PİLOT PROJE ÇALIŞMASI
(ALAYBEY-MANAVKUYU-BASIN SİTESİ)
İZMİR AFET RİSKİNİ AZALTMA SEMPOZYUMUİzmir'de Afet Riskini Azaltma Eylem Planı Çalışmaları
7-8 Aralık 2009 Tepekule Kongre ve Sergi Sarayı
İZMİR
İZMİR AFET RİSKİNİ AZALTMA SEMPOZYUMUİzmir'de Afet Riskini Azaltma Eylem Planı Çalışmaları
7-8 Aralık 2009 Tepekule Kongre ve Sergi Sarayı
İZMİR
3
DEPREM RİSKİ AÇISINDAN İZMİR’DEKİ ÜÇ PİLOT BÖLGEDE YAPI STOĞUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
HİKMET HÜSEYİN ÇATAL1, ABDULLAH İNCİR2, JALE ALEL2 ,
AHMET ERMİN2, İBRAHİM ÖZMEN2
1Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, [email protected]
2 İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Bayraklı-İzmir, [email protected]
ÖZET Deprem risk çalışmaları kapsamında gerçekleştirilecek olan, olası deprem hasarlarını, can ve mal kayıplarını önceden belirlemeye yönelik deprem senaryolarının hazırlanmasında yapı stoğunun kapsamlı olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bu bildiride İzmir’de pilot bölge olarak seçilen Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi semtlerindeki yapı stoğunun belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar ve bu çalışmalar neticesinde elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Yapı, envanter stoğu, inşaat kalitesi, saha çalışması, bina taşıyıcı sistemler 1. GİRİŞ Ülkemiz topraklarının neredeyse tamamı aktif deprem kuşağı üzerindedir. Son yıllarda, 1992 yılında Erzincan’da, 1995 yılında Dinar’da, 1999 yılında Adapazarı’nda, 2002 yılında Sultandağı (Afyon)’nda meydana gelen depremler önemli can ve mal kayıplarına yol açmıştır. Depremler nedeniyle oluşan hasarları, can ve mal kayıplarını en aza indirgemek amacıyla oluşturulan deprem senaryosu çalışmalarında mevcut yapı stoğunun sağlıklı olarak değerlendirilmesi önem taşımaktadır. 2. AMAÇ ve KAPSAM Çalışmada İzmir’de pilot olarak seçilen, Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi semtlerindeki yapı stoğunun kapsamlı olarak çıkartılması amaçlanmıştır (Resim 1). Bu amaca yönelik olarak Manavkuyu semtinde 696, Alaybey semtinde 259, Basınsitesi’nde 535 olmak üzere toplam 1490 adet bina taranmıştır. Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi’nde taranan binaların taranan ada adetlerine göre dağılımları (Tablo 1)’de sunulmuştur.
Tablo 1. Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi’de taranan binaların ada adetlerine göre dağılımı SEMT ADI Taranan Ada Adedi Taranan Adalardaki Bina Adedi
Alaybey 28 259
74 674 Manavkuyu Numarası bilinmeyen adalar 22 47 514 Basınsitesi Numarası bilinmeyen adalar 21
TOPLAM 1490
4
Resim 1. Seçilen 3 pilot bölgenin yerleşimi 3. YÖNTEM İzmir’de belirlenen üç pilot bölgedeki yapı stoğunun belirlenmesi amacıyla İzmir Valiliği tarafından görevlendirilen Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan inşaat mühendisleri, İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesince düzenlenen bilgilendirme toplantılarına davet edilmiş, toplantılarda yapı stoğunun belirlenmesinde kullanılacak tespit formlarının doldurulmasına ait kapsamlı bilgiler sunulmuştur. İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi tarafından düzenlenen bilgilendirme toplantılarından birisi (Resim 2)’de sunulmuştur.
