didem gedik
TRANSCRIPT
1
TC.
ERCĠYES ÜNĠVERSĠTESĠ
ECZACILIK FAKÜLTESĠ
N-HETEROARĠL VE N-ARĠL TĠYAZOL ÜRE
TÜREVLERĠ SENTEZĠ
Hazırlayan
Didem GEDĠK
DanıĢman
Öğr. Gör. Dr. ġengül Dilem DOĞAN
Bitirme Ödevi
Haziran 2014
KAYSERĠ
2
TC.
ERCĠYES ÜNĠVERSĠTESĠ
ECZACILIK FAKÜLTESĠ
N-HETEROARĠL VE N-ARĠL TĠYAZOL ÜRE
TÜREVLERĠ SENTEZĠ
Hazırlayan
Didem GEDĠK
DanıĢman
Öğr. Gör. Dr. ġengül Dilem DOĞAN
Bitirme Ödevi
Haziran 2014
KAYSERĠ
i
BĠLĠMSEL ETĠĞE UYGUNLUK
Bu çalıĢmadaki tüm bilgilerin, akademik ve etik kurallara uygun bir Ģekilde elde
edildiğini beyan ederim. Aynı zamanda bu kural ve davranıĢların gerektirdiği gibi, bu
çalıĢmanın özünde olmayan tüm materyal ve sonuçları tam olarak aktardığımı ve
referans gösterdiğimi belirtirim.
Didem GEDĠK
ii
“N-Heteroaril ve N-Aril Tiyazol Üre Türevleri Sentezi” adlı Bitirme Ödevi Erciyes
Üniversitesi Lisansüstü Tez Önerisi ve Tez Yazma Yönergesi’ne uygun olarak
hazırlanmıĢtır ve Temel Bilimler Anabilim Dalı’nda Bitirme ÖdEVĠ olarak kabul
edilmiĢtir.
Tezi Hazırlayan DanıĢman
Didem Gedik Öğr. Gör. Dr.ġengül Dilem Doğan
Temel Bilimler ABD BaĢkanı
Doç. Dr. Nefise Nalan ĠMAMOĞLU ġĠRVANLI
ONAY:
Bu tezin kabulü Eczacılık Fakültesi Dekanlığı’nın ..…/…../….. tarih ve ……/……
Sayılı kararı ile onaylanmıĢtır.
…../…../…..
Prof. Dr. Müberra KoĢar
Dekan
iii
TEġEKKÜR
Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğrencisi olarak Temel Bilimler Anabilin
Dalında yaptığım bitirme ödevime adaptasyonumda, çalıĢmalarımı yönlendirmesinde,
araĢtırmalarımın her aĢamasında bilgi, öneri ve yardımlarını esirgemeyerek akademik
ortamda olduğu kadar insani iliĢkilerde sonsuz desteğiyle geliĢmeme katkıda bulunan
danıĢman hocam Sayın Öğr. Gör. Dr. Dilem Doğan’a, sitotoksisite çalıĢmalarıma
yardımcı olan Doç. Dr. M. Betül Aycan ve ArĢ. Gör. AyĢe Kübra Karaboğa’ya,
çalıĢmalarım süresince birçok fedakârlıklar gösterip beni destekleyerek her an yanımda
olan ve yaĢamımın her döneminde bana duydukları güven için aileme en derin
duygularla teĢekkür ederim.
Didem GEDĠK
iv
N-HETEROARĠL VE N-ARĠL TĠYAZOL ÜRE TÜREVLERĠ SENTEZĠ
Didem GEDĠK
Erciyes Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi
Temel Bilimler Anabilim Dalı
Bitirme Ödevi, Haziran 2014
DanıĢman: Öğr. Gör. Dr. ġengül Dilem Doğan
ÖZET
Bu çalıĢmada sitotoksik etkiye yönelik çalıĢmalar yapmak üzere 1-(4-(1H-
benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-fenil üre türevi 3 bileĢik sentezlenmiĢtir. Tez
kapsamında üre grubu içermeyen 4-(1H-benzo[d ] imidazol-2-Ġl) tiyazol-2-amin
bileĢiğine de sitotoksisite testi uygulanmıĢ olup sitotoksik etkinin üre grubundan
kaynaklandığı açıklanmıĢtır. Sitotoksik etkiye yönelik çalıĢmalar SRB deneyine göre
yapılmıĢ olup 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-fenil üre bileĢiğinde doza
bağımlı ve birbirine paralel olarak yapılan testte maksimum etkiyi gösteren bileĢik
olmuĢtur. Sentezlenen türevler ; 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-fenil üre
, 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4-dimetoksi fenil) üre , 1-(4-(1H-
benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4,5-trimetoksi fenil) üre bileĢikleridir.
BileĢiklerin hepsi orijinal olup literatüre kayıtlı olmayan yöntemler ile sentezlenmiĢtir.
Sentezlenen bileĢiklerin yapıları 1H-NMR ve
13C-NMR spektrumları ile aydınlatılmıĢtır.
Anahtar Kelimeler: Üre, Tiyazol, Benzimidazol, Sitotoksisite, Açil azid
v
SYNTHESIS N-HETEROARYL AND N-ARYL TIAZOLE UREA
DERĠVATĠVES
Didem GEDĠK
Erciyes University, Pharmacy Faculty
Department of Basic Science
Final Project, June 2014
Advisor: Öğr. Gör. Dr.ġengül Dilem Doğan
ABSTRACT
In these study 3 different phenyl urea derivatives, 1-(4-(1H-benz[d]imidazole-2-yl)
tiazole -2-yl)-3-phenyl urea , were synthesized and examine the cytotoxic activity of
this compounds. In these study cytotoxicity of 1-4-(1H-benz[d]imidazole -2-yl) tiazole-
2-amine was examined and this result is not good and it is concluded that cytotoxic
effect eraised from urea groups. Cytotoxic studies was made according to the SRB
assay and compound 1-(4-(1H-benz[d]imidazole -2-yl) tiazole-3-phenyl have been
tested dose dependent and parallel to each other and the compound showed better effect.
Synthesized derivatives are 1-(4-(1H-benz[d] imidazole -2-yl)tiazole-2-yl)-3-phenyl
urea, 1-(4-(1H-benz[d] imidazole -2-yl)tiazole-2-yl)-3-(3,4-dimethoxy phenyl) urea, 1-
(4-(1H-benz[d] imidazole -2-yl)tiazole-2-yl)-3-(3,4,5-trimethoxy phenyl) urea. All of
compound are original and were synthesized new methods. The structures of the
compounds synthesized was characterized by 1H-NMR and
13C-NMR.
