chrząszcz - czerwiec 2006 (nr 3)

8/7/2019 Chrząszcz - Czerwiec 2006 (nr 3)

http://slidepdf.com/reader/full/chrzaszcz-czerwiec-2006-nr-3 1/12

ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZCZEBRZESZYNA

NR.3 (1) CZERWIEC 2006 Egzemplarz bezpłat

Jan Brzechwa- Chrząszcz -

W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzciniei Szczebrzeszyn z tego słynie.

Wół go pyta: "Panie chrząszczu,

Po co pan tak brzęczy w gąszczu?""Jak to - po co? To jest praca,Każda praca się opłaca."

"A cóż za to pan dostaje?""Też pytanie! Wszystkie gaje,Wszystkie trzciny po wsze czasy,Łąki, pola oraz lasy, Nawet rzeczki, nawet zdroje,Wszystko to jest właśnie moje!"

Wół pomyślał: "Znakomicie,Też rozpocznę takie życie."Wrócił do dom i wesoło

Zaczął brzęczeć pod stodołą Po wolemu, tęgim basem.A tu Maciek szedł tymczasem.

Jak nie wrzaśnie: "Cóż to znaczy?Czemu to się wół próżniaczy?!""Jak to? Czyż ja nic nie robię?Przecież właśnie brzęczę sobie!""Ja ci tu pobrzęczę, wole,Dosyć tego! Jazda w pole!"

l dał taką mu robotę,Że się wół oblewał potem.Po robocie pobiegł w gąszcze."Już ja to na chrząszczu pomszczę!"Lecz nie zastał chrząszcza w trzcinie,Bo chrząszcz właśnie brzęczał w Pszczynie.

do którego Cz. Kruszewski dopisał inny ciąg dalszy:

"Chrząszcz brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie,Strząsa skrzydła z dżdżu,A trzmiel w puszczy, tuż przy Pszczynie,Straszny wszczyna szumMąż gżegżółki w chaszczach trzeszczy,

W krzakach drzemie kszyk A w Trzemesznie straszy jeszczeWytrzeszcz oczu strzyg'.

Sobótka

Noc świętojańska z 23 na 24 czerwca jest czarownai niezwykła. Wtedy to zakwita kwiat paproci, dzieją sięczary i cuda, spełniają się prawie wszystkie marzeniamiłosne. To noc magicznych rytuałów, czarów, łączenia

się ludzi w pary. Ta noc nasycona jest rozkoszą i westchnieniami spragnionych miłości serc. W czasie tejmagicznej nocy rozpalano ogniska, w których palonozioła W trakcie radosnych zabaw odbywały się różnegorodzaju wróżby i tańce. Dziewczęta puszczały w nurtyrzek wianki z zapalonymi świecami. Wyłowienie przezkawalera wianka wróżyło szybkie zamążpójście.Prawdopodobnie pozostałości dawnych wiosennychobrzędów magicznych kończących zaklinanie „dobrego początku”, nawiązujących do obrzędowości zaduszneji nadchodzącego urodzaju. Informacje na tematobchodów Sobótki są dosyć skąpe, z racji tego, że

Kościół od zawsze próbował rzeczone obchody początkowo zwalczać (zarówno własnymi środkami, jak i za pośrednictwem zakazów i kar ogłaszanych przezwładców świeckich), później zmieniać - nadając im sens,wyraz i symbolikę chrześcijańską. W wyniku tychdziałań obchody Kupalnocki stopniowo zaczęły zanikać,ulegały zapomnieniu bądź zniekształceniu już w okresieXII - XV wieku, by w drugiej połowie XVI stulecia znów"odżyć", wraz z nadejściem epoki głoszącej powrótczłowieka do natury, do tego co dawne i pierwotne.Znalazło to zresztą odzwierciedlenie w literaturzetamtego okresu (vide: "Pieśń Świętojańska o Sobótce"autorstwa Jana Kochanowskiego. Wiadomo na pewno, żeKupalnocka poświęcona jest przede wszystkim żywiołomwody i ognia, mającym oczyszczającą moc. To równieżświęto miłości, płodności, słońca i księżyca. Na Litwieistnieje pieśń, opowiadająca jak to pierwszej wiosny postworzeniu świata, Księżyc ożenił się ze Słońcem. Kiedy jednak Słońce po nieprzespanej nocy poślubnej wstałoi wzniosło się ponad horyzont, Księżyc je opuściłi zdradził z Jutrzenką. Od tamtej pory oba ciała niebieskiesą wrogami, którzy nieustannie ze sobą walczą i rywalizują - najbardziej podczas letniego przesilenia,

kiedy noc jest najkrótsza, a dzień najdłuższy.

SZCZEBRZESZYN



2

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

STOWARZYSZENIE Stowarzyszenie wspólnie z Domem Kultury

organizuje w dniu 23 czerwca 2006r. obchody

święta Sobótki. Jeśli dopisze nam pogoda (deszcze

Janowe) Dom Kultury zorganizuje wzorem lat

ubiegłych święto Sobótki dla dzieci. W programie

będą między innymi: konkurs wianków sobótkowych, występy zespołów, widowisko o po-

wstaniu Szczebrzeszyna i inne. To stanowić będzie

pierwszą część obchodów.

Druga część obchodów zorganizowana przez

Stowarzyszenie zawierać będzie: palenie ognisk,

widowisko folklorystyczne, różne konkursy

i wspólne śpiewy.

Szczegóły dotyczące tych uroczystości w a-

fiszach.

Zapraszamy mieszkańców Szczebrzeszyna na

te uroczystości.

Ze statutu Stowarzyszenia:

Władze Stowarzyszenia.

§ 15.Władzami Stowarzyszenia są:1. Walne Zgromadzenie Członków,2. Zarząd,

3. Komisja Rewizyjna. §16.1. Kadencja wszystkich władz wybieralnychStowarzyszenia trwa 5 lat i ich wybór odbywa sięw głosowaniu jawnym, większością 2/3 głosów

przy obecności przynajmniej połowy liczbyczłonków uprawnionych do głosowania. Wybór władz następuje spośród nieograniczonejzgłoszonej liczby kandydatów. Na członka władzwybiera się kandydata spośród obecnychi nieobecnych członków. W przypadku

nieobecności musi być pisemna zgoda.Zgromadzeni mogą postanowić o głosowaniutajnym.2. W przypadku ustąpienia, wykluczenia lubśmierci członka władz Stowarzyszenia,uzupełnienie składów osobowych dokonuje się

przez wybór na Walnym Zgromadzeniu Członków.Uzupełnienie powyższe nie może przekroczyć 1/3liczby członków władz Stowarzyszenia.