Resim 2. İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesince düzenlenen bilgilendirme toplantılarından görünüm
5
İzmir Büyükşehir Belediyesi Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü tarafından üç pilot bölgedeki yerleşim bölgelerine ait haritalar hazırlanmış, bu haritalara göre tespit ekipleri gruplara ayrılarak bina bilgileri elde edilmiştir. Yapı stoğunun belirlendiği Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi’ndeki parsellerin görünümü sırasıyla (Şekil 1), (Şekil 2) ve (Şekil 3)’de sunulmuştur.
Şekil 1. Alaybey semtinde taranan parselleri gösteren harita
6
Şekil 2. Manavkuyu semtinde taranan parselleri gösteren harita
7
Şekil 3. Basınsitesi semtinde taranan parselleri gösteren harita
8
3.1. Bina Envanter Belirleme Raporu Toplam 29 maddeden oluşan bina envanter belirleme raporunun 1-2. maddeleri bina bölge ve bina tanımları ile ilgilidir. Raporun 3. maddesi binanın uzun doğrultusunun hangi yönde olduğunu saptamaya yöneliktir. 4.üncü madde binanın parseldeki konumunu ve dilatasyonun olup olmadığı ile ilgilidir. Raporun 5, 6, 7. maddeleri sırasıyla yol seviyesi altında ve üstünde olmak üzere kat adetleri, binanın plandaki alanı ve formu ile ilgilidir. 8.inci madde, binanın kullanım amacına yöneliktir. 9.uncu madde binanın yaşını saptamaya yöneliktir. 10.uncu madde binanın taşıyıcı sistemi ile ilgili bilgilerin saptanması amacıyla hazırlanmış olup bu madde 10.1, 10.2, 10.3 10.4’üncü alt maddelere uygun olarak üç rakam ile ifade edilmektedir. Örneğin taşıyıcı sistem türüne 2.1.3 yazılması halinde, binanın taşıyıcı sisteminin yerinde dökme betonarme elemanlı ve bölme duvarlarının düşey delikli tuğla kullanılarak imal edildiği anlaşılmaktadır. Raporun 11.inci maddesi, önemli deprem hasarlarına yol açan kısa kolon mevcudiyeti ile ilgilidir. 12, 13, 14 ve 15. maddeler sırasıyla döşemelerin, temellerin, çatıların türü ve çatı kaplaması ile ilgilidir. 16. madde binanın projesine göre beton ve çelik sınıfının belirlenmesine yöneliktir. 17. madde bina betonarme ise beton dökümünün el ile ya da hazır beton kullanılarak yapılıp yapılmadığının saptanmasına yöneliktir.18. maddede gözlem yolu ile yapılan incelemeler neticesinde taşıyıcı sistemin kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. 19, 20 ve 21. maddelerde sırasıyla taşıyıcı sitem türü, 1. katın diğer katlara göre rijitliğinin bulunması ve binanın daha önceki depremler nedeniyle onarım yapılıp yapılmadığının saptanması için düzenlenmiştir. 22, 23 ve 24. maddeler gözlem yolu ile yapılan incelemeler neticesinde zeminin durumu, parselin eğimi, parselde istinad duvarının olup olmadığının sorgulanması hedeflenmiştir. 25. madde deprem sırasında yıkılma tehlikesi olan, baca, parapet duvarı gibi taşıyıcı olmayan elemanların bulunup bulunmadığına yöneliktir. 26. ve 27. maddelerde sırasıyla tespit sırasında çekilen fotoğraf, kroki olup olmadığı ve belirtilmesi gereken konular için düzenlemiştir. 28 ve 29. maddeler sırasıyla tespit tarihi ve tespiti yapan kişilerin bilgileri için düzenlenmiştir. Bina envanter belirleme raporu formu (Tablo 2)’de sunulmuştur.
