araÇ teknİĞİ · 2019. 1. 17. · araÇ teknİĞİ ÖĞretmen: serdar gÜler fark sÜrÜcÜ...

ARAÇ TEKNİĞİ

ÖĞRETMEN: SERDAR GÜLER

FARK SÜRÜCÜ KURSLARIwww.EhliyetKolay.com

1

MOTOR TANIMI

Motor Nedir?

Yakıttan elde ettiği ısı enerjisini mekanik mekanik enerjiye çeviren makinalara MOTOR denir.

www.EhliyetKolay.com 2

MOTOR VE ARAÇIN SİSTEMLERİ

1-) ATEŞLEME SİSTEMİ

2-) YAKIT SİSTEMİ

3-) YAĞLAMA SİSTEMİ

4-) MARŞ SİSTEMİ

5-) ŞARJ SİSTEMİ

6-) AYDINLATMA VE İKAZ SİSTEMİ

7-) GÜÇ AKTARMA ORGANLARI

8-) LASTİKLER

9-) FRENLER

10-) ÖN DÜZEN SİSTEMİ

11-) SÜSPANSİYON SİSTEMİ

12.) GÖSTERGE VE İKAZ SİSTEMLERİ


YAKITIN YANMA YERİNE GÖRE MOTORLAR

1- İçten yanmalı motorlar

2- Dıştan yanmalı motorlar

NOT: Günümüzde kullanılan motorlar içten yanmalı motorlardır.

İçten yanmalı motorlar


ZAMANLARINA GÖRE MOTORLAR

iki zamanlı motor

1- İki zamanlı motorlar

2- Dört zamanlı motorlar

Dört zamanlı motor

www.EhliyetKolay.com

5

1- Emme – Sıkıştırma : Silindire yakıt-hava karışımı alınır, sıkıştırılır. 2- Ateşleme - Eksoz : Sıkıştırılan yakıt-hava karışımı eteşlenir ve eksoz gazı dışarı atılır.

1- İKİ ZAMANLI MOTORLAR

İki zamanlı motorlarda ateşleme krank milinin her

devrinde yapılır.


Not: motorda yapılan ayar sübab ayarıdır.

DÖRT ZAMANLI MOTORLAR

Dört zamanlı motorlarda ateşleme krank milinin iki

turunda bir yapılır

1- Emme zamanı : Silindire yakıt emilir. 2- Sıkıştırma zamanı : Yakıt sıkıştırılır. 3- Ateşleme zamanı : Yakıt ateşlenir. 4- Eksoz zamanı : Yanmış gaz atılır.Emme – Sıkıştırma – Ateşleme - eksoz


7

KULLANILAN YAKITIN CİNSİNE GÖRE MOTORLAR

NOT: Buji ile ateşlenen motorlar benzinli ve Lpg’li motorlardır.

1- BENZİNLİ ve LPG’li MOTORLAR

2- DİZEL MOTORLAR

www.EhliyetKolay.com8

YAKIT SİSTEMİ

Motorun çalışması için gerekli olan yakıt –hava karışımını silindirler içerisine göndermek ve motorun çalışmasını sürekli olarak sağlamaktır.


DİZEL MOTORLARDA YAKIT SİSTEMİ

Parçaların isimleri:

Enjektör Besleme

pompası Enjektör (mazot)

pompası Isıtma (kızdırma

bujisi) Yakıt filtresi


BENZİNLİ MOTORLARDA YAKIT

SİSTEMİ


YAKIT SİSTEMİ


12


13

SİLİNDİR SAYILARINA GÖRE MOTORLAR

1- TEK SİLİNDİRLİ MOTORLAR

2- ÇOK SİLİNDİRLİ MOTORLAR


SOĞUTMA SİSTEMLERİNE GÖRE MOTORLAR

1- Hava soğutmalı motorlar

2- Su soğutmalı motorlar


15

ÇALIŞMA SİSTEMİ

1-Radyatör 2- Termostat3-V kayışı 4- Vantiratör5- Isı müşürü6-Otomatik fan7-Hararet göstergesi 8-Devir daim su pompası9-Kalorifer hortumları