§ 17.Uchwały władz Stowarzyszenia podejmowane są

w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów, przy obecności przynajmniej połowyuprawnionych do głosowania. Zgromadzeni mogą uchwalić, że głosowanie jest tajne.

§ 18.1. W walnym Zgromadzeniu Członków biorą udział:a) z głosem stanowiącym — członkowie zwyczajni,

b) z głosem doradczym - członkowie wspierający,honorowi i zaproszeni goście.

2. O miejscu i terminie i proponowanym porządku obradZarząd zawiadamia członków Stowarzyszenia co najmniej14 dni przed terminem Walnego Zgromadzenia Członków- listem poleconym. Proponowany porządek może byćzmieniony przez Walne Zgromadzenie Członków.

§ 19.Do kompetencji Walnego Zgromadzenia Członkównależy:a) uchwalenie statutu i programu działania Stowarzyszenia,

b) rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Zarządu iKomisji Rewizyjnejc) uchwalanie regulaminu obrad Walnego ZgromadzeniaCzłonków,d) wybór i odwoływanie członków władz Stowarzyszenia,e) udzielanie absolutorium ustępującemu Zarządowi,f) uchwalanie zmian statutu Stowarzyszenia, g) podejmowanie uchwał o rozwiązaniu Stowarzyszeniai przeznaczeniu pozostałego po rozwiązaniu majątku,h) rozpatrywanie odwołań w sprawach członkowskich oduchwał Zarządu,i) nadawanie i pozbawianie godności Członka Honorowego

j) rozpatrywanie wniosków i postulatów zgłoszonych przezczłonków Stowarzyszenia lub jego władze,k) podejmowanie uchwał w innych sprawach wniesionych

pod obrady.§ 20.

1. Walne Zgromadzenie Członków zwoływane jest razw roku przez Zarząd Stowarzyszenia i obraduje wedługuchwalonego regulaminu. Członkom przysługuje prawowniesienia na piśmie zastrzeżeń co do terminu WalnegoZgromadzenia Członków. Zarząd ustali nowy terminWalnego Zgromadzenia Członków w przypadku złożenia

zastrzeżeń przez co najmniej połowę członków.2. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Członków może być zwołane:a) na pisemny wniosek Komisji Rewizyjnej,

b) z inicjatywy Zarządu Stowarzyszenia,c) na wniosek co najmniej l /3 członków Stowarzyszenia.3. Jeżeli Zarząd nie zwoła Walnego ZgromadzeniaCzłonków w okresie 30 dni od dnia, w którym upłynął rok od poprzedniego Walnego Zgromadzenia lub gdy upłynie30 dni od złożenia wniosków określonych w ust. 2 pkt.

b i c, Zgromadzenie może być zwołane przez Komisję

Rewizyjną.



CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

3

3

KARTY HISTORII – ZabytkiIrena Kutyłowska

Szczebrzeszyński gród i okręg grodowyw ziemi chełmskiej*

… W latach 1978-1979 prowadzono badania

archeologiczne na majdanie szczebrzeskiego grodziska-zamczyska. Najniżej zalegającą warstwę kulturową stanowiła intensywnie czarno-brunatna ziemia ześladami pożarów konstrukcji drewnianych, ułamkamiceramiki wczesnośredniowiecznej, datowanej od VII w.i reliktami półziemianki z X stulecia. W centralnej partii majdanu odkryto groby szkieletowe z XII-XIII w.(S. Hoczyk-Siwkowa 1982, s. 257).

W 1981 r. założono wykop badawczy przy południowej ścianie, jedynego zachowanego w ruiniedo dziś, dwukondygnacyjnego budynku murowanego(zwanego zamiennie basztą lub wieżą) szczebrzeskiego

zamku. Odsłonięta w nim partie fundamentowe tej budowli w kontekście nawarstwień kulturowychz materiałem zabytkowym datowanym od X w. do XVIw. (I. Kutyłowska 1996, s. 188)…

… Zgromadzone materiały archeologiczne i prze-kazy pisane pozwalają na poniżej sformułowaneustalenia chronologiczne o fazach zasiedleniaszczebrzeskiego grodziska-zamczyska (1. Kutyłowska1996, s. 195-200).

FAZA I (VII-XIII w.) - wczesnośredniowiecznaz materiałem zabytkowym, datowanym od VII do XIIIw., pozyskanym również z zabudowy półziemiankowej.

Faza I kończy się pożarem, który można datowaćnajpóźniej na w. XIII i zapewne z tym kataklizmemwiązać należy groby szkieletowe o chronologii XII-XIII w., odkryte w centralnej partii majdanuwyniesienia.FAZA II (XIV - pocz. XVI w.) - późnośredniowieczna(właścicielami byli Gorajscy w latach 1379-1462i Tarnowscy w latach 1462-1515) rozpoczęta budową jednoprzestrzennego (7,6xlO,4m), przynajmniej dwu-kondygnacyjnego kamiennego domu wieżowegoz przewodem kominowym już w pomieszczeniu przyziemia i najpewniej przynajmniej jednym piecem zkafli garnkowych na górnej kondygnacji. Dużamiąższość warstwy późnośredniowiecznej orazwystępujące w niej zabytki ruchome (liczne fragmentynaczyń glinianych, ułamki szklanych kielichówfletowatych, gwoździe, okucia) wskazują naintensywnie toczące się życie codzienne mieszkańcówszczebrzeskiego zamku przerwane pożarem, którymożna datować na pocz. XVI w., ponieważ w wyżejzalegającej warstwie kulturowej zdecydowanie przeważają zabytki datowane na w. XVI. Najprawdopodobniej w wieku XV, bądź najpóźniej

zaraz po pożarze na początku XVI stulecia naszczebrzeskim wyniesieniu stanęły kolejne budowlemurowane, skoro w dziale rodzinnym z 1516 r

wyróżniono dolną część zamku Elżbiety Tarnowskiej i górną jejsiostrzeńców Kmitów z Wiśnicza (M. Stankowa 1975, s. 27).

