การแปรเสียงวรรณยุกต์ของภาษาไทยถิ่นในจังหวัดแพร่,...

การแปรเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนในจงหวดแพร

โดย

นางสาววภาวรรณ ถนจนทร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาภาษาศาสตรเพอการสอสาร ภาควชาภาษาศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

THE TONAL VARIATIONS OF TAI DIALECTS IN PHRAE

BY

MISS WIPAWAN THINCHAN

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS IN

LINGUISTICS FOR COMMUNICATION DEPARTMENT OF LINGUISTICS

FACULTY OF LIBERAL ARTS THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอวทยานพนธ การแปรเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนในจงหวดแพร ชอผเขยน นางสาววภาวรรณ ถนจนทร ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาภาษาศาสตรเพอการสอสาร

คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. วรษา กมลนาวน ปการศกษา 2558

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถน เหนอใน จงหวดแพรโดยเกบขอมลจากทกอ าเภอ รวมทงสน 8 อ าเภอ และเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอของทกอ าเภอในจงหวดแพรวามความเหมอนหรอตางกนอยางไร ผบอกภาษาในงานวจยครงนมจ านวนทงสน 20 คน เปนผบอกภาษาไทยถนเหนอจ านวน 16 คน (8 อ าเภอ X 2 คน)และเปนผบอกภาษาไทยลอจ านวน 4 คน (2 ต าบล X 2 คน) ไดแก ผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถนและผบอกภาษาไทยลอต าบลพระหลวง

ในการวเคราะหระบบเสยงวรรณยกตใชแนวคดกลองทดสอบวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) เพอศกษาจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจากการฟง รวมทงใชโปรแกรมพราท (praat) เปนเครองมอในการวเคราะห สทลกษณะของเสยงวรรณยกตดวยวธทางกลสทศาสตรจากการปรบคาความถมลฐานและแปลงเปนคาเซมโทน

ผลการวจยแสดงใหเหนวา ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ปรากฏการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 ประกอบดวย 6 หนวยเสยงดงน วรรณยกตท 1 กลางคอนขางต าขน [214] วรรณยกตท 2 กลางขน [35] วรรณยกตท 3 กลางคอนขางต าระดบ [22] วรรณยกตท 4 กลางตก [31] วรรณยกตท 5 กลางระดบ [33] และวรรณยกตท 6 กลางคอนขางสงตก [41] นอกจากน ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรยงปรากฏวรรณยกตรปแปรทเปนระบบวรรณยกตยอยอนเกดจากปจจยทางสงคม จากการเปรยบเทยบ ผลการศกษาแสดงใหเหนวา ระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรยงคงรกษารปแบบเชนเดยวกบงานวจยในอดต

(2)

นอกจากน ในระหวางการเกบขอมลภาคสนามเบองตนพบวา จงหวดแพรมกลมผพดภาษาไทยลอปะปนอย ในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพรและต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน ตลอดจนยงพบขอมลเพมเตมวา ผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถนปรากฏการใชภาษาทตางไปจากภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร สวนผบอกภาษาไทยลอต าบลพระหลวงปรากฏการใชภาษาทเหมอนกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร อยางไรกด ผลการศกษาพบวา ภาษาไทยลอของทงสองต าบลดงกลาวปรากฏสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคลายกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร รวมถงการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 ดวยเชนกน ทงน เนองจากภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเปนภาษาทคนสวนใหญใชและยอมรบในฐานะภาษากลาง (lingual franca) เปนปจจยส าคญทมอทธพลตอการแปรและการเปลยนแปลงสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวง

ค าส าคญ: ระบบวรรณยกต, ภาษาไทยถนในจงหวดแพร, ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร,

ภาษาไทยลอ

(3)

Thesis Title THE TONAL VARIATIONS OF TAI DIALECTS IN PHRAE

Author Miss Wipawan Thinchan Degree Master of Arts (Linguistics for Communication) Major Field/Faculty/University Department of Linguistics

Faculty of Liberal Arts Thammasat University

Thesis Advisor Associate Professor Varisa Kamalanavin, Ph.D. Academic Years 2015

ABSTRACT

The purposes of this study are to acoustically examine and analyze the Phrae dialect’s tonal system in eight different districts. Phrae dialect tonal variations were compared and contrasted in these districts, where two Phrae dialect speakers were selected to provide speech as data. Two Tai Lue speakers were chosen for study from Ban Thin sub-district and two Tai Lue speakers volunteered from Phra Luang sub-district. Overall, speech data was collected from twenty informants total. All informants were females over the age of fifty.

William J. Gedney’s (1972) wordlist was used to determine the number of tones, tonal mergers and splits, tonal characteristics by listening. The Praat program was used to measure fundamental frequency (F0) and tonal characteristics acoustically, representing a pitch by the semitone scale.

The study’s findings reveal that the pattern of Phrae dialect tonal mergers and splits are A12-34, B123-4, C123-4, DL123-4, and DS123-4. The Phrae dialect tonal system consists of six tones: Tone 1 mid-low rising tone [214]; Tone 2 mid rising tone [35]; Tone 3 mid-low level tone [22]; Tone 4 mid falling tone [31]; Tone 5 mid level tone [33]; and Tone 6 mid-high falling tone [41]. The Phrae dialect clearly has a sub-tonal system, resulting from social factors.

(4)

The findings also suggest that Tai Lue language tonal variations have been influenced by the Phrae dialect. When comparing the tonal characteristics between every tone of the Phrae dialect and every tone of the Tai Lue language, they illustrate many similarities. The widespread use of Phrae dialect in Phrae province has created tonal changes to the Tai Lue language. These changes have made Tai Lue more tonally similar to Phrae.

Keywords: tonal system, Tai dialect, Phrae dialect, Tai Lue

(5)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงอยางสมบรณดวยความเมตตากรณาจากบคคลส าคญหลายทาน ผวจยขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร. วรษา กมลนาวน อาจารยทปรกษาวทยานพนธทกรณาใหค าแนะน าและขอคดเหนตางๆ รวมทงตรวจแกไขวทยานพนธดวย ความเอาใจใสอยางดยง ตลอดจนใหก าลงใจและใหแงคดตางๆ แกผวจยในสวนของการท าวจยและการด าเนนชวต ซงท าใหผวจยมความมงมนและมแรงผลกดนในการท าวทยานพนธจนเสรจสมบรณ

ผวจยขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร. นนทนา รณเกยรต ประธานกรรมการวทยานพนธทไดใหค าแนะน าอนเปนประโยชนในการตรวจแกไขวทยานพนธ ขอขอบพระคณอาจารยทสอนใหผวจยมความกลาแสดงความคดเหน อกทงยงชแนะแนวทางทงในเรองการเรยนและ การด าเนนชวต และขอกราบขอบพระคณศาสตราจารย ดร. สมทรง บรษพฒน กรรมการวทยานพนธทกรณาใหขอคดเหนและค าแนะน าทเปนประโยชนอยางยงในการแกไขจดบกพรองของวทยานพนธฉบบน

ขอกร าบข อบพระคณ อาจ า ร ย ภ าคว ช าภ าษาศาส ตร คณะศ ลปศาสต รมหาวทยาลยธรรมศาสตรทกทานทไดใหความรแกผวจย ขอขอบคณพ นอง และเพอนๆ รหส 55 ทกทานทคอยใหก าลงใจและความหวงใยระหวางด าเนนงานวจยนเสมอมา โดยเฉพาะอยางยง พปราณรตน ปานประณต และพอภญญา หานตระกล ทชวยเหลอผวจยในทกๆดานตลอดการท าวทยานพนธ

ขอกราบขอบพระคณ อาจารยทกๆ ทานจากมหาวทยาลยแมฟาหลวงทไดมอบความรใหแกผวจย โดยเฉพาะอยางยง อาจารยรกชนก เจนวรากล ทเปนแรงบนดาลใจใหผวจยเขาศกษาตอทภาควชาภาษาศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรแหงน

ในการด าเนนการเกบขอมล ผวจยขอขอบคณผบอกภาษาทกทานทสละเวลาและใหความรวมมอเปนอยางด ผวจยขอขอบคณคณปากฤษณา ลนเหลอ และพปยพร คลศลป ส าหรบการดแลและพาผวจยไปเกบขอมล ผวจยขอขอบคณคณสรณยพงศ นาอนนตทชวยท าภาพประกอบใหไดอยางตรงตามความตองการ ตลอดจนรบฟงปญหาระหวางการท างานวจย

ผวจยขอขอบคณญาตทกๆ ทานทใหการสนบสนนทางดานการเรยนและความชวยเหลอตลอดมา สดทายนผวจยขอกราบขอบพระคณคณพอ คณแม และนองชายทคอยสนบสนน เปนก าลงใจใหผวจยในทกๆ เรอง และคอยอยเคยงขางตลอดเวลาจนส าเรจการศกษา

นางสาววภาวรรณ ถนจนทร

(6)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1)

บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5)

สารบญตาราง (11)

สารบญภาพ (14)

สารบญพนท (16)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของงานวจย 2 1.3 สมมตฐาน 3 1.4 ขอบเขตของการวจย 3 1.5 นยามศพทและสญลกษณทใชในงานวจยครงน 4

1.5.1 นยามศพท 4 1.5.2 สญลกษณ 6 1.5.3 ค ายอ 6

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6 บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 8

2.1 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาตระกลไท 8

(7)

2.2 รายละเอยดเกยวกบจงหวดแพร 14 2.2.1 รายละเอยดเกยวกบต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร 16 2.2.2 รายละเอยดเกยวกบต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน 19

2.3 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงและค า 21 ของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 2.4 ประวตและภมหลงของคนไทยลอและไทยยอง 32 2.5 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงวรรณยกต 33

ของภาษาไทยลอและภาษาไทยยอง 2.5.1 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยลอ 33 2.5.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยอง 50

บทท 3 วธการวจย 64

3.1 การเกบขอมล 64

3.1.1 การส ารวจพนท 64 3.1.2 การคดเลอกผบอกภาษา 64 3.1.3 รายการค า 65 3.1.4 การบนทกเสยง 67

3.2 การวเคราะหขอมล 68 3.2.1 การเตรยมขอมลเพอน ามาวเคราะห 68 3.2.2 การวเคราะหขอมล 68

3.2.2.1 ค าพดเดยว 68 3.2.2.2 ค าพดตอเนอง 69

3.2.3 การเปรยบเทยบผลการวเคราะหเสยงวรรณยกตในจงหวดแพร 71 บทท 4 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 72

4.1 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 72

(8)

4.1.1 ระบบวรรณยกตตนแบบของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 73 4.1.2 ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 74

4.2 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 75 4.3 รายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง 77

4.3.1 วรรณยกตท 1 78 4.3.2 วรรณยกตท 2 79 4.3.3 วรรณยกตท 3 82 4.3.4 วรรณยกตท 4 84 4.3.5 วรรณยกตท 5 86 4.3.6 วรรณยกตท 6 88

บทท 5 ภาษาไทยลอในจงหวดแพร 98

5.1 บรบทค าพดเดยว 98 5.1.1 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยลอในต าบลบานถน 99 5.1.1.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน 100 5.1.1.2 รายละเอยดของสทลกษณะวรรณยกตต าบลบานถนในแตละเสยง 101 5.1.1.2.1 วรรณยกตท 1 102 5.1.1.2.2 วรรณยกตท 2 103 5.1.1.2.3 วรรณยกตท 3 104 5.1.1.2.4 วรรณยกตท 4 105 5.1.1.2.5 วรรณยกตท 5 106 5.1.2 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง 106 5.1.2.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวง 108 5.1.2.2 รายละเอยดของสทลกษณะวรรณยกตต าบลพระหลวง 110 ในแตละเสยง 5.1.2.2.1 วรรณยกตท 1 110 5.1.2.2.2 วรรณยกตท 2 111 5.1.2.2.3 วรรณยกตท 3 112 5.1.2.2.4 วรรณยกตท 4 113

(9)

5.1.2.2.5 วรรณยกตท 5 114 5.1.2.2.6 วรรณยกตท 6 115 5.2 บรบทค าพดตอเนอง 123 5.2.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน 123

ในบรบทค าพดตอเนอง 5.2.2 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวง 127

ในบรบทค าพดตอเนอง

บทท 6 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 132

6.1 สรป 132 6.2 อภปรายผล 139

6.2.1 ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 139 6.2.1.1 จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต 139 6.2.1.2 สทลกษณะของวรรณยกต 140 6.2.1.3 รายการค าทดสอบ 141 6.2.1.4 ความเหมอนและความตางระหวางภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 142 กบภาษาไทยถนเชยงใหม

6.2.2 ภาษาไทยลอในจงหวดแพร 144 6.2.2.1 จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต 145 6.2.2.2 สทลกษณะของวรรณยกต 145

6.3 ขอเสนอแนะ 149 รายการอางอง 151

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 159

ภาคผนวก ข คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถน 160 (บรบทค าพดเดยว)

(10)

ภาคผนวก ค คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลพระหลวง 161 (บรบทค าพดเดยว)

ภาคผนวก ง คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถน 162 (บรบทค าพดตอเนอง)

ภาคผนวก จ คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลพระหลวง 163 (บรบทค าพดตอเนอง)

ภาคผนวก ฉ เอกสารอนมตจรยธรรมการวจยในคน 164 ประวตผเขยน 165

(11)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 ระบบวรรณยกตภาษาถนยอยแพรและนาน (Brown, 1965) 22 2.2 ระบบวรรณยกตภาษาถนยอยแพร (Jones, 1965) 23 2.3 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอทพดในจงหวดนาน (Davis, 1970) 24 2.4 ระบบวรรณยกตภาษาแพร (พศศร แจงไพร, 2520) 25 2.5 ระบบวรรณยกตภาษานาน (Siwaporn Chotecheun, 1986) 26 2.6 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและนาน (Gardner, 1996) 27 2.7 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 29 (Chommanad Intajamornrak, 2011) 2.8 ผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผศกษาทผานมา 31 2.9 ระบบวรรณยกตภาษาไทลอเมองเชยงตอง เขตสบสองพนนา (Li, 1964) 34 2.10 ระบบวรรณยกตภาษาไทลอเมองเชยงรง 35 (Gedney, 1969 as cited in Hudak, 2008) 2.11 ระบบวรรณยกตภาษาไทลอเมองยอง 36 (Gedney, 1969 as cited in Hudak, 2008) 2.12 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอบานสนมะแฟน (ถนเมองวะ) 38 (Pornsawan Ploykaew, 1985) 2.13 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอบานสนมะแฟน (ถนเมองยอง) 39 (Pornsawan Ploykaew, 1985) 2.14 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอทต าบลปาคา อ าเภอทาวงผา จงหวดนาน 40 (นภา อมพรพรรด, 2529) 2.15 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลหยวน อ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยา 41 (Williams, 1986) 2.16 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอทบานทงมอก ต าบลบานมาง อ าเภอเชยงมวน 42 จงหวดพะเยา (ณฐพงษ เบญชา, 2543) 2.17 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอเมองเชยงรงในบานสนทรายกองงาม 44 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย (รงวมล รงโรจนสวรรณ, 2551)

(12)

2.18 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอเมองยองในบานสนทรายกองงาม 45 อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย (รงวมล รงโรจนสวรรณ, 2551) 2.19 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน 46 (Chommanad Intajamornrak, 2011) 2.20 รายละเอยดสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง 47 (Chommanad Intajamornrak, 2013) 2.21 ผลการศกษาภาษาไทยลอของผศกษาทผานมา 49 2.22 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทหมบานฉางขาวนอยใต อ าเภอปาซาง 50 จงหวดล าพน (เรองเดช ปนเขอนขตย, 2521) 2.23 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลมะเขอแจ อ าเภอเมองและ 51 ทอ าเภอปาซาง จงหวดล าพน (Sarawit, 1979) 2.24 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทบานดอนชย อ าเภอแมทา จงหวดล าพน 52 (Davies, 1979) 2.25 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลกลวยแพะ อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง 53 (Nanthariya Lamchiangdase, 1984) 2.26 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยอง (ภาษาถนยอยตะวนออก) ในอ าเภอแมทา 55 (วสทธระ เนยมนาค, 2528) 2.27 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยอง (ภาษาถนยอยตะวนตก) ในอ าเภอแมทา 56 (วสทธระ เนยมนาค, 2528) 2.28 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองในหมบานเหลาด ต าบลหนองยวง จงหวดล าพน 57 (ปยวต วงซาย, 2550) 2.29 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร จงหวดแพร 59 (Kanita Chaimano, 2009) 2.30 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลปาซาง อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน 60 (ดศราพร สรอยญาณะ, 2552) 2.31 ผลการศกษาภาษาไทยยองของผศกษาทผานมา 61 2.32 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 62 ภาษาไทยลอ และภาษาไทยยอง 3.1 รายการค าทดสอบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถน 66 4.1 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 73

(13)

4.2 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอจงหวดแพรในภาพรวม 90 4.3 ภาพรวมสทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 91 4.4 สทลกษณะรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 93 4.5 รปแปรของเสยงวรรณยกตตนแบบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 95 4.6 ผลการเปรยบเทยบระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผวจย 97 และผศกษาทผานมา 5.1 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอ ต าบลบานถน 99 5.2 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวง 107 5.3 ภาพรวมของระบบวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวง 117 5.4 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวง 118 5.5 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถนของผทศกษาผานมาและผวจย 121 5.6 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงของผทศกษาผานมาและผวจย 122 6.1 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ประกอบดวย 134 ระบบวรรณยกตตนแบบและระบบวรรณยกตรปแปร 6.2 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน 135 6.3 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง 136 6.4 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 138 ภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง 6.5 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 143 และภาษาไทยถนเชยงใหม 6.6 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 149 ภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง

