1

ðIỂM TIN M ẤY NGÀY QUA

SỐ 50

'Mỹ muốn có quan h ệ chi ến lược với VN'

Cập nhật: 14:19 GMT - thứ sáu, 12 tháng 7, 2013

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác [MỞ THEO CÁCH ðà GỢI Ý NHỮNG LẦN TRƯỚC]

Tiến sỹ Lê ðăng Doanh nói ông ñược biết Tổng thống Hoa Kỳ ñã 'ñề nghị Việt Nam thiết lập quan hệ ñối tác chiến lược'.

Trái với nhà quan sát Carl Thayer từ Australia, ông Doanh nói ông không ngạc nhiên về chuyến thăm của ông Sang tới Hoa Kỳ vì Tổng thống Obama ñã dự kiến mời ông Trương Tấn Sang tới thăm vào tháng Chín.

Nay chuyến thăm ñã ñược ñẩy sớm lên hơn một tháng và hai ông sẽ gặp nhau vào 25/7 tại Nhà Trắng.

Trả lời phỏng vấn BBC hôm 12/7, ông Doanh nói:

"Như tôi ñược hiểu Tổng thống Obama ñã ñề nghị Việt Nam thiết lập quan hệ ñối tác chiến lược với Hoa Kỳ và tôi hy vọng kỳ này hai bên có thể tăng cường mối quan hệ hợp tác và nâng cao tầm hợp tác lên quan hệ chiến lược."

TT Obama m ời Chủ tịch Tr ương Tấn Sang thăm Mỹ

RFA 11.07.2013

Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang, ảnh chụp tr ước ñây. File photo

2

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama ñã chính thức mời Chủ tịch Việt Nam, Trương Tấn Sang thăm Mỹ trong tháng này. Nhật báo Phố Wall trích nguồn tin từ những người dàn xếp chuyến ñi cho biết như vậy hôm nay.

Tuy nhiên phát ngôn viên Nhà Trắng nói rằng Nhà Trăng không có bất cứ thông tin gì ñể công bố về chuyến ñi vào lúc này.

Quan hệ Hoa Kỳ-Việt Nam ñã có nhiều tiến triển trong các năm qua. Hiện Mỹ là ñối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam, sau Trung Quốc. Thặng dư thương mại của Việt Nam trong năm 2012 với Mỹ là hơn 15 tỷ ñô la.

Quan hệ quốc phòng hai nước cũng phát triển trong những năm trở lại ñây. Hồi cuối tháng trướng, Tổng tham mưu trưởng Quân ñội nhân dân Việt Nam, Thượng tướng ðỗ Bá Tỵ ñã tới thăm Bộ Quốc phòng Mỹ. Hoa Kỳ cũng ñã từng lên tiếng quan ngại về căng thẳng tại biển ðông nơi Vi ệt nam và Trung Quốc có tranh chấp về chủ quyền.

Nếu chuyến viếng thăm thành hình thì ñây là chuyến thăm Mỹ ñầu tiên của ông Trương Tấn Sang kể từ khi ông nắm giữ chức vụ Chủ tịch nước vào tháng 7 năm 2011.

Tổng th ống Obama m ời Chủ tịch n ước Việt Nam công du Hoa K ỳ

Tổng thống Mỹ Barack Obama cùng phu nhân, bà Michelle Obama chụp hình kỷ niệm với Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang và phu nhân, bà Mai Thị Hạnh, tại Thượng ñỉnh APEC tại Hawaï ngày 12/11/2011. REUTERS/Larry Downing

RFI

Các nguồn tin thân cận với hồ sơ, ngày hôm qua, 10/07/2013, cho AFP biết, tổng thống Barack Obama mời Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang công du Hoa Kỳ vào cuối tháng Bẩy. Chuyến công du Mỹ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang sẽ tập trung vào việc tăng cường hợp tác kinh tế giữa hai bên. ðây sẽ là lần thứ hai, một nguyên thủ Việt Nam thăm nước Mỹ, kể từ khi Hà Nội và Washington bình thường hóa quan hệ song phương.

3

Hai nguồn tin thân cận với hồ sơ, xin ẩn danh cho biết, ông Trương Tấn Sang sẽ tới Nhà Trắng vào tuần cuối cùng của tháng Bẩy này.

Cho ñến tối hôm qua, Nhà Trắng cũng như ñại sứ quán Việt Nam tại Washington không muốn bình luận gì về thông tin này.

Theo giới quan sát, Hoa Kỳ muốn tăng cường quan hệ với chế ñộ cộng sản Việt Nam, vốn là cựu thù, và với Hiệp hội các nước ðông Nam Á – ASEAN. Trao ñổi thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, hầu như không có gì trong những năm 1990, hiện ñã lên tới 20 tỷ ñô la.

Về phần mình, Việt Nam mong muốn phát triển hợp tác quân sự với Hoa Kỳ vào lúc các nước ASEAN tố cáo Trung Quốc ngày càng tỏ ra hung hăng trong hồ sơ tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển ðông.

Tổng thống Mỹ Bill Clinton, người tiến hành bình thường hóa bang giao song phương, ñã thực hiện một chuyến công du hòa giải l ịch sử với Vi ệt Nam năm 2000. Tổng thống George Bush ñã sang Việt Nam nhân dịp Thượng ñỉnh APEC ñược tổ chức tại Hà Nội năm 2006. Năm 2007, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Minh Triết sang thăm Hoa Kỳ.

Cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cũng ñã sang Việt Nam hồi tháng Bẩy 2012. Tân Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry cho biết ông cũng có ý ñịnh thăm Việt Nam trong thời gian tới.

Tuy nhiên, việc phát triển phát triển quan hệ giữa Washington và Hà Nội thường bị một số nghị sĩ tại Quốc hội Hoa Kỳ chỉ trích mạnh mẽ. Những người này cho rằng vấn ñề nhân quyền tại Vi ệt Nam ñã bị gạt xuống hàng thứ yếu.

TIN QUAN YẾU TRONG THẾ CỜ MỸ-VIÊT -TRUNG tháng 7/2013 :

TT Obama khuyến dụ Chủ tịch Tập Cận Bình bớt hung hăng với Việt Nam và hoà thương thay vì dùng võ lực./// Hội kiến thượng ñĩnh Obama - Trương Tấn Sang 25/7/2013 tại Washington...có khả năng xây dựng "lòng tin chiến lược Việt Mỹ " ñồng lợi, nếu Hà nội biết khôn khéo hợp tác với Mỹ về hô sơ nhân quyền dân chủ.Hy vọng. TS

4

Nguyên thủ Mỹ-Việt sẽ bàn về nhân quyền http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2013/07/130 712_sangvisit_human_rights.sht

ml

Ông Trương Tấn Sang thăm Mỹ lần ñầu tiên với tư cách chủ tịch nước

Chính phủ Hoa Kỳ ra thông cáo nói Tổng thống Barack Obama sẽ tiếp Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang vào ngày 25/7 tại Nhà Trắng.

Thông cáo của Thư ký Báo chí Nhà Trắng viết: "Tổng thống [Obama] sẽ nhân cơ hội này thảo luận với Chủ Tịch Sang làm thế nào ñể củng cố hơn nữa quan hệ ñối tác giữa hai nước trong các vấn ñề chiến lược của khu vực và tăng cường hợp tác với khối Asean".

Thông cáo cho biết thêm rằng ông Obama mong muốn thảo luận với ông Sang các chủ ñề "nhân quyền, các thách thức ñang nảy sinh như thay ñổi khí hậu, và tầm quan trọng của việc hoàn tất Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) tiêu chuẩn cao".

Chủ tịch Trương Tấn Sang sẽ thăm chính thức Hoa Kỳ vào tuần cuối tháng Bảy. ðây là chuyến thăm Mỹ ñầu tiên của ông trong cương vị chủ tịch nước, và ông Sang là chủ tịch nước thứ hai của Việt Nam thăm ñất nước cựu thù.

Năm 2007, Chủ tịch Nguyễn Minh Triết ñã có chuyến thăm 'lịch sử' kéo dài gần một tuần tới Hoa Kỳ.

Có tin cho hay lần công du này, ông Trương Tấn Sang cũng sẽ thăm Canada.

Việc thông cáo ngắn gọn của Tòa Bạch Ốc ñặt nhân quyền lên hàng ñầu trong các chủ ñề thảo luận cho thấy nước chủ nhà trông ñợi một sự giải thích từ phía Chủ tịch Việt Nam về các cáo buộc vi phạm trong lĩnh vực vẫn ñược coi là còn nhiều khác biệt này.

Hà Nội bị chỉ trích vì ñã bắt và cầm tù nhiều nhà hoạt ñộng một cách ôn hòa, thời gian gần ñây là các blogger bất ñồng chính kiến.

Bước ñột phá?

Một số nhà quan sát chính trị ðông Nam Á, như Murray Hiebert và Phoebe De Padua từ tổ chức Sumitro Chair for Southeast Asia Studies thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) tại Washington DC, cho rằng chuyến ñi của ông Trương Tấn Sang là một phần trong chiến dịch ngoại giao của lãnh ñạo Việt Nam.

5

Gần ñây ông chủ tịch ñã ñi thăm Trung Quốc và Indonesia, trong khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có bài phát biểu ñược ñánh giá cao tại Diễn ñàn an ninh Shangri-La ở Singapore.

Hai nhà nghiên cứu trên nhận ñịnh trong một bài viết: "Việc lãnh ñạo Việt Nam ñua nhau ñưa ra các ý tưởng và cạnh tranh về ñộ uy tín không phải là ñiều dở cho các nước ñối tác, trong ñó có Hoa Kỳ".

Tuy nhiên, họ cũng cho rằng ñề xuất hình thành quan hệ ñối tác chiến lược chưa thực hiện ñược vì một số lý do.

Một trong các lý do ñó, theo Hiebert và De Padua, là cánh bảo thủ trong ðảng CSVN không muốn ñi quá xa với Hoa Kỳ vì lo ngại làm phật lòng Trung Quốc.

Thứ hai, tại Mỹ các dân biểu ñang tăng áp lực lên chính phủ ñòi phải ñề cập với phía Việt Nam về tình trạng nhân quyền, mà họ cho là ñang xấu ñi.

Một số học giả như Giáo sư Carlyle Thayer từ Canberra, Úc châu, cho rằng "nhân quyền phải là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Mỹ, nhưng không nên trở thành trọng tâm làm kìm hãm tiến bộ trong hợp tác ở những lĩnh vực khác".

Thế nhưng cũng có người như Phó Giáo sư Jonathan London từ City University of Hong Kong thì cho rằng nhân quyền là một trong những rào cản trong quan hệ Việt-Mỹ.

Ông London nói Việt Nam cần có bước ñột phá trong quan hệ với Hoa Kỳ, và ñể làm ñiều này thì ðảng CSVN phải có những ñổi thay thực sự.

Ông nói thay ñổi hữu hiệu nhất mà lãnh ñạo Việt Nam có thể làm là "cho phép toàn dân tham gia vào cuộc sống chính trị của ñất nước một cách công bằng, chấm dứt ñàn áp, và phát triển thể chế dân chủ ở trong nước".

Tăng nỗ lực

Trong khi ñó, một dân biểu lâu nay tích cực vận ñộng cho nhân quyền Việt Nam kêu gọi Mỹ nỗ lực hơn nữa ñể khuyến khích chính phủ Hà Nội tôn trọng nhân quyền.

Dân biểu theo công hòa từ tiểu bang Virginia, ông Frank Wolf, chỉ trích chính quyền Obama là ñã làm tình hình nhân quyền ở Việt Nam 'tồi tệ hơn'.

Ông Wolf mạnh dạn nhận ñịnh rằng chính sách ñối với Việt Nam của Mỹ "ñã làm tất cả người dân Việt Nam và người Mỹ gốc Việt quan tâm tới nhân quyền và tự do tôn giáo thất vọng".

Việt Nam ñược chính quyền ông Bush cho ra khỏi danh sách các quốc gia gây quan ngại về nhân quyền và tự do tôn giáo (CPC) năm 2006 vì cho là ñã có nhiều tiến bộ.

Dân biểu Wolf nhận ñịnh rằng tình hình ở Việt Nam ñã trở nên tồi tệ hơn, ông dẫn nguồn kênh ABC News cho hay chỉ riêng năm 2013 ñã có “hơn 50 người bị kết tội và bỏ tù trong các phiên xử chính trị".

6

Theo ông, không chỉ không giúp giải quyết ñược vi phạm nhân quyền ở Việt Nam, chính phủ Hoa Kỳ còn lặng thinh không bênh vực những tiếng nói chỉ trích các vi phạm ñó.

Từ ñối tác ñến ñồng minh Nhà báo tự do Bùi Văn Phú . Gửi cho BBCVietnamese.com từ San Jose

BBC. thứ sáu, 12 tháng 7, 2013

Mỹ - Việt cần cân nhắc yếu tố TQ trong quan hệ song phương, theo tác giả

Tòa Bạch Ốc vừa loan báo Tổng thống Barack Obama sẽ ñón Chủ tịch Trương Tấn Sang vào ngày 25-7 tới ñây.

Tin này gây ít nhiều ngạc nhiên cho một số dân cử trong Quốc hội Mỹ, những tổ chức bảo vệ nhân quyền và cộng ñồng người Mỹ gốc Việt vì tình hình nhân quyền tại Vi ệt Nam gần ñây xấu ñi với bắt giam, xử án nhiều người có quan ñiểm bất ñồng với Hà Nội.

Mới nhất là việc tuyên án tù hai sinh viên Nguyễn Phương Uyên và ðinh Nguyên Kha; vụ bắt luật sư Lê Quốc Quân và nhà báo Trương Duy Nhất.

Vụ xử Lê Quốc Quân ñã lên lịch ngày 9-7, giờ chót Hà Nội cho hoãn lại với lý do chánh án ốm ñột xuất. Ngay sau ñó tin Tổng thống Barack Obama gửi lời mời ñến Chủ tịch Trương Tấn Sang ñược loan báo.

ðây là dấu chỉ Việt Nam chiều ý Hoa Kỳ ñể hy vọng nâng quan hệ hai nước lên mức cao hơn, cũng như giúp Hà Nội cân bằng quan hệ với Bắc Kinh.

Quan hệ Việt-Trung những năm qua trở nên căng thẳng khi Trung Quốc muốn xác ñịnh chủ quyền lãnh hải bằng ñường lưỡi bò kéo dài xuống tận Malaysia, bao gồm hết biển ðông Việt Nam và Tây Philippines.

ðộng thái của Trung Quốc làm các nước ASEAN và cả Hoa Kỳ quan ngại. Tổng thống Obama ñã ñề xuất chiến lược chuyển trọng ñiểm, tái cân bằng lực lượng quân sự ñể ngăn chặn Bắc Kinh bành trướng ảnh hưởng và kiểm soát biển ðông, là thủy lộ chính từ ðông Á qua biển Ấn ðộ, tới Trung ðông.

ðây là một thay ñổi chính sách mang tính chiến lược của Hoa Kỳ ñối với khu vực kể từ năm 1975.

7

Một lần nữa ñịa chính trị vùng ðông nam Á lại trở nên nóng, tuy không có bom rơi, súng nổ mà là tấn công kinh tế của Trung Quốc ñối với các quốc gia trong vùng, trong ñó Việt Nam phải chống ñỡ nhiều nhất vì ở sát bên cạnh.

Ngày nay bối cảnh là với một Trung Quốc ít cộng sản tính hơn nửa thế kỷ trước, không còn ào ạt xuất khẩu súng ñạn, xuất khẩu chính sách cải cách ruộng ñất, hợp tác xã, thay vào ñó là ñổ tiền và các sản phẩm mà sức mạnh của nó có thể ñánh sập nền kinh tế của Việt Nam.

'Trung Qu �c thay ñ�i'

Thời Chiến tranh Lạnh, với chủ trương ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản tràn xuống ðông Nam Á, Hoa Kỳ ñã can thiệp vào Việt Nam qua cuộc chiến với kết thúc là chiến thắng về phía cộng sản.

Lý giải l ịch sử của giai ñoạn này có hai hướng. Một khuynh hướng cho rằng Hoa Kỳ ñã thất bại trong mục tiêu ngăn chặn làn sóng ñỏ.

Nhận ñịnh khác coi sự kiện năm 1972 khi Tổng thống Richard Nixon ñến Trung Quốc bắt tay với Mao Trạch ðông thì cuộc chiến ngăn chặn cộng sản không còn là mục tiêu nữa.

Với Thông cáo chung Thượng Hải 1972, hai nước ñã ñặt phát triển quan hệ Mỹ-Trung tập trung vào trao ñổi thương mại.

"V ụ xử Lê Quốc Quân ñã lên lịch ngày 9-7, giờ chót Hà Nội cho hoãn lại với lý do chánh án ốm ñột xuất. Ngay sau ñó tin Tổng thống Barack Obama gửi lời mời ñến Chủ tịch Trương Tấn Sang ñược loan báo."

Từ hơn ba thập niên qua, công ty Mỹ ñổ vào Trung Quốc hàng năm cả trăm tỉ ñô-la. ðổi lại, người dân Mỹ có hàng tiêu dùng với giá thật rẻ.

Nhờ ñầu tư quốc tế và thị trường tiêu dùng khắp thế giới, nền kinh tế Trung Quốc nay có tổng sản lượng quốc gia chỉ thua Hoa Kỳ. Theo dự ñoán, con số này sẽ vượt Mỹ trong vài năm tới.

Một Trung Quốc phát triển ñã vươn ra các châu lục tạo ảnh hưởng, không phải quân sự, mà về kinh tế.

Quan hệ giữa Trung Quốc và các quốc gia phát triển như Anh, Pháp, ðức và ñặc biệt với Hoa Kỳ là quan hệ tài chính, thương mại ña chiều ñan xen chằng chịt với nhau. Sẽ không thể có chiến tranh nóng với Trung Quốc, ngay cả chiến tranh kinh tế cũng khó, vì nếu xảy ra sẽ ảnh hưởng xấu toàn cầu.

ðiều mà giới lãnh ñạo tài chánh, các nhà ñầu tư không bao giờ muốn.

8

'Ai quan tr �ng h �n'

Việc giải quyết những tranh chấp biển ðông vì thế sẽ không thể thiếu Hoa Kỳ vì nơi ñó vừa là nguồn tài nguyên năng lượng, lương thực, vừa là huyết mạch vận chuyển hàng hoá ñường biển.

Nhìn dưới góc ñộ giao thương, sau khi bắt tay nhau thì quan hệ Mỹ-Trung trở nên quan trọng hơn quan hệ Mỹ-Việt.

Năm 1973 Mỹ ñã ñồng ý rút khỏi Vi ệt Nam, không muốn tiếp tục ñối ñầu bằng chiến tranh với Trung Quốc. Năm 1974 Mỹ làm ngơ ñể Trung Quốc chiếm Hoàng Sa.

Cuối năm 1978 Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và quan hệ Việt-Trung trở nên cực xấu với cuộc chiến biên giới, mà Mỹ ñứng ngoài.

Hoa Kỳ ñã không mở ra quan hệ ngoại giao với Vi ệt Nam cho ñến năm 1995, sau khi quan hệ Việt-Trung ñã ñược bình thường hoá.

Từ bốn thập niên qua, quan hệ Mỹ-Trung ñã trở thành trọng tâm của chính sách ñối ngoại của Hoa Kỳ. Các tổng thống Mỹ, từ sau Richard Nixon, trừ Jimmy Carter, ñều có những chuyến thăm viếng chính thức Trung Quốc khi làm lãnh ñạo Hoa Kỳ.

Dù còn những khác biệt về cơ chế chính trị, hai nước ngày nay ñã trở thành ñối tác không thể thiếu nhau trong quan hệ tài chính, thương mại.

'ði�u ki �n ñng minh'

Quan hệ Mỹ - Việt chịu tác ñộng ở việc VN thoát khỏi ảnh hưởng của TQ và hội nhập dân chủ, theo tác giả

Nhưng Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ không là ñồng minh vì nhiều khi còn bùng lên những căng thẳng, như vụ sinh viên nổi dậy ñòi dân chủ ở Thiên An Môn 1989 bị ñàn áp, vụ máy bay Mỹ ném bom ñại sứ quan Trung Quốc ở Belgrade 1999, vụ va chạm trên không giữa máy bay quân sự Mỹ và Trung Quốc năm 2001 trong không phận gần ñảo Hải Nam.

Trong vùng ðông nam Á, Hoa Kỳ ñã có những ñồng minh lâu ñời là Nhật, Nam Hàn, Thái Lan và khối ASEAN, trong ñó Việt Nam là một quốc gia hội viên.

Tuy quá khứ là kẻ thù, từ hai thập niên qua Hoa Kỳ ñã mở rộng quan hệ với Vi ệt Nam và muốn phát triển lên mức như ñang có với các nước ASEAN.

9

Tổng thống Obama là lãnh ñạo Mỹ thứ hai ñón tiếp lãnh ñạo Việt Nam tại Tòa Bạch Ốc. Người tiền nhiệm, Tổng thống George W. Bush ñã ñón Thủ tướng Phan Văn Khải và Chủ tịch Nguyễn Minh Triết.

Với vị trí ñịa chính trị của Việt Nam và sự quan trọng của quan hệ Mỹ-Trung, quan hệ Mỹ-Việt cũng sẽ chỉ ở mức ñối tác chứ chưa thể trở thành ñồng minh của Hoa Kỳ như nhiều nước khác trong vùng.

Ít nhất là cho ñến khi Việt Nam nhất quyết tách khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc và hội nhập chính trị với các quốc gia tự do, dân chủ trong vùng.

Bài viết phản ánh quan ñiểm riêng và lối hành văn của tác giả, một nhà báo tự do hiện sống tại vùng Vịnh San Francisco.

BBC. 11-07-2013

Bàn v ề chuy ến ñi Mỹ của Chủ tịch Sang

Carlyle A. Thayer

Chuyến thăm TQ của ông Sang làm cho Mỹ ñổi

thái ñộ? Hồi ñầu tháng Sáu, Thủ tướng Việt Nam tuyên bố tại ðối thoại Shangri-La ở Singapore rằng Việt Nam muốn thiết lập quan hệ chiến lược với tất cả năm thành viên thường trực của Liên Hiệp Quốc. Tới nay Việt Nam ñã có quan hệ chiến lược với Trung Quốc, Nga và Anh. Giờ Việt Nam phát tín hiệu rằng họ muốn nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ và Pháp. Vào giữa năm 2010 khi Ngoại trưởng Hillary Clinton thăm Hà Nội, bà tuyên bố rằng ñã có ñủ ñiều kiện ñể ñưa quan hệ song phương Hoa Kỳ-Việt Nam lên tầm cao mới. Nhưng, bà cảnh báo, trước hết Việt Nam cần cải thiện về nhân quyền. Kể từ chuyến thăm của bà Clinton, tình hình nhân quyền ở Việt Nam ñã xấu ñi, nhất là trong nửa ñầu năm nay. Vào cuối năm 2011, các nhà ngoại giao ở Hà Nội nói ñàm phán về quan hệ chiến lược ñã bị ñình trệ vì chuyện vấn ñề nhân quyền cần ñược ñề cập tới như thế nào trong dự thảo. Phía Hoa Kỳ muốn có một ñiều khoản riêng về nhân quyền trong khi Việt Nam muốn nhân quyền chỉ nằm trong ñiều khoản nói về quan hệ chính trị.

10

Tới cuối năm 2012, Hoa Kỳ bất ngờ rút khỏi ñối thoại nhân quyền thường niên với Vi ệt Nam. ðối thoại ñược nối lại ñầu năm nay nhưng không có cải thiện nhân quyền ñáng chú ý nào. Hồi tháng Sáu, hai quan chức cao cấp của chính quyền Obama ñiều trần trước Quốc hội về quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam và cả hai ñều nhấn mạnh rằng cần phải có những thay ñổi tích cực về nhân quyền ở Việt Nam. Chính vì thế tin ñược hãng thông tấn Pháp AFP ñưa hôm 11/7 rằng Tổng thống Barack Obama ñã mời người tương nhiệm Trương Tấn Sang thăm Washington vào cuối tháng là ñiều ít nhiều gây ngạc nhiên. Hai ngày trước ñó Việt Nam tuyên bố hoãn phiên xử của nhân vật bất ñồng chính kiến có liên hệ với Hoa Kỳ, ông Lê Quốc Quân. Hai bên cùng lợi Tại sao Hoa Kỳ lại có vẻ thay ñổi quan ñiểm về nhân quyền và mời chủ tịch Việt Nam tới thăm Hoa Kỳ? Câu trả lời có thể nằm ở chính sách tái cân bằng và tiến triển gần ñây trong quan hệ Việt - Trung theo sau chuyến thăm của ông Sang tới Bắc Kinh. Việt Nam cũng ñang tìm cách cân bằng quan hệ với Trung Quốc và Hoa Kỳ. Hà Nội ñã vận ñộng trong ít nhất một năm trở lại ñây ñể Tổng thống Obama tới thăm. Hồi tháng Sáu, Thượng tướng ðỗ Bá Tỵ, Tổng tham mưu trưởng quân ñội thăm Washington cùng phái ñoàn cao cấp. Liệu cả hai phía ñã ñồng ý ñược về một sự trao ñi ñổi lại?! Việt Nam có thể ñang tìm cách ñẩy mạnh quan hệ quốc phòng với Hoa Kỳ trong khi Washington muốn thâm nhập sâu thêm vào Việt Nam. Một số nhà lãnh ñạo Việt Nam dường như ñã kết luận rằng nếu bế tắc trong quan hệ với Hoa Kỳ không ñược khai thông, họ sẽ không có nhiều con bài trong quan hệ với Trung Quốc. Việt Nam muốn Hoa Kỳ xóa bỏ Quy ñịnh về Buôn bán Vũ khí Quốc tế (ITAR) mà theo ñó hiện nay Việt Nam chỉ ñược phép mua vũ khí không sát thương tùy từng trường hợp. Mặc dù vậy, quy ñịnh này có lẽ sẽ không ñược xóa bỏ. Nhưng gần ñây ITAR cũng ñã ñược sửa ñổi và cho phép bán các công nghệ và thiết bị lưỡng dụng (quân-dân sự). Khó mà có thể ñoán ñược sự thay ñổi cách nhìn của Hoa Kỳ ñối với ITAR nhưng ñiều chắc chắn hơn là Hoa Kỳ sẽ giúp Việt Nam trong cam kết ñầu tiên của họ ñối với sứ mệnh gìn giữ hòa bình dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ñã công bố quyết ñịnh tham gia vào các sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc tại ñối thoại Shangri-La. Chuyến thăm của ông Sang tới Hoa Kỳ là một phần cố gắng của Hà Nội nhằm có ñược hiệp ñịnh hiệp

11

tác chiến lược với Washington. Tổng thống Obama sẽ cố gắng ñể có ñược những cam kết thêm nữa từ phía Việt Nam nhằm tăng cường quan hệ kinh tế thông qua Hiệp ước Xuyên Thái Bình Dương. Chuyến thăm của Chủ tịch Sang hứa hẹn sẽ ñưa quan hệ Việt - Mỹ lên tầm cao mới trước Thượng ñỉnh Á ðông tại Brunei vào tháng Mười năm nay. Có lẽ mục tiêu của Việt Nam là ñẩy mạnh quan hệ trong những tháng tới ñể Tổng thống Obama có thể có chuyên thăm bên lề tới Vi ệt Nam nơi hai nước sẽ ký hiệp ñịnh hợp tác chiến lược. Việt Nam sẽ ñược lợi vì hiệp ñịnh ñược ký trên ñất của họ trong khi Hoa Kỳ cũng có lợi vì Tổng thống Obama sẽ tới ðông Nam Á thúc ñẩy chiến lược tái cân bằng. Theo BBC

Trò chuy ện với ðại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam David B. Shear

In Asia / Asia Foundation. Bản dịch của Huỳnh Thục Vy . .10.7.2013

Tháng Sáu, Asian Foundation ñã tiếp ñón ðại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam, ông David B. Shear, tại trụ sở chính của Asian Foundation ở San Francisco. Alma Freeman, biên tập viên In Asia, ñã ngồi trao ñổi với ông về việc mở rộng mối quan hệ ngoại giao và kinh tế, việc ñàm phán gia nhập Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương, những tiến bộ về nhân quyền, và bối cảnh truyền thông xã hội của Việt Nam dù bị giới hạn nhưng vẫn sôi ñộng.

Quan hệ Mỹ-Việt ñã phát triển ra sao kể từ khi tái l ập năm 1995?

Kể từ ñó, chúng tôi ñã ñi ñược một quãng ñường dài, ñặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế và thương mại. Trong năm 2001 và 2002, chúng tôi ñã tiến hành giao dịch thương mại hai chiều lên ñến con số 400 triệu ñô la một năm, còn trong năm 2012 là 25 tỷ ñô la. ðây chính là một sự gia tăng khổng lồ trong mối tương tác kinh tế giữa hai quốc gia. Những giao lưu giữa người dân hai nước cũng phát triển ngoạn mục. Chúng tôi ñang nhìn thấy 15.000 sinh viên Việt Nam du học tại Hoa Kỳ hiện nay; theo ñó giáo dục là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của chúng tôi sang Việt Nam. Ngày càng có nhiều cơ hội tốt hơn cho những sinh viên tốt nghiệp từ các trường Hoa Kỳ trở về làm việc ở Việt Nam vì vậy chúng tôi ñang chứng kiến tỷ lệ ñáng kể những sinh viên này trở lại Vi ệt Nam tìm kiếm cơ hội kinh tế. Mức ñộ hợp tác ngoại giao của Hoa Kỳ với Vi ệt Nam cũng ñã tiến triển. Chúng tôi ñang phối hợp với chính quyền Việt Nam về các vấn ñề liên quan ñến sự ổn ñịnh và an ninh khu vực cả trên bình diện song phương lẫn trong bối cảnh toàn khối Asean.

Vậy những ñiểm bất ñồng là gì?

ðiều rất rõ ràng từ quy mô mối quan hệ kinh tế của chúng tôi là chúng tôi có chung những lợi ích kinh tế sâu sắc. Vì thế, chúng tôi cùng quyết ñịnh rằng Việt Nam sẽ ñóng vai trò một ñối tác tốt trong Hiệp ñịnh ðối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Chúng tôi ñang ñàm phán về Hiệp ñinh Thương mại TPP

12

ñể Việt Nam trở thành một trong 12 ñối tác toàn diện trong ñàm phán ña phương này. Một trong những thách thức là việc ñàm phán ñể ñạt ñược một thoả thuận tốt – cả hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ ñều ñòi hỏi rất nhiều ở nhau, vì thế ñó sẽ là một cuộc ñàm phán ñầy thử thách. Chúng tôi có rất nhiều quyền lợi chung trong khu vực, ñặc biệt là ở Biển ðông (Biển Nam Trung Hoa). Chúng tôi muốn làm việc cùng nhau ñể duy trì sự ổn ñịnh ở ñó, chúng tôi muốn cộng tác với Vi ệt Nam như một ñối tác Asean, và chúng tôi muốn làm việc với Trung Quốc về những vấn ñề này và khuyến khích họ giải quyết các vấn ñề này bằng các giải pháp ngoại giao.

Thật không may, chúng tôi không phải lúc nào cũng ñạt ñược ñồng thuận với Vi ệt Nam về vấn ñề nhân quyền và tự do tôn giáo. Chúng tôi ñã thúc giục Việt Nam rất mạnh mẽ về những chủ ñề này, và một trong những thông ñiệp quan trọng của chúng tôi với phía Việt Nam là nếu chúng tôi ñạt ñược mối quan hệ kinh tế thân mật hơn, nếu chúng tôi ñạt ñược một hiệp ñịnh TPP, và nếu chúng tôi gia tăng mạnh mẽ sự hợp tác ngoại giao của hai nước, những nỗ lực như thế sẽ không nhận ñược sự ủng hộ chính trị từ nhân dân Hoa Kỳ, ñiều mà chính quyền rất cần nhưng lại không ñạt ñược tiến bộ có thể chứng minh nào về vấn ñề Nhân quyền từ phía Việt Nam.

