araÇ teknİĞİ · 2019. 1. 17. · araÇ teknİĞİ ÖĞretmen: serdar gÜler fark sÜrÜcÜ...
Post on 03-Jan-2021
11 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ARAÇ TEKNİĞİ
ÖĞRETMEN: SERDAR GÜLER
FARK SÜRÜCÜ KURSLARIwww.EhliyetKolay.com
1
MOTOR TANIMI
Motor Nedir?
Yakıttan elde ettiği ısı enerjisini mekanik mekanik enerjiye çeviren makinalara MOTOR denir.
www.EhliyetKolay.com 2
MOTOR VE ARAÇIN SİSTEMLERİ
1-) ATEŞLEME SİSTEMİ
2-) YAKIT SİSTEMİ
3-) YAĞLAMA SİSTEMİ
4-) MARŞ SİSTEMİ
5-) ŞARJ SİSTEMİ
6-) AYDINLATMA VE İKAZ SİSTEMİ
7-) GÜÇ AKTARMA ORGANLARI
8-) LASTİKLER
9-) FRENLER
10-) ÖN DÜZEN SİSTEMİ
11-) SÜSPANSİYON SİSTEMİ
12.) GÖSTERGE VE İKAZ SİSTEMLERİ
www.EhliyetKolay.com 3
YAKITIN YANMA YERİNE GÖRE MOTORLAR
1- İçten yanmalı motorlar
2- Dıştan yanmalı motorlar
NOT: Günümüzde kullanılan motorlar içten yanmalı motorlardır.
İçten yanmalı motorlar
www.EhliyetKolay.com 4
ZAMANLARINA GÖRE MOTORLAR
iki zamanlı motor
1- İki zamanlı motorlar
2- Dört zamanlı motorlar
Dört zamanlı motor
www.EhliyetKolay.com
5
1- Emme – Sıkıştırma : Silindire yakıt-hava karışımı alınır, sıkıştırılır. 2- Ateşleme - Eksoz : Sıkıştırılan yakıt-hava karışımı eteşlenir ve eksoz gazı dışarı atılır.
1- İKİ ZAMANLI MOTORLAR
İki zamanlı motorlarda ateşleme krank milinin her
devrinde yapılır.
www.EhliyetKolay.com 6
Not: motorda yapılan ayar sübab ayarıdır.
DÖRT ZAMANLI MOTORLAR
Dört zamanlı motorlarda ateşleme krank milinin iki
turunda bir yapılır
1- Emme zamanı : Silindire yakıt emilir. 2- Sıkıştırma zamanı : Yakıt sıkıştırılır. 3- Ateşleme zamanı : Yakıt ateşlenir. 4- Eksoz zamanı : Yanmış gaz atılır.Emme – Sıkıştırma – Ateşleme - eksoz
www.EhliyetKolay.com
7
KULLANILAN YAKITIN CİNSİNE GÖRE MOTORLAR
NOT: Buji ile ateşlenen motorlar benzinli ve Lpg’li motorlardır.
1- BENZİNLİ ve LPG’li MOTORLAR
2- DİZEL MOTORLAR
www.EhliyetKolay.com8
YAKIT SİSTEMİ
Motorun çalışması için gerekli olan yakıt –hava karışımını silindirler içerisine göndermek ve motorun çalışmasını sürekli olarak sağlamaktır.
www.EhliyetKolay.com 9
DİZEL MOTORLARDA YAKIT SİSTEMİ
Parçaların isimleri:
Enjektör Besleme
pompası Enjektör (mazot)
pompası Isıtma (kızdırma
bujisi) Yakıt filtresi
www.EhliyetKolay.com 10
BENZİNLİ MOTORLARDA YAKIT
SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com 11
YAKIT SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com
12
www.EhliyetKolay.com
13
SİLİNDİR SAYILARINA GÖRE MOTORLAR
1- TEK SİLİNDİRLİ MOTORLAR
2- ÇOK SİLİNDİRLİ MOTORLAR
www.EhliyetKolay.com 14
SOĞUTMA SİSTEMLERİNE GÖRE MOTORLAR
1- Hava soğutmalı motorlar
2- Su soğutmalı motorlar
www.EhliyetKolay.com
15
ÇALIŞMA SİSTEMİ
1-Radyatör 2- Termostat3-V kayışı 4- Vantiratör5- Isı müşürü6-Otomatik fan7-Hararet göstergesi 8-Devir daim su pompası9-Kalorifer hortumları
