idps in sri lanka- janka handunpathiraja

33
wj;ekajqjkaf.ka isoqj we;s iudc wd¾Ól n,mEu - Y%s ,xldj weiqßka o¾Ykm;s WmdOs wjYH;d iïmq¾K lsrSu i|yd cdkl y÷kam;srdc

Upload: independent

Post on 26-Jan-2023

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

wj;ekajqjkaf.ka isoqj we;s iudc wd¾Ól n,mEu- Y%s ,xldj weiqßka

o¾Ykm;s WmdOs wjYH;d iïmq¾K lsrSu i|yd

cdkl y÷kam;srdc

• yeÈkaùu

• wj;ekaùu ks¾jpkh lsÍu

• f,dalfha wj;eka ùu ms<sn| ;;ajh

• Y%s ,xldfú wj;ekaùu

• wj;ekajqjkaf.ka isoqj we;s iudc wd¾Ól n,mEu

• m%cdúoHdlaul idOl fjkiaùu

• /lshd i|yd jk n,mEu

• ckjd¾.sl foaYmd,kh .eg¿ j¾Okhùu

• wOHmk lafIa;%h flfrys we;s lrk nmEu

• iudchSh iñnkaO;d flfrys we;s lrk nmEu

• iudf,dapkh

wka;¾.;h

wj;ekaùu iudÔh yd wjldYSh jYfhka nyqúo iajrEmhla .ks'

• wj;ekaùu f,dal uágñka" uyoaùmsl uágñka" m%dfoaYsh jYfhka fukau rglajYfhka uqyqKfok .eg¨jla fú

• ñksid úiska f.dvk.k wdmod fya;=fjka we;s lrkq ,nk wj;ekaùï 90]laucd;sl yd cd;Hka;r jYfhka ks¾udKhjk hqOuh mdßißl ;;ajhka"foaYmd,k jo ysxidj,g ,laùu udkj ysñlïj,g isÿlrkq ,nk ;¾cK u;f.dvke.S we;'

• ñksidf.a iDcq ueÈy;aùu ;=<ska f.dvkef.k hqOuh ;;ajh yd úúO iudcSh

foaYmd,k yd cd;sjd§ wr., fya;=fjka ks¾udKh jk wNHka;ßl wj;ekaùu

ksid we;slrkq ,nk iudc wd¾Ól yd foaYmd,ksl fukau m%cdúoHd;aul

mßj¾:khka Y%s ,xldj ;=< yÿkd.; yelsh'

Y%s ,xldfú W;=re kef.kysr .egqïldÍ ;;ajh fya;=fjka wNHka;rjYfhka wj;ekajqjka j¾;udkfha Tjqka Ôj;ajk iudchg l=uk n,mEula

lrkafkao hkak i<ldne,Su fuu wOHhkfha wruqK fú ‘

wj;ekaùu ks¾jpkh lsÍu

mqoa.hl=" mqoa., lKavdhula fyda iudc lKavdhula ;ukaf.a jdiia:dk w;yer

fjk;a ia:dkhlalrd ixl%uKh ùu wj;ekaùu f,i yÿkajdÈ yel' Tjqka

uqyqKfok wjodkñka ñ§u ioyd ;u m%foaY w;yer hk w;r úfYaIfhka

hqOuh ;;ajhka fya;=fjka we;sjk wúksYaÑ;Ndjfhka ñ§u fyda ysxikfhka

ñ§u fyda udkj ysñlï oeäf,i W,a,x.khùu ksid fyda ñksid úiska we;slrkq

,nk wdmodj,ska u;=flfrk wjodku wjulr .ekSu i|yd m%foaY w;yer hdu

isÿfú

Human Right Commission Report – 1998

mqoa.hl=" mqoa., lKavdhula fyda iudc lKavdhula hqOuh .egqula" wNHka;rwr.,hla" l%ñlj we;sjQ udkj ysñlñ lvùfñ ;;ajhla ksid fyda ñksidf.aueÈy;aùula ksid we;sjQ wdmodjla ksid laIKslj fyda n,dfmdfrd;a;= fkdjQwdldrfhka rgla ;=< m%foaYhfhka m%foaYhlg hdu

