DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ARICILIK• Dünya’da (2007);• 63 Milyon 540 bin Bal arısı kolonisinden 1

milyon 400 bin TON Bal üretiliyor. • 440 Bin TON Bal ticareti yapılıyor.• AB ülkeleri yılda 225 Bin TON bal ithal

ediyor.• Türkiye’de (2007);• 4 milyon 825 bin koloniden 74 bin TON

bal üretiliyor.• Yılda 400 TON bal ihraç ediliyor. • Her 20 kolonide 1 adet ana arı

değiştirilebiliyor. Bu değişim vasıf ve kalite kontrolü yapılmadan oluyor.

• Göstermelik Bal Kalite Kontrolü yapılıyor. Genelde früktozlu ve Sakkarozlu ballar yaygın.

POLENPROPOLİS

ARICILIK ÜRÜNLERİ

ARI ZEHİRİ

BAL BALMUMU ARI SÜTÜ

BAL

ÇİÇEK BALI

Ağaçlardan Elde Edilenler

Akasya, Kestane,

Ihlamur, Orman Gülü

Çalı ve Otlardan Elde

Edilenler

Kekik, Ayçiçeği, Narenciye

SALGI BALI

Çam Balı

Diğer Salgı Balları

(Göknar, Sedir, Meşe)

BAL ÇEŞİTLERİ

ARICILIĞA NASIL BAŞLANIR ?• Arıcılığa başlayanları

başarısızlığa sürükleyen en büyük faktör, kulaktan dolma bilgilere itibar etmeleridir

• Sabırlı olan ve kendini sürekli geliştiren bir arıcının başarılı olmaması için hiçbir sebep yoktur.

• Arıcılığa 3 kovan ile başlanmalı, teknikleri öğrendikten sonra kovan sayısı artırılmalıdır.

ARICILIKTA VERİMLİ OLMA YÖNTEMLERİ

• Arılık yerinin Seçimi• Arının Cinsinin Seçimi• Genç Ana ArıTercihi• Oğul Çıkartmamak• Kovan Seçim Standarları

Kirlenmeye yol açması muhtemel olan:

• Kent merkezleri • Otoyollar • Sanayi bölgeleri• Atık merkezleri, atık yakma merkezleri gibi

tarım dışı üretim kaynaklarından en az 3 km uzaklıkta olmalıdır.

ARILIK YERİ ŞEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

ARILARIN BESLENMESİ• Organik arıcılıkta arıların

beslenmesi,kendi kovanlarındaki balla olmalıdır.Arıların yaşamı yapay beslenmeye bağlı olduğu durumlarda organik olarak üretilmiş bal ve polen veya organik biçimde üretilen şeker şurubu veya organik şeker melası kullanılır.

ARILARIN BESLENMESİ

Şeker, pekmez, süt, melas, glikoz ve diğer konvansiyonel maddeler kesinlikle kullanılmaz

İlkbaharda Yapılacak İşlemler• Hava sıcaklığının +140C

üzerine çıktığı zaman kovanlarda ilk kontroller; hızlı yapılarak yavruların üşümesi engellenir.

• Ana arının varlığı ve performansı gözlenir. Yaşlı ana arılı kovan, genç ana arı temin edilerek veya genç ana arılı zayıf bir kovanla birleştirilerek yenilenir.

İlkbaharda Yapılacak İşlemler• Tüm koloniler 1:1 şeker şurubu

veya çeşitli karışımlarla yapılan kek ile ana arının yumurtlamasını teşvik etmek için beslenmelidirler.

• Teşvik yemlemesi, koloninin ana nektar akımına bol tarlacı arı kadrosuna sahip olarak girmesini sağlar. Beslemeye en az 10 hafta önce başlanmalıdır.

İlkbaharda Yapılacak İşlemler• Tüm kolonilerde hastalık ve

parazitlere karşı mücadele yapılmalıdır.

• Kullanılacak ilaçların bal arılarına tescilli olmasına, doğru zamanda ve dozda kullanılmasına dikkat edilmelidir.

• Kolonilerin gelişmesinin sağlanması yanında oğul vermeleri de önlenmelidir. Oğulu önlemek ve gelişmeyi sağlamak amacıyla gerektiğinde petek verilmeli, yapay oğullar alınmalıdır. Çıkan oğullar yakalanmalıdır.

