arastirma yontem ve teknikleri

7/31/2019 Arastirma Yontem Ve Teknikleri

1/59

ARATIRMA YNTEMVE

TEKNKLER

DERS NOTLARI

METN ARSLAN

HARRAN NVERSTES

BRECKMESLEK YKSEKOKULU

2012


2/59

Aratrma Yntem Ve Teknikleri / nsz Met in ARSLANNSZGnmzde bilgiye ulamada en etkin yollardan biride aratrma yapmaktr. Aratrma, ilmi ve

iktisadi kalknma ve yeni teknolojilere ulamada nemli bir yol olarak kabul edilmektedir.Doru ve faydal bilgilere ulamada aratrmaclara aratrma kavram ve yntemi konusunda

bilgi aktarm hedeflenmektedir.Aratrma ve gelitirme (AR-GE) faaliyetleri bilimsel ve teknolojikalanda gelimilii yakalamada lkelerin nem verdii konular ierisine girmitir.

Aratrma sonucu ulalan bilginin uygulamada nasl kullanldn grmesini salayabilme,

ezbercilikten kurtulup, dnmeyi, sorun zmeyi kavrayabilme, rencilerin aratrma yapmay,fikirlerini savunmay, karsndaki kiileri ikna etmeyi, dinlemeyi kavrayabilme salamaktr.

Aratrma ile renci iletmenin temel sorununu bilir ve nedenleri nelerdir bunlar belirtmeyi vezm retmeyi kavrar. Yine bu yolla renciler farkl iletmeler iin pazarlama planlamas yapmaykavrarlar. Bylece renci; ncelikle rnek olay zm yntemlerini ve farkl rnek olaylar snftakitartma ortamnda zmeyi kavramas salanacak. Grup aratrmas sonucu ortaya kan bulgularndzenlenerek her grup kendi sunuunu hazrlayacak ve sunacaktr.

letmeler zerinde yaplacak pazarlama aratrmas yoluyla renci; iletmelerin baaryaulam veya ulamam faaliyetlerinde hangi stratejileri nasl uyguladklarn inceleyebilme imknbulur. letmeyi incelemede edinmi olduu bilgileri rapor olarak belli bir gruba sunmay bilgi

alveriinde bulunmay renir. Aratrma ile ilgili temel bilgiler rencilere verildikten sonrasunular iin herkesin inceleyecei konular verilerek son ayda sunuyaplacak ekilde hazrlamalariin sre tannr. Burada ama ok fazla iletmenin incelenmesi deil birka iletmenin derinlemesineincelenmesi esastr. Yine renci basl her trl kaynaktan faydalanmas salanr, gzlem yapar,iletmeyegiderek aratrma yapar. Aratrma yapan grubun almalar dhilinde iletmeyneticilerinin derse gelip tecrbelerini rencilerle paylamas salanabilir. Aratrma yapan rencigrubu aratrma danmanlaryla koordineli olarak iletmelere gezi dzenleyebilirler.

Bu almada konular iki ana blmde incelenecektir. Birinci blmde; aratrma yntem veteknikleri konusunda bilgi verilecek, ikinci blmde ise, aratrma yntem ve teknikleri ile bir rnekolay zerinde gerek hayatta yaanm veya yaanma ihtimali olan, iletmelerin pazarlama faaliyetleriile ilgili sorunlarna snf ortamnda zm nerileri retebilmeyi salayan bir almann yrtlmesi

salanacaktr.Tm rencilerimize baar dileklerimle Metin ARSLAN

Birecik- 2012


3/59

Aratrma Yntem Ve Teknikleri / indekiler Met in ARSLANNDEKLER

NSZ ..................................................................................................................................................... 2NDEKLER....................................................................................................................................... 3GR ....................................................................................................................................................... 5BRNC BLM................................................................................................................................... 6ARATIRMA YNTEM VE TEKNKLER...................................................................................... 6

1. Aratrma Ve Gelitirme Faaliyetleri............................................................................................ 62. Aratrmalarda Ahlk Prensipler ................................................................................................ 63. ktisadi Gelime Ve Bilimsel Aratrma likisi ........................................................................... 74. Aratrmada Temel Kavramlar ..................................................................................................... 8

4.1. Bilgi ............................................................................................................................................ 94.3. Aratrma ................................................................................................................................ 104.4. Bilimsel Aratrma Yntemleri ve Trleri .......................................................................... 13

5.Aratrmann Gerei Ve nemi.................................................................................................... 146. Aratrma Sreci ........................................................................................................................... 15

6.1. Aratrma Konusunun Belirlenmesi .................................................................................... 156.2. Aratrma Problemini Tanmlama ....................................................................................... 156.3. Aratrma Konusuyla lgili Kaynaklarn Taranmas ......................................................... 156.4. Hipotezlerin Yazlmas .......................................................................................................... 166.5. Aratrma Yntem Ve Modelini Belirleme .......................................................................... 166.6. Verilerin Toplanmas Ve Analizi .......................................................................................... 176.7. Aratrmann Sonulandrlmas ve Aratrma Raporunun Yazlmas ............................ 18

7. Raporun Yazlnda Uyulmas Gereken Genel Yaz Kurallar .............................................. 197.1. Yazm Dili ve Yazm Kurallar ............................................................................................. 197.2. Kaynak Gsterme Yntemleri .............................................................................................. 207.3. Kaynaka Listesini Dzenleme ............................................................................................. 22

8. Bir Tezin Ana Blmleri .............................................................................................................. 238. 1. Kapak Sayfas........................................................................................................................ 248.2. nsz / Teekkr.................................................................................................................... 248.3. indekiler ............................................................................................................................... 268.4. Giri ......................................................................................................................................... 268.5. Sonu / Aratrma Bulgular ................................................................................................. 268.6. Kaynaklar ............................................................................................................................... 26

9. Aratrmann Sunumu .................................................................................................................. 269.1. Aratrmann Sunumuna Hazrlk....................................................................................... 269.2. Aratrma Sunumunda Kullanlan Deerlendirme Kriterleri .......................................... 27

10. Pazarlama Aratrmas ............................................................................................................... 271. Pazarla lgili Bilgiler ................................................................................................................. 282. rn le lgili Bilgiler ............................................................................................................... 283. Pazarlama Yntemleri le lgili Bilgiler.................................................................................. 28

4. Pazar Stratejileri le lgili Bilgiler ........................................................................................... 28

11. Pazar Aratrmas Trleri.......................................................................................................... 291. Masa Ba Aratrmas ............................................................................................................. 292. Piyasa Aratrmas .................................................................................................................... 303. Tketici Aratrmas................................................................................................................. 314. Fuarlar. ...................................................................................................................................... 32Bir Aratrma Projesi rnei ...................................................................................................... 32Aratrma in Zaman Plan / renci rnei ........................................................................ 32Aratrma Yntem Ve Teknikleri le lgili rnek Sorular....................................................... 33

KNC BLM ................................................................................................................................... 34VAKA METODU VE VAKA RNEKLER .................................................................................. 341. VAKA METODU......................................................................................................................... 34

1.Vaka Olay- Metodu Ve nemi .............................................................................................. 342. Mesleki Eitimler Ve Vaka almasnn Ana Hatlar.......................................................... 35


4/59

4

3. Pazarlama Ynetimi Tartma Konular ................................................................................ 372. VAKA RNEKLER .................................................................................................................. 37Vaka- 1 / Mteri Memnuniyeti ..................................................................................................... 37Vaka- 2 / Gzel Hizmeti Yok Eden Kt Davran ...................................................................... 38Vaka- 3 / Yeni Fiyat ......................................................................................................................... 38Vaka- 4 / Ahlk ........................................................................................................................... 39Vaka- 5 / Enteresan Bir ikyet ..................................................................................................... 39Vaka-6 / Mteri Karan Bir Hizmet rnei .............................................................................. 40Vaka- 7 / Krmz Bir Kravatla Balayan Dostluk........................................................................ 40Vaka- 8 / Hediye Kpek Mamas.................................................................................................... 42Vaka- 9 / Niyazi Duman .................................................................................................................. 43Vaka- 10 / Bir Dilim Peynir ............................................................................................................ 43Vaka- 11 / Panda .............................................................................................................................. 44Vaka- 12/ Yaln retim Semineri Vaka almalar.................................................................... 44Vaka- 13 / Rvet ............................................................................................................................. 45Vaka- 14 / Esnaf Diyaloglar ........................................................................................................... 45Vaka- 15 / yi Yneticiye Sahip Olmann Yolu ............................................................................. 47Vaka16 / Kapdan Sat ................................................................................................................. 47Vaka17/ Geciken Hizmetin Dndrdkleri............................................................................. 47Vaka18 / Klima Depolamas ......................................................................................................... 48Vaka19 / Yeni Bir Otomobil Modeli retimi .............................................................................. 49Vaka20/ Sadece Mteriye Glmsemeniz Ne Kadar nandrc?............................................ 49Vaka 21 / Kastl Yanl Bilgi ........................................................................................................ 49Vaka 22 / Kampanya Ynetimi .................................................................................................... 50Vaka23 / rnek Bir Pansiyon ....................................................................................................... 51Vaka24 / Depo Bilgi Sistemi .......................................................................................................... 51Vaka25 /Tamir ve Bakm ............................................................................................................. 52Vaka26 / UGM Ucuz Gda Maddeleri A.. ................................................................................. 52Vaka27 / siz Temizliki............................................................................................................... 53Vaka 28 / Patlcanl Tavuklu Gzleme......................................................................................... 53Vaka29 / Pazarlama ve Kadn Haklar ........................................................................................ 54Vaka 30 / Neden? Diye Sormak ................................................................................................ 54Vaka31 /H Kargo Firmas Depo Hizmetleri............................................................................... 55Vaka32 / Etik Vaka ........................................................................................................................ 55Vaka33 / Bir X Marka Maceras ................................................................................................ 56Vaka34 / Teekkr Unutan Sultan............................................................................................ 57Vaka35 / Semerci lnce Sevinen Merkepler ........................................................................... 58ARATIRMA YNTEM VE TEKNKLER KAYNAKLARI ................................................... 59


5/59

Aratrma Yntem Ve Teknikleri/ Giri Metin ARSLAN

GRAratrma, evreyitanmaya, profilini karmaya, deikenlerle ilgili ilikileri ortaya karmaya

alan, bir problemin ortaya kmasna yol aan etkenlerle ilgili neden, niin, nasl, ne zaman, neredegibi sorulara cevap veren uralar ve bilimsel bilgi retme ilevi olarak grlmektedir.

Aratrmalar, evredeki deikenleri uluslararas bilim standartlarna uygun ekilde lerek,tartarak veya sayarak rakama olarak tespit ve bu say deerlerini kullanarak, bir deikenin ana

eilimini belirleyerek geerli ve gvenilir sonuca ulamak, genellemeler yapmak ve kanunlar ortayakoymak amacyla yaplan almalardr.

Bilgiyi renme, kullanma ve sahiplenerek hkme dntrme sreci aratrma konularnda danemli bir yer tutmaktadr.

Mesleki ara eleman yetitirmede verilen teorik bilgiler yannda bu bilgilerini bir noktadauygulamada test edilmese ve teorinin yannda uygulama pratiini kazanmas nemlidir. Bu adanmeslek konusunda grlen konularn bir iletme zerinde incelenmesi, dzenlenmesi ve bir aratrmasonras elde edilen alma bir rapor haline getirilerek snf ortamnda sunulmas mesleki yeterlilikasndan gerekli bir almadr.

Herhangi bir konuyla ilgili yaplan aratrma sonular hakknda bilgi vermek ve bu bilgiler

zerinde tartma amacyla birka yetkilinin ynetimi altnda dzenlenen toplantlara seminer denir.Seminer, bir konu ile ilgili bilgi vermek ve bu bilgiler zerinde tartmak amacyla birka yetkilininynetimi altnda dzenlenen toplant olarak da ifade edilmektedir.

zellikle yksekrenimde retimelemanynetimi altnda, rencilerin yaptklararatrmalarla ilgili rapor hazrlama, tartma eklinde yrtlen grup almas yani toplu alma daseminer olarak grlr. Sresi konuya bal olarak deien seminerler, genellikle akademik zelliktarlar.

Aratrma teknikleri ve genelde bu almaile rencilere ve ilgilenenlere aratrma kavram veyntemi konusunda bilgi aktarmak hedeflenmitir. Bilim ve aratrmann tantlmas, ekonomikgelimearatrma ilikisi, aratrmalarn planlanmas yani aratrma sreci, veri toplama, analizler,deerlendirme ve rapor yazm yeteri kadar ayrnt verilmitir.

Aratrma yntem ve teknikleri konularna daha geni perspektiften bakp dorudeerlendirmeler ortaya koyabilmek iin eletirel yaklaan grlere ve deerlendirmelere degerektiince yer vermek gerekir. Dnyadaki ok ynl gelimelere bal olarak artan bilinlenme iletoplumun geni kesimlerinde ynetimlere, sistemlere ve dzenlere eletirel yaklamlar artmaktadr.Kiilerdeki honutsuzluun dnya leinde yaygnlamasna bal olarak g otoriteleri yeniaraylara ynelmektedirler.