Việt Nam ñã ñạt ñược những tiến bộ nào trên lĩnh vực nhân quyền?

Chúng tôi ñã rất thẳng thắn với người Vi ệt Nam về những gì mà chúng tôi nghĩ là họ có thể nỗ lực ñể cải thiện tình hình. Chúng tôi ñang nói chuyện với họ về việc tăng cường phóng thích các tù nhân chính trị, về sự cần thiết phải gia tăng quyền tự do ngôn luận và tự do lập hội, cũng như gia tăng quyền tự do tôn giáo. Chúng tôi chỉ nhìn thấy một vài tiến bộ khiêm tốn từ khi chúng tôi bắt ñầu, bao gồm một vài vụ trả tự do cho tù nhân chính trị và một mối quan tâm từ Việt Nam trong việc phê chuẩn Công ước chống Tra tấn của Liên Hợp Quốc, ñiều mà tôi nghĩ là một tiến bộ ñầy khích lệ.

Quyền lợi ñất ñai là một vấn ñề lâu năm ở Việt Nam. Tăng trưởng kinh tế và hoạt ñộng xây dựng ñi kèm với tăng trưởng ñã xâm phạm ñất nông nghiệp. Bạn nhìn thấy ngày càng nhiều vụ cướp ñoạt ñất nông nghiệp ñể sử dụng cho mục ñích thương mại và công nghiệp. Theo cái kiểu cách mà luật ñất ñai ñược viết ra và thực hiện, thỉnh thoảng sẽ dẫn ñến những căng thẳng trong vấn ñề cưỡng chiếm ñất ñai của người dân, như chúng ta chứng kiến trong những bản tin gần ñây. Theo ñịnh kỳ, có một số lượng ñáng kể những vụ bất ổn ở các cấp ñịa phương về vấn ñề ñất ñai và ñiều này là vấn nạn trên khắp cả nước Việt Nam. Theo nhiều cách khác nhau, ñiều này tương tự như những vấn ñề mà người Trung Quốc ñang trải qua.

Việt Nam là một trong những thị trường phát triển Facebook nhanh nhất. ðồng thời, có những báo cáo về những cản trở và kiểm duyệt gia tăng nhắm ñến các blogger.

Việc sử dụng Internet ñã phát triển nhảy vọt ở Việt Nam và các trang mạng xã hội thì cực kỳ phổ biến. Facebook là một trong số những trang mạng xã hội; cũng có vài trang bản ñịa nữa và việc viết blog thì cũng phát triển rộng khắp. Bất chấp những hạn chế và theo dõi sát sao của chính quyền ñối với những hoạt ñộng diễn ra trên Internet, vẫn có những cuộc tranh luận sôi nổi trên mạng xung quanh những vấn ñề thu hút sự quan tâm của những thường dân Việt Nam như tham nhũng và sự cưỡng chiếm ñất ñai, ñối với những vấn ñề ñnag diễn ra trong nội bộ chính quyền Hà Nội. Tuy nhiên, những tranh luận sôi nổi này chỉ diễn ra trong một không gian giới hạn, và nếu bạn vượt ra khỏi những giới hạn ñó, bạn sẽ nhận ra chính bạn bị sự giám sát chặt chẽ hoặc bị bắt bởi nhà cầm quyền.

13

Việt Nam là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trên thế giới do hậu quả của biến ñổi khí hậu.

Chính quyền và người dân Việt Nam rất cảnh giác với hậu quả của sự biến ñổi khí hậu, ñặc biệt là ở ñồng bằng châu thổ sông Cửu Long. Khu vực này bị ñe doạ bởi việc làm ñập chắn ở thượng lưu và nó cũng bị ñe doạ bởi sự dâng cao của mực nước biển ở hạ lưu. Hậu quả của những nhân tố này là nạn ngập lụt gia tăng ở nhiều nơi như thành phố Hồ Chí Minh và gia tăng sự nhiễm mặn ñối với những vùng ñất nằm sâu trên thương lưu, ñiều này rất nghiệm trọng ñối với khu vực phụ thuộc vào việc trồng lúa này. Cũng có một số hậu quả nghiêm trọng khác ở ñây, và ñồng bằng châu thổ sông Cửu Long sẽ nằm trong số những khu vực bị ảnh hưởng tiêu cực nhất trên thế giới do hậu quả của biến ñổi khí hậu này. Việt Nam ñang tìm cách thích nghi với những hậu quả biến ñổi khí hậu này, bao gồm việc xây dựng những con ñê và những giống lúa chịu mặn.

Hơn nữa, Việt Nam là thành viên rất năng ñộng trong Uỷ hội Sông Mekong (MRC), một tổ chức ña phương hướng dẫn những việc như xây ñập trên sông Mekong. ðập Xayaburi mà họ ñã bắt ñầu xây dựng ở Lào là chủ ñề tranh luận rất mạnh mẽ trong khuôn khổ Uỷ hội sông Mekong, và trên bình diện quan hệ song phương Lào – Việt. Việc xây ñập trong tương lai trên sông Mekong sẽ là chủ ñề thu hút sự chú ý của cả Việt Nam, là nước nằm xa nhất dưới hạ lưu, cũng như của MRC.

Tới năm 2030, hơn 55% dân số châu Á là người thành thị. ðiều gì là mối quan ngại ñối với quá trình ñô thị hoá nhanh chóng mà Việt Nam ñang chứng kiến?

Sự phát triển ñã diễn ra nhanh chóng và một cuộc di chuyển lớn của người dân từ nông thôn ra thành thị. Có sự bất công gia tăng trong các thành thị và sự bất cân bằng thu nhập ñang gia tăng giữa thành phố và nông thôn, ñặc biệt là những vùng núi, trong những cộng ñồng sắc tộc thiểu số, những người sắc tộc này không có bất cứ cơ hội kinh tế tự nhiên nào mà người thành phố vẫn có. Có những vấn ñề nhức nhối tiềm tàng khi Việt Nam chuyển ñộng về phía trước. Chính quyền biết rất rõ những vấn ñề này, nhưng việc phát triển ý chí chính trị và các nguồn lực cần thiết ñể giả quyết những vấn ñề này là ñầy thách thức ñối với họ. ðây là một vài ñiều mà Hoa Kỳ, với tư cách là một ñối tác, ñã theo dõi rất sát sao; nó là nguồn gốc của mọi bất ổn tiềm tàng.

Vài trò của Quốc hội Vi ệt Nam ñã thay ñổi như thế nào?

Một số người Vi ệt Nam ngày càng xem Quốc Hội như là nhân tố tiềm ẩn khả năng cân bằng và kiểm soát ñối với chính quyền. ðây là một bước phát triển quan trọng. Các lãnh ñạo Việt Nam có vẻ sẵn sàng trải nghiệm những kiểu cách khác biệt mà Quốc Hội có thể giúp lên tiếng về các vấn ñề kinh tế và chính trị. Và họ cũng thực hiện vài ñiều thú vị – họ tiến hành bỏ phiếu bất tín nhiệm ñối với các lãnh ñạo chính quyền, họ ñã bắt ñầu gọi các bộ trưởng ra trước Quốc Hội ñể ñưa ra các bằng chứng cho công chúng và họ cũng ñang cân nhắc nhiều thứ như thiết lập một ñài truyền hình cáp kiểu như C-SPAN (một mạng lưới truyền hình cáp phi lợi nhuận phục vụ cộng ñồng ở Mỹ – ND) ñể có thể phát sóng ít nhất một số phiên họp Quốc Hội. ðây là những bước tiến bộ khá khiêm tốn nếu xét ñến bản chất của hệ thống chính trị Việt Nam, nhưng chúng cũng rất quan trọng, và ñó cũng là cách ñể mở ra nhiều cuộc tranh luận chính trị cho xã hội nói chung, ñiều mà cho ñến nay người Vi ệt Nam vẫn chưa ñược trải nghiệm.

14

Việt Nam: Nh ững v ấn ñề nóng trong nước và s ự ñấu ñá chính tr ị nội bộ

Carlyle Thayer | 5.6.2013 |.Bản dịch của Nguyen Thanh Thuy. (Defend the Defenders)

Chúng tôi ñề nghị ông ñánh giá những vấn ñề dưới ñây:

1- Ông có cảm thấy là quyền lực của chính quyền Việt Nam ñang bị ñe doạ, hay họ ñã cảm nhận ñược mối ñe doạ lớn hơn? Và nếu vậy, ñiều gì gây ra việc suy yếu quyền lực này?

TRẢ LỜI: Chế ñộ ñộc ñảng Việt Nam hiện không ñối mặt với nguy cơ nhãn tiền của một “Mùa Xuân Việt Nam”. Nhưng có sự ñấu ñá căng thẳng trong nhóm chóp bu. ðiều này bộc lộ rõ vào năm ngoái tại cuộc hội nghị toàn thể vào Tháng 10 khi phần lớn Bộ Chính trị cố gắng kỷ luật Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng vì cách ñiều hành nền kinh tế và sự thất bại trong việc ngăn chặn tham nhũng. Khi ñề xuất ñược ñưa ra Ban Chấp hành Trung ương, ông Dũng dễ dàng dành phần thắng và thậm chí không bị bất kỳ hình thức kỷ luật dù là nhẹ nhàng nào. Ban Chấp hành Trung ương ra thông cáo rằng các thế lực thù ñịch nước ngoài ñang cố gắng gây chia rẽ nội bộ ñảng. Giới chóp bu chính trị Việt Nam cảm thấy cần phải có sự củng cố thế trận một cách ñặc biệt bởi vì nhiều blogger vẫn ñang chỉ trích một cách trực tiếp những cá nhân như Tổng Bí thư BCHTW ðảng, Thủ tướng và Chủ tịch nước. Những âm mưu giả ñịnh cứ thế bay lượn về sự rò rỉ tin tức chủ ý của phe này nhằm vào phe kia. Sự bất ñồng nội bộ ñảng ñang ảnh hưởng ñến cách ñiều hành. Sự bất ñồng ñó sẽ trở nên gay gắt hơn bởi khi mà Hội nghị Trung ương vừa rồi ñã bắt ñầu quy hoạch lãnh ñạo cho nhiệm kỳ Quốc hội kế tiếp, sẽ ñược tổ chức vào năm 2016.

2 – Liệu sự giận dữ của dân chúng về nạn tham nhũng và quản lý kinh tế yếu kém có thể tiếp sức cho cải cách thực chất? Những người nắm quyền lực sẽ có nhiều thứ ñể mất nếu cải cách ñược luật hoá chăng?

TRẢ LỜI: Có nhiều phần tử trong nội bộ ñảng ñồng cảm với tiếng kêu thét của dân chúng và phản ứng nhanh nhạy với ñiều ñó. Nhưng như chúng ta ñã chứng kiến vào năm ngoái khi mà ông bầu ngân hàng Nguyễn ðức Kiên bị bắt ñiều ñó thể hiện rằng chiến dịch chống tham nhũng ñã ñược sử dụng ñể nhắm ñến những cá nhân của mạng lưới ủng hộ ông Nguyễn Tấn Dũng. Trong suốt nhiệm kỳ ñầu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ñã hình thành nên Ban Chỉ ñạo Phòng chống Tham nhũng. Nhưng ñiều ñó không ñi ñến ñâu. Trong nhiệm kỳ thứ 2 những người bất ñồng ñã hất ông ra khỏi chức Trưởng ban Chỉ ñạo. Tổng bí thư ñã thay vào ñó và chỉ ñịnh cựu bí thư thành phố ðà Nẵng, ông Nguyễn Bá Thanh làm lãnh ñạo một ban nội bộ ñảng về vấn ñề tham nhũng và sẽ báo cáo trực tiếp cho Tổng bí thư. Tại kỳ hội nghị toàn thể của ñảng gần ñây nhất ông Thanh ñã không ñược bầu vào Bộ Chính trị. Những nỗ lực thực sự ñể loại trừ tham nhũng quy mô lớn sẽ ñộng ñến những vấn ñề nhạy cảm vậy nên việc cải tổ chống tham nhũng vẫn còn giậm chân tại chỗ.

3 – Vai trò của blogger trong việc thúc ñẩy tình trạng bất ñồng chính kiến ñó lớn ñến ñâu, và bằng cách nào họ có thể làm cho tiếng nói của mình ñược lắng nghe (không giống như Trung Quốc, nơi mà hững tiếng nói bất ñồng dường như bị ngăn chặn ngay từ trong trứng nước)?

15

TRẢ LỜI: Các blogger phản ánh sự bất ñồng trong dân chúng ñồng thời ñịnh hướng nó. Có một lượng các blogger có tiếng tắm và ñược nhiều người theo dõi. Tiếng nói của họ ñược lắng nghe bởi vì Việt Nam có mức ñộ truy cập internet cao, khoảng 30 phần trăm dân số truy cập internet. Việc ñăng bài trên blog tràn lan. Nhiều nhóm nhạy bén về chính trị mở iPod hoặc máy tính bảng vào bữa sáng ñể biết ñược những gì ñang diễn ra, sau ñó họ mới ñọc báo ñảng. Những công dân bình thường có những bất bình thường viết thư hoặc kiến nghị ñể tố cáo gửi ñến cơ quan chính quyền và không sử dụng internet. Thỉnh thoảng những công dân này biểu tình ở công cộng với các biểu ngữ trên tay.

(Defend the Defenders). Nguồn: Scribd

Việt Nam: Ch ơi với lửa Hai Bà Trưng ñã ñánh ñuổi ñược Trung Quốc. Liệu Việt Nam có làm ñược ñiều ñó lần nữa?

David BrownAsia Sentinel | 7.7.2013 |. Bản dịch của Huỳnh Thục Vy

Chạm trán với Trung Quốc Theo Mỹ ñể cứu nước; theo Trung Quốc ñể cứu ðảng. Câu nói mà ñâu ñâu ở Việt Nam người ta cũng nghe thấy ấy ñã phản ánh chính xác tình thế ñịa chính trị tiến thoái lưỡng nan mà ñảng Cộng sản ñang phải ñối mặt.

Bốn mươi năm sau khi quân ñội Hoa Kỳ rút khỏi Vi ệt Nam, chính ñảng từng giành ñược ñộc lập và thống nhất ñất nước khi xưa nay ñã mất ñi phần nhiều tính chính ñáng của nó. Sự viện dẫn ñức hạnh của Hồ Chí Minh và các ñồng chí của ông ta không có tác dụng gì trong việc khôi phục sức mạnh cũng như có vẻ không thể loại bỏ tận gốc những thối nát mang tính hệ thống của ñảng. Trách nhiệm lớn nhất của chế ñộ này là không thể chỉnh ñốn lại nền kinh tế ñang lung lay sắp ñổ. Nhưng công luận cũng tỏ ra khinh miệt ñối với sự bất lực của ñảng trong việc bảo vệ lợi ích của Việt Nam trước Trung Quốc.

Dưới góc nhìn của một người ñàn ông tôi gặp trên ñường phố Hà Nội hoặc thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Kinh ñã hoàn toàn vứt bỏ bộ lốt “sự trỗi dậy hoà bình” và hiện nguyên hình trong vai trò lịch sử của một kẻ gân hấn trong vùng. Các tuyên bố nực cười về lãnh hải và nguồn khoáng sản nằm hoàn toàn trong vùng biển ðông (TG: Nam Trung Hoa) chỉ là một ví dụ nổi bật nhất. Những công trình xây dựng thác thuỷ ñiện trên những con ñập thượng lưu sông Mekong thuộc tỉnh Vân Nam và cấp vốn cho một kế hoạch xây dựng thêm 11 con ñập hạ nguồn ở Lào có nguy cơ làm cho những trận lũ quét hằng năm biến mất hoàn toàn, những ñợt lũ này duy trì sự màu mỡ của khu vực ñồng bằng châu thổ sông Mekong của Việt Nam.

Các công ty Trung Quốc cũng ñang theo ñuổi những nguồn tài nguyên khoáng sản và gỗ rừng của Lào, thách thức quyền kiểm soát của Việt Nam ñối với vùng sân sau này. Chính ở Việt Nam, lượng ñầu tư ngày càng gia tăng của các tập ñoàn thiết kế, xây dựng và khai khoáng – ñáng chú ý là dự án bô xít trị giá hàng triệu ñô la của tập ñoàn Chinalco ở Cao nguyên trung phần – ñã chịu nhiều chỉ trích

16

nặng nề. Hàng hoá Trung Quốc rẻ và kém chất lượng ñã ngập tràn thì trường Việt Nam, bóp chết các nhà sản xuất ñịa phương.

Người ñàn ông tôi gặp trên ñường phố muốn phản ñối chuyện này. Ông không cho rằng lực lượng vũ trang Việt Nam không cân sức với quân ñội Trung Quốc hoặc rằng Việt Nam có thể bị tổn hại lớn do sự trả ñũa kinh tế. Các nhà phân tích phương Tây thường cho “sự kiên quyết” của Trung Quốc xuất phát từ chủ nghĩa quốc gia ñại chúng ñang nổi dậy mạnh mẽ và cũng xuất phát từ các cơ quan an ninh quá hăng, nhưng ñối với những người Vi ệt bình thường, rất rõ ràng là sự hiếu chiến của Trung Quốc luôn thống nhất trong quan ñiểm của Bắc Kinh.

Không có gì mới mẻ: Chủ ñề lớn trong lịch sử quốc gia này, mà mọi người Vi ệt ñã học từ nhà trường, là sự kháng cự thành công chống lại kẻ thù xâm lược. Và hầu hết những ñội quân quét qua biên giới Việt Nam trong hai ngàn năm qua là người Trung Quốc. Không có lý do gì ñể ñiều ñó thay ñổi trong thời ñại này.

Mối quan hệ ñối tác ñầy chông gai

Việt Nam và Trung Quốc cùng chia sẻ 1350 km ñường biên giới và nhiều thứ khác. Cả hai quốc gia ñều là các nhà nước cộng sản Leninist với một nền văn hoá chính trị ñược ñịnh hình bởi tư tưởng tân Khổng giáo về một hệ thống thứ bậc dựa trên năng lực và các mối quan hệ ñược chăm bẵm. Các ñảng Cộng sản cai trị ñã tồn tại ñược bằng cách lột bỏ mô hình kinh tế Marxist trong khi vẫn nuôi dưỡng bộ máy an ninh Nhà nước len lỏi khắp cả nước. “Những nền kinh tế xã hội chủ nghĩa” của hai nước này cho phép thị trường tự do hoạt ñộng mạnh mẽ ñể hiện diện cùng với hàng ngàn hãng xưởng quốc doanh chi phối ngành công nghiệp nặng.

Cả Bắc Kinh và Hà Nội ñều bị dày vò bởi những chỉ trích sống ñộng của những nhà bất ñồng chính kiến ñược internet tiếp sức mạnh. Các nhân tố chính trị và văn hoá mà hai nước cùng chia sẻ này làm trụ chống cho mạng lưới cố vấn giữa hai ñảng, hai Nhà nước hướng ñến việc duy trì sự hợp tác giữa hai chế ñộ.

Tuy nhiên, quan hệ song phương thường ñầy gai góc. Trọng lượng kinh tế và ñịa chính trị lớn hơn nhiều của Trung Quốc có nghĩa là mối quan hệ của nó với Vi ệt Nam về cơ bản là không công bằng. Khi người Trung Quốc chú ý ñến Việt Nam về mọi thứ, họ thường coi Việt Nam như một tỉnh ngoan cố ñã tuột khỏi sự trói buộc của họ.

Ngược lại, 90 triệu người dân Việt Nam thì luôn nhận thức rõ, một cách khó chịu, về người láng giềng phương Bắc lớn hơn gấp 15 lần hơn và nền kinh tế thì lớn hơn gấp 50 lần. Nhưng người Vi ệt Nam sẽ không quỳ gối trước Bắc Kinh khi sự toàn vẹn lãnh thổ ñang bị ñe doạ. Ngoại trừ Hồ Chí Minh, những anh hùng dân tộc vĩ ñại nhất của họ ñều là những tướng lĩnh từ triều ñại này ñến triều ñại khác ñã ñánh ñuổi những kẻ xâm lăng Trung Quốc. Khoảng năm 1979, 20 ngàn quân Trung Quốc ñã chết khi ðặng Tiểu Bình tìm cách “dạy cho Việt Nam một bài học” vì lật ñổ chế ñộ ñược Bắc Kinh bảo hộ ở Campuchia và kiên trì giữ mối quan hệ ñồng minh với Liên Xô.

ðến giữa thập niên 1990, Trung Quốc và Việt Nam ñã thiết lập lại mối quan hệ tương ñối thân mật. Cả hai quốc gia ñều ưu tiên cải cách nền kinh tế trong nước, Liên Xô ñã tan rã, và Trung Quốc lúc ñó

17

ñã quảng bá cho “sự trỗi dậy hoà bình” của họ với Hiệp hội các quốc gia ðông Nam Á, bây giờ khối này có cả Việt Nam.

Thương mại song phương ñã và ñang mở rộng, những thảo luận về việc nâng cấp “các hành lang thương mại” nối từ miền Tây Nam Trung Hoa bị mắc kẹt trong ñất liền tới những hải cảng Việt Nam, và những ñàm phán phân ñịnh biên giới trên bộ ñã tiến triển tốt. Thậm chí những tuyên bố chủ quyền hiếu chiến ñối với các bãi ñá ngầm và các bãi cạn trong vùng biển ðông (Nam Trung Hoa) dường như ñược kiểm soát tốt, nếu không muốn nói là gần ñược giải quyết.

Tuy nhiên, ñến năm 2009 mọi thứ ñã thay ñổi. Không biết vì mưu ñồ hay vì sai lầm ngoại giao, Trung Quốc ñã không còn hài lòng với việc xếp xó những khẳng ñịnh chồng chéo. Vào tháng 5 năm ñó, Trung Quốc ñã ñưa ra một bản ñồ thô thiển tại Liên Hợp quốc tuyên bố chủ quyền không thể tranh cãi ñối với hơn 80% của biển ðông.

Những căng thẳng ñã leo thang ñột ngột sau ñó, thu hút sự chú ý của các nước ngoài khối – trong ñó có Hoa Kỳ – và thách thức sự ñoàn kết của khối Asean. Việt Nam và Philippines phải chịu áp lực vì Trung Quốc cố tạo ra những “sự kiện” dù không phù hợp với Công pháp quốc tế, nhưng rất khó ñể phủ nhận. Tinh thần dân tộc chủ nghĩa ñang sôi sục trong tất cả các quốc gia này, có nguy cơ xảy ra những cuộc chạm trán trên biển. Chính sách trì hoãn của Hà Nội ñối với Trung Quốc ñã phá sản hoàn toàn.

Nhiều người thuộc giới tinh hoa bên ngoài ñảng ở Việt Nam, cũng như một số ñảng viên tin rằng giải pháp chính là tìm kiếm sự liên minh chính trị kinh tế thật sự với Hoa Kỳ. Nhưng những ñảng viên cao cấp vẫn rất hoài nghi về ý ñịnh của Hoa Kỳ, họ tự xem mình ñã bị khoá chặt trong mâu thuẫn thâm căn cố ñế với chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa ñế quốc của phương Tây. Họ chỉ miễn cưỡng nhượng bộ ñối với những cải cách nhằm tạo ta tính cạnh tranh kinh tế toàn cầu của nước này và xem Hoa Kỳ như là ñối trọng với Trung Quốc.

Những người kiên ñịnh trong ñảng vẫn mắc nghẹn với những yêu cầu của Hoa Kỳ là Việt Nam phải cho phép những quyền tự do dân chủ lớn hơn, họ sơn rằng mục tiêu thực sự của Washington là lật ñổ chế ñộ Cộng sản. Với tất cả những va chạm gần ñây, họ không tin những người lãnh ñạo Trung Quốc sẽ từ bỏ ñảng Cộng sản cầm quyền cũng giống như chính họ vậy.

Vẫn ñang chờ một món quà cho không

Thực ra, Trung Quốc trong những ngày này quan tâm ñến việc giúp những người Cộng sản anh em của họ bám trụ quyền lực ít hơn hơn nhiều so với moiis quan tâm làm sao ñể bóc lột những tài nguyên trong vùng và mở rộng các vòi bạch tuộc kinh tế của họ. Với nhiều khoản tín dụng xuất khẩu và khả năng tiếp cận với các khoản vay chuyển nhượng từ các ngân hàng nhà nước, các công ty Trung Quốc ñã trở thành những nhân tố chính trong việc phát triển cơ sở hạ tầng ở Việt Nam, ñặc biệt là các công trình xây dựng những nhà máy nhiệt ñiện.

Nói chung, các hãng Trung Quốc không ngăn chặn các nhà thầu Việt Nam có cơ hội tham gia, thay vào ñó họ lấy mất cơ hội kinh doanh từ những công ty ñối thủ của Nhật Bản, Hàn Quốc, Nhật Bản, và châu Âu bằng cách bỏ những khoản thầu cực thấp. Những những người chỉ trích lên án các công ty Trung Quốc thuê chính những người Trung Quốc làm công nhân và sản xuất ra những sản phẩm kém

18

chất lượng, với việc thường xuyên trễ hạn bàn giao và sự vượt quá giá cả ñã ñịnh. Những người có quan ñiểm cứng rằng về chủ quyền ở Việt Nam còn khẳng ñịnh xa hơn rằng sự phụ thuộc vào các nhà thầu Trung Quốc trong các lĩnh vực mang tính chiến lược như năng lượng sẽ làm xói mòn an ninh quốc gia.

Một vấn ñề gây bất hoà khác trong mối kình ñịch này là mức thâm hụt mậu dịch của Việt Nam với bạn hàng lớn nhất của họ là Trung Quốc ñang tăng cao, ñiều mà kinh tế gia Trần Văn Thọ gọi là “sóng thần công nghiệp”. Mức mậu dịch của Việt Nam với chín nước Asean khác và với Nhật Bản rất cân bằng, và nược này ñã thu ñược mức thặng dư khổng lồ khi làm ăn với Liên Âu và Hoa Kỳ. Nhưng với Trung Quốc, Việt Nam ñã bị thâm hụt 16,4 tỷ ñô la trong năm 2012, ñưa cho Trung Quốc mức thặng dư song phương khoảng 40%.

Phần lớn các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc là những mặt hàng trung gian ñể ñược lắp ráp ở các nhà máy gia công hàng xuất khẩu của Việt Nam: vải sợi, dây kéo, nút, dây ñiện, bảng mạch ñiện tử và assorted widgets. Nhưng Trung Quốc cũng cung cấp cả những tư liệu sản xuất ñắt ñỏ hơn – máy móc ñể trang bị cho các nhà máy Việt Nam và xây dựng cơ sở hạ tầng.

Nhân tố thứ ba và rất dễ thấy là các mặt hàng tiêu dùng bị phá giá ñể ñánh bại các nhà sản xuất nội ñịa. Các báo Việt Nam thường xuyên ñưa lên những bài báo cho rằng Trung Quốc ñang ñổ vào Việt Nam những hàng hoá kém chất lượng hoặc ñộc hại, và những ñộng thái khiêu khích của Bắc Kinh ở Biển ðông (Nam Trung Hoa) ñã nhận lấy một kết quả ngược là những kêu gọi tẩy chay hàng hoá Trung Quốc.

Việt Nam không có ý ñịnh ñi theo hướng này. Theo những dự ñoán của các kinh tế gia, Việt Nam nên ăn bữa trưa Quảng ðông cho thời ñiểm này. Với giá nhân công thấp hơn nhiều, Việt Nam là ñiểm ñến hợp lý cho các công ty từ những khu gia công hàng xuất khẩu của Trung Quốc di chuyển ñến nơi rẻ có nguồn nhân công rẻ hơn. Ngành công nghiệp sản xuất quần áo và giày dép chiếm 20% các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam; họ ñã khởi ñộng vào thập niên 1990 khi các mặt hàng quần áo và giày dép Trung Quốc bị hạn chế bởi chính sách hạng ngạch của Liên Âu và Hoa Kỳ.

Nhưng năng suất sản xuất vẫn còn thấp, mức lương thực sự ñã tăng 10% một năm từ 2006 ñến 2011, và Việt Nam nói chung ñã không thể hấp dẫn các nhà sản xuất từ những cơ sở của họ ở Trung Quốc. Khi giá nhân công tiếp tục tăng ở cả Trung Quốc lẫn Việt Nam, các nhà máy, thay vào ñó, ñã di chuyển ñến Campuchia, Bangladesh và thậm chí và Miến ðiên.

Không phải tất cả ñều là tin xấu. Khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi, lĩnh vực ñược ñầu tư nước ngoài cuat Việt Nam sẽ tăng trưởng trở lại. Thay vì dời chỗ các công ty Trung Quốc, một số tập ñoàn ña quốc và các nhà thầu của họ ñã ña dạng hoá các cơ ở sản xuất bằng cách mở các nhà máy phụ ở Việt Nam. Những bằng chứng dựa trên sự quan sát ngẫu nhiên cho thấy rằng một xu hướng ñược tuyên bố nhắm ñến các khoản ñầu tư chất lượng cao hơn có thể hưởng lợi từ việc cắt giảm thuế lâu dài.

Các hãng thiết lập và mở rộng các nhà máy lắp ráp bao gồm những cái tên quan thuộc như Canon, Samsung, Intel và IBM, Hitachi, Panasonic và Nokia. Nhưng gần như tất cả ñầu vào của các mặt hàng xuất khẩu ñược sản xuất ở Việt Nam ñều phải nhập khẩu, một vài trong số ñó ñến từ Trung Quốc. Tất cả những gì ñược tính cho Việt Nam, thông thường, chỉ là sức lao ñộng – thứ mà Trung Quốc có thể làm hiệu quả hơn và ở mức ñộ lớn hơn nhiều.

19

Sai lầm chiến lược toàn diện

Năm 2008, vạch ra giai ñoạn nồng ấm hơn trong mối quan hệ giữa hai nước, chủ tịch ñảng Cộng sản Trung Quốc Hồ Cẩm ðào và nguwoif ñồng nhiệm, Nông ðức Mạnh, ñã tuyên bố về “mối quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện”. Và nếu Trung Quốc thực sự quan tâm ñến việc nuôi dưỡng mối quan hệ ñặc biệt với Vi ệt Nam – và sau ñó gia tăng sức mạnh ngoại giao ở ðông Nam Á – Bắc Kinh ñang ở vị trí thích hợp ñể giúp ñỡ Việt Nam.

Mặc dù những nhà lãnh ñạo Việt Nam không thừa nhận mối lo lắng về sự mất cân bằng trong cán cân thương mại song phương, ñây là trách nhiệm chính trị thâm căn cố ñế. Trung Quốc nhập khẩu nhiều cao su, than ñá, dầu mỏ, gỗ rừng và các sản phẩm nông nghiệp, nhưng không quan tâm ñến hàng hoá công nghiệp của Việt Nam. Các ñộng thái thân thiện tăng cường hàng nhập khẩu công nghiệp không mất gì nhiều của Trung Quốc cả và là một tin cực tốt ñối với Hà Nội.

Trên tất cả, một ñề xuất thành thật cho sự phát triển chung nguồn tài nguyên khoáng sản và cùng quản lý nguồn cá trong khu vực ñang tranh chấp ở Biển ðông có thể là một nhân tố thay ñổi cục diện - cả trong mối quan hệ với Vi ệt Nam và Asean.

Nhưng sự thật là mối quan hệ giữa Bắc Kinh với Hà Nội ñã trở nên cực kỳ bất ổn từ Hiệp ñịnh năm 2008. Áp lực của Trung Quốc về các vấn ñề chính trị và chiến lược ñã kiềm hãm các lãnh ñạo Việt Nam, ñe doạ nghiêm trọng sự tồn tại của họ. Bắc Kinh ñã duy trì lập trường của họ trong số những người Trung Quốc theo chủ nghĩa dân tộc bằng cách giương oai diễu võ ở biển ðông, trong khi những nỗ lực không hiệu quả của Hà Nội tránh né những ñộng thái khiêu khích của Trung Quốc ñã dần dần xói mòn vị trí của nó ñối với những người theo chủ nghĩa quốc gia ở trong nước.