Key words: Urea, Tiazole, Benzimidazole, Cytotocity, Acyl azide
vi
ĠÇĠNDEKĠLER
BĠLĠMSEL ETĠĞE UYGUNLUK .................................................................................. i
KABUL ONAY ................................................................................................................ ii
TEġEKKÜR ................................................................................................................... iii
ÖZET ............................................................................................................................... iv
ABSTRACT ..................................................................................................................... v
ĠÇĠNDEKĠLER .............................................................................................................. vi
ġEKĠLLER LĠSTESĠ ................................................................................................... viii
1.GĠRĠġ VE AMAÇ ........................................................................................................ 1
2. GENEL BĠLGĠLER .................................................................................................... 3
2.1.ÜRE ......................................................................................................................... 3
2.1.1.Üre Hakkında Genel Bilgiler ............................................................................ 3
2.1.2.Üre Türevlerinin Genel Sentez Yolları ............................................................. 4
2.1.3.Ürenin Kullanım Alanları ve Biyolojik Aktivitesi ........................................... 6
2.2.ĠMĠDAZOL VE BENZĠMĠDAZOL ........................................................................ 9
2.2.1.Ġmidazol ve Benzimidazol Hakkında Genel Bilgiler ........................................ 9
2.2.2.Benzimidazollerin Genel Sentez Yöntemleri ................................................. 11
2.3.TĠYAZOLLER ...................................................................................................... 14
2.3.1.Tiyazoller Hakkında Genel Bilgi .................................................................... 14
2.3.2.Tiyazollerin Genel Sentez Yöntemleri ........................................................... 15
2.4.SĠTOTOKSĠSĠTE TESTĠ ...................................................................................... 16
3. GEREÇ VE YÖNTEM ............................................................................................. 18
3.1. 2-1(-HĠDROKSĠ ETĠL )BENZĠMĠDAZOL SENTEZĠ ....................................... 18
3.2. 1-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL -2-ĠL) ETANON SENTEZĠ ................................ 18
3.3. 1-4-(1H-BENZO[d ] ĠMĠDAZOL-2-ĠL) TĠYAZOL-2-AMĠN SENTEZĠ ........... 19
3.4. 1-(4-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL-2-ĠL)TĠYAZOL-2-ĠL)-3-FENĠLÜRE ............ 19
vii
3.5.1-(4-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL-2-ĠL)TĠYAZOL-2-ĠL)-3-(3,4-DĠMETOKSĠ
FENĠL)ÜRE SENTEZĠ ............................................................................................... 20
3.6.1-(4-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL-2-ĠL)TĠYAZOL-2-ĠL)-3-(3,4,5-TRĠMETOKSĠ
FENĠL)ÜRE SENTEZĠ ............................................................................................... 21
3.7. BĠYOLOJĠK AKTĠVĠTE ÇALIġMALARI ......................................................... 21
4.TARTIġMA VE SONUÇ ........................................................................................... 24
KAYNAKLAR .............................................................................................................. 28
EKLER ........................................................................................................................... 30
ÖZGEÇMĠġ ................................................................................................................... 38
viii
ġEKĠLLER LĠSTESĠ
ġekil 1: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4,5-trimetoksi fenil)üre
bileĢiğine ait sitotoksisite sonucu .................................................................... 26
ġekil 2: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4-dimetoksi fenil)üre
bileĢiğine ait sitotoksisite sonucu .................................................................... 27
ġekil 3: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-fenil üre bileĢiğine ait
sitotoksisite sonucu.......................................................................................... 27
ġekil 4: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-amin bileĢiğine ait sitotoksisite
sonucu .............................................................................................................. 28
ġekil 5: 95 numaralı bileĢiğin 1H-NMR’ı ..................................................................... 31
ġekil 6: 96 numaralı bileĢiğin 1H-NMR’ı ..................................................................... 32
ġekil 7: 98 numaralı bileĢiğin 1H-NMR’ı ..................................................................... 33
ġekil 8: 98 numaralı bileĢiğin 13
C -NMR’ı ................................................................... 34
ġekil 9: 101 numaralı bileĢiğin 1H -NMR’ı .................................................................. 35
ġekil 10: 101 numaralı bileĢiğin 13
C -NMR’ı ................................................................. 36
ġekil 11: 105 numaralı bileĢiğin 1H -NMR’ı .................................................................. 37
1
1.GĠRĠġ VE AMAÇ
Üre NH2-CO-NH2 kapalı formülüne sahip organik bir bileĢiktir. Karbamik asitin
diamidi olan üre karbamit olarak da bilinir. üre türevleri ilaç ve plastik yapımında
yararlanıldığı gibi gübre ve hayvan yemi olarak da kullanılabilmektedir. Üre aynı
zamanda bitkiler içinde bir besin kaynağıdır.
Üre türevleri farmasötik kimyada çok önemli bir yere sahiptir. Antikanser,
antikonvülzan, CXCR3 antagonisti gibi etkileri en çok bilinen etkileridir. Bunun
yanında son yıllarda HIV proteaz enzimi, raf-1 kinaz, NADH-oksidaz, g-sekretaz
enzimleri üzerinde güçlü inhibe edici etkileride rastlanılmıĢtır. Az sıklıkla da antifungal
ve antibakteriyel etkileri olduğu bilinmektedir.
Benzimidazoller günümüzde ilaç etken maddesi olarak kullanılan heterosiklik bir halka
yapısına sahip bileĢiklerdir. Benzo [d]imidazol yapısında olan bu bileĢikler
3.konumlarında taĢıdıkları azot atomu nedeniyle bazik yapıya sahiplerdir. Halkadaki
farklı substitüsyonlar farklı aktivitelere neden olur. Bu aktivitelere antihelmintik
,antifungal ,antiviral ,antibakteriyel ,H2 reseptör blokörü gibi birçok aktivite örnek
olarak verilebilir. 2.konumdan substitüe olmuĢ tiyazol halkası ile tiyabendazol olarak
adlandırılır. Tiyabendazol türevi bileĢikler uzun süre antihelmintik olarak
kullanılmıĢlardır. Tiyabendazolden sonra albendazol, mebendazol, triklobendazol gibi
benzimidazol türevleri antihelmintik olarak kullanılmaya devam edilmiĢtir.
Benzimidazol türevleri hem doğal hem de sentetik birçok bileĢiğin temel yapıtaĢıdır.
Bisbenzimidazoller AIDS dahil birçok enfeksiyona karĢı etkili olmuĢ türevidir. Örneğin
1,2-bis(2-benzimidazolil)-1,2-etandiol’ün antifungal ve polio virüsüne karsı antiviral özellik
gösterdigi, 1,4-bis(2-benzimidazolil)-1,2,3,4-bütantetraol’ün ise intrasellüler virüsler
üzerine etkisizoldugu bilinmektedir.
Benimidazoller çeĢitli metal tuzlarının uygun çözeltileri ile nötrale yakın ortamda
benzimidazol-metal kompleksini oluĢtururlar. Bu komplekslerde benzimidazollerin bazik
2
karakterdeki piridin azotunun taĢıdığı ortaklanmamıĢ elektron çifti aracılığıyla ligand
etkileĢir.
Doğal bir halka olan tiyazol ise 1,3 konumlarında kükürt ve azot atomları taĢıyan beĢ üyeli
bir bileĢiktir. Tiyaminin (B12 vitamini) fonksiyonlu kısmını oluĢturur. Pirinç kepeği, maya,
buğday embriyosu, çavdar unu, havuç, patates, yumurta sarısı ve portakalda bulunan B1
vitamini de tiyazol halkası taĢımaktadır. Antibakteriyel öneme sahip örneğin; sülfatiyazol
(2-p-aminobenzensülfonamidotiyazol), ultraseptil (4-metil-2-p-
aminobenzensülfonamidotiyazol) ve süksonilsülfatiyazol gibi sülfa bileĢiklerindede
tiyazol halkası bulunmaktadır. Penisilinin doğal yapısındada tiyazolidin halkası yer
almaktadır.
Kanser son yıllarda sıkça rastlanan bir hastalık haline gelmiĢtir. GeliĢtirilen moleküllerin
antikanser özelliklerini ortaya çıkarılabilmeleri için ise sitotoksisite gibi testlerin yapılması
gerekmektedir. Sitotoksisite testleri sitotoksik etkiye sahip bileĢiğin uygulanan hücre
üzerinde hücre membran bütünlüğü, hücre canlılığı gibi etkilerini gözlemlemeye yarayan
testlerdir. Sitotoksisite testleri aktif olarak büyüyen mitoz bölünme geçiren memeli
hücrelerine uygulanmaktadır. Deneyler belirli bir sürenin sonundaki test maddesinin
varlığında ve yokluğunda kanserli hücre dizisinin proliferasyonunu ölçer.