Human Right Commission Report – 1992

f,dalfha irKd.;hka ms<sn| weußld tlai;a ckmo flduidßia ld¾hd,h

fmkajdfok wdldrhg f,dalfha irKd.;hka ñ,shk 14la muK Ôj;ajk w;r

Bg wu;rj ñ,shk 21 la wjodkug ,lajk m%foaYj, Ôj;afú'

IDMC- 2006

lKavdhï fol i<ldn,kúg wj;eka jQ msßi ñ,shk 35la muK fú

f,dalfha wj;eka ùu ms<sn| ;;ajh

1998 - 2004 olajd ld,h ;=< wNHka;r jYfhka wj;ekajqjka f,i

Ôj;ajk msßi

0

4,000,000

8,000,000

12,000,000

16,000,000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

j¾Ihwm%sldj kef.kysr$wdishd meis*sla l<dmh ueofmrÈ. hqfrdamh

weußld yd leßìhka l<dmh

wj;

ekajQ i

xLHd

j

1998 - 2004 ld,h ;=< wNHka;ßl jYfhka wj;ekajQjka f,daluÜgñka

ft;sydisl f;dr;=re wkqj wj;ekaùu Y%S ,xldj iñnkaOfhka kj ixl,amhla fkdjk

kuq;a .eg¨jla njg m;ajQfha j¾;udkfha §h'

bx.%Sis cd;Ska Wvrg hg;a lr.ekSu;a iu. Wv/áhka W!j m<d;g ixl%uKh

jq w;r we;eï msßia Wvrg isg W!j m%foaYg msguka lr we;'

1915 uqia,sï isxy, flda,dy,h fya;=fjka úYd, ck fldgila ;uka Ôj;a jQ

m%foaYj,ska fjk;a m%foaYj,g msguka lr yeÍug ì%;dkH md,lhka lghq;= lr

we;'

1958 isxy, - fou< flda,dy,h ;=< isxy, nyq;rhla fjfik m%foaYj, isá

fou< ckhd o fou< nyq;rhla fjfik m%foaYj, isá isxy, ckhd o ;u

jdiN+ñ w;yer fjk;a m%foaYj,g f.dia we; ^Peris G.H 1996&'

1983 úYd, jYfhka isxy, yd fou< moku u; ñksiqkag ;u jdiN+ñ

w;yeÍug isÿúh'

Y%s ,xldfú wj;ekaùu

t,a'à'à'B ixúOdkh úiska l%shdlaul lrk ,o ckjd¾.sl Y=oaOh (Ethinc

Cleansing) m%;sm;a;sh ksid isxy," uqia,sï ckhd úYd, jYfhka W;=re yd

kef.kysr m<d;aj,ska msgqjy,a lr ,§ ‘

øúv tlai;a úuqla;s fmruqK^TULF& 1976 ue;sjrK fhdackdj,sh jYfhka bÈßm;a

l< jvqlal=vdhs fhdackdj,sh ^Vadukkodai Resolution& W;=re kef.kysr m<d;a

fou< ck;dj N+ñ tAllhla jYfhka mej;sh hq;= nj yÿkajd § we;

W;=re kef.kysr m%foaYj,ska isxy, yd uqia,sï msßi bj;a lsÍu ksid wj;ekaùug wu;rj

t,a'à'à'B ;¾cKhg ,lajq W;=re yd kef.kysr m<d;a iSudfú msysá udhsï

.ïudkj, jeishka wj;eka ù we;

tfiau udhsï .ïudkj, fjfik isxy, yd uqia,sï ck;dj wdrlaIl fya;=ka ksid

rch úiska fjk;a ia:dkj, mÈxlrùu isÿlr we;

tfiau yuqod yd t,a'à' à' B ixúOdkh w;r we;s jQ .egqï fya;=fjka o

W;=re kef.kysr m%foaYj, Ôj;a jQ isxy," uqia,sï yd fou< ck;dj

wj;ekaù we;

yuqod yd t,a'à'à'B .egqñ we;sjQ m%foaYj, ck;dj .egqï fya;=fjka yd

wê wdrlaIl l<dmh wdY%s; m%foaYj, bvï yuqod w;am;a lr.ekSu ksid

wNHka;rj wj;ekaù w;