Không ñủ ñể có xung ñột vũ trang, nhưng thật khó ñể tưởng tượng Trung Quốc có thể làm gì hơn ñể thúc ñẩy sự sụp ñổ của những người bạn tự nhận và là ñồng minh ý thức hệ trong chế ñộ “kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa” duy nhất trên thế giới ngoài Trung Quốc. Trong mọi khả năng có thể, ñiều này làm cho những lãnh ñạo mới hướng ñến việc tự làm cho mình trở nên dễ mến hơn trước mặt Hoa Kỳ – một kết quả tự ñánh bại hoàn toàn.

Lo lắng hơn là khả năng mâu thuẫn vũ trang giữa hai nước không bị loại hoàn toàn. Trung Quốc có hoả lực mạnh hơn Việt Nam nhiều, nhưng Hà Nội ñang gia tăng khả năng phòng thủ trên không và trên biển của họ. Nếu bị ép ñến ñường cùng, lịch sử cho thấy rằng Việt Nam sẽ trả ñũa. Một tính toán sai lầm bởi bất cứ bên nào có thể ñưa ñến một cuộc va chạm. Cuộc va chạm này sẽ khốc liệt và ñẫm máu, với những hậu quả không thể lường trước.Trung Quốc có thể tiếp tục ñón vài trò một kẻ gây hấn – nhưng họ sẽ ñóng vai trò ñó bằng hoả lực.

(David Brown là một nhà ngoại giao về hưu và cộng tác viên thường xuyên với tờ Asia Sentinel. Ông viết bài này cho Tạp chí Kinh tế Trung Quốc phát hành hàng quý của hãng nghiên cứu kinh tế toàn cầu Gavekal Dragonomics ở Hong Kong)

2 CÂU HỎI

20

Cuối tháng 6-2013 vừa qua, sau chuyến ñi Trung Quốc trở về, Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang có cuộc gặp với giới doanh nhân, tại Tp.HCM. Trong cuộc gặp, KS Nguyễn Văn ðực, Phó Giám ñốc Công ty Kinh doanh Bất ñộng sản ðất Lành, Hội viên Hội KTS Tp.HCM, có phát biểu, ông nói :

Câu chuyện thứ 1 : Chuyện ðảng Viên

"... trong dân, người ta thường nói : "thằng ñó là ðảng viên, nhưng mà nó tốt". Tại sao ðảng ñể người quần chúng ñều coi ðảng viên là người xấu, người nào tốt là trường hợp thực tế cá biệt ?..."

Câu chuyện thứ 2 : Chuyện Trung Quốc

"... người Tàu cai trị chúng ta hàng ngàn năm và luôn luôn chèn ép chúng ta. Ngày nay người Tàu có mặt khắp nơi trên ñất nước chúng ta, ñồng bằng, cao nguyên, bờ biển, bây giờ lại hợp tác, cho phép người Tàu ñầu tư khai thác vùng biển Bắc Bộ ... (và giọng ông xúc ñộng) ... ñề nghị Chủ Tịch hãy hỏi BCH TW ðảng, hỏi Quốc Hội có ñồng ý cho hợp tác như vậy không"

Mời xem & nghe ông ðực phát biểu :

http://www.youtube.com/watch?v=Y7uBfvqhyRo

http://www.youtube.com/watch?v=Pjq-lYS80FE&sns=em

SỞ HỮU TOÀN DÂN

Tô Văn Trường GS Nguyễn Lang viết bài “Về chế ñộ sở hữu ñối với ñất ñai” ñăng trên Tầm nhìn, có ý kiến cho rằng phải xem lại khái niệm sở hữu toàn dân vì nghĩ ñó là quan ñiểm không thể thực hiện ñược (non-operational concept).

Trong bài viết của GS Nguyễn Lang có nói ñến lịch sử nhân loại bắt ñầu bằng ñất ñai công hữu, rồi ñất ñai thuộc nhà vua như ở Việt Nam, vua tạm ban cho quan lại có công, nhất là khi vua không có chính sách thu thuế ñể trả lương. Như vậy, ñất ñai sơ khởi là của tập thể, vì lúc ñầu của nhân loại phải hợp quần săn bắt, hái trái nên phải hoạt ñộng chung. Nhưng khi có thặng dư thì rõ ràng ñất ñai thuộc về kẻ có quyền lực và nắm ñược quyền lực. Công hầu bá tước ở Trung Quốc và ở châu Âu ñều có ñất ñai riêng. Họ cho nông nô cấy rẽ. Ở Việt Nam thì chủ yếu ñất ñai thuộc làng xã, hay thuộc vua, không có công hầu bá tước. Quan hay vương thời nhà Trần cũng chỉ ñược tạm chia quyền xử dụng ñể lấy tô mà sống.

Theo chúng tôi hiểu, dù ở châu Âu, Trung Quốc hay Việt Nam ñó là mầm mống của tư hữu. Quyền tài sản tư thuộc một nhóm người. Hoàn toàn không có cái quan ñiểm là ñất ñai là của toàn dân. Khi xã hội phát triển thêm, có công nghiệp và cần tôn trọng tư hữu thì quan ñiểm tư hữu cá nhân ra ñời. Từ ñó nó nối li ền với quyền con người, quyền ñược bảo vệ cái mình làm ra, tức là bảo vệ tư hữu. Như vậy xã hội hiện nay, ở mọi nơi ñều có quyền tư hữu cá nhân, tư hữu tập thể và tư hữu nhà nước

21

(hay gọi là công hữu cũng ñược). Không thể có cái gọi là tư hữu toàn dân. Và ñặc biệt là không thể ñi ngược lại l ịch sử ñể bảo rằng quyền tư hữu là phản tiến hóa.

Ở Mỹ ñối với người da ñỏ thì khi giữ quyền tư hữu tập thể thì là có lợi nhất cho họ. Hiện nay do việc Hiến pháp Mỹ cho phép họ tự lập và tự làm ra luật của họ, họ ñã ñem ñất cho thuê làm sòng bạc. Họ không thể phân chia vì không biết làm gì với ñất. Như vậy không có tư hữu cá nhân vì nó chẳng lợi gì, ñất của họ so với dân thì thừa mứa.

Trao ñổi ý kiến trên với GS Nguyễn Lang ñược ông giải thích cần phân biệt sở hữu cá nhân ñối với tư liệu tiêu dùng và ñối với tư liệu sản xuất chủ yếu. Sở hữu cá nhân về tư liệu tiêu dùng không có ai phủ nhận. Với sở hữu cá nhân ñối với những tư liệu sản xuất không phải là chủ yếu như xe máy của người làm nghề xe ôm, vận chuyển hàng hóa, không ai phủ nhận quyền sở hữu cá nhân. Phạm trù sở hữu với các quyền chiếm hữu, sử dụng, ñịnh ñoạt ñược xác nhận ngay từ ñời chế ñộ nô lệ, qua Luật La mã và tới nay vẫn ñược vận dụng. Hiến pháp và ñường lối của ðảng ñều công nhận ba chế ñộ sở hữu là sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể và sở hữu tư nhân (ngay cả ñối với tư liệu sản xuất). Vấn ñề sở hữu của toàn dân là một thực thể ñã hình thành trong các nước, tuy cách gọi có khác nhau. ðơn giản là các tài sản ñược xây dựng bằng vốn ngân sách là thuộc sở hữu toàn dân chứ không phải thuộc sở hữu nhà nước. Sở dĩ như vậy vì ngân sách là do toàn dân góp ñể hình thành và giao cho Nhà nước (thực ra là hệ thống cơ quan hành pháp) quản lý và sử dụng chứ không giao cho hệ thống cơ quan này quyền sở hữu ñối với tài sản ñó. Mặt khác, những di sản văn hóa lịch sử, những thắng cảnh, những khu bảo tồn sinh thái (chùa Một cột, ñền thờ vua Hùng, Vịnh Hạ Long, khu rừng quốc gia Cát Tiên vv....) cũng thuộc sở hữu toàn dân. Trước dó, các tài sản này thuộc về sở hữu của các cộng ñồng. Khi nhà nước ngày càng phát triển thì vai trò của cộng ñông ngày càng bị thu hép ñể thay bằng vai trò của nhà nước. Do ñó, không có vấn ñề tranh cãi là có sở hữu toàn dân không vì ñó là ñiều tất yếu. Công hầu, bá tước phương Tây có quyền sở hữu ñất ñai mà họ chiếm hữu nhưng tại VN không có tình hình ñó. Tại VN, vua giao ñất phong hầu nhưng không có nghĩa là ñất ñó thuộc quyền sở hữu của nhà vua mà ñất ñó vẫn thuộc quyền sở hữu của cộng ñồng làng xã.. ðây cũng là một vấn ñề liên quan ñến ñặc ñiểm của phương thức sản xuất Á ñông mà Mác-Ăng ghen có ñề cập ñến nhưng lại không có ñiều kiện nghiên cứu làm rõ. Bản báo cáo “Kinh nghiệm nước ngoài về quản lý và pháp luật ñất ñai” do Bộ Tài nguyên & Môi trường soạn thảo tháng 9/2012 có giới thiệu chế ñộ sở hữu Nhà nước về ñất ñai tại một số nước như Israel, Nam phi, chế ñộ sở hữu hoàng gia tại Anh, Nhật, Brunay, Campuchia, Indonêxia, Malaxia. Như vậy, giữa chế ñộ sở hữu toàn dân về ñất ñai, bên cạnh sự dị biệt cụ thể, vẫn có sự tương ñồng với chế ñộ sở hữu Nhà nước và chế ñộ sở hữu hoàng gia với tư cách là “chế ñộ sở hữu chung về ñất ñai”. Vấn ñề rắc rối là muốn không công nhận quyền sở hữu toàn dân ñối với ñất ñai chứ không phải là phủ nhận quyền sở hữu toàn dân nói chung, cũng không phải là quay ngược lại l ịch sử mà thể hiện quá trình vận ñộng ít nhiều có tính quy luật ñối với chế ñộ sở hữu. Sở dĩ như vậy vì ñòi hỏi phải thực hiện quyền sở hữu tư nhân ñối với ñất ñai. Trong thực tế, quyền sở hữu tư nhân ñối với ñất ñai vẫn ñược xác nhận dưới hình thức quyền sở hữu hạn chế, một hình thức sở hữu ñược luật pháp các nước công nhận, trước hết là qua bộ Luật hình sự. Do ñó, cần làm rõ quyền sở hữu hạn chế của tư nhân ñối với ñất ñai là như thế nào ? ðối với ñất ñai, ngoài chế ñộ sở hữu toàn dân ñối với ñất ñai, còn có chế ñộ sở hữu hạn chế của tư nhân ñối với ñất ñai qua việc giao cho tư nhân quyền sử dụng ñất. Quyền sử dụng ñất nói riêng, quyền sử dụng tài sản nói chung là một lọai hàng hóa ñược lưu hành trên thị trường từ dưới chế ñộ nô lệ (nên có thể ñó là nguyên nhân dẫn ñến việc Luật La Mã phải ñề cập ñến chế ñộ sở hữu và ba quyền liên quan). Việc mua-bán quyền sử dụng tài sản ñược hợp thức hóa và Luật hóa trong bộ Luật hình sử của tất cả các nước, trong ñó có VN. Khi một người cụ thể ñã mua (hoặc ñược giao) quyền sử dụng tài

22

sản ñó thì người ñó có quyền chiếm hữu quyền sử dụng tài sản (không phải là chiếm hữu quyền sở hữu tài sản), quyền sử dụng và quyền ñịnh ñoạt tài sản ñó. Phương Tây xác ñịnh ñó là quyền sở hữu hạn chế của người chỉ có quyền sử dụng tài sản ñể phân biệt với quyền sở hữu của người có quyền sở hữu ñối với tài sản ñó.

Ở Mỹ, không có ý niệm sở hữu toàn dân. Chỉ có ñất ñai thuộc về: 1) Nhà nước trung ương (Liên bang) 2) Nhà nước ñịa phương (bang, tỉnh, thành phố). Thuộc về ai thì nơi ñó ñược sử dụng hoặc ñược quyền bán hẳn sở hữu hay bán quyền sử dụng trong một thời hạn, ñược hưởng lợi tức cũng như chịu mọi trách nhiệm về chi phí bảo tồn, quản lý. ðịa chỉ trách nhiệm như vậy hết sức rõ ràng. Nếu chỉ bán quyền sử dụng thì người sở hữu ñất vẫn chịu trách nhiệm cuối cùng (nếu như ñể người sử dụng làm ô nhiễm môi trường chẳng hạn), và không thể ñổ lỗi cho người sử dụng.

Về tư hữu của hoàng gia thì hoàng gia ñược toàn quyền thu món lợi cho gia ñình họ (thí dụ như hoàng gia Anh). Rõ ràng ñó là tư hữu tập thể. Ngay ở VN, có ñất thuộc vua, có ñất thuộc làng và có ñất thuộc cá nhân. ðó cũng là hình thức tư hữu (của vua, của tập thể hoặc cá nhân). Của vua hay hoàng tộc thì không ai ñược ñộng ñến và không thể nhân danh "toàn dân".

Quốc hội ñã và ñang thảo luận về sửa Luật ñất ñai, cần thấu hiểu bản chất của khái niệm sở hữu toàn dân, hình thức tư hữu. Không thể có cái gọi là tư hữu toàn dân. Và ñặc biệt là không thể ñi ngược lại l ịch sử ñể bảo rằng quyền tư hữu là phản tiến hóa. Cần phân biệt rõ ràng thấu ñáo các chính sách thu hồi ñất ñai dưới các danh nghĩa khác nhau với trưng mua theo thị trường ñể không ñẩy người dân vào các cuộc khiếu kiện liên miên gây bất ổn xã hội như vừa qua.

Dân Phòng Trên Mạng © Tưởng Năng Tiến

Nguồn tranh: nguyentandung.org

Ở Việt Nam, theo như tôi biết, có hai loại dân phòng: dưới ñất và trên mạng. Trước tiên, xin hãy cùng nghe sơ về “tiểu sử” và “thành tích” của loại thứ nhất – qua lời những người dân hiện ñang sinh sống nơi Thủ ðô của xứ sở này: Ông Nguyễn Tấn Khanh, phố Tôn ðức Thắng bầy tỏ:

“ ðây là lực lượng ‘lôm côm’ nhất. Quần áo thì mỗi nơi một vẻ. Họ ñược tuyển chọn từ nhiều nguồn khác nhau, không ñược ñào tạo, thiếu hiểu biết trầm trọng về văn hóa ứng xử và ‘mù’ về kiến thức pháp luật nên mới lộng quyền, hống hách như thế.”

Bà Nguyễn Thúy Hường, phường Hoàng Văn Thụ, nhận xét:

23

“C ũng tại nhiều người dân không hiểu rằng dân phòng, dân phố tự quản họ ñược làm cái gì, làm như thế nào ñể mà ñấu tranh, thành ra nhiều người cứ ‘dúi’ tí ti ền cho ñỡ mất thời gian, lâu dần họ quen thói nên sinh làm bậy.”

Ý kiến này ñược chia sẻ (tận tình) bởi ông Nguyễn Văn Tỉnh, ở quận Hai Bà Trưng:

“Không biết từ ñâu người dân ta hiện quen với kiểu hành xử ‘cứ vi phạm rồi dúi tiền là xong.’ Từ ñó, có cái lệ xấu là: Tự quản, dân phòng không ñược chặn bắt vi phạm giao thông nhưng cứ tuýt còi. Mà tuýt là kiểu gì người vi phạm cũng phải mất tiền, không muốn ñến kho bạc cho mất thời gian thì ‘mất’ vào túi riêng cho dân phòng, cho tự quản. Hệ quả là ở chỗ ấy. Vậy là ñược anh, ñược ả, lợi cả hai bên.”

Tôi thiệt tình không thấy những người bị “tuýt còi” – nghĩa là những kẻ thuộc bên bị móc túi – ñược lợi lộc gì ráo trọi nhưng hoàn toàn ñồng ý với phương cách “ứng xử tình thế” là cứ “dúi tiền” cho nó xong ñi. Coi như của ñi thay người. Chứ bị lôi vào ñồn công an thì chẳng những phải mất thêm tiền mà (không chừng) còn dám mất luôn cả mạng!

Dân phòng ñang tác nghiệp. Nguồn ảnh: RFA

Tuy nhiên, không phải cứ ñụng chuyện với ñám dân phòng rồi “dúi tiền” là yên ñâu à nha. Có những trường hợp lôi thôi lắm, lôi thôi lâu, và lôi thôi lớn – theo tường thuật của ông Khách Diệu Anh, ñọc ñược trên diễn ñàn Dân Luận, vào ngày 2 tháng 7 năm 2013:

“Tôi xin dẫn chứng một vụ án mà tôi từng theo dõi trong thời gian trước ñây tôi còn làm trong cơ quan pháp luật: chỉ có một việc cỏn con là dân phòng vô cớ hành hung một ông già, ông già này ñòi chính quyền phải xử lý dân phòng vi phạm pháp luât, nhưng xử dân phòng thì liên quan ñến công an, nếu ñưa nó ra tòa thì nó bị án nặng vì ñã có nhiều tiền án tiền sự, thế là cả một hệ thống chính quyền bao che cho nó, lôi nó ra tòa thì nó bảo làm theo lệnh của công an. Ông già tức khí nổi khùng vì thái ñộ bất công và bao che của chính quyền nên chửi ông chủ tịch phường là ‘ñồ lưu manh’. Thế là công an khởi tố ông già, tức là dùng biện pháp phản ñòn ñể làm gương cho người khác, ñừng có ñộng vào dân phòng là chân tay của công an, ñộng vào thì rầy rà to… Rồi còn bắt ông già ñeo số như tù nhân ñể chụp ảnh, mặc dù tòa án chưa tuyên bố ông già có tội hay không. Lại còn bắt ông già ký vào biên bản ñiều tra trước rồi mới ñọc biên bản

24

ñiều tra sau… Người thụ lý vụ án này là một phụ nữ tên là Thanh Mai, công an quận Cầu Giấy.”

Vì tính chất “lôm côm” và “quần áo mỗi nơi một vẻ” nên trong trường hợp phải “xử lý tình huống” thì công an có thể biến thành dân phòng, và khi cần ñến sự “bức xúc của nhân dân” thì dân phòng lại hoá (ngay) ra … quần chúng tự phát.

Nguồn tranh biếm họa: Quốc phòng – Defence

Bác sĩ Phạm Hồng Sơn, một cư dân ở phường Thuỵ Khuê, cho biết ông ñã có chút kinh nghiệm (không vui gì cho lắm) với giới người này:

“Khoảng 08:25 ngày 23 tháng Ba năm 2010 khi tôi ñang ở nhà một mình, bỗng nhiên có 3, 4 người trung niên lạ mặt ñến nhà tôi, giới thiệu là ở hội cựu chiến binh muốn vào gặp tôi ñể nói chuyện, tôi mở cửa và mời mọi người vào phòng khách và bỗng nhiên ồ vào thêm rất nhiều người nữa … Tất cả khoảng 15 người ở ñộ tuổi trung niên và một vài người trên 60 hoặc trên 70 tuổi. Ở bên ngoài còn thêm khoảng 4, 5 thanh niên trẻ lạ mặt ñứng, ngồi ở cửa, và ngoài sân. Sau khi mọi người yên vị, một người khoảng trên 50 tuổi nói là họ thuộc hội cựu chiến binh chiến trường Tây nguyên, hôm nay ñến ñây hỏi tôi về một số chuyện liên quan ñến các bài viết của tôi ở trên mạng. Cuộc nói chuyện kéo dài từ 08:30 ñến khoảng 09:35…. Trước khi kết thúc, một vài người ñã nói những câu có tính chất áp ñặt và ñe dọa tôi với ý là họ sẽ không ñể cho gia ñình tôi yên nếu tôi còn viết trên mạng như thế và có thể họ sẽ ném cả “c ứt ñái” (nguyên văn) vào nhà tôi.”

Phường Thụy Khuê, quận Tây Hồ (chắc chắn) ñã nhiều lần ñạt ñược “danh hiệu văn hoá” nên lực lượng quần chúng tự phát chỉ doạ là “có thể” ném “cứt ñái” thôi, chứ chưa ném thật. Ở những ñịa phương khác thì sinh hoạt của ñám người này (có phần) hơi kém lịch sự hơn chút xíu. Tam Kỳ, Quảng Nam là một nơi như thế, theo như tường trình của blogger Huỳnh Thục Vy:

25

“N ửa ñêm ngày 3 tháng 4 năm 2013, lúc cả gia ñình ñang ngủ, thì ba tôi nghe tiếng xe gắn máy trờ tới trước nhà, sát chỗ ông ngủ (phòng ngủ ba tôi ngay sát mặt ñường làng). Sau ñó, là tiếng ào ào, nước văng tung tóe và một mùi hôi thối kinh khủng bốc lên. Ba tôi bật dậy và thoáng thấy chiếc xe máy chở hai tên thanh niên rồ ga bỏ chạy. Cả nhà thức giấc và hiểu ra ñó là trò bẩn thỉu của an ninh mà nhiều người bất ñồng chính kiến ñã từng phải chịu trước ñây như cụ Hoàng Minh Chính, bà Trần Khải Thanh Thủy… và gần ñây là chị Bùi Hằng…”

Trò “bẩn thỉu” này không chỉ ñược sự hổ trợ của ñám “an ninh” mà còn ñược yểm trợ bởi lực lượng dân phòng trên mạng. Bên dưới bài tường thuật của Huỳnh Thục Vy, trên trang Dân Làm Báo, có ñôi vị ñã góp ý một cách vô cùng … tế nhị và thấu ñáo:

-Escalate: ðúng là khổ thân, nửa ñêm thức dậy mà phải dọn dẹp ñống hôi thối ñó thì thật là cực. Nhưng ñể kết luận ñó là do phía an ninh họ làm thì thật chẳng có cơ sở xác ñáng nào hết. Vì nếu họ làm vậy thì khác nào tự ăn cướp rồi tự khai. ðây cũng có thể là hành ñộng của bên phe nào ñó chống chính quyền và muốn vu oan cho họ thì sao. Hay với những hành ñộng phản kháng của Huỳnh Thục Vy thì ñừng nghĩ người dân ai cũng ủng hộ cả… - Ông bụt: Khi chưa có bằng chứng thì không phải cái gì cũng quy chụp hết cho an ninh cộng sản , vẫn có thể nghĩ ñến khả năng là do hàng xóm ra tay.

Những ý kiến kể trên, xem ra, ñều ñiềm tĩnh, nhã nhặn và ý nhị. Ít ra thì cũng ñỡ dùi ñục hơn phản hồi của (khách viếng thăm) có qúi danh là Bạch Hùng – bên dưới Thư Kể Về Việc Bị ðánh ðập Trong Tù Của ðỗ Minh Hạnh– ñọc ñược nơi trang Dân Luận, vào hôm mùng 6 tháng 7 vừa qua: “Hoàn toàn không có vụ quản giáo ñánh ñạp tù nhân. Còn việc các tù nhân khác ñánh hay không thì phải có chứng cớ minh bạch và rõ ràng, và phải yêu cầu ñương sự chứng minh ñược quản giáo ñứng ñằng sau. Còn nếu không chứng minh ñược ai là người ñánh, ai là người ra lệnh ñằng sau, không có chứng cớ…. thì mọi lời buộc tội bịa ñặt một phía là vô giá trị. ðương sự hoàn toàn có thể bịa ñặt bất cứ một chuyện gì, cái này chắc ai cũng biết…”

Và có lẽ người biết rõ nhất không ai khác hơn là ông Hồ Quang Lợi, Trưởng Ban Tuyên Giáo Thành Ủy Hà Nội. Trên báo Lao ðộng, số ra ngày 1 tháng 9 năm 2013, giới chức này ñã “nêu kinh nghiệm ‘tổ chức nhóm chuyên gia’ ñấu tranh trực diện, tham gia bút chiến trên internet với các luận ñiệu xuyên tạc của các thế lực thù ñịch.”

Nhóm “chuyên gia” này còn có tên gọi chính xác là … những dư luận viên. Blogger Trương Duy Nhất – khi còn ở vị trí của một người tù dự khuyết – ñã có bài bài tường thuật về một cuộc ñấu tranh (quyết liệt) giữa những dư luận viên với các thế lực thù nghịch. Xin ghi lại tóm lược: “Tòa chưa kết tội, nhưng những trận ném ñá tơi bời trên báo chí ñã bắt ñầu ñược lệnh xung

26

phong trút lên ñầu cô nữ sinh Nguyễn Phương Uyên với lối chửi rủa hằn học thô bỉ chưa từng có …Hãy ñọc vài comment ñiển hình ñược báo chí chọn lọc ñăng tải:

- “Không biết 2 nhóc này ăn gạo của nông dân mình hay ăn bơ, sữa nước ngoài mà ngu xuẩn như thế ?” - “…Thiếu, ñói, khó khăn thì phải lao ñộng chứ. Tội gì cho bằng tội chống phá ñảng, nhà nước (chống lại nhân dân)” - “Thật uổng cơm cha mẹ, chẳng qua là vừa tham vừa ngu mới bị lừa như thế…” - “T ội bán dâm kiếm tiền tuy ô nhục nhưng cũng không nặng bằng tội bán nước, chuyến này khổ rồi em ơi.!!!!” -“ No cơm ấm áo nên “Rửng mỡ”. Cho ngồi tù rục xương, lao ñộng khổ sai suốt ñời cho ñáng ñời…”

Vẫn theo blogger Trương Duy Nhất, kiểu hướng dẫn dư luận của ñám dư luận viên kể trên “không chỉ phản tuyên truyền” mà còn “vô văn hóa” nữa. Blogger Người Buôn Gió thì nhìn vấn ñề ở một khía cạnh khác. Có lẽ vì buôn gió không lãi mấy, và bị túng thiếu thường trực nên ông chỉ chăm chăm lo ñến chuyện … tốn (bộn) tiền của ngân qũi quốc gia:

“ ðể ñấu tranh với bọn tuyên truyền xấu, bôi nhọ chế ñộ. Một thành phố lớn thuê 900 dư luận viên ñể củng cố niềm tin trong nhân dân rằng chế ñộ này tốt ñẹp và ñang ngày một tươi sáng hơn. Mức lương của một dư luận viên trong một ngày là bao nhiêu. Tính mặt bằng xã hội thì bèo nhất mỗi dư luận viên lãnh 100 ngàn một ngày, cộng thêm 100 ngàn phụ phí về trà thuốc, máy móc, thiết bị, báo chí… thì họ mới có thể tuyên truyền cho tốt ñược. Vậy mỗi ngày thành phố bỏ ra 180 triệu ñồng chi cho ñám này hoạt ñộng, một tháng là 5,4 tỷ ñồng.”

Dù vậy, họ vẫn “tuyên truyền không ñược tốt” gì cho lắm, nếu chưa muốn nói là ngược lại, theo nhận xét của blogger Huỳnh Ngọc Chênh:

“Không biết các dư luận viên ñược nhà nước trả lương nầy làm những việc gì trên mạng nhưng sự xuất hiện của họ ngẫu nhiên trùng hợp với sự xuất hiện của nhiều trang blog nặc danh bậy bạ và bẩn thỉu. Chúng thường giả danh là yêu nước, là chống cộng, là dân chủ, là hải ngoại… ñể viết những bài bịa ñặt bôi nhọ những trí thức, nhân sĩ và những blogger tiến bộ. Và bây giờ ñám âm binh ñó lại chỉa mũi dùi vào chính các vị lãnh ñạo của ñảng cũng như vào chính anh ñấy anh Tư ạ. He he, chơi âm binh có ngày bị mặc áo giấy là vậy.”

Nhân vật ñược gọi là “anh Tư” trong ñoạn văn thượng dẫn không ai khác hơn là ông ñương kim Chủ Tịch Nước Trương Tấn Sang, vị lãnh ñạo ñã trở thành nạn nhân của ñám … âm binh trên mạng. Ông Sang, tất nhiên, không phải là nạn nhân duy nhất.

27

Xem như thế mới thấy là nuôi ñám âm binh dưới ñất ñỡ tốn kém hơn, và cũng an toàn hơn nhiều. Chả phải trang bị ñồng phục, máy móc hay thiết bị gì ráo trọi. Chỉ cần thả rông ra ñường với cái băng ñỏ là chúng có thể kiếm ăn suốt ngày bằng cách … tuýt còi. Không những chỉ ñủ ăn mà còn ñủ chia cho bên lực lượng an ninh nữa.

ðám dân phòng dưới ñất cũng không thể theo lệnh của những ñồng chí lãnh ñạo phe này ñể ném cứt ñái túi bụi vào mặt mũi của những ñồng chí phe kia, như cuộc chiến Ba/Tư ñang diễn ra trong hiện nay – trên mạng.

Tuy biết thế nhưng ñể ñáp ứng nhu cầu tình thế nên cả hai bên (Ba/Tư) ñều ñành phải chịu thế thôi. Gieo gió thì gặt bão. Và cơn bão săp tới không chỉ ñến bởi hai ñám dân phòng.

© Tưởng Năng Tiến

VẪN CHƯA THẤY ðẢNG VÀ NHÀ NƯỚC LÊN TIẾNG VỤ NGƯ DÂN B Ị TẤN CÔNG Tàu cá thi ệt hại 400 tri ệu sau khi b ị

tấn công ở Hoàng Sa Không chỉ bị tàu Trung Quốc thu giữ ngư lưới cụ, nhiên liệu, hai tàu cá của ông Võ Minh Vương và Mai Văn Cường (huyện ñảo Lý Sơn) từ vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam trở về quê trong tình trạng tàu hỏng, người lo.

Sau 3 ngày rời cảng Lý Sơn (Quảng Ngãi) ra vùng biển Hoàng Sa hành nghề lặn hải sâm, lúc 7h sáng ngày 7/7, 15 ngư dân ñi trên tàu cá Qng 96787 của ông Võ Minh Vương bị tàu 306, sơn màu trắng, có chữ Trung Quốc hai bên mạn tàu bất ngờ tấn công, truy ñuổi, ñập phá và thu giữ nhiều tài sản,

28

thiết bị.

Nhiều người từ tàu Trung Quốc tràn lên tàu cá của ông Vương rồi dùng dao chặt 720m dây hơi thành nhiều ñoạn nhỏ, lấy ñi nhiều thiết bị, ngư lưới cụ cùng 1 tấn cá và hút 5000 lít dầu diesel, ước tổng thiệt hại

400 triệu ñồng.

Không chỉ lấy tài sản, nhiều người trên tàu Trung Quốc còn dùng xà beng, búa ñập vỡ cửa kính cabin tàu.

Kính cabin và nắp hầm nứt toác nằm ngổn ngang khắp nơi.

Tủ cabin lái của tàu bị ñập phá, các trang thiết bị thông tin liên lạc hiện ñại trên tàu cũng bị người của

29

tàu 306 thu giữ.

Sau cuộc ñập phá, cabin tàu ông Vương bị bể nát, trống hoác, hư hỏng nặng.

Vết tích của dao chém ñứt dây hơi của các ngư dân còn in sâu trên be tàu cá ông Vương. Trong khi ñó, tàu ông Mai Văn Cường trở về quê cũng chịu nhiều thương tích, bị tàu 306 trấn lột, tịch thu tài sản vào lúc 9h sáng ngày 7/7 với tổng thiệt hại hơn 200 triệu ñồng.

Thuyền tr ưởng Võ Minh Vương bị nhiều người trên tàu 306 dùng dùi cui ñiện chích vào người, dùng chỏ ñánh vào sau gáy ngất xỉu ngay trên tàu. Ngay sau khi tr ở về quê, ông Vương cảm giác ñau ñầu, chóng mặt, thấp thỏm lo âu cho sức khỏe của mình. Vụ việc hai tàu cá của ngư dân huyện ñảo Lý Sơn bị tàu Trung Quốc tấn công, tịch thu tài sản ñã ñược chính quyền ñịa phương xác minh, báo cáo cơ quan chức năng Tỉnh, Trung ương có giải pháp can thiệp bảo vệ quyền lợi của ngư dân.

