test dünyann ekli, hareketleri ve sonuçlar...

TEST

9

Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve SonuçlarıÜ

NİTE 2

Dünya’nın Şekli ve H

areketleri

3

1. Dünya’nın şeklinden dolayı Güneş ışınları yeryüzü-ne farklı açılarla ulaşır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir merkezde Güneş ışınlarının düşme açısına göre farklılaşan durumlara örnek oluşturmaz?

A) Gölge boyuB) Denizlerdeki tuzluluk oranıC) Kalıcı kar sınırıD) Gece ve gündüz uzunluğuE) Tarım ve orman üst sınırı

2. Dünya’nın şeklinden dolayı Güneş ışınlarının düşme açısı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe daralır. Bu du-rumun sonucunda ortaya çıkan etkilere enlemin etki-leri adı verilir.

Aşağıdakilerden hangisi enlemin etkisiyle açıkla-namaz?

A) Kızıldeniz’de tuzluluk oranının yüksek olmasıB) Kutuplarda yerleşmelerin deniz seviyesine yak-

laşmasıC) Ekvator’a yakın bölgelerde yerleşme üst sınırı-

nın yükseklerde olmasıD) En yüksek sıcaklıkların 30º DYB alanlarında bu-

lunan çöllerde ölçülmesiE) Yüksek enlemlerde gölge boyunun artış göster-

mesi

3. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralarla gösteril-miştir.

III

IV

V

II

I

Haritada gösterilen yerlerin hangisinde enleme bağlı olarak tarım ve orman üst sınırı daha yük-sektir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

Dünyanın şeklinin sonuçları

• En uzun paralel yayı ekvatordur.

• Kutuplara gidildikçe paralellerin boy-ları kısalır.

• Haritalarda bozulmalar meydana ge-lir.

• Dünya’nın dönüş hızı Ekvator’da daha fazladır.

• Aydınlanma çemberine bağlı olarak Dünya’nın bir yarısı karanlık iken di-ğer yarısı aydınlıktır.

• Termik basınç kuşakları oluşur.

• Kutup Yıldızı’nın görünüm açısı fark-lılaşır.

• Bütün meridyenler kutuplarda bir-leşirler. Bu yüzden boyları birbirine eşittir.

• Ardışık iki meridyen arasındaki uzak-lık yalnızca Ekvator’da 111 km’dir. Kutuplara gidildikçe bu uzaklık azalır.

• Yerden yükseldikçe görüş alanı geniş-ler.

• Tan-şafak ve gurup süreleri farklılaşır.

Ekvator’dan kutuplara gidildikçe Güneş ışınlarının düşme açışı daralacağından gölge boyu uzar.

Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş hı-zına çizgisel hız adı verilir. Çizgisel hız Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalır.

Açısal hız değişiklik göstermez.

Dünyanın geoit şeklinin sonuçları:

• Kutuplarda yer çekimi daha fazladır.

• Ekvator’un yarıçapı kutupların yarı-çapından daha geniştir.

TYT Cografya Soru Bankası.indb 9 2.07.2019 14:04

TEST TEST

10

ÜN

İTE 2D

ünya’nın Şekli ve Hareketleri

Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve Sonuçları34. Dünya’nın şekli ile ilgili aşağıda verilen ifadeler-

den hangisi doğru değildir?

A) Çizgisel hız Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalır.B) Ekvator’da termik alçak, kutuplarda termik yük-

sek basınç alanları oluşur.C) Haritalarda bozulmalar meydana gelir.D) Yer çekimi ve cismin ağırlığı yüksek enlemlerde

daha fazladır.E) Kutuplara gidildikçe Kutup Yıldızı’nın görünüm

açısı artar.

5. • Dünya’nın bir yarısı karanlık iken diğer yarısının aydınlık olması

• Ardışık iki meridyen arasındaki uzaklığın Ekva-tor’da daha fazla olması

• Termik basınç merkezlerinin oluşması • Kutuplara gidildikçe paralellerin boylarının kısal-

ması • Bitki örtüsünün Ekvator’dan kutuplara gidildikçe

kuşaklar oluşturması Yukarıda verilen ifadelerden kaç tanesi Dün-

ya’nın şeklinin sonucunda gerçekleşmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

6. Dünya’nın şeklinden dolayı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe Güneş ışınlarının düşme açısı daralır.

I. Denizlerdeki tuzluluk oranı II. Gölge boyu III. Kalıcı karın alt sınırı IV. Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi Buna göre, yukarıda verilenlerden hangileri Ek-

vator’dan kutuplara gidildikçe artış göstermez?

A) I ve II B) II ve III C) I ve IIID) III ve IV E) II ve IV

7. Tan ve gurup sürelerinin uzayıp kısalması, çizgisel hıza bağlı olarak Dünya’nın şeklinin sonucudur.

BursaArtvin

Antalya

Konya

Van

Buna göre haritada verilen merkezlerin hangisin-de tan ve gurup süresi daha uzundur?

A) Artvin B) Van C) BursaD) Konya E) Antalya

8. Kızıldeniz’in tuzluluk oranı fazla iken Baltık Denizi’nin tuzluluk oranı daha azdır.

Aşağıda verilen ifadelerden hangisinin oluşum nedeni yukarıdaki ifadenin oluşum nedeniyle ay-nıdır?

A) Sürekli rüzgârların Kuzey Yarım Küre’de sağa doğru sapma göstermesi

B) Ekvatoral bölgede yerleşmelerin yükseklere ku-rulması

C) Doğu bölgelerinde yerel saatin daha ileri olmasıD) Güneş ışınlarının 21 Haziran’da Yengeç Dönen-

cesi’ne dik açıyla düşmesiE) Kuzey Yarım Küre’de yaz yaşanırken, Güney Ya-

rım Küre’de kış yaşanması

9. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralandırılarak gösterilmiştir.

III

IV

II

I

Haritada verilen merkezlerle ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğru değildir?

A) IV. de Dünya’nın dönüş hızı diğer merkezlerden daha fazladır.

B) Ardışık iki meridyen arasındaki uzaklık II. nin bu-lunduğu bölgeye gidildikçe daralır.

C) Enleme bağlı, yer çekiminin etkisiyle cismin ağır-lığı II. de en fazladır.

D) I. merkezde bulunan bir kimse Kutup Yıldızı’nı göremez.

E) 21 Aralık tarihinde III. merkezde gölge boyu di-ğer merkezlere göre daha kısadır.

10. I. Güneş’in doğuş ve batış süreleri II. Gece ve gündüz uzunlukları III. Yerel saat farkları IV. Yetiştirilen tarım ürünleri V. Dünya’nın dönüş hızı Yukarıda verilenlerden hangileri bir yerin enlemi-

ne bağlı olarak farklılık göstermez?

A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV D) IV ve V E) II ve V


TEST TEST

11

ÜN

İTE 2D


Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve Sonuçları 311. Aşağıda Dünya’nın şekline bağlı olarak oluşan bazı

sonuçların kavram haritası verilmiştir.

Kutuplarda yer çekiminin fazla

olması

Ekvator’da paralel uzunluğunun fazla

olması

Çizgisel hızın Ekvator’da fazla olması

Kutuplarda cismin ağırlığının artış

göstermesi

Dünya’nın dönüş hızının Ekvator’da

yüksek olması

?