t,a'à'à'B md,k m%foaY jYfhka mj;sk ls,sfkdÉÑ" hdmkh Èia;%slalj,

ðj;a jq øúv ck;dj t,a'à'à'B ixúOdkh úiska wj;eka lr we;

ls,sfkdÑÑ Èia;%slalfha jeishkaf.ka 90] lao jkaks m%foaYfha 80]lao

wj;eka ù we;shs irKd.;hska ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a uy flduidßia

ld¾hd,hSh (UNHCR) o;a; fmkajd foa= ^IDMC- 2006&'

irKd.;hska mss<sn| tlai;a cd;Skaf.a uy flduidßia ld¾hd,Sh ^UNHCR&

o;a; wkqj 2006 j¾Ifha Y%s ,dxlslhka 200"000la muK wj;ekaù we;'

2006 uehs 31 Èk jk úg 209"295la wj;ekajqjka f,i jd¾;djq nj

irKd.;hska ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a uy flduidßia ld¾hd,h^UNHCR&

o;a;j,ska wkdjrKh lr we;s w;r j¾;udkh jk úg W;=re yd

kef.kysr 500"000la muK wj;ekajqjka f,i ;ju;a Ôj;ajk nj fmkajd

§ we;^IDMC- 2006&

Y%s ,xldfú wj;ekaùu

1977 hdmkh Èia;%slalfha jdih lrk ,o 2'9] la muKjq ^20"402& isxy,

jeishka tu m%foaYj,ska bj;aù we;'

1987 jkúg hdmkh Èia;%slalfha jdih lrk ,o isxy, jeishka 30"000 la

muK hdmkh Èia;%slalfhka bj;a ù we; ^Ranawaka 1999&

1981 jraIfha uq,;sõ oaia;%slalfha 5'9] la jq isxy, ck ixLHdj

j¾;udkfha je,sTh m%foaYhg muKla isud ù we;'

;%sl=Kdu,h Èia;%slalfha isxy, jeishka 16"000la ukakdru Èia;%slalfha

isxy, jeishka 6"000 la o t,a'à'à'B ;¾cK ksid ;u jdiia:dk w;yer

fjk;a m%foaYj,g ixl%uKh ù we; ^Sammen – 2000, Bastian - 2002&'

W;=re m<df;a 75'000la uqia,sï ck ixLHdjla miq.sh jir 25 l ld,h

;=< wj;eka ù we;‘

Y%s ,xldfú wj;ekaùu

;uka Ôj;ajQ Èia;%slalfhka fjk;a Èia;%slalhlg hdu

;uka Ôj;ajQ Èia;%slalfhau fjk;a m%foaYhlg f.dia Ôj;a ùu

m<uqj flá ld,hla ;uka Ôj;ajQ m%foaYfha ;djld,slj Ôj;a ù

kej; fjk;a Èia;%slalhl mÈxÑùu

m<uqj flá ld,hla fjk;a Èia;%slalhl Ôj;a ù kej;

;uka Ôj;ajQ m%foaYfha mÈxÑùu

flá ld,hla bkaÈhdfú irKd.;hka jYfhka Ôj;a ù kej;

Y%s ,xldjg meñK mÈxÑùu

;uka Ôj;a jQ m%%foaYfhau wd¾Ól jYfhka wdka;S;lrKhg ,laù

Ôj;a ùu yÿkd.; yel'

Y%s ,xldfú wNHka;r jYfhka wj;ekaùu ms<sn| wOHhkhkag wkqj

wdydr" c,h" jdiia:dk yd m%udKj;a ikSmdrlaIl l%fudamdhka iSud iys;ùu'

l=vd N+ñ tAllhla ;=< wêl ck mSvkhla we;sùu

wêl ck mSvkhla we;s l=vd bv m%udKhl Ôj;a ùu ksid udkisl wd;;sh" f,v

frda. me;sÍhdfñ mßir ;;ajhka ks¾udKhùu

wj;ekajq msßi yd l|jqre wjg Ôj;ajQ msßi yd iñm;a mßfNdackh iñnkaOfhka

.eg¨ we;sùu

ksoyia udkisl ;;ajhlska Ôj;aùug fkdyelsùu yd n,dfmdfrd;a;= rys;nj'