Trí Tín

Chặt cờ và treo cờ… Hà Văn Thịnh

Một người bạn ñược mời dự Hội thảo về Biển ðông ở Quảng Ngãi cách ñây ít lâu có kể với tôi rằng, ñiều ñau ñớn và nhục nhã nhất là khi biết chuyện ngư dân ta, mỗi lần ñi ñánh bắt xa bờ, muốn sống, an toàn, PHẢI treo cờ Tàu (!)? Tôi hỏi lại tại sao chẳng thấy báo chí nói gì thì “bị” ngộ tiếp là Hội thảo ñó có cho báo chí tham dự ñâu mà tin với tức!

Câu chuyện khó tin ấy cứ ám ảnh, làm tôi băn khoăn mãi cho ñến ngày ñọc thấy trên BBC, 9.7.2013: Tàu cá Việt Nam “bị tấn công, chặt cờ” . Thì ra, cái sự thật kinh hoàng ñó bị bưng bít, ñể hóa thành

30

“ñối tác chiến lược toàn diện” với kẻ láng giềng tham lam, ñộc ác, tráo trở rất có thể là chuyện thường ngày…

Bài báo của BBC cho ñộc giả biết thuyền trưởng tàu QNg 96787 TS, ông Võ Minh Vương, nói tàu của ông bắt ñầu ra khơi từ ngày 4/7 và ñến ngày 9/7 thì dừng lại gần ñảo Phú Lâm, thuộc Hoàng Sa… Ông Vương cho biết khi tàu của ông ñang neo ñậu thì một chiếc tàu trắng xuất hiện và thả ca nô xuống bám theo tàu của ông.

Sau 15-20 phút truy ñuổi, những người này ñã “leo lên tàu và dùng dùi cui ñiện ñể ñánh thuyền trưởng và thủy thủ trên tàu, ñồng thời ñập phá tàu và tịch thu toàn bộ số cá mới ñánh bắt ñược”.

Khi ñược hỏi những người này nói tiếng gì, ông Vương cho biết là họ “nói ti ếng Trung Quốc”.

Ông Vương cũng cho biết thêm những người này mặc ñồ “sỹ quan hải quân”, và một số khác thì mặc “ ñồ lính rằn ri”.

“H ọ chỉ hướng Việt Nam nhưng không nói là Việt Nam”, ông Vương nói.

“Tôi không chịu thì họ mới chặt hai cây cờ [treo trên tàu], vứt xuống nước“.

“ Tôi chạy tới lấy cờ lên thì họ ñánh tôi ngất xỉu”.

Chắc chắn, không một lương tri nào của Trái tim Việt, Hồn Việt có thể chịu nổi sự thật kinh hoàng về nỗi ñau ñớn nhãn tiền: Muốn ñánh cá trên biển trời của ta thì phải hạ cờ ta, treo cờ Tàu; không hạ thì bị chặt, vứt xuống nước; muốn không bị sỉ nhục ñể lấy cờ lên thì thân tàn, ma dại!

Có còn gì ñể nói nữa không về cái ñểu cáng, thâm ñộc của 4 tốt, 16 chữ vàng; về sự im lặng lì lợm của các quan chức có tránh nhiệm trước vận nước, lòng dân?

Làm sao có thể biện minh nổi khi sự thật ñắng cay rành rành như thế mà vẫn khua mép, cong môi bảo vệ cho cái gọi là “tình hữu nghị”; vẫn ñàn áp bất cứ ai dám ñau nỗi ñau quốc thể bị sỉ nhục, hiểm hỏa mất biển, mất nước cận kề?

Nếu nối các sự kiện từ việc TQ chiếm Hoàng Sa ngày 19.1.1974, chiếm một phần Trường Sa, ñảo Ba Bình, 1956; Gạc Ma, 14.3.1988; thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa”, 24.7.2012; chuyện hạ cờ ta, treo cờ tàu trên Biển ðông…, thì ngay một ñứa trẻ cũng biết rõ rằng âm mưu xâm lược, cướp bóc nước ta của nhà cầm quyền TQ (và ðài Loan) là bản chất, không bao giờ thay ñổi. Làm sao có thể thay ñổi ñược bản chất của kẻ thù truyền kiếp hàng ngàn năm?

Sự thâm ñộc, tinh vi của “Tàu khựa chết ñi” (cách diễn ñạt của Phương Uyên, Nguyên Kha) thì không bút nào có thể tả nổi. Joseph Needham (1900-1995) – người bỏ cả ñời ñể nghiên cứu TQ có nói rằng dù có sống thêm vài trăm năm nữa cũng không thể hiểu hết cái thâm hiểm ñến mức huyền bí của “tư duy Tàu”. Cái “tư duy Tàu” ấy ñang “chơi” nước cờ tàn ñộc nhất: Làm cho tư duy Việt coi việc hạ cờ ta, treo cờ Tàu là chuyện… bình thường! Một khi quốc thể, lòng tự tôn dân tộc bị vô cảm hóa, hèn hạ hóa, câm lặng hóa trước lợi ích của cá nhân hay một nhóm người mà vẫn chưa coi ñó là hiểm họa sao?

Xin bày tỏ sự tri ân và khâm phục trước lòng dũng cảm của ông Võ Minh Vương và các thuyền viên của tàu QNg 96787 TS. Chính chiếc tàu cá bé nhỏ ấy cho chúng ta thấy rõ vẫn còn ñó những con người yêu Tổ Quốc hơn cả tính mạng và của cải của mình. Họ sẵn sàng ñương ñầu với nguy hiểm, mất mát ñể bảo vệ chủ quyền của ñất nước. Nếu không còn những người như thế, thử hình dung Biển ðông ñang tràn ngập cờ Tàu?

Huế, 11.7.2013

31

KHÔNG ðAU KHÔNG PHẢI LÀ NGƯỜI VIỆT NAM

Nguyễn Trung Tôn 12-07-2013

Khí người dân xuống ñường biểu tình chống Trung Quốc thì các ông bắt bớ ñàn áp vì cho rằng ñảng và nhà nước sẽ giải quyết bằng con ñường ngoại giao… các ông cho rằng việc biểu tình chỉ làm cho tình hình phức tạp thêm. Vậy nay các ông giải quyết bằng con ñường ngoại giao ñã ñạt kết quả gì? ****** Sau khi lướt qua một vài trang web ñể tim kiếm thông tin, tôi dừng lại trên Dân Làm Báo và lòng ñau như cắt khi thấy hàng loạt các bài viết ñã ñưa tin về việc tàu 306 của Trung Quốc “ðối xử nhân ñạo với ngư dân lao ñộng hòa bình trên biển” bằng cách ñập phá tàu và cướp hết hải sản và một số thứ khác, ñánh người ngất xỉu, chặt cờ ñỏ sao vàng…. Tôi không thể cầm lòng mà phải thốt lên: Lũ khốn nạn! Lũ khốn nạn ở ñây tôi không chỉ dùng ñối với những tên cướp Trung Quốc, mà nó bao gồm tất cả những kẻ suốt ngày rêu rao “vàng với tốt “ Là “ Hòa Bình Hợp Tác, Là anh em láng giềng là ñồng chí… Nói tóm lại là cái chủ nghĩa cộng sản và nhưng kẻ ñang lợi dụng nó ñể làm hại tổ quốc Việt Nam của tôi! Tôi dật mình và nhớ lại chỉ vài tháng nay thôi hết từ “Lòng tin chiến lược” ñược thủ thướng Nguyễn Tấn Dũng nhắc ñi nhắc lại nhiều lần tại ðối thoại Shangri-La lần thứ 12, rồi việc chủ tịch Trương Tấn Sang thăm Trung Quốc vừa qua với 29 lần nhất trí trong ñó có vấn ñề Vịnh Bắc Bộ. Có phải chăng cái “lòng tin chiến lược” của Thủ tướng Dũng là ñây? Hay ñây là “thành tích” ngoại giao của chủ tịch Trương Tấn Sang trong chuyến công du vừa qua của ông tại Trung Quốc? Hoặc ñây là kết quả của "ðối thoại chiến lược quốc phòng Việt Nam - Trung Quốc lần 4" Của thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh? Mà trong ñó ông ñã nêu năm hướng hợp tác cụ thể: “h ợp tác công tác ðảng, công tác chính trị trong quân ñội hai nước; tăng cường trao ñổi thông tin giữa các cơ quan chiến lược hai bên ñể ñánh giá ñúng tình hình; lấy ñối thoại chiến lược quốc phòng cấp thứ trưởng ñể ñánh giá tình hình, ñưa ra các giải pháp hợp tác có hiệu quả; tăng cường hợp tác giữa hải quân, cảnh sát biển hai nước; sử dụng ñường dây nóng giữa tư lệnh hải quân hai nước ñể trao ñổi thông tin cần thiết” . Tôi thấy vừa ñau vừa nhục mặc dù những ngư dân Việt Nam kia không phải là họ hàng ruột thịt của tôi, nhưng họ là người Vi ệt Nam là ñồng bào của tôi, họ là hình ảnh của tất cả người Vi ệt Nam trên

32

vùng biển vùng trời Vi ệt Nam. Tôi không hiểu sao mà vẫn có rất nhiều người Vi ệt Nam có thể dửng dưng trước những nỗi nhục nhã của tổ quốc như vậy? Tuy ñây không phải là lần ñầu tin tàu Trung Quốc có thái ñộ, hành vi tấn công tàu cá Việt Nam; nhưng lần này mức ñộ tàn bạo hơn và nó xảy ra sau những sự kiện ngoại giao của các lãnh ñạo Việt Nam liên quan tới mối quan hệ Việt Trung và tình hình trên Biển ðông. Chúng ta thấy rằng không thể nào xử dụng giải pháp ngoại giao giữa Việt Nam - Trung Quốc về tình hình Biển ðông ñược nữa mà lúc này các lãnh ñạo ñảng cộng sản Việt Nam nên thừa nhận với nhân dân rằng mình ñã bất lực, hãy vì nỗi ñau của toàn dân tộc, vì sự toàn vẹn lãnh thổ mà kêu gọi toàn dân xuống ñường chống Trung Quốc xâm lược, (nếu như ðảng còn muốn dành lại cho mình chút danh dự vì các ông cũng là người Vi ệt). Nếu không hãy học tập Philipin ñưa vụ việc này ra diễn ñàn Quốc tế ñể hy vọng tạo thêm sức mạnh cho Việt Nam. ðừng vì quyền bính tạm thời của ñảng mà tiếp tục cúi ñầu trước Trung Cộng ñể chuốc lấy nỗi nhục muôn ñời con cháu. Khí người dân xuống ñường biểu tình chống Trung Quốc thì các ông bắt bớ ñàn áp vì cho rằng ñảng và nhà nước sẽ giải quyết bằng con ñường ngoại giao… các ông cho rằng việc biểu tình chỉ làm cho tình hình phức tạp thêm. Vậy nay các ông giải quyết bằng con ñường ngoại giao ñã ñạt kết quả gì? Sao người dân bị ñánh bị cướp, quốc thể bị sĩ nhục thì các ông ngồi trơ mặt ra không có ñộng thái nào? Hay lại chạy sang Trung Quốc ñể xin họ ñối xử nhân ñạo với ngư dân, ñể rồi sau mỗi lần ñược “ ðối xử nhân ñạo” như cách vừa rồi thì không còn ai dám ra khơi và vậy là Trung Quốc thoải mái tung hoành trên vùng Biển của tổ quốc chúng ta? ðây là nỗi ñau của toàn dân tộc Việt! Vậy nếu ñảng cộng sản Việt Nam hèn ñầy và khiếp nhược không dám bảo vệ người dân và sự toàn vẹn lãnh thổ thì hỡi những ai còn coi mình là người dân Việt, trước nỗi ñau của tổ quốc mình chúng ta hãy cùng nhau ñoàn kết xuống ñường ñồng loạt biểu tình chống Trung Quốc xâm lược, nêu chúng ta dửng dưng không hành ñộng gì thì với ñà này chẳng bao lâu nhà cửa, vợ con của chúng ta và ngay cả con người cũng sẽ trở thành tài sản của Tàu cộng mà thôi! Thanh Hóa ngày 12/7/2013 Nguyễn Trung Tôn

33

Sự im l ặng vô liêm s ỉ

Người Quan Sát (Danlambao) - Thực tình, tôi mà nhìn thấy lá cờ ñỏ bầm màu máu có ngôi sao vàng là tôi ứa gan. Nhưng khi nghe tin hàng loạt ngư dân miền Trung bị Tàu Khựa cướp hết cá và nhiên liệu, và chặt bỏ cái lá cờ bầm màu máu ấy quăng xuống biển ñể treo lên lá cờ của quân xâm lược, nhưng ngư dân không hề lo lắng về sự mất mát tài sản của mình mà cố gìn giữ lấy ngọn cờ ñể rồi bị ñánh ngất xỉu là lòng tôi ñau nhói. Chí ít trong lúc hiểm nguy cực kỳ như thế họ vẫn cố giữ gìn lấy một thứ mà tấm lòng thực thà và giản ñơn ấy cho là biểu tượng của một ñất nước, linh hồn của một dân tộc. Họ yêu biển, yêu nước như thế, không so ño, không tính toán, chẳng lọc lừa dối trá. Trước sự thật kinh hoàng này bị bọn cộng sản chóp bu hoàn toàn im lặng, dấu nhẹm. Thay vào ñó chúng tiếp tục ra rả hàng ngày trên cái hệ thống truyền thông khổng lồ kia; nào là “không có gì quý hơn ñộc lập tự do” , nào là “hòa bình, ổn ñịnh” , nào là “vì nước quên thân, vì dân phục vụ” , nào là “lòng tin chiến lược” , nào là “dân giàu nước mạnh”… và hàng ngàn mỹ từ rổn rảng kêu gào suốt ngày ñêm chỉ là một những lập luận láo toét và bỉ ổi ñể che dấu những âm mưu bán nước. Bộ mặt hèn hạ ñã rơi xuống. Biển ðông ñang gầm gào sóng dữ. Sóng ñiên cuồng của bọn xâm lăng, sóng uất hờn của những ngư dân chân chất thật thà và cả những ngọn sóng căm thù của cả nhân dân. Trở lại ngọn cờ. Tôi khẳng ñịnh ngọn cờ ấy không ñáng ñể bay trong ngọn gió Việt Nam. Nhưng nó vẫn cứ phất phơ như sự nhắc nhở một nỗi nhục không thể nào quên của nòi giống Việt. Nhưng thà là chính tay người dân Việt hạ xuống, chứ tôi không thể nào chấp nhận việc ñứng lặng yên nhìn bọn Tàu Khựa dày dò. Những ngư dân ấy hoàn toàn ñúng ñắn khi giữ lấy nó mà chấp nhận sự bầm dập ñau ñớn, thậm chí bỏ mạng. Họ ñã thể hiện lòng yêu nước hoàn toàn trung thực. Thế mà cái bọn khốn nạn ấy im lặng, cái im lặng vô liêm sỉ, cái im lặng của những cái ñầu bỉ ổi. Trong khi cái hệ thống truyền thông lại lớn họng rêu rao “4 t ốt, 16 chữ vàng”.

Người Quan Sát danlambaovn.blogspot.com

34

“Hai Bên ðã Thống Nhất Những Biện Pháp Xử Lý…” (ðinh Tấn Lực). – Ms Nguyễn Trung Tôn: KHÔNG ðAU KHÔNG PH ẢI LÀ NG ƯỜI VI ỆT NAM (TNM). “Khi người dân xuống ñường biểu tình chống Trung Quốc thì các ông bắt bớ ñàn áp vì cho rằng ñảng và nhà nước sẽ giải quyết bằng con ñường ngoại giao… các ông cho rằng việc biểu tình chỉ làm cho tình hình phức tạp thêm. Vậy nay các ông giải quyết bằng con ñường ngoại giao ñã ñạt kết quả gì?” – Sự im lặng vô liêm sỉ (DLB). “Thế mà cái bọn khốn nạn ấy im lặng, cái im lặng vô liêm sỉ, cái im lặng của những cái ñầu bỉ ổi. Trong khi cái hệ thống truyền thông lại lớn họng rêu rao ‘4 tốt, 16 chữ vàng’.” - 63 triệu ñồng ủng hộ ngư dân (NLð).

Một ñộc giả thân thiết, thường tham gia nhiều bình luận chính trị trên trang BS này, hôm qua ñã gửi tới email nhận ñịnh: “Ngay sau khi có tin Tổng thống Obama và Chủ tịch Việt Nam TTS ñã thỏa thuận ñẩy chuyến thăm trước kia ấn ñịnh vào tháng 9, kết hợp với Hội nghị Thượng ñỉnh Liên Hiệp Quốc lên ngày 25.07 này, Bắc Kinh ñã ngay lập tức ra ñòn: chặt cờ, cướp tàu cá Việt Nam bằng sỹ quan mặc sắc phục và tàu hải giám. ðại Sứ Khổng Hiển Hựu lâu nay không nói gì bỗng họp báo, nhắc lại mọi cam kết của VN với Bắc Kinh nhân chuyến thăm Bắc Kinh, 16 chữ v.v. Rất có thể sắp tới ñây, Bắc Kinh sẽ có các món võ thâm ñộc và tàn ác hơn nữa ñối với Việt Nam. Rõ ràng, chúng ñang giở món võ tàu nhằm dọa nạt Việt Nam, hạn chế kết quả chuyến thăm Washington của Chủ tịch TTS và hạn chế Obama chơi “con bài Việt Nam”. Nhưng võ tàu Bắc Kinh này, một lần nữa, lại tự lột trần bộ mặt ác bá, xảo quyệt, nói một ñằng làm một nẻo của mình trước toàn thể nhân dân Việt Nam và nhân dân toàn thế giới.

Anh em ta phải biểu tình ñể bày tỏ thái ñộ cho bọn ðại Hán này biết thôi!” .

Chúng tôi xin bàn thêm. Nếu hôm nay, các báo ñài bắt ñầu ñồng loạt im lặng, không tiếp tục làm rõ và lên án hành ñộng cướp phá, ñánh ñập ngư dân VN vừa qua, thì sẽ sáng tỏ thêm thực hư thông tin cho rằng Vụ trưởng vụ Báo chí, Ban Tuyên Giáo TƯ Vũ ðình Thường ñã nhắn tin ra lệnh “bịt miệng” các báo, mà chúng tôi ñã ñưa chiều qua.

Từ ñây cũng cho thấy thêm một nghi vấn về những âm mưu nguy hiểm hơn nữa, là phải chăng ñang có thủ ñoạn “nội công ngoại kích”, phối hợp trong ngoài giữa bọn bành trướng bá quyền Bắc Kinh với bè lũ tay sai của chúng tại VN, lợi dụng khoét sâu mối mâu thuẫn nội bộ chính quyền VN, gây nghi ngờ trong dân chúng, không rõ trong giới lãnh ñạo, ai mới là người thực tâm kiên quyết bảo vệ chủ quyền biển ñảo.

Liên quan vụ “nhắn tin” của ông Vũ ðình Thường, chúng tôi còn ñược biết trong tin nhắn ñó, có cả nội dung cấm báo chí ñưa tin về việc trang bị vũ khí cho cảnh sát biển. ðể hiểu thêm thực hư lệnh này, chúng ta có thể tham khảo bản tin trên Thanh niên ñã bị gỡ bỏ sau khi ñăng lên chiều tối qua: Nhất trí trang bị vũ khí quân dụng cho kiểm ngư. Tuy nhiên, một số báo khác ñã ñăng lại. Không rõ có sự nhầm lẫn hay không giữa “cảnh sát biển” và “kiểm ngư”, và việc “cấm” ñưa thông tin ñó có phải là do sợ sẽ làm phía Trung Quốc nổi giận, có cớ tăng cường cho lực lượng hải giám của họ?

Sáng nay, báo Tuổi trẻ tiếp tục không truy cập ñược, có thể vẫn do cuộc tấn công kiểu DDoS quy mô chưa từng thấy nhắm vào báo này và 2 báo mạng cùng thuộc hàng ñầu về lượng ñộc giả là Dân trí và VietnamNet. Có ñiều lạ là trong suốt 1 tuần qua, các cơ quan, tổ chức tham gia ñiều tra về cuộc tấn công này vẫn chưa ñưa ra ñược lời giải ñáp: thủ phạm ñến từ ñâu. Liệu hiện tượng này có liên quan tới

35

tin tặc Trung Quốc hay không, khi mà với quy mô, trình ñộ kỹ thuật, mục tiêu tấn công như vậy, khó có thể xuất phát từ cá nhân hay tổ chức người Vi ệt nào ñó?

'Hiệp ñịnh v ới TQ không ph ải bùa h ộ mệnh' Cập nhật: 08:04 GMT - thứ năm, 11 tháng 7, 2013

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Trả lời phỏng vấn BBC ngày 11/7, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, ông Lương Lê Phương, nói có nhiều việc cần phải làm hiện nay ñể bảo ñảm an toàn cho ngư dân ñánh bắt xa bờ.

Theo ông Phương, có ba vấn ñề chính phải thực hiện:

"Thứ nhất phải hỗ trợ ngư dân khi ñánh bắt trên biển. Phải thành lập lực lượng kiểm ngư mạnh, ñủ tầm ñể bảo vệ ngư dân khi ñánh bắt xa bờ," ông nói.

"Thứ hai là phải nâng cấp các tàu ñánh cá xa bờ cho công suất lớn hơn ñể ñảm bảo an toàn trong tình hình thời tiết xấu."

"Thứ ba là ngư dân phải ñược nhà nước hỗ trợ ñể tổ chức lại thành ñội, thành tổ ñể tự cứu giúp lẫn nhau. Hiện này tỉnh Quảng Ngãi là tỉnh tiên phong trong việc tổ chức khá nhất."

"Trong trường hợp xảy ra sự cố trên biển như gặp bão tố hoặc bị tàu nước ngoài chèn ép thì có thể hỗ trợ cho nhau trong khi chờ ñợi lực lượng cứu giúp như tàu kiểm ngư hay bên cảnh sát biển."

Trả lời về vụ tàu cá của ngư dân huyện ñảo Lý Sơn, Quảng Ngãi bị tấn công khi neo ñậu ở gần khu vực ñảo Phú Lâm, vốn là một ñảo nằm sâu trong khu vực chiếm ñóng của Trung Quốc tại quần ñảo Hoàng Sa, ông Phương cho rằng "ñây là một vùng ñảo tranh chấp rất gay gắt giữ Việt Nam với Trung Quốc. ðây là câu chuyện rất nhạy cảm phức tạp."

"Tôi nghĩ là nên ñưa vấn ñề này ra quốc tế," ông nói.

"Riêng về chuyên môn, trước mắt chưa giải quyết ñược vấn ñề dứt khoát theo luật quốc tế thì cũng nên tuyên truyền giáo dục cho ngư dân biết vùng nào an toàn ñể ñánh bắt. ðây không phải là nhượng bộ, mà là ñể ñảm bảo an ninh cho ngư dân, trong khi phải ñòi hỏi chủ quyền theo ñúng bằng chứng lịch sử ñể lại."

Cũng theo vị cựu thứ trưởng, ñề xuất cho lực lượng kiểm ngư ñược sử dụng súng trong phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội ngày 10/7 sẽ không giúp giải quyết ñược những vấn ñề hiện tại

"Tôi thấy vấn ñề này quốc tế hóa ra thì mới tốt chứ ñơn phương Việt Nam thì không giải quyết một cách triệt ñể, trọn vẹn ñược. Cần có ít nhất một COC giữa Asean và Trung Quốc. Tôi nghĩ Asean hiện nay ñã có một sự ñồng tình, khác với hội nghị Campuchia hồi năm ngoái."

36

"Bởi vì ñây không phải riêng về vấn ñề thủy sản mà còn là vấn ñề hàng hải. Nếu vùng biển này không ổn ñịnh lưu lượng hàng hóa qua ñây rất lớn, chiếm 70% lưu lượng hàng hóa quốc tế."

Nhận xét về hiệp ñịnh thiết lập kênh liên lạc giữa hai nước ñể giải quyết va chạm với ngư dân trên biển mà chủ tịch nước Việt Nam, ông Trương Tấn Sang, vừa ký trong chuyến ñi Trung Quốc vừa qua, ông Phương cho rằng "ñây không phải là cách giải quyết triệt ñể cho lắm."

Ông thừa nhận: "Nó cũng là một cơ sở ban ñầu ñể tiếp tục các hiệp ñịnh, ký kết khác ñể hai bên dựa vào ñó có thể ñưa ra những quyết ñịnh ñứng ñắn hơn."

Tuy nhiên, "nó cũng không phải là một lá bùa hộ mệnh", ông nhấn mạnh.

Hạ Long: Ph ố ta hóa… ph ố Tàu

Biển hiệu in ñầy chữ Trung Quốc

Tuyến ñường du lịch chạy dọc bãi biển Bãi Cháy của TP. Hạ Long giờ ñây giống một khu phố Tàu bởi ñầy rẫy biển hiệu in chữ Trung Quốc. Biển hiệu ñặc chữ Tàu ði chưa ñầy một cây số trên tuyến ñường mang tên Hạ Long của TP. Hạ Long, có thể thấy hàng chục biển hiệu của khách sạn, cửa hàng bán ñồ lưu niệm… in ñầy chữ Trung Quốc. Tại một cửa hàng bán ñồ lưu niệm, chúng tôi gặp chị Tuyết- một khách du lịch lần ñầu ñến thành phố Hạ Long. Thấy chị tần ngần một lúc lâu trước những món quà bắt mắt, chúng tôi hỏi chuyện mới biết chị ñang phân vân không biết ñây là cửa hàng của người Vi ệt hay người Trung Quốc. Chị phải nghĩ “tìm cách nói sao cho lịch sự”. Nhưng sự e ngại của chị hơi thừa. Chủ cửa hàng ñi ra chào chị bằng tiếng Việt rất “sõi”. Hầu hết chủ cửa hàng có biển hiệu chữ Trung Quốc trên tuyến ñường này là người Vi ệt Nam. Tuy nhiên, phần lớn không ñọc nổi dòng chữ Trung Quốc trên biển hiệu nhà mình.

37

Chợ ñêm Hạ Long với dòng “chú thích” bằng chữ Trung Quốc lớn hơn chữ Việt

Ngay biển hiệu của hai khu mua sắm lớn nhất dành cho du khách ñến Hạ Long là Chợ ñêm Hạ Long và Siêu thị Thanh Niên cũng “chú thích” dòng chữ Trung Quốc nổi bật hơn cả dòng chữ Việt. Người dân ở ñây cho cho biết, mấy năm qua, khách Trung Quốc ñến Hạ Long rất ñông. Có những buổi tối, họ ñi từng ñoàn, ăn uống ở các quán ăn trương biển hiệu chữ Trung Quốc nên cứ ngỡ ñây là khu phố Tàu. ðiều 18 của Luật Quảng cáo quy ñịnh ñối với biển hiệu quảng cáo: Trong trường hợp sử dụng cả tiếng Việt, tiếng nước ngoài trên cùng một sản phẩm quảng cáo thì khổ chữ nước ngoài không ñược quá ba phần tư khổ chữ tiếng Việt và phải ñặt bên dưới chữ tiếng Việt. Tuy nhiên, tại ñây, chữ Trung Quốc sánh ngang chữ Việt trên biển hiệu của ñủ mọi loại hình dịch vụ. Từ ăn uống, ngủ nghỉ, ñồ lưu niệm, thời trang, thậm chí ngay cả cửa hàng tạp hóa, nơi bán những thứ ñồ lặt vặt cũng ñược “ñính kèm” chữ Trung Quốc.

Các loại chữ Tây – Ta – Tàu ñược kết hợp trên tấm biển hiệu thời trang

Anh Tiến, chủ một quán ăn cho biết: Trước ñây biển hiệu tiếng Anh cũng nhiều. Nhưng khi khách Trung Quốc ñến rất ñông, các chủ khách sạn, nhà hàng, cửa hàng ñổi sang dùng biển hiệu chữ Tàu. Hỏi ñến quy ñịnh ñặt biển hiệu quảng cáo, anh Tiến cho hay hầu hết chủ cửa hàng khác ñều lắc ñầu không biết hoặc “không cần biết”. Lý do là chỉ cần người Trung Quốc ñọc và hiểu ñược, bán ñược nhiều hàng là tốt rồi. Ông Phát, chủ một cửa hàng ñồ lưu niệm cho biết, sự việc này diễn ra rất lâu rồi, nhưng không thấy các cơ quan chức năng kiểm tra, nhắc nhở nên dân “cứ làm thôi”. Chị Nguyễn Phương Thảo, sinh viên ðại học Văn hóa Hà Nội - khách du lịch cho hay, ñây là lần ñầu tiên chị ñến Hạ Long. Chị thực sự ngạc nhiên khi thấy rất nhiều biển hiệu quảng cáo in ñặc tiếng Trung Quốc. “Là sinh viên chuyên ngành văn hóa, mình thấy sự việc này thật ñáng buồn. Du khách ñến Việt Nam hay Hạ Long là ñể chiêm ngưỡng cảnh ñẹp, tìm hiểu con người và văn hóa Việt Nam chứ không phải xem chúng ta ña dạng ngôn ngữ như thế nào”, chị Thảo nói. Không thể ñánh mất tự tôn dân tộc Nghe câu chuyện kể trên, PGS.TS Nguyễn Hữu ðạt, Khoa Ngôn ngữ học, ðại học KHXH&NV Hà Nội cho rằng, không thể chấp nhận hiện tượng này. Lâu nay chính sách của Nhà nước luôn ñề cao việc

38

giữ gìn và bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt. “Phải tôn trọng tiếng nói và chữ viết của mình trên chính lãnh thổ của mình. Phải bảo vệ tính chính thống của tiếng Việt, bảo vệ tiếng Việt với tư cách là công cụ số một ñể quảng bá văn hóa Việt Nam”, PGS. Nguyễn Hữu ðạt nói.

Tấm biển hiệu quảng cáo này kín ñặc chữ Trung Quốc

Biển hiệu quảng cáo ghi chữ Trung Quốc san sát nhau

PGS. ðạt kể, ông ñã ñi nhiều nước và thấy người Trung Quốc, Nhật Bản có ý thức rất cao trong việc bảo vệ ngôn ngữ của mình. Không chỉ trên ñất nước của họ, mà ngay ở những khu tập trung nhiều người Trung Quốc trên thế giới, họ cũng dùng tiếng mẹ ñẻ trên biển hiệu quảng cáo. ”Vậy tại sao nhiều người Vi ệt Nam lại làm ñiều ngược lại ngay trên ñất nước mình?”. PGS. ðạt cũng phân tích: Về cơ bản, chữ Việt và các chữ viết hệ Latinh khác hẳn với chữ Trung Quốc. Do vậy, những người không biết chữ Trung Quốc ñến Hạ Long nhìn vào các biển hiểu này sẽ thấy rất rối mắt, không thể ñọc ñược chứ chưa nói ñến chuyện hiểu ý nghĩa của nó. Theo nhà Ngôn ngữ học này, các cơ quan chức năng của Quảng Ninh và TP. Hạ Long có trách nhiệm trong việc quản lý biển hiệu quảng cáo. ðặc biệt ở một thành phố du lịch nổi tiếng như Hạ Long, nơi dành cho hầu khắp mọi người trên thế giới, chứ không phải dành riêng cho người Trung Quốc. Thực tế, hiện tượng “phố ta hóa phố Tàu” không chỉ diễn ra ở TP. Hạ Long mà ñang manh nha xuất hiện ở một số ñịa phương khác. Sự việc ñó khiến các nhà nghiên cứu ngôn ngữ như PGS. TS Nguyễn Hữu

39

ðạt thêm nhiều trăn trở: “Tôn vinh ngôn ngữ dân tộc cũng chính là tôn trọng bản thân mình, là thể hiện sự tự tôn dân tộc ngay trên ñất nước mình”.

Khoản 2, ðiều 18 của Luật Quảng cáo quy ñịnh: Trong các sản phẩm quảng cáo phải có nội dung thể hiện bằng tiếng Việt, trừ những trường hợp nhãn hiệu hàng hoá, khẩu hiệu, thương hiệu, tên riêng bằng tiếng nước ngoài hoặc các từ ngữ ñã ñược quốc tế hoá không thể thay thế bằng tiếng Việt; Trong trường hợp sử dụng cả tiếng Việt, tiếng nước ngoài trên cùng một sản phẩm quảng cáo thì khổ chữ nước ngoài không ñược quá ba phần tư khổ chữ tiếng Việt và phải ñặt bên dưới chữ tiếng Việt.