9
Tablo 2. Yapı stokunun belirlenmesi amacıyla hazırlanan form
10
11
12
13
3.2. İnşaat Kalitesinin Belirlenmesi Bina envanter belirleme raporunun 18. maddesindeki inşaat kalitesi, gözleme dayalı olarak iyi, orta ve zayıf olarak belirtilmiştir. Yapı stokunun belirlenmesinde önemli bir yer tutan inşaat kalitesinin gözlem yolu ile saptanmasında, tespiti yapacak olan ekiplere aşağıda sunulan bilgiler aktarılmıştır. 3.2.1. Bina Dayanımı Binaların, dinamik yük etkisi altında davranışına etki eden faktörlerin başında, yapı rijitliği, yapı periyodu, yapının sönümü gibi değişkenler gelmektedir. Binaların dayanımının sağlanabilmesi için, dinamik yükler altında yıkılmadan enerji tüketebilme kapasitesi olarak tanımlanan sürekliliğin sağlanması ve yanal deplasmanların sınırlandırılması gelmektedir [1]. Gözlem yoluyla yapılan incelemelerde çatlaklar binaların mevcut durumu hakkında bilgi verebilir. Duvarlarda meydana gelen çatlaklar taşıyıcı elemanların elastik yük taşıma kapasitesinin üzerinde zorlandığını göstermektedir [2]. Betonarme yapılarda, taşıyıcı elemanlarda oluşan deformasyon nedeniyle taşıyıcı olmayan elemanlarda çatlaklar oluşmaktadır. Çatlağın eski olması, çatlağı oluşturan etkinin tespit yapıldığı anda devam etmediğini göstermektedir. Duvarlarda ilk çatlaklar tesisat borularının geçtiği yerlerde başlamaktadır. Mercalli Şiddet Cetveli’ne göre V-VI şiddetindeki depremlerde çerçeve ile bölme duvarlar arasında ayrılmalar gözlenmektedir (Şekil 4). Mercalli Şiddet Cetveli’ne göre VI-VII şiddetindeki depremlerden sonra hasar görmüş binaların dolgu duvarlarında tersinir yükler nedeniyle (Şekil 5)’de görüldüğü gibi çatlaklar oluşabilir.
Şekil 4. Dolgu duvarda çerçeveden ayrılmalar Şekil 5. Duvarlardaki çapraz çatlaklar
Zemin oturmaları nedeniyle yapı kütlesinde duvarlarda çatlaklar meydana gelebilir. Taşıyıcı sistemi betonarme olan binalarda dolgu duvarların taşıyıcı sistemden ayrışması, duvarlarda çapraz çatlakları takip eden, kolon üst ve alt uçlarında eğilme momenti kapasitesinin açılması nedeniyle mafsallaşmalar meydana gelebilir. Ayrıca kolonlarda kısa kolon oluşumu nedeniyle kesme çatlakları da oluşabilir. Kolonlarda basınç kuvveti nedeniyle kolon alt ve üst uçlarında başlayan çatlaklar ile gelişen ve donatı burkulması, ezilmesine kadar ulaşan hasarlar gözlemlenebilir. Taşıyıcı sistemi betonarme olan binalarda, kirişlerde, kolon-kiriş birleşim bölgelerinde eğilme, çekme, çatlakları, basınç ezilmeleri görülebilir. Yapı stokunun belirlenmesinde görev alan ekipler, yaptıkları gözlemler neticesinde taşıyıcı sistemde, yukarıda belirtilen özellikler de dikkate alınarak inşaat mühendisi genel yaklaşımı ile binanın inşaat kalitesini iyi, orta veya taşıyıcı sistemde kısa kolon oluşumu bulunan, taşıyıcı sistemi planda ve düşeyde düzensiz olan binaların inşaat kalitesini zayıf olarak belirlemişlerdir.