3
2. GENEL BĠLGĠLER
2.1.ÜRE
2.1.1.Üre Hakkında Genel Bilgiler
Üre (1) kapalı formülü CO(NH2)2 olan organik bir bileĢiktir. BileĢik iki adet –NH2
grubu ve bu iki grubun bağlı olduğu bir karbonil (C=O) taĢır. Karbamik asitin diamidi
olan üre karbamit ismiyle de bilinir.
Amonyum karbonatın 150-200oC’ye ısıtılmasıyla üre elde edilir. Diğer bir üre sentez
reaksiyonu ise Wöhler sentezi olarak bilinen reaksiyondur. Wöhler’in reaksiyonuna
göre bir organik bileĢik olan ürenin önce KCN ile PbO2 karıĢımı ısıtılarak KCNO elde
edilmesi ve elde edilen KCNO’nun amonyum sülfat ile birleĢtirilmesi sonucu oluĢan
amonyum siyanatın buharlaĢtırılması ile elde edildiğini göstermiĢtir.
Gübre olarak da kullanılan üre plastik ve ilaç sanayi için çok önemli bir maddedir. Asit
ve tuzlarla katılma reaksiyonu verir. Aynı zamanda bitkiler içinde çok önemli bir besin
kaynağıdır.1
Memelerin proteini yıkmaları sonucu meydana gelen amonyak karaciğer vasıtasıyla
karbondiosit ve üreye parçalanır. Parçalanma ürünü olan üre kana geçip idrarla vücuttan
4
itrah edilir. Üre idrar dıĢında çok az miktarlarla da olsa ter, süt ve gözyaĢı ile vücuttan
uzaklaĢtırılır. Ġnsan kanının normal kabul edilen üre düzeyi %50 mg’dır. Bu düzeyin
üstünde üre değerleri anormal olarak kabul edilmektedir. 2
2.1.2.Üre Türevlerinin Genel Sentez Yolları
Üre sentezi için en genel ve basit yol izosiyanatların amin türevleri ile kondenzasyonu
sonucu sübstitüe üre türevlerinin elde edilmesidir.3
Perveen ve grubu 2005’te izosiyanatlardan simetrik 1,3-disübstitüe üre ve tiyoüreyi bu
yol ile sentezlemiĢtir.3
Aminlerden paladyum katalizörü ile üre türevlerini Gabriele ve grubu sentezlemiĢtir.4
Lee ve grubu bi-,tri-, ve tetra- sübstitüe üre türevlerini primer ya da sekonder aminlerle
korunmuĢ karbamatların trimetilalüminyum katalizörlüğünde primer ya da sekonder
aminlerle reaksiyonu yoluyla sentezlemiĢlerdir.5
5
Aminlerden bakır katalizörlüğünde üre sentezini ise Mecheril yayınlamıĢtır.6
Dietil karbamil klorür ve 4-morfolin karbonil klorürden hareketle sübstitüe üre
türevlerinin sentezini Zheng ve grubu yapmıĢtır.7
6
2.1.3.Ürenin Kullanım Alanları ve Biyolojik Aktivitesi
Üre türevleri farmasötik kimyada çok büyük bir öneme sahiptir. Üre türevleri
antikanser, antikonvülsan ve CXCR3 antagonisti etkileri bilinmekle birlikte HIV-poteaz
enzimi, reseptör tirözin kinaz (RTKs), Raf-1 kinazlar, NADH oksidazlar, g-sekretaz ve
açil koenzim-A-kolestrol açiltransferaz (ACAT) üzerinde de güçlü inhibe edici etkiye
sahip olduğu bilinmektedir. Antifungal ve antibakteriyel etkileri ise çok azdır.7
Azot ve kükürt içeren bileĢikler çok geniĢ biyolojik aktiviteye sahiptir. Tiyoüre ve üre
endüstriyel, tarım ve madencilikteki atıkların arıtma ajanı olarak kullanılmaktadır. Aynı
zamanda glimepirid gibi bazı antidiyabetikler de yapısında üre grubu taĢımaktadır.
Bakterisit ,fungusit ,algeasidal ve yabani otlarla mücadele de kullanılan üre ve tiyoüre
(2-amino 1,3-tiyazin) bileĢikleri de vardır. Bu bileĢiklerden tarım ,iplik ,boya sanayinde
yararlanılmaktadır. Katyon sürfaktanlar gibi davrandığı tanımlanan açil üre
türevlerinden izotiyoüre memeli cildini radyasyona karĢı koruduğu gösterilmiĢtir. Üre
ve tiyoüre grubu bileĢikler pamuk ve pamuk polyester kumaĢlar için kırıĢmasını
engelleyici ajanlar olarak kullanılmıĢlardır. Triazin, izoksazol ve oksazol türevlerini
hazırlanmasında üre ve tiyoüre türevlerinden yararlanılmaktadır. Heterosiklik üre
türevleri ile yapılan bir çalıĢmada hipokolestrolemik ajan olarak davranıp kolestrol o-
alkil transferazı (ACAT) inhibe ettiği gözlemlenmiĢtir. N,N’-disübstitüe siklik üre 3-
benzamidin HIV-proteaz inhibitörü olarak bulunması AIDS tedavisinde
kullanılabileceğini göstermiĢtir. Sicklecell anemi ve beta talesemi gibi durumlarda
vücuttan hemoglobinopati tedavisi için süper antijen eliminasyonu ya da arındırma
iĢlemi için üre ve tiyoüre bileĢikleri kullanılabilir. 8
Büyük bir endüstriyel öneme sahip olan ve izosiyanatlar veya izosiyanatlar ve aminler
ile Ģalkonların reaksiyonu sonucu elde edilen üre ve tiyoüreler yabani otlarla mücadele,
nitrik oksit inhibisyonu, anti-HIV, antiviral ve analjezik özellikleri ile oldukça büyük
öneme sahiptir. Antienflamatuar ve antimalaryal aktiviteye sahip bazı 1-fenil-3-{4-
[(2E)-3-fenilprop-2-enoil]-fenil}-üre türevleri de vardır.9
Bazı 1,3-disübstitüe tiyoüre türevleri çok geniĢ biyoaktivite spekturumuna sahip çeĢitli
heterosiklik bileĢiklerin sentezi için önemli yapıtaĢlarıdır ve N,N’-dialkil-N-aroil üreler
ise platin grubu metallerin ayrılması için önemli ligantlardır. Pcricularia Oryzae ve
Drechslera Oryzae bitkilerinin patojenlerine karĢı 1,3-dialkil veya diaril tiyoüre
7
bileĢikleri güçlü antifungal aktiviteye sahiptir. 1-benzoil-3-(4,6-disübstitüe-2-pirimidin-
il) tiyoüreler yabani otlarla mücadele de güçlü etkinlik göstermiĢtir. Reçineye bağlı
tiyoüreler kullanılarak katı-faz Biginelli pirimidin sentezi ve imidazolidin türevleri
sentezi gerçekleĢtirilmiĢtir aynı zamanda tiyoüreler verimli guanilat ajanlarıdır. Pestisit
,fungusidal ,antiviral ve bitki büyümesi için düzenleyici aktivitelere sahip olan açil
tiyoüre türevleri bilinmektedir. Nitro-Mannisch reaksiyonu, aza-Henry reaksiyonu,
Michael aktivitesi gibi birçok enansiyoselektif sentezler için tiyoüreler
kullanılmaktadır.10
Anti-HIV, antiviral, tüberküloz tedavisi, analjezik ve antikanser gibi özelliklerinin yanı
sıra üre ve tiyoüre türevlerinin antikonvülsan etkileri de ortaya çıkarılmıĢtır.11
Cl-953 (3) isimli yeni bir antiepileptik sınıfı fenil ya da piridil ile sübstitüe edilmiĢ
üreler iyi bir antikonvülzan profil göstermiĢ olup Faz-1 klinik çalıĢmaları için
seçilmiĢtir.12
Antikonvülzan aktiviteli kolĢisin kör antagonisti ve CXCR3 antagonisti gibi son yıllarda
sentezlenen üre türevleri oldukça dikkat çekicidir. Çok sayıda kanser hücresi üzerinde
hücre büyümesini inhibe eden çok sayıda bileĢik üzerinden çeĢitli kemoterapi
mekanizmaları geliĢtirilmiĢ ve bu bileĢikler bir dizi trans-membran büyüme faktörünü
ve hücresel onkogen ürünlerinden epidermal büyüme faktör reseptörü (EGFR) PTK
aktivitesi üzerinde inhibitör etkileri olabilir. Ġnsan-lösemi K562 hücre dizisi üzerinde
üre benzeri bir bileĢiğin etkisi incelenmiĢ olup özellikle bir morfolin halkasının
aktiviteyi çok artırabileceği bulunmuĢtur.13
Kanser ölüm oranı dünyadaki ölümlerin %20’si olan yaygın olarak görülen bir
hastalıktır. Akciğer kanseri kötü huylu tümörler içerisinde en sık görülen kanser
türüdür. Ġkinci sıklıkta karĢılaĢılan kanser türü ise meme kanseridir. Kullanılabilir
kanser ilaçlarının sınırlı olması ile birlikte kanser tedavisinde önemli yer tutan
kemoterapinin oldukça sık rastlanan istenmeyen yan etkileri vardır. Mevcut durumun
8
yeterli olmaması yeni antikanser ilaçlarının geliĢtirilmesini zorunlu hale getirmiĢtir.