(14)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 แผนภมแสดงความสมพนธของภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต 9 (Chamberlain, 1975) 2.2 แผนภมแสดงการจดกลมภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต (Hartmann, 1980) 11 2.3 แผนภมแสดงความสมพนธของภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต 12 (เรองเดช ปนเขอนขตย, 2531) 2.4 แผนภมแสดงความสมพนธของภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต 13 (สวไล เปรมศรรตน และคณะ, 2547) 2.5 แผนทจงหวดแพร 15 2.6 แผนทต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร 18 2.7 แผนทต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน 20 3.1 การแบงระดบเสยง 5 ระดบในการบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต 70 3.2 การแบงระดบเสยงระดบกลางในการบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต 70 4.1 สทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 76 4.2 สทลกษณะวรรณยกตท 1 (ค าเปน) 78 4.3 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าเปน) 79 4.4 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าตาย) 80 4.5 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าเปน) 82 4.6 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าตาย) 83 4.7 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าเปน) 84 4.8 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าตาย) 85 4.9 สทลกษณะวรรณยกตท 5 (ค าเปน) 86 4.10 สทลกษณะวรรณยกตท 5 (ค าตาย) 87 4.11 สทลกษณะวรรณยกตท 6 (ค าเปน) 88 5.1 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน 100 5.2 สทลกษณะวรรณยกตท 1 (ค าเปน) 102 5.3 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าเปน) 103 5.4 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าตาย) 103

(15)

5.5 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าเปน) 104 5.6 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าตาย) 104 5.7 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าเปน) 105 5.8 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าตาย) 105 5.9 สทลกษณะวรรณยกตท 5 (ค าเปน) 106 5.10 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง 109 5.11 สทลกษณะวรรณยกตท 1 (ค าเปน) 110 5.12 สทลกษณะวรรณยกตท 1 (ค าตาย) 110 5.13 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าเปน) 111 5.14 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าเปน) 112 5.15 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าตาย) 112 5.16 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าเปน) 113 5.17 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าตาย) 113 5.18 สทลกษณะวรรณยกตท 5 (ค าเปน) 114 5.19 สทลกษณะวรรณยกตท 6 (ค าเปน) 115 5.20 สทลกษณะวรรณยกตท 6 (ค าตาย) 115 5.21 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนในบรบทค าพดตอเนอง 124 5.22 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนทปรากฏในค าเปน 126 บรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง 5.23 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนทปรากฏในค าตาย 126 บรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง 5.24 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงในบรบทค าพดตอเนอง 127 5.25 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงทปรากฏในค าเปน 129 บรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง 5.26 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงทปรากฏในค าตาย 130 บรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง 6.1 ผลการศกษาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวง 147 ในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง

(16)

สารบญพนท

พนท หนา 4.1 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 78 ของเสยงวรรณยกตท 1 (ค าเปน) 4.2 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 79 ของเสยงวรรณยกตท 2 (ค าเปน) 4.3 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 80 ของเสยงวรรณยกตท 2 (ค าตาย) 4.4 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 82 ของเสยงวรรณยกตท 3 (ค าเปน) 4.5 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 83 ของเสยงวรรณยกตท 3 (ค าตาย) 4.6 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 84 ของเสยงวรรณยกตท 4 (ค าเปน) 4.7 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 85 ของเสยงวรรณยกตท 4 (ค าตาย) 4.8 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 86 ของเสยงวรรณยกตท 5 (ค าเปน) 4.9 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 87 ของเสยงวรรณยกตท 5 (ค าตาย) 4.10 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ 88 ของเสยงวรรณยกตท 6 (ค าเปน)

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ภาษาตระกลไท (Tai language family) จดเปนภาษาทส าคญตระกลหนงในแถบ

ภมภาคเอเชยอาคเนย ซงมบรเวณครอบคลมตงแตตอนใตของประเทศจนลงมาทางใตถงประเทศมาเลเซย และทางทศตะวนตกจากประเทศอนเดย พมา จนถงทศตะวนออกสดคอ บรเวณเกาะไหหล าในประเทศจนตอนใต (พเยาว เจรญฉาย, 2551, น. 1) ดวยเหตน ภาษาตระกลไทยจงเปนภาษาทม ผพดกระจายอยหลายประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตประกอบไปดวย 8 ประเทศ ไดแก ประเทศจน ลาว กมพชา เวยดนาม อนเดย พมา มาเลเซย รวมถงไทยซงเปนประเทศหนงทมผพดภาษาตระกลดงกลาวมากทสดเปนจ านวนรอยละ 94 ของประชากรในประเทศ (สวไล เปรมศรรตน และคณะ, 2547, น. 18) นอกจากน ภาษาถนตระกลไทในประเทศไทยสามารถแบงตามลกษณะภมศาสตรออกเปน 4 ภาษาถนใหญ ไดแก ภาษาไทยถนกลาง ภาษาไทยถนใต ภาษาไทยถนอสาน และภาษาไทยถนเหนอ (วไลศกด กงค า, 2556, น. 1; สมทรง บรษพฒน, 2543, น. 27)

ภาษาไทยถนเหนอ (Northern Thai dialect) หรอทเรยกวา ภาษาลานนา หรอ ภาษาค าเมอง เปนภาษาหนงในกลมตะวนออกเฉยงใต (the Southwestern group) ตามการแบงของ Li (1959, pp. 15-21) ภาษาไทยถนเหนอเปนภาษาหนงทใชพดกนในเขตภาคเหนอของ ประเทศไทย ไดแก จงหวดเชยงใหม ล าพน เชยงราย พะเยา แพร นาน ล าปาง แมฮองสอน และบางอ าเภอในจงหวดตาก สโขทย และอตรดตถ ภาษาตระกลดงกลาวจดเปนภาษาวรรณยกต (tonal language) ซงเปนภาษาทระดบเสยงสงต ามนยส าคญทางสทวทยา กลาวคอ ระดบเสยงสงต าประจ าค าทท าใหความหมายของค าตางกน (ธระพนธ เหลองทองค า และคณะ, 2554, น. 120; วไลลกษณ จวราหะวงศ, 2544, น. 1) ดงนนสงทส าคญส าหรบการศกษาภาษาถน คอ เสยงวรรณยกต นบไดวาเสยงวรรณยกตแสดงถงเอกลกษณของแตละถน ดงท เรองเดช ปนเขอนขตย (2532, น. 1) ไดกลาวไววา ภาษาถนใดไมมระบบเสยงวรรณยกต ภาษาถนนนกไมจดเปนภาษาถนตระกลไท

จงหวดแพรเปนจงหวดหนงทตงอยภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย ประกอบดวย 8 อ าเภอ ดงน อ าเภอเมองแพร อ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย อ าเภอลอง และอ าเภอวงชน จงหวดแพรมอาณาเขตตดตอกบจงหวดล าปาง นาน พะเยา และอตรดตถ ประชากรสวนใหญของจงหวดแพรใชภาษาไทยถนเหนอในการตดตอสอสารซงมลกษณะทวไปเหมอนกบภาษาไทยถนเหนอในเขตภาคเหนอ (กรรณการ วมลเกษม, 2534, น. 7)

2

อยางไรกด ในการเกบขอมลภาคสนามเบองตน ผวจยพบวาจงหวดแพรมผพดภาษาตระกลไท กลมอนๆ ปะปนอย ไดแก ภาษาไทยลอ ภาษาไทยยอง และภาษาไทยพวน แสดงใหเหนวา จงหวดแพรเปนจงหวดทมความหลากหลายทางภาษาและนาสนใจศกษาเปนอยางยง ถงแมวาผลงานทผานมาจะมผศกษาเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรไวบางคอ งานของ พศศร แจงไพร (2520) ทไดศกษาเรอง “หนวยเสยงภาษาแพร” งานของ Gardner (1996) ทไดศกษาเรอง“A tonal study of Kammuang in Nan and Phrae” และงานของ Chommanad Intajamornrak (2013) ทไดศกษาเรอง “Language contact: challenging in diversity” แตงานวจยทงสามฉบบดงกลาวกเปนการศกษาเพยงเฉพาะจดเทานน จากการส ารวจการศกษาทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในจงหวดแพร ผวจยยงไมพบงานวจยใดทศกษาอยางครอบคลมใน ทกอ าเภอของจงหวดแพร ทงน ผวจยจงมงเนนทจะศกษาและเปรยบเทยบวา เสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทง 8 อ าเภอนนมความเหมอนหรอความแตกตางกนอยางไร โดยผวจยใชเสยงวรรณยกตและสทลกษณะเปนเกณฑในการศกษา

นอกจากน ในระหวางการเกบขอมลภาคสนาม ผวจยสงเกตเหนวา ต าบลบานถนและต าบลพระหลวงมความเปนมาทนาสนใจ กลาวคอ ต าบลทงสองดงกลาวเปนกลมชาต พนธไทยลอเหมอนกน เพยงแตอพยพมาจากตางถนกน ตลอดจนยงพบขอมลเพมเตมวา ผบอกภาษาต าบล บานถนทเรยกตวเองวา “ไทยลอ” ปรากฏการใชภาษาทแตกตางไปจากภาษาไทยถนเหนอใน จงหวดแพร ขณะทผบอกภาษาต าบลพระหลวงทเรยกตวเองวา “ไทยลอ” นน ปรากฏลกษณะภาษาทคลายกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ดวยเหตน ผวจยจงตองการทจะศกษาเสยงวรรณยกตของทงสองต าบลดงกลาว และมงเนนหาค าตอบวาต าบลทงสองมการใชภาษาตระกลไทถนใดและเปนภาษาถนเดยวกนหรอไม

ดงทกลาวมาขางตนทงหมด ท าใหผวจยเลงเหนถงความส าคญของภาษาถนทก าลงจะสญหายและลดนอยลง ซงอาจเกดจากการขยายประชากรของคนในทองถนปะปนกบภาษาไทย ถนกลาง หรอ ภาษาไทยมาตรฐานทเขามามอทธพลและบทบาทตอภาษาถน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาเสยงวรรณยกตในทกอ าเภอของจงหวดแพร เพอใหมเนอหาทครอบคลมและเปนประโยชนตอผทมความสนใจเรองเสยงวรรณยกตในอนาคตตอไป

1.2 วตถประสงคของงานวจย

1. เพอวเคราะหเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรโดยเกบขอมลจาก

ทกอ าเภอ รวมทงสน 8 อ าเภอ

3

2. วเคราะหและเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนของทกอ าเภอในจงหวดแพรวามความเหมอนหรอตางกนอยางไร

1.3 สมมตฐาน

1. ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทง 8 อ าเภอจะมการแปร เปลยนสทลกษณะไปจากระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรซงเคยมการศกษามาแลว

2. ภาษาไทยลอของต าบลบานถนและต าบลพระหลวงจะไดรบอทธพลของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ซงสงผลท าใหระบบวรรณยกตของทงสองต าบลมการแปรและการเปลยนแปลงเกดขน

1.4 ขอบเขตของการวจย

1. ศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร จากรายการค าเดยวส าหรบเกบขอมลเสยงวรรณยกตภาษาถนของเกดนย (Gedney, 1972) ซงมจ านวนทงหมด 8 อ าเภอ ดงนอ าเภอเมองแพร อ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย อ าเภอลอง และอ าเภอวงชน

2. ศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงจากรายการ ค าเดยวส าหรบเกบขอมลเสยงวรรณยกตภาษาถนของเกดนย (Gedney, 1972) รวมทงเกบขอมลจากบรบทค าพดตอเนอง

3. วเคราะหระบบเสยงวรรณยกต ไดแก จ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจากการฟงโดยใชกลองเสยงวรรณยกตเกดนย เปนเครองมอในการศกษา ตลอดจนใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) เวอรชน 5.3.56 เปนเครองมอในการวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตดวยวธทางกลสทศาสตรเพอใหได ผลการศกษาทมความแมนย า

4. วเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจากคาความถมลฐาน (fundamental frequency หรอ F0) และแปลงคาความถมลฐานเปนคาเซมโทน (semitone หรอ ST) เทานน

4

1.5 นยามศพท สญลกษณ และค ายอทใชในงานวจยครงน

1.5.1 นยามศพท 1. ไท1 (Tai หรอ Tai language family) คอ ค าทใชเรยกชนชาตและภาษาของ

ชนชาตไทถนตางๆ ทพดอยนอกประเทศไทย ซงมชอเรยกและรปแบบการเขยน 2 รปแบบ ไดแก “ไต” และ “ไท” โดยในงานวจยนใชค าวา “ไท” แทนค าเรยกชนชาตและภาษาทไดกลาวไวขางตนทงหมด

2. ไทย (Thai) คอ ค าทใชเรยกชนชาตและภาษาของชนชาตไทถนตางๆ ทพดอยในประเทศไทยเทานน ซงประกอบไปดวย 4 ภาษาถนใหญๆ ไดแก ภาษาไทยถนกลาง ภาษาไทยถนใต ภาษาไทยถนอสาน และภาษาไทยถนเหนอ

3. ภาษาไทยถน (Tai dialect) คอ ภาษาตระกลไททใชพดในจงหวดแพร ประกอบดวย ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและภาษาไทยลอเทานน2

4. ภาษาไทลอ (Lue language) คอ ภาษาของกลมชนทมภมล าเนาอยใน เขตสบสองพนนา3 ประเทศจน รวมทงเปนภาษาถนหนงทใชพดกนในเขตภาคเหนอของประเทศไทยปจจบน ซงมชอเรยกและรปแบบการเขยนอยางหลากหลาย เชน ภาษาไตลอ ภาษาไทลอ ภาษาลอ และภาษาไทยลอ โดยในงานวจยนใชค าวา “ภาษาไทลอ” แทนชอภาษาถนดงกลาวทใชพดกน นอกประเทศไทย และค าวา “ภาษาไทยลอ” แทนชอภาษาถนดงกลาวทใชพดในประเทศไทย

5. ภาษาไทยอง (Yong language) คอ ภาษาของกลมชนทมภมล าเนาอยใน เมองยอง ประเทศพมา รวมทงเปนภาษาถนหนงทใชพดกนในเขตภาคเหนอของประเทศไทยปจจบน ซงมชอเรยกและรปแบบการเขยนอยางหลากหลาย เชน ภาษาไตยอง ภาษาไทยอง ภาษายอง และภาษาไทยยอง โดยในงานวจยนใชค าวา “ภาษาไทยอง” แทนชอภาษาถนดงกลาวทใชพดกน นอกประเทศไทย และค าวา “ภาษาไทยยอง” แทนชอภาษาถนดงกลาวทใชพดในประเทศไทย

1 ผวจยไดน านยามศพทของค าวา “ไท” และ “ไทย” มาจากงานวจยของสรยา รตนกล (2551, น. 15-45) 2 ภาษาไทยถนทใชพดในจงหวดแพรประกอบดวย ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอ ภาษาไทยยอง และ

ภาษาไทยพวน อยางไรกตาม ผวจยพบวาภาษาไทยลอทพดในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงปรากฏหลกฐานทแสดงวา กลมชาตพนธไทยลอของทงสองต าบลอพยพมาจากพนทตางกน ดวยเหตน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาภาษาไทยลอทงสองต าบลดงกลาวเพมเตมจากภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร โดยไมน าภาษาตระกลไทอนๆ ทใชพดในจงหวดแพรมาศกษา

3 “สบสองพนนา” หรอ “สบสองปนนา” เปนชอรวมเรยกบรเวณอาณาเขต อนเปนทอยอาศยของชาวไทลอทงสองฝง แมน าโขง ซงแบงออกไดเปน 12 หวเมองทตงอยทางใตสดของมณฑลยนนาน ประเทศจน (บญชวย ศรสวสด, 2498, น. 26-28) ทงน เพอไมใหเกดความสบสน ผวจยจะใชค าวา “สบสองพนนา” ในงานวจยฉบบน

5

6. ค าพดเดยว (citation form) คอ ค าหนงพยางคทออกเสยงโดดๆ และ มความหมายสมบรณในตวเอง

7. ค าพดตอเนอง (connected speech) คอ ค าหนงพยางคทไดจากการพดขอความตอเนองอยางเปนธรรมชาต

8. กลองวรรณยกต (tone box) คอ เครองมอส าคญทใชเกบขอมลและวเคราะห ระบบวรรณยกตภาษาถน กลองวรรณยกต ประกอบดวย แนวนอนและแนวตงรวม 20 ชอง แนวนอนแสดงเสยงวรรณยกต ไดแก คอลมน A B C DL และ DS ดงน

คอลมน A บรรจค าศพทพยางคเปนทไมมรปวรรณยกตก ากบ คอลมน B บรรจค าศพทพยางคเปนทใชรปวรรณยกตเอกก ากบ คอลมน C บรรจค าศพทพยางคเปนทใชรปวรรณยกตโทก ากบ คอลมน DL บรรจค าศพทพยางคตายสระเสยงยาว คอลมน DS บรรจค าศพทพยางคตายสระเสยงสน

สวนแนวตงแสดงการแบงเสยงของพยญชนะตน ไดแก แถว 1 2 3 4 ดงน แถวท 1 ค าทมเสยงพยญชนะตนเปนอกษรสง (ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห) หรอ