<uqka i|yd wOHdmk wjia:d wvqùu

m%udKd;aul jYfhka /lshd wjia:d fkdue;sùu yd mj;sk /lshd i|yd m%udKj;a

ksmqK;ajhla wj;ekajQjka yg fkdue;sùu

mj;sk ffk;sl rduqj hgf;a mj;sk wdh;k yd iDcqj .Kqfokq ldÍfñ § .egˆ

we;sùu

wj;ekajqka f.a iudc wd¾Ól .eg¨

wNHka;r jYfhka wj;ekajq ck fldgia iudc wd¾Ól" ixialD;sl foaYmd,k jYfhka fukau mjq,a jHqyh ;=<o ixlS¾K;d we;sù we;

wdydr" c,h" jdiia:dk yd m%udKj;a ikSmdrlaIl l%fudamdhka iSud iys;ùu'

l=vd N+ñ tAllhla ;=< wêl ck mSvkhla we;sùu

wêl ck mSvkhla we;s l=vd bv m%udKhl Ôj;a ùu ksid udkisl wd;;sh"

f,v frda. me;sÍhdfñ mßir ;;ajhka ks¾udKhùu

wj;ekajq msßi yd l|jqre wjg Ôj;ajQ msßi yd iñm;a mßfNdackh

iñnkaOfhka .eg¨ we;sùu

ksoyia udkisl ;;ajhlska Ôj;aùug fkdyelsùu yd n,dfmdfrd;a;= rys;nj'

<uqka i|yd wOHdmk wjia:d wvqùu

m%udKd;aul jYfhka /lshd wjia:d fkdue;sùu yd mj;sk /lshd i|yd

m%udKj;a ksmqK;ajhla wj;ekajQjka yg fkdue;sùu

mj;sk ffk;sl rduqj hgf;a mj;sk wdh;k yd iDcqj .Kqfokq ldÍfñ § .eg¨

we;sùu

A.D. Silwa – 2005, IDMC- 2006, Ranawaka 1999, UNHCR – 2005,

Rev. Pininnawala Sanghasumana - 2002, Periyannapillai - 2000

m%cdúoHdlaul idOl fjkiaùu(-

wj;ekajQjka uq,ska mÈxÑjQ Èia;%slalj, ck ixhq;sh fjkiaùu

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

ck

ixh

q;sh ]

ukakdru jõkshdj uq,;sõ hdmkh

1881 1981 2001 1881 1981 2001 1881 1981 2001 1881 1981 2001

uqia,sï

isxy,

fou<

wj;ekajqjkaf.ka isoqj we;s iudc wd¾Ól n,mEu

wj;ekaùu ;%sl=Kdu,h Èia;%sla ck ixhq;sh i|yd we;s lr we;s n,mEu

ck j¾.h wj;eka jqixLHdj

ck ixhq;sh jYfhkawysñùu

isxy, 3'444 4'2]

uqia,sï 5"550 5'59]

fou< 670 0'89]

uq,dY%h (- Jessica Skinner – 2005)

2003 jkúg mq;a;,u Èia;%slalhg meñKs wj;eka jQ ck ixLHdj66"200la fú' fuu m%udKh Èia;%sla ck.ykfhka 10]la fú

17"900l msßila wkqrdOmqr Èial%slalfha mÈxÑù we;' Èia;%sla ck ixLHfúm%;sY;hla jYfhka i<lkúg 02]la fú

fmdf<dkakre Èia;%sla ck.ykfhka 01]l wj;ekajQ mqoa.,hka fú

mq;a;,u Èia;%slalfha we;eï mßmd,k tallhkays wNHka;ßl jYfhkawj;ekajQ msßi nyq;r msßi ^Majority& njg m;aù we;

wkqrdOmqr Èia;%slalfha wj;ekajqjka wdodhï W;amdokh i|yd kshef,k /lshd

/lshdj mQ¾K ld,Sk w¾O ld,Sk

lDIsl¾uh wdY%s; /lshd 2.1% 12.2%

ojia l=,sh 8.9% 5.1%

.fvd,a lemSu 17.2% 1.4%

ñßÈh ëjr l¾udka;h 6.3% 3.3%

fjk;a 4.9% 10.0%

wj;ekajQjkaf.ka 13]la muKla l|jqrej, ðj;ajk w;r b;sß 87]