1990’ların baĢlarında bulunan küçük moleküllü kinaz inhibitörleri kanser tedavisi için
yeni bir umut oldu. Tek bağlanma modu ve kinaz inhibisyon profili nedeniyle diaril üre
bileĢikleri 1996 yılında odak noktası haline gelmiĢtir. Sorafenib (BAY-43-9006) (30)
,ABT-869 (31) ve KRN-951(32)’den güçlü antitümör aktiviteler elde edilmiĢtir.
2005 ve 2007’de sırasıyla VEGFR ve PDGFR için ABD Gıda ve Ġlaç Dairesi tarafından
onaylanan sorafenib (30); ilerlemiĢ renal hücreli karsinom (BHK) ve anrezektabl
hepatoselüler karsinom tedavisinde kullanılmıĢtır.14
ABT-869 (31) Faz III klinik araĢtırmasınında bir ilaç olup hepatoselüler kanser türüne
karĢı etkinliği denenmektedir.
KRN-951 (32) ise FDA’den onay almıĢ bir tirozin kinaz inhibitörü olup renal hücre
karsinomunda kullanılmaktadır.
9
2.2.ĠMĠDAZOL VE BENZĠMĠDAZOL
2.2.1.Ġmidazol ve Benzimidazol Hakkında Genel Bilgiler
Ġmidazoller birçok biyolojik ve doğal bileĢiğin yapısında yer alan önemli bir halkadır.
Ġmidazol, yarı-eksojen bir amino asit olan histidinde (33), adenin (34) ve guanin (35)
gibi pürin bazlarında, ürik asitte (36), hidantoin (37) gibi ilaçlarda, B grubu vitaminler
arasında yer alan biotinin yapısında bulunur. Histidin kalıntısı içeren birçok enzim
vardır; bunların çoğu hidrolitik enzimlerdir ve imidazol kısmı enzimin aktif merkezini
oluĢturur.
Ġmidazol ve türevlerinin araĢtırmalarla ortaya çıkarılmıĢ geniĢ analjezik ve
antiinflamatuar aktivitesi, kardiyovasküler aktivitesi, kansere karĢı aktivitesi, antifungal
aktivitesi, enzim inhibe aktivitesi, antihelmintik aktivitesi, antifilarial ajan, antiviral
aktivitesi ve ülsere karĢı aktivitesi gibi çok sayıda farmakolojik aktiviteye sahiptir.
Bunların dıĢında katalizör ve polimerizasyon ajanı gibi davranarak farmakolojik etki
gösteren türevleri de vardır. Ġmidazol yapısı içeren ve ilaç olarak kullanılan birçok
bileĢik bilinmektedir. Örnek olarak 2-nitro imidazol (azomisin) (38) ve 1-(2-
hidroksietil)-2-metil-5-nitroimidazol (metronidazol) (39)antibakteriyel ajan olarak
trikomoniyaz tedavisinde kullanılmaktadır. Metronidazol ve diğer nitroimidazoller
(misonidazol (40), dakarbazin (41) ve klotrimazol (42)) önemli kanser ilaçlarındandır 15
.
10
Ġmidazol (43) halkası kapalı formülü C3H4N2 olan genellikle soluk pembe ya da beyaz
katı Ģeklinde suda çözünürlüğü iyi olan bir maddedir.
Ġmidazol ve imidazol halkasına 4 ve 5 pozisyonlarından benzen grubunun takılması ile
oluĢan benzimidazol yapıları oldukça iyi bilinen heterosiklik bileĢiklerdir. Ġmidazoller 5
üyeli düzlemsel halka yapısına sahip, su ve diğer polar çözücülerde çözünebilen
bileĢiklerdir. Ġki eĢdeğer tautomerik forma sahiptir. Yüksek polarlığa sahip bu
bileĢiklerin hesaplanmıĢ dipol momenti 3.61D’dir ve suda tamamen çözünür. Bu
bileĢikler 6 pi elektron sistemine sahip aromatik bileĢiklerdir. Ġmidazoller amfoterik
bileĢiklerdir yani hem baz hem asit gibi davranabilirler.16
Benzimidazoller (44) benzen ve imidazol halkasının kaynaĢmasıyla oluĢmuĢ bir halka
sistemidir.
11
Halka sistemi numaralandırmaya üzerinde H atomu taĢıyan azottan baĢlanarak yapılır.
Bu azota imino azot ya da pirol azotu da denir. Bu azota bağlı hidrojende imino
hidrojeni olarak adlandırılır. Halkadaki diğer azot ise piridin yada tersiyer azot olarak
adlandırılır. Numaralandırma iĢlemine piridin azotuna doğru devam edilir.
Benzimidazol türevleri yüksek erime ve kaynama noktalarına sahiptir. Benzimidazolün
erime noktası 170 °C’dir. Benzimidazol türevleri polar çözücülerde çok apolar
çözücülerde az çözünürler. Serbest imino hidrojeni polar çözücülerde azot atomları
üzerinde ortak halde bulunur. Ġmino hidrojeninin bu yer değiĢtirmesi benzimidazol
türevlerinin kaynama ve erime noktalarını düĢürür.17
Ġmino hidrojeni taĢıyan benzimidazol türevleri hem zayıf bazik hem de zayıf asidik yani
amfoterik bir yapıya sahiptir. Üzerlerindeki ortaklanmamıĢ elektron çiftini reaksiyona
girdikleri atom ya da gruba verebilme özelliğinde olan tersiyer azot atomu nedeni bazik
yapı gösterirler. Benzimidazol (pKb 8,5) imidazol’e (pKb 7,0) göre daha zayıf bir
bazdır.
Bu farklılık imidazol ve benzen halkaları arasındaki birleĢmeden kaynaklanmaktadır.
Bu birleĢmeden doğan rezonans nedeniyle halka dayanıklılığı artmakta ve böylece
tersiyer azotunun proton yakalama yeteneği azalmaktadır.