อกษรต าทม ห น าในการเขยนภาษาไทยมาตรฐาน และมลกษณะสทศาสตร ในภาษา ไทดงเดมเปนพยญชนะไมกองทมกลมลม (voiceless aspirated) หรอเสยงเสยดแทรก

(fricative) คอ /*pʰ, *tʰ, *kʰ, *cʰ, *f, *s, *h, *hm, *hn, *hl, *hr, *hw/ แถวท 2 ค าทมเสยงพยญชนะตนเปนอกษรกลาง (ป ต จ ก) ในการเขยน

ภาษาไทยมาตรฐาน และมลกษณะสทศาสตรในภาษาไทดงเดมเปนพยญชนะไมกองท

ไมมกลมลม (voiceless unaspirated) คอ /*p, *t, *k, *c/ แถวท 3 ค าทมเสยงพยญชนะตนเปนอกษรกลาง (บ ด อ) ในการเขยนภาษาไทย

มาตรฐาน และมลกษณะสทศาสตรในภาษาไทด งเดม เปนพยญชนะชองเสนเสยง

(pre-glottalized) คอ /*ʔb, *ʔd, *ʔ/ แถวท 4 ค าทมเสยงพยญชนะตนเปนอกษรต า (ค ฆ ง ช ซ ญ ฑ ฒ ท ธ น พ ฟ ภ

ม ย ร ล ว ฮ) ในการเขยนภาษาไทยมาตรฐาน และมลกษณะสทศาสตรในภาษาไทดงเดม

เปนพยญชนะกอง (voiced) คอ /*b, *d, *m, *n, *ŋ, *ɲ, *w, *l, *r, *j/ 9. คาความถมลฐาน (fundamental frequency หรอ F0) คอ ลกษณะทาง

กลสทศาสตรของเสยงวรรณยกตซงเปนอตราการสนของเสนเสยงในทางสรรสทศาสตร ความถมลฐานมหนวยเปนรอบตอวนาท หรอ เฮรตซ (Hertz หรอ HZ)

6

10. คาความถมลฐานเฉลย (average fundamental frequency หรอ average F0) คอ คาเฉลยของคาความถมลฐานของแตละหนวยเสยงวรรณยกตทปรากฏในค า

11. เซมโทน (semitone หรอ ST) เปนวธการปรบคาความถมลฐานโดยแปลง คาเฮรตซเปนคาเซมโทนเพอลดความแตกตางอนเนองมาจากผ พดทตางเพศ ตางวย และ เพอชวยแสดงทศทางการขนลงของเสยงใหชดเจนยงขน

12. การสมผสภาษา (language contact) คอ ปจจยส าคญประการหนงทม ผลตอการแปรและการเปลยนแปลงของภาษา โดยกระบวนการสมผสภาษามกปรากฏในสงคมทผรสองภาษาหรอหลายภาษาใชสลบกนและปะปนกน จงสงผลใหภาษามอทธพลซงกนและกน (อมรา ประสทธรฐสนธ, 2548, น. 92)

1.5.2 สญลกษณ 1. สญลกษณ = หมายถง เปนเสยงเดยวกบ 2. สญลกษณ ≠ หมายถง ไมเปนเสยงเดยวกบ 3. สญลกษณ [ ] หมายถง สทลกษณะของเสยง

วรรณยกต เชน [42] สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก หรอ [33] สทลกษณะเปนเสยง กลางระดบ

4. ตวเลข 1-5 ทใชในการบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต 1 หมายถง เสยงต า 2 หมายถง เสยงกลางคอนขางต า 3 หมายถง เสยงกลาง 4 หมายถง เสยงกลางคอนขางสง 5 หมายถง เสยงสง

1.5.3 ค ายอ ว. ยอมาจาก วรรณยกต เชน ว. 1 หมายถง วรรณยกตท 1

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เพอทราบถงระบบวรรณยกตและสทลกษณะของภาษาไทยถนในจงหวดแพร 2. เพอท าใหทราบถงแนวโนมของการแปรเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนใน

จงหวดแพร

7

3. เพอใชเปนแนวทางในการศกษาเสยงวรรณยกตในประเดนอนหรอกลมตวอยางอนตอไป

4. เพอใชเปนแนวทางในการเผยแพรภาษาไทยถนในจงหวดแพรตอไป

8

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

ผวจยแบงหวขอหลกในการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของออกเปน 5 หวขอ คอ

2.1 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาตระกลไท 2.2 รายละเอยดเกยวกบจงหวดแพร 2.3 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงและค าของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 2.4 ประวตและภมหลงของคนไทยลอและคนไทยยอง และ 2.5 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอและไทยยอง4 โดยมรายละเอยดดงตอไปน

2.1 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาตระกลไท

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาตระกลไท ผวจยพบวาม

นกภาษาศาสตรไดจดแบงภาษาตระกลไทไวอยางหลากหลาย ดงน Li (1959, pp. 15-21) ไดแบงภาษาตระกลไทโดยศกษาจากลกษณะการกระจายของ

ศพท ลกษณะของการกระจายของเสยงบางประเภททปรากฏในค าศพท และววฒนาการเสยงของภาษาไทถนบางกลม ผลของการศกษาสามารถแบงภาษาตระกลไทออกไดเปน 3 กลม ไดแก 1) ภาษาไทกลมเหนอ (Northern Tai group) ไดแก ภาษาว-มง ภาษาเชยน-เชยง ภาษาเซ-เฮง ภาษาลง-ยน ภาษาซลน ภาษาเทยน-เชา และภาษาโป-อาย

2) ภาษาไทกลมกลาง (Central Tai group) ไดแก ภาษาไต ภาษาโท ภาษานง ภาษาลง-เชา ภาษาเทยน และภาษายง-ชน

3) ภาษาไทกลมตะวนตกเฉยงใต (Southwestern Tai group) ไดแก ภาษาไทย ภาษาลาว ภาษาไทด า ภาษาลอ ภาษาไทขาว และภาษาอาหม

นอกจากน Brown (1965, pp. 88-93) ไดศกษาภาษาถนตระกลไท กลมตะวนตกเฉยงใตตามการแบงของ Li (1959) โดยศกษาจากภาษาถนทมผพดอาศยอยใน ประเทศไทย และอาศยเกณฑภมศาสตรของประเทศไทยในการจดแบง ผลการศกษาสามารถแบงภาษาถนตระกลไทออกเปน 7 ถน คอ 1) ภาษาไทยใหญ (Shan) 2) ภาษาไทยถนเหนอ (Northern Thai) 3) ภาษาไทยพวน (Phuan) 4) ภาษาไทยกลาง (Central Thai) 5) ภาษาผไท (Phu Thai)

4 ในหวขอดงกลาว ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอและไทยยอง

ทงในและนอกประเทศไทย

9

6) ภาษาลาว หรอ ภาษาไทยถนอสาน (Lao) และ 7) ภาษาไทยถนใต (Southern Thai) ซงแตละภาษาสามารถแบงออกเปนภาษายอยๆ ไดอกหลากหลายถน5

นอกจาก Brown (1965) ทไดศกษาภาษาตระกลไทดวยเกณฑภมศาสตร เพอแบงภาษาไทกลมตะวนตกเฉยงใตแลว Chamberlain (1975, pp. 49-66) ยงไดแบงกลมภาษาตระกลไทตะวนตกเฉยงใต (Southwestern group) โดยใชเกณฑเสยงปฏภาคของพยญชนะตนไมมลม(unaspirated) และพยญชนะตนมลม (aspirated) สามารถแบงภาษาออกเปน 2 กลม ไดแก 1) กลมสถล (P group) และ 2) กลมธนต (PH group) ซง Chamberlain (1975) แบงตาม ลกษณะการกลายเสยงของพยญชนะดงเดมเปนเสยงกก-กอง กลายเปนเสยงกก-ไมกอง-ไมมลม และเสยงกก-ไมกอง-มลม สามารถสรปไดดงภาพท 2.1

ภาพท 2.1 แผนภมแสดงความสมพนธของภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต ดดแปลงจาก Chamberlain (1975, p. 50)

Hartmann (1980, pp. 74-78) แบงกลมภาษาไทตะวนตกเฉยงใต

(Southwestern group) โดยใชเกณฑการแยกตวของเสยงวรรณยกตจากภาษาไทดงเดม

5 ส าหรบภาษาถนยอยของภาษาไทยถนเหนอสามารถดรายละเอยดในหวขอท 2.3 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบ

เสยงและค าของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

10

พบการแยกตวของเสยงวรรณยกต แบบ 2 (bipartition) และ 3 ทาง (tripartition) ซงผลการศกษาขางตนสามารถแบงกลมภาษาตระกลไทตะวนตกเฉยงใตออกเปน 3 กลม ดงตอไปน 1) กลมตะวนตกเฉยงใตตอนบน (upper Southwestern Tai) เปนกลมทมการแยกตวของเสยงวรรณยกตออกเปน 2 ทาง (A123-4) ทมการรวมเสยงพยญชนะตนดงเดมทเปนเสยงไมกองมลม เสยงไมกองไมมลม และเสยงกกทชองเสนเสยงไวในกลมเดยวกน ไดแก ภาษาไทแดง ไทด า ไทขาว ลอเชยงตง ลอเชยงรง และชาน (ตอนเหนอ)

2) กลมตะวนตกเฉยงใตตอนกลาง (middle Southwestern Tai) เปนกลมทมการแยกตวของเสยงวรรณยกตออกเปน 2 ทาง (A12-34) ทมการรวมเสยงพยญชนะดงเดมทเปนเสยงไมกองมลมและเสยงไมกองไมมลมไวในกลมเดยวกน ไดแก ภาษาชานเชยงตง เขนเชยงตง ลอเมองยอง ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดเชยงใหม เชยงราย นาน แพร พะเยา และตาก

3) กลมตะวนตกเฉยงใตตอนลาง (lower Southwestern Tai) เปนกลมทมการแยกตวของเสยงวรรณยกตออกเปน 3 ทาง (A1-23-4) ทมการแบงพยญชนะตนดงเดม เปน 3 แบบ คอ 3.1) เสยงไมกองมลม 3.2) เสยงไมกองไมมลมและเสยงกกทชองเสนเสยง และ 3.3) เสยงกอง ไดแก ภาษาถนหลวงพระบาง เลย เวยงจนทน รอยเอด อบลราชธาน นครศรธรรมราช กรงเทพฯ และชมพร

ผลการวจยสามารถแบงภาษาไทตะวนตกเฉยงใตออกเปน 3 กลม สามารถแสดงไดดงภาพท 2.2

11

ภาพท 2.2 แผนภมแสดงการจดกลมภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต ดดแปลงจาก Hartmann (1980, p. 86)

สวน เรองเดช ปนเขอนขตย (2531, น. 1) กลาวไววา ภาษาตระกลไท หรอ ค าไต (Tai or Kam Tai family) จดเปนภาษาตระกลใหญและมความส าคญตระกลหนงในภมภาค เอเชยอาคเนย ซงมผใชในบรเวณกวางถง 8 ประเทศดวยกน ประกอบดวย ประเทศจน พมา อนเดย เวยดนาม กมพชา ลาว ไทย และมาเลเซย ทงน เรองเดช ปนเขอนขตย (2531) ไดจดกลมภาษาตระกลไทจากค าศพททขนตนดวยพยญชนะตนเสยงหยด (stops) ระหวางเสยงธนตและสถล

12

ในการแบงกลมภาษาตระกลไททใชในประเทศไทย ผลการศกษาสามารถแบงไดเปน 2 กลมใหญ คอ กลมไทและกลมไต สามารถแสดงไดดงภาพท 2.3

ภาพท 2.3 แผนภมแสดงความสมพนธของภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต ดดแปลงจากเรองเดช ปนเขอนขตย (2531, น. 117)

งานวจยฉบบลาสดทศกษาเกยวกบภาษาตระกลไทในเรอง “แผนทภาษาของ กลมชาตพนธตางๆ ในประเทศไทย” ของสวไล เปรมศรรตน และคณะ (2547, น. 18-19) ไดศกษารวบรวมภาษาทพดในพนทตางๆ ของประเทศไทยโดยมวธการเกบขอมล 3 รปแบบ ดงน 1) แบบสอบถาม 2) จดท าฐานขอมลคอมพวเตอรทางดานภาษาและชาตพนธในระดบประเทศ และ 3) เผยแพรขอมลในรปของแผนทแสดงการกระจายของภาษาตางๆ โดยใชโปรแกรมสารสนเทศ ทางภมศาสตร ผลของการวจยพบวา กลมภาษาตางๆ ในประเทศไทยมจ านวนทงสน 60 กลม ซงจดอย ในภาษา 5 ตระกลส าคญของภาษาในเอเชยอาคเนย ไดแก 1) ตระกลไท 2) ตระกลออสโตรเอเชยตก (มอญ-เขมร) 3) ตระกลจน-ธเบต 4) ตระกลออสโตรนเชยน และ 5) ตระกลมง-เมยน นอกจากน ผลการวจยยงพบวา ภาษาตระกลไท (Tai language family) เปนภาษาพดของคนสวนใหญ และเปนกลมภาษาทมการกระจายไปในสวนตางๆ ทวประเทศ สวไล เปรมศรรตน และคณะ (2547) สรปภาษาตระกลไทจากการศกษาดงกลาวไดดงภาพท 2.4

13

ภาพท 2.4 แผนภมแสดงความสมพนธของภาษาตระกลไทกลมตะวนตกเฉยงใต ดดแปลงจากสวไล เปรมศรรตน และคณะ (2547, น. 19)

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาตระกลไททงหมดขางตน

ผวจยสรปไดวา ภาษาตระกลไทจดอยในกลมตะวนตกเฉยงใตโดยการแบงของ Li (1959) ตลอดจนเปนภาษาตระกลหนงทมความส าคญในประเทศไทย กลาวคอ ภาษาดงกลาวเปนภาษาทมผใชเปนจ านวนรอยละ 94 ของประชากรในประเทศ (สวไล เปรมศรรตน และคณะ, 2547, น. 18) นอกจากน ภาษาไทยถนเหนอ (Northern Thai dialect) เปนภาษาทใชในบรเวณภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย และจดเปนภาษาหนงในกลมตะวนตกเฉยงใตตามการแบงของ Li (1959) เชนกน อยางไรกด งานวจยของสวไล เปรมศรรตน และคณะ (2547, น. 134-148) พบวา จงหวดแพรม ความหลากหลายของภาษาถน ไดแก ภาษาไทยยอง ภาษาไทยพวน ภาษาอมป ภาษามลาบร เปนตน ซงแสดงใหเหนวา ในเขตภาคเหนอของประเทศไทยปจจบนเปนดนแดนทมความซบซอนของ ภาษาและชาตพนธเปนอยางมาก

14

2.2 รายละเอยดเกยวกบจงหวดแพร

1) ประวตและความเปนมา เมองแพรเปนเมองโบราณทสรางมาชานานแลวตงแตอดตกาล แตยงไมปรากฏ

หลกฐานแนชดวาสรางขนสมยใดและใครเปนผสราง ทงน เมองแพรไมมประวตของตนเอง จารกไวท ใดๆ โดยเฉพาะนอกจากในต านานพงศาวดารและจารกของเมองอนบางเลกนอย จากหลกฐานต านานเมองเหนอพงศาวดารโยนกและศลาจารกพอขนรามค าแหงปรากฏวา เม อ งแพรน าจะม การสร า งยค เด ยวกนกบส โ ขทย เช ย ง ใหม ล า พน พะเยา และน าน อยางไรกด เมองแพรยงมชอเรยกอยางหลากหลาย เชน ในต านานเมองเหนอเรยกวา “พลนคร” หรอ “เมองพล” ในสมยขอมเรองอ านาจ เรยกวา “โกศยนคร” หรอ “นครโกศย” และในศลาจารก พอขนรามค าแหงเรยกวา “เมองพล” จนกระทงกลายเสยงเปน “แพร” หรอ คนเมองนยมเรยกวา “แป” ซงเปนชอเรยกจนถงปจจบน (ส านกงานจงหวดแพร, 2557)

2) ทตง จงหวดแพรเปนหนงในสบเจดจงหวดภาคเหนอของประเทศไทย ตงอยระหวาง

เสนรงเหนอท 14.70 ถง 18.44 องศา กบเสนแวงท 99.58 ถง 100.32 องศา อยสงกวาระดบทะเลประมาณ 155 เมตร อยหางจากกรงเทพมหานครตามทางหลวงหมายเลข 11 และ 101 ประมาณ 551 กโลเมตร และทางรถไฟ 550 กโลเมตร (ถงสถานรถไฟเดนชย) มเนอทประมาณ 6,538.59 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 4,086,625 ไร และมอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยงไดแก

ทศเหนอ เขตอ าเภอสองและอ าเภอรองกวาง ตดตอกบจงหวดล าปาง นาน และพะเยา

ทศใต เขตอ าเภอเดนชยและอ าเภอวงชน ตดตอกบจงหวดอตรดตถและสโขทย

ทศตะวนออก เขตอ าเภอเมองแพรและอ าเภอรองกวาง ตดตอกบจงหวดนานและอตรดตถ

ทศตะวนตก เขตอ าเภอลองและอ าเภอวงชน ตดตอกบจงหวดล าปาง

15

ภาพท 2.5 แผนทจงหวดแพร ดดแปลงจาก ส านกงานจงหวดแพร (2557)