FAZA III (pocz. XVI w. - 1583 r.) - nowożytna, kiedywłaścicielami byli Kurozwęccy i Kmitowie w latach 1516-1553oraz Górkowie w latach 1556-1592 (jako prawnukowie Elżbiety

z Tarnowskich Kurozwęckiej). Z fazą tą wiąże się odbudowa, po pożarze na pocz. XVI w., drugiej kondygnacji domu wieżowegoz zastosowaniem cegły. Wówczas też dach tej budowli pokrytomiedzianą blachą i we wnętrzach wstawiono piece kaflowe.Elementy tego wystroju, wtórnie przepalone, zachowały się (I.Kutyłowska 1996, ii. 8) w warstwie pożaru z 1583 r. dobrze poświadczonego przekazami pisanymi (M. Stankowa 1975, s.41, 44).

FAZA IV (1583 r. - XVIII w.) - właścicielami w latach 1516-1592 r. byli Górkowie, a następnie krótko w 1592 r. ichspadkobiercy Czarnkowscy i od 1593 r. do 1772 r. Zamoyscy.Fazę IV rozpoczyna pożar zamku

w 1583 r. Prawdopodobnie objął on głównie tzw. dolną cześćzamku, którego reliktami są: „piwnice murowane sklepiste" oraz„dwie studnie gruzem zasypane" wymienione w inwentarzuz 1593 r. (M. Stankowa 1975, s. 46, przypis 25). Obiektów tychnie udało się zlokalizować w trakcie dotychczasowych badańarcheologicznych. W mniejszym stopniu pożar zniszczył tzw.górną cześć zamku z domem wieżowym, usytuowanym nanaturalnie wyższej - górnej partii szczebrzeskiego wyniesienia.W inwentarzu z 1593 r. wymieniono go jako „sklepy z kamieniamurowane dwa, jeden na drugim" (M. Stankowa 1975, s. 46, przypis 25). Budowli tej, tylko doraźnie odremontowanej po1583 r., dotyczą informacje z XVIII w. o skazywaniuszczebrzeskiej szlachty na „wiezienie w wieży zamkowej"(M. Stankowa 1975, s. 50, przypis 36).

Nazwa Szczebrzeszyna pojawia się, po raz pierwszy,w dokumencie wystawionym w 1352 roku przez KazimierzaWielkiego, który podczas wojny z Litwą zatrzymał się w obozie„prope oppidum ruthenicalem Szczebresinum" (M. Stankowa1975, s. 15). Informacja ta nie pozwala kwestionować jego przynależności administracyjnej w pierwszej połowie XIV w. doRusi i ziemi chełmskiej. …… Bród na Wieprzu, u podnóża północnych zboczy Roztocza,implikował uformowanie się we wczesnym średniowieczu

szczebrzeskiej osady i grodu strzegącego przeprawy w państwiePiastów. Po zajęciu przez Jarosława Mądrego w 1030 r. bełskiego okręgu grodowego Szczebrzeszyn stał się przygranicznym polskim grodem. Po wyprawie Daniela iWasylka Romanowiczów w 1244 r. spalony szczebrzeski gródwraz z całym okręgiem grodowym nad górnym Wieprzem zostałwłączony do księstwa chełmskiego. Dogodne usytuowanie namiędzyrzeczu Wisły i Bugu, na trakcie komunikacyjnym od przeprawy na Wiśle koło Zawichostu do przepraw na Bugu kołoWłodzimierza Wołyńskiego i Bełza, stymulowałofunkcjonowanie przygranicznej szczebrzeskiej aglomeracjirównież pod panowaniem ruskim i litewskim. Kiedy w 1377 r.

tereny nad górnym Wieprzem przeszły pod władanie LudwikaWęgierskiego, szczebrzeski okręg grodowy, wraz z feudalną władzą senioralną, otrzymał w 1379 r. Dymitr z Goraja.



CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

4

Wówczas to na starym, wczesnośredniowiecznymgrodzisku od końca XIV w. do 1583 r. etapami powstawałasiedziba (castrum - zamek) kolejnych właścicieli z rodów:Gorajskich, Tarnowskich, Kmitów i Górków. Ci ostatni,wielkopolscy magnaci, nie chcieli w 1. 1578-1583 sprzedaćSzczebrzeszyna wraz z jego feudalnym prawem lennymszybko bogacącemu się w sąsiedztwie Janowi Zamoyskiemu

ze średniozamożnej szlachty. To zadecydowało, że lokowanyw 1580 r. Zamość przejął wiodącą gospodarczo i admi-nistracyjnie rolę nad górnym Wieprzem.

* w niniejszym artykule pozostawiono systemodnośników do literatury zaproponowany przez Autorkę

BIBLIOGRAFIAHoczyk-Siwkowa S. (1982 ), Szczebrzeszyn, woj. Zamojskie,„Informator Archeologiczny” badania 1981, s. 257.Kutyłowska I. (1990), Rozwój Lublina w VI – XIV wieku natle urbanizacji międzyrzecza środkowej Wisły i Bugu, Lublin

- (1990 a), Nowe spojrzenie na dzieje Zamku lubelskiego w średniowieczu, „Region Lubelski”, R. 2/4, s. 153-162.

- (1996), Castrum w Szczebrzeszynie koło Zamościa,„Archeologia Historia Polona”, 3, s. 183-207.Stankowa M. (1975 ), Dawny powiat szzebrzeski XIV – XVIII wiek , Warszawa.

Regina Smoter Grzeszkiewicz

Mały słownik historii Szczebrzeszyna – ciąg dalszy

Biblioteka dr KlukowskiegoDr Zygmunt Klukowski posiadał największą w Polsce prywatną kolekcję pamiętników – jej inwentarz obejmował4000 pozycji; na bieżąco kompletował: "WiadomościLiterackie" (roczniki 1924 – 1939), "CyrulikaWarszawskiego", "Naukę Polską", "Ziemię", "Rocznik Krakowski", czasopisma z różnych okresów - "Dziennik Wileński", "Kłosy". W depozyt do biblioteki KatolickiegoUniwersytetu Lubelskiego zostało oddanych około 2000 pamiętników. Do cymeliów w zbiorach Doktora należały: pamiętnik Oskara Awejde o polskim powstaniu 1863 roku,

wydany w czterech tomach w Warszawie 1866 roku, z wydańhistorycznych "Polska Encyklopedia Szlachecka", druki bibliofilskie, w tym około 100 egzemplarzy wydanychnakładem Akademii Zamojskiej. Zygmunt Klukowski zzasady swoich książek nie pożyczał do domu, ale na miejscuw jego mieszkaniu można było z nich korzystać – "każdemu,zwłaszcza uczniom Seminarium chętnie służył zacisznymmiejscem u siebie, bardzo często ci młodzi ludzie spędzalidługie godziny na ciekawych i mądrych rozmowach , nalekturze interesującej książki" (opinię tę potwierdza Izabelaz Bakońskich Gajewska – towarzyszka więziennej niedoli jego syna Tadeusza.)