Benzimidazollerin en belirgin özelliklerinden biri de kimyasal açıdan dayanıklı
olmalarıdır. Asit ve bazlarla en aktif Ģekildeki etkileĢmelere bile direnç gösterirler.
Oksitleyici bileĢiklerden kolaylıkla etkilenmezler. Bazik özelliklerinden dolayı asitlerle
tuz oluĢturma eğilimindedirler.18
2.2.2.Benzimidazollerin Genel Sentez Yöntemleri
Benzimidazol sentezlerinde genellikle o-fenilendiamin ya da bunu verecek sübstitüe
türevler kullanıldığı görülmektedir.
12
2.2.2.1.AçillenmiĢ o-nitroarilaminlerden hareketle
1872 yılında ilk benzimidazol sentezi 2-nitro-4-metil asetanilidin redüksiyonu ile
gerçekleĢtirilmiĢtir.19
2.2.2.2. o-Fenilendiaminler ile karboksilik asitler, asit anhidritleri, esterler ya da
amidlerden hareketle
1875’de Ladenburg o-fenilendiamin ve karboksilik asit ile benzimidazol sentezini ilk
kez gerçekleĢtirmiĢtir. 2,5–(ya da 2,6 ) dimetil benzimidazoller ise 3,4 diaminotoluenin
glasiyel asetik asit içerisinde ısıtılması ile elde edilmiĢtir.
Philips’in benzimidazol sentezi olarak da bilinen, en çok kullanılan ve madde
sentezlerinde benimde kullandığım bir metot da o-fenilendiaminlerin seyreltik HCl
(genelde 4N HCl kullanılır) ile karboksilik asit ya da asit anhidrit reaksiyonudur.20
2.2.2.3. o-Fenilendiamin ile nitrillerden hareketle:
o-Fenilendiaminin mono HCl tuzu ile bir alifatik ya da aromatik nitrilin 200°C de
reaksiyonuyla 2-alkil/arilsübstitüebenzimidazol yapısı elde edilmektedir.21
13
2.2.2.4. o-Fenilendiaminler ile iminoeterler veya iminotiyo eterlerden hareketle:
o-Fenilendiamin ile fenasetimino metil eterin, metanoldeki çözeltisinin ısıtılması sonucu
2–benzilbenzimidazol oluĢmaktadır.22
2.2.2.5. o-Fenilendiamin ile aldehit ya da ketonlardan hareketle :
1-benzil–2-fenilbenzimidazol; bir mol o-fenilendiamin ile iki mol aldehit arasından
Schiff bazı oluĢumunu izleyerek sentezlenmektedir.23
2.2.2.6. 2-Metiltiyopsödoüre sülfat ile reaksiyonuyla:
o-Fenilendiaminler ile 2-metiltiyopsödoüre sülfat ve metilkloroformat karıĢımından,
bazik ortamda 1H-benzimidazol-2-karbamatlar elde edilmektedir. Antihelmentik etkili
mebendazol de bu yolla sentezlenmiĢtir.24
14
2.2.2.7. Siyanojenbromür ile reaksiyonuyla:
2–amino–5(6)–benzoil-1H-benzimidazol 3,4-Diaminobenzofenon ile siyanojenbromür
sulu ortamda reaksiyonu sonucu elde edilir.25
2.3.TĠYAZOLLER
2.3.1.Tiyazoller Hakkında Genel Bilgi
Kükürt ve azot taĢıyan beĢli bir halka sisteminin en önemli temsilcisi tiyazollerdir .
Doğal bir halkadır. Doğada bulunan birçok bileĢikte tiyazol halkası bulunur. Vitamin B1
(tiyamin)’in (70) etkin halkasını oluĢturur. Bu halkayı içeren birçok sentetik ilaç da
yapılmıĢtır. Antibiyotiklerde dahil olmak üzere birçok biyomolekülün biyolojik öneme
sahip olmaları yapılarında tiyazol ve türevlerini bulundurmalarından
kaynaklanmaktadır. Bir sülfonamid olan sülfatiyazol ile antibiyotik olan penisilinin (71)
yapısında da tiyazol halkası bulunmaktadır. Tiyazol halkaları kimyanın pek çok
alanında baslangıç maddesi olarak kullanılmaktadır.26
BeĢli halka sisteminde azot ve kükürt atomu 1-3 konumunda bulunuyorsa tiyazol 1-2
konumunda bulunuyorsa izotiyazol (73) adını alır.
15
Kaynama noktası 117°C olan piridin kokusunda bir sıvıdır. Erime noktası 250°C olup
tuz halindedir. Renksiz, kristal yapılıdır ve suda çözünür. Bu bileĢik ilk defa Jones ve
Donatlı tarafından pirinç kepeğinden kristaller halinde elde edilmiĢtir.27
2.3.2.Tiyazollerin Genel Sentez Yöntemleri
2.3.2.1. α-Halojen karbonil bileĢiklerinden Tiyazollerin elde edilmesi:
Genellikle α –halojen karbonil bileĢiklerinin bir tiyoamit ile reaksiyonundan tiyazoller
elde edilir.
Kloroasetaldehitin tiyoformamid ile reaksiyonundan tiyazol elde edilebilir.
Bu yöntemde tiyoamidler yerine tiyoüre de kullanılabilir. Bu durumda 2-amino
tiyoazoller elde edilir.
Kloraseton ile tiyoüre, aynı reaksiyon ile 2-amino-4-metiltiyazolü verir.
16
Bu yöntemde kloraseton yerine klorasetaldehit de kullanılabilir. Bu durumda 2-
aminotiyazoller elde edilir.
2.3.2.2. α-Açilaminoketonlardan
α-Açilaminoketonların P2S5 ile reaksiyonundan bir halka kapanması sonucu tiyazoller
oluĢur.
2.3.2.3. Tiyazol elde edilmesi
Tiyazol en iyi olarak 2-aminotiyazolün diazolanması üzerinden oluĢan 2-
bromotiyazolün indirgenmesinden ele geçer.28
2.4.SĠTOTOKSĠSĠTE TESTĠ
Son kırk yıl içinde ilaç keĢfinin önemli bir kısmı kanseri önlemek ya da tedavi etmek
için ajanlara odaklanmıĢ olmuĢtur. Kanser en yaygın morbidite ve ölüm nedenleri
listesinin ilk üçünde yer almaktadır. Kanser tedavisi cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve
sıklıkla ikisinin ya da üçünün kombinasyonu Ģeklinde yapılmaktadır.
Hücre kültürü test yöntemlerinin uygulanması Spanberg ve arkadaĢlarının belirttiğine
göre ilk olarak 1955 yılında baĢlamıĢtır. Agar Overlay Test Yöntemi, Agarose Test
Yöntemi, . Milipore Filtre Test Yöntemi, Krom Salınım Test Yöntemi, Model Kavite
Test Yöntemi, DiĢ Kavite Test Yöntemi MTT Test Yöntemi (Mitokondriyal
Dehidrogenaz Aktivitesi) ve SRB gibi birçok test yöntemi bulunmaktadır.29
17
Sitotoksisite testi aktif olarak büyüyen ve mitoz bölünme geçiren memeli hücre
dizilerine uygulanır. Hücrelerdeki renk oluĢumu dolaylı olarak ölçülür. Deneyler belirli
bir sürenin sonundaki test maddesinin varlığında ve yokluğunda kanserli hücre dizisinin
proliferasyonunu ölçer.
18
3. GEREÇ VE YÖNTEM
3.1. 2-1(-HĠDROKSĠ ETĠL )BENZĠMĠDAZOL SENTEZĠ
5g o-fenilendiamin, 3,75ml laktik asit ve 23ml 4N hidroklorik asit yuvarlak dipli balona
aktarılır ve 24 saaat reflux’a bırakılır. Reaksiyon ortamı yeĢilimsi bir renk alır.