Hồng Nhung http://khampha.vn/tin-nhanh/ha-long-pho-ta-hoa-pho-tau-c4a99632.html

VN tăng tr ưởng ch ậm nh ất trong 2 th ập kỷ Thứ sáu, 12/07/2013, 16:03 (GMT+7)

Việt Nam ñang ở trong ñợt tăng trưởng chậm kéo dài nhất kể từ khi tiến hành cải cách kinh tế từ cuối những năm 1980.

Ngân hàng Thế giới (World Bank) công bố thông tin trên trong buổi họp báo Cập nhật tình hình phát triển kinh tế Việt Nam diễn ra sáng 12/7 tại Hà Nội. Bản báo cáo của World Bank cho hay, lần ñầu tiên trong 2 thập kỷ, Việt Nam có mức tăng trưởng chậm hơn Indonesia và Philippines. ðây cũng là ñợt tăng trưởng chậm kéo dài nhất kể từ khi Việt Nam tiến hành cải cách kinh tế từ cuối những năm 80. Theo ñó, GDP chỉ tăng ở mức 5,25% trong năm 2012 - mức thấp nhất kể từ năm 1998. Tăng trưởng chậm cũng kéo theo tỷ lệ ñầu tư giảm toàn diện. Tốc ñộ tăng trưởng bán lẻ và dịch vụ cũng giảm từ 24% (năm 2011) xuống còn 11,9% trong năm 2013. World Bank phân tích: Tình hình tài khóa của chính phủ không thuận lợi. Tổng thu ngân sách năm 2012 cũng giảm xuống mức thấp nhất lịch sử, kết hợp với việc bắt buộc phải tăng các khoản chi hỗ trợ phục hồi nền kinh tế khiến các khoản nợ của chính phủ ñang gia tăng.

Chú thích ảnh: ðại diện World Bank t ại buổi họp báo sáng 12/7

40

Quá trình cải cách cơ cấu trong khu vực tài chính – ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước mặc dù mới bắt ñầu nhưng chưa ñược thực hiện quyết liệt. Bản báo cáo cho rằng, việc thành lập Công ty Mua bán nợ quốc gia (VAMC) ñến nay mới là bước ñi rõ rệt nhất của chính phủ nhằm xử lý tình trạng nợ xấu. Tuy nhiên, theo World Bank, việc này ñòi hỏi một cách tiếp cận tích cực, ña mục tiêu, chủ ñộng và không thể yêu cầu có kết quả tức thì. World Bank cũng chỉ ra một số tín hiệu tích cực của nền kinh tế Việt Nam. Lạm phát ở mức 6.7% (tính ñến tháng 6/2013); tỷ giá ñược giữ ổn ñịnh trong thời gian dài (chỉ tăng 1.6% trong vòng 12 tháng); dự trữ ngoại hối tăng 27%. Mức rủi ro tín dụng quốc gia cũng ñã ñược cải thiện ñáng kể so với cùng kỳ năm 2012. Môi trường kinh tế vĩ mô của Việt Nam ñược ñánh giá là tương ñối ổn ñịnh. Thêm vào ñó, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng ở mức cao nhờ khu vực có vốn ñầu tư nước ngoài. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam cũng thay ñổi ñáng kể trong vòng 10 năm qua, ña dạng hơn và tăng tỷ trọng các mặt hàng công nghệ cao (ñiện thoại, máy tính...). Các mặt hàng này chiếm gần 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Theo ông Deepark Mishra – Kinh tế trưởng của Ngân hàng TG tại Vi ệt Nam, hiện thu hút ñầu tư nước ngoài của Việt Nam có mức cạnh tranh mạnh hơn so với các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia và Myanmar. ðiều tra triển vọng kinh doanh ASEAN cũng cho thấy, các nhà ñầu tư nước ngoài vẫn ñánh giá Việt Nam là ñịa chỉ ñầu tư hấp dẫn của khu vực ASEAN trong tương lai. World Bank dự báo: Trong ngắn hạn, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam ước tính ở mức 5,3% - 5,4% trong năm 2013 và 2014. Lạm phát dự kiến cũng ở sẽ ở mức 8,2% vào thời ñiểm cuối năm 2013. Tuy nhiên, rủi ro về cải cách cơ cấu cũng như kinh tế tiếp tục tăng trưởng chậm chạp ñược dự ñoán có thể làm suy giảm niềm tin của các nhà ñầu tư và tác ñộng tiêu cực tới triển vọng tăng trưởng trong trung hạn.

Việt Anh

GS.Võ Tòng Xuân: ’Hãy c ứu nông nghi ệp và nông dân thi ệt thòi’

"Nhà nước giao tất cả quyền hành xuất khẩu gạo cho một Vinafood 2 - kiêm luôn Hiệp hội Lương thực VN lũng ñoạn thị trường lúa gạo trong nước. Họ không lo xây dựng thương hiệu gạo VN, mà lo cạnh tranh dìm giá lúa thấp nhất ñể hưởng lợi, mặc cho nông dân... ñem lúa cho vịt ăn", GS. Võ Tòng Xuân viết.

LTS: Từ ngày 5/7, báo Phunutoday.vn khởi ñăng loạt bài viết về thực trạng nền nông nghiệp VN, với ý kiến của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp, thương mại… Chúng tôi xin khởi ñăng bài phân tích của GS.TS Võ Tòng Xuân về thực trạng nông nghiệp VN hiện nay và bàn một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho nền nông nghiệp. Bài 1: ðộc quyền ép giá nông dân Tình trạng nông nghiệp VN hôm nay thật không sáng sủa, nông dân tiếp tục là nạn nhân của tình trạng

41

này. Có ý kiến cho rằng phải ñể ñời con của nông dân có trình ñộ học vấn cao hơn mới nhận thức ñược vấn ñề ñể hội nhập vào nền kinh tế thị trường. Nhưng thực ra, nông dân chỉ là một trong 3 tác nhân ñưa ñến tình trạng nông nghiệp bi ñát hiện nay: (1) Nhà doanh nghiệp tiêu thụ nông sản; (2) Nhà nước chưa có chiến lược và chính sách cần thiết; (3) Bản thân người nông dân chậm ñổi mới trong thời ñại hội nhập kinh tế thế giới. Thứ nhất, nhà doanh nghiệp tiêu thụ nông sản, phần lớn các doanh nghiệp VN không ñược trang bị kiến thức và kỹ năng kinh doanh nông sản, nên rất thụ ñộng không biết tìm/mở thị trường cho nông sản của mình, không khả năng tổ chức nghiên cứu chế biến nông sản thô (nguyên liệu) thành sản phẩm có giá trị gia tăng có thương hiệu ñộc ñáo ñể ñưa ra thị trường trong nước hoặc quốc tế.

GS.TS Võ Tòng Xuân (ngồi) ñang hướng dẫn cho một kỹ sư người châu Phi về cách trồng lúa.

Không có những doanh nhân có kỹ năng chuyên môn và có dũng khí ñể tổ chức ñược những vùng sản xuất liên hoàn từ ứng dụng khoa học công nghệ, ñến tổ chức nông dân sản xuất theo qui trình tiên tiến (GAP), ñến xử lý nguyên liệu, bảo quản và chế biến ra thành phẩm có thương hiệu. Cả doanh nghiệp và nhà nước ñều bỏ rơi nông dân, ñể mặc họ muốn trồng gì thì trồng, nuôi con gì thì nuôi. ðối nông dân trồng lúa, khi thu hoạch họ lệ thuộc vào thương lái chứ ít có doanh nghiệp nào trực tiếp mua nguyên liệu từ nông dân. Hàng trăm thương lái thu mua lúa với chục giống lúa khác nhau bán lại cho doanh nghiệp chế biến thì làm sao doanh nghiệp có gạo rặc một giống ñể bán ñược giá cao? Thêm vào ñó, máy móc thiết bị chế biến chưa hiện ñại nên doanh nghiệp khó có thể có sản phẩm có chất lượng cao, nên giá sản phẩm bán ra thấp. Trong khi ñó doanh nghiệp “ñầu nậu” ñộc quyền xuất khẩu gạo không thương hiệu của Việt Nam - Vinafood 2 (Tổng công ty Lương thực miền Nam) ñi ñấu thầu bán gạo cho nước ngoài ñã cam tâm hạ thấp giá gạo VN ñể dành trúng thầu (thí dụ ñiển hình Bangkok Post ngày 30/4/2013 ñưa tin VinaFood 2 trúng thầu với giá 459,75 USD/tấn gạo 25% tấm, rẻ hơn Thái Lan 108,25 USD/tấn cung cấp gạo cho Philippine từ tháng 7 ñến 9/2013) thì nhóm ñộc quyền này phải hạ giá lúa của nông dân thấp xuống mới mua cung cấp ñược cho Philippine. ðối với trái cây thì cũng tương tự như thế, không doanh nghiệp nào tổ chức với nhà vườn ñể sản xuất, xử lý và bảo quản trái cây tạo thêm giá trị gia tăng, mà chỉ có thương lái mua gom với giá rẻ mạt mà thôi, không kể gì chất lượng hoa quả. Thứ hai, Nhà nước chưa có chiến lược và chính sách cần thiết, từ Chính phủ ñến Bộ NN&PTNT và

42

Bộ Công thương dù có chính sách tự do mậu dịch, nhưng trong thực tế lại giao tất cả quyền hành xuất khẩu gạo cho một Vinafood 2 - kiêm luôn Hiệp hội Lương thực VN lũng ñoạn thị trường lúa gạo trong nước. Họ không lo xây dựng thương hiệu gạo VN, mà lo cạnh tranh dìm giá lúa thấp nhất ñể hưởng lợi, mặc cho nông dân “ñem lúa cho vịt ăn”. Chính sách ruộng ñất của nhà nước ñặt ra chủ yếu ñể duy trì hiện trạng sản xuất manh mún nhỏ lẻ, trong khi Luật Hợp tác xã Nông nghiệp (HTXNN) hoàn toàn không khuyến khích gì cho nông dân gia nhập Hợp tác như Nghị quyết TW 5, Khóa IX và Nghị quyết TW 26, Khóa X chỉ ñạo về kinh tế tập thể và hợp tác hóa nông nghiệp. Ở Nhật bản, quốc gia có lực lượng nông dân giàu ngang bằng các thành phần khác trong xã hội, Chính phủ dùng HTXNN làm công cụ xóa nghèo cho nông dân, bằng cách bơm tiền tài trợ sản xuất cho nông dân qua HTX của họ. Nếu chúng ta cũng có HTXNN ñều khắp, mỗi khi nhà nước muốn giúp nông dân tạm trử lúa thì chỉ rót tiền về HTX ứng trước tiền cho nông dân chi xài, ai nấy giữ lúa của mình, ñến khi giá lúa tốt hơn thì họ bán lúa lấy tiền trả lại nợ cho nhà nước. Nhưng việc ñáng tiếc nhất là cho ñến nay nhà nước, cụ thể là Bộ NN&PTNT, hành ñộng chỉ theo kiểu chắp vá, thấy hư ñâu sửa ñấy, bị thương chỗ nào băng bó chỗ ñấy, không có một chiến lược dài hạn khả thi một cách ñồng bộ có hệ thống. Chờ ñến khi nào có bệnh dịch Bộ ñề nghị cứu trợ vài ngàn tỷ ñồng; khi nông dân kêu ca bán lúa không ñược, Bộ ñề nghị cho doanh nghiệp vay không lãi ñể mua lúa tạm trử; thấy vài nơi có cánh ñồng mẫu lớn ñể bán thuốc, bán phân cho dễ thì Bộ cũng hô hào xây dựng cánh ñồng mẫu lớn; và bây giờ thì ñang ñề nghị “tái cơ cấu nông nghiệp” trồng cây khác thay cho lúa. Một chính sách nông nghiệp chỉ biết có cây lúa ñã ăn sâu vào xương tủy lãnh ñạo từ Trung ương ñến ñịa phương nhỏ ở nông thôn ñã giúp mọi người phá rừng làm lúa, ngăn chận mọi mầm mống ña dạng hóa, chuyển ñổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, mãi cho ñến năm 2000 mới nới lỏng cho ña dạng hóa nhưng không cụ thể gì cả. Một yếu kém nữa là trong thực tế mọi chương trình phát triển nông nghiệp, Bộ NN&PTNT khuyến khích mạnh ai nấy làm: anh khuyến nông thì hô hào trồng giống này, nuôi con kia mà không mua; anh bán thuốc, bán phân thì lo hô hào nông dân mua dùng, và nông dân thì mạnh ai nấy lo, trăm người trăm vẻ, khi thu hoạch thì có hàng chục giống, mặc sức cho hàng trăm thương lái ép giá. Trong khi ñó thì các công ty lương thực của nhà nước thì lo o bế thương lái không ñếm xỉa gì ñến nông dân. Và vì Bộ NN&PTNT cứ làm như thế thì lúa cũng chịu thua, trái cây cũng chịu thua, cà phê cũng chịu thua, cá cũng chịu thua, và do ñó nông dân ñành bó tay. Không nông sản nào có thương hiệu mạnh ñược vì chúng ñã ñược sản xuất một cách không ñồng bộ, chuỗi giá trị sản xuất bị tháo ra từng khoen không ráp lại ñược, mạnh anh này lợi dụng anh kia. Phải chi chúng ta có tầm nhìn toàn vẹn hơn, thấy sự phát triển theo hệ thống ñồng bộ theo chuỗi giá trị từ giống cây con cho ñến thị trường trên bàn ăn của người tiêu dùng trong nước và thế giới. Thí dụ, ñối với mặt hàng gạo, chuỗi giá trị gắn liền giống lúa với ñồng ruộng sản xuất, nông dân gắn liền nhau trong HTXNN, cánh ñồng mẫu lớn của HTX gắn với doanh nghiệp chế biến gạo có thương hiệu ñược phân phối trong nước hay xuất khẩu.

43

ðối với mặt hàng trái cây, chuỗi giá trị bắt ñầu từ việc quy hoạch vùng trồng thích hợp với giống cây ăn trái ñặc biệt, mọi nông dân trồng cây ăn trái sẽ gắn liền với một trung tâm xử lý và bảo quản trái cây, ñể khi thu hoạch họ sẽ ñưa trái cây về trung tâm bảo quản ñưa nhiệt ñộ trái xuống 5 ñộ C trước khi ñưa vào kho phân loại kích cỡ, ñóng gói bao bì và bảo quản ở 5 ñộ C chờ ñến khi bán cho các siêu thị lúc có giá tốt. Thứ ba, những bất cập trong ñời sống của nông dân một phần cũng do chính bản thân người nông dân tạo nên. Nông dân ta chủ yếu là sản xuất nhỏ, manh mún, thích sản xuất tự do, không muốn hợp tác hóa. Phần lớn bà con nông dân không ñược học hành từ căn bản mà rất tự hào vì kinh nghiệm thực tế sản xuất của mình, không thấy và hiểu ñược những cơ sở khoa học của từng lãnh vực sản xuất, cho nên bà con nông dân làm theo ý mình và theo lời quảng cáo hơn là theo khoa học. Do ñó, họ phải tốn kém nhiều, ñội giá thành sản xuất lên cao nên không lời thỏa ñáng, có khi bị lỗ. Nếu nông dân chịu khó học hỏi ñể trở thành nông dân kiểu mới thì họ sẽ sáng suốt hơn trong các quyết ñịnh sản xuất, không xa rời HTXNN và chấp nhận thành viên trung thực, thực hiện theo qui trình GAP một cách tự giác trong chuỗi giá trị sản xuất. ðược như thế ñời sống nông gia sẽ ñổi mới ngay.

GS.TS. Nhà giáo Nhân dân Võ Tòng Xuân hiện là Hiệu tr ưởng trường ðH Tân Tạo (Long An). Ông sinh năm 1940 tại Ba Chúc, Tri Tôn, An Giang, nguyên là Hiệu tr ưởng trường ðH An Giang. GS. Võ Tòng Xuân chuyên nghiên cứu về lĩnh vực nông nghiệp, ñặc biệt là lúa nước, với nhiều ñóng góp trong việc nghiên cứu cây lúa ở ñồng bằng sông Cửu Long, cũng như trong sự nghiệp giáo dục tại vùng này. Ông vinh dự ñựơc nhà nước trao tặng rất nhiều danh hiệu cao quý như Anh hùng Lao ñộng (1985), Huân chương Lao ñộng hạng Nhất (1986), Nhà giáo Nhân dân (2000), Huy chương vì giai cấp Nông dân Việt Nam (1994)…

• GS. Võ Tòng Xuân (ðại học Tân Tạo, Long An, ngày 10/7/2013)

Phong thánh Hồng y Thuận gây 'chia rẽ'? Cập nhật: 16:05 GMT - thứ năm, 11 tháng 7, 2013

44

Cố Hồng y Thuận từng là Chủ tịch Hội ñồng Giáo hoàng về Công lý và Hòa bình

Tiến trình phong Á Thánh cho cố Hồng y Francis Xavier Nguyễn Văn Thuận có thể khiến Vatican - Hà Nội khó bình thường hóa quan hệ, theo một tờ báo Công giáo bằng tiếng Anh.

Cùng lúc có ý kiến từ giới trí thức Công giáo người Việt ở nước ngoài cho rằng chính án tù kéo dài mà Hồng y Thuận phải chịu sau năm 1975 ở Việt Nam là một vấn ñề.

Còn một ý kiến từ giới nghiên cứu tôn giáo của Nhà nước ở Việt Nam nêu quan ñiểm rằng Vatican và Giáo hội Công giáo và Nhà nước cần cố gắng "tránh các khác biệt, hay xung ñột không cần thiết trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau".

Hôm 10/7, mạng Bấm UCA.com cho rằng việc cố Hồng y Thuận, cựu Chủ tịch Hội ñồng Giáo hoàng về Công lý và Hòa bình ñược thừa nhận chân phước trong lộ trình ñể ñược phong Thánh có thể "gây bùng nổ" (explosive) cho quan hệ Tòa Thánh và chính quyền Việt Nam.

Giới thiệu cố Hồng y Thuận từng bị tù biệt giam 9 năm trong suốt thời gian 13 năm trong chế ñộ nhà tù cộng sản ở Việt Nam sau 1975, bài của tác giả Alessandro Sociale mô tả chi tiết về một cuộc họp giữa Giáo hoàng Francis với một tiểu ban ñiều tra và thẩm ñịnh hồ sơ xét phong Á Thánh cho cố Hồng y người Việt.

"Tại một buổi lễ ñặc biệt hôm thứ Bảy (tuần trước), Giáo Hoàng Francis ñã gặp gỡ các giáo sĩ và quan chức Vatican, những người trong hai năm qua, tham gia vào quá trình xét hồ sơ phong chân phước cho ðức Hồng Y người Việt Nam Francis Xavier Nguyễn Văn Thuận."

Tờ báo cho biết thêm, tại buổi lễ ñánh dấu khép lại quá trình thẩm ñịnh hồ sơ này, "Giáo Hoàng Francis ñã bày tỏ niềm vui mừng" về hồ sơ của cố Hồng y Thuận và tin rằng "danh tiếng" cũng như "phẩm chất của một vị Thánh" ở cố Hồng y người Việt ñã ñược biết ñến rộng rãi nhờ sự làm chứng và xác quyết của rất nhiều người từng gần gũi ngài.

Tuy nhiên tờ báo nhận xét: "Trong một diễn văn ngắn gọn, theo văn phòng báo chí của Vatican, Giáo hoàng người Argentina ñã không ñề cập ñến từ "Việt Nam" một lần nào.

45

"Giáo Hoàng Francis chỉ ca ngợi cố Hồng y Nguyễn Văn Thuận như một 'người con của phương ðông."

ðức Giáo hoàng Francis

Niềm nhớ về Hồng y Văn Thuận, nhân chứng cho hy vọng vẫn còn sống mãi và lớn hơn cả một niềm nhớ bình thường là sự hiện diện tâm linh của Ngài vẫn ñang ban phước cho chúng ta. Nhiều người ñúng là ñã có thể làm chứng rằng họ ñược khích lệ bởi Kẻ tôi tớ của Chúa, Francis Xavier Nguyễn Văn Thuận, vào nhiều thời ñiểm trong cuộc ñời của Ngài. Các trải nghiệm cho thấy Tính Thánh thiện của Ngài ñược tỏ ra chính xác và ñầy ñủ qua chứng tích mà nhiều người từng gặp Ngài vẫn giữ trong tim họ, về nụ cười thân ái, về sự vĩ ñại của tâm hồn Ngài... Vì thế nhiều người ñã viết lại ñể kể về ân phước họ nhận ñược, và về cả dấu hiệu cho thấy sự linh hiển của Kẻ Tôi tớ của Chúa, Hồng y Văn Thuận. Chúng ta tạ ơn ðức Cha trên trời ñã cử xuống người anh em, người con của Phương ðông, người ñã kết thúc cuộc hành trình nơi trần thế ñể phụng sự Kẻ nối ngôi Thánh Peter.

"ðiều này báo hiệu rằng quá trình phong chân phước cho cố Hồng y Văn Thuận hiện nay ñang bước vào giai ñoạn nhạy cảm nhất của nó giữa lúc thế cân bằng là mong manh trong ngoại giao giữa Tòa Thánh và Việt Nam," tờ báo viết.

'Quá kh� tù ñày'

Bình luận với BBC về ñộng thái mới của Vatican trong quá trình xét phong chân phước cho cố Hồng y Thuận, Giáo sư thần học Nguyễn ðăng Trúc từ Strasbourg, Pháp ñặt vấn ñề quá khứ bị tù ñày của Ngài còn là một ñiều gợn trong quan hệ giữa hai nước.

Ông nói: "Trong sự liên tục của chế ñộ Cộng sản, trước ñây chế ñộ Cộng sản ñã vì lý do chính trị, hay vì lý do gì mà sau này lịch sử sẽ nói, nhưng chắc chắn ñã bắt giữ ngài, ñã bắt tù ngài và ñã biệt giam ngài 9 năm, và tổng số những ngày bị tù ñầy và quản chế còn nhiều hơn nữa, ñến mười mấy năm.

"Thế thì ngài phạm tội gì? Cho ñến bây giờ chắc chắn, như chính phủ cũng như người dân, cũng như mọi người (cũng biết), chả vì vấn ñề gì hết. ðó là ý muốn riêng của chế ñộ ñó mà thôi."

Tuy nhiên, Giáo sư Trúc cho rằng nhà nước Việt Nam cũng ñã có những ñiều chỉnh chính sách liên quan tới cố Hồng Y, trong ñó có việc một buổi lễ tôn vinh cố Hồng y Thuận ñược phép diễn ra sau Hồng Y qua ñời và ñược tôn vinh.

Về trở ngại, hay ñiều kiện hoặc nhân nhượng lẫn nhau trong quan hệ giữa Vatican và Hà Nội, Giáo sư Trúc cho rằng hai bên còn gặp một số vấn ñề như tranh chấp ñất ñai giữa giáo hội và chính quyền, làn sóng bắt bớ tín ñồ Công giáo ở Việt Nam, bênh cạnh việc xét phong chân phước cho cố Hồng y Thuận.

46

ðặc biệt về thái ñộ ñược cho là "câu giờ" trong thiết lập quan hệ ở cấp ñại sứ thường trực giữa hai quốc gia, Giáo sư Trúc nói:

"Tòa thánh là một trong những quốc gia có nhiều kinh nghiệm ngoại giao, mỗi vấn ñề ñưa ra có nhiều sắc thái và ñiều kiện riêng. Cho ñến bây giờ hai bên vẫn giữ bí mật, Hà Nội vẫn chưa ñưa ra một thông cáo nào cho biết rằng Tòa thánh phải làm A, B, C, D, như thế này thì chúng tôi mới (ñồng ý) tòa ñại sứ...

"Thế thì ngài phạm tội gì? Cho ñến bây giờ chắc chắn, như chính phủ cũng như người dân, cũng như mọi người (cũng biết), chả vì vấn ñề gì hết. ðó là ý muốn riêng của chế ñộ ñó mà thôi"

GS Nguyễn ðăng Trúc

"Ở bên ngoài quan sát ai cũng thấy như vậy, không có gì mà sau 35 năm ñất nước ñã hòa bình rồi, mà lập bang giao với Tòa thánh, lại kéo dài từ năm này qua năm khác, không có lợi cho ai cả.

"Thì chắc chắn ñây kết luận là một hình thức câu giờ..., nhưng Tòa thánh ñã có kinh nghiệm về vấn ñề, không phải chỉ có Việt Nam như vậy mà trong quá khứ ñã có những trường hợp y như vậy, thành thử cố gắng làm sao tìm ñược giải pháp nào hay nhất thì cứ làm."

'Không ph�i câu gi�'

Trao ñổi với BBC hôm thứ Năm từ Hà Nội, một nhà nghiên cứu từ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam không muốn tiết lộ danh tính cho rằng, trái với quan ñiểm ở trên, Việt Nam hiện ñang có những cởi mở hơn trong quan hệ với Vatican.

Nhà nghiên cứu nói: "Nhà nước ngày càng cởi mở hơn trong các vấn ñề tôn giáo, trong ñó có các quan hệ ngoại giao với Vatican.

"Nhiều vị lãnh ñạo ðảng và Nhà nước ñã trực tiếp thăm viếng, tiếp xúc với lãnh ñạo cao cấp nhất của Vatican, như chuyến thăm gần nhất của Tổng Bí thư Phú Trọng gặp Giáo hoàng tiền nhiệm Benedict XVI, trước ñó, Chủ tịch Nguyễn Minh Triết (2007) và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (2009) cũng tới thăm Vatican và tiếp xúc với Giáo hoàng.

"V iệt Nam có chính sách thống nhất về các vấn ñề quan hệ với Vatican, tất cả ñang trong một lộ trình có sự chuẩn bị từng bước giữa cả hai bên, việc cho rằng Việt Nam 'câu giờ' là không có căn cứ."

47

Về vấn ñề Vatican xét phong chân phước cho cố Hồng y Thuận, chuyên gia này nói:

"Việt Nam cũng có quan ñiểm rõ ràng và thống nhất trong vấn ñề này, cũng như qua kinh nghiệm trước ñây với việc Vatican phong các 'thánh tử ñạo' người Việt trong lịch sử.

" Hai bên cần tăng cường ñối thoại cởi mở, thẳng thắn hơn, tránh các khác biệt, hay xung ñột không cần thiết trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và xây dựng mà không chỉ hạn chế trong vấn ñề này"

Nhà nghiên cứu từ Hà Nội

"Chúng tôi nghĩ rằng cả hai bên nên cần tăng cường các ñối thoại cởi mở, thẳng thắn hơn, ñể tránh các khác biệt, hay xung ñột không cần thiết trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và xây dựng mà không chỉ hạn chế riêng trong vấn ñề này."

ðây không phải là lần ñầu tiên Việt Nam và Vatican có thể có những trở ngại cho quan hệ trong việc Tòa thánh phong chân phước hay phong thánh cho các giáo sỹ gốc Việt.

Năm 1988, Hà Nội từng có phản ứng ñược cho là mạnh mẽ nhằm phản ñối Vatican khi Tòa thánh công bố danh Sách 117 Thánh Tử Ðạo Việt Nam, ñược ðức Giáo hoàng khi ñó, John Paul II tuyên phong Thánh tại Rome hôm 19/06 cùng năm này.

Gần ñây, Hà Nội và Vatican ñã có các vòng trao ñổi cấp Thứ trưởng giữa các nhóm công tác chung bàn thảo việc ñẩy mạnh các quan hệ song phương, trong ñó ñáng chú ý có việc Vatican ñề xuất Việt Nam cho phép Tòa thánh mở Tòa ñại sứ tại Hà Nội.

Trước ñó, hồi tháng Giêng, Tổng Bí thư ðảng Cộng sản Việt Nam, ông Nguyễn Phú Trọng ñã thăm Vatican và có hội ñàm với ðức Giáo hoàng tiền nhiệm Benedict XVI.

Cùng lúc, trong nửa năm trở lại ñây, công an Việt Nam tăng cường nhiều vụ bắt bớ với giới bất ñồng chính kiến, gồm cả một số bloggers và nhà hoạt ñộng vì nhân quyền, tự do tôn giáo theo Công giáo.

****

48

“GI ẤC MỘNG TRUNG HOA”: B ỨC TƯỜNG THÀNH BẢO VỆ HỆ TƯ TƯỞNG

TTXVN (Niu Yoóc 6/7)

Tài liệu mới ñây của viện “Jamestown Foundation” (Mỹ) cho biết khi Tổng thống Mỹ Barack Obama gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lần ñầu tiên trên cương vị hiện nay của họ vào các ngày 7-8/6 tại California, chăc chăn Washington ñã nhắc nhở những nỗ lực gần ñây của Bắc Kinh ñể củng cố bức tường thành hệ tư tưởng của Trung Quốc nhằm chống lại các ảnh hưởng quốc tế.

Theo tinh thần chung, hai ý tưởng của Chủ tịch Tập Cận Bình (Xi Jinping): “Giấc mộng Trung Hoa” và “Quan hệ nước lớn kiểu mới” phản ánh nỗ lực của người Trung Quốc nhằm tạo ra một không gian quốc tế cho chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc. Nhưng phát triển không gian quốc tế cho chế ñộ Trung Quốc không phải là mục tiêu của Bắc Kinh (Bejing). Những tài liệu chính thức và các bài viết gần ñây của Trung Quốc cho thấy việc Bắc Kinh sử dụng “Giấc mộng Trung Hoa” ñể xây dựng một “Trung Quốc Hòa bình” dường như khẳng ñịnh Chính phủ Trung Quốc hy vọng sẽ kéo dài thời gian và không gian nhằm củng cố và tăng cường sức mạnh ở trong nước. Bản chất chủ yếu của “Quan hệ nước lớn kiểu mới” do ông Tập Cận Bình ñưa ra là do những thay ñổi phức tạp và sâu sắc ñang diễn ra trên trường quốc tế… Nó ñòi hỏi Bắc Kinh phải trung thành với con ñường ñã ñề ra của họ, cam kết với hòa bình, họp tác và mở ra một con ñường mới cho nền văn minh của một nước lớn. ðối với bên ngoài, chính phủ các nước khác phải ñối phó với những thay ñổi ñó bằng các biện pháp riêng trên cơ sở lịch sử, văn hóa và phát triển của mỗi nước. Các nước khác phải tôn trọng các lựa chọn ñó và tuân thủ các nguyên tắc “bình ñẳng, cùng có lợi, có ñi có lại và hợp tác cùng thắng”. Các nhà phân tích Trung Quốc và phương Tây ñã gây chú ý cho dư luận thế giới trước quan ñiểm của Chủ tịch Tập Cận Bình về các vấn ñề quốc tế cũng như những nội dung ñược ñưa ra thảo luận tại cuộc gặp cấp cao Obama-Tập Cận Bình – nơi khái niệm “Quan hệ nước lớn kiểu mới” của ông Tập Cận Bình có thể ñược khuếch trương rộng rãi. Vấn ñề là, khái niệm ñó – ngược lại với phân tích ñược công bố gần ñây nhất của Mỹ – thực tế không nhắc ñến vấn ñề một cường quốc ñã hình thành và một cường quốc ñang lên giải quyết các mâu thuẫn hoặc xung ñột của họ ra sao. “Quan hệ nước lớn kiểu mới” không phải kiểu quan hệ G-2 mang ñặc ñiểm Trung Quốc. Như Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Thôi Thiên Khải (Cui Tiankai), hiện là ðại sứ Trung Quốc tại Mỹ, tuyên bố mùa Hè năm 2012: “Bình ñẳng không có nghĩa là Trung Quốc sẽ ngang hàng với Mỹ ở vị trí như nhau, cùng nhau quản lý thế giới hoặc phân chia thế giới”. Ông Thôi Thiên Khải còn ñi xa hơn nữa trong việc khẳng ñịnh một cách rõ ràng rằng chính sách của Trung Quốc ñối với Mỹ sẽ không dựa trên bất cứ ñiều gì khác ngoài chiến lược và các nguyên tắc chính sách ñối ngoại vốn ñã tồn tại. Hơn nữa, hầu hết các phương tiện truyền thông của Trung Quốc ñề cập ñến khái niệm ñó ñều nhấn mạnh thế giới ngày càng trở nên ña cực, không những về phân chia quyền lực giữa các quốc gia mà còn về số lượng các mô hình phát triển hợp pháp. ðây là lý do tại sao Bắc Kinh ñưa ra “Quan hệ nước lớn kiểu mới” v ới ý tưởng về một “Quan hệ quôc tế kiểu mới” mà ông Tập Cận Bình chính thức loan báo trong chuyến thăm Mátxcơva tháng 3/2013.