Buna göre, kavram haritasında (?) ile boş bırakı-lan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Mevsim sürelerinin farklılaşmasıB) Ekvator’da tan ve gurup süresinin kısa olmasıC) Ekvator’da gölge boyunun kısa olmasıD) Kutuplara gidildikçe ardışık iki meridyen arasın-

daki uzaklığın azalmasıE) Ekvator’da sıcaklık farklarının az olması

12. Aşağıdaki haritada iki farklı merkez taranarak göste-rilmiştir.

I

II

Buna göre I ve II. merkezlerin bulunduğu konum-larla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) II. merkez yıl içinde Güneş ışınlarını daha büyük açıyla almaktadır.

B) I ve II. merkezlerin açısal hızları birbirine eşittir.C) II. merkezde iklim ve hava durumu koşulları ben-

zerlik gösterir.D) II. merkezde yerleşme üst sınırı daha yüksektir.E) Kuzeyden esen rüzgârlar her iki merkezde de

sıcaklığı azaltır.

13. Dünya’nın küresel şeklinin sonuçları

En uzun paralel yayının Ekvator olması

Aydınlanma çizgisinin oluşması

?

Yukarıdaki kavram haritasında (?) ile boş bırakı-lan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Okyanus akıntılarının yönlerinden sapmasıB) Gün içinde sıcaklık değerlerinin farklılaşmasıC) Güneş’in doğuş ve batış süresinin kutuplarda

uzun sürmesiD) Mevsimlik rüzgârların oluşmasıE) Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi

14. Aşağıda üç farklı bölgede bulunan dağlardaki kalıcı kar sınırları gösterilmiştir.

120 m

I

1900 m

II

4000 m

III Buna göre, verilen dağlar hangi seçenekte Ekva-

tor’a en yakın olandan en uzak olana doğru sıra-lanmıştır?

A) I - II - III B) III - II - I C) II - III - I D) III - I - II E) I - III - II

15. Güneş ışınlarının düşme açısıyla gölge boyu arasın-da ters orantı vardır. Güneş ışınlarının eğik açıyla ulaştığı bölgelerde gölge boyu daha uzundur.

Merkez Gölge boyu (cm)I 140II 120III 90IV 60V 40

Buna göre; aynı uzunlukta ve yatay düzleme dik yerleştirilen çubukların yerel saatle 12.00’deki gölge boylarının uzunluğuna bakarak hangi mer-kezin Ekvator’a kuş uçuşu uzaklığının daha fazla olduğu söylenebilir?



TESTTEST

12

ÜN

İTE 2D


Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve Sonuçları4

Dünya bir günlük hareketini batıdan do-ğuya doğru 360º lik bir açıyla 24 saatte tamamlar.

Dünya 1º lik dönüşünü 4 dakikada ta-mamlar.

Dünyanın günlük hareketinin sonuçları:• Gece ve gündüz birbirini takip eder.• Günlük sıcaklık farkları oluşur.• Sürekli rüzgârlar (Batı, Alize, Kutup)

yönlerinden saparlar.• Okyanus akıntıları yönlerinden sapa-

rak halkalar oluşturur.• Dinamik basınç kuşakları oluşur.• Ana ve ara yönler oluşur.• Yerel saat farkları meydana gelir.• Gün içerisinde Güneş ışınlarının düş-

me açısı, gölge boyu ve sıcaklık değişir.

Günlük sıcaklık farklarına bağlı;

• Meltem rüzgârları,

• Çöllerde fiziksel çözünmeler meydana gelir.

Dünya batıdan doğuya hareket ettiği için;

• Doğuda yerel saat daha ileridir.

• Doğudaki merkezlerde Güneş daha erken doğar ve batar.

• Sürekli rüzgârlar KYK’de sağa, GYK’de sola saparlar.

Gölge boyunun gün içerisinde en kısa ol-duğu zaman öğle vaktidir. (12.00)

Dünya’nın yıllık hareketinin sonuçları ile eksen eğikliğinin sonuçları ortaktır.

1. Dünya kendi ekseni çevresinde batıdan doğuya doğ-ru hareket eder.

I. Doğuda bulunan merkezlerde yerel saatin ileri olması

II. Muson rüzgârlarının oluşması III. Alize rüzgârlarının Kuzey Yarım Küre’de sağa

doğru sapması IV. Şubat ayının kısa sürmesi Yukarıda verilenlerden hangileri bu durumun so-

nuçları arasında yer alır?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) III ve IV E) I ve IV

2. Sınıfta öğretmen öğrencilerine Dünya’nın hareketleri konusunu aktarırken, “iki meridyen arasındaki uzak-lık Ekvator’dan kutuplara gidildikçe daralır ancak 4 dakikalık zaman farkı değişmez” ifadesini kullandı-ğında bazı öğrenciler bu durumla ilgili yorumlarda bulunmuşlardır.

Meral: Zaman farkının değişmemesi Dünya’nın ku-tuplardan basık Ekvator’dan şişkin olmasıyla ilişkili-dir.

İrfan: Zaman farkının değişmemesi için Güneş ışın-larının Ekvator’a dik düşmesi gerekir.

Gönül: Dünya’nın dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azaldığı için zaman farkı değişmez.

Meriç: Dünya batıdan doğuya hareket ettiği için za-man farkında değişim olmamıştır.

Özge: Ekvator’dan kutuplara gidildikçe Güneş ışın-larının düşme açısı daraldığı için değişim gerçekleş-mez.

Buna göre yukarıdaki öğrencilerden hangisinin yapmış olduğu yorum doğrudur?

A) Meral B) İrfan C) Gönül D) Meriç E) Özge


TEST

13

ÜN

İTE 2D


Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve Sonuçları 4TEST

3. ve 4. soruları aşağıdaki tabloya göre cevaplayınız.

Aşağıda bazı merkezlerin aynı güne ait gece ve gün-düz uzunlukları verilmiştir.

Merkez Gündüz süresi Gece süresiI 16 8II 20 4III 8 16IV 11 13

3. Buna göre tabloda verilen merkezlerle ilgili aşa-ğıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ekvatora en yakın olan merkez IV’tür.B) I ve III. merkezlerin çizgisel hızları eşittir.C) 21 Mart’ta alaca karanlık süresi II’de daha uzun-

dur.D) II. merkez Kuzey Kutup Noktası’na daha yakındır.E) II’nin bulunduğu yerin paralel uzunluğu III. mer-

keze göre daha kısadır.

4. Tabloda verilen merkezlerin yarım kürelerini tes-pit edebilmek için aşağıdakilerden hangisinin bi-linmesi gerekir?

A) Yaşanan tarih aralığıB) Enlem değerleriC) Ekinoks tarihlerinde Güneş ışınlarının düşme

açısıD) Gece ve gündüz süre farklarıE) Kullandığı ulusal saat dilimleri

5. Aşağıdaki haritada bazı merkezler verilmiştir.

TrabzonIğdır

BitlisAntalya

İzmir

Buna göre, verilen merkezlerin hangisinde gece ve gündüz süresi arasındaki fark daha fazladır?