14
4. BİNA ENVANTER ÇALIŞMA AŞAMALARI İMO İzmir Şubesi bu çalışmaları yürütmek için üyelerden İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi koordinatörlüğünde üç oda üyesi bölge sorumlusu olarak belirlenmiştir. Bölge sorumlularının çalışmaları dört aşamadan oluşmaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi Coğrafi Bilgi Sistem Müdürlüğünden alınan veriler örnekleri (Tablo 3)’te sunulan formlara işlenmiştir. Bölge sorumlularının çalışmaları Resim 3’de sunulmuştur.
Resim 3. Bölge sorumlularının ofis çalışmalarından bir görünüm Çalışmalar sırasında, pilot bölgeye ait yapı yaşı, ada ve parsel numarası, taşıyıcı sistem türü gibi bilgilere ulaşılmıştır. Pilot bölge muhtarlıkları ile işbirliği yapılarak, nüfus yapısı ve bina sahipliğiyle ilgili bilgiler edinilmiştir. Saha çalışmaları için önceden bilgilendirme toplantılarına katılanlardan olmak üzere oluşturulan ekipler deneyimli bir inşaat mühendisi veya mimar sorumluluğunda, 2 inşaat mühendisi, mimar veya teknikerden oluşturulmuştur. Sahada çalışacak ekipler her gün İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’nde buluşarak çalışılacak alan hakkında ekip sorumlusuna bilgiler sunularak İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İnşaat Mühendisleri Odası’nın tahsis ettiği araçlarla görev alanlarına intikal ettirilmiştir. Saha çalışmaları için ekiplere bilgi sunulması çalışmalarından biri Resim 4’te sunulmuştur.
Resim 4. Saha çalışmaları için ekip sorumlularına bilgi sunulması çalışmaları Saha çalışmalarımız 6 Temmuz 2009’da başlayıp 20 Ağustos 2009 tarihine kadar devam etmiştir.
15
5. BİNA TARAMALARINDA ELDE EDİLEN VERİLERİN FORMLARA YAZILMASI Saha çalışmalarımız tamamlandıktan sonra, ekip sorumluları bina envanter belirleme raporlarını bölge sorumlularına teslim etmişler ve bu çalışmaların bilgileri çizelgelere dönüştürülmüştür (Tablo 3). Tablo 3: Saha çalışmalarının formlara aktarıldığı örnekler
BİNA TANIMI BİNA PROJE KONUMU Kat Sayısı S.NO Kimlik
No Ada Parsel Asal Eksen
Blok Konumu Dilatasyon Z.
Üstü Z.
Altı
Bina Alanı
Taşıyıcı Sistem Türü
Temel Durumu
1 1079993 - - DB KÖŞE YOK 5 1 108 2.1.4. - 2 1081334 - - DB ORTA YOK 5 0 120 2.1.4. SÜREKLİ 3 1082512 22 9 DB ORTA YOK 5 0 82 2.1.4. SÜREKLİ 4 1083502 25 48 DB ORTA YOK 5 0 128 2.1.4. SÜREKLİ 5 1084938 25 54 DB ORTA YOK 5 0 185 2.1.4. SÜREKLİ
BİNA KULLANIM AMACI VE YAŞI
Zemin Üstü Zemin Kat Kalan Kişi Konut
1 İşyeri
2 Kamu
3 Konut
1 İşyeri
2 Kamu
3 Konut
1 İşyeri
2 Kamu
3 Yaşı
X - - X - - 10 - - - X - - X - - 13 - - 36 X - - - X - 4 - - 39 X - - - X - 10 - - 33 X - - - X - 17 - - 19
BİNA TAŞIYICI SİSTEM ÖZELLİKLERİ ÇATI BİLGİLERİ
Malzeme Sınıfı Kısa
Kolon Döşeme Beton Çelik
Kat Rijitliği