16

ARIZA VE HARARET SEBEBLERİ

1. V kayışı gevşek yada kopmuş olabilir. 1,5 cm gergin olmalı.

2. Radyatör petekleri tıkalı yada radyatör deliktir.

3. Su kanalları tıkalıdır.

4. Araç uygun viteste kullanılmıyordur.

5. Termostat arızalıdır.

6. Kalorifer hortumlarında kaçak vardır.


ÖNEMLİ DİPNOTLAR

1. Soğutma suyu günlük olarak kontrol edilmelidir.

2. Termostat silindir kapağının çıkışındadır.

3. Motorda termostat yoksa geç ısınır, aşınmalar artar.

4. Hararet yapan bir aracın radyatör kapağı havası alınır veaçılır.

5. Hararet yapan bir araç stop edilmez rölantide çalıştırılır.

6. Radyatördeki suyun donmaması için antifriz konulur.

7. Radyatör suyu peteklerin üzerinde olmalıdır.


18

DİPNOT

NOT: Radyatöre su ile birlikte antifirizkonulur.


ATEŞLEME SİSTEMİ

BENZİN VE LPG’li motorlar ateşleme sistemi ile çalışırlar.


MARŞ SİSTEMİ


akü

Endüksiyon bobini

buji

distribütör


Akümülatörün Bağlantısı

Akümülatörde kalın uç artıya, İnce uç eksiye bağlanır. Herhangi bir sebebten dolayı akü sökülecekse önce eksi - kutup, sonra artı + kutup sökülür.


Akümülatör hakkında:

1. Artı kutup kalın, eksi kutup incedir.2. İçinde saf su + asit vardır. Bu karışıma elektrolit denir.3. Akünün iki kutup başı metal parça ile birbirine değerse kısa

devre olur, patlar.4. Akümülatör kışın donmasın diye tam şarj yapılır.5. Elektrolit (saf su+asit) miktarı azalırsa saf su ile plakaların 1

cm üzerine kadar tamamlanır.6. Aküden aküye takviye yapılırken artı(+) kutup artıya, eksi(-)

kutup eksiye bağlanmalıdır.


YAĞLAMA SİSTEMİ


YAĞLAMA SİSTEMİNİN GÖREVİ

Motordaki aşınmaları önler.

Motorun soğutulmasına yardımcı olur.

Motorun temizlenmesini sağlar.

Motorun sessiz çalışmasını sağlar.


YAĞLAMA SİSTEMİ ARIZALARI

Yağ göstergesi basınç göstermiyor veya yağ lambası yanıyor ise:

Karterde yağ kalmamıştır.

Müşür kısa devre yapmıştır.

Yağ pompası veya yağ filtresi arızalıdır.


Yağlama Sistemi İle Alakalı Dipnotlar

1. Yağ lambası basınç göstermiyorsa motor hemen stopedilir.

2. Motor yağı günlük kontrol edilir.

3. Motorun yağını kontrol etmek için yağın kartereinmesi için 4-6 dk beklenir ve araç düz bir zemindeolmalıdır.

4. Motor yağı, subap muhafaza kapağının üzerindekikapaktan (külbütör).den konulur.

5. Yağ lambasının sürücü panosundaki rengi kırmızıdır

6. Motor yağ yakarsa egzos dumanı mavi çıkar

.


MARŞ SİSTEMİ Marş sistemi motora ilk hareketi veren

sistemdirwww.EhliyetKolay.com

29

Çalışma prensibi

Kontak anahtarı çevrildiğinde aküdeki 12V elektrik, marş

motoruna iletilir. Marş motorunun dişlisi ileriye doğru fırlayarak volanı çevirir ve motorun çalışması için ilk

hareket verilir.