Oğul Verme Nedenleri• Arıların çoğalma içgüdüsü.• Kovan havalandırmasının

yetersizliği.• Kovan içerisinde yer darlığı.• Ana arı feromonunun dengesiz

dağılımı.• Kovanın aşırı güneş altında

kalması.• Ana arının yumurtlayacağı alan

kalmaması

Oğula Engel Olmak İçin;• Yaşlı ana arı değiştirilmelidir.• Oğul veren koloniden ana arı

yetiştirilmemelidir.• Koloniler sık sık kontrol edilmelidir.• Kolonilerin genetik yapısı iyileştirilmelidir.• Gelişen kolonilerden yapay oğul

alınmalıdır.• Kuluçkalığa işlenmiş boş petek verilmelidir.• Ana arı belirli bir süre kafese alınmalıdır.• Kovanlar üzerinde gölgelik

oluşturulmalıdır.• Kapalı çerçeveler zayıf kolonilere

verilmelidir

HASAT• Peteğin 4/3’ü sırlandığı zaman

petekler hasada gelmiş demektir.

• Erken hasat edilen ballarda su oranı yüksek olacağı için balın kalitesi düşecek ve balda bozulma olacaktır.

• Hasat edilen ballar süzme veya petekli olarak pazara sunulabilirler.

• Süzülen petekler tekrar kovanlara geri verilerek arıların temizlemeleri sağlanır.

Sonbaharda Yapılacak İşlemler• Tüm kovanlarda genel kontroller

yapılır.• Ana arının varlığı ve performansı

gözlenir. Genç ve sağlıklı ana arı varsa, gözlere düzgün yumurta atıyorsa sorun yok demektir. Kovan kışı rahat geçirebilir

• Tüm koloniler yeni kadro gelişimi için, 2:1 şeker şurubu veya çeşitli karışımla yapılan kekler ile beslenmelidirler.

• Tüm kolonilerde hastalık ve parazitlere, özellikle Varroa’ya karşı mücadele yapılmalıdır.

Kışlatma İşlemleri• Bu dönemde bal arıları kış salkımı

oluştururlar ve sadece bal yerler. Kışlatmaya alınacak koloniler

bulunduğu yerde bırakılabileceği gibi kışı ılık geçen bölgelere de taşınabilirler.

Kışı ağır geçen yerlerde kovanlar çeşitli maddelerle sarılabilir.

• Sağlıklı bir kışa hazırlık dönemi kışlatma çıkışı koloni kaybını da en aza indirecektir.

• Sonbaharda yapılacak olan çalışmalar kışlatma başarısını da o oranda etkileyecektir

Kışlatma İşlemleri• Kovan içerisinde yeterli besin stoğu olmalı.• Su basmasına karşı sehpalara alınmalı.• Çatlak, kırık ve delik kovan kullanılmamalı.• Kovanlar hafif öne eğik yerleştirilmeli.• Kovan kapakları altına hava geçiren ve

nem tutan maddeler konulmalı.• Uçma delikleri daraltılmalı. • Kovan içerisinde boş petek bırakılmamalı.• Bölme tahtası ile petekler sıkıştırılmalı.• Kovanlar, varsa sundurma altına alınmalı.• Boş petekler depolanmalı ve mum

güvesine karşı ilaçlama yapılmalı.

HASTALIKLARLA MÜCADELE• Hastalıkların önlenmesi için;• Dayanaklı ırk ve hatlar

seçilmeli

• Ana arılar düzenli olarak yenilenmeli

• Arı sağlığı için kovanlar sistematik olarak denetlenmeli

• Kovanlardaki erkek yavrular kontrol edilmeli

Arı Hastalıklarının SınıflandırılmasıA-Arıların Gelişme

Dönemlerine Göre1-Ergin Arı Hastalıkları2- Yavru Hastalıkları

B-Etmenlerine Göre Hastalıklar

1-Bakteriyel Hastalıklar

2- Protozoan Hastalıklar

3- Fungal Hastalıklar4- Viral Hastalıklar5- Parazitler

Arıların Gelişme Dönemine Göre Hastalıklar

Yavru Hastalıkları1. Amerikan Yavru

Çürüklüğü2. Avrupa Yavru

Çürüklüğü3. Kireç Hastalığı4. Taş Hastalığı5. Tulumsu Yavru

Çürüklüğü

Ergin Arı Hastalıkları1. Nosema Hastalığı2. Amobea Hastalığı3. Septisemi Hastalığı4. Kronik Arı Felci5. Akut Arı Felci

Amerikan Yavru Çürüklüğü (AYÇ)• Yavru hastalıkları içinde en

tehlikelilerinden olan Amerikan Yavru Çürüklüğü (AYÇ) oldukça bulaşıcı ve dünyanın her tarafında yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Etkeni Gram bir bakteri olan Bacillus larvae’dır .