Beton Dökümü
Taşıyıcı Sistem Özelliği
Çatı Biçimi
Çatı Kaplama
Yapısal Olmayan Elemanlar
YOK B.A. - - EŞİT ELLE ÇERÇEVE DİĞER TRS +O.LEVHA VAR
YOK B.A. B160 ST I EŞİT ELLE ÇERÇEVE AHŞAP KİREMİT VAR
YOK B.A. B160 ST I EŞİT ELLE ÇERÇEVE B.A. OLUKLU LEVHA VAR
VAR B.A.+DİĞER B160 ST I EŞİT ELLE ÇERÇEVE DİĞER TERAS VAR VAR B.A. B160 ST I KÜÇÜK ELLE ÇERÇEVE AHŞAP KİREMİT VAR
ZEMİN BİLGİLERİ DİĞER BİLGİLER
Zemin Problemi Arsanın Eğimi
İstinat Duvarı
Önceki Depremlerde Onarım Durumu
Amaç Dışı Kullanım
İnşaat Kalitesi
YOK DÜZ YOK - - ZAYIF SIVILAŞMA DÜZ YOK - - ZAYIF H.ÇÖKME DÜZ YOK YAPILMADI - ORTA
SIVILAŞMA DÜZ YOK BİLİNMİYOR - ZAYIF SIVILAŞMA DÜZ YOK BİLİNMİYOR - ZAYIF
16
6. DEĞERLENDİRME Alaybey semtinde taranan binaların 12 adedi betonarme perde + çerçeveli, 21 adedi taşıyıcı duvarlı, 225 adedi betonarme çerçevelidir. Betonarme çerçeve taşıyıcılı binaların 212 adedinde B160 betonu ve St-I betonarme çeliği kullanılmış, 8 adedinde B225 betonu, 5 adedinde C20 sınıfı beton kalitesinden daha yüksek kalitede beton kullanılmıştır. Betonarme taşıyıcılı binaların 18 adedinde hazır beton, 218 adedinde elle hazırlanan beton kullanılmıştır. Betonu el ile hazırlanan ve yaşı belirlenebilen betonarme taşıyıcılı binaların yaşı 1 ile 56 yıl arasında değişmektedir. Alaybey semtinde taranan ve yaşı belirlenebilen betonarme taşıyıcılı 218 adet binanın ortalama yaşı 29,13 yıl olarak hesaplanmıştır. Bu bölgede taranan binaların 10 adedinde inşaat kalitesi iyi, 105 adedinde inşaat kalitesi orta, 144 adedinde inşaat kalitesi zayıf olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar (Tablo 4)’de ve (Grafik 1)’de sunulmuştur. Tablo 4: Alaybey semtinde taranan binaların kalitesi
ALAYBEY
Zayıf Orta İyi Toplam
Betonarme ( 1-2 katlı) 2 0 0 2
Betonarme ( 3-5 katlı) 85 62 7 154
Betonarme ( 6 ve daha fazla katlı) 48 40 3 91
Yığma (1-2 katlı) 5 2 0 7
Yığma (3 ve daha fazla katlı) 4 1 0 5
Diğer 0 0 0 0
Toplam 144 105 10 259
İnşaat Kalitesi-ALAYBEY
Zayıf55%
Orta41%
İyi4%
Zayıf Orta İy i
Grafik 1. Alaybey’de taranan binalarda inşaat kalitesinin dağılımı
17
Manavkuyu semtinde taranan binaların 33 adedi betonarme perde + çerçeveli, 131 adedi taşıyıcı duvarlı taşıyıcılıdır. Bu bölgede taranan 2 adet binanın taşıyıcı sistemi çelik veya ahşap nitelenen türdedir. Bölgede taranan binaların 530 adedi betonarme çerçeve taşıyıcılıdır. Betonarme taşıyıcılı binaların 71 adedinde B160 betonu kullanılmış, 50 adedinde B225 betonu, 64 adetinde C20 sınıfı beton kalitesinden daha yüksek kalitede beton kullanılmıştır. Tespiti yapılan betonarme taşıyıcılı binalardan ikisinde BS14 sınıfı beton kullanılmış, diğer betonarme taşıyıcılı binalardaki beton sınıfı saptanamamıştır. Betonarme taşıyıcılı binaların 76 adedinde hazır beton, 9 adedinde bir kısım betonun hazır, bir kısım betonun el ile hazırlandığı belirlenmiştir. 