Biblioteka MiejskaHistoria Biblioteki Miejskiej w Szczebrzeszynie początkami sięga roku 1906, wtedy nowo powstałyoddział Macierzy Szkolnej jako jedno z najpilniejszychzadań przyjął założenie biblioteki. Nieco więcejinformacji na temat tej placówki pochodzi z roku 1938 – staraniem Koła Miłośników Książki, któremu

przewodniczył dr Zygmunt Klukowski otwarto BibliotekęMiejską. Okolicznościowe przemówienie na temat"Człowiek i książka" wygłosił dr Klukowski. Bibliotekafunkcjonowała do roku 1940, przed jej zamknięciemzdołano część zbiorów rozproszyć u czytelników celemuratowania przed zniszczeniem przez Niemców.Działalność placówki reaktywowano w 1948 roku – pracami organizacyjnymi zajęła się żona doktora – Wandaz Szymańskich Klukowska. Podstawę księgozbiorustanowiły książki z jej prywatnych zbiorów, oraz zezbiorów męża.

Komitet Organizacyjny Biblioteki, który

powołano w osobach: K. Kaucha, Z. Klukowski – przewodniczący biblioteki i S. Kilarski wystosował wdniu 1 października apel do mieszkańców miasta z prośbą zwrot przechowywanych książek, oraz wsparciefinansowe; pełny tekst apelu znajduje się w KsiędzePamiątkowej przechowywanej w zbiorach obecnej biblioteki. Na lokal biblioteczny przeznaczono pomieszczenie będące własnością obywatelaBudzyńskiego.

W odpowiedzi na apel zaczęły napływać pierwszeksiążki i pieniądze – lista darczyńców jest długa; warto jednak poznać nazwiska osób, które w trudnym

powojennym okresie wykazały się obywatelskim poczuciem obowiązku – w nawiasie podano ilość książek lub kwotę przekazaną przez poszczególne osoby: dr Z.Klukowski (15 książek), rodzina Szczygłowskich (13),Anna Mystowska (6), Drożdżykowie (8 książek, w tym 5dla dzieci), Spółdzielnia Wydawnicza "Książka" zWarszawy (6, w tym Manifest Komunistyczny Marksa).

Pieniądze ofiarowali: Kilarski (500 złotych),rodzina Adamusów z Klemensowa (500), WładysławaBudzyńska (100), Aniela Dziwota (100), Anna Piróg(100), M. Kołłątajówna (100), Aniela Basajewska (200),Zajdlicowa (100), Wincenty Szyduczyński (50),Maćkiewicz (50), B. Jasina (100), Władysława Guzowska(100), Guzowski (100), Smarkalowa (50), (część nazwisk z powodu trudności odczytania nieczytelnych podpisównie została w tym przekazie uwzględniona), Związek Kupców Polskich - oddział Szczebrzeszyn ofiarował namocy uchwały z dnia 11 lutego 1949 roku 3000 złotych;na mocy uchwały z dnia 13 lipca 1949 roku również 3000złotych.

O działalności szczebrzeszyńskiej biblioteki pisała ówczesna prasa: pod datą 27 stycznia 1949 roku"Życie Lubelskie" (nr 26) zanotowało – „nastąpiło

wreszcie dnia 16 bm. uroczyste otwarcie oczekiwanej oddawna biblioteki, pod datą 5 lutego 1949 roku (nr 35)” .



CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

5

Mieszkańcy Szczebrzeszyna wierzą, że miarodajneczynniki pamiętając o ich potrzebach kulturalnych(Szczebrzeszyn nie ma nawet kina) przyjdą bibliotece z pomocą w powiększeniu skromnego na razie księgozbioru; pod datą 15 kwietnia 1949 (nr 104) "Życie Lubelskie" pisało: Niedawno uruchomiona Miejska BibliotekaPubliczna liczy już obecnie blisko 200 czytelników.

Bolączką nowo otwartej placówki jest zbyt mała ilośćksiążek , posiada ona bowiem zaledwie 700 tomów".Długoletnim kierownikiem biblioteki była Maria

Wójcik; w roku 1971 w "Bibliotecznej SłużbieInformacyjnej nr 1" ukazał się artykuł jej autorstwainformujący o działalności placówki. Gdy odeszła w 1997roku na zasłużoną emeryturę obowiązki kierownika biblioteki przejęła Maria Krępa - funkcję tę sprawuje dodziś. W roku 1965 po odrestaurowaniu bóżnicy, którazaadaptowano na Dom Kultury biblioteka została z prywatnego domu przeniesiona do nowego lokalu; obecniemieści się w budynku Urzędu Miejskiego - dawnej

Oberży.

Biblioteka "Sokoła"Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" prowadziło dla potrzeb swoich członków bibliotekę; wiadomo, że jejopiekunem był Złomaniec (jego imię nie jest znane), niewiadomo też jak była zasobna i jakie publikacje składałysię na jej księgozbiór. Placówkę zlokalizowano prawdopodobnie w świetlicy "Sokoła" (obecny budynek stolarni przy Szkole Zawodowej) wybudowanej staraniemdyrektora Fabryki Kalafonii i Terpentyny "Alwa" -Andrzeja Waligóry.

Biblioteka Szkoły Zamoyskich Nazwa pieczątki (o owalnym kształcie) zcharakterystycznym koziołkiem, którą sygnowano książki będące na uposażeniu biblioteki szkolnej wSzczebrzeszynie do roku 1852. Po zamknięciu ówczesnejSzkoły Realnej książki zostały przekazane do BibliotekiRządowej. <BR><SPAN> Na pojedyncze egzemplarze</SPAN> sygnowa-ne wspomnianą pieczątką natrafić można w zbiorachBiblioteki Jagiellońskiej, Biblioteki KatolickiegoUniwersytetu Lubelskiego, Biblioteki Uniwersytetu MariiCurie – Skłodowskiej w Lublinie , Biblioteki im. H.Łopacińskiego w Lublinie.

Biblioteka w MagistracieW roku 1929 liczyła 455 tomów - ze zbiorów bibliotecznych korzystało 15 osób, wypożyczania książek odbywały się we w czwartki. Stan księgozbioru znany jestna podstawie relacji Jadwigi Syrkowej – kierowniczkiSzkoły Powszechnej (żeńskiej nr 2) – "książki stare, brak książek pisarzy współczesnych, dobór nieszczególny.Pieniędzy na kupienie nowych książek nie ma".