3) ลกษณะภมประเทศ พนทจงหวดแพรลอมรอบดวยภเขาทง 4 ทศ พนทสวนใหญประมาณรอยละ 80

เปนภเขามพนทราบเพยงรอยละ 20 โดยลาดเอยงไปทางทศใตตามแนวไหลของแมน ายม คลายกนกระทะ พนทราบของจงหวดจะอยระหวางหบเขาม 2 แปลงใหญ คอ ทราบบรเวณพนทอ าเภอรองกวาง อ าเภอเมองแพร อ าเภอสงเมน และอ าเภอเดนชย และอกแปลงหนงคอ บรเวณอ าเภอลองและอ าเภอวงชน แมน ายมเปนล าน าทส าคญทสดของจงหวดแพรตนก าเนดจากเทอกเขาผปนน า อ าเภอปง จงหวดพะเยา

16

4) จ านวนประชากรและการประกอบอาชพ จงหวดแพรมจ านวนประชากรทงหมด 456,318 คน ประชากรสวนใหญในจงหวด

ประกอบอาชพการเกษตรและการประมง นอกจากน ประชากรบางสวนยงประกอบวชาชพ ดานเทคนคสาขาตางๆ ไดแก ผจดการ ผปฏบตกฎหมาย และขาราชการระดบอาวโส เปนตน รวมทงอาชพพนฐานตางๆ ในดานการขายและการใหบรการ

5) เขตการปกครอง จงหวดแพร แบงเขตการปกครองออกเปน 8 อ าเภอ 78 ต าบล 708 หมบาน

โดยมอ าเภอดงตอไปน 1) อ าเภอเมองแพร 2) อ าเภอเดนชย 3) อ าเภอรองกวาง 4) อ าเภอสอง 5) อ าเภอลอง 6) อ าเภอวงชน 7) อ าเภอสงเมน 8) อ าเภอหนองมวงไข ในระหวางการเกบขอมลภาคสนามเบองตน ผวจยสงเกตเหนวา ต าบลบานถนและ

ต าบลพระหลวงมความเปนมาทนาสนใจ กลาวคอ ต าบลทงสองดงกลาวเปนกลมชาตพนธไทยลอเหมอนกน เพยงแตอพยพมาจากตางพนทกน ตลอดจนพนทของทงสองต าบลตงอยในอ าเภอทม อาณาเขตตดตอกนและมระยะหาง 16 กโลเมตร ดงรายละเอยดทจะกลาวไวในหวขอ 2.2.1 รายละเอยดเกยวกบต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร และ 2.2.2 รายละเอยดเกยวกบ ต าบลพระหลวง อ า เภอส ง เมน จากการ เกบขอมลภาคสนามย งพบข อม ล เ พม เต มว า ผบอกภาษาต าบลบานถนทเรยกตวเองวา “ไทยลอ” ปรากฏการใชภาษาทแตกตางไปจาก ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ขณะทผบอกภาษาต าบลพระหลวงท เรยกตวเองวา “ไทยลอ” นน มลกษณะภาษาทคลายกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ดวยเหตน ผวจยจงตองการทจะศกษาระบบเสยงวรรณยกตของทงสองต าบลดงกลาว และมงเนนหาค าตอบวาต าบลทงสองมการใชภาษาตระกลไทถนใดและเปนภาษาถนเดยวกนหรอไม ในงานวจยนตอไป

2.2.1 รายละเอยดเกยวกบต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร 1) ประวตและความเปนมา ต าบลบานถน เปนหน ง ในย ส บต าบลของอ า เภอเมองแพร จ งหวดแพร

ทมความเปนมาทนาสนใจกลาวคอ ชาวบานถนดงเดมไดสนนษฐานวา ตนเปนชนชาตไทลอทอพยพ มาจากเมองสบสองพนนาซงอยในจนแผนดนใหญปจจบน อยางไรกตาม ต าบลบานถนไมมหลกฐานทางประวตศาสตรทชดเจนของการอพยพมาของชาวไทลอ แมวาไมมหลกฐานของการอพยพมาท

17

ชดเจน เปนทนาสงเกตวา ต าบลบานถนปรากฏหลกฐานทางภาษาทมส าเนยงแตกตางกบ ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ตลอดจนวถการด าเนนชวต ศลปะการแตงกาย และฝมอทางดานหตถกรรมทอผาทสอดคลองกบชาวไทยลอในประเทศไทยและภมภาคอนๆ (เทศบาลบานถน, 2556, น. 7)

2) ทตง ต าบลบานถน ตงอยหางจากทวาการอ าเภอเมองแพรไปทางทศตะวนออก

ประมาณ 7 กโลเมตร ลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนทราบ ทางดานตะวนออกเปนภเขาสง มพนททงหมด 17,230 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 10,768.75 ไร และมอาณาเขตตดตอกบพนทใกลเคยง ไดแก

ทศเหนอ ตดตอกบต าบลรองฟองและต าบลน าช า อ า เภอเมองแพร จงหวดแพร

ทศใต ตดตอกบต าบลสวนเขอนและต าบลกาญจนา อ าเภอเมองแพร จงหวดแพร

ทศตะวนออก ตดตอกบต าบลสวนเขอน อ าเภอเมองแพร จงหวดแพร ทศตะวนตก ตดตอกบต าบลรองฟองและต าบลเหมองหมอ อ าเภอเมองแพร

จงหวดแพร

18

ภาพท 2.6 แผนทต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร ดดแปลงจาก Google map (2016) 3) ลกษณะภมประเทศ สภาพทวไปของต าบลบานถน เปนพนทราบเหมาะแกการท าเกษตร มพนททาง

การเกษตรประมาณ 10,388 ไร แบงออกเปนทงนา สวนมะขามหวาน สวนมะมวง สวนแกวมงกร สวนล าไย และสวนสก

4) จ านวนประชากรและการประกอบอาชพ ต าบลบานถนมจ านวนประชากรรวมทงสน 6,675 คน ประชากรในต าบลบานถน

สวนใหญประกอบอาชพท าไรท านาเปนหลก รวมทงอาชพประกอบธรกจสวนตวและอาชพคาขาย 5) เขตการปกครอง ต าบลบานถนมรปแบบการปกครองแบบทองถนในรปแบบของการบรหาร

สวนต าบล หมบานทอยในความรบผดชอบของต าบลบานถน มจ านวน 11 หมบาน ดงตอไปน

19

1) หมท 1 บานถนใน 2) หมท 2 บานถนนอก 3) หมท 3 บานถน 4) หมท 4 บานโปงศร 5) หมท 5 บานถน 6) หมท 6 บานโปงศร 7) หมท 7 บานทงโอภาส 8) หมท 8 บานถน 9) หมท 9 บานถน 10) หมท 10 บานโปงศร

2.2.2 รายละเอยดเกยวกบต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน 1) ประวตและความเปนมา ต าบลพระหลวงเปนหนงในสบสองต าบลของอ าเภอสงเมน ทมความเปนมา

ทนาสนใจ กลาวคอ ประชากรดงเดมทอาศยอยในต าบลพระหลวงนนไดอพยพมาจากเชยงแสน เมอ พ.ศ. 2330 ตามทไดระบไวในต านานวดพระหลวง ซงคนสวนใหญในหมบานดงกลาวจะม ส าเนยงการพดแบบไทยลอเชยงแสน (โครงการวฒนธรรมสายใยในชมชนต าบลพระหลวง, 2555)

2) ทตง ต าบลพระหลว งต ง อย ใ น เ ขตอ า เภอส ง เ ม น จ งหว ดแพร อย ท า งท ศ

ตะวนตกเฉยงเหนอของอ าเภอ หางจากทวาการอ าเภอสงเมน 2.2 กโลเมตร และหางจาก ตวจงหวดแพรประมาณ 8.5 กโลเมตร มพนททงหมด 7.16 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 4,475 ไร และมอาณาเขตตดตอกบพนทใกลเคยง ไดแก

ทศเหนอ ตดตอกบต าบลสบสาย อ าเภอสงเมน จงหวดแพร ทศใต ตดตอกบต าบลสงเมน อ าเภอสงเมน จงหวดแพร ทศตะวนออก ตดตอกบต าบลดอนมล อ าเภอสงเมน จงหวดแพร ทศตะวนตก ตดตอกบต าบลบานปง อ าเภอสงเมน จงหวดแพร

20

ภาพท 2.7 ต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน ดดแปลงจาก Google map (2016) 3) ลกษณะภมประเทศ สภาพทวไปของต าบลพระหลวง ลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนทราบ

มภ เขาลอมรอบทางทศตะวนตกและตะวนออก มแมน าสายส าคญไหลผาน คอ แมน ายม ล าน าแมมาน และล าน าแมสาง ซงเหมาะแกการท าเกษตรและประมง

4) จ านวนประชากรและการประกอบอาชพ ต าบลพระหลวงมจ านวนประชากรรวมทงสน 4,232 คน ประชากรใน

ต าบลพระหลวงสวนใหญประกอบอาชพท าไรท านา และท าสวนเปนหลก รวมทงประกอบอาชพเสรม ไดแก ท าเกษตรฤดแลง เลยงสตว อตสาหกรรมในครวเรอน เปนตน

5) เขตการปกครอง ต าบลพระหลวงมรปแบบการปกครองแบบทองถนในรปแบบของการบรหาร

สวนต าบล หมบานทอยในความรบผดชอบของต าบลพระหลวงมจ านวน 5 หมบาน ดงตอไปน

21

1) หมท 1 หวดง 2) หมท 2 บานโฮง 3) หมท 3 บานกวาว 4) หมท 4 บานหวโปง-บานสบจน 5) หมท 5 บานทงขยอม

2.3 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงและค าของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

ในการศ กษา เอกสารและงานว จ ยท เ ก ย ว ข อ งก บ ระบบ เส ย งและค า ของ

ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ผวจยพบวา งานวจยในเรองดงกลาวไดมผศกษาไวอยางหลากหลาย ไดแก Brown (1965), Jones (1965), Davis (1970), พศศร แจงไพร (2520), ศวาพร โชตชน(Siwaporn Chotecheun, 1986), Gardner (1996) และ ชมนาด อนทจามรรกษ (Chommanad Intajamornrak, 2013) ดงรายละเอยดตอไปน

Brown (1965) ไดแบงภาษาไทยถนเหนอออกเปน 5 ภาษาถนยอย โดยยดเสยงวรรณยกตทตางกนเปนเกณฑ ไดแก 1) ภาษาถนยอยเชยงราย 2) ภาษาถนยอยแพร 3) ภาษาถนยอยนาน 4) ภาษาถนยอยล าปาง และ 5) ภาษาถนยอยเชยงใหม ผลการศกษาปรากฏวา ภาษาถนยอยแพรมเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบขน มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงกลางระดบขนเกดในพยางคเปน และเสยงกลางระดบขนเลกนอยเกดในพยางคตาย วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยง กลางเปลยนระดบตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบจบดวยเสยงกกทเสนเสยง และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยง มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงสงระดบตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยงเกดในพยางคเปนและเสยงสงระดบ เกดในพยางคตาย นอกจากน ผลการศกษาของ Brown (1965) พบวา ภาษาถนแพรและนานจดเปนภาษายอยถนเดยวกน กลาวคอ ภาษาถนยอยทงสองปรากฏการแยกตวในกลองเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 และมสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทเหมอนกนทง 6 หนวยเสยง สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.1

22

ตารางท 2.1 ระบบวรรณยกตภาษาถนยอยแพรและนานโดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Brown (1965, p. 156)6

A B C DL DS

1 ว. 1 ต าระดบขน

ว. 3 กลางระดบ

ว. 5 กลางระดบจบดวยเสยงกกท

เสนเสยง


ว. 2 กลางระดบ ขนเลกนอย

2

3

ว. 2 กลางระดบขน 4

ว. 4 กลางเปลยน

ระดบตก

ว. 6 สงระดบตกจบดวยเสยงกกท


ว. 4 กลางเปลยน

ระดบตก

ว. 6 สงระดบ

นอกจาก Brown (1965) ทไดศกษาเสยงวรรณยกตในภาษาไทยถนเหนอแลว

Jones (1965) ยงไดศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ล าพน เชยงราย นาน เชยงใหม อ าเภอบานด และอ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ผลการศกษาสามารถแบง ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดดงกลาวออกเปน 5 ภาษาถนยอย ไดแก 1) ภาษาถนยอยแพร 2) ภาษาถนยอยล าพน เชยงราย นาน 3) ภาษาถนยอยบานด 4) ภาษาถนยอยเชยงแสน และ 5) ภาษาถนยอยเชยงใหม นอกจากน ผลการศกษาปรากฏวา ภาษาถนยอยแพรมเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.2

6 ตารางตนฉบบทน าเสนอเสยงวรรณยกตของ Brown (1965), Jones (1965) และ Davis (1970) มลกษณะทแตกตางไป

จากการน าเสนอดวยกลองวรรณยกตเกดนย ผวจยจงไดดดแปลงตารางและน าเสนอขอมลในรปแบบกลองวรรณยกตเกดนย เพอท าใหเหนผลการศกษาไดชดเจนมากยงขน

23

ตารางท 2.2 ระบบวรรณยกตภาษาถนยอยแพรโดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Jones (1965, pp. 12-13)

A B C DL DS

1 ว. 1 ต าขน

ว. 3 กลางคอนขาง

ต าระดบ



ต าระดบ

ว. 2 กลางคอนขาง สงระดบขน

2 3

ว. 2 กลางคอนขาง สงระดบขน

4 ว. 4

กลางตก ว. 6 สงตก

ว. 4 กลางตก


นอกจากน Davis (1970) ไดศกษาภาษาไทยถนเหนอทพดในต าบลนาหลวง อ าเภอสา

จงหวดนาน ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาในพนทดงกลาวจ านวน 2 คน ผลการศกษาพบวา ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดนานมเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงสงขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงต าตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางสงระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก ตลอดจนผลการศกษาของ Davis (1970) ยงพบวา ภาษาทพดในจงหวดแพร เชยงราย ล าปาง และพะเยามความคลายคลงกนในดานการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต สทลกษณะ และจ านวน หนวยเสยงวรรณยกต7 สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.3

7 Davis (1970) ไมไดอางองวาน าขอมลดงกลาวมาจากทใด

24

ตารางท 2.3 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอทพดในจงหวดนาน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Davis (1970, p. 27)

A B C DL DS



ว. 5 กลางสงระดบ


ว. 2 สงขน 2

3 ว. 2 สงขน

4

ว. 4 ต าตก

ว. 6 สงตก



พศศร แจงไพร (2520) ไดศกษาเรอง “หนวยเสยงภาษาแพร” ขอมลทน ามาวเคราะห

ไดมาจากพศศรเปนสวนใหญ และผบอกภาษาชาวแพรจ านวน 6 คน โดยเกบขอมลเฉพาะ ภ า ษ า ไ ท ย ถ น เ ห น อ ท ใ ช ใ น ต า บ ล ใ น เ ว ย ง อ า เ ภ อ เ ม อ ง แ พ ร จ ง ห ว ด แ พ ร ผลการศกษาพบวา ภาษาแพรมหนวยเสยงพยญชนะจ านวนทงหมด 22 หนวยเสยง แบงเปน

พยญชนะตนเดยว 20 หนวยเสยง คอ /p t c k ʔ pʰ tʰ kʰ b d f s h m n ɲ ŋ l w j/

พยญชนะควบกล า 2 หนวยเสยงคอ /kw khw/ หนวยเสยงสระเดยวม 18 หนวยเสยงคอ

/ i iː e eː ɛ ɛː ɯ ɯː ə əː a aː u uː o oː ɔ ɔː/ และหนวยเสยงประสมม 2 หนวยเสยงคอ /ia ua/ นอกจากน พศศร แจงไพร (2520) ใชกลองวรรณยกตเกดนย8 เพอศกษาจ านวนและ

การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนน าเสยงทไดบนทกไวมาวเคราะหดวยเครองบนทกภาพของคลนเสยง9 ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบหนวยเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงสงระดบเกดในพยางคเปน และเสยงสงขนทนทเกดในพยางคตาย และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงสงตกเกดใน

8 สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดในหวขอ 1.5.1 นยามศพท 9 พศศร แจงไพร (2520) ไมไดระบชอโปรแกรมในการวเคราะหคลนเสยง

25

พยางคเปน และเสยงสงตกทนทเกดในพยางคตาย สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต10 ไดดงตารางท 2.4

ตารางท 2.4 ระบบวรรณยกตภาษาแพรโดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากพศศร แจงไพร (2520, น. 143)

A B C DL DS





ว. 5 สงขนทนท 2

3 ว. 2

กลางขน

4 ว. 4



ว. 6 สงตกทนท

สวน ศวาพร โชตชน (Siwaporn Chotecheun, 1986) ไดศกษาเรอง

“The phonology of Nan with comparisons Phrae” ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจาก ผบอกภาษาเพศหญงจ านวน 6 คนทอาศยในบานรอง ต าบลปว อ าเภอปว จงหวดนาน โดยใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนวเคราะหเสยงวรรณยกตจากการฟงและใชสทอกษรในการถายถอดขอมล นอกจากน Siwaporn Chotecheun (1986) ไดน าผลการวเคราะหระบบเสยงภาษานานมาเปรยบเทยบกบระบบเสยงภาษาแพร (พศศร แจงไพร, 2520) ซงพบวา ระบบเสยงทงสองดงกลาวมความคลายคลงกนทงหนวยเสยงพยญชนะ สระ และวรรณยกต ผลการศกษาเสยงวรรณยกตในภาษานานพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 และพบหนวยเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนกลางต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางสงขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยง มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงกลางตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยงเกดในพยางคเปน และเสยงกลางตกเกดในพยางคตาย วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางสงระดบ

10 ผวจยพบการเรยงล าดบของเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตเกดนยไมเปนล าดบทควรจะเปนในงานวจยของพศศร

แจงไพร (2520) ทงน ผวจยไดจดเรยงเสยงวรรณยกตตามรปแบบกลองวรรณยกตเกดนย

26

จบดวยเสยงกกทเสนเสยง มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงกลางสงระดบจบดวยเสยงกกทเสนเสยงเกดในพยางคเปน และเสยงกลางสงระดบเกดในพยางคตาย และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางสงตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยง มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงกลางสงตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยงเกดในพยางคเปน และเสยงสงระดบเกดในพยางคตาย สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.5 ตารางท 2.5 ระบบวรรณยกตภาษานานโดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Siwaporn Chotecheun (1986, p. 75)

A B C DL DS 1 ว. 1

กลางต าขน ว. 3

กลางระดบ ว. 5

กลางสงระดบจบดวยเสยงกกทเสนเสยง


ว. 6 สงระดบ 2

3

ว. 2 กลางสงขน

4

ว. 4 กลางตกจบ

ดวยเสยงกกทเสนเสยง

ว. 6 กลางสงตกจบดวยเสยงกกท




นอกจากน ผวจยพบการศกษาเกยวกบค าศพทภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

เรอง “ภาษาถนยอยค าเมองในจงหวดแพร: การศกษาค าศพท” ของเยาวลกษณ อยเจรญสข (2534) ทไดศกษาการแปรและการกระจายของค าศพทภาษาไทยถนเหนอบรเวณ 7 อ าเภอในจงหวดดงกลาว ไดแก อ าเภอเมองแพร อ าเภอรองกวาง อ าเภอเดนชย อ าเภอสงเมน อ าเภอสอง อ าเภอลอง และอ าเภอวงชน โดยใชวธการเกบรวบรวมขอมล 2 รปแบบ ดงน 1) การสมภาษณผบอกภาษาและคดเลอกหนวยอรรถเพอน าไปใชในการท าแบบสอบถาม และ 2) การสงแบบสอบถามทางไปรษณยซงประกอบดวยหนวยอรรถจ านวน 70 หนวยอรรถ จากนนเยาวลกษณ อยเจรญสข (2534) วเคราะหขอมลทไดมาของแตละหนวยอรรถวาประกอบไปดวยจ านวนกค าศพท ตลอดจนแสดงการกระจายของค าศพทลงในแผนท และแบงเขตภาษาถนยอย ผลการศกษาพบวา ภาษาไทยถนเหนอใน จงหวดแพรปรากฏการใชค าศพทตางกนในถนตางๆ สามารถแบงเขตภาษาถนยอยไดเปนสองถนคอ

27

ภาษาถนยอยทใชในอ าเภอเมองแพร อ าเภอรองกวาง อ าเภอเดนช ย อ าเภอสงเมน อ าเภอสอง อ าเภอลอง และภาษาถนยอยในอ าเภอวงชน11

Gardner (1996) ไดศกษาเรอง “A tonal study of Kammuang in Nan and Phrae” ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาในมหาวทยาลยโยนก จงหวดล าปางทมภมล าเนามาจากจงหวดนานและแพร Gardner (1996) ใชกลองเสยงวรรณยกตเกดนยในการศกษา และน าเสยงทไดบนทกไววเคราะหดวยโปรแกรมแมคเซซล (MacCECIL) ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง12 ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก จากการเปรยบเทยบระบบเสยงภาษาไทยถนเหนอในจงหวดนานและแพรพบวา ระบบเสยงวรรณยกตของทงสองภาษามระบบเสยงเดยวกนในดานการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต สทลกษณะ และจ านวนหนวยเสยงวรรณยกต สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.6

ตารางท 2.6 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและนาน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Gardner (1996, p. 9)

A B C DL DS





ว. 2 กลางขน 2

3 ว. 2

กลางขน

4 ว. 4


ว. 613 สงตก


11 อยางไรกตาม งานวจยของเยาวลกษณ อยเจรญสข (2534) ไมไดระบวา ต าบลบานถนเปนต าบลทใช “ภาษาไทยลอ”

หรอ “ภาษาไทยยอง” และไมปรากฏการศกษาศพทในต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน 12 Gardner (1996) แสดงผลของขอมลโดยกราฟเสนทไมไดระบสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ทงน ผวจยไดอานผลของ

ขอมลดงกลาวเพอแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกต 13 ผวจยคงการน าเสนอล าดบของเสยงวรรณยกตในชอง DL4 ตามผลการศกษาของ Gardner (1996)

28

งานวจยฉบบลาสดทศกษาเกยวกบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเรอง “Language contact: challenging in diversity” ของ ชมนาด อนทจามรรกษ (Chommanad Intajamornrak, 2013) มวตถประสงคเพอวเคราะหและเปรยบเทยบ ระบบเสยงวรรณยกตดวยวธการทางกลสทศาสตรของภาษาถนตระกลไทจ านวนทงสน 4 ภาษาทใชใน จงหวดแพร ประกอบไปดวย ภาษาไทยถนเหนอ ภาษาไทยลอ (ในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง) ภาษาไทยพวน และภาษาไทยใหญ14 ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาเพศหญงจ านวน 45 คน (3 กลม15 X 3 คน X 5 พนท) Chommanad Intajamornrak (2013) ใชรายการค า เพอศกษาจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของวรรณยกต ตลอดจนใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) ในการวเคราะหลกษณะทางกลสทศาสตรของเสยงวรรณยกตจากคาความถมลฐาน (F0) และน าเสนอผลการศกษาดวยคาเซมโทน (ST) พรอมการบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร พบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยง กลางตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยง สงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.7

14 ผวจยจะน าเสนอเพยงผลการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเทานน 15 Chommanad Intajamornrak (2013) ใชอายเปนเกณฑในการแบงผบอกภาษาออกเปน 3 กลม ไดแก 1) กลมผสงอาย

(อาย 60 ปขนไป) 2) กลมวยกลางคน (อายระหวาง 35-50 ป) และ 3) กลมวยรน (อายต ากวา 25 ป) ผวจยไดเลอกผลการศกษาของ ผบอกภาษากลมผสงอายในการน าเสนอเทานน เนองจากชวงอายดงกลาวสอดคลองกบผบอกภาษาในงานวจยครงน

29

ตารางท 2.7 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรโดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Chommanad Intajamornrak (2011, p. 15)16

A B C DL DS






3 ว. 2

กลางขน

4 ว. 4




จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

ทงหมดขางตนจะเหนไดวา เสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรมจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง รวมทงพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 และในคอลมน B C DL และ DS มการแยกเสยงแบบ 123-4 ทเหมอนกบการแบงตวของภาษาไทยถนเหนอ (Chamberlain, 1975, p. 50; Kalaya Tingsabadh, 2001, p. 216) ตลอดจนเสยงวรรณยกตในคอลมน B และ DL จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ ทงน ผวจยยงพบวา ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและนานมความคลายคลงกน (Brown, 1965; Davis, 1970; Gardner, 1996; Siwaporn Chotecheun, 1986) ในแงการแยกเสยงรวมเสยงและสทลกษณะของเสยงวรรณยกต อยางไรกด สทลกษณะของเสยงวรรณยกตทปรากฏในงานวจยภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทงหมดขางตนมทงความเหมอนและความแตกตางกน ดงรายละเอยดตอไปน

วรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบขนและต าขน วรรณยกตท 2 ปรากฏในชอง A34 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบขน กลางขน และ

กลางคอนขางสงระดบขน

16 ผลการศกษาเรอง “Language contact: challenging in diversity” ของ Chommanad Intajamornrak (2013)

ไมปรากฏผลการศกษาการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ทงน ผวจยไดน าผลการศกษา การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตมาจากงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2011) ทไดศกษาเรอง “Tonal variation and change in Tai Lue spoken in Phrae” แมวาชอเรองของงานวจยดงกลาวจะเปนการศกษาทเกยวของกบภาษาไทยลอในจงหวดแพร อยางไรกด ผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2011) ไดแสดงผลการศกษาการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

30

วรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 และ DL123 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ และกลางระดบ

วรรณยกตท 4 ปรากฏในชอง B4 และ DL417 มสทลกษณะเปนเสยง กลางเปลยนระดบตก และกลางตก

วรรณยกตท 5 ปรากฏในชอง C123 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบจบดวย เสยงกกทเสนเสยง และสงระดบ

วรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบตกจบดวย เสยงกกทเสนเสยง และสงตก18

นอกจากน ผวจยสงเกตเหนววฒนาการของการวเคราะหเสยงวรรณยกตจากการศกษาเอกสารทงหมดขางตน ซ งมวธการทแตกตางกนและเปลยนแปลงไปตามยคสมย กลาวคอ ในยคเรมตนของการศกษาเสยงวรรณยกตนน ผศกษาสวนใหญใชวธการวเคราะหเสยงวรรณยกต จากการฟงและในระยะตอมามการพฒนาโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรวเคราะหขอมลเพอให มความแมนย าและนาเชอถอมากยงขน ทงน สามารถดรายละเอยดการเปรยบเทยบงานวจยของ ผศกษาทผานมา ไดดงตารางท 2.8

17 ผวจยพบวา ผลการศกษาของ Gardner (1996) ไดแสดงการรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน DL4 ทแตกตางไปจาก

งานวจยอนๆ 18 อยางไรกด ผวจยพบวา ผศกษาในเรองดงกลาวไดแสดงเสยงวรรณยกตในคอลมน DS123 และ DS4 ทแตกตางกน ดงน

คอลมน DS123 ปรากฏเสยงวรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบขนเลกนอย กลางขน และกลางคอนขางสงระดบขน และเสยงวรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงขนทนท สวนในคอลมน DS4 ปรากฏเสยงวรรณยกตท 5 และ 6 มสทลกษณะ เปนเสยงสงระดบ หรอเสยงสงตกทนท

31 ตารางท 2.8 ผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผศกษาทผานมา

32

31

2.4 ประวตและภมหลงของคนไทยลอและไทยยอง

“ลอ” “ไตลอ” “ไทลอ” หรอ “ไทยลอ” คอกลมชาตพนธทพดภาษาในตระกลไท ทมภมล าเนาเดมอยในเขตสบสองพนนา มณฑลยนนาน ประเทศจน (สมใจ แซโงว และ วระพงศ มสถาน, 2539, น. 5) ทไดอพยพเขามาตงถนฐานตามหวเมองตางๆ ไดแก บรเวณภาคตะวนออกของรฐฉาน ประเทศพมา ภาคเหนอของประเทศลาวตามทราบลมแมน า ภาคเหนอของประเทศเวยดนามในเขตเมองบนลหตลอดบรเวณตะวนตกของแมน า และภาคเหนอของประเทศไทยในเขตจงหวดเชยงราย เชยงใหม ล าปาง ล าพน พะเยา นาน และแพร กลมชาตพนธไทลออพยพเขามาดวยปจจยหลากหลายสาเหต เชน นโยบายทางการเมอง การตดตอคาขาย และการแสวงบญทางศาสนา โดยปจจยหลกทกลมชาตพนธดงกลาวอพยพเขามา คอ นโยบายทางการเมอง ดงท รตนาพร เศรษฐกล (2537, น. 5) ไดสรปไววา สาเหตทชาวไทลออพยพเขามาตงถนฐานตามหวเมองตางๆ ในภาคเหนอนน เขามาดวยเหตผลทางการเมองระหวางรฐตามนโยบาย “เกบผกใสซา เกบขาใสเมอง” ของเจาผครองลานนาในอดต กลาวคอ ในสมยพระยากาวละผปกครองเมองเชยงใหม (พ.ศ. 1399) ไดยกทพไปตและกวาดตอนผคนในรฐไทใหญและไทลอสบสองพนนามาทลานนา

สวน “ยอง” หรอ “ไทยอง” คอ กลมชาตพนธทเดมอาศยอยในเขตสบสองพนนา แลวยายมาอยรฐฉาน ประเทศพมา จากนนไดอพยพเขาสลาวตอนเหนอ และทางเหนอของ ประเทศไทย ไดแก จงหวดเชยงใหม เชยงราย พะเยา แพร ล าปาง และล าพน โดยเฉพาะอยางยงในจงหวดล าพนมกลมชาตพนธดงกลาวเขามาตงถนฐานจ านวนรอยละ 89 ทสบเชอสายมาจากเมองยอง (เพญจนทร พนธฤกษ, 2547, น. 22) ซงสอดคลองกบ สงวน โชตสขรตน (2512, น. 167) ทไดกลาวถงทมาของคนยองไววา “ความจรงพวกไทยองกคอไทลอนนเอง แตทเรยกตนเองวา “ไทยอง” หรอ “พวกยอง” นนกเนองมาจากเรยกตามชอเมองอนเปนภมล าเนา คอ เมองยอง” สาเหตการอพยพของกลมชาตพนธไทยองเกดจากนโยบายทางการเมองเชนเดยวกบชาตพนธไทลอ อยางไรกด การอพยพเขามาของกลมชาตพนธไทยองมลกษณะพเศษกวากลมชาตพนธไทลอ กลาวคอ เปนการกวาดตอนผคนเขามาทงระบบของโครงสรางทางสงคมเมองยอง หรอทเรยกวา “การเทครว” (แสวง มาละแซม, 2544, น. 7)

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ผวจยสามารถสรปไดวา ชาตพนธไทยองเปนชาตพนธเดยวกบชาตพนธไทลอ เพยงแตอพยพมาจากคนละเมอง ไทยองมาจากเมองยอง ปจจบนอยในประเทศพมา สวนไทลอมาจากเชยงรง ปจจบนอยในเขตสบสองพนนา ประเทศจน นอกจากน งานวจยของสวไล เปรมศรรตน และคณะ (2547, น. 62-63) กลาวไววา กลมชาตพนธทง

33

31

สองดงกลาวไดกระจายอยในหลายจงหวดทางตอนเหนอของประเทศไทยในปจจบน ไดแก ในบรเวณจงหวดเชยงราย เชยงใหม ล าพน ล าปาง พะเยา แพร และนาน

2.5 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอและไทยยอง

ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของทงภาษาไทยลอและภาษาไทยยอง

เนองจากภาษาทงสองดงกลาวเปนภาษาตระกลไททจดอยในกลมตะวนตกเฉยงใตตามการแบงของ Li (1959, pp. 15-21) และอยในกลมภาษา P (กลมสถล) ตามการแบงภาษาตระกลไท สาขาตะวนตกเฉยงใตของ Chamberlain (1975, p. 50) ซงสอดคลองกบเรองเดช ปนเขอนขตย (2531, น. 149) ทไดใหความเหนวา ภาษาไทยยองเปนภาษาถนหนงของภาษาไทยลอ เนองจากกลมชาตพนธทงสองเปนกลมชาตพนธ เดยวกน เพยงแตมการเรยกชอเมองตางกน ตามพนททเปนภมล าเนาเดมเทานน ดวยเหตผลน ผวจยจงไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาไทยลอและภาษาไทยยองทงในและนอกประเทศไทย โดยมวตถประสงคเพอน าขอมลดงกลาวมาเปรยบเทยบรวมกบผลการศกษา ซงผวจยไดแบงออกเปน 2 หวขอยอย ดงน 2.5.1) เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยลอ และ 2.5.2) เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยอง

2.5.1 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยลอ ในการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยลอ

ผวจยพบวา งานวจยในเรองดงกลาวไดมผศกษาไวอยางหลากหลายไดแก Li (1964), Gedney (1969), Chamberlain (1975), เสร เวโรหา (2518), พรสวรรค พลอยแกว (Pornsawan Ploykaew, 1985), นภา อมพรพรรด (2529), Willaims (1986), ณฐพงษ เบญชา (2543), รงวมล รงโรจนสวรรณ (2551) และ ชมนาด อนทจามรรกษ (Chommanad Intajamornrak, 2013) งานวจยเหลานไดแสดงใหเหนถงระบบเสยงวรรณยกตทเหมอนและแตกตางกน ดงตอไปน

Li (1964) ไดศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทลอทใชในเมองเชยงตอง เขตสบสองพนนา ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาในพนทดงกลาว ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 5 มเสยงยอย 2 หนวยเสยงคอ เสยงต าขนและเสยงต าระดบ ซงเสยงวรรณยกตยอย ทงสองเสยงดงกลาวจะปรากฏสบหลกกน กลาวคอ เสยงต าขนจะปรากฏเมอค าหรอพยางคนนอยใน

34

31

ต าแหนงหนาค าหรอพยางคทมเสยงวรรณยกตท 1, วรรณยกตท 4 หรอวรรณยกตท 6 นอกจากกรณทกลาวไปขางตนจะเปนเสยงวรรณยกตต าระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.9

ตารางท 2.9 ระบบวรรณยกตภาษาไทลอเมองเชยงตอง19 เขตสบสองพนนา โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Li (1964, p. 10)


สงระดบ [55]

ว. 3 ต าขน [25]

ว. 5 ต าขน [13]

หรอ ต าระดบ [11]

ว. 3 ต าขน [25]


[55] 2

3

4


[31]


[33]

ว. 6 กลางคอนขางต าระดบ [22]


[33]

นอกจาก Li (1964) ทไดศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทลอทใชในเมองเชยงตอง

เขตสบสองพนนาแลว Gedney (1969 อางถงใน Hudak, 2008) ไดศกษาภาษาตระกลไท จ านวน 19 ถน โดยศกษาจากค าศพทรวมตระกล (cognate) จ านวนทงสน 1,159 ค า สามารถแบงภาษาตระกลไทออกเปน 3 กลม ไดแก ภาษาไทกลมเหนอ กลมกลาง และกลมตะวนตกเฉยงใต ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Li (1959, pp. 15-21) นอกจากน Gedney (1969) ไดศกษาระบบเสยงภาษาไทลอซงเปนภาษาตระกลหนงในกลมตะวนตกเฉยงใตบรเวณ 2 พนท ไดแก ภาษาไทลอเมองเชยงรงและภาษาไทลอเมองยอง ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบคอ แบบ A123-4 และ A12-34 ส าหรบภาษาไทลอในเมองเชยงรงปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน

19 เมอง “เชยงตอง” มาจากการสะกดชอเมองในภาษาองกฤษวา “Cheng tong” โดยผวจยใชค าทบศพทชอเมองดงกลาว

ตามสารานกรมกลมชาตพนธไทยลอ (สมใจ แซโงว และ วระพงศ มสถาน, 2539, น. 5)

35

31

วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงต าตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบจบดวยเสยงกกทเสนเสยง และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยง สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.10

ตารางท 2.10 ระบบวรรณยกตภาษาไทลอเมองเชยงรง โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Gedney (1969 อางถงใน Hudak, 2008, p. 20)


สงระดบ

ว. 3 ต าขน

ว. 5 ต าระดบจบ




2

3

4






สวนภาษาไทลอในเมองยอง ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34

รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขนตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ จบดวยเสยงกกทเสนเสยง และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกจบดวยเสยงกกท เสนเสยง สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.11

36

31

ตารางท 2.11 ระบบวรรณยกตภาษาไทลอเมองยอง โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Gedney (1969 อางถงใน Hudak, 2008, p. 21)

A B C DL DS

1 ว. 1 สงขน


ว. 5 ต าระดบจบ




3 ว. 2

กลางขนตก

4





จากผลการศกษาขางตน ผวจยสรปไดวา เสยงวรรณยกตของผบอกภาษาทงสองถน

ดงกลาวมจ านวนเสยงวรรณยกต 6 หนวยเสยงเทากน ตลอดจนมสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทตางกนเพยงเลกนอยในวรรณยกตท 1 และวรรณยกตท 2 อยางไรกด การแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A ของผบอกภาษาทงสองบรเวณมความตางกน กลาวคอ ภาษาไทลอเมองเชยงรงปรากฏ การแยกเสยงแบบ A123-4 สวนภาษาไทลอเมองยองปรากฏการแยกเสยงแบบ A12-34

Chamberlain (1975) ไดแบงกลมภาษาไทลอซงเปนภาษาทอยในกลมพยญชนะตน P ตามการแยกเสยงวรรณยกตไดดงน ส าหรบคอลมน A พบการแยกเสยงวรรณยกต 2 รปแบบคอ แบบ A123-4 และ A12-3420 สวนคอลมน B C DL DS มการแยกเสยงแบบ 123-4 และ B=DL โดยภาษาไทลอทพดในเชยงตอง เมองสง เมองโหลง อเหนอ กนลมปา สบเตยก และหวยลาว มลกษณะการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 ขณะทภาษาไทลอทพดในเมองยองและเชยงรงมการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34

เสร เวโรหา (2518) ไดศกษาเรอง “เสยงวรรณยกตในภาษาลอ” ทบานหยอน ต าบลหยอน อ าเภอเชยงค า จงหวดเชยงราย ในการศกษาเสยงวรรณยกต เสร เวโรหา (2518) ไดเกบขอมลเสยงของตนเองเพอน ามาวเคราะหโดยใชเครองบนทกภาพของคลนเสยง (spectrograph)

20 Chamberlain (1975, p. 55) เสนอเพยงการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตเทานน

37

31

ผลการศกษาพบเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง21 ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยง สงระดบ วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยง ต า (หยด) ขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงต าและมเสยงลาดลง นอกจากน ผลการวเคราะหดงกลาวปรากฏเสยงวรรณยกตยอยจ านวน 3 หนวยเสยง คอ วรรณยกตท 7 มสทลกษณะเปนเสยง สงพเศษเปนเสยงยอยของวรรณยกตท 1 ปรากฏเมอพยางคนนมพยญชนะทายเปนเสยงกก วรรณยกตท 8 มสทลกษณะเปนเสยงสงพเศษขน เปนเสยงยอยของวรรณยกตท 4 ปรากฏเมอ พยางคนนตามหลงพยางคทมเสยงวรรณยกตท 1 วรรณยกตท 2 หรอวรรณยกตท 3 และ วรรณยกตท 9 มสทลกษณะเปนเสยงสงพเศษตก เสยงวรรณยกตนเปนการเปลยนเสยงวรรณยกตท 4 หรอวรรณยกตท 6 เมอพยางคนนไดรบการเนน

นอกจากน พรสวรรค พลอยแกว (Pornsawan Ploykaew, 1985) ไดวจยเรอง “The phonological of Lue in Chiang Rai province” ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจาก ผบอกภาษาทอพยพมาจากเมองวะและเมองยอง ประเทศพมา ทอาศยในบานสนมะแฟน ต าบลทากอ อ าเภอแมสรวย จงหวดเชยงราย โดยเกบจากผบอกภาษาถนละ 1 คน Pornsawan Ploykaew (1985) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวม เสยงวรรณยกต ตลอดจนว เ คราะห เ ส ย งวรรณย กต จ ากการ ฟ งและใช ส ท อกษรในการถ ายถอดข อม ล ผลการศกษาพบหนวยเสยงวรรณยกต 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยง สงระดบ วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางต า วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยง กลางต าขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยง ต าระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางต าตก งานวจยดงกลาวพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบคอ A123-4 และ A12-34 ส าหรบภาษาไทยลอทปรากฏใน บานสนมะแฟน (ถนเมองวะ) ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 ซงฮารทแมน (Hartmann, 1976 อางถงใน Pornsawan Ploykaew, 1985, p. 120) ไดจดไวในกลมเหนอ (the upper Southwestern group) เชนเดยวกบภาษาชาน (ตอนเหนอ)

21 เสร เวโรหา (2518) ไมไดกลาวไววา เสยงวรรณยกตทปรากฏนนสอดคลองกบพยางคประเภทใด จงไมสามารถแสดงใน

รปแบบกลองวรรณยกตเกดนยได

38

31

ภาษาไทลอเชยงรง ภาษาไทลอเชยงตง ภาษาไทขาว ภาษาไทด า และภาษาไทแดง เปนตน สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต22 ไดดงตารางท 2.12

ตารางท 2.12 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอบานสนมะแฟน (ถนเมองวะ) โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Pornsawan Ploykaew (1985, p. 112)

A B C DL DS

1 ว. 1 สงระดบ

ว. 3 กลางต าขน

ว. 5 ต าระดบ



2 3

4

ว. 2 กลางต า


ว. 6 กลางต าตก


สวนภาษาไทยลอทบานสนมะแฟน (ถนเมองยอง) มการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน

A แบบ A12-34 ซงฮารทแมนไดจดอยในกลมกลาง (the middle Southwestern group) เชนเดยวกบภาษาเขนเชยงตง ภาษาไทลอเมองยอง และภาษาไทยถนเหนอ ไดแก เชยงราย เชยงใหม นาน แพร เปนตน สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.13

22 ผวจยพบการเรยงล าดบของเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตเกดนยไมเปนตามล าดบทควรจะเปนในงานวจยของ

Pornsawan Ploykaew (1985), นภา อมพรพรรด (2529) และณฐพงษ เบญชา (2543) ทงน ผวจยไดจดเรยงเสยงวรรณยกตตามรปแบบกลองวรรณยกตเกดนย

39

31

ตารางท 2.13 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอบานสนมะแฟน (ถนเมองยอง) โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Pornsawan Ploykaew (1985, p. 113)

A B C DL DS






3 ว. 2

กลางต า

4




จากผลการศกษาขางตน ผวจยสรปไดวา เสยงวรรณยกตของผบอกภาษา

ทงสองถนดงกลาวมจ านวนเสยงวรรณยกต 6 หนวยเสยงเทากน ตลอดจนมสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทเหมอนกน อยางไรกด การแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A ของผบอกภาษาทงสองถน มความตางกน กลาวคอ ภาษาไทยลอของผบอกภาษาทอพยพมาจากเมองวะปรากฏการแยกเสยงแบบ A123-4 ทเหมอนกบภาษาไทลอเชยงรง สวนภาษาไทยลอของผบอกภาษาทอพยพมาจาก เมองยองปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 ทเหมอนกบภาษาไทลอเมองยอง (Hartmann, 1976 อางถงใน Pornsawan Ploykaew, 1985, p. 120)

สวนนภา อมพรพรรด (2529) ไดศกษาเรอง “ลกษณะของภาษาไทลอทต าบลปาคา อ าเภอทาวงผา จงหวดนาน” ขอมลทน ามาวเคราะหมาจากผบอกภาษาจ านวน 3 คน แบงเปน หญง 2 คน และชาย 1 คน นภา อมพรพรรด (2529) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและ การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนวเคราะหเสยงจากการฟงและใชสทอกษรถายถอดขอมลโดยตรวจสอบผลการวเคราะหกบผทรงคณวฒทางดานภาษาศาสตร ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงสงระดบเกดในพยางคเปนและเสยงสงระดบมเสยงกกชวงทายเกดในพยางคตาย วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขนตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขนระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าขนตก และวรรณยกตท 6

40

31

มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ สามารถจดแบง เสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.14

ตารางท 2.14 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอทต าบลปาคา อ าเภอทาวงผา จงหวดนานโดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากนภา อมพรพรรด (2529, น. 82)

A B C DL DS


ว. 3 กลางขนระดบ

ว. 5 ต าขนตก

ว. 3 กลางขน ระดบ

ว. 1 สงระดบม

เสยงกกชวงทาย

2

3

4

ว. 2 กลางขนตก

ว. 4 กลางระดบตก


ว. 4 กลางระดบตก

Williams (1986) ไดศกษาเรอง “Linguistic variation in Tai Lue” มวตถประสงค

เพอศกษาการแปรภาษาของผบอกภาษาไทยลอทอาศยอยในบรเวณภาคเหนอของประเทศไทย ไดแก จงหวดพะเยา เชยงราย ล าปาง และล าพน รวมทงพจารณาลกษณะการแปรของภาษาจากปจจย 3 ตวแปรคอ ถนทอยอาศย อาย และการสมผสภาษาอนๆ ทใชพดในภาคเหนอของประเทศไทย พมา และทางตอนใตของจน รวมทงน าภาษาไทยยองประกอบการศกษาในครงนดวย Williams (1986) ใชวธการศกษา 2 รปแบบคอ 1) การแปรทางสทวทยาโดยใชสถต (phonostatistics) เพอวดคาความตางของพยญชนะ สระ และวรรณยกต และ 2) การแปรทางศพทโดยใชสถต (lexicostatistics) เพอวดความคลายคลงกนของศพท ผลการศกษาภาษาไทยลอ ต าบลหยวน อ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยา23 พบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 ตลอดจนพบเสยงวรรณยกต

23 ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาในแงของเสยงวรรณยกตเพยงเทานน นอกจากน สาเหตทผวจยเลอกผลการศกษาของ ผบอกภาษาทอาศยอยในอ าเภอเชยงค ามาใชในการน าเสนอขอมลนน เนองจากผลการศกษาดงกลาวยงคงรกษาระบบวรรณยกตทคลายกบผลการศกษาภาษาไทยลอในสบสองพนนาทเปนถนฐานเดมของกลมชาตพนธไทลอ (Williams, 1986, pp. 269-270)

41

31

จ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าขนจบดวยเสยงกกท เสนเสยง และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยง สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.15

ตารางท 2.15 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลหยวน อ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยา โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Williams (1986, p. 83)



ว. 3 กลางขน

[35]

ว. 5 ต าขนจบดวยเสยงกกทเสนเสยง [13ʔ]


[35]


[55] 2

3

4


[31]


[33]

ว. 6 กลางคอนขางต าตกจบดวยเสยงกกทเสนเสยง [21ʔ]


[33]

นอกจากน Williams (1986) ไดเปรยบเทยบผลการศกษาภาษาไทยลอของผบอกภาษา

ทอาศยอยในประเทศไทยกบภาษาไทยลอในสบสองพนนาทเปนถนฐานเดมของกลมชาตพนธไทยลอ พบวา ผบอกภาษาไทยลอต าบลหยวน อ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยายงคงรกษารปแบบเสยงวรรณยกตตามถนเดมไวไดมากทสดเมอเปรยบเทยบกบผบอกภาษาในจงหวดล าพน ล าปาง และเชยงราย ผลการศกษายงแสดงใหเหนวา ผบอกภาษากลมผสงอายยงคงรกษาลกษณะเดมในภาษามากกวาผบอกภาษากลมวยรน ในสวนประเดนของการสมผสภาษาพบวา ภาษาไทยลอท Williams (1986) ไดศกษานนมแนวโนมในการแปรและการเปลยนแปลงลกษณะภาษา เนองจากไดรบอทธพลของภาษาไทยถนเหนอและภาษาไทยมาตรฐาน

42

31

ณฐพงษ เบญชา (2543) ไดศกษาเรอง “ลกษณะของภาษาไทลอทบานทงมอก ต าบลบานมาง อ าเภอเชยงมวน จงหวดพะเยา” ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาจ านวน 4 คน โดยแบงเปนหญง 2 คน และชาย 2 คน ณฐพงษ เบญชา (2543) ใชกลองวรรณยกตเกดนย เพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนวเคราะหเสยงจากการฟงและ ใชสทอกษรถายถอดขอมลโดยตรวจสอบผลการวเคราะหกบผทรงคณวฒทางดานภาษาศาสตร ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 รวมทงพบเสยงวรรณยกต จ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าขนตก วรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขนตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.16 ตารางท 2.16 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอทบานทงมอก ต าบลบานมาง อ าเภอเชยงมวน จงหวดพะเยา โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากณฐพงษ เบญชา (2543, น. 38)


สงระดบ

ว. 3 กลางตกขน

ว. 5 ต าขนตก


ว. 1 สงตกขน 2

3

4



ว. 6 กลางขนตก


รงวมล รงโรจนสวรรณ (2551) ไดศกษาเรอง “การสมผสภาษา: ปจจยทมผลตอ

การแปรและการเปลยนแปลงเสยงวรรณยกตภาษาตระกลไท บานสนทรายกองงาม อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย” รงวมล รงโรจนสวรรณ (2551) เลอกภาษาตระกลไท 2 ภาษาทใชพดกนใน บานสนทรายกองงาม ไดแก ภาษาไทยถนเหนอและภาษาไทยลอ โดยแบงภาษาไทยลอออกเปน

43

31

2 กลมคอ ภาษาไทยลอเมองเชยงรงและภาษาไทยลอเมองยอง24 ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจาก ผบอกภาษาจ านวนทงสน 15 คน (5 คน X 3 ภาษา) นอกจากน รงวมล รงโรจนสวรรณ (2551) ใชรายการค าส าหรบเกบขอมล 2 ชด ไดแก 1) รายการค าทดสอบเสยงวรรณยกตเกดนย และ 2) รายการค าเทยบเสยงคลายจ านวน 20 ค า เพอศกษาจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ตลอดจนใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) ในการวเคราะหลกษณะทางกลสทศาสตรของเสยงวรรณยกตจากคาความถมลฐาน (F0) และ ใชเครองหมายแสดงสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) พรอมการบรรยายในการน าเสนอขอมล ผลการศกษาภาษาไทยลอเมองเชยงรง บานสนทรายกองงาม พบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกขน หรอ เสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบตก หรอ เสยงกลางตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก หรอ สงระดบตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.17

24 ผวจยจะน าเสนอเพยงผลการศกษาภาษาไทยลอเมองเชยงรงและภาษาไทยลอเมองยองเทานน

44

31

ตารางท 2.17 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอเมองเชยงรงในบานสนทรายกองงาม อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากรงวมล รงโรจนสวรรณ (2551)

A B C DL DS

1 ว. 1 กลางตกขน หรอ

ต าขน [325/24]

ว. 3 ต าระดบ [322]

ว. 5 สงตก หรอ สงระดบตก [41/442]


[22]


สงขน [45]

2

3 ว. 2

สงระดบตก หรอ กลางตก [441/32]

4


สงตก [42]

ว. 6 สงตก

[53]


[32]



ส าหรบผลการศกษาภาษาไทยลอเมองยอง บานสนทรายกองงาม พบการแยกเสยง

วรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบตก หรอ เสยงกลางตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงขนตก หรอ เสยงสงระดบ สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.18

45

31

ตารางท 2.18 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอเมองยองในบานสนทรายกองงาม อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากรงวมล รงโรจนสวรรณ (2551)

A B C DL DS

1 ว. 1 ต าขน [25]


[22]

ว. 5 สงระดบตก

หรอ กลางตก [442/31]


[22]

ว. 1 ต าขน [25]

2

3 ว. 2


4

ว. 4 สงตก [42]

ว. 6 สงขนตก

หรอ สงระดบ [452/442]

ว. 4 กลางระดบ หรอ สงตก [33/42]

ว. 4 กลางขน หรอ

สงตก [35/43]