430 adet betonarme taşıyıcılı binada beton el ile hazırlanmıştır. Betonu el ile hazırlanan ve yaşı saptanabilen betonarme binaların bu bölgedeki yaşı 3 ile 50 yıl arasında değişmektedir. Bu bölgede yaşı belirlenebilen betonarme taşıyıcılı 398 adet binanın ortalama yaşı 15,93 yıl olarak hesaplanmıştır. Bu bölgede taranan binaların 15 adedinde inşaat kalitesi iyi, 377 adedinde inşaat kalitesi orta, 304 adedinde zayıf olarak belirlenmiştir. Manavkuyu semtinde taranan bina kalitelerinin dağılımı (Tablo 5) ve (Grafik 2)’de sunulmuştur. Tablo 5. Manavkuyu semtinde taranan bina kalitelerinin dağılımı
BAYRAKLI
Zayıf Orta İyi Toplam
Betonarme ( 1-2 katlı) 59 50 2 111
Betonarme ( 3-5 katlı) 137 230 8 375
Betonarme ( 6 ve daha fazla katlı) 14 58 5 77
Yığma (1-2 katlı) 74 19 0 93
Yığma (3 ve daha fazla katlı) 20 18 0 38
Diğer 0 2 0 2
Toplam 304 377 15 696
İnşaat Kalite si-BAYRAKLI
Zayıf44%
Orta54%
İyi2%
Zayıf Orta İyi
Grafik 2. Bayraklı’da taranan binalarda inşaat kalitesinin dağılımı
18
Basınsitesi semtinde taranan binalardan 410 adedi betonarme çerçevelidir. Bu binaların 217 adedinde B160 betonu, 27 adedinde B225 betonu, 18 adedinde C20 sınıfında beton kullanılmıştır. Betonarme taşıyıcılı binaların 331 adedinde betonun el ile hazırlandığı, 37 adedinde hazır beton kullanıldığı belirlenmiştir. Betonu el ile hazırlanan binaların yaşı 2 ile 49 yıl arasında değişmektedir. Basınsitesi semtinde taranan ve yaşı belirlenebilen betonarme taşıyıcılı 264 adet binanın ortalama yaşı 22,22 yıl olarak hesaplanmıştır. Bu bölgede taranan binaların 14 adedinde inşaat kalitesi iyi, 295 adedinde inşaat kalitesi orta, 226 adedinde inşaat kalitesi zayıf olarak belirlenmiştir. Basınsitesi semtindeki bina kalitesinin dağılımı (Tablo 6) ve (Grafik 3)’de sunulmuştur. Tablo 6. Karabağlar semtinde taranan bina kalitelerinin dağılımı
KARABAĞLAR Zayıf Orta İyi Toplam Betonarme ( 1-2 katlı) 21 21 0 42 Betonarme ( 3-5 katlı) 60 123 2 185
Betonarme ( 6 ve daha fazla katlı) 57 113 12 182
Yığma (1-2 katlı) 82 36 0 118 Yığma (3 ve daha fazla katlı) 6 1 0 7
Diğer 0 1 0 1
Toplam 226 295 14 535
İnşaat Kalite si-KARABAĞLAR
Zayıf42%
Orta55%
İyi3%
Zayıf Orta İyi
Grafik 3. Karabağlar’da taranan binalarda inşaat kalitesi dağılımı
19
Üç pilot bölgede taranan binaların kalitesinin kat adetlerine göre dağılımı (Tablo 7)’de sunulmuştur. Üç pilot bölgedeki taranan binaların taşıyıcı sistemine göre dağılımı (Grafik 5)’da sunulmuştur. Tablo 7. Üç pilot bölgedeki binaların kalitesinin dağılımı