30

Aracı iterek çalıştırmak

Kontak anahtarı ateşleme konumunagetirilir, vites yolun eğimine göre 2 veya 3konumuna alınır, Debriyaj pedalına basılır,Araca ittirerek hız verilir, Ayak debriyajdançekilerek tekerleklerin motoru döndürmesisağlanır. Bu yöntem sık kullanılırsa debriyajbalatası ve şanzıman zarar görebilir.


ŞARJ SİSTEMİ

Motor çalıştığı sürece aracın elektirik ihtiyacını karşılayan ve aküyü şarj eden sistemdir.


Parçaların isimleri:

Şarj göstergesi

Alternatör (şarj dinamosu)

Regülatör (konjektör)


AYDINLATMA SİSTEMİ

BAŞLICA PARÇALARI:

1- Sigortalar: Aydınlatma sistemini kısa devreye karşı korur.

2- Flaşör : Sinyallerin yanıp sönmesini sağlar.

3- Far Anahtarı: Aracın önündeki uzun-kısa farları ve park lambalarını yakmayı sağlar.

4-Fren Müşürü : Frene basıldığında arka fren lambalarını yakar.

NOT: Ön kısa farlar 25m, uzun farlar 100m ileriyi aydınlatır. Ön far ve geri vites lambası beyaz, park lambası ve fren lambaları kırmızı, sinyaller ise sarı renkde yanar.


GÜÇ AKTARMA ORGANLARI (SİSTEMİ)

MOTORDAN ALINAN HAREKETİ

TEKERLERE İLETEN SİSTEMDİR.


GÜÇ AKTARMA ORGANLARI (SİSTEMİ)

NOT: Motor+Volan+Debriyaj+Vites Kutusu+Şaft Mili+Diferansiyel+Aks Mili+Kampana


Vites Kutusu Hareketleri

1-Vites; her türlü yol koşullarında, kalkışta, çıkışı eğimli yollarda ve

park ederken kullanılan vitestir. Hız aralığı 0-20 km/h dir.

2-Vites; kalkış sonrası toparlanma konumudur. Hız aralığı 20-40

km/h dir.

3- Vites; yolun ve aracın durumuna göre hızlanma vitesidir. Hız

aralığı 40-60 km/h dir.

4-Vites; yolun ve aracın durumuna göre hızlanma vitesidir. Hız

aralığı 60-80 km/h dir.

6. Vitesler de yine hızlanma vitesi olup, 80km/h üzerindeki

hızlarda kullanılır.

R-Geri Vites ;manevra, inişi eğimli yollarda park ederken

kullanılan vitestir. Geri vites kullanılırken 3 tip sustalı sistem

vardır: Basmalı – İtmeli – Çekmeli.


38

LASTİKLER

1- İç lastiği olanlara : Şamrelli lastik.

2-İç Lastiği olmayanlara: Dubleks lastik, denir


Lastikler Çok Şişirilmiş İse:

Orta kısımdan aşınır, araç zıplar ve direksiyon hakimiyeti azalır.


Lastikler Az Şişirilmiş İse;

Kenarlarından aşınır. Enerji kaybıfazla olur (araç fazla yakıt yakar),Direksiyon zor döner.


Ayarlar:

1- Hava Basınç Ayarı

2- Balans ayarı yapılır,

NOT: Balans ayarı bozuksa direksiyon simidi titrer lastikler aşınır.


LASTİK DEĞİŞTİRMEDE SIRALAMA

1- Aracın hareket etmemesi için gerekli güvenlik önlemleri alınır.

2- Jant kapağı çıkartılır.

3- Bijon somunları gevşetilir.

4- Kriko ile araç kaldırılır.

5- Bijon somunları sökülür.