• Bakteriye ait sporlar 40 yıl kadar canlı kalabilmekte ve olumsuz şartlardan etkilenmemektedir

• Hastalıkla bulaşık koloniler imha edilmelidir.

Amerikan Yavru Çürüklüğü Bulaşma• Arıcıların bizzat kendileri• Her türlü alet ve

ekipmanları • Hastalıklı kovandan alınan

çerçevelerin sağlam kovanlara verilmesi

• Hastalık etkeni taşıyan ergin arılarla

• Sağlam arıların hastalıklı bölgelere girmeleri ile olabilmektedir.

Teşhis, Tedavi ve Korunma• Laboratuvar bulguları için marazi

madde alıp göndermek gereklidir.• Peteğin ortasından 8 x 10 cm

ebadında, mümkünse balsız bir parça alınır ve tahta ya da karton kutu içinde laboratuvara gönderilir.

• En etkili ilaçlar Sodyum Sulfadiazol veya Oksitetrasiklin (Terramycine) gruplarıdır.

• Sodyum Sulfadiazol’un Şerbetle Uygulanışı: Sonbaharda 2:1 oranında hazırlanan 4 lt şerbete 1 g ilaç katılır ve arılıktaki her koloniye 4-5 gün ara ile 1 lt verilir

• Dezenfektan Maddeler– Potasyum hipoklorit, Küllü Su– Zefiran , Formaldehit– Hidrojen peroksit, Kloramin

• Arılık temiz ve düzenli olmalı,• Koloni satın alınması sırasında

hastalık olup olmadığı kontrol edilmeli,

• Kullanılmış arıcılık malzemeleri satın almamaya dikkat edilmeli,

• Gezginci arıcılıkta, yer seçimi hastalıksız bölgelerde yapılmalı,

Avrupa Yavru Çürüklüğü• Etkeni Melissococcus pluton

adlı bakteridir.• Etken gıdalarla alınmaktadır.• Hastalıklı kolonide gelişme hızı

düşer, ergin arı sayısı ile yavru miktarında büyük azalma görülür. Arıların polen ve nektar toplama aktivitesi azalır.

• Petek üzerindeki yavrulu alan düzgün olmayıp açık ve kapalı gözler birbirine karışmıştır.

• Larvanın rengi önce sarıya, sonra kahverengi ve siyaha dönüşür.

• Ölüm pupa döneminde olmuşsa kapalı gözler üzerinde delikler vardır. Kapalı petek göz üzerindeki sır tabakasının rengi matlaşarak içeriye doğru çöker.

• Ölü larvanın kıvamı önceleri sulu ve yumuşaktır. Daha sonraları sertleşerek hamur kıvamını alır.

• Ölü larvalar petek gözü tabanında C şeklinde kıvrılmış durumdadırlar.

• Hastalığın ileri aşamalarında kovandan kokuşmuş et kokusu yayılmaya başlar

Kireç Hastalığı• Kireç hastalığının etmeni

fırsatçı bir fungus olan Ascosphaera apis 'tir.

• Etken gıdalarla alınmaktadır.• Hastalığa yakalanan larvalar

kireç beyazı bir renkte petek gözler içerisinde kuruyarak mumyalaşır.

Kireç Hastalığının Nedenleri• Çevre kirliliği• Yoğun antibiyotik kullanımı• Arıların suni besinlerle

beslenmeleri• Katkılı balmumu kullanımı • Aşırı nem• Aşırı şurup kullanımı• Uygun olmayan koloni

kontrolleri• Oğul verme

Kireç Hastalığı Tedbirler• Ülkemizde ana arı üretimi

yapan işletmelerin kireç hastalığına dayanıklı hat kullanmaları.

• Türkiye'de temel petek imal eden işletmelerin üretim aşamasında balmumunu sterilize ederek üretim yapmalıdırlar.

• Arıcılık alet ve ekipmanları uygun dezenfektanlarla sterilize edilmelidir.

• Kolonilerde çok yıllık petek kullanmamaya özen gösterilmelidir.

• Arıcılar ilkbaharda oğul önleme çalışmaları yapmalı ve arılarını bölme yapmak sureti çoğaltmalıdırlar.

• Kolonilere gerekmedikçe antibiyotik uygulaması yapılmamalıdır.

Kireç Hastalığı Tedbirler ve Tedavi• Hastalığa karşı antimukotik

ve antiseptikler denenmektedir:– Sorbik asit – Sorbik asit + Sodyum

propiyonat– Benamyl 12 – Mycostatin– Chinasol – Ascotat– Ascosidin

• İlkbaharda havaların serin olduğu günlerde koloni kontrolleri yapılmamalı, zorunluluk var ise kovan fazla açık tutulmamalıdır.