6/59

Aratrma Yntem Ve Teknikleri / B i r i nci B lm Me t i n ARSLANBRNC BLMARATIRMA YNTEM VE TEKNKLER1. Aratrma Ve Gelitirme FaaliyetleriBu almadaaratrma srecini incelemek, temel aratrma yntemlerini gzden geirmek ve

rencilerin belirli bir konu hakknda aratrma yapabilmeleri iin gereken aratrma sorusu bulma,hipotez kurma, olay kavrama, kabullenme, lme, veri toplama, veri analizi, verileri deerlendirme /yorumlama ve rapor yazma tekniklerini renmelerini salamaktr.

Aratrma, verilerin toplanmas, analizi ve yorumuna dnk faaliyetleri kapsar. Aratrmaobjektif tarzda ilmi usullerle yapldnda faydal sonular ortaya karr. Szlk anlamyla aratrmabir gerei ortaya karmak iin aramalarda bulunma eklinde ifade edilir. Gelitirme ise var olankaynaklar daha etkin konuma getirme yani, temel ve uygulamal aratrma sonularnn dahaekonomik ve krl maddelere, aralara, mallara, hizmetlere, sistemlere ve retim srelerinedntrlmesine ynelik teknik almalar olarak tanmlanabilir. Bunun iinde iin teknik yn nekar.

letmeler zerinde yaplacak pazarlama aratrmas yoluyla renci; iletmelerin baaryaulam veya ulamam faaliyetlerinde hangi stratejileri nasl uyguladklarn inceleyebilme imkn

bulur. letmeyi incelemede edinmi olduu bilgileri rapor olarak belli bir gruba sunmay bilgi

alveriinde bulunmay renir. Aratrma ile ilgili temel bilgiler rencilere verildikten sonrasunular iin herkesin inceleyecei konular verilerek son ayda sunu yaplacak ekilde hazrlamalariin sre tannr. Burada ama ok fazla iletmenin incelenmesi deil birka iletmenin derinlemesineincelenmesi esastr. Yine renci basl her trl kaynaktan faydalanmas salanr, gzlem yapar,iletmeyegiderek aratrma yapar.Aratrma yapan grubun almalar dhilinde iletmeyneticilerinin derse gelip tecrbelerini rencilerle paylamas salanabilir. Aratrma yapan rencigrubu aratrma danmanlaryla koordineli olarak iletmelere gezi dzenleyebilirler.

2. Aratrmalarda Ahlk PrensiplerBilim ahlk-etii-, bir yandan bilimsel aratrma ve gelitirmenin, yani bilim retiminin, ne

olduu ve nasl yapldnn tanm iinde yer alan, kurucu unsurlardan biri olurken dieryandan dabilim insanlarnn meslek etiini, yani mesleklerini icra ederken yerine getirdikleri, ok eitli

grevleri yaparken uymalar gerek kurallar kapsar.Bilim ahlk,aratrma yaparken ve bulgularn yaynlarken kiiye uymas gereken ahlki yolu

gsterir. Her aratrmann mutlaka etki ettii bir kii ve toplum olmasndan sosyal sorumlulukbilincinin nemsenmesi gerekir.

Sosyal sorumluluk, i ahlknn gereidir, yani i ahlk, sosyal sorumluluu da iine alan biranlam tar. Bir iletme sahibinin doru ve drst olmas, sznde durmas, retimde ve sataamalarnda hileli yollara bavurmamas, i ve d evreye grev ve sorumluluklarn bilmesi oktakdir edilmesi gereken ahlki davranlardr.

Etik yani ahlk;doru ve iyinin ne olduunu veya yanl ve ktnn ne olduunu aklayan vedavran kodunu oluturan kural koyucu ilkeler dizisi olarak ifade edilir. ahlk isei dnyasnda

insan davranlarna yol gsteren ahlki ilkeler ve standartlar olarak, doru ve hakl olmay esas alan,kanun ve dzenlemelere itaatin daha ilerisine giden davran kurallar btndr. Farkl bir alana

bakan ynyle i ahlk, bir personelin alt iyerine kar drst olmas ve iletmeye zararverecek davranlardan uzan durmas demektir.

ahlk genellikle zel teebbslerin mal ve hizmet retiminde ve satnda ahlkidavranmalarnn nemi zerinde durmaktadr. ahlk ayn zamanda irket ahlk, firmaahlk iletme ahlk, ticaret ahlk gibi ve saire adlar ile de ifade edilmektedir. Buna ilaveolarak, esnafahlk, meslek ahlk, retici ahlk, iveren ahlkve benzeri ifadelerde iahlk ierisinde deerlendirmek mmkndr.

Bilimsel aratrmalarnyaplma ve sonularnn yaynlanmas srecinde etki edecei alanlar gznnde bulundurarak aadaki etik kurallar uyulmas gerekir:

1. Aratrmac bekledii deil, gzlemledii sonular sunmal,2. Aratrmac aratrmann tm srelerinde objektif olmal,3. Aratrmada bulunmayan veriler ve uydurmalar verilmemeli,


7/59

Aratrma Yntem Ve Teknikleri / B i r i nci B lm Me t i n ARSLAN

7

4. Aratrmada faydalanlan bilgi, metot ve fikirlerin kaynann gsterilmesi,5. Aratrma srecinde kiilerden toplanan bilgilerin gizlilii korunmal,6. zel hayatn gizlilii korunmal ve sayg duyulmal,7. Aratrmann kendi ierisinde etik bir kurallar dizisi oluturulmal,8. Aratrma sonular tarafsz ekilde analiz edilerek yorumlanmaldr,9. Aratrma sonularnn tarafl yorumlanmasna alet olunmamal,10.

Aratrma yapan kii aratrma sonucunutoplumda atma oluturacak ekildesunmamaldr.

Bilim ahlk,bakalarnn yalnz hr dnmesini deil, dncelerini hr olarak sylemesini,yaymasn da iermelidir.

3. ktisadi Gelime Ve Bilimsel Aratrma likisiktisaden gelime, bilim ve teknoloji alannda ilerleme ile salanr. Bilim ve teknolojik gelime

de temelde aratrma faaliyetlerine baldr. Gnmz lkeleri gelime dzeylerini ancakaratrmalarla ykseltebileceklerini bildikleri iin aratrma almalarna nemli byklktekaynaklar ayrmaktadrlar. Bilgi toplumlarnda, bilgi bir deer ve g olarak kabul edilmekte vekullanlmaktadr. Bu anlamda iktisadi gelime ile bilimsel aratrmalar ve inovasyon almalar

birebir ilikilidir.novasyon, fiziki ve ilevsel zellikleri daha nce bilinmeyen, ekonomik deeri olan bir mal

veya hizmeti ortaya karma ve bilginin ekonomik ve toplumsal faydaya dnt sretir.novasyon Latince bir szck olan innovatus tan tretilmi ve Trke de yenilik, yenilenmeszckleriyle ifade edilmeye allmaktadr. novasyon yeni ve deiik bir ey yapmak anlamnda;

bilim ve teknolojinin ekonomik ve toplumsal fayda salayacak ekilde yenilenmesi, yeni veyaiyiletirilmi rn srelerini gelitirmek, uygulamak ve ticari olarak gelir elde edecek hale getirmekiin yrtlen tm sreleri kapsar.

novasyon ekonomisi,21. Yzylda lkelerin geleneksel ekonomilerini inovasyonekonomisine dntrmedeki baarlar, srdrlebilir ekonomik byme ve toplumsal gelime

performanslarn belirliyor. nvasyon ekonomisi kendini, nitelikli i gc; bu i gc iin yksek

getiriler vadeden i imknlar ve bu i imknlarn oluturan hzla byyen firmalar ve ok saydayeni kurulan iletmelerle gsterir.Bilimin sanayiye uygulanmas ve rnlerin gelitirilmesi olarak da ifade edilen teknoloji

ekonomik iin ok nemli hale gelmitir. Teknoloji, genel olarak girdileri ktlara evirmeyeyarayan aralar topluluu olaraksadece tekniklerin bir toplam olmad, dar anlamda retimteknikleri olarak, geni anlamda ise sre olarak ele alnmas gerekir. Teknoloji, temelde insannkendi gcyle yapamadn, akln kullanarak bulduu metot ve aralarla yapabilmesini ifade eder.

Milli gelirin bir yldan dierine art gstermesi iktisadi bymeyi gsterirken, iktisadigelime,milli gelir art yannda yani ekonominin fiziksel bymesinin tesinde yetenek, bilgi veanlayn olumlu deiimidir.

ktisadi gelime,milli gelir art yannda yani ekonominin fiziksel bymesinin ilerisindeyetenek, bilgi ve anlayn olumlu deiimi ifade eder. ktisadi gelimenin anlalmas asndan,iktisadi byme kavramna da deinmek gerekir. ktisadi byme, bir ekonomik yapnn nicelik venitelik olarak gelimesi yani milli gelirin bir yldan dierine art gstermesini ifade eder.Kalknmakavramn da iine alacak anlamda byme, belli bir ekonomik, toplumsal ve kltrel gelimilikdzeyinden derece olarak daha iyi saylabilecek duruma ulama; tm hayat alanlarnda var olandandaha farkl ve ileri olduu dnlen bir yaplanmaya dn srecidir. Bym, kii bana denretim hacminde (milli gelirde) bir yl iinde meydana gelen art ifade eder. Bu manadabyme,iletmenin yapsnda nitelik ve nicelik olarak deimelere neden olarak, iletmenin mal veya hizmetretim artlarna veya rn farkllatrmaya ynelmesine ve alanlarn yeni durumlarauyabilmesine imkn salar.

ktisadi byme ve gelimenin en nemli ls, lkedeki milli gelir (MG) veya Gayri SafiMilli Hslann (GSMH) art orandr. Milli Gelir, belirli bir dnemde bir ekonomide retilen mal vehizmetlerin para ile ifade edilen brt deeri toplamdr. Dier bir ifade ile Safi Milli Hsladan(SMH) dolayl vergilerin drlmesiyle elde edilen deerdir. SMH, bir milli ekonomide belirli bir


8/59


8

dnem iinde retilen mal ve hizmetlerin toplam saylan Gayri Safi Milli Hsladan (GSMH) retimaralarnn ypranma pay "amortisman" n dlmesiyle elde edilir. GSMH ve MG miktar ve aynzamanda kii bana den tutarlar zenginlik ve ekonomik kapasite gstergesidir. Kii bana milligelirin yksek olduu lkeler, dk olan lkelere oranla daha yksek miktar satn alma ve tketimgcn yanstr.

Milli gelirin nemli blmnn tarmdan deil de sanayi ve hizmetler sektrnden gelmesi,tarmda alanlarn saysnn ve orannn azalmas, ihracatn tarmsal ve hammaddelerden deil de,

sanayi mallarndan olumas ve hizmet sektrnn paynn srekli geliimi iyi gstergelerdir.letmenin sreklilii, varl ve baars, byk oranda aratrma ve gelitirme ilevinin salkl

almasna baldr. Gnmzde kk, byk btn iletmelerin, yeni bir mal ve hizmet veya yenibir retim yntemi ortaya koyabilmek veya eldekileri gelitirebilmek iin aratrma ve gelitirmefaaliyetlerine byk nem vermektedirler. Bu faaliyetler, d evredeki deiimlerin ve eilimlerinsistemli bir ekilde incelenmesinden yeni ilke, rn, retim arac ve retim yntemi bulunmasnakadar deien bir takm almalar ierir. Btn iletme ilevlerinin yrtlmesinde aratrma vegelitirme bulgularndan faydalanlr.

Gnmz endstri iletmelerinde AR-GE, byk nem tayan bir faaliyet alan olmu ve bualanda bykpara ve insan kayna kullanlmaktadr. Ekonomik gelimede aratrma ve teknolojigstergeleri nemli hale gelmi, kamu ve zel sektr kurulularnn bu alana ayrdklar para milligelire oran ile deerlendirilmektedir.