Ý tưởng “Giấc mộng Trung Hoa” của ông Tập Cận Bình dường như cũng có những ñộng cơ tương tự “Quan hệ nước lớn kiểu mới”. M ặc dù giấc mơ ñó của ông Tập Cận Bình vẫn chỉ là một chiến dịch tuyên truyền từ trên xuống dưới ở trong nước, nhưng ý ñồ ñằng sau “Giấc mộng Trung Hoa” của ông Tập Cận Bình nhằm hội nhập và buộc người dân Trung Quốc ñầu tư hơn nữa vào con ñường phát triển

49

như ñã lựa chọn của Bắc Kinh. Nói cách khác, “Giấc mộng Trung Hoa” là nhằm thống nhất ðảng Cộng sản Trung Quốc và người dân ñể Bắc Kinh có thể tạo ra sức mạnh mới cho tiến trình phát triển ñất nước. “Giấc mộng Trung Hoa” là một giấc mơ hợp tác nhằm xây dựng lại sự tự tin của người Trung Quốc ñể thực hiện con ñường phát triển ñộc ñáo và giành lấy vị thế lịch sử của Trung Quốc. Như học giả Trương Quốc Khánh (Zhang Guoqing) của Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho biết, “Giấc mộng Trung Hoa’” của Chủ tịch Tập Cận Bình ra ñời vì bốn lý do cơ bản:

- Một, sự phát triển của Trung Quốc ñòi hởi phải có một ñộng lực;

- Hai, Trung Quốc phải ñối mặt với những thách thức bên ngoài ảnh hưởng ñến sự ñoàn kết nội bộ của ñất nước;

- Ba, “Giấc mộng Trung Hoa” sẽ nâng cao tiếng nói quốc tế của Bắc Kinh;

- Bốn, Trung Quốc cần xây dựng tinh thần dân tộc.

Những yếu tố ñó, ñặc biệt là yếu tố thứ ba, chỉ rõ “Giấc mộng Trung Hoa” có ñộng lực phòng vệ, trong ñó chú trọng bảo vệ vị thế của Trung Quốc trên sân khấu chính trị thế giới và bảo vệ chế ñộ của Trung Quốc không bị sai lệch bởi những ảnh hưởng và tác ñộng từ bên ngoài. Xây dựng một bức tường thành ý thức hệ chống lại các mối ñe dọa bên ngoài ñối với chế ñộ Trung Quốc cũng có một yếu tố trong nước. Nỗ lực xây dựng tính hợp pháp quốc tế cho chế ñộ Trung Quốc dường như ñược tiến hành song song với việc thức tỉnh lòng tin của công chúng. Một ý tưởng Maoít ñược công bố lần ñầu tiên năm 1929 có nhan ñề: “ðường lối quần chúng” mô tả ðảng Cộng sản Trung Quốc nỗ lực hợp tác với nhân dân nhằm mục ñích thâm nhập cuộc sống và hướng dẫn suy nghĩ của người dân tránh xa những tư tưởng sai lệch. ðây là một kiểu xây dựng tính hợp pháp chủ ñộng và về khái niệm là bản chất tuyên bố của ðảng Cộng sản Trung Quốc về quản lý dân chủ. Mặc dù có rất nhiều tên gọi, chẳng hạn “ðường lối Quần chúng là ðường lối sinh tử của ðảng tương ñối phổ biến, nhưng dường như người dân Trung Quốc ñang tìm kiếm ñường lối ñó ở bên ngoài ñể tìm hiểu chúng. ðánh giá các xu hướng tìm kiếm trên Internet cho thấy, số người truy cập tìm kiếm ñường lối này tháng 5/2013 ñạt mức cao nhất – gấp 3 hoặc 4 lần mức bình thường – kể từ tháng 6/2006. Một trong những lĩnh vực của “ðường lối Quần chúng” có thể dễ dàng nhận thấy ñang chỉ ñạo các hoạt ñộng của Chính phủ qua Bộ Công an. Ngay trước khi bắt ñầu chuyến công du các nước châu Mỹ, Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu trước một hội nghị, dưới sự chủ trì của Chủ tịch ủy ban Các vấn ñề Chính-Pháp Trung ương Mạnh Kiến Trụ, với nhan ñề: “Hội thảo tăng cường xây dựng một Trung Quốc hòa bình”. Tổng Bí thư Tập Cận Bình nhấn mạnh sự cần thiết ñể các ñòi hỏi của ngưòi dân về pháp luật và trật tự cũng như phát triển chỉ ñạo các hoạt ñộng của cảnh sát. Gần ñây, tròng một lần xuất hiện hiếm hoi trước công chúng, Bộ trưởng Bộ Công an Quách Thành Côn (Guo Shepgkun) gọi “ ðường lối Quần chúng” là nguyên tắc chỉ ñạo Bộ Công an hoạt ñộng và xây dựng những gì và trên cơ sở các chiến dịch trước ñây ñể thúc ñẩy lực lượng cảnh sát tiếp xúc trực tiếp với người dân Trung Quốc. Do “Quan hệ nước lớn kiểu mới” và “Giấc mộng Trung Hoa” thể hiện suy nghĩ của Chủ tịch Tập Cận Bình về vấn ñề làm thế nào ñể can dự với Mỹ, các nhà ñối thoại của Mỹ cũng nhận thấy Bắc Kinh ñang tìm cách ñịnh hình môi trường quốc tế. Nhưng rõ ràng khái niệm “Quan hệ nước lớn kiểu mới” – giống như vấn ñề cùng tồn tại hòa bình trước ñây dựa trên cơ sở “5 Nguyên tắc Cùng tồn tại Hòa bình” – không hề nhắc ñến việc thay thế trật tự quốc tế mà chủ yếu nhằm hợp pháp hóa những gì Trung Quốc ñã và ñang ñề nghị thay ñổi các mối quan hệ dân chủ tư bản của phương Tây.

50

Câu hỏi ở ñây không phải là liệu Bắc Kinh có khả năng xét lại hoặc một bên có trách nhiệm, mà liệu Bắc Kinh có thể thuyết phục các bên ñối thoại rằng hai khái niệm của ông Tập Cận Bình là các quan ñiểm ñúng ñắn của Trung Quốc ñược không. Tương tự, vấn ñề không phải là Trung Quốc ñã xây dựng ñược sức mạnh thế nào, mà liệu ý tưởng mới của ông Tập Cận Bình về các vấn ñề ñối ngoại có thể tạo ra một cái ô ñể các quốc gia khác có thể sử dụng nhằm bảo vệ họ tránh ñược sức ép của phương Tây về quản lý hay không. Bắc Kinh càng thành công trong việc giành ñược sự chấp nhận của các nước khác về những ý tưởng ñó, Chính phủ Trung Quốc càng có nhiều thời gian củng cố quyền lực ở trong nước./.

TQ: Bài thi ñại học ñiểm 0 ch ấn ñộng dư luận

ðăng ngày: 6:34 PM - 12/07/2013

Sau kỳ thi ñại học ở Trung Quốc, dư luận rất chú ý vào kết quả các bài thi, trong ñó có những bài thi tuy bị ñiểm 0 nhưng gây ñược ấn tượng mạnh với người ñọc.

Hơn 9 triệu thí sinh Trung Quốc ñang hồi hộp chờ ñợi kết quả của cuộc thi vào ñại học nổi tiếng “nhọc nhằn” hay còn gọi là gaokao ở ñất nước này. Sau 12 năm ñèn sách, các sĩ tử và những bậc phụ huynh rồi sẽ biết ñược ñiểm số sẽ quyết ñịnh ngôi trường ñại học mà các em sẽ ñược vào, ñồng thời là bước ngoặt quyết ñịnh cuộc ñời của các em sau này. Truyền thông Trung Quốc và cư dân mạng cũng ñang phát sốt với kỳ thi này. ðề thi và ñáp án ñược ñưa lên mạng, các ñề văn ñược thảo luận trên sóng phát thanh và truyền hình, những bài thi ñạt ñiểm cao ñược tung hô trên các tờ báo trung ương và ñịa phương.

Các thí sinh trong kỳ thi gaokao của Trung Quốc

Thế nhưng không phải tất cả thí sinh ñều tham dự kỳ thi vô cùng quan trọng này với thái ñộ nghiêm túc ñến vậy. Từ lâu trong các kỳ thi ñại học ở Trung Quốc ñã tồn tại một hiện

tượng gọi là “bài luận ñiểm 0”. ðây là những bài luận mà thí sinh trả lời cho câu hỏi chính trong môn thi văn hóa và ngôn ngữ bắt buộc nhưng không ñược chấm một ñiểm nào.

Nhiều bài luận như vậy sau ñó ñã ñược tung lên mạng, và vì ñề bài ở mỗi tỉnh là khác nhau nên có rất nhiều bài luận như vậy ñược ñưa lên. Trong số ñó có nhiều bài văn hoàn toàn là do thí sinh cố tình chơi khăm chứ không phải do ngu dốt.

51

Một trong những bài văn ñó của một thí sinh ở tỉnh Tứ Xuyên với ñề bài là “Sự công bằng kiểu Trung Quốc”. Bài văn ñó bắt ñầu như sau: “Khi nhìn thấy ñề bài, tôi ñột nhiên muốn cười phá lên. Vâng, ñúng vậy, tôi muốn bật cười. Như thể tôi có thể nhìn thấy khuôn mặt dữ tợn xám xịt của vị giám khảo khi nhìn thấy bài thi này.” “Báo chí nước nhà cho biết, giá bất ñộng sản Trung Quốc ñã tăng vọt gấp 20 lần trong thập niên vừa qua. Khi mà tất cả những thanh niên có hoài bão không thể ngóc ñầu lên ñược vì bị giá nhà ñè bẹp, vậy công bằng ở ñâu?”

Bên ngoài cổng trường thi vào ñại học ở Trung Quốc

Bài văn viết tiếp: “M ức lương tháng của những người bình thường chỉ ñủ ñể mua nửa mét vuông bất ñộng sản mỗi tháng, trong khi bất cứ chiếc ñồng hồ nào của “ ðại ca ðồng hồ” (chỉ quan chức Dương ðạt Tài ñeo ñồng hồ hàng hiệu khi ñi kiểm tra hiện trường một vụ tai nạn – PV) cũng trị giá hàng chục ngàn tệ, và “ ðại ca ðồng hồ” th ậm chí còn tuyên bố rằng mình sở hữu hàng chục ñồng hồ như thế. ðại ca ðồng hồ còn nói rằng ông ấy có rất nhiều căn hộ ở Bắc Kinh. Thế nên mắt tôi gần như bật ra khỏi tròng khi ñọc ñề bài thi này. Thật may là sau ñó xuất hiện một “ ðại tẩu Nhà ñất”, người mà bằng những hành ñộng của mình ñã nói với “ ðại ca ðồng hồ” r ằng: Ngươi chẳng là cái thá gì cả, ñồ trẻ ranh!Rốt cuộc trên báo chí tràn ngập tin tức cho biết “ ðại tẩu Nhà ñất” có hàng chục căn hộ ở Bắc Kinh, cộng thêm 4 cuốn sổ ñăng ký nhà. Những cuốn sổ ñó là thật, và bà ấy có 4 số chứng minh nhân dân khác nhau (4 nhân thân hợp lệ khác nhau).” Thí sinh này ñịnh nghĩa công bằng bằng cách ñiểm lại một loạt những vụ việc bị báo chí phanh phui gần ñây: “Xã hội công bằng là nơi mọi người ñều bình ñẳng, nơi luật pháp là tối thượng, nơi nhân viên quản lý ñô thị không ñánh ñập dân thường, nơi hiệu trưởng không vào khách sạn với nữ sinh, nơi bác sỹ tập trung chữa trị cho bệnh nhân.”

52

Học sinh Trung Quốc ăn mừng thi xong gaokao Thí sinh này nêu lên thực trạng: “Tôi sinh ra trong xã hội này, hít thở bầu không khí ô nhiễm cao ñộ, ăn những loại thực phẩm có thể giết chết tôi bất cứ lúc nào, nhìn vị giám ñốc công ty thuốc lá quốc doanh thu về bạc triệu.” “Khi h ơn mười ngàn con lợn chết bị vứt xuống sông Hoàng Phố, tôi nhận ra rằng nếu tôi không tin vào “sự công bằng” này, tôi rồi cũng sẽ có kết cục như chúng. Tôi vẫn mong chờ một cuộc ñời “công bằng”, nơi các quan chức trung thực và làm việc thật sự, nơi các doanh nhân kinh doanh có lương tâm, nơi giá nhà không cao ngất ngưởng ñến lố bịch, nơi con người sống trong hạnh phúc và mãn nguyện.” Bài văn này kết thúc với một lời thách thức giám khảo: “Hãy cho em một ñiểm 0, thưa giám khảo kính mến. Em không sợ ñâu, sữa bột Sanlu còn không giết ñược em thì một ñiểm 0 nào có hề hấn gì. Xin ñừng do dự, hãy ngoạc bút vào ô ñiểm, rồi giám khảo có thể ñi ñánh mạt chược…” Trong khi ñó, một thí sinh ở Thượng Hải khi ñược yêu cầu làm bài nghị luận về “những ñiều quan trọng hơn trong cuộc sống” ñã trả lời rằng ñó là “trở thành một ca sĩ nhạc rock thực sự”, “chiến ñấu với một ban nhạc rock”, “sống tự do” và “có bạn gái”. Thí sinh này viết: “Em không muốn tham dự kỳ thi gaokao. Rốt cuộc, với trình ñộ này em chỉ có thể vào ñược trường ñời mà thôi”. Và hiển nhiên ñiểm số mà thí sinh này nhận ñược là con số 0 tròn trĩnh. Trong kỳ thi ñại học năm 2009, một thí sinh muốn nổi trội trong ñám ñông ñã viết bài thi của mình bằng ký tự hình xương, một dạng văn tự cổ ñược sử dụng từ thời kỳ ðồ ðồng. ðược biết giám khảo ñã phải tìm một chuyên gia ñể giải mã bài văn này, sau ñó họ ñã phải bàn bạc rất nhiều mới quyết ñịnh cho ñiểm 8 trên thang ñiểm 60. ðiều ñáng nói là phản ứng của cộng ñồng mạng ñối với những bài văn kiểu này khá tích cực. Nhiều người cho rằng những nỗ lực cá nhân này cần ñược cho ñiểm cao vì tính sáng tạo bởi không chỉ các học sinh thấy nhàm chán với hệ thống thi cử hiện tại ở một ñất nước ñang phấn ñấu ñổi mới hơn nữa như Trung Quốc.

Theo Economist/Khampha

53

LÝ DO CANADA ỦNG HỘ IXRAEN TTXVN (Ốttaoa 2/7)

Theo mạng tin Nghiên cứu toàn cầu, Chính phủ Canada ñã ủng hộ Nhà nước Ixraen từ khi nước này thành lập năm 1948. Tuy nhiên, ngoài vai trò quốc tế quan trọng của Canada trong việc che ñậy sự tước ñoạt ñất ñai từ người Palextin và hệ thống phân biệt chủng tộc của Ixraen, Chính phủ Bảo thủ của Thủ tướng Stephen Harpar còn ủng hộ Ixraen triệt ñể hơn bất cứ Chính phủ tiền nhiệm nào.

Chính quyền Harper ñã tuyên bố “Ixraen không có người bạn nào trên thế giới lớn hơn Canada”. ðáp lại, một tờ báo hàng ñầu của Ixraen ca ngọi Thủ tướng Harper là “ñồng minh gần gũi nhất của Netanyahu” và “nhà lãnh ñạo nước ngoài thân thiện nhất với Ixraen”. Khi Chính phủ Palextin tìm kiếm sự công nhận lớn hơn tại Liên hợp quốc (LHQ) năm 2012, Canada ñã dọa cắt khoản viện trợ cho Palextin.

Cách tiếp cận thiên lệch của Chính quyền Harper ñã phá vỡ chính sách tỏ ra trung lập của Canada trong 60 năm qua. Mặc dù luôn ủng hộ Ixraen, Canada thường thể hiện là nước trung lập trong các tranh cãi giữa Ixraen và Palextin và thực tế trong quá khứ ñã hành ñộng không nghiêng về bên nào. Năm 1967, Canada ñã từng ủng hộ nghị quyết của LHQ yêu cầu Ixraen rút quân khỏi các vùng ñất mới chiếm ñóng của Palextin và kêu gọi một giải pháp công bằng cho người tị nạn. Cách xử sự như vậy hiện nay không còn tồn tại.

Những câu trả lời không thuyết phục

Sự ủng hộ nhiệt thành cho Ixraen của Thủ tướng Harper ñã khiến một số quan chức Chính phủ, trong ñó có các cựu ñại sứ Canada tại Ixraen cảm thấy bối rối, những người này cho rằng lập trường ủng hộ mạnh mẽ Ixraen của Canada ñã làm giảm danh tiếng của nước này trên trường quốc tế. Số khác lại băn khoăn tại sao Harper lại theo ñuổi chính sách mà hơn một nửa người Canada không tán thành.

Tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao John Baird cho rằng “Ixraen xứng ñáng ñể Canada ủng hộ vì ñó là một xã hội chia sẻ khá nhiều giá trị với Canada như tự do, dân chủ, nhân quyền và quy ñịnh pháp luật” là vô lý, không chỉ vì tính chất phân biệt chủng tộc của Ixraen mà còn vì chính Canada cũng ñược hình thành trên cơ sở tước quyền sở hữu ñối với người bản ñịa và ñã từng kết thân với tất cả các chế ñộ chống dân chủ tàn bạo, trong ñó có các chế ñộ như Pinoche của Chile, Suharto của Inñônêxia và Mubarak của Ai Cập.

Tuy nhiên, câu trả lời pho biến cho rằng sự ủng hộ nhiệt thành của Thủ tướng Stephen Harper ñối với Ixraen là chiến lược của ñảng Bảo thủ trong các cuộc tranh cử nhằm thu hút phiếu bầu của số lượng lớn cử tri Do Thái cũng không thích hợp. Cũng như tất cả các ñảng khác, ñảng Bảo thủ có ñộng cơ quan trọng là tìm kiếm phiếu bầu, nhưng sẽ là sai lầm khi quy việc thay ñổi chính sách lớn như vậy là ñể giành ñược sự ủng hộ tại một số ít khu vực bầu cử, ñặc biệt khi các cuộc thăm dò cho thấy chủ trương tích cực ủng hộ Ixraen thực sự không phải mong muốn của ña số người dân Canada.

Ngoài ra, lập luận phổ biến khác cho rằng Canada ủng hộ Nhà nước Ixraen vì cả hai ñều có lịch sử chủ nghĩa thực dân ñịnh cư. Tuy nhiên, nhiều quốc gia trên thế giới không hình thành trên cơ sở chủ nghĩa

54

thực dân ñịnh cư cũng ủng hộ mạnh mẽ Ixraen. Yếu tố cả Canada và Ixraen là những quốc gia thuộc ñịa ñịnh cư ñáng ñể xem xét, tuy nhiên chỉ một lập luận không ñủ ñể giải thích tại sao Chính phủ của ñảng Bảo thủ lại thay ñổi mạnh mẽ chính sách của Canada ñối với Ixraen.

Lôgích chính sách ủng hộ Ixraen của Thủ tướng Harper

Thực tế, có lôgích rõ ràng trong sự ủng hộ của Chính phủ Canada hiện nay dành cho Ixraen khi ñặt “câu chuyện” này trong bối cảnh Canada hiện ñang tiến hành xem xét lại các vấn ñề trong nước và xác lập lại vị trí trên trường quốc tế. Cụ thể, trong một nền kinh tế toàn cầu ngày càng cạnh tranh, Chính quyền Harper ñang ñặt cược tương lai Canada trở thành nhà lãnh ñạo trong lĩnh vực khai thác tài nguyên thiên nhiên và các ngành công nghệ cao. Canada nhận ra Ixraen chính là hình mẫu cho kinh tế này và Ixraen cũng có hệ thống xã hội thích hợp có thể hỗ trợ thực hiện mục tiêu này. Ixraen là “người tiên phong” trong hàng loạt chiến lược tân tự do mà Chính phủ Canada muốn thu lợi và bắt chước.

Chủ nghĩa tân tự do là mô hình kinh tế – xã hội mà trong ñó nhà nước ñóng vai trò tích cực trong việc thúc ñẩy ñất ñai, hàng hóa, dịch vụ và nguồn nhân lực tham gia thị trường, nơi nhà tư bản kinh doanh thu lợi. Mối quan hệ mới hình thành giữa Canada và Ixraen phản ánh chiến lược tự do kiếu mới ñặc biệt của Chính quyền Harper dành cho chủ nghĩa tư bản Canada.

Chính quyền Harper rõ ràng có kế hoạch tái ñịnh hình chính trị – kinh tế ở Canada và các hành ñộng của Chính phủ ñã xác nhận cam kết này. Thủ tướng Harper ñang tìm cách biến Canada trở thành một “siêu cường năng lượng”, trong ñó ưu tiên hàng ñầu là tạo ñiều kiện cho ngành công nghiệp khai khoáng cũng như các liên doanh trong và ngoài nước phát triển mạnh mẽ. Thủ tướng Harper ñã tuyên bố “Canada là một siêu cường năng lượng mới nổi. Canada muốn bán năng lượng cho những người muốn mua”. ðây chính là mục tiêu cốt lõi của Chính quyền Harper. ðể thực hiện ñiều này, ngày càng nhiều người, ñất ñai và dịch vụ phải ñược ñưa vào thị trường, bởi thị trường là nơi duy nhất sinh ra lợi nhuận. Bất cứ ñiều gì cản trở việc mua bán ñất ñai, tài nguyên thiên nhiên, người lao ñộng và hệ thống an sinh xã hội ñều ñược xem là trở ngại cần phải phá bỏ.

Thực tế ñang diễn ra như vậy. Một trong những nguyên tắc chủ yếu trong chính sách thổ dân của Chính quyền Harper là tư nhân hóa ñất dự trữ, phá vỡ cơ sở pháp lý của quyền sở hữu tập thể và mở ra vùng ñất bản ñịa ñể phát triển tư bản chủ nghĩa. Học giả Shiri Pasternak ñã viết trong cuốn “Chủ nghĩa ñế quốc Canada”: “Các vùng ñất bản ñịa vớí quyền nắm giữ tập thể tiếp tục ñặt ra những rào cản lớn cho việc mở rộng tư bản chủ nghĩa”, vì giá trị lớn của khoáng sản và nhiên liệu hóa thạch cũng như “hơn một nửa số danh lam thắng cảnh rừng còn nguyên vẹn ñược tìm thấy trên vùng ñất trong khu vực hiệp ước thổ dân lịch sử”. ðể siêu cường năng lượng của Harper phát triển mạnh, các quyền bản ñịa phải ñược xóa bỏ và người dân bản xứ buộc phải ra khỏi ñất ñai của họ.

Bên cạnh ñó, Chính phủ ñảng Bảo thủ hiện nay ñã áp dụng quy ñịnh mới làm cho những người chỉ trích không thể ñưa ra ý kiến tại các phiên ñiều trần về phát triển cát dầu và ñường ống dẫn dầu, trong khi những người ủng hộ ngành công nghiệp này ñược trao tiếng nói ñộc quyền. Ngoài ra, Chính quyền Harper sử dụng chính sách ñối ngoại ñể tiếp tục khai thác lợi ích cho các công ty dầu mỏ, khí ñốt và khai khoáng của Canada. Theo Ngân sách năm 2013, Chính phủ Canada ñã sáp nhập Cơ quan phát triển quốc tế Canada (CIDA) vào Bộ Ngoại giao, ñồng thời tuyên bố nhiệm vụ của CIDA là hỗ trợ các doanh nghiệp Canada ở nước ngoài và hợp tác chặt chẽ với các công ty tư nhân. Hơn nữa, tài trợ của

55

Chính phủ (thông qua CIDA) cho các trường ñại học cũng ngày càng gắn liền với khả năng các nhà nghiên cứu tạo ra kiến thức có thể chuyển thành lợi nhuận.

Chủ nghĩa tân tự do kiểu Ixraen

Sự hỗ trợ tích cực của Chính quyền Harper ñối với Ixraen trở nên dễ hiểu khi Ixraen ñược nhìn nhận là “người tiên phong” trong các nỗ lực có vai trò quan trọng cho sự thành công cho chiến lược của Harper.

Ixraen cung cấp cho Chính quyền Harper mô hình hợp nhất các yếu tố tước ñoạt (sở hữu ñất của người bản ñịa), phát triển nghiên cứu, ñổi mới và thương mại hóa – mô hình ñã ñưa các công ty Ixraen dẫn ñầu thế giới trong các lĩnh vực công nghệ sinh học, quân sự và các ngành công nghệ cao. Trong bài viết cho tạp chí Nghiên cứu Palextin, học giả Adam Hannieh lý giải sau nhiều thập kỷ, các ngành công nghiệp lớn ở Ixraen thuộc sở hữu của nhà nước, những năm 1980 – 1990 là giai ñoạn tư nhân hóa nhanh chóng, giúp hình thành một giai cấp tư sản trong nước. Mục tiêu cốt lõi của giai cấp này là khu vực công nghệ cao, trong ñó ñổi mới ở các lĩnh vực lọc nước, dược phẩm, công nghệ thông tin – truyền thông và vũ khí là các cơ sở tạo ra lợi nhuận phụ thuộc vào thương mại hóa kiến thức và sự “bao vây vĩnh viễn” Palextin.

Thực tế, các trường ñại học, cao ñẳng ở Ixraen có sự liên kết chặt chẽ với khu vực tư nhân, ðại học Techion của Ixrean ñứng vị trí thứ 6 trên thế giới về “ý tưởng kinh doanh và ñổi mới”. M ột khóa học tại ðại học Haifa mang tên “ðổi mới trong một quốc gia: Hiện tượng Ixraen” khẳng ñịnh Ixraen ñã giành ñược danh tiếng là một trong những trung tâm ñổi mới năng ñộng nhất chỉ sau Thung lũng Silicon. Trở lại chính sách của Canada, Chính quyền Harper ñã gắn các khoản tài trợ cho ñào tạo ñại học với việc phát triển khu vực tư nhân, ñặc biệt là khoa học công nghệ. Sự sáp nhập về mặt tổ chức của CIDA cũng phục vụ hướng ñi này. Chính quyền Harper mới ñây ñã ký một hiệp ước viện trợ nước ngoài cho Ixraen nhằm “khuyến khích hai nước chia sẻ chiến lược phát triển quốc tế”.

Các nhà lãnh ñạo chính trị ở Canada rõ ràng mong muốn học hỏi và liên kết với Ixraen ñể phát triển một mô hình kinh tế tương tự. Trong chuyến thăm Ixraen năm 2010, cựu Thủ hiến Ontario Dalton McGuinty ñã nêu bật tầm quan trọng của việc hợp tác với các công ty của Ixraen như Teva Pharmaceuticals, cho rằng ñây là một ví dụ hoàn hảo của các kiểu ñối tác Canada ñang tìm kiếm tại Ixraen. Cựu Thủ hiến McGuinty cho rằng Ixraen là ñất nước nơi các nhà khoa học và lãnh ñạo các trưởng ñại học ñã tìm ra cách biến ý tưởng ñầu tư thành thực tế. ông McGuinty ñồng thời cho biết mục ñích chuyến ñi nhằm tìm hiểu và thúc ñẩy các lợi ích kinh doanh của các công ty thuộc lĩnh vực khoa học ñời sống của tỉnh Ontario với Ixraen. Tháng 4/2013, Bộ trưởng Tài nguyên Joe Oliver và Quốc vụ khanh phụ trách khoa học công nghệ Gary Goodyear của Canada ñã công bố ñề xuất Quỹ khoa học công nghệ năng lượng Canada – Ixraen nhằm tìm kiếm sự hợp tác phát triển công nghệ năng lượng tiên tiến giữa hai nước.

Chính quyền Harper ñã nhận ra cách thức Nhà nước Ixraen sử dụng các nguồn lực ñể tạo ra nền kinh tế hội nhập sâu hơn, trong ñó nhu cầu của các doanh nghiệp xác ñịnh khung pháp lý và kiến thức ñược tạo ra tại các trường ñại học, nơi hình hành các công nghệ có khả năng mang lại lợi nhuận củng cố các thể chế phân biệt chủng tộc mà Ixraen dựa vào. Ixraen là bậc thầy trong nghệ thuật tước ñoạt hiện ñại và Chính phủ cũng như các doanh nghiệp Canada muốn làm ñược ñiều này.

56

“Ma tr ận kiểm soát” an ninh của Ixraen

Tất nhiên, dự án tân tự do của Chính quyền Harper cũng ñòi hỏi tăng cường bộ máy an ninh nhà nước. Sự thành công trong giai ñoạn mới của sự tích lũy qua tước ñoạt phải ñược ñảm bảo trước những phản kháng trong nước và nước ngoài cũng như loại bỏ các lựa chọn khác. Canada cũng học hỏi Ixraen ở mặt này vì Ixraen còn là “người ñi ñầu” thế giới trong kế hoach “an ninh hóa” sự ñàn áp.

Ở mức ñộ tượng trưng, Ixraen cung cấp cho Canada những bài học trong việc huy ñộng các cơ sở tình cảm của bản sắc dân tộc ñể củng cố phiên bản chủ nghĩa thực ñân ñịnh cư tân tự do. ðây cũng là ñiều Chính quyền Harper ñang thực hiện thông qua việc phô trương về quân sự, những lời lẽ cứng rắn về tội phạm và pháp luật, ñồng thời tạo ra mối lo ngại về những ảnh hưởng cửa nước ngoài trong lúc chương trình nghị sự thắt lưng buộc bụng của ñảng Bảo thủ làm cho chất lượng cuộc sống của hầu hết người dân giảm xuống. Cụ thể hơn, Chính quyền Harper ñang mua công nghệ và hợp tác với các tổ chức kinh tế của Ixraen có vai trò chủ chốt nhờ ñánh cắp ñất ñai và tấn công vào sự kháng cự của người Palextin.

Chính quyền Harper ñang phát triển cách ñể biến ñiều này thành quan hệ ñối tác, các lực lượng của Canada sử dụng các máy bay do thám do Ixraen sản xuất tại Ápganixtan trong khi lực lượng phòng vệ Ixraen sử dụng các thiết bị ñiện tử của Canada trong các hoạt ñộng tại Bờ Tây và dải Gada. Các bộ chịu trách nhiệm về an ninh của Canada và Ixraen ñã ký tuyên bố cam kết hai nước chia sẻ “ki ến thức, chuyên môn, kinh nghiệp, thông tin, nghiên cứu và các cách thức triển khai tốt nhất”, ñồng thời tạo ñiều kiện “hợp tác trao ñổi kỹ thuật bao gồm giáo dục, ñào tạo và các bài tập huấn luyện” dưới danh nghĩa “khung pháp lý chặt chẽ hơn cho sự tiếp tục hợp tác trong các vấn ñề an toàn công cộng giữa Canada và Ixraen”. Các công ty an ninh của Ixraen như G4S – hỗ trợ các nhà tù hành hung người Palextin, bắt ñầu các hoạt ñộng kinh doanh ở Canaña. Trong khi ñó, lực lượng cảnh sát và quân ñội Canada ñã ñược ñào tạo ở Ixraen.

