BLM TEKNOLOJLER

A TEMELLER1.HAFTA

r.Gr. Ercan MR1

1KONULARA Nedir?Bilgisayar Alarnn Tarihesi Veri AlarA Topolojileri2A (Network) Nedir? Birden fazla cihazn mevcut kaynaklar ortak kullanmna imkan salayan yaplar a (network) olarak adlandrlr.

A denilince ilk akla gelen cihaz bilgisayar olmasna ramen yazc, faks, kamera, modem vb. birok aygt a ierisinde kullanlabilen cihazladr.

3A Kullanmnn YararlarGvenlikVeri PaylamA Kaynaklarnn PaylamHaberlementernet EriimiOyunlar4Bilgisayar Alarnn Tarihesi1969 ylnda, ABDde, savunma gayesiyle kurulan bir merkez, ARPANET adyla bir bilgisayar an hazrlad.

Bu hususta aratrma yapan strateji uzmanlar, bu a yardmyla grp fikir alverii yapyorlard.

1972de bu a, bir konferans araclyla kamuoyuna tantld.

51980 tarihine kadar birok hususi a ortaya kmt.

Bu tarihte farkl alarn birbirleriyle irtibat kurmasna izin veren protokol imzaland.

ABDde faaliyetler srerken, Avrupa ve Uzak Douda da, zellikle niversiteler, aratrma merkezleri stratejik resmi kurumlar arasnda bilgisayar alar teekkl etmeye balamt.

1983de ARPANET, askeri ve sivil iki aa ayrldnda ortaya kan ferdi alarn btnn ifade etmek iin Internet ismi teklif edildi.

6Veri AlarBirden ok bilgisayarn birbirine bal olduu donanm ve yazlmlarn da paylalmasna izin veren bilgisayar alar, veri haberlemesini veri alar zerinden yapmaktadr.7Bilgi iletimine en gzel rnek evlerimizde kullandmz telefonlardr;

Telefonlarda ses bilgisi kablolar ile santrale gnderilir, santrallerden dier santrallere ve oradan da hedef telefona ar iletilir. Her telefonun kendisine ulamakta kullanlan bir numaras bulunmaktadr. 8

Bu sistem incelendiinde bir an nasl alt daha kolay anlalabilir.

Sistem bilgisayara uyarlandnda her bilgisayarn bir numarasnn bulunduu, eitli kablolama teknolojileri ve a elemanlaryla bilginin hedefe ulatrld grlecektir.9Bilgisayar alar da bir veri adr.

A sistemi ise iki kiisel bilgisayardan oluabilecei gibi binlerce i istasyonundan da oluabilir.

10

'A' terimi konusunda dikkat edilecek bir nokta, genelde bamsz makinelerin balantsndan oluan sistem olarak kullanlmasdr.

Bilgisayar anda, an kendisi bilgisayar gibi grlebilir.11Veri letimiVerinin bir noktadan dier noktaya iletilmesi ilemine veri iletimi denilmektedir.

Veri iletimi ilk yllarda dk hzda ve kablo aracl ile gerekletirilirken, gnmzde yksek hzlarda kablolu ve kablosuz iletimler hemen hemen her alanda kullanlmaktadr.12Veri letim TipleriVeri iletimi, iletim ortam zerinden baseband ve broadband olmak zere iki farkl yoldan gerekletirilir.

13

Baseband: Veri iletim ortam zerinden ayn anda tek bir sinyal iletiyorsa, bu tr iletim tipleri baseband olarak adlandrlr.

Ethernet alar baseband olarak almaktadr.

Broadband: Ayn veri iletim hatt zerinden farkl frekanslar kullanarak birden fazla sinyal iletiliyorsa, bu tr iletim tipleri broadband olarak adlandrlr.

Tv yaynlar broadband olarak almaktadr.14Veri letim YntemleriSimplex (Tek Ynl)Half-Duplex (Yar ift Ynl)Full-Duplex (ift Ynl)15SimplexSimplex (Tek Ynl) veri iletiminde iletim sadece tek ynde geeklemektedir.

A ve B aygt arasnda veri iletimi simplex ise Adan Bye ya da Bden Aya veri iletimi sz konusudur.

rnek olarak televizyon kumandalar verilebilir. (Kumanda televizyona veri gnderir ama televizyondan kumandaya veri iletimi sz konusu deildir.)

16

Half-DuplexHalf-Duplex (Yar ift Ynl) veri iletiminde iletim iki tarafldr.

Gnderici ayn zamanda alc, alc da gnderici olabilir.

Ancak iki ynl iletim ayn anda gerekletirilmez.

17

Full-DuplexFull Duplex (ift Ynl) veri iletiminde iletim iki tarafldr.

A ve B aygtlar arasndaki veri iletimi full-duplex ise aygtlar arasnda ayn anda dahil olmak zere karlkl veri alverii gerekletirilebilir.

18

A TopolojileriTopoloji, yerleim ekli demektir.

Bilgisayar ve yazc gibi a elemanlarnn fiziksel(gerek) veya mantksal (sanal) dizilimini gerekletirir.19A TopolojileriBus (ortak yol) Topolojisi Yldz (star) TopolojisiAa (hiyerarik) TopolojisiHalka (ring) TopolojisiKarmak (mesh) Topolojisi

201- Bus TopolojisiBus topolojisinde tm i istasyonlarnn zerinde olduu bir hat mevcuttur.