Trkiye'de Ar-Ge faaliyetlerinde kamu kurulular ve niversitelerin nemli bir paybulunmaktadr. niversiteler toplam Ar-Ge harcamalarnn %69'unu yaparken kamu kurulularnnpay %13; zel sektrn pay %18'dir. niversiteler dnda Ar-Ge faaliyetlerini yrten kamukurumlarnn banda ulusal bir aratrma kurumu olan Trkiye Bilimsel ve Teknik AratrmaKurumu (TBTAK) gelmektedir. TBTAK, doa bilimlerinin eitli alanlarnda bilimsel aratrmave teknolojik gelimeyi, ulusal ekonomik kalknma hedeflerine gre dzenlemek, koordine etmek vezendirmekle grevli, merkezi bir kurulutur. Bu erevede Kurum, Trkiye'nin bilim ve teknoloji

politikalarnn belirlenmesine katk salamakta, akademik Ar-Ge destei vermekte, zendirmekte veizlemekte ve ulusal ncelikler dorultusunda Ar-Ge enstitleri iletmektedir. niversite sanayi

ilikilerinin geliimine de nemli katklar salamaktadr.TBTAK, Trkiyenin bilim ve teknoloji politikasn belirleyen en st organ olan Bilim ve

Teknoloji Yksek Kurulunun sekreterya grevini de yrtmektedir. zel bir kurulu kanununa sahipolmas nedeniyle mali ve ksmi idari zerklii olan TBTAK, dorudan Babakana ya da BabakanYardmcsna bal almaktadr. Kurum,Trkiye'nin uluslararas alanda bilimsel ve teknolojikrekabet gcn artrmak, bilimsel aratrmalarn teknolojik yeniliklere sratle dnebilmesi iinyntemler gelitirmek ve zel sektrn aratrma ve gelitirmeye etkin ve arlkl olarak katlmnsalamak zere eitli tevikler salamaktadr. Salanan destekler iin Tbitak'n web sitesine

baknz.Sanayi sektrnde ticari Ar-Ge bilincini artrmak zere kullandrlmas amacyla kurulmu

bulunan Trkiye Teknoloji Gelitirme Vakf (TTGV), zel sektr ve kamu sektrnn ortakalmasnn baarl bir rnei olarak faaliyetlerini srdrmektedir. Bu kapsamda Vakf, sanayikurulularnn Ar-Ge faaliyetlerini tevik etmekte, teknolojinin ticariletirilmesi ve pazarlanabilir birrn, sistem ya da hizmete dntrlebilmesi iin gerekli altyapnn olumasna katkda bulunmakta,finansman destei salamakta, mevzuatn ve kurumsal erevenin iyiletirilmesi ynnde almalaryapmaktadr. TTGV tarafndan salanan destekler iinTTGV'nin web sitesi'nebaknz.

Trkiyede Ar-Ge almalar yrten bir baka kurulu ise Kk ve Orta lekli SanayiGelitirme ve Destekleme daresi Bakanl (KOSGEB)dir. KOSGEB, kk ve orta lekli sanayiiletmelerinin teknolojik yeniliklere sratle uyumlarn salamak, rekabet glerini ykseltmek veekonomiye katklarn ve etkinliklerini artrmak amacyla grev yapmaktadr. Bu erevede kurulu,kk ve orta lekli iletmelerin Ar-Ge faaliyetlerini desteklemekte, kk iletmeler arasnda Ar-

Ge kltrnn geliimini tevik etmektedir. Kurulu hakknda ayrntl bilgi ve salanan destekleriin KOSGEB'in web sitesi'nebaknz.Kaynak:Hazine Mstearl / http://www.investinturkey.gov.tr/cms/index.php?

4. Aratrmada Temel Kavramlar
http://www.tubitak.gov.tr/http://www.tubitak.gov.tr/http://www.ttgv.org.tr/tur/05_sanayici_rehberi/501.htmhttp://www.ttgv.org.tr/tur/05_sanayici_rehberi/501.htmhttp://www.kosgeb.gov.tr/http://www.kosgeb.gov.tr/http://www.ttgv.org.tr/tur/05_sanayici_rehberi/501.htmhttp://www.tubitak.gov.tr/


9/59


9

4.1. BilgiBilim, bilgi, bilmek, renmek sadece insana zg kavramlardr. Bilgi, bilim srecinin sonunda

elde edilen bir rndr. Bilgi teorisi asndan bilgi ve zelliklerinin ne olduunu anlamak, bilgininartlarn incelemekle mmkndr. Bilgi felsefesi sayesinde bilginin snrlar ve nelerin bilinip,

bilinmeyecei anlalabilir.nsanlar bilgiyi; duyu-tecrbe, akl, sezgi, bellek, inanlar, otorite, ideoloji gibi birok

kaynaktan elde edebilir.

Gnmzde bata insanlar olarak tm organizasyonlarn bilgiye byk ihtiyac bulunmaktadr.Bilgi a olarak ifade edilen gnmzde bilgi bir g olarak kullanlmaktadr. Bilgiyi reten,gelitiren ve buna tm ynleriyle sahip olan her tr kii ve kurulular gl olmaktadr.

Bilgiye ulama ve onu elde etmeyi ve kullanmay salayan tekniklerin tamamn ierin biliimteknolojileri iletmeler asndan nemli bir konudur. letmeler krl ve srekli mterileri eldetutmak istiyorlarsa teknolojik altyap imknlarn gelitirmek durumundadrlar. Teknolojik altyapykuran iletmeler elde edilen bilgileri iletme ierisinde blmler arasnda etkin ve verimli kullanrlar.letiim teknolojileri srekli gelimekte yani internet gibi iletmelerin faaliyetlerini yksek oranda vehzla etkilemekte ve hemen hemen her trl bilgi de dijital ortamda aktarlabilmektedir.

Bilgi ile ilgili tanmlar:

Bilgi: Kiilerin renme, aratrma veya gzlem yolu ile aba sarf ederek elde ettii olgularifade eder.Bilgi: renme, aratrma veya gzlem yolu ile edinilen gerekler.Bilgi: eitli hiss yaantlarn mantka bir rnek dnce dizgesine uydurulmas iin

gsterilen abalara verilen isim olarak ifade edilir.Bilgi: Bilgi ilemde, kullanlan zerinde anlama salanm kurallardan faydalanarak kiinin

veriye ynelttii anlam olarak ifade edilir.Bilgi:nsan aklnn kapsayabilecei olgu, gerek ve ilkelerin tmne verilen isimdir.Bilgi: Bir yarglamada bulunabilmek iin bilinmesi gereken unsurlarn her birine verilen isimdir.Bilgi:nsanlarn toplumsal i ve dnme etkinliklerinin bir rn olan; deien objektif

evredeki tarafsz yasal ilikilerin dil eklialtnda fikri dzeyde yeniden retilmesine dayananolgudur.

nceleri kt faktr olarak grlen bilgi eitim-retim alannda bu anlay rerinetasarlanyordu. lkokuldan niversiteye kadar tm mfredat programlar renciye bilgi aktarmakzerine dizayn edilmi programlar idi ve hl da yle olduu grlmektedir. Bu anlaya bal gelienalg Trkiyede iyi niversite Batda retilen bilgiyi abuk ve iyi aktaran, kt niversite ise ayn

bilgiyi ge ve kt aktaran kurum olarak deerlendirilmektedir. Bu durum zellikle 1980ler sonrasinternet sisteminin gnlk hayata girmesi ve hzla yaygnlamas ile bilginin niteliini deitirdi ve

bilgi artk kt kaynak olmaktan kt, serbest mal yani ulam adeta zahmetsiz bir mal haline geldi.4.2. Bilim

Bilim insanlk kadar eski ve insanln balangcndan beri sregelen, anlam ve ierii zamanlagelierek gelen bir olgudur. Bilim insan ve toplumla ilgili olduu iin anlalmas ve yorumu datekml etmi, gelimitir. nsanolunun hem kendisini hem de evreni anlama abas kesintisiz birekilde devam ede gelmitir.

Bilim, bilgi, bilmek, renmek sadece insana zg kavramlardr. Bilgi bir rn olarak bilimsrecinin sonucudur. Bilgi teorisi asndan bilgi ve zelliklerinin ne olduunu anlamak, bilgininartlarn incelemekle mmkndr. Bilgi felsefesi sayesinde bilginin snrlar ve nelerin bilinip,

bilinmeyecei anlalabilir.Bilim alanndaki geliimin tetikledii teknoloji ile hz kazanan sosyo-ekonomik geliim

1990lardan sonra bilgiyi nedret/kt-nadir kuralna tabi bir mal olmaktan kard. Ulam maliyet vezahmet gerektiren nadirlik faktr bilgi iin geersiz hale geldi.

Bilim ile ilgili farkl tanmlar yledir:Bilim: evreyi anlama ve aklama gayretlerinin tamamn ifade eder.Bilim: olaylarn ve nesnelerin oluum, yap ve geliimindeki kanunlar aklamaya alan,

olgular, mantki dnceyi temel alan, tarihi nitelikte bilgi dzeni olarak ifade edilir.


10/59


10

Bilim: evrenin bir blmn konu olarak seen, deneysel yntemlere ve gereklie dayanarakyasalar karmaya alan dzenli bilgidir.

Bilimin temeli; tecrbe, deney ve aratrmadr.Bilimin temel ilevleri:1. Anlama2. Aklamaa. diografik: Spesifik bir olayn aklanmas3. Nomotetik: Daha ok olayn genel olarak aklanmas4. KontrolBilimin temel zellikleri:1. Gerei ifade eder2. Mantksaldr3. Nesneldir4. Genelleyicidir5. Bilim seicidir.6. Temel kabullere dayanr7. Olgular bol gerek bir dnya vardr ve bu dnya aratrlabilir durumdadr.8. Bilimde miktar her zaman vardr.Bilimin amalar:1. Bilim gerekleri tasvir eder ve anlatr.2. Gerein aklanmas ve anlalr ekilde ifade edilmesi3. likilerin ve deimelerin tahmin edilmesi4. Olaylarn ve olgularn kontrol edilebilmesiYukarda sralanan amalarn z evreni anlamak ve aklamak olarak ifade edilebilir.Bilim dallar eitli faydalar gzetilerek farkl ekillerde snflandrmak mmkndr. Zamanla

yeni bilim dallar ortaya karakdaha yeni snflandrmalar ortaya kabilir. Gnmzde daha okakademik amal be yzn zerinde bilim ve sanat dalisimleri bulunmaktadr.Bilimlerin genel bir snflandrmas aadaki gibi verilebilir:1. Maddi bilimler (fizik, biyoloji gibi) / Manevi bilimler (Din bilgisi, ahlk bilgisi gibi)2. Fen bilimleri (kimya gibi) / Sosyal bilimler (sosyoloji gibi)3. Deneysel bilimler (fizik gibi) / Teorik bilimler (felsefe gibi)4. Temel bilimler (matematik gibi) / Uygulamal bilimler (mhendislik gibi)5. Fen bilimleri (kimya gibi) / Sosyal bilimler (ekonomi gibi) / Sanat ve Estetik (sanat

gibi)Birlemi Milletlere bal UNESCOya gre bilim ve teknoloji dallar;doal bilimler,

mhendislik ve teknoloji, salk bilimleri, tarm bilimleri, sosyal bilimler ve beeri bilimler olarak altgrup altnda yaplmaktadr.Gnmzde bir deer ve g olarak kabul edilen bilginin etkinlii ve verimlilii iin mutlaka

ynetilmesi gerekir.Bu srete bilgi teknolojileri youn olarak kullanmakta ve veri, veri madencilii, bilgi alan

ve bilgi paylam teknii ve bilgi toplumu gibi kavramlar ne kmaktadr.4.3. AratrmaAratrma, bilinmeyeni bilmeye, renmeye ynelik yaplan bilimsel-teknolojik faaliyetlerdir.

Gelitirme ise, mevcut bilgiyi ya da teknolojiyi yeni dzenlemelerle daha iyiye doru ynlendirmefaaliyetidir.

Bir amaca ynelik, belirli aamalar ierisinde ve bir yntem dhilinde yaplan ilmi almalaraaratrma ad verilir.Aratrma denildiinde, objektif kriterlerle tekniine dikkat edilerek yaplan bilimsel

aratrmalar ifade edilmektedir. Bir amaca ynelik, belirli aamalar ierisinde ve bir yntem dhilinde


11/59


11

yaplan bilimsel almalara aratrma ad verilir. Szlk anlamyla aratrmaise bir gerei ortayakarmak iin aramalarda bulunma eklinde ifade edilir.

Aratrma tekniklerinin kapsam;aratrma yntemlerindeki farkl anlaylar, sunuu, yaygnolarak kullanlan aratrma tekniklerini, aratrma basamaklarn, veri toplama ve analiz, yorum ilerapor yazma esaslarn, kaynaka ve dipnot gsterme tekniklerini kapsamaktadr.

Aratrma tekniklerinde temel ama,aratrma srecini yani sorun belirleme, veri toplama,veri analizi ve sonular yorumlama olarak incelemek, temelbilimsel aratrma yntemlerini gzden

geirmek ve belirli bir konu hakknda aratrma yapabilmek iin gereken literatr bulma, veritoplama, verileri deerlendirme ve rapor yazma tekniklerini anlatmaktr.

Aratrma ve ilgili kavramlar:Aratrma: Bilgi arama iinin sistematik ekilde yani bir dzen ierisinde yaplmasdr.

Sistematik bir aratrmann bilimsel olabilmesi iin mutlaka rasyonel ve deney esaslarna dayanmasgerekir.

Aratrma: Problemlere gvenilir zmler aramak iin, planl ve sistemli olarak verilerintoplanmas, zmlenmesi, yorumlanarak deerlendirilmesi ve rapor edilmesi srecidir.