Việc nhập khẩu ma trận kiểm soát của Ixraen phù hợp với lôgích hướng ñi của chương trình nghị sự siêu cường năng lượng của Chính quyền Harper. Giai ñoạn mới của sự tích lũy thông qua tước ñoạt ñang mở ra vùng ñất mới cho lĩnh vực tư nhân phát triển, cùng lúc “ñóng sập cửa” ñối với các quyền lợi như lương hưu, bảo hiểm thất nghiệp, phúc lợi, bảo vệ môi trường có ñược từ các cuộc ñấu tranh phổ biến trong quá khứ. Do vậy, Chính quyền Harper ñang phải phát triển cơ chế nhằm ñối phó với những thách thức xã hội và môi trường ñang tăng lên. Sự phản kháng chương trình nghị sự của Thủ tướng Harper nổi lên khắp nơi, từ người dân bản ñịa ở tỉnh British Colombia chống lại các công ty xây dựng Canada, ñến phong trào “Idle No More” khắp Canada phản ñối Chính phủ lạm dụng khai thác tài nguyên thiên nhiên ñe dọa cuộc sống của các cộng ñồng ñịa phương; ngoài ra, các nhà hoạt ñộng chống tư bản và bảo vệ môi trường không phải người bản ñịa cũng ñã lên tiếng.

Vì vậy, trong khi chủ nghĩa thực dân ñịnh cư ở Canada thường phải loại bỏ bạo lực của người dân bản ñịa, sự bảo vệ nhiệt thành Ixraen của Chính quyền Harper và các cuộc tấn công nhằm vào phía ñối lập chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Ixraen cũng kết nối quyết tâm nhằm ñánh bại sự phản kháng trong nước cũng như ở nước ngoài ñối với chương trình nghị sự của Harper. Như vậy, Canada không chỉ ủng hộ mà còn là ñối tác của Ixraen và hưởng lợi từ sự thống trị của Ixraen ñối với Palextin.

Tóm lại, sự hỗ trợ quá mức của Chính phủ Canada dành cho Ixraen phức tạp và sâu rộng hơn so với những ñiều ñược thừa nhận. Câu trả lời ñầy ñủ liên quan ñến phiên bản Harper của chủ nghĩa tân tự do

57

thế kỷ 21 ở Canada. Việc tìm ra các cách thức hoạt ñộng của mối liên hệ Canada – Ixraen sẽ góp phần nhiều hơn cho tổ chức ñoàn kết của Palextin và các hoạt ñộng chống tư bản chủ nghĩa. Bên cạnh ñó, việc hỗ trợ phong trào ñòi hỏi quyền lợi của người bản ñịa ở Canada có thể ñược thực hiện gắn với công cuộc giải phóng Palextin, không chỉ trên tinh thần chung chống thực dân của các dân tộc trên thế giới, thực chất là hành ñộng trực tiếp chống lại dự án tích lũy thông qua tước ñoạt chung giữa Canada và Ixraen cũng như chủ nghĩa tân tự do./.

Snowden 'mu ốn t ị nạn ở Nga' BBC. thứ sáu, 12 tháng 7, 2013

Bức hình về Edward Snowden ñược công bố sau cuộc gặp ngày 12/7

Người ti ết lộ tin tình báo Mỹ, Edward Snowden, nói ông muốn xin tị nạn ở Nga, trong lần tiếp xúc ñầu tiên với thế giới bên ngoài từ khi kẹt ở phi tr ường Moscow.

Cuộc gặp của Snowden với các nhóm nhân quyền và luật sư ở phi trường Sheremetyevo dường như là cố gắng thoát khỏi tình trạng tiến thoái lưỡng nan.

Những người tham dự, gồm ñại diện của Ân xá Quốc tế và Human Rights Watch, nói sau cuộc gặp rằng Snowden muốn tị nạn ở Nga vì không thể bay ra khỏi ñây.

Họ cũng nói nhân vật 30 tuổi cam kết không làm hại nước Mỹ, dường như nhắm ñến ñiều kiện của Nga rằng ông phải ngừng rò rỉ tin tức làm hại quan hệ Nga – Mỹ.

Tuần rồi, Moscow nói Snowden rút ñơn xin tị nạn ở Nga sau khi nghe về ñiều kiện này.

“Anh ta thực sự sẵn sàng muốn tị nạn chính trị ở Nga,” nghị sĩ ñảng cầm quyền Vyacheslav Nikonov, có mặt ở cuộc gặp, nói.

Ngay lập tức, người phát ngôn của Tổng thống Putin tuyên bố Snowden có thể ở lại nếu ngừng rò rỉ thông tin về Mỹ.

Người phát ngôn Dmitry Peskov ñược truyền thông Nga dẫn lời như vậy.

58

Theo một luật sư có mặt tại cuộc gặp, Genri Reznik, ông Snowden cũng “hứa sẽ không làm hại Hoa Kỳ”.

“Ông ấy hiểu rằng việc cho tị nạn chính trị sẽ phức tạp và làm căng thẳng quan hệ của Nga với Mỹ,” ông Reznik nói.

Snowden ñã không xuất hiện trước công chúng từ khi có mặt ở sân bay Moscow.

Bản ñồ tham nh ũng toàn c ầu Cập nhật: 15:00 GMT - thứ tư, 10 tháng 7, 2013

Cứ bốn người thì có một người ñưa hối lộ cho cơ quan công quyền trong năm ngoái, theo một khảo sát do Transparency International tiến hành tại 95 nước.

Tình trạng tại các nước châu Phi tồi tệ nhất với Sierra Leone có tới 84% những người trả lời nói ñã ñưa hối lộ và bảy trong số 10 nước có tỷ lệ tham nhũng lớn nhất nằm ở vùng cận Sahara của châu Phi. Hãy xem danh sách dưới ñây. Những nước có mức tham nhũng thấp nhất theo khảo sát là ðan Mạch, Phần Lan, Nhật Bản và Australia, với mức ñưa hối lộ dưới 1%.

Tư�ng tácB !n ñã bao gi � ñưa h�i l"? 27% trung bình thế giới Nước hàng ñầu

1. Sierra Leone 84% 2. Liberia 75% 3. Yemen 74% 4. Kenya 70%

Người dân, % Số nước

Tại 105 quốc gia, chính trị gia, thẩm phán tòa án và cảnh sát ñứng ñầu danh sách người trong các ñịnh chế nhà nước bị dân chúng coi là tham nhũng nhất. Trong gần một nửa số các nước này, chính trị gia bị xem là ít ñáng tin cậy nhất. Các tổ chức tôn giáo và doanh nghiệp có tỷ lệ tham nhũng thấp nhất.

Tư�ng tácC � quan công quy �n b # xem là tham nh ũng nh %t?

• ðảng chính trị

51

• Cảnh sát

36

• Tư pháp

59

20

• Quan chức / Nhân viên nhà nước

7

• Quốc hội / Lập pháp

7

• Dịch vụ Y tế và Sức khỏe

6

• Truyền thông

4

• Tổ chức tôn giáo

3

• Khu vực tư / doanh nghiệp

3

Nhấp chuột ñể mở to nhỏ

Không có dữ liệu

Nguồn: Minh bạch Quốc tế, Phong vũ biểu Tham nhũng Toàn cầu, 2013

Phong vũ biểu Tham nhũng Toàn cầu 2013 của Minh bạch Quốc tế thu thập dữ liệu từ 95 nước - ñối với một số nhỏ các nước, bao gồm Brazi và Nga, dữ liệu cho một số câu hỏi ñã không ñược tính do có lo ngại về ñộ tin cậy và hợp lý.

Biên ñộ sai sót cho mỗi nước là 3%. Mẫu khảo sát ñặc trưng thường bao gồm 1.000 người. Bốn nước - Cyprus, Luxembourg, Vanuatu và ðảo Solomon - có mẫu khảo sát 500 người và biên ñộ sai sót 4%.

****

60

Cú giãy cu ối cùng c ủa nền phê bình ch ỉnh hu ấn

Phạm Th ị Hoài

“G ần ñây, dư luận bàn tán khá nhiều về những quan ñiểm gây “sốc” của một luận văn thạc sĩ văn học, tán dương sự nổi loạn của một nhóm thơ “cách tân” nhen nhóm cách nay hơn chục năm và hiện nay ñang leo lét. Tại Hội nghị Lý luận-Phê bình văn học lần thứ III do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức ñầu tháng 6-2013 vừa qua ở Tam ðảo, ñã có nhiều ý kiến phê phán khá gay gắt ñối với bản luận văn này. Nhà nghiên cứu-phê bình văn học Nguyễn Văn Lưu gọi ñây là “một luận văn kích ñộng sự phản kháng và chống ñối”. Giáo sư Phong Lê hai lần lên diễn ñàn ñề nghị các cơ quan chức năng phải làm việc nghiêm khắc và xử lý thích ñáng ñối với tác giả bản luận văn cũng như hội ñồng chấm luận văn. Có người kêu lên: “Liệu Trường ðại học Sư phạm Hà Nội (nơi tổ chức thực hiện bản luận văn) có giải thiêng lịch sử ñược không?”. Có người nói rằng: “ ðây là một luận văn trá hình mang nội dung chính trị phản ñộng…”.

ðó chính là bản luận văn thạc sĩ của tác giả ðỗ Thị Thoan [tức Nhã Thuyên – BVN], mang tên: Vị trí của kẻ bên lề: Thực hành thơ của nhóm Mở Miệng từ góc nhìn văn hóa, thuộc chuyên ngành Văn học Việt Nam, mã số 602234. Bản luận văn ñược Hội ñồng chấm luận văn của Trường ðại học Sư phạm Hà Nội chấm ñiểm và hiện ñược lưu trữ tại thư viện trường này”.

Tuyên Hóa (Quân ñội Nhân dân, ngày 7/7/2013)

Năm ngoái, mấy cây dầu cổ thụ trong một bài thơ ít người biết ñến bỗng khuấy ñộng chút ít thi ñàn Việt Nam. Tác giả, ông ðàm Chu Văn, chuyên viên cao cấp của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy ðồng Nai kiêm Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật ðồng Nai, Tổng Biên tập tạp chí Văn nghệ ðồng Nai, bị một ñồng nghiệp thấm nhuần lập trường chuyên chính soi quan ñiểm chính trị. Cuối cùng mọi chuyện cũng ổn. Ông chỉ mất bốn tiếng ñồng hồ giải trình sự trong sáng của mình với cơ quan tuyên giáo. Báo chí ñưa tin. ðồng nghiệp Hồng Vệ binh im. Quan văn nghệ trung ương bật ñèn xanh. Như trong vụ “Cánh ñồng bất tận” sáu năm trước, những robot tuyên giáo ở một số tỉnh lẻ có lẽ vẫn tiếp tục chạy theo lập trình ñấu tranh tư tưởng mấy thập niên quên cập nhật, nhưng thời của nền phê bình chỉnh huấn trên diện rộng ở toàn quốc ñã qua rồi. Không ai ñọc ai ñiếu cho nó. Nó ñơn giản ñã ñóng xong vai trò kinh dị của mình trong một chương kinh hoàng của văn học sử ñất nước này.

Tôi phải nhận rằng mình chưa bao giờ hâm mộ trường phái thơ mượn lời cỏ cây hoa lá ñể tâm tình. Khi tôi ñến với văn chương thì những tâm tình ñặc sắc nhất ñặt vào miệng thiên nhiên ñã ñược thốt ra rồi, từ ñó trở ñi cứ thấy cánh hoa nào trầm ngâm, nhành cây nào ñau ñáu, áng mây nào nặng trĩu nhân văn là tôi bỏ chạy. Tôi phải bảo vệ tình yêu văn chương của mình. Cũng như mọi tình yêu, chết vì buồn tẻ là nguyên nhân hàng ñầu.

Với một thái ñộ thiếu khách quan không buồn giấu diếm như thế, tôi không thể bình luận về bài thơ vừa nhắc, nhan ñề “Lời những cây dầu cổ thụ ở trụ sở ủy ban nhân dân”. Thực ra cuộc chỉnh huấn

61

mini nói trên không liên quan gì ñến thông ñiệp nghệ thuật của bài thơ. Vấn ñề không phải là chỗ ñứng của những cây dầu hoàn toàn vô can ấy trước trụ sở ủy ban nhân dân. Vài chục năm trước, có ñứng trong rừng mà tâm sự mông lung như vậy thì chúng cũng bị ñốn. Vấn ñề là chỗ ñứng của tác giả. Ở vị trí cán bộ tư tưởng và quan văn nghệ hạng ñầu tỉnh, ông ðàm Chu Văn chỉ nên cho những phát ngôn viên của ông ñứng trước một tiệm McDonald’s. Như thế sẽ vẹn cả mọi bề, vừa không ngán ñồng nghiệp nào chỉ ñiểm, vừa thêm ñược tinh thần ñi trước thời ñại (ít nhất là hai năm, vì tập ñoàn McDonald’s vẫn chưa hạ cố ñến thị trường Việt Nam), và tất nhiên không mất mát gì về thông ñiệp nghệ thuật. ðể có mấy lời tâm sự “mưa nắng ở ñời” như thế thì ñứng trước trụ sở ủy ban nhân dân hay trụ sở McDonald’s không có gì khác nhau. Nói cách khác, nếu là một nhà thơ tự do, tác giả của mấy cây dầu ñó có thể khuân chúng ra tận Lăng Hồ Chủ tịch mà ñứng, tâm sự mông lung hơn nữa cũng không phải giải trình trong sáng với ai. ðã từ lâu không kiểm soát nổi những nhà thơ tự do, nền phê bình chỉnh huấn chỉ còn ngắc ngoải bằng dăm ba nỗ lực uốn nắn nền thi ca chính thống, nơi ñiều duy nhất có thể mất và vì thế cần bảo vệ không phải là tự do, mà là sự lệ thuộc. Thấm thía ñiều này hơn ai hết có lẽ là người ñã rời – chắc chắn không phải vì tự nguyện – cương vị ñứng ñầu ngành tuyên giáo quốc gia ñể trở về “chường cái mặt ra trong thơ”: ông Nguyễn Khoa ðiềm.

Nhưng trước khi yên vị trong nhà quàn, nền phê bình chỉnh huấn ấy còn muốn cống hiến cho chúng ta một cú giãy, tuy quá thiểu não ñể có thể giải trí nhưng ñáng ñể bình luận, vì rất có thể là cú giãy cuối cùng. Lần này, nó dồn hết những mảnh vụn ký ức sót lại về một thời sinh sát oanh liệt vào ngọn roi tàn, giáng xuống một bản luận văn thạc sĩ ba năm trước về nhóm thơ tự do ñáng kể nhất từ thời ðổi mới ở Việt Nam, nhóm Mở Miệng.

Trong cuộc truy sát Nhân văn-Giai phẩm, ít ra chúng ta biết: Người “ vạch trần bộ mặt thật” “ trụy lạc phản ñộng” của Trần Dần là nhạc sĩ ðỗ Nhuận; người hô hào cả nước “phải chặn lại không cho Trương Tửu ñược tự do truyền bá những tư tưởng phản ñộng, những tác phong ñồi bại” là nhà phê bình Hoài Thanh, cũng chính là người xác ñịnh tính chất “xuyên tạc”, “ vu khống”, “ phản ñộng” của bài thơ “Nhất ñịnh thắng” của Trần Dần; người tố giác cả một “hệ thống những sai lầm xấu xa”, những “dụng ý rất ñen tối” của Tử Phác là nhạc sĩ Lương Ngọc Trác; người lột “cái mặt gian xảo” của Lê ðạt như “một kẻ ẩn núp, tàng hình, ñã từng quay quắt ñược một thời gian, nhưng rốt cục cái bản chất phản lại giai cấp vô sản lòi ra mồn một” là nhà thơ Xuân Diệu, cũng chính là người phát hiện Văn Cao “gài mìn chống phá ðảng và nhân dân”; người quyết “vạch rõ tội lỗi của Phan Khôi ñã bao nhiêu năm làm tay sai cho ñế quốc, nịnh hót phong kiến, huyễn hoặc, lừa bịp, ñầu ñộc nhân dân ñể kiếm bát cơm, manh áo”, “ chống ðảng, chống cách mạng, phản nhân dân, phản Tổ quốc”, “ từ bé ñến già bóc lột của nông dân, ăn cướp của nhân dân” là nhà văn Nguyễn Công Hoan; người gọi tác phẩm của Trần Duy là cái thứ “văn nghệ vô nhân ñạo của thần chết”, là “những thứ cỏ ñộc, mà chúng ta phải nhổ sạch, quét sạch, ñể vứt vào rác, hoặc làm một thứ phân bón cho những bông hoa chân chính trong vườn văn nghệ của ta” là nhà phê bình Vũ ðức Phúc…; chưa kể hàng trăm văn nghệ sĩ không kém danh tiếng khác – từ Thế Lữ, Bửu Tiến, Nguyễn Huy Tưởng, Kim Lân, ðoàn Giỏi, Tú Mỡ, ðoàn Văn Cừ, Lương Xuân Nhị, Nguyễn Tuân…, ñến Nguyễn ðổng Chi, Nguyễn ðình Thi, Võ Huy Tâm, ðào Vũ, Bùi Huy Phồn… – hăng hái góp ñinh cho những chiếc búa tạ nêu trên chốt quan tài những ñồng nghiệp “nổi loạn” của họ.

Còn bây giờ, vung roi dọa nhà nghiên cứu Nhã Thuyên và nhóm Mở Miệng là lèo tèo một nhúm vô danh hay ẩn danh: một Cẩm Khê nào ñó trên Nhân dân, một Tuyên Hóa nào ñó trên Quân ñội Nhân dân, một Minh Văn nào ñó trên Thanh tra, những tờ báo lẽ ra không có phận sự thì miễn vào ñịa hạt

62

văn học và cho ñến lúc này không có ñồng minh tự nguyện từ giới văn nghệ, trừ một người: nhà phê bình Chu Giang.

Quan hệ của chúng ta với các nhà phê bình văn học thực ra không khác lắm quan hệ với những người bán cá ở chợ, nó dựa trên sự tin cậy [i] . Sự tin cậy ấy ñương nhiên tùy thuộc vào mỗi người và phải có cơ sở. Song chẳng cần nhiều lắm; ñôi khi chỉ cần nếm vị, ngửi hơi là ta chấm xong ñiểm tín nhiệm. Ai muốn biết tầm vóc của nhà phê bình Chu Giang, tức ông cựu giám ñốc NXB Văn học Nguyễn Văn Lưu, tác giả cuốn Luận chiến văn chương từng ñoạt Giải thưởng Hội Nhà Văn năm 1996, có lẽ chỉ cần thưởng thức vài dòng trong loạt bài luận chiến ñăng trên Tuần báo Văn nghệ TP HCM năm ngoái, phê phán tác phẩm và con người Nguyễn Huy Thiệp, ñối tượng ñược ông chiếu cố từ thuở Văn học ðổi mới ñến giờ chưa buông. Cá nhân tôi tưởng mình ñang lạc vào vườn trẻ, nơi ông Lưu giậm chân mách cô giáo rằng văn chương thằng Thiệp không ra gì vì nó vừa ñái bậy xong lại tranh ñồ chơi của thằng khác. Nhưng ông cũng có thể rất nghiêm túc. Khi nghiêm túc, ông tuyên bố rằng: “Nếu chúng ta ñi theo tư tưởng Hồ Chí Minh, thống nhất cùng bảo vệ tư tưởng Hồ Chí Minh, thực hiện theo những lời dạy của Hồ Chí Minh, thì ñoàn kết ñược cả dân tộc, ñoàn kết ñược cả giới văn nghệ”. Mọi bình luận ở ñây là thừa.

Có những nhà phê bình mà khi ñược họ khen thì ta nên giật mình, còn lời chê của họ là bảo ñảm ñáng tin cậy nhất cho giá trị của tác phẩm bị họ phê phán. Tôi coi ông Nguyễn Văn Lưu thuộc loại này. Năng khiếu phê bình văn học (!) của ông nằm ở sự dị ứng không nhầm lẫn trước tất cả những gì vượt khỏi thước ño hạnh kiểm bỏ túi và cẩm nang thuật ngữ chính trị xuất bản năm 70. Ở thời hoàng kim của nền phê bình chỉnh huấn, phẩm chất ấy ñáng giá vài cái Giải thưởng Hồ Chí Minh. Song sinh bất phùng thời, bây giờ nó ñược huy ñộng cho cú giãy cuối cùng của nền phê bình ấy. Tôi tin rằng cả những người bị coi là phải chịu trách nhiệm về phương diện nhà nước cho công trình nghiên cứu mà ông hùng hồn gọi là “một luận văn kích ñộng sự phản kháng và chống ñối” l ẫn tác giả Nhã Thuyên ñều ñủ rộng lượng ñể ghi nhận hành vi mang tính lịch sử này. Không phải ngày nào cũng có một nền phê bình giãy chết.

Còn nhóm Mở Miệng? Họ thà bị ñem ra tra tấn bằng thơ, chứ nhất ñịnh không chịu mở miệng giải trình cái gì mà trong sáng. Nhưng tất nhiên họ sẽ mở miệng thật rộng ñể cười, dù biết rằng có những thứ giãy mãi không chết.

P.T.H.

© 2013 pro&contra

[i] Nếu George Steiner hay Borges, những người thông tuệ và sành ñọc, có lời khen ai, tôi sẽ tìm ñọc. Những người khắt khe bậc nhất như Kafka, khó tính bậc nhất như Nabokov hay Thomas Bernhard khen ai, tôi sẽ tìm ñọc bằng ñược. Ai ca ngợi Paul Coelho, không bao giờ tôi ñể ý nữa, nhưng lại chú ý những người hâm mộ thơ Hoàng Quang Thuận: tôi muốn biết người ta nghĩ gì hay không nghĩ gì khi pha cái gọi là nước mắm, hiệu Chinsu, với rượu nhạt ñặt lên bàn thờ.

63

Nguồn: http://www.procontra.asia/

Saigon hay Hồ Chí Minh? Bé Việt hôm nay ñi học về không ñược vui. Mẹ thấy thế hỏi bé bị cô la rầy hay bạn bè trêu chọc

gì không. Bé trả lời

- Con nộp bài cô giáo trả lại. Bắt phải về làm lại. Nếu không, sẽ không ñược ñiểm. - Thế con viết gì nào hở bé con của mẹ? - Thì con viết thế này này ...

Bà mẹ cầm tờ giấy ñọc: Chiều nay, bầu trời Sài Gòn ñang nắng bỗng mây ñen từ ñâu kéo tới rồi mưa như trút nước xuống Sài Gòn. Người Sài Gòn hối hả tìm chổ trú mưa dưới những mái hiên nhà dọc hai bên ñường ….. – Có gì sai hở con? - Ngay cả mẹ không biết sai gì ư? - Sai gì nào? -Thì ñấy… Cô bảo con phải thay thế tất cả các từ Sài Gòn là Hồ Chí Minh. - Mẹ tưởng gì. Chỉ ñơn giản vậy thôi à. Thì con cứ sửa lại cho ñúng. ðứa bé mặt mày tiu nghỉu ngồi viết bài lại… Sáng hôm sau, bé hớn hở, hân hoan chạy vào lớp. Khoe cô giáo bài viết ñã ñược sửa. Cô giáo cầm ñọc. Càng ñọc, sắc mặt cô càng tím tái …..

Chiều nay, bầu trời Hồ Chí Minh ñang nắng bỗng mây ñen từ ñâu kéo tới rồi mưa như trút nước xuống Hồ Chí Minh. Người Hồ Chí Minh hối hả tìm chổ trú mưa dưới những mái hiên nhà dọc hai bên ñường ….. Chẳng bao lâu sau, Hồ Chí Minh bị ngập nước. Bộ mặt Hồ Chí Minh bây giờ trông thật thảm. Nước càng lúc càng nhiều, dâng cao, kéo theo nào là rác rưởi phủ ñầy ngỏ ngách Hồ Chí Minh. Du khách nhìn Hồ Chí Minh ngao ngán. Em ngồi nhìn Hồ Chí Minh mưa mà thấy chán. Vì cơn mưa có lẽ kéo dài ñến tối.

Không phải như mọi người thường nói ” Sau cơn mưa trời lại sáng ” Với Hồ Chí Minh, sau cơn mưa thường cúp ñiện. Cho nên Hồ Chí Minh tối thui tối thủi. Và vậy là sẽ không ñược ñi dạo chơi Hồ Chi Minh ñêm nay, ñêm cuối tuần. Tội nghiệp du khách ñến chơi Hồ Chí Minh vào mùa mưa thì coi như bó chân không ñi ñâu ñược.

Nhưng người ta vẫn ñến vì tò mò, vì Hồ Chí Minh có ñủ các món ăn chơi của ba miền gộp lại. Em không thích Hồ Chí Minh nhưng em phải sống với Hồ Chí Minh vì mẹ em ñã sống với Hồ Chí Minh mấy mươi năm nay. Mẹ bảo không thể bỏ ñi vì Hồ Chí Minh là nơi chôn nhau cắt rún gì gì ñó của mẹ. Chiều nay, Hồ Chí Minh mưa to, em vẫn ngồi nhìn Hồ Chí Minh chẳng biết chơi gì ngoài hy

64

vọng Hồ Chí Minh ñừng mưa nữa.

Em tức mình thầm mắng: HỒ CHÍ MINH CÀ CHỚN. Tác gia: khuyet danh

Thứ năm, ngày 11 tháng bảy năm 2013

NÊN CÓ QUY ðỊNH GẮN HỘP ðEN VÀO TỪNG HỘ GIA ðÌNH

Bộ Công An vừa rồi ñưa ra dự thảo "Quy ñịnh xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh,

trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; và phòng, chống bạo lực gia ñình" trong ñó có những mục về hôn nhân gia ñình rất ñáng ñược lưu ý như sau: - Phạt tiền từ trên 1 triệu rưởi ñồng ñến 2 triệu ñồng ñối với một trong những hành vi như bắt thành viên gia ñình nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia ñình là người già, yếu, tàn tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ; hoặc thường xuyên dọa nạt thành viên gia ñình bằng các hình ảnh, con vật, ñồ vật mà người ñó hoảng sợ, ảnh hưởng ñến tinh thần. - Phạt tiền từ 1 triệu ñồng ñến 1 triệu rưởi ñồng ñối với hành vi lăng mạ, chửi bới, chì chiết thành viên gia ñình. - Phạt tiền từ trên 500.000 ñồng ñến 1 triệu ñồng ñối với hành vi bạo lực trong sinh hoạt tình dục ñối với các cặp vợ chồng hay buộc thành viên gia ñình phải chứng kiến cảnh sinh hoạt tình dục - Buộc thành viên gia ñình ra khỏi chỗ ở hợp pháp của họ vào ban ñêm hoặc lúc trời mưa, bão, gió rét có mức phạt từ 500.000 ñồng ñến 1 triệu ñồng. - Kiểm soát chặt chẽ nguồn tài chính của thành viên gia ñình hoặc nguồn tài chính chung của gia ñình nhằm tạo cho thành viên gia ñình sự phụ thuộc về tài chính bị coi là hành vi bạo lực về kinh tế với mức phạt từ 500.000 tới 1 triệu ñồng.

Rất hoan nghênh về nội dung các mục trên. Ngăn ngừa và xử lý ñược tất cả những hành vi trên trong từng gia ñình thì chẳng mấy chốc xã hội VN sẽ vượt lên thành một xã hội tốt ñẹp và việc tiến lên CNXH không còn là viễn cảnh mơ hồ.

Nhiều người sẽ ñặt câu hỏi lực lượng công an ở ñâu ra ñể thu thập bằng chứng và xử lý cho từng vụ việc tế nhị nầy trong từng hộ gia ñình. ðiều nầy không lo, ñất nước ta có lực lượng công an hùng hậu và dư thừa ñể làm mọi việc.

Tuy vậy việc thu thập bằng chứng cho những hành vi vi phạm là rất khó, chẳng lẽ chỉ dựa vào lời khai của người bị hại. Ví dụ một ông chồng nửa ñêm ñùng ñùng bỏ ra khỏi nhà vào lúc tời ñang mưa gió ñể xách "cái tự do" ñi tìm bồ nhí, nhưng bồ nhí lại bỏ ñi ngủ với người khác, tức mình quá chạy ñến ñồn công an khai báo rằng y bị vợ chì chiết và ñuổi ra khỏi nhà. Thế là công an phải ñến nhà phân xử ñể tìm bằng chứng. Lúc ñó chỉ nghe ông nói gà, bà nói vịt thì làm sao mà xử lý.

Tóm lại là có một lực lượng hùng hậu là một triệu công an cũng không thể nào xử lý hết những việc tế toái phức tạp ñó. Chưa nói là những chuyện riêng tư trong phòng ngủ giữa hai vợ chồng. Vợ

65

nổi hứng lên cào nát người mình rồi tố: ðêm qua thằng chồng tôi ñã bạo lực lúc ấy tôi, thì lấy bằng chứng mô mà xử lý?

Do vậy trong tinh thần góp ý xây dựng, kèm với Quy ñịnh nói trên, Bộ Công An cũng nên ra thêm một quy ñịnh: buộc tất cả các hộ gia ñình ở VN phải gắn một hộp ñen trong nhà. Giống y như hộp ñen của máy bay.

Như vậy rất dễ cho cơ quan chức năng trong việc kiểm tra và xử lý. Cứ hàng tuần cho công an ñến từng hộ gia ñình thu hộp ñen về mở ra coi, thấy gia ñình nào xảy ra các hành vi vi phạm thì ñến xử phạt và thu tiền về nộp vào kho bạc. Hộp ñen nên mua phát không cho dân, vì khoản tiền thu lại qua xử phạt sẽ vô cùng lớn, lớn ñến mức có thể lập ra vài cái Vinashin nữa.

ðược ñăng bởi Chênh Huỳnh Ngọc vào lúc 08:48

SẢN PHẨM CỦA ðỈNH CAO TRÍ TU Ệ VI ỆT NAM

ðọc trên Facebook của Quehuong Keugoi, thấy tổng kết chỉ trong hai năm 2012 và 2013 có ñến 68 sản phẩm rút ra từ các ñề xuất, quyết ñịnh hoặc các nghị ñịnh ñỉnh cao trí tuệ như sau: NHỮNG QUYẾT ðỊNH , ðỀ XUẤT , PHÁT NGÔN của những ñầu óc ðỈNH CAO TRÍ TUỆ chỉ vẻn vẹn từ năm 2012 ñến nay 1. ðóng thuế ñẻ.(2012) 2. Dạy tiếng Tàu trong trường tiểu học (2012) 3. Cấm doanh nghiệp vốn ñầu tư từ ðài Loan treo cờ ðài Loan tại VN dưới mọi hình thức (công văn 2186/UBND-VX) (2012) 4. CMND ghi tên cha mẹ trong ñó.(2012) 5. Thịt làm ra phải bán trong vòng 8 tiếng.(2012) 6. Cấm buôn vàng miếng, và sẽ cấm ñến vàng trang sức.(2012) 7. Người chết phải chôn sau 48 tiếng. (2012) 8. Làm ñập thủy ñiện tại Nam cát Tiên. 9. Xe phải “chính chủ” (2012) 10. Chó mèo phải “chính chủ”.(2012) 11. Dừng dự án, chia nhỏ căn hộ ñể cứu bất ñộng sản (2012) 12. Chó mèo chết phải ñăng ký “báo tử”.(2012) 13. Phải ñăng ký tên thật khi lên internet.(2012) 14. Thu phí nhạc số (2012) (2013) 1. Cấm uống rượu trong quá Karaoke (không cấm bia) 2. ðám cưới không quá 300 người 3. ðám ma không quá 7 vòng hoa 4. Xác chết quàn không ñược ñể trong nắp kính. (Sau ñó chừng 1 tháng lại cho ñi viếng mang vòng hoa, rắc vàng mã….)