Belirtilen süre sonunda reaksiyon sonlandırılır ve soğutulur. Soğutulan reaksiyon
%10’luk NaOH ile nötralleĢtilir (ortalama 50-60 ml NaOH) . NötralleĢtirme iĢlemi
sonucu reaksiyon ortamı soğuk su yardımıyla süzülür. Beyaz kristal bir yapı elde edilir
ve ürün etüvde (150 0C)kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra elde edilen ürün miktarı
5,40g’dır. Verim % 72,91’dir.
3.2. 1-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL -2-ĠL) ETANON SENTEZĠ
5,40 g 2-1(hidroksietil) benzimidazol ve 96 ml %25’lik H2SO4 yuvarlak dipli balona
ilave edilir. Üzerine 94,30gram Na2Cr2O7 ve 192 ml %5’lik H2SO4 karıĢımı damlatma
hunisi yardımıyla damla damla ilave edilir. Reaksiyon oda sıcaklığında 2 saat devam
ettirilir. Reaksiyon ortamı koyu kahverengine dönüĢür ve balon çeperlerinde turuncu
damlacıklar oluĢur. 2 saat sonra reaksiyon sonlandırılır ve NH3 ile nötralleĢtirilir
(ortalama 120-130 ml NH3 ). NötralleĢtirme sonucu açık sarı-krem renkli bir kristal elde
edilir ve reaksiyon ortamı soğuk su yardımıyla süzülür. Etüvde kurumaya bırakılır.
Kuruduktan sonra elde edilen ürün miktarı 3,72 gramdır. Verim % 68,88’dir.
19
1H NMR(400 MHz, DMSO) δ 13.30 (s, 1H), 7.51 (ddd, J = 66.2, 31.5, 7.5 Hz, 4H),
3.36 (s, 2H), 2.60 (d, J = 79.5 Hz, 4H), 2.08 (s, 1H), 1.21 (s, 1H).
3.3. 1-4-(1H-BENZO[d ] ĠMĠDAZOL-2-ĠL) TĠYAZOL-2-AMĠN SENTEZĠ
Sentezlenen maddeden 0.01 mol, 0.01 mol iyot ve 0.02 mol tiyoüre alınır 5 ml DMF de
çözünür. Sistem 18 saat süren reflux’a bırakılır. Reaksiyon sonunda doymuĢ sırasıyla
sodyum tiyosülfat çözeltisi, etil asetat ve brain ile yakınır.MgSO4 ilave edilir. Etil asetat
yardımıyla süzülür ve rotavapor yardımıyla uçurulur. Verim % 49’dur.
1H NMR (400 MHz, CDCl3) δ 10.43 (s, 1H), 7.93 (d, J = 7.9 Hz, 1H), 7.70 – 7.10 (m,
5H), 5.13 (s, 1H), 2.85 (s, 3H), 2.03 (d, J = 125.8 Hz, 1H), 1.38 – 0.85 (m, 1H).
3.4. 1-(4-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL-2-ĠL)TĠYAZOL-2-ĠL)-3-FENĠLÜRE
0,1 g (0,4 mmol) 1-4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-amin ve 0,056 ml (0,5 mmol)
fenil izosiyanat ve 10 ml susuz toluen yuvarlak dipli bir balona eklenir ve 24 saatlik
reflux’a bırakılır. Reaksiyon sonunda soğutulup toluen yardımıyla süzme iĢlemi yapılır.
1H NMR (400 MHz, DMSO) δ 12.70 (s, 1H), 10.95 – 9.95 (m, 1H), 9.21 (d, J = 28,0
Hz, 1H), 7.99 – 6.84 (m, 14H), 3.15 (d, J = 175.8 Hz, 2H), 2.49 (s, 4H), 2.18 (d, J =
84.5 Hz, 2H).
13C NMR (101 MHz, DMSO) δ 160.10 (s), 151.99 (s), 147.62 (s), 141.18 (s), 138.84
(s), 129.46 (s), 123.00 (d, J = 86.0 Hz), 119.18 (s), 113.21 (s), 39.99 (dp, J = 42.0, 21.0
Hz), 31.13 (s).
20
3.5.1-(4-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL-2-ĠL)TĠYAZOL-2-ĠL)-3-(3,4-DĠMETOKSĠ
FENĠL)ÜRE SENTEZĠ
0.3 g 3,4-dimetoksi benzoik asit 10 ml THF içerisinde çözülür. Üzerine damlatma
hunisi yardımıyla 0,25 ml trietilamin ve 5 ml THF ilave edilir. Yarım saat sonra 0.17 ml
etilkloroformat ve 5 ml THF ilave edilir. Yarım saat sonra da 0,13 g NaN3 minimum
miktarda suda çözülüp ilave edilir. Tüm bu ekleme iĢlemleri sırasında ortam sıcaklığı -5
0C’yi geçmemelidir. Reaksiyon ortamının sıcaklığı sürekli olarak kontrol edilir. Son
madde ilavesinin ardından itibaren reaksiyon 3 saat devam ettirilir. Süre sonunda
reaksiyon sonlandırılıp 15-20 ml su eklenir. 4 x 15 ml EtOAc, 3 x 15 ml Bikarbonat
solüsyonu, 2 x 15 ml H2O ile ekstraksiyon yapılır. MgSO4 ilave edilip süzülür.
Rotavapor da ortam sıcaklığı 15 0C’yi aĢmamak Ģartıyla çektirilir. Çektirme iĢlemi
sonucu 0,3 g madde elde edilir üzerine 0.27 g (1.32 mmol) 4-(1H-Benzo[d ] imidazol-2-
Ġl) tiyazol-2-amin ve 10 ml toluen ilave edilip 1200C’de 18 saat süren reflux’a bırakılır.
Belirtilen süre sonunda reaksiyon ortamı soğutulup toluen yardımıyla süzülür.0.11 gram
madde elde edilir. Verim % 25,88’dir.
1H NMR (400 MHz, DMSO) δ 10.45 (s, 1H), 9.04 (s, 1H), 8.41 (s, 1H), 7.85 (s, 1H),
7.55 (dt, J = 60.8, 30.3 Hz, 2H), 7.28 – 7.06 (m, 4H), 7.02 – 6.73 (m, 3H), 3.73 (t, J =
14.7 Hz, 9H), 3.38 (s, 5H), 2.50 (s, 10H), 1.98 (s, 1H), 1.16 (t, J = 7.1 Hz, 1H).
13C NMR (101 MHz, DMSO) δ 160.27 (s), 151.99 (s), 149.31 (s), 147.46 (s), 145.28
(s), 132.22 (s), 122.77 (s), 112.80 (s), 111.29 (s), 104.69 (s), 65.88 – 61.13 (m), 56.09
(d, J = 31.3 Hz), 39.97 (dp, J = 42.0, 21.0 Hz).