LASTİKLER

*Önemli Dipnotlar*

1. Lastik hava basınçları eşit değilse araç bir tarafa çeker.

2. Lastiklerden biri yeni diğeri eski ise araç bir tarafa çeker.

3. Lastik değiştirileceği zaman el freni çekili olmalıdır.


LASTİKLER

6. Bujonlar kuru bezle temizlenmelidir.7. Ön düzen ayarı bozuk araçlarda

lastikler içten ve dıştan aşınır.8. Karlı havalarda çekici lastiklere zincir

takılır.9. Lastikler, araca her binişte kontrol

edilmelidir.


FREN SİSTEMİ

Hareket halindeki aracı önce yavaşlatıp sonra

durduran sistemdir.


46

FREN ÇEŞİTLERİ

1- HİDROLİK FREN: Hidrolik yağ ile çalışan frenlerdir.

2- HAVALI FREN: Hava ile çalışan frendir.


ÇALIMA PRENSİPİ

Fren pedalına basıldığında hidrolik rekorlarda ilerleyerek balataları dışa açarak kampanayı sıkıştırır ve frenleme gerçekleşir.


48

FREN SİSTEMİ

Fren Sistemi Arızaları:1. Sistem hava yaparsa fren tutmaz (fren pedalı

yumuşar).2. Fren ayarları yanlış yapıldıysa araç çekme

yapar, sıkıysa balatalar aşınır, fazla yakıt sarfeder.

3. Soğuk havalarda el freni çekilirse balatalardonarak yapışır.


5. El freninin teli koparsa el freni tutmaz.

6. Fren sisteminde hidrolik yağı kullanılır.

7. Hidrolik hortumu koparsa fren pedalı yumuşar frenler tutmaz.

8. Disk ve kampana yüzeyleri bozuksa fren pedalından titreşimler hissedilir.

FREN SİSTEMİ


ABS FREN SİSTEMİ

ABS: Kullanıldığı taşıtın kararlılığını, manevra ve durma yeteneğini artırabilen bir fren sistemidir.

ABS fren sisteminin faydası direksiyonhakimiyetini sağlamaktır.


ÖN DÜZEN SİSTEMİ

Hareket halindeki aracı, istenilen yöne sevkeden sistem, ön düzen sistemidir.


ÖN DÜZEN SİSTEMİ


53

SÜSPANSİYON SİSTEMİ

Araç hareket halindeyken, yoldan dolayı meydana gelebilecek titreşim, sarsıntı ve darbeleri üzerine alan sistemdir.


54

Parçaların isimleri

Yaylar (helezon yaylar): Aracın taşıyıcı sistemlerininyıpranmasını önler, konforlu sürüş sağlamış olur.

Amortisör : Çukur ve tümseklerden gelen salınımı ve darbeleriüzerine alır.

Makaslar : Genellikle otobüs ve kamyon gibi ağır araçlardakullanılır, yaylanmayı sağlar.


55

SÜSPANSİYON SİSTEMİ


56

GÖSTERGE VE İKAZ SİSTEMLERİ

Araçta çalışan değişik elektrikli parçaların ve sistemlerinin çalışma durumlarını bildirmek, sürüyü uyarmak için, aracın ön paneline sürücünün rahatça görebileceği şekilde yerleştirilmiş alandır.

NOT: Araç hareket halinde iken sürücüler göstergeleri devamlı kontrol etmelidirler.


Bazı Göstergeler

Hararet yağ yakıt


58

İŞARETLERwww.EhliyetKolay.com

59

ŞASE

Şase arabanın iskelet sistemidir:

Arabanın tüm parçalarının monte edildiği en büyük bölümüdür.

Şase bir arabanın güvenliğinin baş unsurudur.

Kaza anında çarpma şiddetini göğüsleyen, gerekli kırılma noktalarından kırılarak, kaza şiddetini en aza indiren bölümdür.


60

KOROSERİ (KAPORTA)

Otomobillerde, Motor, Şase, Tekerlek Ve Benzeri Kısımların Dışında Kalan, Saç, Doğrama, Döşeme Vb. Parçalardır.