Cdn.

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO ZAPOZNANIA SIĘ ZOFERTĄ PRODUKTOWĄ BANKU

POLECAMY duży wybór kredytów: Tanie kredyty konsumpcyjne - już od 6,50 %, Kredyty mieszkaniowe - od 4,80 % do 6,70 %, Kredyty obrotowe rolnicze - 7,50%

Szeroką gamę innych produktów: Wysokie oprocentowanie oszczędności,

Rachunki oszczędnościowe, rachunki firm, rachunkiwalutowe, Fundusze inwestycyjne, Najtańsze przekazy zagraniczne, Kantor (bez prowizji za wymianę walut), Niskie opłaty: Telefon TP S.A.– 1,75 Energia 1,40,

pozostałe 2,50 zł.

UWAGA!!! Wiosenna promocja

Dla Nowych Klientów KONTO OSOBISTE do 30 czerwca2006 r. bez opłat.Wystarczy tylko dowód osobisty.

Ponadto kartaVISA zupełnie GRATIS.

GOTÓWKA NA ZAWOŁANIE !!!Sieć ponad 1000 bankomatów w Polsce. Bez problemui bez prowizji od wypłat.

Koniecznie skorzystaj z tej oferty

Bank Spółdzielczy w Szczebrzeszynie22-460 Szczebrzeszyn, Pl. T. Kościuszki 31, skr. poczt. 16

tel./fax (084) 6 821 119; 6 821 120

Oddział Sułów Odział RadecznicaSułów 76 ul. B. Prusa 3a22-448 Sułów 22-463 Radecznicatel. (084) 6826 205, tel. (084) 6818 006

6826 201 6818 036

Punkt Kasowy

Gorajec Zagroble22-463 Radecznicatel. (084) 6810 010



6

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

GOSPODARKAPrzebudowa ulicy Zygmunta Klukowskiego.

W 2006 roku przewidziana jest przebudowa ulicy Zygmunta Klukowskiego. Zakres prac do wykonania jest znaczny i obejmuje:

1.Roboty drogowe:

- poszerzenie jezdni na długości 800 mb do szerokości6 mb. W trakcie poszerzania jezdni skarpa, znajdującasię po prawej stronie ulicy, zostanie umocniona ścianą oporową z elementów żelbetowych typu L na całejswej długości,- budowie kanalizacji burzowej z odprowadzeniemwody na całym odcinku ulicy,- wykonaniem krawężników z obydwu stron,

- budową chodnika po lewej stronie ulicy,- położenie, po wykonaniu uprzednich prac,nawierzchni bitumicznej.

2. Budowę kanalizacji sanitarnej na całej długości ulicy( 800 mb ).

3. Budowę dwu przepompowni ścieków, mającychzadanie odprowadzenia ścieków z ulicyZ. Klukowskiego i ulicy Zamkowej.

4. Przebudowę linii energetycznej z napowietrznej nakablową.

5. Zainstalowanie oświetlenia ulicznego.

Wszystkie wymienione prace mają na celu podniesienie bezpieczeństwa. Badania wykazały, żeobecne natężenie ruchu drogowego na ulicyZ. Klukowskiego jest znaczne, co powoduje

powstawanie ciągłych zagrożeń, skutkującychwypadkami.

Równocześnie z tymi pracami przewidziana jest budowa kanalizacji sanitarnej na ulicy Zamkowej.

W czasie trwania tych prac ruch drogowy wkierunku ulicy Błonie, Kawęczyna, Topólczy zostanie

przeniesiony na inne drogi.Przetarg mający na celu wyłonienie

wykonawcy, zgodnie z założeniami winien się odbyćdnia 27.06.2006 r.

Wszystkie powyższe dane redakcja Chrząszczauzyskała w Urzędzie Miasta Szczebrzeszyn.

SKŁAD FABRYCZNY Płytki z fabryk polskich i zagranicznych Najnowsze kolekcje Liczne promocje Duży wybór Wysokie rabaty Wyprzedaż końcówek upust do 50 % Możliwość transportu

NOWO OTWARTAstacja demontażu pojazdów

Wydajemy zaświadczenia niezbędne dowyrejestrowania pojazdu

Skupujemy samochody powypadkowe

BRODY MAŁE 163 tel. 0 84 6821384

22 – 460 Szczebrzeszyn

Foto Studio EXPRESSLeszek KaszycaUl. Zamojska 11

22 – 460 Szczebrzeszyn

Nasza działalność obejmuje:

Usługi budowlane, remontowo - inwestycyjne wewszystkich branżach w tym również w obiektachzabytkowych,

Usługi stolarskie, ślusarskie i szklarskie, Handel materiałami, nawozami, węglem, Budowa pod klucz, Roboty elewacyjne, instalacyjne, Brukarstwo.

22 – 460 Szczebrzeszyn ul Boczna 72

Siedziba firmy: Brody Małe 2ctel/fax. (0 84) 682 14 32



7

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

TURYSTYKA

Centralny Szlak Rowerowy Roztocza

Turystyczny szlak rowerowy długości 186 km.

Przebieg: Kraśnik PKP – Szastarka – Batorz – Goraj – Radecznica – Szczebrzeszyn – Zwierzyniec – Józefów – Susiec – Bełżec – Lubycza Królewska – Hrebenne.(przejście graniczne).

W okolicach Szczebrzeszyna ciekawy odcinek terenowy od Dzielc, fragmentem szlaku pieszegoCentralnego, przez Piekiełko Szczebrzeszyńskie doSzczebrzeszyna. Dalej doliną rzeki Wieprz przezKawęczyn, Topólczę do Zwierzyńca (nawierzchniaasfaltowa).

Ścieżka przyrodniczo – historyczna”Szczebrzeszyn – Kawęczynek” Trasa długości 12 km. Czas przejścia – 3,5 h, rowerem – 1,5 h Utworzona w celu pokazania jednego z najcie-kawszych fragmentów Szczebrzeszyńskiego ParkuKrajobrazowego.Na trasie 16 przystanków z planszamii ławeczkami. Początek ścieżki przy pomniku„Chrząszcza” w Szczebrzeszynie. Ostatni przystanek w Kawęczynku koło Gminnego Ośrodka TurystycznoWypoczynkowego. Znajduje się tu miejsce narozpalenie ogniska oraz zadaszone miejsce naodpoczynek dla ok. 60 osób.