A) Antalya B) İzmir C) Trabzon D) Bitlis E) Iğdır

6. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi netice-sinde gün içerisinde Güneş ışınlarının düşme açısı farklılaşır.

Aşağıda verilenlerden hangisi gün içerisinde Güneş ışınlarının farklı açılarla düşmesine bağlı olarak meydana gelmez?

A) Meltem rüzgârlarıB) Günlük basınç farklarıC) Kalıcı kar sınırlarıD) Günlük sıcaklık farklarıE) Gölge boyu farklılıkları

7. G

üneş

ışın

ları0° Ekvator

23°27´

23°27´

G

K

°33´

tor3°27´

G

Dünya, Güneş’in karşısında yukarıdaki konuma geldiğinde aşağıdakilerden hangisi gerçekleş-mez?

A) Kuzey Yarım Küre’de en yüksek sıcaklıklar ya-şanır.

B) Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden geçer.C) Güneş ışınlarının atmosferde izlediği en kısa yol

Yengeç Dönencesi çevresidir.D) Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsiminin başlangı-

cıdır.E) Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz yaşa-

nır.


TESTTEST

14

ÜN

İTE 2D


Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve Sonuçları48. • Ekvatoral bölgede sıcaklık değerlerinin yüksel-

mesi • Tropikal ve kutup kuşağının daralması • Türkiye’de ocak ayı sıcaklıklarının yükselmesi Buna göre, yukarıda verilen durumların oluşabil-

mesi için aşağıdakilerden hangisinin gerçekleş-mesi gerekir?

A) Ekliptik düzlem ile Ekvator düzlemi arasındaki açının artış göstermesi

B) Eksen eğikliğinin ortadan kalkmasıC) Dünya’nın dönüş yönünün farklılaşmasıD) Yer ekseni ile ekliptik düzlemi arasındaki açının

artış göstermesiE) Dünya’nın yörüngesinin küre biçiminde olması

9. Aşağıdaki tabloda 21 Aralık tarihinde aynı meridyen üzerinde bulunan bazı merkezlerde yaşanan gece ve gündüz süreleri verilmiştir.

Merkez Gündüz süresi Gece süresiI 17 7II 14 10III 9 15IV 7 17

Buna göre, tabloda verilen bilgilere göre aşağı-dakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) I. ve II. merkezler Güney Yarım Küre’de yer alır.B) I. ve IV. merkezler ekinoks tarihlerinde Güneş

ışınlarını eşit açıyla alır.C) II. merkezin bulunduğu enlemde Güneş ışınları-

nın atmosferde tutulması IV. merkeze göre daha azdır.

D) I. merkezde Güneş daha önce doğar ve daha geç batar.

E) III. merkez Güney Kutup Noktası’na daha yakın-dır.

10. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi diğer dördü-nün nedeni olarak gösterilebilir?

A) Şubat ayının kısa sürmesiB) Eylül ekinoksunun gecikmesiC) Dünya’nın yörüngesinin elips biçiminde olmasıD) Mevsim süre farkının oluşmasıE) 3 Ocak’ta Dünya’nın Güneş’e en yakın konumda

bulunması

11. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi

Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi

Gün içinde sıcaklık farklarının oluşması

?

Yukarıdaki kavram haritasında neden-sonuç iliş-kisi dikkate alınırsa (?) ile boş bırakılan yere aşa-ğıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sürekli rüzgârların sapmaya uğramasıB) Meltem rüzgârlarının etkili olmasıC) Ana ve ara yönlerin oluşmasıD) Gece ve gündüz uzunluklarının farklılaşmasıE) Yerel saat farklarının oluşması

12. Sınıfta bazı öğrenciler Dünya’nın hareketleri ünite-siyle ilgili olarak hazırladıkları proje ödevlerini sun-muşlardır.

Murat: Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu tarih 3 Ocak, en uzak olduğu tarih ise 4 Temmuz’dur.

Elif: Dünya’nın yörüngesi elips değil de küresel bi-çimde olsaydı mevsimler arasında süre farkı oluş-mazdı.

Eymen: Dünya’nın yıllık hareketi sonucunda mev-simler meydana gelir.

Erkan: 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde Dünya’da yaşanan gece ve gündüz süre farkları en azdır.

Şükran: Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi sonucunda Ekvator ve kutuplarda termik basınç ku-şakları oluşur.

Buna göre hangi öğrencilerin aktardığı bilgiler öğ-retmenleri tarafından doğru kabul edilmemiştir?

A) Murat ve Elif B) Elif ve EymenC) Eymen ve Erkan D) Erkan ve Şükran E) Murat ve Şükran


TEST

15

Coğrafi KoordinatlarÜ

NİTE 2


areketleriTEST

5

1. Bir kutuptan başlayıp diğer kutupta sona erdiği kabul edilen yarım çemberlere meridyen adı verilir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi meridyenle-rin özellikleri arasında yer almaz?

A) Meridyenler kutup noktalarında birleştikleri için uzunlukları aynıdır.

B) İki meridyen arasındaki uzaklık kutuplara gidil-dikçe azalır.

C) Birbirini takip eden meridyenler arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır.

D) İki meridyen arasındaki uzaklık Ekvator’da 111 km’dir.

E) Aynı meridyen yayı üzerinde bulunan merkezler-de yıl boyunca Güneş aynı anda doğar ve batar.

2. Ekvator’a paralel olan birer derece aralıklarla geçtiği kabul edilen çemberlere paralel adı verilir.

Arif: Doğu-batı doğrultusunda uzanırlar, boyları bir-birine eşittir.

Cengiz: Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe ardı-şık iki paralel arasındaki uzaklık değişmez.

Aslı: 90º paralelleri nokta hâlindedir. 90 kuzeyde, 90 güneyde toplam 180 paralel yayı bulunur.

Mehtap: Ardışık iki paralel arasında 111 km uzaklık bulunur.

Buna göre paralellerle ilgili yukarıda belirtilen ki-şilerden hangilerinin verdiği bilgiler doğru değil-dir?

A) Yalnız Arif B) Yalnız CengizC) Cengiz ve Aslı D) Aslı ve Mehtap E) Arif ve Mehtap

3. Aşağıda iki farklı merkezin Dünya üzerinde bulundu-ğu koordinat dereceleri verilmiştir.

K merkezi: 39º 53ʹ 11ʹ kuzey 32º 51ʹ 22ʹ doğu

T merkezi: 48º 21ʹ 12ʹ kuzey 62º 20ʹ 26ʹ doğu

Buna göre, K merkezi T’ye göre hangi yönde bu-lunmaktadır?

A) Kuzeydoğu B) KuzeybatıC) Güneybatı D) Güneydoğu E) Doğu

Boylam etkisi yerel saat hesaplamaların-da dikkate alınır.

Ardışık iki meridyen arasındaki uzaklık, Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalır. Ancak 4 dakikalık zaman farkı değişmez. Bunun nedeni, çizgisel hızın kutuplara gidildikçe azalmasıdır.

Aynı boylam üzerinde bulunan merkez-lerin yerel saatleri aynıdır.

Aynı boylamda bulunan merkezlerde Güneş’in aynı anda doğup aynı anda ba-tabilmesi için eksen eğikliğinin olmaması veya ekinoks tarihlerinin yaşanması ge-rekir.