Aratrma: Tahkik etmek, sormak, asln aramak, izini takip etmek, beklemek, gzetmek, teftietmek.

Aratrma: Belirli bir ticari amaca ulamak, kr ve etkinlii artrmak iin yaplan faaliyetlerdir.Aratrma: Bir gerei ortaya karmak iin aramalarda bulunma faaliyeti olarak ifade edilir.Aratrma: Bir hedefe dnk belirli aamalar ierisinde ve metot dhilinde yaplan

almalardr.Aratrma yapmann gerek hedefi getirdii kazanlar dorultusunda; merak, takdir grme,

kaynak elde etme ve maddi kazan salama gibi pek ok neden gzetilebilir.Aratrmada temel amalar:1. Bir sorunu zmek,2. Yeni bir rn ortaya koymak,3. Yeni bir yntem veya teknoloji ortaya koymak,4. Yeni bir bilgi ortaya koymak,5. Ekonomik fayda salamak.Gnmzde aratrma ileminin gn getike byyen bir nem arz etmesiyle devlet

kurulularnn, sendikalarn ve hatta iyerlerinin asli grevleri yannda kendi sahalarnda eitliaratrmalar yapma veya yaptrma grevini de yklendii grlr. Bunlarn yannda asli grev olarakaratrmalar yapmak zere srf bu amala kurulmu tesislerde vardr.

Aratrmaya genel olarak, ya bizzat aratrmacnn kendinin lzum grmesi veya bu ile birbakas tarafndan grevlendirilmesi suretiyle balanr. Aratrma bir kii veya bir gurup tarafndanyaplr. Aratrmalarn deerlendirilmesinde aratrmann bir kii veya bir gurup tarafnda yaplmolmas nem kazanmaz. Bu konuda nemli olan husus aratrmaclarn durumudur. Aratrmaclk her

eyden evvel ancak belli bir kltr seviyesinde bulunan kiiler iin sz konusu olabilecek birhusustur. Bunun yannda aratrmacnn kendisine yardmc olacak aratrma metotlarn da iyi

bilmesi ve yaplacak aratrmaya en uygun aratrma metodunu seebilip bunu uygulayacakniteliklere de sahip olmas gerekir. Bunun yannda aratrmac olacak kiinin her eyden evvel eldekimalzemeyi becerikli ve ustalkla kullanacak ekilde yetimi ve aratrma sonularyla bir gereiortaya koyacak apta, anlayl ve sezgili olmas nemlidir.

Bir lkede bilim ve teknolojinin gelimesinin n artlarndan biri bunun iin gerekli alt yapnnmevcut olmasdr. Bilgiye dayal ekonomilerde en nemli zellii bilginin istenilen zamanda,istenilen miktarda ve kalitede retilmesidir. Bu iyi ileyen bir AR-GE sistemi gerektirmektedir.

Bilimsel aratrma konusunda sk kullanlan kavramlar:

1.

Tez:Bir konu hakknda ortaya konmu tartmalara ve iddialara dayanarak bir neri veyabir fikir ne srmektir. Ayrca tez, bir nermenin dorulayc yorumlar kmesi olarak da ifade edilir.Tez, verilen belirli varsaymlar altnda kantlanmas nerilen genel sonu olarak da ifade edilebilir.


12/59


12

1. Hipotez:Karlalan veya ele alnan bir probleme getirilen, doruluu henzispatlanmam,deney ve gizlemlere ak olan geici zmlerdir. Hipotez, aratrmann

balangcnda henz doruluu veya yanll kestirilemeyen bir neri veya n beklenti olarak daifade edilir. Hipotez, konuya veya problemle ilgili nceki aratrma ve gzlemler sonucunda ulalan

bilgilere dayanlarak kurulur ve test edilmeye allr.2. Teori:ok sayda gzlem ve deneylerle desteklenebilen, dorulanabilen bir hipoteze teori -

nazariye, kuram- denir. Teori baka bir ifade ile kklemi bir hipotez olarak ifade edilir.Teori, olay,bir yap veya dzenin nedenlerini aklamak isteyen genel dnce, gr, nazariyedir.Dier birifade ile teori,belirli gerekleri aklama, yorumlama veya belirleme eklinde ortaya kan; olaylardenenmemi, yalnzca dnce ile kurulmu temeller zerine oturtan, ama olaylara egemen olarakyeni olgular bulma yolunu gsteren bilimsel reti olarak ifade edilir.

3. Veri (data): letmenin i ve d evrelerinden toparlanan ilenmemi ham haldeki bilgilereveri (data) denir. Veri,deiik kaynaklardan gzlem, mlakat ve anket yoluyla elde edilebilenbilgilerdir.

4. Bilgi (information):Verilerin bir takm ilemlere tabi tutularak faydal ve anlaml eklesokulmasdr. Bilgi,renme, aratrma veya gzlem yolu ile edinilen gerekler.

5. Bilgi Paylam Teknii: alanlarn, rgtn baar durumu, piyasadaki rekabet gc,yapt faaliyetlerin ierii, e deyiiyle rnleri, teknolojisi, rgtsel ncelikleri, iletmenin rekabetdurumu vb rgtsel strateji ve taktiklerindeki deiiklikler gibi konularda bilgilendirilmesine dayananyaklam.

6. Bilgi Ynetimi: Bilginini retilmesi, gelitirilmesi, dzenlenmesi, saklanmas, transferedilmesi, paylam, yaylmas ve kullanlmas gibi sre ve teknikleri ifade eder.

7. Bilgi Toplumu: Sosyal gelime izgisinde sanayi toplumundan sonra gelinen, ekonomidekitm arln hizmet sektrne kayd, mesleki ve teknik aratrmac snfn n plana getii, hertrl politika ve yeniliklerin bilimsel bilgiden kaynakland, entelektel teknolojiye dayanan birtoplum safhasdr.

8. Bilgi Teknolojileri: Bilginin retimi, geliimi ve yaygnlamasnda youn olarakkullanlabilen; verilerin kayt edilmesi, saklanmas, belirli bir ilem srecinden geirmek suretiyle

bilgiler retilmesi, retilen bu bilgilere ulalmas, saklanmas ve paylalmas gibi ilemlerin etkili veverimli yaplmasna imkn tanyan teknolojilerdir.

9. Veri Madencilii: Daha nce bilinmeyen geerli ve ulalabilir bilgiyi geni veritabanlarndan szerek elde etme ve bu bilgiyi nemli i kararlarnda kullanma ilemidir. Kuruma aitveri kaynaklarnn ksa srede analiz edilmesi ve kurulula ilgili stratejik kararlar alnmasn mmknklan 'Veri Madencilii zmleri' de ite bu noktada iletmelere klavuzluk ediyor.

10. Teknoloji: Mal ve hizmetlerin tasarm, yani planlanmas, retimi, gelitirilmesi, datmve pazarlanmas gibi ilemleri mmkn klan mhendislik ve ynetime ilikin bilgilerin tm olaraktanmlanr.retim ynetimi olarak da ifade edilen teknoloji, rn retiminde kullanlan yntemlerdir.

11. Teknik: Mal ve hizmetlerin retim, datm ve tketim ekli veya yntemidir.12. Temel Aratrma:Yeni varsaymlar, teoriler, bilgiler, genellemeler, eilimler ortayakoyarak varlklarn ve olaylarn deerini, yapsn ve i balantlarn zmlemeyi hedefleyen

aratrmalara denir.13. Uygulamal Aratrma: Bilinen bilgilerin gz nnde bulundurulmasn ve bunlarn belirli

problemlerin zm gayesiyle geniletilmesini ve derinletirilmesine yaplan aratrmalardr.14. Gelitirme:Temel ve uygulamal aratrma sonularnn daha ekonomik ve krl

maddelere, aralara, mallara, hizmetlere, sistemlere ve retim srelerine dntrlmesine ynelikteknik almalar olarak tanmlanabilir.

15. Veri Madencilii Yazlm: Ksacabyk irketlerin stratejik admlar atarken ok bykveri ynlar arasndan, kendilerine yol gsterecek kritik verileri ayklayarak, analiz etmelerine

dayanmaktadr.16. Bilgi isi/Bilgi alan: i srecinde bilgi zerinde younlaan, bilgilerle uraan,bilgileri depolayan, analiz eden, koordine eden, ilgililere ulamasn salayan, yeni bilgiler reten


13/59


13

kii. rgtn entellektel sermayesinde nemli bir rol stlenen bilgi iisinin etkili almas, verimliolmas iin baz temel rgtsel artlarn da salanmas gerektii ileri srlmektedir.

4.4. Bilimsel Aratrma Yntemleri ve TrleriBilinmeyene uzanarak, bilinenleri arttrma abalarnn tm, aratrmaad altnda toplanabilir.

Bir ynyle aratrma, bilinmeyenlere uzanmak iin tutulan yollarn ortak addr. Bu adanbakldnda, btn bilimlerde aratrmadan faydalanld grlr. Ad ve konusu ne olursa olsun,her ilmi almada aratrmadan bir ara olarak faydalanlr.

Bilimsel Aratrma: Aratrmacnn sistematik bir ekilde veri toplamas ve bu verileri analizetme sreci olarak yukarda verilen tm aratrma aklamalar bilimsel aratrma olarak kabul edilir.

Bilimsel aratrma,problemlere gvenilir zmler aramak amacyla;planl ve sistemli olarak,verilerin toplanmas,analizi,yorumlanarak deerlendirilmesive rapor edilmesi srecidir.

Aratrma yoluyla, yeni bilgi, teknoloji, metot veya yeni rnleri daha uygun artlarda eldeetmek mmkn olur.

Bilimsel aratrma yaklamlar:1. Niceliksel yaklam.Nicel aratrma, olgu ve olaylar nesnelletirerek gzlemlenebilir,llebilir ve saysal olarak ifade edilebilir bir ekilde ortaya koyan bir aratrma trdr.

2. Niteliksel yaklam. Nitel aratrma, gzlem, grme ve dokman analizi gibi nitel veritoplama yntemlerinin kullanld, alglarn ve olaylarn doal ortamda gereki ve btncl bir

biimde ortaya konmasna ynelik bir srecin izlendii aratrma trdr.Gnmze kadar aratrmaclar daha ok nicelik ynnden yani saysal teknikleri kullanarak

aratrmalara younlarken gnmzde nitelik ynnden yaplan aratrmalarda bir artgrlmektedir. Bununla birlikte nitel aratrmay tercih edenler arasnda nitel aratrmann unsurlar vegenel erevesi hakknda gr birliine varlanbir tanmlama yoktur. Bu konuda aratrmaclarn heriki yntemi de yakndan tanmasnda byk fayda bulunmaktadr. Aratrlmas istenen olayn

durumuna gre her iki aratrmay gerektii ekilde yrtmek nemlidir.Matematik, biyoloji, kimya, fizik, mhendislik gibi bilimleri alanlarnda aratrmalar gzlem ve

lmeye yani deneye dayanr.Gzlem ve lmelerin tekrarlanabildii ve objektif yapldaratrmalara niceliksel, saysal aratrma olmaktadr.

Sosyoloji, psikoloji, antropoloji ve eitim gibi sosyal bilim alanlarnda insan ve toplumdavranlar incelenmektedir. Bu davranlar saylarla yani rakam vererek aklamak zordur. Sosyalkonularn lmleri bize ka kiinin nasl davrandn gsterir, ancak bunlarn neden byledavrandn gstermez yani niin? sorusuna cevap veremez. nsan ve grup davranlarnnniinini anlamaya ynelik aratrmalara niteliksel aratrma denir.

Nitelik ynl aratrmalar dnyann sosyal yn ile ilgilenir ve u sorulara cevap arar:

1. nsanlar niin byle davranr?2. Kanaatler ve vaziyet allar nasl oluur?3. nsanlar evrelerinde olup bitenden nasl etkilenir?4. Kltrler niin ve nasl geliir?5. Sosyal gruplar arasndaki farklar nelerdir?Temelde, nitel aratrma niin, nasl, ne ekilde sorularna cevap arar. Bunun iin kiilerin,

deerleri, kanaatleri, tecrbeleri, alglar ve duygular gibi sbjektif verilerle yani bilgilerle megulolur. Nitel aratrma bir sosyal olay doal ortam ve doal oluumu iinde tasvir eder, bir durumuiliki balantlar iinde anlamaya alr ve bir olay etkileyen deikenleri kendisi ortaya karr.

Aratrma literatrne gre nitel aratrmann temel blmleri:

1. Veri:Deiik kaynaklardan gzlem, mlakat ve anket yoluyla elde edilebilen bilgilerdir.Nitel aratrmalar zaman alc olmas dolaysyla kk rneklemler zerinde allr.

2. Analitik-tahlili- veya yorumlayc prosedrler:Bunlar bulgulara veya teorilere ulamakiin kullanlrlar. Bu prosedrler verilerin kavramlatrlmasn da ierir.