Szlak „Partyzancki”Turystyczny szlak pieszy długości 53 km. Dostępny dlaturystyki rowerowej z trudniejszymi odcinkamiterenowymi. Początek szlaku w miejscowości Krynicena trasie Zamość – Tomaszów Lubelski, koniec – 1kmod Szperówki- przedmieścia Szczebrzeszyna . Jeden zciekawszych odcinków szlaku prowadzi przez lasyRoztoczańskiego Parku Narodowego, od Wojdy przezKosobudy, leśniczówkę ”Dębowiec”- stanicęRoztoczańskiej Konnej Straży Ochrony Przyrody,użytek ekologiczny „Brodzka Góra”, doliną rzeki

Wieprz, przez Szczebrzeszyn, „PiekiełkoSzczebrzeszyńskie” – kompleks wąwozów lessowych

o największej gęstości w kraju, często trudnych do przebycia, szczególnie po opadach atmosferycznych. Łączysię ze szlakiem niebieskim „Centralnym” przy pomniku 9 pp. AK koło Szperówki.

Ścieżka poznawcza „Frampolska” – opiskrajoznawczy.Długość 5,5km. Znaki zielone.Przejście piesze lub rower turystyczny. Uwaga: drogigruntowe (less) trudne do pokonania po opadachatmosferycznych.Pierwszy fragment zgodnie z opisem ścieżki nr 1, szlakiemczerwonym do budynku Zakładu Gospodarki Komunalnej(2km ). Dochodzimy do rozwidlenia ścieżki czarnej i początku ścieżki zielonej. Po przejściu szlakiem czerwonymdrogą utwardzoną 0,2 km (punkt widokowy) schodzimy ze

szlaku „Partyzanckiego” na drogę polną płytkim wąwozem,znaki zielone w kierunku płn.- wsch. Pokonujemy trzy pagórki. Przed nami daleki krajobraz pogranicza PadołuZamojskiego i Roztocza Zachodniego. Dalej idziemy nadzarośniętym wąwozem i dochodzimy do drogi krajowejSzczebrzeszyn - Kraśnik. Kierujemy się w stronę miastaulicą Partyzantów (dawniej Frampolska – kierunek Frampol) mijając po prawej cegielnię, przystanek PKS ( 4km ) wkierunku Szperówki, piekarnię, Jednostkę RatowniczoGaśniczą Straży Pożarnej. Na terenie jednostki lipadrobnolistna (pomnik przyrody).Następnie mijamy kapliczkędrewnianą z figurą św. Jana, posterunek Policji i figurę

kamienną z 1909 r. w sąsiedztwie starych lip. Dochodzimydo centrum miasta.Janusz Kapecki

Fot. J. Kapecki



8

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

KULTURA I OŚWIATA

Szkoła Podstawowa w Bodaczowie to ponad 40 lathistorii i tradycji. To szczególne miejsce, w którymkilka pokoleń mieszkańców Bodaczowa i okolic zdobywałowiedze, wychowywało się w duchu patriotyzmu i poszanowania najwyższych wartości pod okiem oddanych imcałym sercem pedagogów.

Złożenie aktu erekcyjnego i wmurowanie kamieniawęgielnego pod budowę szkoły odbyło sig dnia 28 czerwca1963 roku, w obecności ówczesnych władz wojewódzkich i powiatowych, 12 nauczycieli, 340 uczniów SzkołyPodstawowej w Bodaczowie, nauczycieli i uczniów najbliżej położonych szkól, mieszkańców Bodaczowa orazzaproszonych gości.

Szkoła została otwarta i oddana do użytku w lipcu1965 roku. Powstała według typowego projektu MinisterstwaOświaty jako Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego.Posiadała 12 sal lekcyjnych, zatrudnionych w niej było 13nauczycieli.

Pierwszym Kierownikiem Szkoły został Józef Mosiewicz. Kolejno funkcje dyrektorów pełnili: Maria

Górniak (1970/71—1985/86), Adela Świergoń (1986/87— 1988/89), Mieczysław Sawic (1989/90—1990/91), TadeuszKarol (1991/92— 1999/2000), Barbara Rokosz (2000—dochwili obecnej).

... i CHWILA OBECNA W szkole, w której w ostatnich latach

przeprowadzono wiele prac modernizacyjno — remontowych, funkcjonuje 8 oddziałów, do którychuczęszcza 190 uczniów. Szkoła zatrudnia 24 pracowników, wtym 20 nauczycieli.

Uczniowie mają do dyspozycji: 8 pracowni

przedmiotowych, nowoczesną salę komputerową z dostępemdo Internetu, otrzymaną w ramach rządowego projektu Pracownie komputerowe dla szkól realizowanego przezMinisterstwo Edukacji i Nauki współfinansowanego przezEuropejski Fundusz Społeczny, salę gimnastyczną, boiskoszkolne.

Rozwijaniu zainteresowań i uzdolnień uczniów służywiele form zajęć pozalekcyjnych, do których należą: kółko polonistyczne, kółko matematyczne, kółko teatralne, kółko przyrodnicze, kółko jez. rosyjskiego, kółko plastyczne.

Uczniowie naszej szkoły biorą aktywny udział wróżnego rodzaju konkursach, przeglądach, turniejach i

zawodach sportowych, odnosząc wiele sukcesów, któreutrwalamy w Złotej Księdze.

W szkole działają następujące organizacje: ZHP,SKKT, SKHiZ, SKS.

Szczególnie zdolnym uczniom proponujemy poszerzanie wiedzy i rozwój zainteresowań poprzezudział w zajęciach pozalekcyjnych, rozwijanie pasji

twórczych dzieci i pomoc w przygotowaniu dokonkursów szkolnych i pozaszkolnych, stwarzaniesytuacji, w których uczniowie zdolni mogą popisać siętalentami, indywidualizacje pracy na lekcjach.

Oferta dla uczniów z trudnościami: organizowanie pomocy koleżeńskiej, indywidualizacja pracy nalekcjach, terapia logopedyczna, indywidualne kontaktyz rodzicami i ukierunkowywanie ich działańdotyczących pomocy dziecku w nauce, stały kontakt z poradnią psychologiczno - pedagogiczną.