Ôj;ajkafka ;uka úiska ;djld,slj bÈlr .kakd ,o ;djld,sl ksjdij,h'

Tjqka wd¾Òl jYfhka fuu Èia;%slalj, mj;sk iq¨ wd¾Ól wjia:d

Wmfhdackh lrkq ,efì'

wj;ekajqjkaf.ka 14'3] la lDIsl¾ñl /lshdj, ksr;jk w;r 18'6] la .fvd,a

lemSu 9'6] la ñßÈh ëjr l¾udka;fha fhfoa

/lshd i|yd jk n,mEu

mq;a;,ï Èia;%slalfha ¨Kq ksIamdok l¾udka; Yd,dj, wj;ekajqjka ffoksl l=,s

lrejka f,i fiajh lrhs tfiau mq;a;,u" l,amsáh m%foaYhkays Ôj;ajk

wj;ekajqjka iq¨mkak ëjr ld¾ñlhka jYfhka êjr l¾udka;fha ksr; fú fus

ksid fuu m%foaYj, Ôj;ajq msßia yg Tjqkaf.a idñm%odhsl relshd wysñù we;

A.D. Silwa - 2005

• wj;ekajqjka rfá foaYmd,k l%shdj,shg n,mEñ lsÍu mq;a;,ï

Èia;%slalfha yÿkd.; yel‘h

• jeä uqo,a m%udKhla wdfhdackh lrñka k.rfha jHdmdßl lghq;= i|yd

iDcq ueÈy;aula isÿlsÍu

• f.dvk.d.;a n,h fya;=fjka m%foaYfha mdie,a yd wfkl=;a hÜ;,

myiqlñ m%fhdackhg .ekSu isÿlrhs' fñ ksid m%%foaYfha È<sÿ msßi

;jÿrg;a wdka;slrKhg ,laù we;'

• uqia,sï jHdmdßlhka cd;sl foaYmd,kh yd iñnkaOú Tjqkaf.a jrm%ido

Èkd.ekSu i|yd W;aidy .ekSu ksid th we;eñúg cd;sl foaYmd,k

.eg¨j

ckjd¾.sl foaYmd,kh .egÆ j¾Okhùu ^Ethno- Politics&

W;=re kef.kysr Èia;%slalj, irKd.; lojqre i|yd fhdod.k we;s mdie,a

Èia;%slalh mdie,a ixLdj

;%sl=Kdu,h 07

hdmkh 15

ls,sfkdÉÑh 02

uvl<mqj 07

uq,dY%h ( UNICEF- 2006 November)

wOHmk lafIa;%h flfrys we;slrk nmEu

W;=re kef.kysr m%foaYhkays we;sjq .egqïldÍ ;;ajh fya;=fjka we;sjq

wj;ekaùu idudc wd¾Ól jYfhka .egˆldÍ miqìula ks¾udkh lr we;'

wNHka;r jYfhka wj;ekajqjka Tjqka Ôj;ajk ndysr iudch flfrys úúO

iudc wd¾Ól .egˆ /ila we;s lsÍug fya;=jla ù we;