จากการเปรยบเทยบผลการศกษาระหวางภาษาไทยลอเมองเชยงรงและภาษาไทยลอ

เมองยองทปรากฏในบานสนทรายกองงามพบวา ภาษาไทยลอเมองเชยงรงมการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 ซงมความแตกตางไปจากการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A รปแบบเดมทมการแยกเสยงวรรณยกตแบบ A123-4 (พณรตน อครวฒนากล, 2546, วสทธระ เนยมนาค, 2528; Chamberlain, 1975; Gedney, 1968 as cited in Hartmann, 1976; Pornsawan Pornsawan, 1985 อางถงใน รงวมล รงโรจนสวรรณ, 2551) ตลอดจนสทลกษณะของภาษาด งกล า วค อนข างแตกต า งกบภาษาไทยล อถ น อนๆ ส วนภาษาไทยล อ เมอ งยอง บานสนทรายกองงามปรากฏสทลกษณะของวรรณยกตในชอง B4 และ C123 ทมความใกลเคยงกบภาษาไทยถนเหนอ กลาวไดว า การเปลยนแปลงของการแยกเสยงวรรณยกต คอลมน A ในภาษาไทยลอเมองเชยงรง และการแปรสทลกษณะของวรรณยกตในภาษาไทยลอเมองยองเปน ผลมาจากการสมผสภาษาโดยภาษาทงสองกลมเปนภาษาชนกลมนอยท ไดรบอทธพล จาก ภาษาไทยถนเหนอ ซงการแปรทปรากฏนนสามารถน าไปสการเปลยนแปลงของเสยงวรรณยกตตอไป

งานว จ ยฉบบล าส ดท ศ กษา เก ย วกบ เส ย งว รรณย กต ในภาษาไทยล อ เ ร อ ง “Language contact: challenging in diversity” ของชมนาด อนทจามรรกษ (Chommanad Intajamornrak, 2013) มวตถประสงคเพอวเคราะหและเปรยบเทยบ ระบบเสยงวรรณยกตดวยวธการทางกลสทศาสตรของภาษาถนตระกลไทจ านวนทงสน 4 ภาษาทใชใน

46

31

จงหวดแพร ประกอบไปดวย ภาษาไทยถนเหนอ ภาษาไทยลอ (ในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง) ภาษาไทยพวน และภาษาไทยใหญ25 ผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลบานถนพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบ คอ A12-34 และ A123-4 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 5 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ และวรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.19

ตารางท 2.19 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Chommanad Intajamornrak (2011)26


ต าขน





2

3

4 ว. 2

สงระดบ


ว.5 สงตก


สวนผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน

A แบบ A12-34 ตลอดจนพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ วรรณยกตท 3

25 ผวจยจะน าเสนอเพยงผลการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงเทานน อยางไรกด

รายละเอยดวธการด าเนนวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) สามารถดเพมเตมไดในหวขอ 2.3 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบระบบเสยงและค าของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

26 ผลการศกษาเรอง “Language contact: challenging in diversity” ของ Chommanad Intajamornrak (2013) ไมปรากฏผลการศกษาการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอในต าบลบานถน ทงน ผวจยไดน าผลการศกษาการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตมาจากงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2011) ทไดศกษาเรอง “Tonal variation and change in Tai Lue spoken in Phrae”

47

31

มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก อยางไรกด ผวจยไมสามารถน าเสนอผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2013) ในรปแบบกลองเสยงวรรณยกตได เนองจากผลการศกษาดงกลาวแสดงเพยงการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A ดวยเหตน ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาดงกลาวดวยตารางแสดงรายละเอยดสทลกษณะของเสยงวรรณยกตเทานน สามารถน าเสนอไดดงตารางท 2.20

ตารางท 2.20 รายละเอยดสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอ ในต าบลพระหลวง ดดแปลงจาก Chommanad Intajamornrak (2013)

นอกจากน Chommanad Intajamornrak (2013) ไดกลาวถง ปจจยทท าใหเกดการแปรและการเปลยนแปลงของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง ส าหรบผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลบานถนปรากฏการเปลยนแปลงการแยกเสยงวรรณยกต ในคอลมน A จาก A123-4 เปน A12-34 โดยไดรบอทธพลจากการแยกเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอ (Chommanad Intajamornrak, 2011, p. 16) นอกจากน เสยงวรรณยกตท 2 และวรรณยกตท 4 ในภาษาไทยลอต าบลบานถนปรากฏสทลกษณะทมความคลายกบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอ ตลอดจนการเปลยนแปลงดงกลาวปรากฏในผบอกภาษากลมวยกลางคนและ กลมวยรน ซงนบไดวาอายเปนปจจยส าคญประการหนงทท าใหภาษาเกดการเปลยนแปลง ผลการศกษาดงกลาวยงแสดงใหเหนวา ภาษาของชนกลมนอยมกไดรบอทธพลของภาษาทมเกยรต

48

31

มากกวา (Phinnarat Akharawatthanakun, 2003; Theraphan L-Thongkum, 1994 อางถงใน Chommanad Intajamornrak, 2013, p. 14) สวนผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงมการแปรสทลกษณะของเสยงวรรณยกตเพยงเลกนอยเทานน จากการสมภาษณของ Chommanad Intajamornrak (2013) แสดงใหเหนวา สมาชกในชมชนมกจะใชภาษาไทยลอตดตอในทกสถานการณ รวมทงผบอกภาษาในต าบลพระหลวงมทศนคตทดตอภาษาของตน ถงแมวาจะเปนภาษาของคนกลมนอยกตาม (Chommanad Intajamornrak, 2013, p. 15) กลาวไดวา ปจจยทท าใหเกดการแปรของเสยงวรรณยกตและการเปลยนแปลงการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A คอ การสมผสภาษา (language contact), อาย (age) และภาษาของคนกลมใหญ (majority language)

จากการศกษาเอกสารและงานวจยท เกยวของกบภาษาไทยลอทงหมดขางตน จะเหนไดวา เสยงวรรณยกตภาษาไทยลอมจ านวน 5 หนวยเสยง และ 6 หนวยเสยง รวมทงพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบ คอ A123-4 และ A12-34 สวนในคอลมน B C DL และ DS มการแยกเสยงแบบ 123-4 ตลอดจนเสยงวรรณยกตในคอลมน B และ DL จะปรากฏ เสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ อยางไรกด สทลกษณะของเสยงวรรณยกตทปรากฏในงานวจยภาษาไทยลอทงหมดขางตนมทงความเหมอนและความแตกตางกน ทงน สามารถดรายละเอยด การเปรยบเทยบงานวจยของผศกษาทผานมาไดดงตารางท 2.21

49 ตารางท 2.21 ผลการศกษาภาษาไทยลอของผศกษาทผานมา

50

49

2.5.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยอง ในการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยอง

ผ ว จ ย พ บ ว า ง า น ว จ ย ใ น เ ร อ ง ด ง ก ล า ว ไ ด ม ผ ศ ก ษ า ไ ว อ ย า ง ห ล า ก ห ล า ย ไ ด แ ก เรองเดช ปนเขอนขตย (2521), Sarawit (1979), Davies (1979), นนทรยา ล าเจยกเทศ (Nanthariya Lamchiangdase, 1984), วสทธระ เนยมนาค (2528), ปยวต วงซาย (2550), ขนษฐา ใจมโน (Kanita Chaimano, 2009) และ ดศราพร สรอยญาณะ (2552) งานวจยเหลานไดแสดงใหเหนถงระบบเสยงวรรณยกตทเหมอนและแตกตางกน ดงตอไปน

เรองเดช ปนเขอนขตย (2521) ไดศกษาเรอง “ระบบเสยงภาษายอง” ทหมบาน ฉางขาวนอยใต ต าบลปาซาง อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน ซง ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจาก ผบอกภาษาจ านวน 1 คนทอาศยในพนทดงกลาว เรองเดช ปนเขอนขตย (2521) ใชเครองบนทกภาพของคลนเสยง (spectrogram) เพอน าเสนอสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงระดบขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงต าตก วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.22

ตารางท 2.22 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทหมบานฉางขาวนอยใต อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากเรองเดช ปนเขอนขตย (2521, น. 17)

A B C DL DS

1 ว. 1 ขน


ว. 5 ตก


ว. 1 ขน 2

3 ว. 2

ระดบขน

4


ว. 6 สงตก


51

49

Sarawit (1979) ไดศกษาระบบเสยงและพยญชนะนาสกรมฝปากทท าหนาท

เปนพยางค /m / ในภาษาไทยยองทต าบลมะเขอแจ อ าเภอเมอง และทอ าเภอปาซาง จงหวดล าพน ตลอดจนศกษาเสยงวรรณยกตของทงสองต าบลดงกลาว โดยเกบขอมลจากผบอกภาษาจ านวน 2 คน แบงเปนถนละ 1 คน Sarawit (1979) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบวา เสยงวรรณยกตของภาษาไทยยองทงสองถนดงกลาวมจ านวนและสทลกษณะของวรรณยกตทเหมอนกนทง 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงขน มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงขนเกดในพยางคเปนและเสยงสงระดบเกดในพยางคตาย วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.23

ตารางท 2.23 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลมะเขอแจ อ าเภอเมอง และทอ าเภอปาซาง จงหวดล าพน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Sarawit (1979, p. 166)

A B C DL DS

1 ว. 1 ขน





3 ว. 2

กลางระดบ

4


ว. 6 สงตก


Davies (1979) ศกษาเปรยบเทยบระบบเสยงภาษายองทใชพดในบานดอนชย

อ าเภอแมทา จงหวดล าพนกบเสยงภาษาไทยกรงเทพฯ โดยใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ผลการศกษาพบวา เสยงวรรณยกตภาษายองใน ต าบลดงกลาว ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกต

52

49

จ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.24

ตารางท 2.24 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทบานดอนชย อ าเภอแมทา จงหวดล าพน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Davies (1979, p. 42)


ขน ว. 3

ต าระดบ ว. 5

กลางตก ว. 3

ต าระดบ ว. 1 ขน 2

3 ว. 2


4


ต าระดบ

ว. 6 สงตก

ว. 4 กลางคอนขางต าระดบ

นนทรยา ล าเจยกเทศ (Nanthariya Lamchiangdase, 1984) ไดวจยเรอง “The

phonology of Lue in Lampang province”27 ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาจ านวน 8 คนทอาศยในต าบลกลวยแพะ อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง Nanthariya Lamchiangdase (1984) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนวเคราะหเสยงจากการฟงและใชสทอกษรในการถายถอดขอมล ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงสงขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขนตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต า วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก

27 แมวาชอเรองของงานวจยดงกลาวจะเปนการศกษาทเกยวของกบภาษาไทยลอ อยางไรกด ผลการศกษาของ Nanthariya

Lamchiangdase (1984) แสดงใหเหนวา ภาษาถนทใชพดในต าบลกลวยแพะ อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง เปนภาษาไทยยอง ดวยเหตนผวจยจงน างานวจยดงกลาวมาไวในหวขอ 2.5.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยอง

53

49

วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก ตลอดจนงานวจยฉบบดงกลาวยงเปรยบเทยบความเหมอนและความตางทางดานเสยงวรรณยกตระหวางภาษาไทลอทเมองยนนาน และทบานหยวน อ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยากบภาษายอง ทบานฉางขาวนอยใต อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน และทบานดอนชย อ าเภอแมทา จงหวดล าพน ผลการศกษาแสดงใหเหนวา ภาษาถนท ใชในต าบลกลวยแพะ อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง เปนภาษาไทยยองซ ง ใช พดกนบร เ วณจ งหว ดล า พน และต าบลบ านถ น จ งหว ดแพร28 ระบบเสยงวรรณยกตขางตนสามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต29 ไดดงตารางท 2.25

ตารางท 2.25 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลกลวยแพะ อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง โดยใชกลองวรรณยกตดดแปลงจาก Nanthariya Lamchiangdase (1984, p. 84)


สงขน ว. 3 ต า


ว. 3 ต า


3 ว. 2

กลางขนตก

4


ต าตก

ว. 6 สงตก

ว. 4 กลางคอนขางต าตก

วสทธระ เนยมนาค (2528) ไดศกษาเรอง “ระบบเสยงภาษายองซงพดในจงหวดล าพน:

การศกษาเปรยบเทยบแบบรวมสมย” ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาทอาศยอยในอ าเภอเมอง 2 จด อ าเภอปาซาง 1 จด อ าเภอบานโฮง 1 จด และอ าเภอแมทา 1 จด โดยเกบขอมลจากผบอกภาษาจดละ 2 คน (5 จด X 2 คน) เพอเปรยบเทยบใหเหนลกษณะความคลายคลง คว าม แ ตก ต า ง ท า งด า น เ ส ย ง แ ล ะแ สด งก า รแ บ ง ภ าษ าถ น ย อ ยข อ งภ าษ า ไท ยย อ ง วสทธระ เนยมนาค (2528) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยง

28 Nanthariya Lamchiangdase (1984) ไมไดอางองวาน าขอมลดงกลาวมาจากทใด 29ผวจยพบการเรยงล าดบของเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตเกดนยไมเปนตามล าดบทควรจะเปน ในงานวจยของ

Nanthariya Lamchiangdase (1984) ทงน ผวจยไดจดเรยงเสยงวรรณยกตตามรปแบบกลองวรรณยกตเกดนย

54

49

วรรณยกต ตลอดจนว เคราะห เส ย งจากการฟงและใชสท อกษรในการถ ายถอดขอม ล ผลการศกษาแสดงใหเหนวา ระบบพยญชนะ สระ และวรรณยกตในภาษาไทยยองทใชพดกน ณ จดเกบขอมลทกจดมจ านวนหนวยเสยงทเทากน คอ หนวยเสยงพยญชนะเดยว 21 หนวยเสยง หนวยเสยงสระเดยว 18 หนวยเสยง และหนวยเสยงวรรณยกต 6 หนวยเสยง ทงน ผลการศกษาดงกลาวไมปรากฏเสยงพยญชนะควบกล าและสระประสม

นอกจากน ผลการศกษาสามารถแสดงการแบงภาษาไทยยองออกเปน 2 ถนยอย โดยใชการจ าแนกเสยงวรรณยกตของคอลมน A เปนเกณฑ ไดแก ภาษาถนยอยตะวนออกและ ภาษาถนยอยตะวนตก ส าหรบภาษาถนยอยตะวนออก มลกษณะการแยกเสยงวรรณยกต ในคอลมน A แบบ A123-4 ไดแก ภาษาถนยอยทพดกนในอ าเภอแมทาและอ าเภอเมองดาน ทศตะวนออก รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขนตกหรอกลางระดบตก วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ มเสยงยอย 2 หนวยเสยงคอ เสยงต าระดบเกดในพยางคเปนและพยางคตายสระเสยงยาว และเสยงกลางคอนขางสงระดบเกดในพยางคตายสระเสยงสน วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตกเสยงกกทเสนเสยง และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตกเสยงกกทเสนเสยง สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.26

55

49

ตารางท 2.26 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยอง (ภาษาถนยอยตะวนออก) ในอ าเภอแมทา โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากวสทธระ เนยมนาค (2528, น. 66)

A B C DL DS

1 ว. 1 กลางขน

[35]

ว. 3 ต าขน [14]

ว. 5 กลางคอนขางต าตกเสยงกกทเสนเสยง

[21ʔ]


[14], [13]


[45] 2

3

4

ว. 2 กลางขนตกหรอกลางระดบตก [343ก] [343ข]

[332], [33]

ว. 4 ต าระดบ [11], [22]

ว. 6 กลางคอนขางสงตกเสยงกกทเสนเสยง

[41ʔ]

ว. 4 ต าระดบ [11], [22]


สงระดบ [11], [22],

[44]

สวนภาษายอยถนตะวนตก มลกษณะการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ

A12-34 ไดแก ภาษายอยทพดกนในอ าเภอเมองดานทศตะวนตก อ าเภอปาซาง และอ าเภอบานโฮง รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบตกหรอกลางขนตก วรรณยกตท 3 มส ทล กษณะเปน เส ย งต า ข น ว รรณย กตท 4 ม ส ทล กษณะเปน เส ย งต า ระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกถงต าเสยงกกท เสนเสยง และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.27

56

49

ตารางท 2.27 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยอง (ภาษาถนยอยตะวนตก) ในอ าเภอปาซาง โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากวสทธระ เนยมนาค (2528, น. 72)

A B C DL DS


[35]

ว. 3 ต าขน [14]

ว. 5 กลางตกถงต าเสยงกกทเสนเสยง [31ʔ]

ว. 3 ต าขน [14]


[55] 2

3 ว. 2

กลางระดบตกหรอกลางขนตก [343ก], [332]

4


[11], [21], [22]

ว. 6 สงตก [51ʔ]


[11], [21], [22]

ผลการศกษาขางตน ผวจยสรปไดวา เสยงวรรณยกตของพนททงสองดงกลาวมจ านวน

ของเสยงวรรณยกตท เทากนคอ 6 หนวยเสยง รวมถงสทลกษณะของเสยงวรรณยกตม ความคลายคลงกนเปนอยางมาก อยางไรกด ภาษาถนยอยทงสองมการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A ทตางกน กลาวคอ ภาษาถนยอยตะวนออกมการแยกเสยงวรรณยกตแบบ A123-4 ทเหมอนกบภาษาไทลอเมองเชยงรงและเมองเชยงตง สวนภาษาถนยอยตะวนตกมการแยกเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 ทเหมอนกบภาษาไทลอเมองยอง (วสทธระ เนยมนาค, 2528, น. 124)