• Kovanların havalandırmasına dikkat edilmeli, kovan içerisinde nem birikmesine olanak verilmemelidir.

• Hastalıklı koloniden arılı, yavrulu ve ballı petekler sağlıklı kolonilere verilmemelidir.

Nosema Hastalığı• Etmeni Nosema apis adı verilen bir

protozoadır . Ergin arı hastalığıdır.• Gıdalarla alınan ve ağız yolu ile

sindirim sistemine giren sporlar ergin arıların orta midesinde çimlenerek epitel hücrelere geçerek hızla çoğalarak hastalık yaparlar.

• Hastalığa yakalanan arılar uçmaya çalışırlar, uçamazlar. Kovan önündeki ot ve çöplere tutunarak yürürler.

• Hasta arıların abdomenleri şişmiş ve uzamıştır. Bu nedenle iğneleme refleksi azalmıştır.

Nosema Hastalığı Belirtileri• Sağlıklı arıların midesi

sarımtırak veya amber renktedir. Hasta arıların midesi şişkin, kıvrımları kaybolmuş ve süt beyazı rengindedir

• Hasta arılarda görülen bu belirtiler açlık, felç veya ilaç zehirlenmelerinde görülen belirtilerle karıştırılabilir.

Nosema Hastalığı Tedavisi• Arı kolonilerine koruyucu

olarak ilkbahar ve sonbahar aylarında fumagillin içeren şurup verilerek hastalığa karşı etkili bir önlem alınabilir.

• Sonbaharda 2:1, ilkbaharda 1:1 oranında şurup hazırlanır. Hazırlanan 25 lt şuruba 25 g olan 1 şişe Fumagillin etken maddeli ilaç eklenir.

• Isıtılarak hazırlanan şurup soğuduktan sonra, içerisine ilaç eklenerek karıştırılmalıdır.

• Hazırlanan karışımdan her koloniye 4 lt verilmelidir.

• Hastalık çıktığı durumlarda ayrıca boş kovan ve petekler asetik asitle fumige edilmelidir.

Varroa Zararlısı• Ergin arılar ile larva ve pupaların

kanını emerek beslenen tehlikeli dış parazittir.

• Ergin dişi Varroalar 1.1-1.2 mm uzunluğunda, 1.5-1.6 mm genişliğinde koyu kızıl kahverengi renktedir. Erkek Varroalar ise 0.8-1 mm genişliğinde gri-beyaz sarımtırak renktedir.

• Dişi varroaların ağzı delici-emici yapıdadır. Yaşam uzunluğu yazın 2-3 ay, kışın 5-8 aydır.

• Dişi varroanın üremesi ilkbaharda arı kolonisinde kuluçka faaliyetleri ile başlamakta, sonbahara kadar sürmektedir.

Varroa’nın Etkisi• Varroa, arıların hemolenfleri ile

beslendiğinden, yavru arılar iyi gelişemez, erginler ise güçsüzdür ve uçamazlar. Parazitten kurtulmak için çırpınır ve huzursuz olurlar.

• Kolonideki erkek arı sayısı düşer. Erkek arıların çiftleşme yeteneği azalır

• Ana ve işçi arıların ömürleri kısalır. İşçi arılar normalden küçük olur. Özellikle pupa döneminde önemli ölçüde canlı ağırlık kaybı olur.

• Gözden çıkan genç arılarda kanatsızlık, tek veya kısa kanatlılık, eksik bacak, kısa karın gibi anomaliler görülür.

Varroa’nın Bulaşma Yolları• Bulaşık kolonilerden sağlıklı

kolonilere arı aktarılması,• Bulaşık arıların kovanlarını

şaşırarak diğer kovanlara girmeleri,

• Oğul kontrolü için gerekli önlemlerin yeterince alınmaması ve başıboş çıkan oğulların kaçması,

• Yağmacılık yapılması, • Gezginci arıcılığın denetimsiz

yapılması• Etkili olmayan yöntemlerle

zararlıya karşı mücadele yapılması

Varroa Tedavisi• Bu parazite karşı çeşitli ilaçlar

denenmiş ve kullanılmıştır. Ancak kolonilerde yanlış ve yoğun ilaç uygulanması; varroaların kimyasal maddelere karşı direnç kazanmasına neden olmaktadır.

• Tedavide Malathion, Fluvalinate ve Formik Asit gibi etken maddeli ilaçlar kullanılmaktadır.

TEŞEKKÜRLER