21
3.6.1-(4-(1H-BENZO[d]ĠMĠDAZOL-2-ĠL)TĠYAZOL-2-ĠL)-3-(3,4,5-
TRĠMETOKSĠ FENĠL)ÜRE SENTEZĠ
0.3 g 3,4,5-trimetoksi benzoik asit 10 ml THF içerisinde çözülür. Üzerine damlatma
hunisi yardımıyla 0,216 ml trietilamin ve 5 ml THF ilave edilir. Yarım saat sonra 0.15
ml etilkloroformat ve 5 ml THF ilave edilir. Yarım saat sonra da 0,108 g NaN3
minimum miktarda suda çözülüp ilave edilir. Tüm bu ekleme iĢlemleri sırasında ortam
sıcaklığı -5 0C’yi geçmemelidir. Reaksiyon ortamının sıcaklığı sürekli olarak kontrol
edilir. Son madde ilavesinin ardından itibaren reaksiyon 3 saat devam ettirilir. Süre
sonunda reaksiyon sonlandırılıp 15-20 ml su eklenir. 4 x 15 ml EtOAc, 3 x 15 ml
Bikarbonat solüsyonu, 2 x 15 ml H2O ile ekstraksiyon yapılır. MgSO4 ilave edilip
süzülür. Rotavapor da ortam sıcaklığı 15 0C’yi aĢmamak Ģartıyla çektirilir. Çektirme
iĢlemi sonucu 0,15 g madde elde edilir üzerine 0.219 g (1.32 mmol) 4-(1H-Benzo[d ]
imidazol-2-Ġl) tiyazol-2-amin ve 10 ml toluen ilave edilip 1200C’de 22 saat süren
reflux’a bırakılır. Belirtilen süre sonunda reaksiyon ortamı soğutulup toluen yardımıyla
süzülür.0.2 gram madde elde edilir. Verim % 65’dir.
1H NMR (400 MHz, DMSO) δ 10.42 (d, J = 47.1 Hz, 1H), 9.13 (s, 1H), 7.84 (s, 1H), 7.58 (dd, J
= 5.7, 3.2 Hz, 2H), 7.31 – 7.01 (m, 3H), 6.80 (d, J = 25.2 Hz, 2H), 3.76 (d, J = 15.6 Hz, 6H),
3.69 – 3.55 (m, 3H), 3.57 – 3.23 (m, 5H), 2.61 – 2.35 (m, 7H), 2.31 (d, J = 13.1 Hz, 1H), 2.08
(s, 1H).
3.7. BĠYOLOJĠK AKTĠVĠTE ÇALIġMALARI
22
Sentezlenen maddelerin sitotoksisite çalıĢmaları SRB deneyine göre yapılmıĢtır. SRB
metotunun esası; SRB ile fikse edilmiĢ aminoasitlere zayıf asidik ortam koĢullarında
bağlanıp daha sonra zayıf bazik Ģartlarda ayrıĢması ile oluĢan pembe rengin
absorbansının ölçülmesi ile kolorimetrik hücre tayini esasına dayanır.
A549 (küçük hücreli olmayan akciğer kanser hücresi) ATCC’den satın alındı. A549
hücreleri F12K-Kaighn Medium besiyerinde çoğaltıldı. Besiyerlerine fetal sığır serumu
(FBS) ,100U/ml penisilin ve 100 mg/ml streptomisin eklendi. Hücreler flaskta yaklaĢık
%80 doluluğa ulaĢtığında sayılarak 96’lık platelere 12500 hücre/kuyu eklendi. 4-(1H-
benzo[d ] imidazol-2-il) tiyazol-2-amin, (4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-
fenilüre , 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4-dimetoksi fenil)üre ve 1-
(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4,5-trimetoksi fenil)üre maddelerinden
5,10,25,50 ve 100 U/ml konsantrasyonlarında uygulandı ve 37oC’de ,%5 CO2 ortam
Ģartlarında 24 saat inkübe edildi. SRB metotuna göre % canlılık hesaplandı.
Prosedür
1. Ġdeal yoğunlukta hazırlanmıĢ hücre süspansiyonundan 96 kuyucuklu plate’in her
bir kuyucuğuna 100 U eklenir.
2. Kuyucuklardaki son konsantrasyon 5,10,25,50 ve 100 U/ml olacak Ģekilde
100ml ilaç uygulaması yapılır.
3. Kontrol kuyusuna sadece 100 U besiyeri eklenir
4. Örnekler 24 saat inkübe edilir.
5. 4oC’de saklanan TCA ile kuyu baĢına %10 TCA olacak Ģekilde 1saat +4
oC’de
fikse edilir.
6. Deiyonize su ile plate 5 kez yıkanır ve oda sıcaklığında kurumaya bırakılır.
7. Oda sıcaklığında kuruyan plate’in her kuyucuğuna 50 U SRB solüsyonu eklenir
ve oda sıcaklığında 30 dakika kurumaya bırakılır.
8. Bağlanmayan boyanın ortamdan uzaklaĢtırılması için %1’lik asetik asit (v/v)
çözeltisi ile plateler 5 kez hızlıca yıkanır.
9. YıkanmıĢ plateler oda sıcaklığında kurutulur. Her bir kuyucuğa 10 mM
tamponsuz Tris Bazı (pH 10.5) eklenir ve 5 dakika boyunca plate shaker
yardımıyla 350 rpm’de çalkalanır.
10. ÇalıĢma dalga boyu olarak 492 nm’de plateler okunur.
23
11. Her bir kuyucuğun optik yoğunluğu hücre sayısı ile orantılıdır, böylece OD
değerine karĢı konsantrasyon grafiği çizilebilir ve IC50 değeri hesaplanabilir.
24
4.TARTIġMA VE SONUÇ
Bu çalıĢmada o-fenilendiamin bileĢiğinden yola çıkılarak 1-(4-(1h-benzo[d]imidazol-2-
il)tiyazol-2-il)-3-(3,4-dimetoksi fenil)üre türevi bileĢikler sentezlendi.
Elde edilen maddelerin sentezleri iki kısımda yapılmıĢtır. Birinci kısım olan amin kısmının
sentezi için o-fenilendiaminin laktik asitle muamelesi sonucu 2-(1-hidroksietil ) benzimidazol
elde edilmiĢ ve bu maddenin de Na2Cr2O7 ile oksidasyonu sonucu alkol grubu ketona
dönüĢmüĢtür. 1-(1H-Benzo[d] imidazol -2-il) etanon, iyot ve tiyoüre varlığında 4-(1H-
benzo[d ] imidazol-2-il) tiyazol-2-amin bileĢiği elde edilmiĢ olup böylece amin kısmını
sentezlenmiĢ oldu.
Ġkinci kısım olan izosiyanatların sentezi ise Ģu Ģekilde yapılmıĢtır.
Üre grubu sentezi
Ġlk kısımda sentezlenen amin bileĢiğinin fenil izosiyanat ile reaksiyonu sonucu elde
edilmiĢtir.
25
3,4-dimetoksi türevi sentezi
3,4-dimetoksi benzoik asit trietilamin, etilkloroformat ve sodyum azid varlığında açil
azite dönüĢtürülmüĢtür ve elde edilen açilazit ilk kısımda sentezlenen amin bileĢiği ile
reaksiyona girmiĢtir.
3,4,5-trimetoksi türevinin sentezi
3,4,5-dimetoksi benzoik asit trietilamin, etilkloroformat ve sodyum azid
varlığında açil azite dönüĢtürülmüĢtür ve elde edilen açilazit ilk kısımda
sentezlenen amin bileĢiği ile reaksiyona girmiĢtir.
Sentezini yaptığımız bileĢiklerin sitotoksisite çalıĢmaları için SRB deneyi yapıldı. Doza
bağımlı ve birbirine paralel olarak gerçekleĢtirilen deneyde Ģu bulgulara eriĢildi:
26
ġekil 1: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4,5-trimetoksi fenil)üre
bileĢiğine ait sitotoksisite sonucu
ġekil 2: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-(3,4-dimetoksi fenil)üre
bileĢiğine ait sitotoksisite sonucu
100,00 94,67 92,58
34,77 31,07 33,87
0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
kontrol tm 5 tm 10 tm 25 tm 50 tm 100
A549 12500/kuyu tm
% canlılık
uM
100,00
86,10 84,04 82,21 78,25 87,77
0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
kontrol dm 5 dm 10 dm 25 dm 50 dm 100
A549 12500/kuyu dm
% canlılık
uM
27
ġekil 3: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-il)-3-fenil üre bileĢiğine ait
sitotoksisite sonucu
ġekil 4: 1-(4-(1H-benzo[d]imidazol-2-il)tiyazol-2-amin bileĢiğine ait sitotoksisite
sonucu
100,00 94,36
89,03
23,09 18,27 17,60
0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
kontrol ph 5 ph 10 ph 25 ph 50 ph 100
A549 12500/kuyu ph
% canlılık
uM
100,00 95,60
86,90 80,60
60,60 60,15
0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
kontrol th 5 th 10 th 25 th 50 th 100
A549 12500/kuyu th
% canlılık
uM
28
KAYNAKLAR
1. J. H., Petersen, H., Urea in ullmann's encyclopedia of industrial chemistry, Wiley-
VCH, Weinheim, 2002.