www.EhliyetKolay.com
16
ARIZA VE HARARET SEBEBLERİ
1. V kayışı gevşek yada kopmuş olabilir. 1,5 cm gergin olmalı.
2. Radyatör petekleri tıkalı yada radyatör deliktir.
3. Su kanalları tıkalıdır.
4. Araç uygun viteste kullanılmıyordur.
5. Termostat arızalıdır.
6. Kalorifer hortumlarında kaçak vardır.
www.EhliyetKolay.com 17
ÖNEMLİ DİPNOTLAR
1. Soğutma suyu günlük olarak kontrol edilmelidir.
2. Termostat silindir kapağının çıkışındadır.
3. Motorda termostat yoksa geç ısınır, aşınmalar artar.
4. Hararet yapan bir aracın radyatör kapağı havası alınır veaçılır.
5. Hararet yapan bir araç stop edilmez rölantide çalıştırılır.
6. Radyatördeki suyun donmaması için antifriz konulur.
7. Radyatör suyu peteklerin üzerinde olmalıdır.
www.EhliyetKolay.com
18
DİPNOT
NOT: Radyatöre su ile birlikte antifirizkonulur.
www.EhliyetKolay.com 19
ATEŞLEME SİSTEMİ
BENZİN VE LPG’li motorlar ateşleme sistemi ile çalışırlar.
www.EhliyetKolay.com 20
MARŞ SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com 21
akü
Endüksiyon bobini
buji
distribütör
www.EhliyetKolay.com 22
Akümülatörün Bağlantısı
Akümülatörde kalın uç artıya, İnce uç eksiye bağlanır. Herhangi bir sebebten dolayı akü sökülecekse önce eksi - kutup, sonra artı + kutup sökülür.
www.EhliyetKolay.com 23
Akümülatör hakkında:
1. Artı kutup kalın, eksi kutup incedir.2. İçinde saf su + asit vardır. Bu karışıma elektrolit denir.3. Akünün iki kutup başı metal parça ile birbirine değerse kısa
devre olur, patlar.4. Akümülatör kışın donmasın diye tam şarj yapılır.5. Elektrolit (saf su+asit) miktarı azalırsa saf su ile plakaların 1
cm üzerine kadar tamamlanır.6. Aküden aküye takviye yapılırken artı(+) kutup artıya, eksi(-)
kutup eksiye bağlanmalıdır.
www.EhliyetKolay.com 24
YAĞLAMA SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com 25
YAĞLAMA SİSTEMİNİN GÖREVİ
Motordaki aşınmaları önler.
Motorun soğutulmasına yardımcı olur.
Motorun temizlenmesini sağlar.
Motorun sessiz çalışmasını sağlar.
www.EhliyetKolay.com 26
YAĞLAMA SİSTEMİ ARIZALARI
Yağ göstergesi basınç göstermiyor veya yağ lambası yanıyor ise:
Karterde yağ kalmamıştır.
Müşür kısa devre yapmıştır.
Yağ pompası veya yağ filtresi arızalıdır.
www.EhliyetKolay.com 27
Yağlama Sistemi İle Alakalı Dipnotlar
1. Yağ lambası basınç göstermiyorsa motor hemen stopedilir.
2. Motor yağı günlük kontrol edilir.
3. Motorun yağını kontrol etmek için yağın kartereinmesi için 4-6 dk beklenir ve araç düz bir zemindeolmalıdır.
4. Motor yağı, subap muhafaza kapağının üzerindekikapaktan (külbütör).den konulur.
5. Yağ lambasının sürücü panosundaki rengi kırmızıdır
6. Motor yağ yakarsa egzos dumanı mavi çıkar
.
www.EhliyetKolay.com 28
MARŞ SİSTEMİ Marş sistemi motora ilk hareketi veren
sistemdirwww.EhliyetKolay.com
29
Çalışma prensibi
Kontak anahtarı çevrildiğinde aküdeki 12V elektrik, marş
motoruna iletilir. Marş motorunun dişlisi ileriye doğru fırlayarak volanı çevirir ve motorun çalışması için ilk
hareket verilir.