Ardışık tüm paraleller arasında 111 km, ardışık iki meridyen arasında ise yalnızca Ekvator’da 111 km uzaklık vardır.

Meridyenler ve paraleller 1º aralıklarla çizilmişlerdir.

Başlangıç meridyeni 0º boylamı İngilte-re-Londra’da bulunan Greenwich kasa-basından geçer. Başlangıç paraleli ise 0º enlemi, Ekvator çizgisidir.

• Enlem, bir yerin Ekvator’a açı cinsin-den uzaklığıdır.

• Boylam, bir yerin başlangıç meridye-nine açı cinsinden uzaklığıdır.

Aynı boylamda bulunan merkezlerin ta-rih değiştirme çizgisine olan uzaklıkları Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalır.


TEST TEST

16

Coğrafi Koordinatlar

ÜN

İTE 2D


54. Doğuya gidildiğinde başlangıç meridyenine, kuzeye gi-

dildiğinde ise başlangıç paraleline yaklaşılmaktadır. Buna göre bu kişinin bulunduğu konum aşağıda-

kilerin hangisinde doğru olarak gösterilmiştir?

A) B)

0º

C) D)

E)

0º

0º

0º

0º

0º0º

0º 0º

0º

5. Aşağıda 23 Eylül tarihinde Ekvator üzerinde bulunan iki farklı merkeze ait Güneş’in aynı andaki konumları gösterilmiştir.

I II DoğuBatıDoğu

45º

Batı

Buna göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşıla-maz?

A) I. merkezin yerel saati daha ileridir.B) II. merkezde yataya dik duran cismin gölgesi

oluşmamıştır.C) Merkezler arasında üç saatlik zaman farkı bulu-

nur.D) II. merkez daha doğuda yer alır.E) I. merkezde Güneş daha erken doğmuştur.

6. Aşağıdaki koordinat sisteminde bazı yerler numara-larla gösterilmiştir.

30º 15º 0º 15º 30º30º

15º

0º

I

II

III

IV

V

15º

30º

Buna göre, koordinat sisteminde verilen merkez-lerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I ile V. merkezler arasında dört saatlik zaman farkı vardır.

B) III. merkez başlangıç meridyeni üzerinde yer alır ve I. merkezden yerel saati daha ileridir.

C) I. merkez (–2 GMT), V. merkez (+2 GMT) ulusla-rarası saat dilimlerinde yer alır.

D) I ve II merkezler arası kuş uçumu uzaklık 1665 km’den daha fazladır.

E) IV. merkezin antimeridyeni II. merkezdir.

7. Kutup noktalarına eşit uzaklıktan geçtiği kabul edilen ve Dünya’yı iki eşit parçaya böldüğü düşünülen çem-bere Ekvator denir.

• Gece ve gündüz süreleri yıl boyunca eşittir. • Yıl boyunca aynı mevsim koşulları etkilidir. • En uzun paralel çizgisidir. • Yıl boyunca Güneş ışınlarını dik açıyla alır. • Başlangıç paraleli olarak adlandırılır. Ekvator’la ilgili yukarıda verilen bilgilerden kaç

tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8. İki farklı merkez arasında 3885 km kuş uçuşu uzaklık vardır.

Merkezlerden birisi, 45° kuzey paralelinde oldu-ğuna göre, daha güneyde bulunan merkezin pa-raleli aşağıdakilerden hangisidir?

A) 15º Güney B) 45º GüneyC) 15º Kuzey D) 10º Kuzey E) 35º Güney


TEST TEST

17

Coğrafi KoordinatlarÜ

NİTE 2


areketleri

59. Tarih değiştirme çizgisi (180º meridyeni) Büyük Ok-

yanus’tan geçerken bazı yerlerde girinti ve çıkıntı oluşturur.

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ülkede yerel saat birlikteliğini sağlamak amacıy-la siyasi sınırların dikkate alınması

B) Meridyenler arasındaki mesafenin kutuplara gi-dildikçe daralması

C) Kutuplarda paralellerin nokta hâlini almasıD) Bazı ülkelerin doğu-batı doğrultusunda geniş yer

kaplamasıE) Meridyenlerin bir kutuptan diğer kutba doğru

uzanması

10. Doğusuyla batısı arasında meridyen farkı fazla olan ülkeler, aynı anda birden fazla saat diliminin ayarını kullanır.

Aşağıdaki ülkelerden hangisi bu duruma örnek gösterilemez?

A) Kanada B) İtalya C) Brezilya D) Avustralya E) Rusya

11. Aşağıdaki koordinat sisteminde bazı merkezler belir-tilmiştir.

64º40º 88º42º

0°

36º

RK

L

Yukarıda verilen koordinat sisteminde K-R arası kuş uçuşu uzaklık 2664 km olduğuna göre, R-L arası kuş uçuşu uzaklık aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) 4662 km B) 3996 km C) 4884 km D) 9768 km E) 666 km

12. 30º doğu meridyeninde yer alan Antalya kentinde ye-rel saat 22:30 günlerden ise çarşambadır.

Buna göre 120° doğu meridyeninde yer alan Ulan Batur kentinde yerel saat ve gün aşağıdakilerden hangisidir?

A) 16:30 - Perşembe B) 6:00 - PerşembeC) 18:30 - Çarşamba D) 4:30 - Perşembe E) 6:30 - Çarşamba

13. Türkiye 26º – 45º doğu meridyenleri arasında yer alır.

Buna göre, Türkiye’nin en doğusunda yerel saat gölge boyunun en kısa olduğu anı göstermekte iken aynı anda 20º batı meridyeninde yer alan İz-landa Reykjavik’te yerel saat kaçtır?

A) 12:00 B) 7:40 C) 9:20 D) 18: 40 E) 16:20

14. Aşağıda Ekvator üzerinde bulunan iki merkez göste-rilmiştir.

30º BM ?

0º6660 km

LK

K ve L merkezleri arasında 6660 km kuş uçuşu uzak-lık bulunmaktadır. K merkezi 30º BM üzerinde yer almakta ve yerel saati 8:40’ı göstermektedir.

Buna göre L merkezinin sırasıyla boylam derece-si, yerel saati ve uluslararası saat dilimi aşağıda-kilerden hangisidir?

A) 60º doğu – 12:40 – 4. saat dilimiB) 15º batı – 6:40 – 23. saat dilimiC) 30º doğu – 12:40 – 2. saat dilimiD) 60º batı – 4:40 – 20. saat dilimiE) 30º doğu – 4:40 – 2. saat dilimi


TESTTEST

18

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

ÜN

İTE 2D


6

1. Türkiye, başlangıç meridyenine göre 26o - 45o doğu meridyenleri ile Ekvator’a göre 36o - 42o kuzey para-lelleri arasında bulunur.

Buna göre Türkiye, boylam değerlerine bağlı ola-rak hangi saat dilimleri üzerinde yer almaktadır?

A) 1. ve 2. saat dilimleriB) 2. ve 3. saat dilimleriC) 3. ve 4. saat dilimleriD) 4. ve 5. saat dilimleriE) 3. ve 5. saat dilimleri

2. Türkiye’nin coğrafi konumu mutlak ve göreceli ko-num olmak üzere ikiye ayrılır.

Aşağıda verilenlerden hangisi Türkiye’nin mut-lak konumuna bağlı olarak oluşmuştur?