14/59


14

3. Yazl veya szl raporlar: Bu raporlar bilimsel dergilerde veya konferanslarda sunulabilir.Nitel aratrmada kullanlan balca yntemler:1. Tracer (iz srme) almalar2. Payda analizi (stakeholder)3. rnek olay (vaka) yntemi4. Szl tarih5.

Odak (focus) gruplar yntemiBaka bir adan bilimsel aratrmalar gruplandrmak gerektiinde, bunu bilim dallarna veya

aratrma metotlarna gre yapmak mmkndr. Ancak, aratrmalar, uygulanan aratrmayntemine gre gruplandrma ou zaman daha anlaml olmaktadr.

Bilimsel aratrmalarn genelve zel durumuna bal olarak farkl yntemler kullanlmaktadr.Bilimsel aratrma trleri:1. Deneye Bal Aratrma Yntemi: Fen bilimlerinde yaygn olarak kullanlan bir aratrma

yntemidir. Gruplara ayrlm veya tek grup halinde mevcut alna materyali herhangi bir ileme tabitutmadan lmek, tartmak, saymak, grmek, tatmak, koklamak v.b. yollarla salanan bilgilerikaydetmek ya da; ayn materyali bir ileme tabi tutmak suretiyle denemeler gerekletirilir. Deney vezm verileri analiz edilerek sonular deerlendirilir.

2. Alan Aratrma Yntemi:Ktphane dnda birinci el veri (zgn veri) toplamakamacyla, kendi doal ortamnda yaplan aratrmalar bu gurupta yer almakta ve bu ynteme sahaaratrma yntemi de denilmektedir.

Alan aratrma yntemlerinin balca eitleri unlardr:1. Yz yze grme2. Mektup (posta) yoluyla yaplan aratrmalar3. Telefonla grme yntemi4. Gzleme dayal aratrmalar.5. rnek olay incelemesi3. Ktphane Aratrmalar Yntemi: Bu aratrmada kullanlan verilerin nemli ksmktphanelerdeki kaynaklardan, zellikle yaynlardan elde edilmektedir.4. erik Analizi Yntemi:Bakalar tarafndan ortaya konulan iletiim materyalinin ierdikleri

mesajlar, karakterler, simgeler, kimlikler, bilgiler, sloganlar vb. gibi alardan incelenmesi vesaysallatrlmasdr.

5.Aratrmann Gerei Ve nemiHayatnher aamasnda yer alan AR-GE almalar dorudan insan yaamyla ilgilidir. AR-GE,

lkelerin, toplumlarn mevcudiyetini ve yaam kalitesini dert edinir. srail ve rlanda gibi lkeler AR-GEye verdikleri nem sonucu baarl AR-GE politikalar gelitirmi ve toplumlarnn refahseviyesini en az -drt kat arttrmay baarmlardr.

Dnyada yaanan krizler incelendiinde ortaya ilgin bir sonu kmaktadr. AR-GEninkrizlerden etkilenmeyip aksine kriz zamanlarnda daha ok getiri salayan bir faaliyet alan olduugrlmektedir. Bu nedenle de AR-GE'nin verimsiz bir yatrm olduu, harcanan kaynan boagidecei zihniyeti mutlaka terk edilmelidir. AR-GE yatrmlarna harcanan parann ksa vadedeolmasa bile orta ve uzun vadede ok daha fazlasyla geri dnd artk herkese bilinen bir gerektir.

Ekonomik deiimin itici gc teknolojik yenilikler olmutur. Teknolojik bulular sayesindeinsanlar, tarm toplumuna, tarm toplumundan da sanayi toplumuna gei yapmay baarmlardr.imdi de sanayi toplumundan bilgi toplumuna geilerin uras verilmektedir. Bilgi toplumununuras ise, "Aratrma-Gelitirme (AR-GE)" adn verdiimiz kavramn iinde odaklamaktadr.Teknoloji, ekonomik ilikileri, toplumlarn sosyal yapsn ok yakndan etkiler ve insanlarn refahnartrmaktadr. Bu nedenle lkeler arasnda "Teknolojik rekabet" yar yaplmaktadr. Yarta stnlk

salayan lkeler ekonomide "lider" durumuna girmektedir. Teknolojik gelimeler ok hzlanm veizlenme imknkalmamtr. Klasik teknoloji anlay yerini "yksek teknoloji" anlayna

brakmtr. Yksek teknoloji anlay mikro elektronik, enformasyon teknolojileri, ileri malzemeler,bio teknoloji gibi alanlara yneltmitir. Teknolojik rekabet stratejileri de, baml, frsatlar izleme,


15/59


15

takliti, yeniliki olabilmektedir. Trkiyede henz yksek teknoloji anlaynn tamamenbenimsendii sylenemedii gibi rekabet stratejisi olarak da baml, takliti, frsatlar izlemeaamalar iinde olduu gzlenmektedir. Ama, yeniliki yksek teknolojiler retme olmaldr. Ziragelien ekonomimizi stn teknoloji rekabet yarna sokabilecek ekildeyaplandrlamaz ise"Dnyann globallemesinde" layk olduumuz yeri elde etmemiz mmkn olamayaca gibi, yartaolan lkelerin hegemonyasna girmekten de kurtulmamz mmkn olamayacaktr. Trkiye sonyllarda "yksek tevike yneliktedbirler" alma gereini duymutur.

6. Aratrma SreciAratrmalar hangi ama ve hangi alanda yaplrsa yaplsn btn aratrmalar belirli birplan

dhilinde olmas gerekir. Aratrmann planlanmas, aratrmann batan sona kadar olan faaliyetlerinaama aama birbirini izleyen bir sreci ifade eder. Dolaysyla aratrma sreci, yaplan aratrmann

bandan sonucuna kadar olan faaliyetlerin aama aama planlamasn ifade eder.Bir konuyu sistematik olarak inceleyen almalar bilimsel aratrmalardr. Bu ifadede yer alan

sistematik ifadesi, aratrmann belirli bir dzen, tertip ve yntem izlenerek yaplmas durumunu ifadeetmektedir. O halde bilimsel bir aratrma ayn zamanda sistematik bir almadr ve aadaki yolizlenmelidir.

6.1. Aratrma Konusunun Belirlenmesi

Aratrmann konusu ortaya kan ve zlmesi gereken problemin kendisidir.Aratrma srecine balayabilmek iin nce ortayakarlmas istenilen geree ilikin konununtespiti gerekir. Hangi konularn aratrma konusu olarak ele alnabilecei nceden snrlamakmmkn deildir. zerinde sz sylenen, yaz yazlan, eser meydana getirilen her ey, yani herdnce, her duygu, her durum, her sorun, her olay bir konu tekil edebilir. Aratrma iin seilecekkonu bunlar ierisinden ilgi ve zorunluluk duyulandr. Aratrmac ilgi duyduu konuya eilmelidir.Aratrmacnn ilgi duymad bir konuda yapaca aratrma isteksiz yaplaca iin snk kalr ouzamanda baarsz olur.

Seilecek konunun snrlandrlmasnda etkisi olacak bir husus da aratrma raporunun belli birsayfa veya kelime adediyle veya sreyle snrlandrlp snrlandrlmam olmas meselesidir. Birsnrlandrma varsa phesiz bu snr dna klmaz. Bu bakmdan aratrma konusunun da ayn

ller ierisinde snrlandrlmas zorunluluu ortaya kar.Konu seimi ve snrlandrlmasnda zerinde durulmas gereken bir baka husus da konu ile

ilgili kaynaklar meselesidir. Yani konunun gelitirilmesinde faydalanabilinecek kaynaklarmeselesidir. Burada aratrmac mevcut btn ilimlerin verilerinden faydalanaca gibi, zerindealaca konu ile ilgili kendinden nce yaplm almalardan da faydalanp, kendinden ncekilerinkonusu ile ilgili bulgularn tespit suretiyle gerek problemini deerlemi, tanm ve tespit etmi olur.

6.2. Aratrma Problemini TanmlamaAratrma konusunun belirlenmesinden sonraki aama, zerinde aratrma yaplacak olay iin

bir fikir retme ve o olay veya sorunu tanmlama aamasdr. Konu seilirken dikkat edilmesigereken hususlardan biri de konunun yalnz tespit edilen amac kapsayacak ekilde

snrlandrlmasdr. Bu adan genel konularn alnmasndan kanlp zel konulara ynelmekgerekir.Aratrmacya, problem durumunu deerleme, tanma ve tespit imknn verecek yerli veya

yabanc raporlara, ders kitaplarna, makalelere ve hatta szl olarak alnan bilgilere kaynakdenilmektedir. Kaynaklar elde etmede de ilk bavurulacak yer ktphanelerdir. Kaynaklardankonuya ilikin elde edilen bilgiler yazl olarak tespit edilir.

Konunun seilmesinde gsterilen titizliin konu iin kullanlacak baln seiminde degsterilmesi gerekir. Konu bal aratrlacak konuyu dnlen ekliyle tam olarak verebilmeli,konunun zn belirleyecek zellik ve herkesin ilgisini ekecek nitelik gstermelidir. Bu bakmdakonu balnn ksa ve yeteri kadar aklayc olmas gerekir.

6.3. Aratrma Konusuyla lgili Kaynaklarn TaranmasAratrma konusunun belirlenmesi ve tanmlanmas aamalarndan sonra nc aamadaaratrma konusu ile ilgili kaynaklarn taranmas gerekir.


16/59


16

Aratrma plan erevesinde konu ile ilgili literatr taranmas, eski ve yeni aratrma raporlarve baka dokman ve belgelerin titizlikle tespit edilmesi gerekir.Kaynaklar, problemle en az ilikili olandan en ok ilikili olana doru, yani, genelden zele doru elealnmaldr. Bu alma hipotezin yazm iin nemli bir sretir.

6.4. Hipotezlerin YazlmasKarlalan veya ele alnan bir probleme getirilen, doruluu henz ispatlanmam, deney ve

gizlemlere ak olan geici zmlere hipotez denilmektedir.

Hipotez, aratrmann balangcnda henz doruluu veya yanll kestirilemeyen bir neriveya n beklenti olarak da ifade edilir. Hipotez, konuya veya problemle ilgili nceki aratrma vegzlemler sonucunda ulalan bilgilere dayanlarak kurulur ve test edilmeye allr.

Hipotez, aratrmacnn aratrma faaliyetine balamadan nce, n inceleme ve gzlemlerden,alaylarn irdelenmesinden, kaynak incelemeleri ve tecrbelerden hareketle yrtlen tahmin olarakifade edilebilir.

statistikmanada hipotez bir veya daha fazla ana ktle hakknda ileri srlen, doru veya yanlolmas mmkn olan iddia veya ifadedir. Hipotez testi bir hipotezin doruluundan veyayanllndan yzde yz emin olmak iin deil, belli bir lde hatay ierecek ekilde yaplr.Aslnda snrl bilgiden verilecek kararda hata pay vardr.

6.5. Aratrma Yntem Ve Modelini BelirlemeBu safhada, belirlenen konun aratrlmasnda izlenecek usuln kararlatrlmas yaplr.

Aratrmada hangi verilere ihtiya var, bu veriler hangi artlarda ve nasl bir yntemle elde edileceibelirlenir. Burada kastedilen yntem veri toplama ve bu verileri analiz metodunu ifade etmektedir.

Kaynaklar zerinde ilk almalar yapldktan sonra ak ve seik ekilde problemi ortaya koyansnrlandrlm bir konunun tespiti, tanmlanmas, kaynaklarn taranmas ve hipotezlerin yazlmasaamasndan sonra, beinci safhada; blmler, ksmlar, paragraflar mantki bir sra ierisinde

birbirini tamamlamal, fikri kopukluklara meydan verilmemeli, konuya ilikin makro dzeydesylenecek eyler plann nne alnmaldr. Plansz bir almada konu kolaylkla dalr, amatanuzak aratrmalara giriilir ve byk glkler ortaya kar.

Aratrmann trne gre verilerin nasl elde edilecei ve bu srete uyulmas gereken esaslarbilimsel metotlara oturtulur. Bu alma sonrasnda verilerin elde edilmesinde kullanlacak yntemak olarak belirtilir. Dier yandan verilerin hangi ana ktle ierisinden, hangi yntemle, ne kadarolaca gibi veri elde rnek grubunun belirlenmesi sreci de bu alann ieriindedir.

