerkeziortakuşaktayeralır.

B) XmerkeziEkvator’adahauzaktır.

C) XveYmerkezleri farklıyarımkü-relerdeyeralır.

D) Y merkezinin kuzeyinde alacaka-ranlıksüresidahauzundur.

E) İkimerkezdeBaşlangıçMeridye-ni’nindoğusundayeralmaktadır.

12. Aşağıdaüçmerkezinaynıgecekutupyıldızınıgörüşaçılarıgösterilmiştir.

21°

45° 37°

-I- -II-

-III-

Buna göre, merkezlerin kutup yıldı-zını alma açılarına bakarak merkez-lerin bulunduğu enlem dereceleri hangi seçenekte doğru olarak ve-rilmiştir?

I II III

A) 45°K 37°K 21°K

B) 0° 45°K 76°K

C) 30°G 60°G 90°G

D) 45°K 53°K 53°K

E) 52°G 37°K 8°K

13. 21 mart tarihinden sonra gece sü-resinin gündüz süresinden daha uzun olmaya başladığı bir merkez için aşağıdakilerden hangisi söyle-nebilir?

A) Ortakuşaktayeralmaktadır.

B) BaşlangıçMeridyeni’nindoğusun-dayeralır.

C) Grupvetansüresikısadır.

D) Dörtmevsimibelirginolarakyaşar.

E) Güneyyarımküredebulunmakta-dır.

DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ – 2



Ü n i t e 3

21 Haziran (Yaz Gündönümü)

90º K

90º G

0°

66° 33' K

23° 27'

23° 27'

66° 33' G

AydınlanmaÇemberi

Güneş Işınları

✷ Güneş ışınları öğle vakti Yengeç Dö-nencesi’ne dik açıyla gelir.

✷ Aydınlanma çemberi kutup dairele-rinden teğet geçer.

✷ KYK’de yaz; GYK’de kış başlangıç ta-rihidir.

✷ KK Noktası’nda 6 aylık gündüz, GK Noktasında 6 aylık gecenin yarısına gelinmiştir.

✷ KYK’deki noktalarda yaşanabilecek en uzun gündüz yaşanmaktadır.

✷ Yeryüzünde herhangi bir noktadan kuzeye gidildikçe gündüzler, güneye gidildikçe geceler uzar.

1. Dünya’nın kutuplardan basık Ekva-tor’dan hafif şişkin şekline geoit ismiverilmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın geoit şeklinin sonuçlarından biri değildir?

A) Ekvator’dan kutuplara gidildikçeGüneşışınlarınıngelişaçısınınkü-çülmesi

B) Ekvator’dan kutuplara gidildikçeyerçekimininartması

C) Ekvator yarıçapının kutuplar yarı-çapındandahauzunolması

D) Ekvator’da tartılan bir cismin ku-tuplardadahaağırgelmesi

E) Ekvator çemberinin herhangi birmeridyençemberindendahauzunolması

2. Dünyakendieksenietrafındabirturu-nu24saattegerçekleştirmektedir.24saat içindegözlemlenenolaylar gün-lükhareketinsonuçlarıolarakgösteril-mektedir.

Aşağıda verilen durumlardan han-gisi günlük hareketin sonuçları ara-sında yer almamaktadır?

A) Gecevegündüzünardalanması

B) Gündüz sürelerinin uzayıp kısal-ması

C) Yerelsaatkavramınınoluşması

D) Çizgiselhızkavramınınortayaçık-ması

E) Dinamikbasınç kuşaklarınınorta-yaçıkması

3. •

••

•

•A

C

20° K

30° G

0°

0°

0°

B

Küre üzerinde koordinatları verilen merkezler hakkındaki bilgilerin han-gisinde yanlışlık yapılmıştır?

A) Gün içinde Güneş’in karşısındanenhızlıgeçenmerkezBmerkezidir.

B) Amerkezininyıliçindekigecegün-düzsüredeğişimiCmerkezindenfazladır.

C) Yerelsaatien ileriolanmerkezCmerkezidir.

D) AveBmerkezleriGüneşışınlarınıyıldaikikezdikaçıylaalır.

E) KutupyıldızıeniyiAmerkezindengörülmektedir.

4. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi diğer dördünün nedenidir?

A) Dünya’nın küresel bir şekle sahipolması

B) Yeryüzündenyükseklereçıkıldıkçagörünenalanıngenişlemesi

C) KutupyıldızınınsadeceKuzeyya-rımküredengörülebilmesi

D) Aydınlanmaçizgisininçemberşek-lindeolması

E) TanvegurupsürelerininRusya’daTürkiye’denuzunolması

5. • Dünya’nınbiryüzününaydınlıkdi-ğeryüzününkaranlıkolması

• Ekvator’dan kutuplara gidildikçeparalellerinboylarınınkısalması

• Ekvator’da dağların zirvelerindekalıcıkarlarınbulunması

• Ankara’nın yerel saatinin İstan-bul’danileriolması

• Güneş’inöğlevaktiufukdüzlemin-dekiyükseltisininAntalya’daSam-sun’dandahafazlaolması

Yukarıda verilen özelliklerden kaç tanesi Dünya’nın şeklinin sonuçları arasında yer almaktadır?