www.EhliyetKolay.com
30
Aracı iterek çalıştırmak
Kontak anahtarı ateşleme konumunagetirilir, vites yolun eğimine göre 2 veya 3konumuna alınır, Debriyaj pedalına basılır,Araca ittirerek hız verilir, Ayak debriyajdançekilerek tekerleklerin motoru döndürmesisağlanır. Bu yöntem sık kullanılırsa debriyajbalatası ve şanzıman zarar görebilir.
www.EhliyetKolay.com 31
ŞARJ SİSTEMİ
Motor çalıştığı sürece aracın elektirik ihtiyacını karşılayan ve aküyü şarj eden sistemdir.
www.EhliyetKolay.com 32
Parçaların isimleri:
Şarj göstergesi
Alternatör (şarj dinamosu)
Regülatör (konjektör)
www.EhliyetKolay.com 33
www.EhliyetKolay.com 34
AYDINLATMA SİSTEMİ
BAŞLICA PARÇALARI:
1- Sigortalar: Aydınlatma sistemini kısa devreye karşı korur.
2- Flaşör : Sinyallerin yanıp sönmesini sağlar.
3- Far Anahtarı: Aracın önündeki uzun-kısa farları ve park lambalarını yakmayı sağlar.
4-Fren Müşürü : Frene basıldığında arka fren lambalarını yakar.
NOT: Ön kısa farlar 25m, uzun farlar 100m ileriyi aydınlatır. Ön far ve geri vites lambası beyaz, park lambası ve fren lambaları kırmızı, sinyaller ise sarı renkde yanar.
www.EhliyetKolay.com 35
GÜÇ AKTARMA ORGANLARI (SİSTEMİ)
MOTORDAN ALINAN HAREKETİ
TEKERLERE İLETEN SİSTEMDİR.
www.EhliyetKolay.com 36
GÜÇ AKTARMA ORGANLARI (SİSTEMİ)
NOT: Motor+Volan+Debriyaj+Vites Kutusu+Şaft Mili+Diferansiyel+Aks Mili+Kampana
www.EhliyetKolay.com 37
Vites Kutusu Hareketleri
1-Vites; her türlü yol koşullarında, kalkışta, çıkışı eğimli yollarda ve
park ederken kullanılan vitestir. Hız aralığı 0-20 km/h dir.
2-Vites; kalkış sonrası toparlanma konumudur. Hız aralığı 20-40
km/h dir.
3- Vites; yolun ve aracın durumuna göre hızlanma vitesidir. Hız
aralığı 40-60 km/h dir.
4-Vites; yolun ve aracın durumuna göre hızlanma vitesidir. Hız
aralığı 60-80 km/h dir.
6. Vitesler de yine hızlanma vitesi olup, 80km/h üzerindeki
hızlarda kullanılır.
R-Geri Vites ;manevra, inişi eğimli yollarda park ederken
kullanılan vitestir. Geri vites kullanılırken 3 tip sustalı sistem
vardır: Basmalı – İtmeli – Çekmeli.
www.EhliyetKolay.com
38
LASTİKLER
1- İç lastiği olanlara : Şamrelli lastik.
2-İç Lastiği olmayanlara: Dubleks lastik, denir
www.EhliyetKolay.com 39
Lastikler Çok Şişirilmiş İse:
Orta kısımdan aşınır, araç zıplar ve direksiyon hakimiyeti azalır.
www.EhliyetKolay.com 40
Lastikler Az Şişirilmiş İse;
Kenarlarından aşınır. Enerji kaybıfazla olur (araç fazla yakıt yakar),Direksiyon zor döner.
www.EhliyetKolay.com 41
Ayarlar:
1- Hava Basınç Ayarı
2- Balans ayarı yapılır,
NOT: Balans ayarı bozuksa direksiyon simidi titrer lastikler aşınır.
www.EhliyetKolay.com 42
LASTİK DEĞİŞTİRMEDE SIRALAMA
1- Aracın hareket etmemesi için gerekli güvenlik önlemleri alınır.
2- Jant kapağı çıkartılır.
3- Bijon somunları gevşetilir.
4- Kriko ile araç kaldırılır.