Aratrmann tr bu srete temel kriter olmaktadr. Aratrmalar kendi ierisinde farklekillerde sralanabilmesine ramen temelde iki ekildedir;

1.Aratrma dzeyine grea. Terori reten aratrmalar-Temel aratrmalar.

b. Teknoloji reten aratrmalar-Uygulamal aratrmalar.Temel Aratrmalar: Mevcut bilgi veri tabann geniletmek ve bilinmeyenleri ortaya karmak

amacyla yaplan aratrmalardr.Uygulamal Aratrmalar: leme dayal, problem zc ve daha ok Ar-Ge olarak bilinen

iyiletirici trden aratrmalardr.2. Aratrmann amacna grea. Nedir-nasldr?b. Neden?3. Veri toplama yntemine grea. Anket yntemib. Gzlem yntemic. Grme yntemid. Deney yntemie. Tarama yntemif. Belgesel tarama yntemig. Bilgi arama


17/59


17

6.6. Verilerin Toplanmas Ve AnaliziAratrmann bu safhasnda, bir plan dhilinde bilgiler toplanr ve bu bilgiler analiz edilir.

htiyacmz olduu halde hazrda bulamadmz verileri elde etmek gayesiyle yaplan almalarveri toplamaad verilir.

Aratrmalarda ok gerek olan bilgilerin/verilerin elde edilmesinde birok kaynaktanfaydalanlr. Konuyla ilgili verilerin eksiksiz toplanmas iin plan erevesi iinde allr. Verileriyice tetkik edilerek gvenli olmayan veriler kullanlmaz.

Aratrma ile ilgilibtn veriler elde edildikten sonra toplanan veriler zerinde aratrmacnndnp, bu verileri analiz edip, aratrma konusu problemin zmn salayacak sonular tespitetmesi elde edilen verilerden bir sonuca ulalmazsa aratrmacnn yeniden kaynaklar bulup, yenidenveriler toplamas gerekir.

Yaplacak aratrma iin gerekli bilgiler, yazl kaynaklardan, insanlardan dier canl ve canszkaynaklardan elde edilir. Aratrmac bu bilgileri, kaynak tarayarak, anket uygulayarak, grme veyagzlem yaparak elde edebilecei gibi deney yoluyla da elde edebilir.

Bilgi toplama yollarndan bazlar olan; yazl kaynaklardan bilgi toplama, gzlem yoluyla bilgitoplama, mlakat yoluyla bilgi toplama ve anketle bilgi toplama yntemleri yakndan tannmaldr.

Kavram, kelime, harf, renk, iaret, rakam vb. her trl bilgi ve belge veri olarak kabul edilir.

Bilgi veren, karar vermeye veya sorun zmeye yardmc olacak her trl bilgi veya olguya veriadverilir. Veri (data),deiik kaynaklardan gzlem, mlakat ve anket yoluyla elde edilebilenbilgilerdir. Rakam, harf, kavram, durum, tutum gibi konulardaki bilgilerin tamam veri olarak kabuledilir. Veri, aratrma srecinde ilenmek ve deerlendirilmek yani yorumlanmak zere toplanr.

Veriler; kiiler, aileler, bilim adamlar, firmalar, kurumlar, yaynlanm kaynaklar, tabiat,yaynlanmam belge, bulgu, dokman gibi kaynaklardan temin edilir. Bu kadar deiik olankaynaklardan veri toplamann ok deiik yntemleri olmas normaldir.

Veri toplama yntemleri; deney, gzlem, grme, mektup (yazma), telefon, faks, bilgisayara, ierik analizi, belgeler veya ariv tarama gibi yntemler kullanlmaktadr.

Veri toplamada konuya ve amaca gre deiik veri toplama yntemi seilebilir.

Aratrmalarda veri/bilgi toplama yntemleri:1. Yazl Kaynaklardan Bilgi Toplama. Bilgi toplamaya, genellikle yazl kaynaklarabavurarak balanr. ncelikle, faydalanlacak kitaplar hangi kitaplklardadr ve bu kitaplklar hangisisteme gre tasnif edilmitir? Bu kitaplklardan nasl faydalanabiliriz? Bunu belirlememiz gerekir.

Bu yolla elde edilen kitaplardan faydalanrken; bavurulan kaynaktan elde edilecek bilgilerintasnifi gibi baz kurallara uymak gerekir. Bu amala, faydalanlan her kitapla ilgili filer hazrlanr ve

bu filere bu eserin yazarnn ad ve soyad, kaynan ad ve yayn bilgileri yazlr. Gerekirse bufilerin stne ilgili kaynaklardan yaplacak alntlar ve sayfalar da yazlr. Filerden, raporyazlrken faydalanlabilecei gibi ilgili kaynan yeniden bulunmasnda da kullanlabilir.

Bilgi toplarken uyulmas gereken dier bir kural da, hangi kaynaklardan faydalanldnnbelirtilmesidir. Bu amala aratrmac, faydaland kaynaklar kaynak fiinde belirtildii ekildealfabetik sraya gre aratrma raporunun kaynaka ksmnda verir.

2. Gzlem Yoluyla Bilgi Toplama. Gzlem, aratrmacnn gerek hayat iinde olanlar birplan dhilinde izlemesi ve kaydetmesidir. Bu teknikle, karmak insan ilikileri, hayvan ve bitkileringeliimleri hakknda gereki bilgiler alnabilir. Mesela; mteri-satc ilikileri, kularn beslenmesi,bitkilerin geliimi gibi konularda gzlem yoluyla salkl bilgiler toplanabilir.

Gzlem tekniiyle bilgi toplamada ilk adm plan yapmaktr. Bu planda, kimin veya neyingzlenecei, ne zaman, gzlenecei, hangi artlar altnda gzlenecei, hangi durum veyadavranlarn gzlenecei, gzlemin kimin tarafndan yaplaca belirtilir (Kaptan, 1973).Aratrmacnn, gzlemle ilgili artlar hazrladktan sonra yapaca en nemli ey gzlem sonularniyi not etmek ve bunlar iyi yorumlamaktr. Gzlem tekniinin en nemli zellii, gzlenen eylerin

kendi doal ortam iinde bulunmasdr. Bu nedenle gzlem sonucunda gereki bilgilere ulalr.3. Grme (Mlkat) Yoluyla Bilgi Toplama. Grme, yz yze, telefonla veya benzeri

iletiim aralaryla bilgi toplamaktr. Etkili bir bilgi toplama yolu olan mlakat yolu ile bilgitoplamada, grme tek kiiyle olabilecei gibi grupla da yaplabilir. Bu yntemin geni uygulama


18/59


18

alan vardr. Birpazarlama grevlisinin mteri ile,retmenin rencisiyle, bir avukatnmvekkiliyle, bir doktorun hastasyla grmesi buna rnek verilebilir. Bunun dnda yneticilerle,uzmanlarla ve halkla grme yaplarak bilgi toplanabilir.

Grmeyi yapacak kii renmek istedii konuya ilikin sorular nceden hazrlar, grmezamannve yerini kararlatrr. Bilgi almak zere hazrlanan sorular, ksa, ak ve konu ile ilgiliolmaldr. Grmeci, sorulara ald cevaplar hemen kaydetmelidir.

4. Anketle Bilgi Toplama. Anketle bilgi toplama eski bir bilgi toplama teknii olarak esas,

kendilerinden bilgi alnacak kimselerle yz yze gelmeden, bir soru listesi araclyla bilgi almaktr.Sorulara cevap veren kii dilerse ismini belirtmeyebilir. Bu nedenle bir bask altnda olmad iindaha gereki cevaplar verebilir. Bu olumlu bir yndr.

Anket yoluyla bilgi toplamann olumsuz yn ise, ilgililere cevaplandrlmak zere gnderilenanketlerin dnmeme ihtimalinin olmasdr. Buna ramen bizden uzakta olan ok sayda kiiden bilgialmamz gerekiyorsa bu teknikle bilgi toplamak zorunda kalrz. Anket, hangi konuda bilgitoplanacaksa sadece o konuyu kapsayacak ekilde ksa olmaldr. Bunun yannda almann amacn

belirten bir aklama yazs olmaldr.Ankette yer alacak sorular kapal veya ak trde sorular olabilir. Kapal sorularn cevaplar da

birlikte verilir. Anketi cevaplayan, sorularn cevabn seenekler arasndan iaretler. Belirlenen

aratrma konusuna ilikin olarak nereden kimlerden, hangi yolla bilgi toplanaca yazlr.Aratrmann, mevcut problemin zmn ortaya koyan bir sonuca ulancaya kadaryrtlmesi esastr. Elde edilen sonular zerinde aratrmac tekrar tekrar dnr. Bir sonucaulald anlaldktan sonra aratrmann son safhas olan rapor yazma safhasna geilir.

6.7. Aratrmann Sonulandrlmas ve Aratrma Raporunun YazlmasAratrma kim veya kimler tarafndan yaplrsa yaplsn aratrmada tek ama gerei ortaya

karmaktr. Aratrmac veya aratrmaclarn elde ettii sonular sadece kendilerine saklamasuygun deildir.

Aratrma sonucu elde edilen bilgilerin bakalarnn da istifadesine sunulmas gerekir. Biz naslbizden evvelkilerin bize braktklar bilgi hazinesinden istifade ediyor isek, biz de bizden sonrakilerebilgi aktarmas yapma ahlki bir davrantr. Gelecek kuaklara bu bilgi aktarm aratrmabulgularnn yazl hale getirilmesi ile mmkndr.

Yaplan aratrmann bitmi saylabilmesi iin aratrma sonularnn yazl bir rapor halindebakalarnn bilgisine de sunulmu olmas gerekir. Bu sunuun phesiz bakalarnn aratrmasonular zerinde kontroln salanmas sonucunu da ortaya karaca aktr.

Bir aratrma ne kadar mkemmel yaplm olursa olsun, yazya dklp, yani bir rapor halinegetirilip, ilgililerin istifadesine sunulmadka, o aratrma iin sarf olunan btn abalarn yerini

bulmu saylamayaca bir gerektir. Nitekim bunun iindir ki raporu yazlmadka bir aratrmahibir zaman bitmi saylmaz.

Yazlacak raporlarda zerinde durulmas gereken en nemli bir husus da, phesiz, yazlanraporlarn belli bir tertip ve ekle uyularak hazrlanmas meselesidir. Zira ancak bu sayede raporlarda

neyin nerede bulunaca nceden bilinir. Herkes ancak bu sayede elindeki raporun kendisinin ilgisiniekebilecek ksmn kolaylkla bulup inceleyecektir. Bu suretle de rapor hedefine ulam saylacaktr.

Aratrma konusu ile ilgili bilgiler toplandktan sonra, bu bilgiler deerlendirilir, yorumlanr vesonular karlr. Bu aamadan sonra en nemli i bu bilgileri ve varlan sonular raporlatrmatekniine gre yazmaktr. Uygun bir ekilde yazlan bir raporun etkisi ve faydalanlma dzeyiyksektir.

Rapor, aratrma srecinin btn safhalarn sonularyla birlikte tam ve doru olarak yanstan,ilimde birikimlii salayan yazl belgelerdir.

Raporun yazlmas aratrma srecinin san safhasn oluturur. Yazmasnda ve yazm ilemindetemel kurallar dikkat edilmesi gerekir. Rapor yazma edebi dille deil, retici yazma trnde yaplan

bir yazma ilemi olmasndan slup gzellii deil anlatmda sadelik ve aklk aranmaldr.Aratrma raporlar alnan konuya ilikin problemin sebeplerini ortaya karp analiz eden,probleme uygun zm yollar getiren raporlardr. Mezuniyet tezleri, seminer bildirileri, master


19/59


19

tezleri, doktora tezleri ve bunlara benzeyen dier almalar aratrma raporlarna birer rnek tekilederler.

Aratrma raporlar hazrlanan ve uygulanan plann kesin ekle gelmi eklineparalel bir ekildeyazlr ve aklayc olacana inanlrsa yazm aamasnda planda deiiklik yaplabilir. Fakat budeiimin yeni bir aratrma gerektirmemesine dikkat edilmelidir.

Aratrma raporlarnda aratrma faaliyetinin yrtl sade bir dille eksiksiz, objektif, sivridecek kelime kullanlmadan aklanmal, kiisel olmayan ifadeler kullanlmaldr. Rapor yazmnda

kesin yarglardan kanlmal ve varlan sonularla bunlarn nedenleri okuyanda hibir tereddtoluturmayacak ekilde ak ve seik belirtilmelidir.

Raporun, zellikle varlan sonularn, aratrma zerinde yaplan tm almalarn sonaermesinden sonra yazlmas gerekir. Raporun yazlmasyla birlikte son ve kesin halini alddnlmemelidir. Zira yazlan henz bir taslak rapordur. Bu raporun zerinde alma yaplarakgerekiyorsa dzeltilmesi ve gelitirilmesi, gereksiz bilgilerin rapordan karlmas icap eder. Bununiin yazlan taslak raporun yeniden ve titizlikle gzden geirilmesi gerekir. Rapor gzden geirilipeksiklikler giderildikten sonra cmleler uygun ve etkili hale getirildikten sonra yazm gerekletirilir.

Aratrmacnn bizzat kendisi raporu yazamayacaksa, aratrma raporlarnn yazmnda ekleilikin kurallar iyi bilen birini bulmak durumundadr. Zira rapor yazmnda yaplacak her trl hata

kukusuz aratrmacya aittir. Rapor yazldktan sonra dipnotlar ile birlikte yeniden bir daha titizlikleokunmas gerekir. Her trl kontroller yapldktan ve her trl hatadan salim olduu anlaldktansonra hazrlanan raporlan ancak ilgililerin grne sunulacak hale gelmi olur. Bunda sonra raporilgililerin grne sunulur.