fuf;la wNHka;r jYfhka wj;ekajQjka ;djld,sl ckdjdij, fjfik

msßila jYfhka i<ld l%shdl<;a jir .Kkla wj;ekajqjka f,i fuu

Èia;%slalj, fjfik ckfldgia m%foaYfha wd¾Ólhg iDcq n,mEula isÿlrk

ckfldgil;a jYfhka yÿkd.; yel

mq;a;,ï Èia;%slfha we;sù we;s isxy, uqia,sï u;fìoh wNHka;r jYfhka

wj;ekajqjka ksid we;sjQjla nj wOHhkj,ska meyeÈ,Sfú fñ ksid wNHka;r

jYfhka wj;ekajQjka ms<sn| m%Yakh i|yd kjuq udkhlska úiÿñ fiùug

ie<iqï ieliSfñ § wjOdkh fhduql< hq;=fú

iudf,dapkh

wNHka;r jYfhka wj;ekajQjka Tjqka ;djld,slj Ôj;ajk m%foaYfha iñm;a

mßyrKh lsÍu ;=< m%foaYfha Ôj;ajQjka w;r f.dvkef.k .eg,q wju

lsÍug wj;ekajQjka i|yd wd¾Ól wjia:d ks¾udKh lsÍu rdcH wxYfha o

jvd jeä ueÈy;aùula isÿúh hq;=h

fufia wj;ekaùug ,lajk mqoa.,hka fyda iudc lKavdhñ iudÔh" wd¾Ól

yd foaYmd,k jYfhka irKd.;hka njg m;aùu ksid ndysr md¾Yjhkaf.a

ueÈy;aùula wjYHfú' tfia fkdjqk fyd;a wNHka;r jYfhka wj;ekajQjka

iudc.; lsÍu fyda Tjqka ksid we;sjk iudc .egqñ je,elaùu wmyiqjkq

we;

1 Barutcisky.M, (1998) Tensions between the refugee concept and the IDP debate. Forced migration review

Available : http://www.fmreview.ogr/FmRpdfs/FMR03/fmr303.pdf

2 Barutcisky.M, (1999) Questioning the tention between the Refugee and IDP concept: a rebuttal. Forced

Migration Review

Available : http://www.fmreview.ogr/FmRpdfs/FMR03/fmr409.pdf

3 Bennett.J (1999) Right and Borders, Forced Migration Review

Available : http://www.fmreview.ogr/FmRpdfs/FMR04/fmr409.pdf

4 Bonoan.R (2003) Cessation of Refugee Status: A Guide for Determing when Internal displacement Ends?

Forced Migration Review

Available: http://www.fmreview.ogr/FmRpdfs/FMR17/fmr17.02..pdf

5 Department of Census and Statistics

6 Gomez. M. (2002), Natioíl Human Right Commision and Interíly Displace Persons – Illustrated by Sri Lankan

Experiences, Issue 178, Law and Society Trust, Sri Lanka.

7 Gunasinham.M (1999) Sri Lanka Tamil Nationalism, A Study of its Origin. MV Publication. Sudney. Australia

8 Human Right Commission Report (1992) United Nations Commission on Human Rights, Analytical Report of the

Secretary-General on Internally DisplacedPersons, UN Doc. E/CN.4/1992/23 (14 February 1992),

wdY%s; .%ka: kdudj,sh

9 Human Right Commission Report (1998) United Nations Commission on Human Rights Report of the

Representative of the Secretary-General on Internally Displaced Persons: Guiding Principles on Internal

Displacement, UN doc. E/CN.4/1998/53/Add.2

10 IDMC. (2006) Sri Lanka, Escalation of conflict leaves tens of thousand of IDPs without Protection and

assistance. A Profile of the internal Displacement monitoring Centre.Geneva.

11 Ministry of Rehabilitation and Reconstruction -1997 and Consortium of Humanitarian Agencies Year Book -

2002, (2002), Cited in Rev. Pinnawala Sangasumana, Social and Spatial Displacement in Sri Lanka - With

Speial reference to selected villages in Anuradhapura District. - A Thesis submitted to the Universiry of Sri

jayawardenepura for the Degree of Master of Arts

12 Periyannapillai.V (2000) Poverty among Internally Displace Person, Economic Riview, November/December-

2000, Peoples Bank. Sri Lanka

13 Peris G.H (1196), Development and Change in Sri Lankan in Geograrhical Persfective, International Ethnic

Studies, Kandy.

14 Sammen.A.M (2002) The Muslim Factors in the Peace Process, The Island, 11th July 2002, Upali Pupblication,

Colombo.

15 Silwa.A.D (2005) Socio-Political Implications of Conflict related internal displacement in Sri Lanka, University

of Peradeniya. Sri Lanka

16 UNHCR working group – 10 november 2005.

17 UNHCR (2006) Internally Dispalace Prople, Question and Answer

Available: http://www.unhcr.org/basic.html

18 Unicef (2006) Unicef Humanitarian Action- Sri Lanka- Donor Update

19 Var Hear.N (200) Lacating Internally displace people in the field of forced migration, Norwegian journal of

Geography, Vol. 54, Oslo

20 World Disaster Report, (2005) Focus on Information in Disaster, Intenational Federation of Redcross and Red

Crescent Society

21 rkjl'^1999& fldá úksù|Su" ;%ia; úfrdaë ixúOdkh" .=Kisß uqøKd,h'fld<U