TÜMÜ İnşaat Kalitesi Zayıf Orta İyi Toplam Betonarme ( 1-2 katlı) 82 71 2 155 Betonarme ( 3-5 katlı) 282 415 17 714 Betonarme ( 6 ve daha fazla katlı) 119 211 20 350 Yığma (1-2 katlı) 161 57 0 218 Yığma (3 ve daha fazla katlı) 30 20 0 50 Diğer 0 3 0 3
Toplam 674 777 39 1490
İnşaat Kalite si
Zayıf; 674; 45%
Orta; 777; 52%İyi; 39; 3%
Zayıf Orta İyi
İnce le ne n Yapı Türü
Yığma; 268; 18%
Betonarme; 1219; 82%
Diğer; 3; 0%
Betonarme Yığma Diğer Grafik 4. Üç pilot bölgede taranan binalarda inşaat Grafik 5. Üç pilot bölgede taranan binalarda
kalitesi dağılımı yapıların taşıyıcı sistemlerine göre dağılımı Alaybey semtinde taranan betonarme taşıyıcılı binaların sadece %7,20’sinde, Manavkuyu semtinde %14,75’inde, Basınsitesi semtinde %9.61’inde imalat aşamasında hazır beton kullanılmıştır. Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi’nde taranan betonarme binalarda hazır beton ve el ile hazırlanan beton kullanım değişimleri sırasıyla (Grafik 6), (Grafik 7) ve (Grafik 8)’de sunulmuştur.
Grafik 6. Alaybey’de taranan binalarda hazır Grafik 7. Manavkuyu’da taranan binalarda hazır beton – el ile hazırlanan beton kullanımları beton – el ile hazırlanan beton kullanımları
20
Grafik 8. Basınsitesi’nde taranan binalarda hazır beton – el ile hazırlanan beton kullanımları Alaybey semtinde taranan binaların inşaat kalitesinin %4’ünün, Manavkuyu semtinde %2’sinin, Basınsitesi semtinde %3’ünün iyi olduğu belirlenmiştir. 9. SONUÇLAR İzmir’de Alaybey, Manavkuyu ve Basınsitesi semtlerindeki toplam 1490 binanın gözlem yolu ile taranması neticesinde bu bölgelerdeki betonarme taşıyıcılı binalarda çok büyük oranda betonun el ile hazırlandığı, binaların büyük çoğunluğunda inşaat kalitesinin zayıf olduğu, taranan betonarme binaların yaşına göre, bu tür binaların projelerinin üretildiği zaman sürecinde 1975 deprem yönetmeliğinin geçerli olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. TEŞEKKÜR Bu çalışmalarımızda bize destek veren başta İzmir Vali Yardımcısı Mustafa Aydın olmak üzere İzmir Valiliği Kriz Merkezi Müdürlüğü’ne, İ.B.Ş.B. İmar Dairesi Başkanlığı’na, İ.B.Ş.B. Coğrafi Sistem Müdürlüğüne, teknik eleman desteği veren DSİ 2. Bölge Müdürlüğü, TCK 2. Bölge Müdürlüğü, Bayındırlık İl Müdürlüğü, İl Özel İdaresi yetkililerine, Bayraklı, Karabağlar ve Karşıyaka Belediyeleri İmar Müdürlüklerine, İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi yöneticileri ve çalışanlarına, saha çalışmamıza katılan tüm teknik ekibe teşekkür ederiz. KAYNAKLAR
[1] Çatal, H.H. “Deprem Gözlem Raporu Hazırlanması”, İnşaat Mühendisleri Odası, İzmir Şubesi Semineri, 25.10.2005, İzmir. [2] Demir, H. “Depremden Hasar Görmüş Betonarme Yapıların Onarım ve Güçlendirilmesi”, İTÜ Matbaası, 1992, İstanbul.