A) Türkiye’de aynı anda farklı mevsimlerin etkili ol-ması

B) Türkiye’de yer altı kaynaklarının zengin olmasıC) Türkiye’de kısa mesafede iklim ve bitki örtüsü-

nün farklılık göstermesiD) Türkiye’nin genç oluşumlu olmasından dolayı

deprem riskinin fazla olmasıE) Türkiye’de cephe yağışlarının etkili olması

3. Türkiye 36º - 42º kuzey paralelleri arasında yer alır.

Aşağıda verilenlerden hangisi bu durumun so-nuçları arasında yer almaz?

A) Ekvatorun kuzeyinde yer alır.B) Kuzeyi ile güneyi arasında yaklaşık 666 km kuş

uçuşu uzaklık bulunur.C) Başlangıç meridyeninin doğusunda yer alır.D) Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürür.E) Güneş ışınlarını yıl içerisinde hiçbir zaman dik

açıyla gelmez.

42°

36°45°26°

Türkiye başlangıç meridyenine göre 26º-45º doğu meridyenleri ile Ekvator’a göre 36º-42º kuzey paralelleri arasında yer alır.

Türkiye’nin enlem ve boylam değerlerin-den yararlanarak, ülkenin mutlak (mate-matiksel) konumunu tanımlayabiliriz.

Türkiye’nin en doğusu ile batısı arasında45 – 26 = 1919 x 4 = 76 dkzaman farkı bulunur.

Türkiye’nin orta kuşakta bulunmasının so-nuçları:

• Akdeniz iklim kuşağı

• Batı rüzgârları

• Cephe yağışları

• Dört mevsim

koşulları etkilidir.

Türkiye Kuzey Yarım Küre’de bulundu-ğu için ülkemize güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı arttırır, kuzeyden esen rüzgârlar ise sıcaklığı azaltır.

Türkiye boylam değerlerine bağlı II. ve III. saat dilimlerinde yer alır.

Türkiye Kuzey Yarım Küre’de bulunduğu için bakı yönü güney, gölge yönü ise ku-zeydir.


TEST

19

Türkiye’nin Coğrafi KonumuÜ

NİTE 2


areketleri

6TEST

4. Ülkemizde İzmit ve Antalya aynı boylamda yer alır.

30º DM

İzmit

Antalya

Buna göre, yıl boyunca İzmit ve Antalya’da aşa-ğıda verilenlerden hangisinin benzer olduğu söy-lenemez?

A) Yerel saatB) Öğle vakitleriC) Meridyen dereceleriD) Güneş’in doğuş ve batış zamanlarıE) Gölge boyunun en kısa olduğu zaman

5. Dünya üzerinde bulunan bir yerin çevresindeki kıta-lara, denizlere, önemli geçit ve boğazlara, ticaret ve su yollarına olan uzaklığı, yer şekilleri, jeolojik ve je-omorfolojik yapısı o yerin göreceli (özel) konumunu belirler.

Göreceli konum, insana ve doğaya bağlı olmak üze-re ikiye ayrılır.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin doğaya bağlı göreceli konumunun sonuçları arasında yer almaz?

A) Dağ sıralarının doğu-batı doğrultusunda uzan-ması

B) Doğal nüfus artış hızının azalma göstermesiC) Kıyıdan uzaklaştıkça sıcaklık farklarının artış

göstermesi D) Yükselti arttıkça yağış miktarının artış göstermesiE) Yer şekillerinin engebeli olduğu yerlerde ulaşı-

mın zorlaşması

6. Aşağıda Türkiye’nin güney ve kuzey enlemleri veril-miştir.

42º

36º

Buna göre Türkiye’nin en güneyinden kuzeyine gidildikçe aşağıda verilenlerden hangisi değişik-lik göstermez?

A) Denizlerdeki tuzluluk oranıB) Gölge boyuC) Gece ve gündüz süre farkıD) 21 Haziran’da gündüz süresiE) 23 Eylül’de gece süresi

7. Bir yerin ortalama yükseltisi, yer şekilleri, bitki örtüsü, toprak yapısı, su kaynakları, ticaret yollarına uzaklı-ğı, boğazları vb. yani kendine has olan tüm özellikle-ri, o yerin göreceli konumunu belirtir.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi Türki-ye’nin göreceli konumunun sonuçları arasında gösterilemez?

A) Batıdan doğuya gidildikçe sıcaklığın azalmasıB) Kıyı kesimlerde sıcaklık farkının az olmasıC) Akdeniz’in batı kesiminde denizel etkinin iç ke-

simlere girememesiD) Batı rüzgârları kuşağında bulunmasıE) Güney Marmara çevresinde tektonik ovaların

yaygın olması

8. Aşağıda iki öğrencinin diyaloğu verilmiştir.

Tuğba: Türkiye orta kuşakta bulunduğu için Güneş ışınlarını hiçbir zaman dik açıyla alamaz.

İrfan: Türkiye’nin Güneş ışınlarını dik alabilmesi için hangi ihtimalin gerçekleşmesi gerekirdi?

Tuğba: ......................................

Buna göre aşağıda Tuğba’nın İrfan’a verdiği ya-nıtlardan hangisi doğrudur?

A) Ekliptik düzlem ile Ekvator düzlemi arasındaki açının artış göstermesi

B) Ekvator ile yer ekseninin dik olmasıC) Yer ekseni ile ekliptik düzlemi arasındaki açının

büyümesiD) Ekvator düzlemi ile ekliptik düzlemi arasındaki

açının azalmasıE) Dünya’nın dönüş hızının artış göstermesi

9. Türkiye, Ekvator’un kuzeyinde başlangıç meridyeni-nin ise doğusunda yer alır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de bulunmasının sonuçları arasında yer almaz?

A) Yaz mevsiminin uzun, kış mevsiminin kısa sür-mesi

B) Dağların güney yamaçlarının daha çok ısınmasıC) Kuzeye doğru gidildikçe gece-gündüz süre farkı-

nın artış göstermesiD) Gölge boyunun hiçbir zaman sıfır olmamasıE) Lodos, kıble gibi rüzgârların sıcaklığı arttırması


Tekrar TestiTEST

20

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

ÜN

İTE 2D


610. Türkiye Kuzey Yarım Küre’de ve orta kuşakta bulu-

nur.

I. Cephe yağışları etkilidir. II. Petrol bakımından zengin olan Orta Doğu ülkele-

rine yakındır. III. Akdeniz iklimi kuşağında yer alır. IV. Gerçek alanı ile izdüşüm alanı arasındaki fark

fazladır. Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’nin orta

kuşakta bulunmasının sonuçları arasında yer alır?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve III E) II ve IV

11. Aynı enlemde bulunan İzmir ve Van şehirlerinin yıl içinde sıcaklıklarının farklı olması;

I. Güneş ışınlarının düşme açısı II. Yükselti III. Dünya’nın şekli IV. Karasallık yukarıda verilenlerden hangileriyle açıklana-

maz?