5- Bijon somunları sökülür.
www.EhliyetKolay.com 43
LASTİKLER
*Önemli Dipnotlar*
1. Lastik hava basınçları eşit değilse araç bir tarafa çeker.
2. Lastiklerden biri yeni diğeri eski ise araç bir tarafa çeker.
3. Lastik değiştirileceği zaman el freni çekili olmalıdır.
www.EhliyetKolay.com 44
LASTİKLER
6. Bujonlar kuru bezle temizlenmelidir.7. Ön düzen ayarı bozuk araçlarda
lastikler içten ve dıştan aşınır.8. Karlı havalarda çekici lastiklere zincir
takılır.9. Lastikler, araca her binişte kontrol
edilmelidir.
www.EhliyetKolay.com 45
FREN SİSTEMİ
Hareket halindeki aracı önce yavaşlatıp sonra
durduran sistemdir.
www.EhliyetKolay.com
46
FREN ÇEŞİTLERİ
1- HİDROLİK FREN: Hidrolik yağ ile çalışan frenlerdir.
2- HAVALI FREN: Hava ile çalışan frendir.
www.EhliyetKolay.com 47
ÇALIMA PRENSİPİ
Fren pedalına basıldığında hidrolik rekorlarda ilerleyerek balataları dışa açarak kampanayı sıkıştırır ve frenleme gerçekleşir.
www.EhliyetKolay.com
48
FREN SİSTEMİ
Fren Sistemi Arızaları:1. Sistem hava yaparsa fren tutmaz (fren pedalı
yumuşar).2. Fren ayarları yanlış yapıldıysa araç çekme
yapar, sıkıysa balatalar aşınır, fazla yakıt sarfeder.
3. Soğuk havalarda el freni çekilirse balatalardonarak yapışır.
www.EhliyetKolay.com 49
5. El freninin teli koparsa el freni tutmaz.
6. Fren sisteminde hidrolik yağı kullanılır.
7. Hidrolik hortumu koparsa fren pedalı yumuşar frenler tutmaz.
8. Disk ve kampana yüzeyleri bozuksa fren pedalından titreşimler hissedilir.
FREN SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com 50
ABS FREN SİSTEMİ
ABS: Kullanıldığı taşıtın kararlılığını, manevra ve durma yeteneğini artırabilen bir fren sistemidir.
ABS fren sisteminin faydası direksiyonhakimiyetini sağlamaktır.
www.EhliyetKolay.com 51
ÖN DÜZEN SİSTEMİ
Hareket halindeki aracı, istenilen yöne sevkeden sistem, ön düzen sistemidir.
www.EhliyetKolay.com 52
ÖN DÜZEN SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com
53
SÜSPANSİYON SİSTEMİ
Araç hareket halindeyken, yoldan dolayı meydana gelebilecek titreşim, sarsıntı ve darbeleri üzerine alan sistemdir.
www.EhliyetKolay.com
54
Parçaların isimleri
Yaylar (helezon yaylar): Aracın taşıyıcı sistemlerininyıpranmasını önler, konforlu sürüş sağlamış olur.
Amortisör : Çukur ve tümseklerden gelen salınımı ve darbeleriüzerine alır.
Makaslar : Genellikle otobüs ve kamyon gibi ağır araçlardakullanılır, yaylanmayı sağlar.
www.EhliyetKolay.com
55
SÜSPANSİYON SİSTEMİ
www.EhliyetKolay.com
56
GÖSTERGE VE İKAZ SİSTEMLERİ
Araçta çalışan değişik elektrikli parçaların ve sistemlerinin çalışma durumlarını bildirmek, sürüyü uyarmak için, aracın ön paneline sürücünün rahatça görebileceği şekilde yerleştirilmiş alandır.
NOT: Araç hareket halinde iken sürücüler göstergeleri devamlı kontrol etmelidirler.
www.EhliyetKolay.com 57
Bazı Göstergeler
Hararet yağ yakıt
www.EhliyetKolay.com
58
İŞARETLERwww.EhliyetKolay.com
59
ŞASE
Şase arabanın iskelet sistemidir:
Arabanın tüm parçalarının monte edildiği en büyük bölümüdür.
Şase bir arabanın güvenliğinin baş unsurudur.