7. Raporun Yazlnda Uyulmas Gereken Genel Yaz KurallarYaz kurallarn iyi bilen genel kltr sahibi bir kimsenin rapor yazmas mmkn ise de,

raporlar en azndan ilgili kimselerin grlerine sunulaca iin, onlar tarafndan okunaca gereigz nne alnarak yazlmaldr. Raporlarn ayn zamanda okuyanlara kolaylk salamas

bakmndan, gerek yazan ve gerekse okuyan tarafndan nceden bilinen belli tertip ve ekli kurallarada uygun yazlmas gerekir.

7.1. Yazm Dili ve Yazm Kurallar

Aratrma raporlarnda bavurulan anlatm ve yazm dili ok nem tamaktadr. Dikkatli birseim yaplmad takdirde baz olumsuz durumlar ortaya kabilir. Doru anlamaya ynelik olduuiin, bilimsel raporlarda da cmle kuruluu ve noktalama iaretlerine azami dikkat gstermelidir.

Yazmda dikkat edilmesi gereken noktalar:1. Byk Harflerin Kullanm. Cmlelerin ilk harfi, zel isimler, st ste iki noktadan sonra

gelen kelimenin ba harfi, kurum ve kurulularn ilk harfleri, unvanlar ile ay ve gnlerin ilk harfleribyk yazlmaldr.

2. Yabanc Kelimelerin Yazl.Yabanc kelimelerin yazl dikkat ister, okunduu gibiyazlmad unutulmamaldr.

3. Saylarn Yazl.statistiksel saylar kaynakta nasl yer alm ise aynen aktarlr. Byk

rakaml saylar ksaltarak yazmakta fayda vardr. Kk ve uzun olmayan saylar da yazylayazlabilir. Say ile yaplm zel isimler de yazyla yazlr. Ondokuzmays niversitesi gibi

4. Kelimelerin Bitiik Yazl.Yer adlar, unvanlar, tek anlaml kelimeler, bitiik yazlr.Tuzluayr, binba, karatahta vb. gibi

5. de ve ki Yazl.Bala olan de ve ki ayr yazlr. Ben de grdm. Fatma ki ook alkandr.

Noktalama iaretlerinin hepsi ok nemli olmakla beraber rapor ve tez yazmnda en ok dikkateken (.........) trnak iareti ve (..........) noktalarn kullanldr. Faydalanan kaynaktan aynenaktarma yaparken, aktarlan ksm iki trnak ...... arasna yazlr. rnek: Ekonomide U dn

balad.Eer alnt yaparken ilgili ksmn tm aktarlmadan bir ksm atlanarak aktarlyor ise,

atlanan ksmlar (.........) halinde gsterilir. rnek: Ekonomide U dn balad. ..............Yabancsermaye yatrmlarnda art beklenebilir.


20/59


20

7.2. Kaynak Gsterme YntemleriBilimsel aratrmalarda ve her trl proje almalarnda, deiik younlukta bakalarnn daha

nce yapm olduklar almalardan faydalanlmaktadr. Bu normal ve faydal bir olaydr.Faydalandklar kaynaklardan derleme yapmadan te, yeni bir eser ortaya karmaya, zerinde

altklar konuda kendilerinden nce yaplm olan almalardan farkl bir yorum yapmaya, aynkonunun deiik bir ynn aratrmaya alrlar. Dolaysyla ortaya kardklar aratrma metninin

byk ksm daha nce o alanda yaplm ve yaynlanm olan eserlerden esinlenmeler tar ve hangi

eserden ne kadar alnt yaplm olduu aratrmada ak seik grlmelidir.Kaynak gstermenin temel amalar:1. Ahlki ve kanuni zorunluluklar. Bu zorunluluklar aslnda drst davranmay da zorunlu

klmaktadr. Kendimize ait olmayan bilgi, belge ve verilerin asl sahibini aklamak drstlngereidir.

2. Kontrole yardmc olmak.Bildirilen kaynan gerek olup olmadn, alnan bilginin doruolup olmadn kontrol etmek isteyenlere kolaylk salamaktr.

3 . Destek salamak. Savulan teze veya gre destek salamak ve ilgilileri ikna etmek.4. Aratrmann bilimsel deerinin gstergesi olmas.5. Aratrmacnn savunduu grlerin doruluunu ve gvenirliliini desteklemesi.6. Aratrmacnn faydaland kaynaklara hkim olup olmadnn tespiti.7. Ayn konuda aratrma yapanlara faydalanabilecekleri kaynaklar gstermi olmas.Kaynaklardan faydalanmann gerekletiini gsterecek birtakm karineler bulunmaktadr.Kaynaktan faydalanmay belirleyen durumlar:1. Bakasnn eserinden bir aktarma yaplas,2. Bakasnn bulduu yntem, sonu veya amatan faydalanlmas,3. Bakasnn eserinden rakam, katsay, ekil, grafik, resim vb. alnarak kullanlmas,4. Az veya ok bakasnn eserinden esinlenilmesi,5. Yukardakilerindnda bakalarnn eserlerinden dorudan ve dolayl olarak

faydalanlmas.Genel kurallar, prensipler veya uygulamalar konusunda kaynak gstermeye gerek yoktur.Yardn severlik bir fazilettir veya hava artlar piknik yapanlarn saysn etkiler, gibi rneklerbyledir. Ayrca herkesin bildii, ak ve seik olarak fark edilen bilgiler iin; Ankara Trkiyenin

bakentidir gibikaynak gstermek ihtiyac yoktur.Bilim aratrmalarnda kaynak bildirimi drt ayr yerde yaplabilmektedir:1. DPNOTU eklinde ayn sayfann SONUNDA2. Cmle ierisinde veya CMLE SONUNDA3. Blmn sonlarnda KAYNAKA LSTES4. Kitap veya makalenin sonunda (KAYNAKA LSTES)Kaynak bildirimi hangi blmde ve nerede verilirse verilsin, burada bir nemli husus vardr. Oda, eer ilk defa kaynak bildiriliyorsa, kayna tam olarak vermek gerekmekte, ancak ilk deil de

ikinci, nc kez ayn kaynak bildiriliyorsa, kaynakla ilgili tm bilgiler her defasnda aynen tekraretmeye gerek olmamasdr.

lk defa kullanlan kaynaa ait tm bilgiler ifadesinden u bilgiler anlalmaldr:1. Yazar (lar) veya sorumlu ekip2. Yaynn veya kaynan ad (bal, varsa alt bal)3. eviren (ler)4. Editr5. Bask says (kanc bask olduu)6. Seri ad veya seri says7. Cilt numaras8. Say numaras9. Yaync (yaynlayan firma veya kurum ad)


21/59


21

10.Yayn tarihi11.Toplam sayfa says veya ilgili sayfa numaralarMetin ierisinde kaynak gsterme, kitabn veya makalenin sonundaki KAYNAKA listesinden

farkl zellikler tamaktadr. ok yer igal etmeyecek ekilde ksa tutulmas, ayn kaynaa tekrariaret etmek iin ksaltma yoluna gidilmesi, metnin uygun yerinde yer verilmesi, en sondakikaynaka ile bir balant kurulmas ve bir defa benimsenen eklin rapor boyunca aynen devamettirilmesi gibi hususlar belirtilen zelliklerin temelidir.

Metin ierisinde veya sayfa dzeni ierisinde kaynak gstermede bavurulan yntemler:Kaynak gstermede birbirinin alternatifi olan; dipnot yntemi ve soyad, tarih ve sayfa

yntemi olarak iki farkl yntem vardr.1. Dipnot Yntemi. "Dipnot", "sayfann altna yazlan not'' anlamna gelir ve dipnota "alt

yazda denilebilir. Kaynak dipnotlarndan farkl zelliklere sahip, bir de aklama dipnotlarnnbulunur. Aklama dipnotlarnda,belirli bir konuda metne sokulmasnda fayda grlmeyenayrntlarla, metinde geen ancak iyi bilinmeyen kavramlarn aklamalar veya metinde aklanangrn zdd grler vb. gibi eitli bilgilere yer verilir. Hatta aklama dipnotlarnda verilen

bilgilerin ayrca kayna da gsterilebilinir.Geleneksel yntem de denilen dipnot ynteminde alntnn sonuna bir numara yazlmakta veya

iaret (yldz vb.) konulmakta ve ayn sayfann altna numara veya iaretin konulduu alntnn hangikaynan hangi sayfasndan alnd dipnot eklinde yazlmaktadr.Bir bilimsel aratrmada ok sayda eserden faydalanan aratrmac, yapt her alntnn

kaynan dipnotlarda gsterir. Ancak, sayfa altndaki kaynak dipnotlarnn hangi alntya aitolduklarnn kolayca bilinmesi gerekir. Bunun iin alntlara ve dolaysyla alntlarn kaynangsteren dipnotlarna numaralar verilir.

Eer biraratrmada dipnotu says azsa ve drt be, sayfaya birveya iki dipnotu dyorsa, hersayfadaki dipnotlarna bir rakamndan balayarak numaralar verilebilir.

Bir eser ilk defa dipnotu halinde kaynak gsterilecekse ilgili yere veya cmle sonuna parantezierisinde bir rakam yazlr ve aada sayfann altnda izgi ile metinden ayrlm yere kaynak ad

belirtilir. Yazarn soyad, ad, kitap ad, yaync, yayn yeri, yayn tarihi ve sayfa numaras gibi tmbilgiler bir kaynaktan ilk defa bahsederken kullanlmaldr.

2. Soyad, Tarih ve Sayfa Yntemi. Son yllarda dipnot yntemine, dipnotlarnn sayfaaltlarnda ok yer kaplad ve estetik olmad gerekesiyle tepkiler balam ve bu sakncalarortadan kaldrmaya ynelik yeni bir yntem olan soyad, tarih ve sayfa yntemi kullanlmaya

balanmtr.Modern yntem veya kaynaka ayrac yntemi dedenilen soyad, tarih ve sayfa ynteminde

faydalanlan tm kaynaklar sadece kaynaka verilmekte ancak metin iinde kaynak gsterilecekyerde alan bir ayracn iine, faydalanlaneserle ilgi ksa bilgi (yazarn soyad, eserin yayn yl) veyararlanlan sayfa numaras yazlmaktadr. Bylece kaynakadaki eserle, sz konusu eserdenyaplm olan alnt arasnda ba oluturankaynaka ayrac nedeniyle bu ekilde kaynak gstermeye

kaynaka ayrac yntemi de denilmektedir".Tm referanslar metin iinde, srasyla yazarn soyad, tarih ve gerekiyorsa sayfa numaralar

yazlarak verilmelidir. Ayn kaynaklara yaplan gndermelerde de bu yntem uygulanmal vea.g.e., ibid., op. cit. gibi ksaltmalar kullanlmamaldr.

Metin iinde numaralandrlan notlar metnin sonunda, numara srasna gre ve kaynakablmnden hemen nce verilmelidir.

Yazarn ad metinde gemiyorsa ve kitaba atf yaplyorsa, yazarn soyad ve tarih verilmelidir(Ekici 1996).

Yazarn ad metinde gemiyor ve belli sayfalar sz konusuysa, yazarn soyad, tarih ve sayfanumaras verilmelidir (Gne 1996: 111).

Yazarn ad metinde gemiyor ve birbirinitakip etmeyen sayfalar sz konusuysa, yazarnsoyad, tarih ve sayfa numaralar ayr ayr verilmelidir (Arslan 1996: 111-3).

Yazarn ad metinde geiyorsa ve kaynakada yazarn birden fazla eseri mevcutsa sadece bahiskonusu olan kitabn yayn tarihi ve sayfa numaras yazlmaldr (1996: 111).


22/59


22

Yazarn ad metinde geiyorsa ve kaynakada bu yazarn bir eseri mevcutsa sadece sayfanumaras verilir (111).

ki yazarl kitaplarda her iki yazarn da soyadlar yazlarak verilmelidir (Gl ve Gler 1996: 89).Yazarlar ikiden fazlaysa ilk yazarn soyadndan sonra ve dierleri anlamnda v.d. ibaresi

kullanlmaldr (Ahmet Gne v.d. 2000: 89).Yazarn ayn yl iinde yaynlanm birden fazlaeserine gnderme varsa, basm ylna a. b. c

gibi harfler eklenerek kaynaklar birbirinden ayrlmaldr (Geni 1991a: 34).

Birden fazla kaynaa yaplan gndermeler noktal virglle ayrlmaldr (Uur1996: 234; Yavuz1991: 45; Nergiz 2000: 456).

