yeryÜzÜnÜ Şekİllendİren gÜÇ

YERYÜZÜNÜ ŞEKİLLENDİREN GÜÇ

DIŞ KUVVETLER

ÖZLEM BEKİROĞLU

Dış kuvvetler

iç kuvvetler sonucu oluşan yer şekillerinin son düzeltmelerinin yapıldığı kaynağını güneşten alan kuvvetlere denir.

DIŞ KUVVETLER

DIŞ KUVVETLER

AKARSULAR BUZULLAR RÜZGARLARDALGA

VE AKINTILAR

YER ALTI SULARI VE

KAYNAKLAR

RÜZGARLAR

Kurak ve yarı kurak bölgelerde yer şekillerini biçimlendiren en etkili kuvvet rüzgârlardır.

RÜZGARLAR

Rüzgârın biçimlendirici etkisi kurak ve bitki örtüsünden yoksun bölgelerde daha fazladır.Çünkü buralarda toprak tanelidir. Rüzgâr tarafından kolayca yerinden sökülür, havalandırılarak taşınır, Bu nedenle rüzgârlar en büyük etkilerini çöllerde gösterirler. Çünkü bu bölgelerde bitki örtüsü zayıf, arazi kuru, rüzgâr hızlıdır.

Rüzgârın etkili olup yer şekillerini oluşturabilmesi için:

1-) Bitki örtüsünün olmaması, 2-) Toprağın kuru olması gerekir. 3-) Zemin yapısının gevşek

olması gerekir.

RÜZGAR AŞINDIRMA VE

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

MANTAR KAYA

(ŞEYTAN MASASI)

TAFONİ

YARDANG

ŞAHİT KAYALAR

BİRİKTİME ŞEKİLLERİBARKAN

KUMULLAR

LÖS

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

1. MANTAR KAYA (ŞEYTAN MASASI)

Rüzgâr tarafındankayaların daha çok altkısımlarının oyulmasıile oluşmuş şekillerdir.Altı oyulan kayanın üstüşapka şeklini alır.

1. TAFONİ:Taşların sular

tarafından yumuşak

kısımlarının eritilmesi ve

aşındırılması sonucu

kayaçlar üzerinde küçük

oyuklar oluşur bu oyukara

tafoni denir.

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

1. YARDANG:Rüzgârlartarafından yamaçlardabulunan gevşekmateryallerin aşındırılmasıve taşınması ile dirençlikayaların oluşturduğupürüzlü, girintili çıkıntılı,oluklu yüzeylere denir.(sert tabakanın zeminüstünde meydanagetirdiği sivri köşeliçıkıntılardır.)

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ1. ŞAHİT KAYALAR:Biryamaçta kayalar arasındakiçözülmüş maddelerinuzaklaştırılması ile oluşmuşşekillerdir. Yani farklı direnceve aşınma özelliklerine sahipkaya veya tortulların bulunduğuyerlerde rüzgârın kolay aşınankaya ya da tortullarıaşındırması ve aşındırılanmaddelerin başka yerlereuzaklaştırılması ile oluşanşekillerdir.

PERİBACASI:Peribacası, volkanik sahalarda tüflerle kaplı arazilerin sel ve seyelan suları ile aşınması sonucunda oluşurlar. Tüflerin aşınması sonucunda dirençli kayaların altında kalan kısımları aşınmayarak sütun şeklinde kalır ki bu sütunlara peribacası adı verilir. Ülkemizde İç Anadolu Bölgesi’nde Ürgüp, Göreme ve Avanos civarında çok güzel örnekleri görülmektedir

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

Kurak ve çıplak bölgelerde rüzgâr

süpürüp taşıdığı maddeleri hızı kesilince

ya da önüne bir engel çıkınca

biriktirmeye başlar.

BARKAN: Çöllerdeki Hilal biçimli kum tepeleridir. Hilalin açık ucu rüzgârın estiği yönü gösterir.

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

BARKAN: ÇöllerdekiHilal biçimli kumtepeleridir. Hilalin açıkucu rüzgârın estiğiyönü gösterir.

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

KUMULLAR: Rüzgârların biriktirdiği maddelerden oluşan tepeciklerdir. Çöllerde, kıyılarda ve yarı kurak bölgelerin gevşek yapılı arazilerinde görülür. Kumullar hareket eder ve zamanla yer değiştirir.

KUMULLAR:Belli bir şekil almamış kum örtüleridir. Rüzgâr yönünde uzanan kumul tepelerine boyuna kumul, rüzgâra dik yönde olanlara da enine kumul denir.

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

LÖS: İnce tozların, çöllerden daha nemli alanlara taşınması ve orada yığılması sonucu oluşan kalın toprak örtüsüne lös denir. Lösler genellikle tabakalaşmamış, gözenekli ve çok verimli topraklardır.

Ülkemizde böyle çok kurak bölgeler yoktur.Rüzgar etkilerini en iyi görebileceğimiz bölge İç Anadolu Bölgesidir

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