A) 1 B)2 C)3 D)4 E)5

6. Ekvatoryarıçapı6378kmiken,kutup-larınyarıçapı6357km’dir.

Aşağıdakilerden hangisi sözü edi-len durumu ortaya çıkaran nedene bağlı olarak oluşmuştur?

A) Cisimleringölgeboylarının kutup-laragidildikçeartması

B) Harita çizimlerinde bozulmalarınmeydanagelmesi

C) Bir noktadan belirli bir yöne hiçsapmadangidildiğindeensonbaş-lanannoktayageridönülmesi

D) Cismin ağırlığının kutuplara gidil-dikçeartması

E) 90° kuzey vegüneyparalellerininbirernoktaşeklindeolması

DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ–308

TEST


21 Aralık (Kış Gündönümü)

90°

90°

0°

66° 33' K

66° 33' G

23° 27' K

23° 27' GGün

eş Iş

ınla

rı

✷ Güneş ışınları öğle vakti Oğlak Dö-nencesi’ne dik açıyla gelir.

✷ Aydınlanma çemberi kutup dairele-rinden teğet geçer.

✷ KYK’de kış GYK’de yaz başlangıç ta-rihidir.

✷ KK Noktası’nda 6 aylık gecenin, GK Noktasında 6 aylık gündüzün yarısı-na gelinmiştir.

✷ KYK’daki noktalarda yaşanılabilecek en uzun gece yaşanmaktadır.

✷ Yeryüzünde herhangi bir noktadan kuzeye gidildikçe geceler, güneye gidildikçe gündüzler uzar.

1.A 2.B 3.B 4.A 5.D 6.D 7.C 8.D 9.E 10.E 11.B 12.E 13.A

7. Yörünge düzlemi ile ekvator ara-sındaki açı bugünkünden küçük olsaydı meydana gelecek durumlar arasında aşağıdakilerden hangisi olmazdı?

A) Yer ekseni ile yörünge düzlemiarasındaki açı bugünkünden bü-yük olurdu.

B) Tropikçikuşakdaralırdı.

C) Mevsimlerinbelirginliğiartardı.

D) Yıl içindeki sıcaklık ve gece-gün-düzsürefarklarıazalırdı.

E) Kutupdairesisınırlarıkutupnokta-larınayaklaşırdı.

8. • Gece-gündüz süresinin değişiklikgöstermesi

• Belirli bir noktaya gelen Güneşışınlarının açısının günden günedeğişmesi

• Yerelsaatlerinortayaçıkması • Mevsimlerinortayaçıkması • Güneş’indoğuşbatışyerlerininde-

ğişmesi

Yukarıda verilen öncüllerden kaç tanesinin oluşum sebebi Dünya’nın yıllık hareketidir?

A) 1 B)2 C)3 D)4 E)5

9. Aşağıdaki ülkelerin hangisinde Ku-tup yıldızının görünüş açısı daha büyüktür?

A)Türkiye B)MeksikaC)Japonya D)Çin E)Kanada

10. AşağıdakiTürkiyeharitasında21Ha-ziran tarihinde bazı alanlar numara-landırılarakgösterilmiştir.

KARADENİZ

AKDENİZ

EG

E D

EN

İZİ

MARMARADENİZİ

I

IV

II

III

Verilen bu alanlar ile ilgili aşağıda-kilerden hangisi söylenebilir?

A) EnkısagündüzIII’deyaşanır.

B) Ortaksaatileyerelsaatarasında-ki farkın en fazla olduğu merkezIV’tür.

C) Güneş’in en erken battığı yerIII’tür.

D) GölgeboyununenkısaolduğuyerI’dir.

E) Güneş ışınlarınınenküçükaçıyladüştüğüyerI’dir.

11.

Avustralya

Türkiye

Kongo

Brezilya

Meksika

Yukarıdaki harita üzerinde verilen ülkelerden hangisinde gece-gün-düz süresi yıl boyunca en fazla de-ğişir?

A)Meksika B)TürkiyeC)Kongo D)Avustralya E)Brezilya

12. Aşağıdakilerden hangisi 23 Eylül tarihinde görülen durumlardan biri-si değildir?

A) 45° enlemlerinde gölge boyununcisminboyunaeşitolması.

B) Dünya’nın her yerinde gece-gün-düzeşitliğiyaşanması.

C) Güneş ışınlarının Ekvator’a dikaçıylagelmesi.

D) Güneş’intamdoğudandoğuptambatıdanbatması.

E) KuzeyYarımKüre’deilkbaharbaş-langıcıolması.

13. Ekvator ile ekliptik düzlem arasın-daki açı 25° olsaydı aşağıdakiler-den hangisi meydana gelirdi?

A) Ortakuşakdaralırdı.

B) Tropikalkuşakdaralırdı.

C) Ekvatordahasıcakolurdu.

D) Güneş ışınlarının dik gelebileceğialandaralırdı.

E) Orta kuşakta gece-gündüz sürefarkları bugünkünden daha azolurdu.

08 DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ – 3

Download - Tet 01 DOĞAL SİSTEMLER TYT Co rafyaliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/tytayt/yapraktest/tytcografyaypt.pdf · C) Hidrosfer D) Litosfer E) Manto 11. Aşağıda verilen yargılardan

Top Related