66

5. ðóng thuế xe bảo trì ñường bộ. 6. Niêm phong lồng gà chính chủ. 7. Dán tem rau, thịt, cá. 8. Cấm chửi nhau trên facebook, nhấn “like” sai bị phạt. 9. Con bất hiếu cha mẹ bị phạt 20tr. 10. Làm hàng giả bị phạt tối ña 100tr. 11. Bán hàng rong phải có giấy khám sức khỏe và chứng nhận tập huấn an toàn thực phẩm. 12. Cấm mua bán nhà ñất, ô tô bằng tiền mặt. 13. Chỉ ñược ñăng ký xe ở nơi thường trú. 14. Cấm nghe nhạc Asia hải ngoại. 15. Cấm trẻ dưới 5 tuổi học trường có vốn ñầu tư nước ngoài. Trường nước ngoài tại VN chỉ ñược nhận 10% hs VN (tiểu học & THCS), 20% hs VN (trường phổ thông theo chương trình nước ngoài) 16. Có quota mới ñược nhập xe hơi. 17. Phạt tới 20 triệu nếu tiết lộ giới tính thai nhi 18. Xài ñiện quá ít cũng bị phạt. 19. Thu phí ñọc thơ online 20. VFF ra ban tư vấn ñạo ñức 21. Giới tính công dân Quỳnh Trâm sẽ do thủ tướng quyết ñịnh 22. Không mua vàng dưới 1 lượng 23. Trúng tuyển ñại học vẫn phải ñi nghĩa vụ quân sự. 24. ðánh thuế vàng 25. Trẻ dưới 10 tuổi và thương bệnh binh phải mua vé qua phà 26. ði nước ngoài 2 năm bị xóa tên trong hộ khẩu 27. Bộ giáo dục cấm phát tán thông tin tiêu cực 28. Xe khách ñược gắn sao ñể phân ñịnh chất lượng. 29. ðánh thuế tiền tiết kiệm 30. Chửi cảnh sát bị phạt 5 triệu. 31. Phạt người ñội mũ bảo hiểm dỏm (mại dâm thì bắt người bán, mũ bảo hiểm thì bắt người mua) 32. ðấu thầu bán vàng ñể giảm giá 33. Thông tư 08/2013 BTC cấm ký chứng từ bằng bút mực ñen (!) 34. CA ñược phép bắn người cản trờ thi hành công vụ 35. Ngoại tình bị phạt 1 triệu ñồng. 36. Xe máy 2 bánh phải có iấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. 37. Phạt tiền giáo viên không ñạt chuẩn. 38. “Quyền công dân có thể bị giới han..” (dự thảo hiến pháp 2013) 39. “Khiếu kiện nhiều lần phải ñặt cọc” 40. Dự thảo luật thi ñua khen thưởng bổ sung hàng loạt các danh hiệu mới: nhà khoa học nhân dân, nhà khoa học ưu tú, và ñặc biệt, danh hiệu “DANH NHÂN”. 41. Chở trẻ ñi xe máy phải kèm giấy khai sinh 42. Trang bị iPad cho cảnh sát giao thông 43. Nói xúc phạm người sinh con 1 bề (toàn trai hay toàn gái) bị phạt 1 triệu ñồng 44. Nhà ở thương mại ñược giảm diện tích xuống 25m2 45. Phải xin tạm vắng trước khi ñăng ký tạm trú 46. Phạt ngoại tình tăng 5 triệu. 47. Phạt rồi bỏ phạt kết hôn ñồng giớ 48. Phạt tội mạo danh người khác trên facebook

67

49. Luật hóa cho phép chạy chức, chạy quyền (PGS.TS Nguyễn Hữu Tri) 50. ðề nghị “còn trinh tiết mới ñược thi hoa hậu”. 51. ðề xuất cấm bán rượu bia sau 22h. 52. Học sinh muốn học thêm phải làm ñơn 53. Trẻ sơ sinh phải có mã số thuế. 54. Tết 2014 ñược ñốt pháo không nổ (?) 55. Muốn chống tiêu cực thi cử phải ñăng ký trước. 56. Phạt tiền nếu không mặc quần áo lót nơi ñông người. 57. Nói tục nơi công cộng phạt 200 ngàn ñồng. 58. Cấm xây nhà nhại kiến trúc cổ ñiển Pháp. 59. Thay ñổi lời quốc ca. 60. Dán tem ñồ uống, kể cả bia. 61. Chào mừng ngày báo chí cách mạng VN 21-6, BV ña khoa Hoàn Mỹ Cửu Long (Cần Thơ) cho phóng viên và vợ phòng viên khám phụ khoa miễn phí. 62. Doanh nghiệp có 10 lạo ñộng trở lên phải tổ chức hội nghị lao ñộng hàng năm. 63. Ưu tiên 2 ñiểm thi ñại học cho bà mẹ VN anh hùng (hoạt ñộng CM từ trước 1-1-1945) (ngày 10-7-2013) 64. Phụ nữ 33 tuổi trờ lên không ñược phép mang thai 65. Chống chì chiết vợ bị phạt. 66. Chồng kiểm soát tiền vợ sẽ bị phạt. 67. Trang bị Ipad cho ñại biểu HðND tại Sóc Trăng. 68. Có con ngoài giá thú phải xin phép lãnh ñạo. (bà phó phòng quậy ở Trà Vinh) Dĩ nhiên trong bảng tổng kết này còn thiếu và có vài chỗ chưa chính xác lắm, do tôn trọng tác giả, tôi không chỉnh sửa, mong rằng tác giả cập nhật và chỉnh ñốn lại cho ñầy ñủ và chính xác hơn.

THỨ TRƯỞNG BỘ GIÁO DỤC CÓ VẤN ðỀ VỀ TÂM THẦN?

Mẹ VN anh hùng ñược cộng 2 ñiểm khi thi ñại học (Trái hay Phải) - Bộ Giáo dục và ðào tạo ban hành Thông tư quy ñịnh, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt ñộng cách mạng trước 1/1/1945 sẽ thuộc ñối tiên ưu tiên, ñược cộng 2 ñiểm khi dự thi ñại học, dù có thể tuổi ñời ñã thuộc xưa nay hiếm.

68

Ngày 4/7, Bộ GD&ðT ñã ban hành Thông tư 24/2013/TT-BGDðT sửa ñổi, bổ sung ñối tượng ưu tiên tại Quy chế tuyển sinh ñại học, cao ñẳng hệ chính quy. Theo ñó, tại ñiểm a của khoản 1 ñiều 7 bổ sung ñối tượng ưu tiên vào ñối tượng 03, gồm: Bà mẹ Việt Nam anh hùng; người hoạt ñộng cách mạng trước ngày 1/1/1945; người hoạt ñộng cách mạng từ ngày 1/1/1945 ñến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. Bên cạnh các ñối tượng ñã ñược quy ñịnh ưu tiên từ trước như: Người hoạt ñộng kháng chiến bị nhiễm chất ñộc hoá học; người hoạt ñộng cách mạng, hoạt ñộng kháng chiến bị ñịch bắt tù, ñày; người hoạt ñộng kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế; người có công giúp ñỡ cách mạng. Thông tư do Thứ tr ưởng Bùi Văn Ga (ảnh trên) ký căn cứ Nghị ñịnh 31/2013 của Chính phủ về việc quy ñịnh chi tiết, hướng dẫn thi hành một số ñiều của Pháp lệnh ưu ñãi người có công với cách mạng, và theo ñề nghị của Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm ñịnh chất lượng giáo dục. Thông tư có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19/8/2013. Hiện cả nước còn hơn 44.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng còn sống, nhưng hầu hết các mẹ tuổi ñã cao, sức yếu, nhiều mẹ cuộc sống còn khó khăn, sống neo ñơn lúc tuổi già. Còn nếu tính tuổi những người hoạt ñộng cách mạng trước cách mạng tháng 8/1945, nếu tính sinh vào năm 1945 và hoạt ñộng cách mạng (ñiều không thể) thì năm nay ñã 68 tuổi, còn nếu hoạt ñộng từ năm 7-10 tuổi, thì năm nay cũng ñã 75-80 tuổi, không biết còn ñủ sức ñi thi ñại học hay không.

Phạm Thanh Theo: Phụ nữ to dày

TTX V ỉa Hè bình luận - Việt Nam sẽ không còn người khùng nữa, vì mấy quan chức ở Bộ GDðT giành hết phần khùng rồi. Không tin hả? Xem thông tư này sẽ rõ: Thông tư sửa ñổi, bổ sung ñối tượng ưu tiên quy ñịnh tại ñiểm a khoản 1 và ñiểm a khoản 2 ðiều 7 của Quy chế tuyển sinh ñại học, cao ñẳng hệ chính quy (MOET). Thông tư này bổ sung ñối tượng ưu tiên thi ñại học là: “Bà mẹ VN anh hùng; người hoạt ñộng cách mạng trước ngày 01/01/1945; người hoạt ñộng cách mạng từ ngày 01/01/1945 ñến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945“.

69

Cứ cho là 10 tuổi bắt ñầu tham gia hoạt ñộng cách mạng ñi, thì những người này trẻ nhất cũng phải sinh năm 1935, nghĩa là ít nhất cũng ñã 78 tuổi. Giả sử thi ñại học ñậu ngay, học tiếp 4 năm (cứ cho là sức học của họ như thanh niên, học ñúng 4 năm ra trường, không bị lưu ban), thì học xong ðH cũng ñã 82 tuổi. Tốt nghiệp xong, mang bằng ñi xin việc dưới diêm vương? Hay là các cụ học ñể lấy kiến thức, biết ñâu xuống dưới ñó ñược diêm vương ưu tiên (thêm 1 lần nữa), người uyên bác sẽ cho ñi ñầu thai sớm hơn? – Thi ñại học: Ưu tiên …Bà mẹ Việt Nam anh hùng! (TP). “Thông tư do Thứ trưởng Bùi Văn Ga ký cho biết, theo ñề nghị của Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm ñịnh chất lượng giáo dục có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19/ 8 /2013“. – Cộng ñiểm cho bà mẹ Việt Nam anh hùng… thi ñại học (TT).

TU LIEUTU LIEUTU LIEUTU LIEU

THAM KHAOTHAM KHAOTHAM KHAOTHAM KHAO

70

KHI LƯƠNG THIỆN LÀ THỪA Posted by hoingovanchuong on 08.07.2012

GSND Hoàng Ngọc Hiến – Ảnh NðT

MI LY

Hội thảo “Hoàng Ngọc Hiến – bậc trí giả lương thiện” gây chú ý ngay từ cái tên. Người thích ñùa có thể hỏi xoáy: “Trí giả nước mình chỉ mỗi ông Hiến lương thiện chăng?”.

Lương thiện – phẩm chất…ít ai có?

Cái tên hội thảo Hoàng Ngọc Hiến – bậc trí giả lương thiện ñể lại cho người tham dự những suy tưởng thú vị. Một khán giả tự nhận “vô danh” nói: “Nếu lấy mấy chữ trí giả lương thiện gắn cho Hoàng Ngọc Hiến, có nghĩa ñó là một nét ñộc ñáo, chưa kể có khi ông là duy nhất, nghĩa là trí giả ở ta ngoài Hoàng Ngọc Hiến ra thì…

Theo tôi, nên thêm hai chữ vào thì sẽ còn chính xác hơn, ñó là Hoàng Ngọc Hiến – bậc trí giả lương thiện cuối cùng”. Phát biểu này ñáng suy ngẫm, nhưng cũng hơi… bi quan cho nền học thuật nước nhà.

Bởi Hoàng Ngọc Hiến qua lời kể của bạn bè, là một người lạc quan. Sự lương thiện, theo ông, không hề hiếm hoi ñến thế. Trao ñổi sau hội thảo, một khán giả khác chia sẻ, ông chưa ñồng ý với hai chữ “l ương thiện”, không phải vì ông Hiến không… lương thiện.

Lý do là trong cuốn Luận cương ñạo ñức học (tài liệu lưu hành nội bộ của trường Nghiệp vụ và lý luận từ năm 1976), Hoàng Ngọc Hiến từng trích dẫn lời nhà thơ- nhà soạn kịch Bertolt Brecht (ðức): “Chỉ tốt không thôi chưa ñủ. Phải sáng tạo hoàn cảnh trong ñó lòng tốt trở nên thừa”.

71

Qua ñó, Hoàng Ngọc Hiến chỉ ra rằng, “lương thiện” là một thứ bắt- buộc-phải- có của con người trong xã hội. ðiều ông hướng ñến là một xã hội trong ñó tử tế là một lẽ ñương nhiên, không cần bàn ñến, cũng không cần phải kêu gọi. Lúc ñó luật pháp sẽ là cơ sở ñể con người sống với nhau.

Ý tưởng vừa vĩ ñại vừa có phần không tưởng ñó, Brecht ñã nghĩ ñến từ ñầu thế kỷ 20.

Sang ñến thế kỷ 21 rồi, chúng ta vẫn còn luẩn quẩn kêu gọi lòng tốt ở nhau, chứ chưa ý thức ñược rằng, kêu gọi không thôi chưa ñủ, chúng ta phải loại bỏ những thứ sinh ra cái xấu, chỉ khi ñó lòng tốt mới trở nên thừa, không ai là không có. Nếu thế, ở Việt Nam, chắc cũng không chỉ mình Hoàng Ngọc Hiến ñược tôn vinh là “bậc trí giả lương thiện” nữa?

“Cái n ước mình nó thế” – bó tay hay là không?

“Cái nước mình nó thế” là câu cửa miệng của không ít người Vi ệt nhưng trong giới học thuật thì ñược gắn với tên Hoàng Ngọc Hiến. Tại hội thảo, nhà phê bình ðỗ Lai Thúy nêu ra một nghịch lý: ñây là câu nói ñầy minh triết, nhưng vấn ñề nằm ở cách người ta vận dụng câu nói này vào ñời sống. Giữa ñường gặp chuyện bất bình, tặc lưỡi: Cái nước mình nó thế. ðứng trước một chuyện phi lý, thay vì tìm cách lý giải và thay ñổi, lại chép miệng: Cái nước mình nó thế va… buông xuôi. Lương tâm lại ngủ yên. Những cái ñó rất tai hại. Tâm thức dân gian, cái gì cũng trở thành huyền thoại, giai thoại, không có tính khoa học”.

Có lẽ lại phải trích Nguyễn Huy Thiệp ñể thanh minh cho Hoàng Ngọc Hiến một chút- trong bài phú nhớ tiếc Hoàng Ngọc Hiến mà ông ñọc trong hội thảo: “Cái nước mình nó thế!/ Phảng phất nụ cười xòa…/ Cười xong thì rơi lệ /Lòng người ñau xót xa!”.

Ông “hi ện thực phải ñạo” và ñiều ñáng tiếc

Bà Tố Nga, vợ nhà nghiên cứu Hoàng Ngọc Hiến cùng nhà thơ Hữu Thỉnh tại hội thảo. Ảnh: Mi Ly.

Tên Hoàng Ngọc Hiến gắn liền với bốn chữ “hiện thực phải ñạo”, vừa làm nên tên tuổi ông, vừa khiến cuộc ñời ông lao ñao. ðó là bốn chữ ñược ông gọi thẳng ra trong bài viết Về một ñặc ñiểm của văn học và nghệ thuật ở ta trong giai ñoạn vừa qua, thường ñược giới văn nghệ gọi tắt là bài “văn học phải ñạo”, in trên báo Văn nghệ ra ngày 9-6-1979.

72

(Tiếc một ñiều, không rõ lý do gì, bài viết giá trị này lại không ñược ñưa vào cuốn Hoàng Ngọc Hiến… Viết ra mắt cùng lúc với hội thảo về ông tối 4-7 tại Hà Nội).

Trong bài này, ông viết: “Nhìn chung, trong sáng tác hiện nay, sự miêu tả cái phải tồn tại lấn át sự miêu tả cái ñang tồn tại… Tác giả dường như quan tâm ñến sự phải ñạo nhiều hơn tính chân thật.

Có thể gọi loại tác phẩm này là “chủ nghĩa hiện thực phải ñạo”. Bài viết ñã khiến Hoàng Ngọc Hiến mất vị trí hiệu trưởng Trường Viết văn Nguyễn Du, lận ñận gần 10 năm trời.

Nhắc ñến ñiều này trong hội thảo, PGS Phạm Vĩnh Cư tiếc nuối: “N ếu anh Hiến không viết cái bài ñó mà cứ lẳng lặng làm công việc ñược giao ở Trường Nguyễn Du, thì ñường công danh của anh suôn sẻ hơn nhiều. Anh sẽ làm ñược nhiều việc lớn hơn, xứng ñáng với tầm cỡ của anh hơn. Bởi anh Hiến là người biết tập hợp xung quanh mình những trí thức lớn trong văn học nghệ thuật, khoa học xã hội và nhân văn”.

Bài viết bị công kích tơi bời, theo PGS Phạm Vĩnh Cư. Ông kể: “Anh Hiến biết sẽ không có báo nào ñăng bài phản bác của anh, nhưng với mỗi bài phê phán mình, anh cặm cụi viết bài trả lời gửi riêng cho người ñó. Tôi cảm phục và rất thương anh vì ñiều ñó”.

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo lại cho rằng “hiện thực phải ñạo” không hẳn khiến con ñường công danh của ông Hiến ñi xuống. Theo nhà thơ, ñây là ñóng góp quan trọng của người thầy Hoàng Ngọc Hiến, thay ñổi tư duy sáng tác của giới văn nghệ thời ñó, nhờ ñó mà có những Tản mạn thời tôi sống, Tướng về hưu, Bước qua lời nguyền, rồi Nỗi buồn chiến tranh… trung thực hơn với cuộc ñời.

*

Hoàng Ngọc Hiến có học vị Phó tiến sĩ (bảo vệ tại Liên Xô 1964), nhưng từ lâu, vừa do nhầm lẫn vừa do trân trọng, người ta quen gọi ông là “Giáo sư”. Nói ñến ông, nên nhắc lại nhận ñịnh của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp cách ñây nhiều năm: “Nh ững người ở ñẳng cấp elite (ưu tú) như ông, ở ta không có nhiều, trong 80 triệu dân có chừng 30 người”. Hoàng Ngọc Hiến (1930 – 2011) là một bậc trí giả quan trọng. Nói như nhà văn Văn Chinh: “Là th ầy của nhiều nhà văn nhà thơ lớn, ông Hiến cũng là một học trò chuyên nghiệp, học suốt 80 năm không nghỉ”. Lý lu ận phê bình văn học là lĩnh vực khiến Hoàng Ngọc Hiến ñược biết ñến, ông có công dìu dắt và giới thi ệu Nguyễn Huy Thiệp, Bảo Ninh, Tạ Duy Anh, Nguyễn Tr ọng Tạo… Ngoài ra, ông còn là nghiên cứu tri ết học, minh tri ết, dịch thuật… Nhà phê bình ðỗ Lai Thúy gọi ông là “nhà bách khoa”.

NHỚ TIẾC HOÀNG NGỌC HIẾN (Phú g ửi bạn văn của NGUYỄN HUY THIỆP)

Nhớ thay, Hoàng Ngọc Hiến! Tiếc thay, Hoàng Ngọc Hiến! Bậc trí giả lương thiện, Một người xưa nay hiếm!

Nhớ ông xưa: Sinh ở chốn Lam Hồng,

73

-“Quê choa gì cũng biết, Riêng hạnh phúc lại không!” Thật ñúng lời người biết!

* ði du học ở Nga, Ngậm ngùi lòng xót xa: -“ ðàn bò qua biên giới, Thành tiến sỹ ñược a?” ðúng là lời người hiệt! * Thời “hi ện thực phải ñạo”, Thời “b ước qua lời nguyền”, Thời “loanh quanh minh triết”, Vẫn giữ vẹn phẩm tiết! * -“Cái nước mình nó thế!” Phảng phất nụ cười xòa… Cười xong thì rơi lệ, Lòng người ñau xót xa! * Nhớ thay, Hoàng Ngọc Hiến! Tiếc thay, Hoàng Ngọc Hiến! Bậc trí giả lương thiện, Một người xưa nay hiếm!

Tiếc ông xưa: Về dựng trường Nguyễn Du,

Hoang ñường và ngây thơ! Chuyện “Ngu công dời núi”, Học ðạo mà như ñùa! * Than ôi, công ông lớn, Bao học trò thành danh! Tên tuổi trùm thiên hạ, ðều từ ñây mà thành: * Bọn ðăng Khoa, Hữu Thỉnh, ðám Trọng Tạo, Bảo Ninh… Lũ Y Ban, Trung ðỉnh, ðến Mỹ Dạ, Văn Chinh… Công nông binh ñủ cả, Hốt nhiên tự dưng thành! * Than ôi ñức ông lớn,

74

Sống chẳng màng hư danh! Chết ñược phong Sư tử Hỏi ông có giật mình? * Nhớ thay, Hoàng Ngọc Hiến! Tiếc thay, Hoàng Ngọc Hiến! Bậc trí giả lương thiện, Một người xưa nay hiếm! * Nhớ ông xưa: Hồi nào ñến gặp ông,

Ông không chúc thuận buồm, Cũng chẳng chúc xuôi gió, Nước mắt hòa chén cơm, Cứ giận ông chúc xỏ! * Hai nhăm năm rồi ñó, Câu chúc mãi theo tôi… Chợt hiểu ở nước mình: -“Nhà văn khổ như chó!” * Nhớ thay, Hoàng Ngọc Hiến! Tiếc thay, Hoàng Ngọc Hiến! Bậc trí giả lương thiện, Một người xưa nay hiếm!

Than ôi, Thượng hưởng!

Hãy cứu lấy trẻ con! Hãy cứu lấy tiếng Việt! Hãy cứu lấy nước mình!

- Học ông Hoàng Ngọc Hiến!

*Dưới ñây là chùm ảnh buổi tọa ñàm:

75

Các diễn giả từ trái qua: nhà văn ðà Linh, TS Phạm Vĩnh Cư, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo, nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Mai, TS ðỗ Lai Thúy và nhà phê bình Lại Nguyên Ân trong cuộc tọa ñàm về Hoàng Ngọc Hiến – Ảnh: Hà Hương

Dù trời mưa, lại diễn ra vào buổi tối nhưng buổi tọa ñàm vẫn thu hút sự có mặt của ñông ñảo những người quan tâm. Các ñại biểu tranh thủ ñọc bài báo về GS Hoàng Ngọc Hiến khi tọa ñàm chuẩn bị bắt ñầu.

Nhà văn ðà Linh dẫn dắt buổi tọa ñàm. Anh cũng là người biên soạn cuốn sách mang tên “Hoàng Ngọc HIến… viết” của GS Hoàng Ngọc Hiến ñược Công ty Bách Việt ấn hành trong dịp này.

GS Phạm Vĩnh Cư ấn tượng với GS Hoàng Ngọc Hiến từ những quan sát tinh tế của ông từ những ngày còn học tập tại Liên Xô. Ông cũng là người kế tục sự nghiệp tại Trường Viết văn Nguyễn Du (nay là Khoa Viết văn – Viết báo – ðH Văn hóa Hà Nội) mà GS Hoàng Ngọc Hiến dành nhiều tâm huyết xây dựng buổi ban ñầu.

Nhà nghiên cứu phê bình văn học Lại Nguyên Ân bày tỏ, ông biết ñến cái tên Hoàng Ngọc Hiến từ khi còn là sinh viên ðại học Tổng hợp Hà Nội sơ tán tại Thái Nguyên qua bài viết “Tri ết lý Truyện Kiều” in trên Tạp chí Văn học từ năm 1966.

76

Nhà văn Văn Chinh nhớ lại, thầy Hiến từng nói “ðại hoc là nơi người ta ñến ñể gặp những người tài giỏi”, và ông còn có một ñịnh nghĩa nữa về Giáo sư: với thầy Hiến, Giáo sư là người học trò chuyên nghiệp, người học trò cả ñời…

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp ñọc một bài phú về GS Hoàng Ngọc Hiến. “Bậc trí giả lương thiện” cũng là cụm từ ñược tác giả “Tướng về hưu” sử dụng trong bài phú.

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo, một người học trò, người em của GS Hoàng Ngọc Hiến cho rằng Hoàng Ngọc Hiến là một người không bao giờ dừng trên con ñường khoa học, ngay cả khi trái tim ñã ngừng ñập rồi ông cũng còn mang ñi nhiều ý tưởng, nhiều suy nghĩ, nhiều cuốn sách chưa ñược viết ra. Nguyễn Trọng Tạo cho rằng, những lý luận của GS Hoàng Ngọc Hiến ñã làm thay ñổi diện mạo văn học Việt Nam cuối thế kỷ 20.

Trong phần phát biểu tại tọa ñàm, nhà thơ Hữu Thỉnh nói rằng, ba năm ông học tại Khóa 1 Trường Viết văn Nguyễn Du, thầy Hiến chỉ giảng có một tiết học 45 phút thôi nhưng ñã ñể lại trong ông những ấn tượng sâu sắc. “Trong cuộc ñời của thầy Hoàng Ngọc Hiến có lúc thầy ñi trên ñại lộ, có lúc

77

ngồi trên xe hơi, có lúc leo dây một mình trên những chặng ñường khoa học…”, nhà thơ Hữu Thỉnh xúc ñộng nói. Ông nói rằng, ông là người ñược biết những lúc thầy “leo dây” như thế và những kỷ niệm ấy ông muốn giữ lại cho riêng mình.

Nhà thơ Hữu Thỉnh cũng bày tỏ lời cám ơn với phu nhân GS Hoàng Ngọc Hiến, một người luôn ñứng ñằng sau giúp GS dành tâm sức cho sự nghiệp nghiên cứu. Ông cho rằng, cần tiếp tục “vẽ chân dung” GS Hoàng Ngọc Hiến, bởi ông là người tiêu biểu về nhiều phương diện.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Mai, người làm việc với GS Hoàng Ngọc Hiến những năm tháng cuối ñời tại Trung tâm Minh triết Việt nói về cuốn sách cuối ñời Hoàng Ngọc Hiến gửi cho ông có tên “Luận bàn về Minh triết Việt” trước khi GS ñột ngột ra ñi. Ông và anh em trong Trung tâm Minh triết Việt gọi ñó là “lời lối linh của một nhà văn hóa”. Ông cũng gọi GS Hoàng Ngọc Hiến là con người của những câu hỏi, quan trọng hơn, ñó là những câu hỏi ñúng.

TS Trần Thu Dung về từ Pháp ñã kể lại những kỷ niệm với GS Hoàng Ngọc Hiến trong những chuyến công tác tại Pháp của ông. ðọng lại trong chị ñó là hình ảnh một con người giản dị, luôn trân trọng những ñồng nghiệp lớp sau, những người bên dưới mình.

78

Phát biểu cuối cùng và ñược coi như ý kiến khép lại buổi tọa ñàm, nhà phê bình ðỗ Lai Thúy cho rằng, Hoàng Ngọc Hiến là người chứa ñựng nhiều nghịch lý, và ñó là ñặc ñiểm của những thiên tài. ðỗ Lai Thúy nêu lên 4 nghịch lý của Hoàng Ngọc Hiến mà theo ông ñó cũng là 4 ñiều làm nên tầm cỡ của Giáo sư.

Tại buổi tọa ñàm, bức họa ñược dùng làm hình nền sân khấu (công trình chung của họa sĩ Hữu Thanh và nhiếp ảnh gia Nguyễn ðình Toán) cũng ñược Công ty Bách Việt và Trung tâm Văn hóa Pháp tặng cho gia ñình GS Hoàng Ngọc Hiến.

Con rể GS Hoàng Ngọc Hiến, nhà văn Nguyễn Bình Phương, cùng mẹ vợ tại buổi tọa ñàm.

Ảnh: Xuân Thủy

79

Những hình ảnh về Việt Nam (HN & SG) thập niên 1890

Bờ hồ Hoàn Kiếm, gần lối vào đền Ngọc Sơn, Hà Nội 1896. Một trạm tàu điện đã được xây dựng tại khu vực này năm 1916. Hình ảnh do nhiếp ảnh gia Pháp Firmin André Salles (1860-1929) thực hiện, được giới thiệu trong bộ sưu tập của thành viên Manhhai trên trang Flickr.com.

Cầu Thê Húc trên hồ Hoàn Kiếm năm 1896 là một cây cầu gỗ khá thô sơ. Trong lịch sử tồn tại, cây cầu này đã nhiều lần bị gãy và được dựng lại.

Đình Trấn Ba, một công trình thanh thoát trong đền Ngọc Sơn, 1896.

80

Tháp Rùa năm 1896, nhìn kỹ sẽ thấy trên đỉnh tháp có một bức tượng Nũ thần Tự dophiên bản thu nhỏ.

Ngôi đền phía Bắc trong quần thể đền Ngọc Sơn là nơi thờ danh tướng Trần Hưng Đạo, 1896.

Mặt tiền của đền Quán Thánh cạnh Hồ Tây, Hà Nội năm 1896.

81

Bờ Hồ Tây, phía trước đền Quán Thánh, ngày nay là nơi đường Thanh Niên chạy qua.

Bốn trụ cột ở lối vào Văn Miếu – Quốc Tử Giám, 1896. Người Pháp gọi công trình này là “chùa Quạ”, vị có rất nhiều quạ làm tổ ở đây.

82

Hồ nước đối diện Khuê Văn Các trong Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Khuê Văn Các nằm ở bên phải bức ảnh.

Đôi hạc ở hai bên ban thờ trong Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Chùa Một Cột năm 1896.

83

Khung cảnh nhìn từ trên cầu thang của chùa Một Cột, năm 1896.

Chùa Một Cột năm 1898, trông khá tàn tạ so với bức ảnh chụp 2 năm trước đó.

Nghệ nhân thêu Phan Van Khoan vẽ hình Chùa Một cột để thêu, Hà Nội 1898.

84

Thợ thêu Phan Văn Khoan tại nhà mình ở Hà Nội trong ngày Tết, 1898.

Chân dung chụp năm 1896 của chàng trai 17 tuổi Vi Văn Định – con trai của Tổng đốc Lạng Sơn Vi Văn Lý. Sau này ông Vi Văn Định trở thành Tổng đốc tỉnh Thái Bình (1929-1937) và tỉnh Hà Đông (1937-1941).

Ông Vi Văn Định cũng là bố vợ của hai người nổi tiếng, đó là Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Văn Huyên và GS Hồ Đắc Di – Hiệu trưởng trường ĐH Y Hà Nội.

85

Ba người con khác của Tổng đốc Lạng Sơn (ngồi và đứng trên ghế).

Tam quan của đền Kiếp Bạc, Hải Dương năm 1904.

Đàm đông tụ tập nghe xướng danh người trúng tuyển trong kỳ thi Hương Nam Định năm 1897. Dưới triều Nguyễn, cứ 3 năm triều đình lại mở khóa thi Hương ở các tỉnh lớn dành cho mọi đối tượng, người thi đỗ năm sau sẽ lên kinh đô để thi Hội và thi Ðình.

86

Công bố tên người trúng tuyển kỳ thi Hương, Nam Định năm 1897. Người có nhiệm vụ xướng danh các sĩ tử đỗ đạt sẽ cầm một chiếc loa, đứng trên cao và đọc to họ tên, quê quán của từng người.

Thí sinh trúng tuyển diễu hành qua các giám khảo, Nam Định năm 1897.

87

Ông Cao Xuân Dục, Tổng đốc Nam Định có mặt trong buổi lễ vinh danh những người đỗ đạt, 1897.

Nhà thờ Đức Bà ở Sài Gòn năm 1895.

88

Tòa nhà bưu điện Sài Gòn, 1895.

Tòa nhà pháp đình ở Sài Gòn năm 1896 (nay là Tòa án Nhân dân TP HCM).

Dinh Toàn quyền ở Sài Gòn, 1896. Công trình này đã bị hai phi công chế độ Sài Gòn ném bom phá hủy năm 1962, được xây dựng lại và khánh

thành năm 1966 (lúc này gọi là Dinh Độc Lập), sau năm 1975 thì đổi tên thành Hội trường Thống Nhất.

Đại lộ Norodom (nay là đường Lê Duẩn) ở Sài Gòn năm 1896. Phía xa là bức tượng Gambetta.

89

Thảo Cầm Viên Sài Gòn, 1895.

90

Một khách sạn ở Sài Gòn, 1895.

91

Miếu Thất Phủ của người Hoa ở Chợ Lớn, 1895.

92

Rạch Bến Nghé, Sài Gòn năm 1 Theo Kiến thức