A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I ve IV E) II ve IV

12. Türkiye’de aynı enlem üzerinde, batıdan doğuya gidildikçe;

41ºKP

aşağıda verilenlerden hangisinde değişim görül-mesi beklenmez?

A) Güneş ışınlarının düşme açısıB) Sıcaklık değeriC) Yağış miktarıD) Karasallık şiddeti E) Nem miktarı

13. Türkiye’nin mutlak konumu 36o - 42o kuzey paralelle-ri, 26o - 45o doğu meridyenlerinde yer alır.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin enlem de-ğerlerine göre farklılaşan mutlak konumunun so-nuçları arasında yer almaz?

A) Akdeniz’de yaz turizmi sezonu süresinin Marma-ra’dan daha uzun sürmesi

B) Antalya’da maki üst sınırının Yalova’dan daha yüksekte olması

C) Rize’de denizdeki tuzluluk oranının Mersin’den daha az olması

D) Balıkesir’de Güneş’in doğuş ve batış sürelerinin Diyarbakır’dan daha uzun sürmesi

E) Iğdır’da Güneş’in Isparta’dan daha önce doğma-sı

14. Dünya’nın en uzun paraleli Ekvator’dur. Ekvator’da Dünya’nın dönüş hızı daha fazladır.

Buna göre, aşağıda verilen kentlerin konumla-rı düşünüldüğünde, çizgisel hızın hangi kentte daha fazla olduğu söylenebilir?

A) İzmir B) Çorum C) Kilis D) Trabzon E) Çankırı

15. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin göreceli ko-numunun sonuçları arasında yer almaz?

A) Üç tarafının denizlerle çevrili olmasıB) Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine yak-

laştığı yerde bulunmasıC) Çeşitli iklim tiplerine sahip olmasıD) Akarsu ve göl bakımından zengin olmasıE) Kalıcı kar sınırının kuzeye gidildikçe azalma gös-

termesi


Tekrar Testi

21

ÜN

İTE 2D


TEST

1. Yerkürenin kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkince olan kendine özgü şekline geoit adı verilir.

Dünya’nın geoit şeklinin sonuçları arasında;

I. Yer çekiminin kutuplarda fazla olması II. Ekvator yarıçapının kutuplar yarıçapından daha

geniş olması III. Kutuplarda cismin ağırlığının artış göstermesi yukarıda verilenlerden hangileri yer alır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

2. Aşağıdaki haritada T merkezinden farklı yönlere ha-reket eden bir kimse bulunduğu yere göre;

II

IV

IV

IIIT

• yerel saatin daha ileri olduğunu • çizgisel hızın daha az olduğunu • ocak ayında sıcaklık değerlerinin daha fazla ol-

duğunu gözlemliyor. Buna göre, T merkezinden hareket eden kimse-

nin hangi bölgeye ulaştığını söylemek mümkün-dür?


3. Aynı enlemde bulunan merkezler Güneş ışınlarını eşit açıyla alırlar.

A B

40º KP

A ve B merkezleri aynı enlemde yer almalarına rağ-men sıcaklıkları eşit değildir.

Buna göre, A ve B merkezlerinin sıcaklıklarının aynı olmaması;

I. Dünya’nın şekli II. Enlem etkisi III. Yer şekilleri gibi verilenlerden hangileriyle açıklanamaz?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III

4. Aşağıdaki tabloda üç farklı merkezin çizgisel hızları verilmiştir.

Merkez Çizgisel hız (km/sa)I 1440II 928III 176

Buna göre, tabloda çizgisel hızları verilen mer-kezlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Ekvatora en uzak olan merkez III. merkezdir.B) I. merkezde bulunan denizlerde tuzluluk oranı

daha fazladır.C) Şafak süresi II. merkezde III. merkeze göre daha

kısadır.D) Güneş ışınlarının atmosferde izlediği yolun en

fazla olduğu merkez III, en az olduğu merkez ise I’dir.

E) Çizgisel hızı en az olan III. merkez daha kuzeyde yer alır.


Tekrar Testi Tekrar Testi

22

ÜN

İTE 2D


5. Aşağıdaki Türkiye haritasında bazı yerler gösteril-miştir.

SamsunKars

Adana

İzmir

Yukarıdaki haritada gösterilen merkezlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Dünya’nın dönüş hızı Samsun’da daha azdır.B) Adana yıl boyunca Güneş ışınlarını daha büyük

açıyla alır.C) İzmir’in bulunduğu paralelin uzunluğu Adana’dan

daha fazladır.D) Kars’ta tan ve gurup süresi Adana’dan daha

uzundur.E) İzmir’de gölge boyu Samsun’dan daha kısadır.

6. Aşağıdaki dünya haritaında bazı merkezler numara-larla gösterilmiştir.

I

II

VIVIII

Bu merkezlerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-gisi söylenemez?

A) 21 Aralık’ta Güneş ışınlarının atmosferde en faz-la tutulduğu yer III. merkezdir.

B) 21 Mart ve 23 Eylül’de tüm merkezlerde ge-ce-gündüz süreleri eşittir.

C) 21 Haziran’da gece süresi en fazla olan II. mer-kezdir.

D) I. merkez Güneş ışınlarını yıl boyunca dik açıyla alır.

E) II ve IV. merkezler eksen eğikliğinden dolayı fark-lı mevsimleri yaşamaktadır.

7. Aşağıdaki Türkiye haritasında bazı yerler gösteril-miştir.

RizeÇorum

Mersin

Konya

Buna göre haritada verilen merkezlerle ilgili aşa-ğıda verilen durumlardan hangisinin oluşum ne-deni eksen eğikliğiyle açıklanabilir?

A) Rize’de yerel saatin Mersin’den ileri olmasıB) Çorum’da gece-gündüz süre farkının Mersin’den

fazla olmasıC) Konya’da Dünya’nın dönüş hızının Rize’den

daha fazla olmasıD) Konya’da yıllık sıcaklık farkının Mersin’den fazla

olmasıE) Mersin’de kalıcı kar sınırının Rize’den daha yük-

sekte olması

8. Aşağıdaki dünya haritasında bazı merkezler numa-ralandırılarak gösterilmiştir.

I II

23º27ʹ

23º27ʹ

0º

IVV

III

Yukarıda verilen merkezlerle ilgili aşağıdaki ifa-delerden hangisi yanlıştır?

A) III. merkezde yıl boyunca bakı yönü güneydir.B) II. merkezde 21 Aralık tarihinde gölge oluşmaz.C) IV. merkezde 21 Mart tarihinde alaca karanlık sü-

resi daha uzundur.D) V. merkezde gölgeler yıl boyunca kuzeye düşer.E) I. merkezde ocak ayında gündüz süresi diğer

merkezlerden daha uzundur.



23

ÜN

İTE 2D


9. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü batı-dan doğuya değil de doğudan batıya doğru ol-saydı;

I. Batıda yer alan merkezlerde Güneş daha erken doğardı.

II. Cisimlerin gölgesi sabah doğuya, akşam vakti batıya düşerdi.

III. Alize rüzgârları Güney Yarım Küre’de hareket yönünün sağına sapardı.

yukarıda verilenlerden hangileri gerçekleşirdi?