W roku 2001, wspólnie z rodzicami i uczniamidokonaliśmy wyboru patrona. Została nim Maria

Konopnicka — poetka, która pisała dla dzieci i odzieciach, opiewała piękno ojczystej przyrody, budziładucha patriotyzmu. Nasze starania dotyczące nadania szkole imieniaobejmowały wiele działań. Uczniowie poznawalisylwetkę i twórczość poetki, brali udział w konkursach plastycznych i literackich.Wspólnie z dziećmi nauczyciele odwiedzili grób poetkiwe Lwowie, zapalili znicze i złożyli kwiaty.

Zwieńczeniem naszych działań jestdzisiejsza uroczystość nadania Szkole imienia poetkii wręczenia sztandaru.

Uroczystość nadaniaimienia MariiKonopnickiej

i wręczenia sztandaru

Szkole Podstawowej wBodaczowie

Czy wiesz że ? … Zwalcz ból gardła: - jeśli nadwyrężyłeś sobie gardło, kaszląc, śpiewając,lub głośno mówiąc, wypłucz je szklanką ciepłejwody z dodatkiem łyżki octu i łyżki soli.- zwalczaj ból gardła spowodowany przeziębieniemlub grypą, zażywając co 4 godz. łyżkę syropu z ¼szklanki octu i ¼ szklanki miodu,- aby zwalczać jednocześnie katar i ból gardła,zażywaj 4 lub 5 razy dziennie (przed snem także)syrop przyrządzony z ½ szklanki octu, ½ szklanki

wody, 4 łyżeczek miodu i łyżeczki ostrego sosu.Uwaga! Dzieciom poniżej pierwszego roku życia nienależy podawać miodu.



CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

MŁYN ZBOŻOWYs.c. G.G.D

ul Klukowskiego 21SKŁAD OPAŁU

PRODUCENT MEBLI OGRODOWYCH

ZAKŁAD PRODUKCYJNY22-460 SZCZEBRZESZYN BRODY MAŁE 24K TEL/FAX 0048-84-6821225www.trimex.net.pl e-mail [email protected] -6821224

9

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

P.P.H.U. „AGAWI”Zbigniew Wiśniewski

Ul Zamojska 9

SKLEP ZAMECZEK KOMIS RTV - AGD

Ul Zamojska 72h

MAJAXSprzedaż, naprawa RTV

Marek JaroszUl. Zamojska 17

KsięgarniaCHRZĄSZCZ

Jolanta KuszpytUl. Zamojska 56

Artykuły ArmaturyPrzemysłowej

Józef Wojczuk Pl T. Kościuszki 26

P. H. U. JAWOR MATERIALY BUDOWLANE

Bogusław Komornik

Plac mleczarni



ODDZIAŁ W SZCZEBRZESZYNIE ul Kościuszki 45

22 – 460 Szczebrzeszyntel. (0 84) 682 15 11, 682 15 12

fax (0 84) 682 15 10Promocja kredytów mieszkaniowych

Szukasz dobrego kredytumieszkaniowego? Właśniego znalazłeś!Skorzystaj z promocyjnychwarunków najpopularnie-

jszego

Kredytu MieszkaniowegoWłasny Kąt!

Złóż wniosek kredytowy do 30.06.2006 r.

WEŹ i WIĘCEJ NIE MYŚL!

TANIO

konkurencyjne oprocentowanie; brak opłat za podwyższenie kredytu; brak opłat za pierwsze przewalutowanie

kredytu; brak opłat za rozpatrzenie wniosku brak opłat za wcześniejszą częściową spłatę

kredytu najtańsze ubezpieczenie od utraty pracy i

hospitalizacji; najtańsze ubezpieczenie brakującego wkładu

własnego; rabaty w sieciach partnerskich z kartą kredytową

Własny Kąt niskie koszty udzielenia i obsługi kredytu

10

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

TANIO, ELASTYCZNIE, PROSTO I BEZPIECZNIE

OBUWIE – SPODNIEKURTKI – KOSZULEMałgorzata Wyrostkiewicz

Ul Zamojska 50

SKLEPSPOŻYWCZO - PRZEMYSŁOWY

Jacek Poznański

Ul Zamojska 5

SKLEPWIELOBRANŻOWY

Irena Kot

Ul Zamojska 36/38

SAMBUDSp. jawna

Ul Zamojska 17

Oferujemy:

- materiały wykończeniowe- farby i lakiery- materiały elektryczne

ALICJASklep Wielobranżowy

Ul. Zamojska 131

KWIACIARNIA

Anna KrólUl. Zamojska 36



11

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

CIEKAWI LUDZIE

Józef Brandt(1841 – 1915)

11 lutego 1841 r. urodził sie w Szczebrzeszynie Józef

Brandt, malarz batalistyczny i rodzajowy, "przywódca" polskiej kolonii artystycznej w Monachium, współ-właściciel majątku ziemskiego. Był synem Alfonsa JanaFryderyka - naczelnego lekarza ordynacji zamojskiej iKrystyny z Lessów. Ojciec Józefa był uczestnikiem powstania listopadowego, a po ukończeniu studiówmedycznych w Berlinie i uzyskaniu doktoratu (1835), podjął pracę u Zamoyskich, którzy zatrudniali w swoichmajątkach wielu byłych powstańców. Brandt przyczyniłsie do założenia szpitala w Szczebrzeszynie. Po ośmiulatach przeniósł się z rodziną (żoną i synem) doWarszawy, gdzie objął obowiązki akuszera guberialnego i(od 1845 r.) lekarza ordynatora w szpitalu DzieciątkaJezus. W Warszawie Brandt uczęszczał początkowo na pensję Leszczyńskiego, a następnie do InstytutuSzlacheckiego, który ukończył w 1858 r. Wyjechał doParyża, gdzie podjął studia inżynierskie w słynnej SzkoleDróg i Mostów (Ecole des Points et Chaussees).Równocześnie interesował sie muzyką, śpiewem imalarstwem. Próby rysunkowe i malarskie, przedstawionewówczas przebywającemu w Paryżu JuliuszowiKossakowi, zyskały jego przychylną ocenę co zachęciłoBrandta do poważniejszego zainteresowania się sztuką.