61

RODAJ Aracın fabrika çıkışından sonra, motor bakımının

sıfırdan yapıldığızaman, motor parçalarınınbirbirine alışmasına ve belirli kilometreye kadargeçen süreye RODAJ denir.

Not: Rodaj zamanında ani duruş kalkış ve

Fazla sürat yapılmaz.


TRAFİKTE GÜVENLİ BİR SÜRÜŞ İÇİN GEREKENLER

İYİ BİR SÜRÜCÜDE BULUNMASI GEREKENLER

Bilgi

Beceri

Tutum

ARACIN SÜRÜŞ GÜVENLİĞİ KONTROLÜ

Işık ve Farlar

LastiklerSilecekler

ARACIN SÜRÜCÜYE GÖRE AYARLANMASI GEREKENLER

Koltuk PozisyonuAynalarKapılarEmniyet Kemeri


ARACA BİNMEDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER

Lastikler göz ile kontrolünü, fren lambalarını, stop lambalarını, sinyalleri, benzin depo kapağına, yağ, su ve yakıt sızıntısına bakılmalıdır. Aracın altında herhangi bir şey olup, kedi ve köpek olmadığı kontrolü yapılmalıdır.


ARACA BİNDİKTEN SONRA YAPILAN AYARLAR

1-) KOLTUK AYARI2-) DİREKSİYON AYARI

3-) AYNA AYARI

4-) EMNİYET KEMERİ


Aynalar ve görüş açıları

Ayna ayarları, araç hareket ettirilmeden önce yapılmalıdır. İyi bir sürüş için, iyi bir görüş alanına ihtiyaç vardır.İç aynanız arka camı komple görecek şekilde ayarlanmalı.Dış aynalar koltuğa düzgün oturduğunuzda aracın arka köşesini görecek şekilde olmalıdır.


Emniyet kemeri

Bir kaza anında sizi araçta tutacak, vücudunuzun

ileri sağa-sola veya yukarı vurmasını önleyecek en önemli teçhizattır. Ancak, emniyet kemerinin bu görevi yapabilmesi için vücudunuzun da doğru yerde olması gerekmektedir.

Doğru bir kemer kullanımı için; kemerde kıvrılmalar olmamalı,kucak, karın ve boyun bölgesinde, tam ve doğru oturma sağlanmalıdır.


ARAÇTA YAKIT TASARRUFU

Yakıt tasarrufu sağlamak için şunlara dikkat edilmelidir:

1. Bujiler temizlenmeli (belirli kilometrede değiştirilmelidir).

2. Hava filtresi tıkalı olmamalıdır. (belirli kilometrede değiştirilmelidir).

3. Araç uygun viteste ve hızda kullanılmalıdır.4. Lastiklerin hava basıncı normal değerde olmalı.5. Fren ayarları sıkı olmamalı.6. Karbüratör ayarları ( Rolenti) doğru yapılmalıdır.7. Kavrama (debriyaj) kaçırmamalıdır.


ARACIN KIŞA HAZIRLANMASI

1. Akü tam şarj olmalıdır.

2. Lastikler kontrol edilmelidir.

3. Frenler kontrol edilmelidir.

4. Cam ve kapı lastikleri kontrol edilmeli, ekzos gazlarının girmesi önlenmelidir.

5. Soğutma suyuna antifriz konulmalıdır.

6. Kışlık termostat takılmalıdır.


ARACIN YAZA HAZIRLANMASI

1. Fren sistemi kontrol edilmeli.

2. Kar tipi lastik varsa sökülmeli.

3. Hava filtresi yazlık konuma getirilmeli.

4. Yazlık termostat takılmalı.

5. Havalandırma sistemi kontrol edilmeli.


araÇ teknİĞİ · 2019. 1. 17. · araÇ teknİĞİ ÖĞretmen: serdar gÜler fark sÜrÜcÜ...

Documents