A) Yalnız I B) II ve III C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III

10. Güneş ışınlarının 15° kuzey enlemine dik düştü-ğü bir günde aydınlanma çemberinin aşağıdaki-lerden hangisi gibi olması beklenir?

90°

90°

0°

A) 90°

90°

0°

75°

75°

B)

90°

90°

0°

80°

80°

D)

C)60°

90°

90°

0°

60°

90°

90°

0°

66°33'

66°33'

E)

11. İsveç’ten Antalya’ya gelen bir turist kafilesi Antal-ya’da gündüz süresinin gece süresinden uzun oldu-ğunu ancak gündüzlerin her geçen gün kısaldığını gözlemlemektedir.

Buna göre, turist kafilesinin Antalya’da bulundu-ğu tarih aralığı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) 21 Nisan - 28 NisanB) 10 Mart - 17 MartC) 10 Ağustos - 17 AğustosD) 22 Eylül - 29 EylülE) 7 Haziran - 14 Haziran

12. Aşağıda aynı boylamda yer alan beş farklı merkez verilmiştir.

90°

90°

0°

23º27ʹKP

23º27ʹGP

45°KP

45°GP

IIIIIIIVV

Buna göre verilen merkezlerin 23 Eylül, 21 Hazi-ran ve 21 Aralık’ta gölge yönleri hangi seçenekte doğru belirtilmiştir?

A) 23 Eylül 21 Haziran 21 AralıkI Kuzey Kuzey KuzeyII Kuzey Gölge yok KuzeyIII Gölge yok Güney KuzeyIV Güney Kuzey GüneyV Güney Güney Güney

B) 23 Eylül 21 Haziran 21 AralıkI Kuzey Kuzey KuzeyII Kuzey Gölge yok KuzeyIII Gölge yok Güney KuzeyIV Güney Güney Gölge yokV Güney Güney Güney

C) 23 Eylül 21 Haziran 21 AralıkI Kuzey Kuzey KuzeyII Kuzey Gölge yok KuzeyIII Gölge yok Kuzey GüneyIV Güney Güney Gölge yokV Güney Güney Güney

D) 23 Eylül 21 Haziran 21 AralıkI Kuzey Kuzey KuzeyII Kuzey Güney KuzeyIII Gölge yok Kuzey GüneyIV Gölge yok Güney GüneyV Güney Güney Kuzey

E) 23 Eylül 21 Haziran 21 AralıkI Kuzey Kuzey KuzeyII Kuzey Güney KuzeyIII Gölge yok Güney KuzeyIV Güney Güney Gölge yokV Güney Güney Güney



24

ÜN

İTE 2D


13. Adana ve Moskova aynı meridyen üzerinde yer al-maktadır. Adana yıl boyunca güneş ışınlarını Mosko-va’ya daha göre daha dik almaktadır.

Bu durumun oluşum nedeniyle aşağıdakilerden hangisinin oluşum nedeni aynıdır?

A) Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirme-si

B) Yer’in, ekseni etrafındaki dönüşünün batıdan do-ğuya doğru olması

C) Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsimi yaşanırken, Güney Yarım Küre’de kış mevsiminin yaşanması

D) Yeryüzündeki bir noktaya Güneş ışınlarının düş-me açısının yıl içinde değişmesi

E) Ekvator’dan kutuplara doğru bitki örtüsünün ku-şaklar oluşturması

14. Aşağıda Uşak kenti ve Türkiye’de yer alan bir başka kentin aynı anda Güneş’e göre konumları verilmiştir.

UŞAK ? DoğuBatıDoğuBatı

Buna göre, ? ile gösterilen merkezin aşağıdaki-lerden hangisi olması beklenemez?

A) Tokat B) Sivas C) Batman D) Giresun E) Kırklareli

15. 10º doğu meridyeninde yer alan Nijerya’nın başkenti Abuja’da yerel saat 10:00 iken aynı anda T merke-zinde yerel saat 16:00, Z merkezinde ise 6:00’dır.

T ve Z merkezlerinin bulunduğu boylamlar Ek-vator’da olduğuna göre, aralarındaki uzaklık kuş uçuşu kaç km’dir?


16. Aşağıda bazı özel tarihlerde Dünya’nın konumları gösterilmiştir.

0°

0°

23°27’

23°27’23°27’

23°27’

66°33’

66°33’

66°33’

66°33’

K K

G G

Buna göre, Dünya’nın şekildeki konumları dikka-te alındığında aşağıdakilerden hangisinin benzer olduğu söylenebilir?

A) Aydınlanma çemberinin kutup dairelerine teğet geçmesi

B) Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüzlerin ya-şanması

C) Aynı boylamda bulunan merkezlerde Güneş’in aynı anda doğup aynı anda batması

D) Ekvator’da gölge boyunun sıfır olmasıE) Dünya’da bahar başlangıcının yaşanması

17. Yörüngesi elips biçiminde olduğundan Dünya, ocak ayının başında Güneş’e yaklaşmakta, temmuz ayı-nın başında ise Güneş’ten uzaklaşmaktadır. Oysa ülkemizde sıcaklık ortalamalarının ocak ayında tem-muz ayından daha düşük olduğu gözlenmektedir.

Bu durumun oluşmasının nedeni aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Ocak ayında ülkemize Güneş ışınlarının yere değme açılarının küçülmesi

B) Güneş’in temmuz ayında daha fazla ısı enerjisi yayması

C) Ocak ayında kar yağışlı günlerin sayısının fazla olması

D) Temmuz ayında atmosferin incelip seyrelerek ısıyı daha iyi iletmesi

E) Ocak ayında atmosfer çok nemli olduğu için sı-caklığın düşmesi



25

ÜN

İTE 2D


1. Aşağıdaki dünya haritasında bazı kentler gösteril-miştir.

LosAngeles

YeniDelhi

Cape Town

Kahire

Sydney

Yukarıda gösterilen merkezlerin enlem ve boy-lam özelliklerine göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Los Angeles dışında tüm kentler başlangıç me-ridyeninin doğusunda yer alır.

B) Yerel saati diğer merkezlerden daha geri olan merkez Los Angeles’tır.

C) Cape Town ve Sydney kentlerinin başlangıç pa-raleline kuş uçuşu uzaklıkları yaklaşık aynıdır.

D) Başlangıç meridyenine açısal uzaklığı en az olan merkez Cape Town’dır.

E) Yeni Delhi, tarih değiştirme çizgisine diğer mer-kezlerden daha yakındır.

2. Aşağıdaki koordinat sisteminde iki farklı bölge tara-narak gösterilmiştir.

20º 10º 0º 10º 20º20º

10º

0ºI II

10º

20º

Buna göre I ve II numaralarla verilen taralı bölge-lerin özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Her iki bölgenin de farklı yarım kürelerde toprağı bulunur.

B) I. merkez başlangıç meridyeninin batısında bu-lunur.

C) I. merkezin doğusuyla batısı arasında 80ı zaman farkı vardır.

D) II. merkezin koordinatları 20º kuzey - 20º güney, 0º ve 20º doğu şeklinde tanımlanır.

E) Her iki merkezin de izdüşümsel yüz ölçümleri aynıdır.