Metin iindeki alntlar iin ift trnak kullanlmaldr. 40 kelimeden uzun alntlar, trnakkullanlmadan girintili paragrafta ve ana metne gre bir kk punto ile verilmelidir. Alnt iindevurgulanan szckler ise tek trnak ile verilmelidir. Kitap, film isimleri gibi zel nitelemeler italikharfler ile yazarn vurgu yapmakistedii szckler ise tek trnakla belirtilmelidir.

7.3. Kaynaka Listesini DzenlemeAratrmalarda kaynakann hazrlanmas nemli bir konudur.Kaynak bildirme ekillerinin banda, makalenin veya kitabn sonunda yer alan kaynaka listesi

gelmektedir. Bu listede faydalanlan kaynaklarn tmne ait bilgiler eksiksiz olarak yer almaktadr.

Eer nadiren baz durumlarda yayn zerinde tarih, yer, yazar ad vs. gibi yer almayan bilgiler istisnatekil eder. Kaynaka listesi, faydalanlan eserlere ilikin derli toplu bir arada bilgilendirmeyi salar.Bu liste soy ada gre alfabetik bir sra izler. Soy isimleri ayn olan yazarlar iin isimlerine greadlarna gre sralama yaplr. Soyadndaki harflerin (A) dan (Z)ye kadar sralan kaynakalistesini belirler.

Kaynaka listesinde yer alacak eserler konusunda iki gr mevcuttur:Birinci gre gre,daha nce metin ierisinde herhangi bir ekilde ad geen, kendisine atf

yaplan, alnt yaplan, faydalanld dipnotu, numaralama, yazar ad, tarih vb. gibi yntemlerlebelirtilmi olan eserler kaynakada yer almaldr. Bunun dndaki eser adlarna kaynakada yervermeye gerek yoktur.

kinci gre gre iseyukardaki eserlere ek olarak, konuyla ilgili tm kaynaklarn listede yeralmasnda bir saknca yoktur. Bylece arzu eden okuyucu ve aratrmaclara daha geni bir kaynaklistesi sunulmu olmaktadr.

Bu iki yoldan hangisinin benimsenecei, tez rencileri ile danmanlar arasndakararlatrlacak bir husustur.

eitli durumlarda en ok kullanlan farkl kaynaklarn nasl sraland rnekleri:1. Tek yazarl kitapHi, Sreyya (1988), Trkiye Ekonomisi. Mente Kitabevi, stanbul, 222 sayfa2. ki ve daha ok yazarl kitap

Arkan, Rauf ve Odaba, Yavuz (1993) Tketici Davranlar ve Tketici Bilinci. Anadolu

niversitesi AF Yayn No: 321, Eskiehir, 219 sayfa3. Yazar kurum olanHazine ve T Ticaret Mstearl (1993), Avrupa Topluluu ve Trkiye. 2. Bask, HDTM

Avrupa Topluluu Koordinasyon Genel Mdrl Yayn, Ankara, 238 sayfa4. Komisyon raporu olan kitapTBMM Aratrma Komisyonu (1991), 10/15 Nolu evre Komisyonu Raporu. Ankara, 411

sayfa

5. Tercme edilmi kitapIllich, Ivan (1978), Tketim Klelii (ev. Mesut Karaahan). Pnar Yaynlar: 48, stanbul,

s.212.

6. Yazar ve yaynlayana belirtilmemi kitaplarKitap adyla balanr ve kitap tantlr.

7. Ansiklopediler (Madde yazar belirli)Tokgz, E. (1984) Nfus Teorileri. Ekonomi Ansiklopedisi, Cilt: 2, Ate Yaynlar, stanbul


23/59


23

1. Ansiklopediler(Madde yazar belirsiz)Teknokrasi. Ak ktisat Ansiklopedisi, Cilt: 3, Payma Yaynlar, stanbul, 19739. Gnlk gazete makalesi25 Temmuz 1995 Tarihli Milliyet Gazetesi, Ankara.

10. Dergide tek yazarl makaleArkan, Rauf(1994) Soru Formu Dzenleme ve Soru Sorma Teknikleri, Pazarlama Dnyas

dergisi, yl: 8, Say: 42, Ocak 1994, s. 1722.11. Yaynlanmam konuma

Konumay yapan, yer ve tarih belirlenir.

12. Anayasa maddeleri1921 Tarihli T.C: Anayasa Maddeleri

13. Kanun maddeleri709 Say ve 7.11.1982 Tarihli Kanun Maddeleri

14. T.C. Resmi GazeteKasm 1982 Tarih ve 17863 Mkerrer Sayl Resmi Gazete

15. Elektronik ortamdaki metinler

Elektronik ortamdaki metinlerin kaynak olarak gsterilmesinde, gvenirlik asndan, yazar,bal ve yayn tarihi belirtilmi olanlar yelenmelidir. Knye bilgileri u sray izler: yazar ad;metnin bal; varsa kaynan tarihi; eriim tarihi; sitenin adresi. Aadaki rnek izlenmelidir.www.die.gov.tr 25.02.2010 / www.birecik.gov.tr 25.02.2010

16. Ses ve grnt kaytlarTezlerde ses ve grnt kaytlarna yaplan gndermelerin knye bilgileri yazlrken, katks ne

karlacak kiinin (ynetmen, senarist, oyuncu, yazar, besteci, arkc, vb.) soyad ve adndan sonrayaptn bal, katks bulunan dier kii ya da kurumlar, format (plak, videokaset, VCD, DVD, vb.)ve yayn ya da datm bilgileri verilir.Ceylan, Nuri Bilge, yn. Uzak. Sen. Nuri Bilge Ceylan. Oyun. Muzaffer zdemir,

Mehmet Emin Toprak, Zuhal Gencer Erkaya ve dier. DVD. Artificial EyeFilm Company, 200417. Baka dillerdeki yaynlarTrke dndaki kaynaklarn knyelerinde, editr, evirmeni, cilt ve bask saysn gsteren

ifadeler Trkeletirilir. ehir adlarnn Trke kullanmlarna yer vermeye zen gsterilir (r.Londra).

8. Bir Tezin Ana BlmleriAada sralanm olan BR ARATRIRMA/TEZN ANA BLMLER belirlenirken gz

nnde bulundurulan rnek, Trkiye ierisinde ve darda bilim kamuoyuna ak, akademik deeriolan bitirme tezi, master tezi ve doktora tezi gibi almalardr. letmecilik, pazarlama vb. gibialanlardaki almalarda bu blmlerin ihtiyaca gre bazlarndan vazgeilebilir.

Bir tezin ana blmleri yledir:I. KAPAK SAYFASIII. ZET VE ANAHTAR KELMELERIII. YABANCI DLDE ZET (ABSTRACT) VE KEY WORDSIV. NSZ VEYA TEEKKRV. NDEKLER (Balklara Gre)VI. TABLOLAR LSTESVII. GRAFKLER VEYAEKLLER LSTESVIII.KISALTMALAR VEYA SMGELERBizim buradapazarlama aratrmalarndatemel olarak kabul ettiimiz rnek verilmeye

allacaktr.
http://www.die.gov.tr/http://www.birecik.gov.tr/http://www.birecik.gov.tr/http://www.die.gov.tr/


24/59


24

8. 1. Kapak SayfasKapak sayfas, raporun ilk sayfasdr Raporu okuyan, baz nemli bilgileri kapak sayfasndan

edinir ve ilk etkilerin olumlu olmas ok nem tar. Kapak sayfasnda baz bilgiler yer almaszorunludur. Bu bilgiler, cilt kapann (cilt kapa yaplmsa) zerinde aynen yer alacaktr. Semineraratrmalarnda aada verilen kapak sayfas rneinde yer alan bilgiler ve ekliyle bulunmasgerekir.

8.2. nsz / Teekkr

Aratrma raporlarnda veya tezlerde nsz bal altnda bir sayfaya her zaman gerek yoktur.n szde daha ziyade almann hazrlan ortamna, nedenlerine ve bundan doan ilikilere yerverilir, kiisel duygu ve yorumlara deinilir. almay kimin tevik ettii, kimlerden yardmgrd, hangi zorluklarla karlat, eserin hangi amaca ynelik olduu, varsa eksiklikleri veyasnrllklar, teekkr borlu olunan kii ve kurumlar belirtilir.


25/59


25

Kapak sayfas rnei:

T.C.HARRAN NVERSTES

KTSAD VE DAR PROGRAMLARBLMPAZARLAMA PROGRAMI

PAZARLAMA ARATIRMASI

X LETMES

DANIMAN HAZIRLAYANLARr. Gr. Metin ARSLAN Ayegl YILMAZ

brahim OBAN

BRECK 2012


26/59


26

8.3. indekilerRapor ieriinin bir sra dhilinde ve sayfa numaralarna gre yer ald ksmdr. Belirli bir

sayfa sralamas yoktur. Konu balklar ve alt balklar ondalk sistemine gre srayla numaralanrve balk yazldktan sonra karsna da hangi sayfada yer ald yazlr.

indekiler rnei:NSZNDEKLERGRBRNC BLMPAZARLAMA STRATEJS LE LGL BR LETME UYGULAMA RNE1. X letmesi Pazarlama Stratejisi Uygulamas2. Gemi Uygulad Pazarlama Stratejisi3. Uygulamadaki Pazarlama Stratejisi4. Gelecekte Uygulamay Planlad Pazarlama StratejisiKNC BLM

1. UYGULAMA RNEN DEERLENDRME

1.1. X letmesi Pazarlama Stratejisi Uygulamas Deerlendirilmesi1.2. X letmesinin Gemi ve Uygulanan Pazarlama Stratejisinin Deerlendirilmesi1.3. X letmesinin Uygulamay Planlad Stratejisinin Deerlendirilmesi2. ARATIRMA BULGULARISONUKAYNAKA8.4. GiriBir raporun giri blm konunun genel olarak ortaya konulduu ve tantmnn yapld

blmdr. Giri blmne ayrlacak sayfa says bakmndan herhangi bir snrlama yapmak dorudeildir. Ancak girite hususun itina ile vurgulanmasnda fayda vardr.

ncelikle tezin / aratrmann amac belirtilmelidir. kinci olarak tezin/aratrmann nemizerinde durulur. Son olarak da, tezin / aratrmann kapsam vurgulanmaldr.

8.5. Sonu / Aratrma BulgularKademeler halinde planlanarak tamamlanm olan aratrmada, toplanan verilerin analiz

edilmesi neticesinde baz sonulara ulalm olmas tabidir. Bu sonulara ARATIRMABULGULARI ad da verilmektedir. Elde edilen bulgularn, aratrmann amalaryla uyumlu haldeolmas gerekir.

8.6. KaynaklarAratrmada/tezde dorudan ve dolayl olarak faydalanlan tm yaynlarn ve belgelerin bir

dzen ierisinde belirtildii listeye kaynaka ad verilmektedir. Kaynaka dzenlemenin amalar ve

yntemleri nceki konularda aklanmt.9. Aratrmann Sunumu9.1. Aratrmann Sunumuna HazrlkYaplan aratrma raporu yazlp hazr hale geldikten sonra bu aratrma istenilen yerde

belirlenen toplulua uygun materyallerden faydalanlarak sunulur.Verilerin toplanmasnda kullanlan; gzlem, grme, yazma, deney ve belge taramas gibi

almalardan elde edilen bilgiler, bulgular ve mahedelersnflandrlr. Bu snflandrma sonrasveriler uygun olan yntem ile grafik, tablo, yzdelik vb. gibi gsterilir. Tm bu bilgiler, bulgularsunum srasnda en uygun yntem; Powerpoint slytlar, ses, resim ve baka uygun aralar ileizleyici-dinleyici kitleye sunulur.

Sunum odasnn kontrol, k, s ve ses durumu kontrol edilmelidir. Sunumda kullanlacakteknik alet ve edevatlar nceden test edilerek etkin kullanm salanmaldr. Konuya hkimiyet, geri

besleme ve zetleme gibi destekler gz nnde bulundurulmas gerekir. Ayrca, sunumlardayaplmas ve yaplmamas gerekenlere dikkate edilmesi gerekir.


27/59


27

9.2. Aratrma Sunumunda Kullanlan Deerlendirme Kriterleri1. Sunu tarihi, sunu zaman, aratrma projesinde belirtilen hususlara uyma, (10 puan)2. Konu iin gerekli n aratrma, grup almalar ve gerekli kaynaklarn kullanm, (10 puan)3. Yazm kurallar, blm ve numara, dipnot, kaynak kullanm ve kaynak eitlilii, (10 P.)4. Kiisel gzlem, bilgi toplama yntemleri ve genel deerlendirmeler, (10 P.)5. Konu sunumu, konuya hkimiyet ve konu ile ilgili sorular cevaplama becerisi, (10 P)10. Pazarlama AratrmasPazarlama gen bir bilim olarak pazarlama alannda kavram, teknik ve yenilikler gelitirir ve

ilkeler koyar. Pazar,bir mal veya hizmetin fiili veya potansiyel alclarnn oluturduu topluluktur.Pazar aratrmas; Paza

arastirma yontem ve teknikleri

Documents