Btn istasyonlar hattaki tm mesajlar inceler ve kendine ait mesajlar alr.

Hattaki bilgi ak ift ynldr.

Kaynak istasyon bilgiyi hatta brakr. Bilgi her iki ynde ilerleyerek hatta yaylr.21

Ancak bu topolojide ayn anda iki istasyonun bilgi gndermesi durumunda bilgi trafii karr.

Bunu nlemek iin hattn paylamn dzenleyen protokoller kullanlmaldr.

Ortak yol topolojisi kullanlarak kurulan alarda koaksiyel kablo kullanlr.

Her bir istasyona T- konnektr taklr. lk ve son istasyona ise sonlandrc (Terminatr) balanarak a sonlandrlr.

22Bu topoloji a performans en dk olan topolojilerden biridir.

ki sonlandrc aras mesafe ince koaksiyol kullanldnda 185 metre, kaln koaksiyel kullanldnda 500 metredir.

Maksimum 30 istasyon kullanlabilir.

23Ortak yol topolojisine uygun balantda dikkat edilmesi gereken noktalar unlardr:Balant gerekletirilirken T- konnektrler dorudan network kartna taklmaldr.

Eer bir istasyon uzaa yerletirilecekse T- konnektr den kacak bir kablo ile uzatma yaplmamaldr.24

Bus Topolojisi2525Bus topolojisinin;Avantajlar;Kablo yaps gvenilirdir.

Yeni bir istasyon eklemek kolaydr.

Merkez birime ihtiya duyulmaz.

26Dezavantajlar;Maksimum 30 istasyon balanabilir.An uzunluu ince koaksiyelde 185, kaln koaksiyelde 500 metreden fazla olmaz.Bir istasyonun arzalanmas btn a devre d brakr. Arza tespiti zordur.

27Bus topolojisinin;2. Yldz TopolojisiBu topolojide adaki iletiimin gereklemesi iin merkezi birim bulunur ve btn istasyonlar bu merkezi birime balanr.

Ortak yol topolojisine gre performans daha yksektir, gvenilirdir fakat daha pahal zmler sunar.28

Bir istasyondan dierine gnderilen bilgi nce bu merkez birime gelir, buradan hedefe ynlendirilir.

A trafiini dzenleme yeteneine sahip bu merkezi birim, hub ve anahtar (switch) olarak adlandrlr.29

Yldz Topolojisi30Bu topolojiye dayal bir sistem kurulurken korumasz ift bkml UTP (Unshieded Twisted Pair- Korumasz ift bkml) veya korumal ift bkml STP (Shielded Twisted Pair - Korumal ift bkml ) kablo kullanlr.

stasyonlarn merkezi birime (hub) olan uzakl maksimum 100 metredir.

Kullanlan a kartna veya kabloya gre a farkl hzlarda alabilir.31Merkezde bulunan hub veya anahtar zerindeki klara baklarak arzal olan istasyon bulunabilir.

Bir istasyonun arzalanmas a trafiini etkilemez.32

Yldz toplolojisinin zelliklerini u ekilde zetleyebiliriz:Bir istasyonun arzalanmas a etkilemez.

Aa yeni bir istasyon eklemek ok kolaydr.

A ynetimi ok kolaydr.

Kurulan a elemanlarna gre yksek hzlar elde edilebilir.333. Aa TopolojisiAa topolojisinin dier ad hiyerarik topolojidir.

Aacn merkezinde sorumluluu en fazla olan bilgisayar bulunur.

Dallanma baladka sorumluluu daha az olan bilgisayarlara ulalr.

Bu topoloji ok byk alarn ana omurgalarn oluturmakta kullanlr.

34

35

4. Halka (ring) topolojisiBu topolojide her istasyon bir halkann elemandr ve halkada oluan bilgi btn istasyonlara ular.

Her istasyon halkada oluan bilgiyi ve hedef adresi alr.

Hedef adres kendi adresi ise kabul eder. Aksi halde gelen bilgi ilem d kalr.36

Halkadaki bilgi ak tek ynldr.

Yani halkaya dahil olan bilgisayarlar gelen bilgiyi iletmekle grevlidir.

Ancak gnmzde pek ok halka a iki halka kullanmakta ve ift ynl bilgi ak elde etmektedir.

Herhangi bir sonlandrmaya gerek duyulmaz.37

385. Karmak (Mesh) TopolojiGerek Mesh topolojide tm dmler a ierisinde birbirine baldr.

Daha ok WANda kullanlr.

LANda kullanldnda tm dmlerin birbirine mutlaka bal olmas gerekmez.

39

40

Dorusal (Bus)Halka (Ring)Yldz (Star)Aa (Tree)Karmak (Mesh)41TopolojiKurulumDzenlemeSorun zmeVeri aktarmnda problemDorusalok kolayKsmen zorZorTek bir kablo, kabloda problem veri aktarmn etkilerHalkaKsmen KolayKsmen zorKolayHalkadaki bozukluk veri aktarmn etkilerYldzKolay, ancak zaman alcKolayKolayTek bir kablodaki bozukluk bir pcyi etkilerAaZorZorKolayOlduka azKarmakZorZorKolayOlduka az42Alarn snflanrlmas hakknda aratrma yapnz

43Kaynakazseven, Turgut (2012). Bilgisayar Alar, Murathan Yaynevi.Kuzu, Abdullah ve ark.(2009). Bilgisayar Alar ve letiim, Nobel Yayn.www.megep.meb.gov.tr44