Od 1859 r. Brandt rozpoczął studia u Kossaka i Cognietaw Paryżu, a kontynuował je w Monachium (od 1862 r.) uAdama Horschelta i von Piloty'ego. 1861 r. uczestniczyłBrandt w pierwszej wystawie nowo założonegoTowarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, z jeszcze dość niewprawnymi pracami. W 1866 r. założył wMonachium własną pracownię - w niedługim czasiewspaniale urządzoną - wokół której skupiali sięzamieszkali nad Izarą polscy artyści. Począwszy od 1873r. prowadził Brandt pewien rodzaj nieformalnej szkoły,udzielając porad licznej studiującej w Monachium polskiej młodzieży. Do uczniów Brandta należeli w

różnych okresach m.in. Ajdukiewicz, Czachórski,Kędzierski, Pawliszczak i kilku innych. W późniejszymokresie (po 1877 r.) nauka odbywała się także w okresachletnich w Orońsku. Wpływom Brandta ulegał ( wdojrzałym okresie twórczości) Wojciech Kossak - synJuliusza Kossaka - nauczyciela Brandta. Pod urokiemBrandta pozostawał w pewnym okresie równieżMasłowski. W 1877 r. ożenił się Brandt z Heleną Augustą Pruszakową, wdową po swoim przyjacielu AleksandrzeKsawerym Pruszaku. Pruszakowa była właścicielką majątku Orońsko oraz sąsiednich folwarków Krogólcza iChronówek. Po ślubie mieszkali w Monachium, a lato

spędzali w Orońsku.

W obydwu siedzibach Brandtowie prowadzili bogateżycie towarzysko-kulturalne, gościli wielu malarzy iludzi ze sfer arystokratycznych i intelektualnych.Brandt urządzał plenery malarskie, zwane "Wolną Akademią Orońską".

Tematyką obrazów Brandta było głównie staropolskieżycie i obyczaje kresów wschodnich, szczególnie wwieku XVII. Ilustrował bezkrytycznie mit kresowegorycerstwa i romantyzm rycerskiej przygody, wnawiązaniu do upodobań szlacheckich. Tematyka iatmosfera jego obrazów przywodzi na myśl trylogię H.Sienkiewicza, z pisarzem tym łączyło bowiem Brandta podobne, historyczne, wyidealizowane widzenienarodowej przeszłości. Do pracy malarskiej przygotowywał się Brandt poznając Wołyń, Podole iUkrainę (razem z J. Kossakiem), a nawet europejską

Turcję. Przypominał również pod tym względemmetodykę pracy H. Sienkiewicza.

Lisowczycy przed gospodą

Po wybuchu I wojny światowej Brandtowie zamieszkaliw Radomiu, gdzie malarz zmarł 12 czerwca 1915 r.

Czarniecki pod Koldyngą



12

CHRZĄSZCZ NR 3 (1)

ROZMAITOŚCIW miesiącu czerwcu br. gości w Szczerze-

szynie grupa 26 osób z: Niemiec, Izraela, Czech,Belgii oraz Polski. Są to członkowie organizacji„Znak pokuty”. Pracują społecznie przy sprzątaniucmentarza żydowskiego. Z tej okazji zamieszcza-my materiały dotyczące samego cmentarza a także

pieśń, która opowiada o życiu i wierze narodużydowskiego znajdującą się w księdze zw„Hagada”

Redakcja

Mała Hagada dla dzieci,które odwiedzają żydowski cmentarz

W Szczebrzeszynie

Szczebrzeszyn wzmiankowany był po raz

pierwszy w 1352 roku. Miasto to znajdowało się naeuropejskim szlaku handlowym łączącym Kijów zKrakowem. Znaczną część jego mieszkańcówstanowili przed II wojną światową Żydzi. Pierwszawiadomość o nich pochodzi z rejestru

podatkowego z 1507 roku. Obecne dziś wSzczebrzeszynie ślady kultury i historii żydowskiej tosynagoga, służąca dziś za Dom Kultury i cmentarz,na którym się właśnie znajdujemy. Cmentarz

zachował swój religijny charakter. Potomkowietych, którzy tu spoczywają przybywają z całego świataaby pomodlić się przy grobach przodków. Zaraz

przy wejściu na cmentarz, pod starym dębem znajdują się groby religijnych, uczonych Żydów zsiedemnastego wieku. Aby je ochronić, otoczono je

płotem. Umieszczono tam też tablicę informacyjną w języku hebrajskim, która opowiada nam o nich.

Niektórzy z odwiedzających cmentarz, zapalają tu na

znak pamięci o zmarłych świeczki. Każdego rokuwiosną, żydowskie rodziny na całym świeciespotykają się by wspólnie spędzić święto Paschy.Obchodzi się je na pamiątkę wydarzenia jakie miałomiejsce przed trzema tysiącami lat, na pamiątkęuratowania Żydów z egipskiej niewoli. Aby każdedziecko potrafiło zrozumieć znaczenie tego święta,

w czasie wieczornej uczty, która nazywa się Sedar,czytana jest wyjątkowa księga pod tytułem Hagada.

Właśnie z Hagady pochodzi pieśń, która opowiada o wierzei życiu narodu żydowskiego. Zaczyna się ona od pytania:

Trzynaście. Kto wie?Ja wiem czego jest trzynaście.Trzynaście jest przymiotów BoskichDwanaście jest rodów IzraelaJedenaście gwiazd widział Józef we śnieDziesięć jest przykazań BożychDziewięć jest miesięcy do narodzinÓsmego dnia ma miejsce obrzezanieSiódmego dnia jest szabatZ sześciu ksiąg składa się MisznaPięć jest ksiąg tory

Cztery są pramatkiTrzech jest patriarchówDwie są tablice z przykazaniamiJeden jest Bóg na niebie i ziemi.

W Biblii występuje trzynaście określeń Boga, (Mojżesz,34, 6-7) które opowiadają o Jego dobroci i miłości do

człowieka.

* Wydawnictwo księgarni M. Zalcmana, Wiedeń 1927.

„Chrząszcz” – miesięcznik informacyjnyWydawca – Stowarzyszenie Przyjaciół Szczebrzeszyna

Kolegium redakcyjne: Tomasz Gaudnik, Jan Jurczykowski, Leszek Kaszyca, Zygmunt Krasny.Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kościuszki 1

Czy wiesz że:

Recepturę wytwarzania piwa znali starożytni

Sumeryjczycy, pito je również w Babilonie oraz w starożytnym Egipcie. W Polsce pojawiło się za

czasów Bolesława Chrobrego. Gall Anonim pisał, że produkcja piwa była w jego czasach

dochodowym zajęciem. Przez kilka wieków byłoono polskim napojem narodowym. W XVI wieku

ogłoszono prawo czystości składu piwa, według którego należało je wytwarzać z trzech

składników: wody, chmielu oraz jęczmienia. Istniał nawet specjalny urząd zajmujący się

kontrolą jakości piwa.

chrząszcz - czerwiec 2006 (nr 3)

Documents