3. 23 Eylül tarihinde 45° doğu meridyeninde yer alan Iğdır’da Güneş 6:20’de doğduğuna göre aynı gün 5° batı meridyeninde bulunan Dublin’de Güneş kaçta batar?

A) 21:40 B) 15:20 C) 15:00 D) 17:40 E) 17:20

4. Aşağıdaki Türkiye haritasında bazı merkezler göste-rilmiştir.

KocaeliAnkara Erzincan40ºKP

30ºDM

Antalya

Buna göre haritada verilen merkezlerle ilgili aşa-ğıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ankara ve Erzincan’ın Kuzey Kutup Noktası’na olan kuş uçuşu uzaklıkları eşittir.

B) Kocaeli ve Antalya’nın boylam dereceleri ve ye-rel saatleri aynıdır.

C) Türkiye’nin yıl boyunca kullandığı ulusal saatin ayar boylamına en yakın merkez Erzincan’dır.

D) Kocaeli ve Antalya’nın başlangıç meridyenine olan uzaklığı aynıdır.

E) Başlangıç meridyeniyle Antalya arasında 120 dakikalık zaman farkı vardır.

5. Türkiye Ekvator üzerinde yer alsaydı doğusu ile batısı arasındaki uzaklık aşağıdakilerden hangisi olurdu?




26

ÜN

İTE 2D


6. Türkiye’de öğlen vaktinde gölge boyunun sıfır olma-sı mümkün değildir.

Aşağıda verilenlerden hangisi bu durumun nede-ni olarak gösterilebilir?

A) Kuzey Yarım Küre’de yer almasıB) Tropikal kuşakta bulunmamasıC) Başlangıç meridyeninin doğusunda yer almasıD) Yeryüzü şekillerinin çeşitli olmasıE) Batıdan doğuya gidildikçe yükseltinin artması

7. Türkiye’nin en güney enleminden en kuzey enle-mine doğru aynı boylamda ilerleyen bir gözlemci aşağıda verilenlerin hangisinde artış gözlemle-mez?

A) Meridyenler arasındaki uzaklıkB) Yer çekimi ve cismin ağırlığıC) Güneş’in doğuş ve batış süreleriD) Gece ve gündüz süre farkıE) Alaca karanlık süresi

8. Türkiye’de dört mevsim koşulları belirgin olarak ya-şanmaktadır.

Aşağıda verilenlerden hangisi Türkiye’de bu du-ruma benzer biçimde etkili olmaktadır?

A) Gölge yönünün öğle vakti kuzeyi göstermesiB) Batı rüzgârlarının hâkim olmasıC) Topoğrafya yapısının çeşitlilik göstermesiD) Kuzeyden esen rüzgârların sıcaklığı düşürmesiE) 2. ve 3. saat dilimlerinde yer alması

9. Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre, gün ışı-ğından daha fazla yararlanmak amacıyla 26 Mart 2016 tarihinden itibaren Türkiye’de saatlerin bir saat ileri alınması şeklinde başlayan yaz saati uygulama-sının her yıl, yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırıldı.

Buna göre, ülkemizde ulusal saatle yerel saat arasındaki farkın en az olduğu kent merkezi han-gi seçenekte doğru verilmiştir?

A) Kars B) Kırşehir C) Konya D) Kırıkkale E) Kocaeli

10. Ekvator’dan kutuplara gidildikçe Güneş ışınlarının düşme açısı küçülür ve ışınların atmosferde izlediği yol uzar.

Yukarıda verilen durumun oluşmasının temel ne-deni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dünya’nın şekliB) Dünya’nın günlük hareketiC) Dünya’nın elips yörüngesinin şekliD) Dünya’nın yıllık hareketiE) Ekliptik düzlemle Ekvator düzlemi arasındaki

23º27ı açı farkı

11. • Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsimi yaşanırken Güney Yarım Küre’de kış mevsiminin yaşanması

• Yıl içerisinde kara ve denizlerin ısınma ısılarının farklılaşması

Yukarıda verilen durumların oluşmasına neden olan faktörle aşağıdakilerden hangisinin nedeni aynıdır?

A) Muson rüzgârlarının oluşmasıB) Şubat ayının diğer aylara göre kısa sürmesiC) Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsiminin uzun, kış

mevsiminin kısa sürmesiD) Dinamik basınç kuşaklarının oluşmasıE) Sürekli rüzgârların Kuzey Yarım Küre’de sağa,

Güney Yarım Küre’de sola sapması



27

ÜN

İTE 2D


12. Dünya kendi ekseni etrafındaki hareketini 24 saatte tamamlar. Eksen hareketi sonucunda günlük sıcak-lık farkları oluşur.

Günlük sıcaklık farklarına bağlı;

I. Çöllerde fiziksel çözünmenin görülmesi II. Kara ve denizlerin farklı ısınmasına bağlı meltem

rüzgârlarının oluşması III. Dinamik basınç kuşaklarının meydana gelmesi yukarıda verilenlerden hangileri oluşur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

13. Dünyanın hareketleri ünitesinde bazı öğrenciler ko-nuyla ilgili bildiklerini öğretmenlerine aktarmışlardır.

Hatice: Güneş’in en tepede olduğu saat 12:00’de günün en sıcak zamanı yaşanır.

Sena: Hatice sana katılmıyorum. Isı birikimi netice-sinde en yüksek sıcaklıklar 12:00’de değil 14:00-15:00 civarında hissedilir.

Taha: Güneş’in en tepede olduğu 12:00’de gölgemi-zi en kısa görmekteyiz.

Berkcan: Taha sana katılıyorum. Geçen yaz Antal-ya’da saat tam 12:00’de gölgemi hiç göremedim, göl-gem sıfırdı.

Zeynep: Gölge boylarının gün içinde değişmesi için Güneş ışınlarının geliş açılarının değişmesi gerekir.

Buna göre hangi öğrencilerin aktardığı bilgiler öğretmenleri tarafından doğru kabul edilmemiş-tir?A) Hatice - Taha B) Taha - ZeynepC) Berkcan - Zeynep D) Hatice - Berkcan E) Sena - Zeynep

14. 90°

90°

0°0°

10°

10°

60°K

L

M

N60°

Yukarıda yerküre üzerinde gösterilen K, L, M, N merkezleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi-ne ulaşılamaz?

A) 21 Aralık tarihinde, Güneş ışınları en büyük açıy-la M merkezine, en küçük açıyla K merkezine ulaşır.

B) K ve N merkezlerinde yıl boyunca öğle vakti aynı anda yaşanır.

C) L ve M merkezlerinde gece-gündüz arası zaman farkı aynıdır.

D) 21 Haziran tarihinde en kısa gölge boyu L mer-kezinde görülür.

E) L ve M merkezleri arasında 80 dakikalık zaman farkı bulunur.

15. Aşağıdaki tabloda, 21 Aralık tarihinde aynı boylam üzerinde bulunan beş farklı merkezdeki Güneş’in batış saatleri verilmiştir.

Merkezler Güneşin Batış SaatiI 18:10II 20:42III 17:50IV 21:38V 23:40

Buna göre, verilen merkezlerden hangisi Güney Kutbu’na daha yakındır?



test dünyann ekli, hareketleri ve sonuçlar...

Documents