Kaza anında çarpma şiddetini göğüsleyen, gerekli kırılma noktalarından kırılarak, kaza şiddetini en aza indiren bölümdür.
www.EhliyetKolay.com
60
KOROSERİ (KAPORTA)
Otomobillerde, Motor, Şase, Tekerlek Ve Benzeri Kısımların Dışında Kalan, Saç, Doğrama, Döşeme Vb. Parçalardır.
www.EhliyetKolay.com
61
RODAJ Aracın fabrika çıkışından sonra, motor bakımının
sıfırdan yapıldığızaman, motor parçalarınınbirbirine alışmasına ve belirli kilometreye kadargeçen süreye RODAJ denir.
Not: Rodaj zamanında ani duruş kalkış ve
Fazla sürat yapılmaz.
www.EhliyetKolay.com 62
TRAFİKTE GÜVENLİ BİR SÜRÜŞ İÇİN GEREKENLER
İYİ BİR SÜRÜCÜDE BULUNMASI GEREKENLER
Bilgi
Beceri
Tutum
ARACIN SÜRÜŞ GÜVENLİĞİ KONTROLÜ
Işık ve Farlar
LastiklerSilecekler
ARACIN SÜRÜCÜYE GÖRE AYARLANMASI GEREKENLER
Koltuk PozisyonuAynalarKapılarEmniyet Kemeri
www.EhliyetKolay.com 63
ARACA BİNMEDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER
Lastikler göz ile kontrolünü, fren lambalarını, stop lambalarını, sinyalleri, benzin depo kapağına, yağ, su ve yakıt sızıntısına bakılmalıdır. Aracın altında herhangi bir şey olup, kedi ve köpek olmadığı kontrolü yapılmalıdır.
www.EhliyetKolay.com 64
ARACA BİNDİKTEN SONRA YAPILAN AYARLAR
1-) KOLTUK AYARI2-) DİREKSİYON AYARI
3-) AYNA AYARI
4-) EMNİYET KEMERİ
www.EhliyetKolay.com 65
Aynalar ve görüş açıları
Ayna ayarları, araç hareket ettirilmeden önce yapılmalıdır. İyi bir sürüş için, iyi bir görüş alanına ihtiyaç vardır.İç aynanız arka camı komple görecek şekilde ayarlanmalı.Dış aynalar koltuğa düzgün oturduğunuzda aracın arka köşesini görecek şekilde olmalıdır.
www.EhliyetKolay.com 66
Emniyet kemeri
Bir kaza anında sizi araçta tutacak, vücudunuzun
ileri sağa-sola veya yukarı vurmasını önleyecek en önemli teçhizattır. Ancak, emniyet kemerinin bu görevi yapabilmesi için vücudunuzun da doğru yerde olması gerekmektedir.
Doğru bir kemer kullanımı için; kemerde kıvrılmalar olmamalı,kucak, karın ve boyun bölgesinde, tam ve doğru oturma sağlanmalıdır.
www.EhliyetKolay.com 67
ARAÇTA YAKIT TASARRUFU
Yakıt tasarrufu sağlamak için şunlara dikkat edilmelidir:
1. Bujiler temizlenmeli (belirli kilometrede değiştirilmelidir).
2. Hava filtresi tıkalı olmamalıdır. (belirli kilometrede değiştirilmelidir).
3. Araç uygun viteste ve hızda kullanılmalıdır.4. Lastiklerin hava basıncı normal değerde olmalı.5. Fren ayarları sıkı olmamalı.6. Karbüratör ayarları ( Rolenti) doğru yapılmalıdır.7. Kavrama (debriyaj) kaçırmamalıdır.
www.EhliyetKolay.com 68
ARACIN KIŞA HAZIRLANMASI
1. Akü tam şarj olmalıdır.
2. Lastikler kontrol edilmelidir.
3. Frenler kontrol edilmelidir.
4. Cam ve kapı lastikleri kontrol edilmeli, ekzos gazlarının girmesi önlenmelidir.
5. Soğutma suyuna antifriz konulmalıdır.
6. Kışlık termostat takılmalıdır.
www.EhliyetKolay.com 69
ARACIN YAZA HAZIRLANMASI
1. Fren sistemi kontrol edilmeli.
2. Kar tipi lastik varsa sökülmeli.
3. Hava filtresi yazlık konuma getirilmeli.
4. Yazlık termostat takılmalı.
5. Havalandırma sistemi kontrol edilmeli.
www.EhliyetKolay.com 70
top related