2. Sakamı, W., Harrıngton, H., Amino acid metabolism, Annual Review of
Biochemistry, 1963;32, 355-398
3. Perveen, S., Haı A., S. M., Khan, R. A., Expeditious method for synthesis of
symmetrical 1,3-disubstituted ureas and thioureas, Synthetic Communications
2005;35,1663-1674
4. Gabriele, B., Salerno, G., Mancuso, R., Costa, M., Efficient synthesis of ureas by
direct palladium-catalyzed oxidative carbonylation of amines, Journal of Organic
Chemistry, 2004; 69, 4741-4750
5. Lee, S. H., Matsushita, H., Clapham, B., Janda, K. D., The direct conversion of
carbamates to ureas using aluminum amides,Tetrahedron, 2004;60; 3439-3443
6. Nandakumar, M. V., Copper catalyzed arylation of urea, Tetrahedron Letters,
2004;45; 1989-1990
29
7. Zheng, Q.-Z., Cheng, K., Zhang, X.-M., Lıu, K., Jıao, Q.-C.,Zhu, H.-L., Synthesis
of some N-alkyl substituted urea derivatives as antibacterial and antifungal agents,
European Journal of Medicinal Chemistry, 2010;45;3207-3212
8. Khan S. A. ,Sıngh N. , Saleem K. Synthesis , characterization and in vitro
antibacterial activity of thıourea and urea derivatives of steroids ,Europan Journal
of Medicinal Chemistry 2008;43;2272-2277
9. Santos L., Lima L. A. , Cechinel-Filho V. , Correa R. , Buzzi F. C. , Nunes R. J. ,
Synthesis of new 1-phenyl-3-{4-[(2E)-3-phenylprop-2-enoyl]-phenyl}-thıourea and
urea derivatives with anti-nociceptive activity ,Bioorganic & Medicinal Chemistry
2008;16;8526-8534
10. Saeed A. ,Abbas N. ,Rafique H. ,Rashıd S. ,Hameed A. , Synthesis characterization
and antibacterial activity of some 1-aroyl-3-aryl thıoureas ,Chemistry ,2009;18;5
11. Çelen A. Ö. ,Kaymakçıoğlu B. , Gümrü S. ,Toklu H. Z. ,Arıcıoğlu F. ,Synthesis and
anticonvulsant activity of substituted thıourea derivatives ,Marmara Pharmaceutical
Journal ,2011;15;43-47
12. Heinisch G., Matuszczak B. ,Rakowitz D. ,Tantisira B. ,Synthesis of N-aryl-N’-
heteroaryl-substituted urea and thıourea derivatives and evaluation of their
anticonvulsant activity ,Arch. Pharm. Pharm. Med. Client 1997;330;207-210
13. Li H. Q. ,Zhu Y. T. ,Yan T. ,Luo Y. ,Zhu L. Y. , Design, synthesis and structure-
activity relationships of antiploriferative 1,3-disubstituted urea derivatives
,European Journal of Medicinal Chemistry 2009;44;453-459
14. Sun M. ,Wu X. ,Chen J. ,Cai J. ,Cao M. ,Ji M. ,Design, synthesis and in-vitro
antitumor evaluation of novel diaryl ureas derivatives ,European Journal of
Medicinal Chemistry 2010;45;2299-2306
15. Bhatnagar A, Sharma P.K., Kumar N. Ġnt.J.PharmTech Res. 2011;3;268-282.
16. Shalini K, Sharma P.K., Kumar N. Der.Chemica Sinica 2010;1;36-47
17. Hoffmann, K. Der. Chemica Sinica 2010;1 (3): 36-47
18. Rogers, K. S., Clayton, C. C., Effects of PH on benzimidazole Fluorescence Anal.
19. Biochem., 1972, 199-201
20. Wright, J.B. The Chemistry of Benzimidazoles Chem. Rev., 48 : 397.
21. Kiper T,Yeni Bazı Benzimidazol Türevi BileĢiklerin Sentez, Yapı Aydınlatılması
Ve Biyolojik Aktiviteleri Üzerinde ÇalıĢmalar 2007;69
30
22. Hölljes E.L., Wagner E.C. Some Reactions of Nitriles as Acid Anammonides J.
Org. Chem., 9 : 31 – 49.
23. King, F.E., Acheson R.M. The Synthesis of Benziminazoles from ortho–
Phenylenediamines and Imino–ethers. J . Chem . Soc .,1949; 1396 – 1400.
24. Hınsberg, O. , Zur Constitution der Aldehydine. Ber.,1886; 19 ; 2025 – 2027.
25. Raeymaekers, A .H .M., Van Gelder, J.L.H., Roevens, L.F.C., Janssen, P.A .J.
Synthesis and Anthelminthic Activity of Alkyl–(5–acyl–1H–benzimidazol–2–yl)
Carbamates. Arzneim .- Forsch /Drug Res ., 1978;28; 586 – 594.
26. Ohemeng, K. A., Roth, BReceptor-Based Design of Novel Dihydrofolate
Reductase Inhibitors : Benzimidazole and Indole Derivatives. J. Med. Chem.,1991;
34 ;1383 – 1394.
27. Çataltas, A., Kimyasal Proses Endüstrileri, 1983;2;90.
28. Ulusoy,1977
29. Spangberg LS, Al-Nazhan A. The radiochromium release method for evaluation of
cytotoxicity in vitro. Int Endod J 1988; 21: 72- 8.
EKLER
31
ġek
il 5
: 95 n
um
aral
ı bil
eĢiğ
in 1
H-N
MR
’ı
32
ġek
il 6
: 96 n
um
aral
ı bil
eĢiğ
in 1
H-N
MR
’ı
33
ġek
il 7
: 98 n
um
aral
ı bil
eĢiğ
in 1
H-N
MR
’ı
34
ġek
il 8
: 98 n
um
aral
ı b
ileĢ
iğin
13C
-N
MR
’ı
35
ġek
il 9
: 101
num
aral
ı bil
eĢiğ
in 1
H -
NM
R’ı
36
ġek
il 1
0:
101 n
um
aral
ı b
ileĢ
iğin
13C
-N
MR
’ı
37
ġek
il 1
1:
105 n
um
aral
ı bil
eĢiğ
in 1
H -
NM
R’ı
38
ÖZGEÇMĠġ
Didem Gedik, 18.08.1991 tarihinde ġahinbey’de doğdu. Ġlk ve orta öğrenimini sırası ile
Sema Yazar Ġlk Öğretim Okulu, Sümer Osman Göksu ilk öğretim okulu ve Sümer ilk
öğretim okulu’nda lise öğrenimini ise Sema yazar Anadolu lisesi’nde tamamlamıĢtır.
2009 yılında Ġnönü üniversitesi eczacılık fakültesine girmiĢtir. 2010 yılında Erciyes
üniversitesi eczacılık fakültesine yatay geçiĢ yapmıĢtır. Halen burada öğrenimine devam
etmektedir.
ĠletiĢim bilgileri
E-posta: [email protected]