ปยวต วงซาย (2550) ไดศกษาเรอง “การศกษาเปรยบเทยบระบบเสยงภาษายองกบระบบเสยงภาษาไทยเหนอ (ก าเมอง)” ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาไทยยอง ใ นห ม บ า น เ ห ล า ด ต า บลห นอง ย ว ง ก ง อ า เ ภ อ เ ว ย ง หนอ งล อ ง จ ง ห ว ด ล า พ น แล ะ ผบอกภาษาไทยถน เหนอในหมบ านปารกฟา ต าบลน าดบ อ า เภอปาซาง จ งหวดล า พน โดยเกบขอมลจากผบอกภาษาจดละ 3 คน (2 จด X 3 คน) ปยวต วงซาย (2550) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนใชโปรแกรมวเคราะห คลนเสยง (praat) เพอหาลกษณะทางกลสทศาสตรของเสยงวรรณยกต ผลการศกษาพบวา ระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยยองในหมบานเหลาด ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางสงขน มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงกลางสงขนเกดในพยางคเปน

57

49

และเสยงกลางขนเกดในพยางคตาย วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางต ากลาง มเสยงยอย 2 หนวยเสยง คอ เสยงกลางต ากลางเกดในพยางคเปนและพยางคตายสระเสยงยาว และเสยงต ากลางเกดในพยางคตายสระเสยงสน วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยงกลางต าตก สามารถจดแบ งเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกต ไดดงตารางท 2.28

ตารางท 2.28 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองในหมบานเหลาด ต าบลหนองยวง จงหวดล าพน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจากปยวต วงซาย (2550, น. 91)

A B C DL DS

1 ว. 1 กลางสงขน

[345]

ว. 3 ต าระดบ [222]

ว. 5 ต าตก [221]

ว. 3 ต าระดบ [222]

ว. 1 กลางขน [344]

2

3 ว. 2

กลางระดบ [333]

4

ว. 4 กลางต ากลาง

[323]


[321]

ว. 4 กลางต ากลาง

[323]

ว. 4 ต ากลาง [223]

นอกจากน ผลการศกษาขางตนพบวา หนวยเสยงวรรณยกตภาษาไทยยองใน

หมบานเหลาด ต าบลหนองยวง จงหวดล าพน และภาษาไทยเหนอในหมบานปารกฟา ต าบลน าดบ อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 ทเหมอนกน รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยงเทากน อยางไรกด เสยงวรรณยกตทงสองพนทดงกลาวมความแตกตางทางสทลกษณะเพยงเลกนอยเทานน นอกจากน ปยวต วงซาย (2550) ไดสรปไววา ภาษาทงสองพนทดงกลาวมความคลายคลงกน เนองจากปจจยส าคญ 2 ประเดนหลกๆ ดงน 1) ภาษาไทยเหนอบานปารกฟาอาจไดรบอทธพลจากภาษาไทยยองซงท าใหระบบเสยงเกด ความเปลยนแปลง และ 2) การเปลยนแปลงภายในของภาษาไทยเหนอบานปารกฟา

58

49

นอกจากนยงมงานวจยของขนษฐา ใจมโน (Kanita Chaimano, 2009) ทไดศกษาเรอง “Tone variation of Tai Lue spoken in Phrae”30 มวตถประสงคเพอวเคราะห และเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอทใชพดกนในประเทศไทย โดยน าผลทไดมาใชเปนเกณฑในการแบงภาษาไทยลอและน าเสนอดวยแผนทภาษา ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาทอยใน บรเวณ 7 จงหวดภาคเหนอตอนบน31 จ านวน 135 คน (45 หมบาน X 3 คน) Kanita Chaimano (2009) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) เพอหาลกษณะทางกลสทศาสตรของเสยงวรรณยกตจากคาความถมลฐาน (F0) และใชเครองหมายแสดงสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) พรอมการบรรยายในการน าเสนอขอมล ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A จ านวน 5 รปแบบ ไดแก A1-2-3-4, A1-23-4, A1-234, A12-34 และ A123-4 คอลมน B C DL DS มการแยกเสยงแบบ 123-4 และ B=DL ภาษาไทยลอในงานวจยดงกลาวสามารถแบงไดเปน 2 กลมคอ 5 และ 6 หนวยเสยง รวมทงพบระบบเสยงวรรณยกตและลกษณะวรรณยกตทแตกตางกนจ านวน 9 รปแบบ อยางไรกด ผลการศกษาภาษาถนในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร จงหวดแพรพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าตกขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตกขน วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงสงตก และวรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงต าขนตก ผลการศกษายงแสดงใหเหนวา ภาษาทใชใน ต าบลบานถนเปนภาษาไทยยองซงใชพดกนในบรเวณอ าเภอบานโฮง จงหวดล าพน, อ าเภอเมอง อ าเภอเชยงของ และอ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย สามารถจดแบงเสยงวรรณยกตตามกลองวรรณยกตไดดงตารางท 2.29

30 แมวาชอเรองของงานวจยดงกลาวจะเปนการศกษาทเกยวของกบภาษาไทยลอ อยางไรกด ผลการศกษาของ Kanita

Chaimano (2009) แสดงใหเหนวา ภาษาถนทใชพดในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร จงหวดแพรเปนภาษาไทยยอง ดวยเหตน ผวจยจงน างานวจยดงกลาวมาไวในหวขอ 2.5.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยอง

31 ประกอบไปดวยจงหวดเชยงราย เชยงใหม ล าพน ล าปาง แพร นาน และพะเยา ทงน Kanita Chaimano (2009) ใชเกณฑในการเลอกจงหวดทน ามาศกษาจากงานวจยเรอง “แผนทของกลมชาตพนธตางๆ ในประเทศไทย” ของสวไล เปรมศรรตน และคณะ (2547)

59

49

ตารางท 2.29 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร จงหวดแพร โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก Kanita Chaimano (2009, p. 71)

A B C DL DS

1 ว. 1 ต าตกขน [214]


[323]

ว. 4 สงตก [42]


[323]

ว. 1 ต าขน [24]

2

3

4


[34]

ว. 4 สงตก [42]

ว. 5 ต าขนตก [242]

ว. 4 สงตก [42]

งานวจยฉบบลาสดทศกษาเกยวกบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยยองเรอง “การศกษา

วรรณยกตภาษายองเชงกลสทศาสตร: การเปรยบเทยบในบรบทค าพดเดยวกบค าพดตอเนองและระหวางสองรนอาย” ของดศราพร สรอยญาณะ (2552) ขอมลทน ามาวเคราะหไดมาจากผบอกภาษาทอาศยในต าบลปาซาง อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน จ านวน 6 คน (2 กลม X 3 คน) ไดแก กลมวยรนและกลมผสงอาย ดศราพร สรอยญาณะ (2552) ใชกลองวรรณยกตเกดนยเพอศกษาจ านวนและ การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) เพอหาลกษณะทางกลสทศาสตรของเสยงวรรณยกตจากคาความถมลฐาน (F0) และน าเสนอผลการศกษาดวย คาเซมโทน (ST) เพอชวยในการเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตระหวางบคคล ผลการศกษาพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 รวมทงพบเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน วรรณยกตท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ วรรณยกตท 3 มสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าระดบ วรรณยกตท 5 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก และวรรณยกตท 6 มสทลกษณะเปนเสยง สงตก งานวจยฉบบดงกลาวไดเสนอผลการเปรยบเทยบสทลกษณะของวรรณยกตในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองพบวา หนวยเสยงวรรณยกตระดบ ไดแก วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 3 และ วรรณยกตท 4 ในทกบรบทไมมความแตกตางกน ขณะท สทลกษณะของวรรณยกตเปลยนระดบ ไดแก วรรณยกตท 1 วรรณยกตท 5 และวรรณยกตท 6 ในบรบทค าพดตอเนองกลางประโยค

60

49

มการขนตกนอยลงกวาในบรบทค าพดเดยว นอกจากน ผลการเปรยบเทยบสทลกษณะของวรรณยกตในทกบรบทของผบอกภาษากลมวยรนและกลมผสงอายพบวา ทกหนวยเสยงมจ านวนหนวยเสยงยอยทมความใกลเคยงกน อยางไรกด ผลการศกษายงแสดงใหเหนวา หนวยเสยงในภาษาวยรนจะม สทลกษณะหลากหลายกวาภาษาผสงอาย เนองจากไดรบอทธพลจากภาษาค าเมองล าพน และภาษาไทยกร ง เทพฯ ระบบเส ยงวรรณยกตข า งตนสามารถแสดงด วยกลองวรรณยก ต ไดดงตารางท 2.30 ตารางท 2.30 ระบบวรรณยกตภาษาไทยยองทต าบลปาซาง อ าเภอปาซาง จงหวดล าพน โดยใชกลองวรรณยกต ดดแปลงจาก ดศราพร สรอยญาณะ (2552, น. 65)

A B C DL DS






3 ว. 2


4


ต าระดบ

ว. 6 สงตก

ว. 4 กลางคอนขางต าระดบ

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาไทยยองทงหมดขางตน

จะเหนไดวา เสยงวรรณยกตภาษาไทยยองมจ านวน 5 หนวยเสยง และ 6 หนวยเสยง รวมทงพบการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบคอ A123-4 และ A12-34 สวนในคอลมน B C DL DS มการแยกเสยงแบบ 123-4 ตลอดจนเสยงวรรณยกตในคอลมน B และ DL จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ อยางไรกด สทลกษณะของเสยงวรรณยกตทปรากฏในงานวจยภาษาไทยยองทงหมดขางตนมทงความเหมอนและความแตกตางกน ทงน สามารถดรายละเอยดการเปรยบเทยบงานวจยของผศกษาทผานมา ไดดงตารางท 2.31

61 ตารางท 2.31 ผลการศกษาภาษาไทยยองของผทศกษาผานมา

62

61

ผวจยไดสรปความเหมอนและความตางของระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอ และภาษาไทยยอง ดงรายละเอยดตอไปน

จากการ พจา รณา เปร ยบ เท ยบการแยก เส ย ง รวม เส ย ง ว รรณย กต ของท ง สามภาษาดงกลาว แสดงใหเหนวา ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 ขณะทภาษาไทยลอและภาษาไทยยองปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบคอ A123-4 และ A12-34 สวนการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน B C DL และ DS ของทงสามภาษาดงกลาวมรปแบบทเหมอนกนคอ 123-4 รวมทงเสยงวรรณยกต ในคอลมน B และ DL จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ อยางไรกตาม ผวจยพบวาภาษาไทยลอและภาษาไทยยองจะปรากฏลกษณะพเศษทแตกตางจากภาษาไทยถนเหนอใน จงหวดแพร กลาวคอ เสยงวรรณยกตทปรากฏในชอง B4 DL4 และ DS4 ของภาษาทงสองดงกลาวจะแสดงเสยงวรรณยกตเดยวกนเสมอ ทงน ผวจยไดแสดงรปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอ และภาษาไทยยองตามล าดบ ดงตารางท 2.32

ตารางท 2.32 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอ และภาษาไทยยอง

จากการสรปผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอ ภาษาไทยลอ และภาษาไทยยองขางตน

ผวจยยงสงเกตเหนวา ผลการศกษาระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรยงคงสอดคลองกบผลการวจยในอดต กลาวคอปรากฏการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 และคอลมน B C DL และ DS แบบ 123-4 รวมทงปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ตลอดจนเสยงวรรณยกตในคอลมน B และ DL จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ

63

61

(พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamornrak, 2013; Davis, 1970; Gardner, 1996; Jones, 1965; Siwaporn Chotecheun, 1986)

สวนผลการศกษาระบบวรรณยกตภาษาไทยลอและภาษาไทยยองของผศกษาทผานมาในชวงระหวางป พ.ศ. 2551-2556 ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A 2 รปแบบคอ A123-4 และ A12-34 (รงวมล รงโรจนสวรรณ, 2551; Chommanad Intajamornrak, 2011, 2013; Kanita Chaimano, 2009) ซงแตกตางไปจากงานวจยในอดตทการแยกเสยงในคอลมน A เปนลกษณะเดนในการจ าแนกภาษาไทยลอและภาษาไทยยอง กลาวคอ ภาษาไทยลอปรากฏ การแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 และภาษาไทยยองปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 (Gedney, 1969 อางถงใน Hudak, 2008, pp. 20-21; Hartmann, 1980, p. 86) ผลการเปรยบเทยบขางตนสะทอนใหเหนถงการเปลยนแปลงของภาษาทก าลงเกดขน ผ วจยเหนวาการสมผสภาษาและการไดรบอทธพลของภาษาใกล เคยง ไดแก ภาษาไทยกรงเทพฯ และภาษาไทยถนเหนอเปนปจจยส าคญทท าใหเกดการแปรและการเปลยนแปลงของทงสองภาษาดงกลาว ทงน ผวจยจงมความเหนวา ลกษณะการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A อาจจะไมใชลกษณะส าคญในการจ าแนกความแตกตางระหวางภาษาไทยลอและภาษาไทยยอง ผวจยไดสนนษฐานวา การจ าแนกภาษาไทยลอและภาษาไทยยองนนขนอยกบปจจยดงตอไปน 1) การเรยกชอตามทองถนเดมทอพยพมา 2) หลกฐานทางภาษาศาสตรอนๆ เชน ระบบพยญชนะ และสระ เปนตน และ 3) ปจจยทนอกเหนอจากหลกฐานทางภาษาศาสตร เชน การแตงกาย และผาซน เปนตน

64

61

บทท 3 วธการวจย

ในบทน ผวจยจะน าเสนอวธการวจย โดยเรมตงแตหวขอท 3.1 การเกบขอมล

ประกอบไปดวย 4 ขนตอน คอ การส ารวจพนท การคดเลอกผบอกภาษา รายการค า และ การบนทกเสยง และล าดบสดทายในหวขอท 3.2 ผวจยจะอธบายรายละเอยดของการวเคราะหขอมลประกอบไปดวย 3 ขนตอน คอ การเตรยมขอมลเพอน ามาวเคราะห การวเคราะหขอมล และ การเปรยบเทยบผลการวเคราะหเสยงวรรณยกตในจงหวดแพร

3.1 การเกบขอมล

การเกบขอมลแบงออกเปน 4 ขนตอน คอ การส ารวจพนท การคดเลอกผบอกภาษา รายการค า และการบนทกเสยง

3.1.1 การส ารวจพนท กอนการคดเลอกผบอกภาษา ผวจยเขาไปสงเกตการณและส ารวจพนทในบรเวณท

ผวจยจะเกบขอมลภาษา นอกจากน ผวจยไดเลงเหนสถานทซงเหมาะแกการเกบขอมล อนได แก สถานทราชการ วด และชมชน ทงน ผวจยก าหนดจดเกบขอมลโดยใชเขตอ าเภอเปนเกณฑ ในการศกษาทกอ าเภอของจงหวดแพร และใชวธการคดเลอกโดยการเขยนชอทกต าบลของทกอ าเภอแลวจบฉลาก ซงมเงอนไขดงตอไปน 1) จดเกบขอมลตองไมเปนทตงของทวาการอ าเภอ และ 2) จดเกบขอมลตองไมตดอยกบจดเกบขอมลอกอ าเภอหนง32 ส าหรบพนทในการเกบขอมลของ ผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรจ านวน 8 อ าเภอ ไดแก ต าบลน าช า อ าเภอเมองแพร, ต าบลรองกาศ อ าเภอสงเมน, ต าบลแมยางฮอ อ าเภอรองกวาง, ต าบลแมค าม อ าเภอหนองมวงไข, ต าบลแดนชมพล อ าเภอสอง, ต าบลปงปาหวาย อ าเภอเดนชย, ต าบลแมปาน อ าเภอลอง และต าบลแมพง อ าเภอวงชน

3.1.2 การคดเลอกผบอกภาษา ผบอกภาษาในงานวจยครงนแบงออกเปน 2 กลม คอ 1) ผบอกภาษาไทยถนเหนอ

ในจงหวดแพรจ านวน 8 อ าเภอ โดยเกบขอมลจดละ 2 คน เปนจ านวน 16 คน (8 อ าเภอ X 2 คน)

32 ผวจยใชเกณฑในการคดเลอกจดเกบขอมลจากงานวจยของยาใจ มาลยเจรญ (2531, น. 29) ทไดศกษาเรอง “วรรณยกต

ภาษาไทยถนจงหวดอางทองและพระนครศรอยธยา”

65

61

2) ผบอกภาษาในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพรกบต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน จงหวดแพร 33 โดยเกบขอมลจดละ 2 คน จ านวน 4 คน (2 ต าบล X 2 คน) ผบอกภาษาทงสองกลมตองม อายไมต ากวา 50 ป ทมการศกษาไมเกนภาคบงคบ34 นอกจากน กลมผบอกภาษาตองเปน เพศหญงเทานน เนองจากเปนเพศทไมไดยายภมล าเนาไปในตางจงหวดและมแนวโนมทจะอย ในภมล าเนาเดมมากวาเพศชาย รวมถงกลมผบอกภาษาตองมอาชพทคลายคลงกน ตวอยางเชน ท าไรท านา รบจาง เปนตน

3.1.3 รายการค า ผวจยแบงรายการค าออกเปน 2 ชด ไดแก 1) รายการค าเดยว (citation form) และ

2) ขอมลค าพดตอเนอง (connected speech) 1) รายการค าเดยว (citation form) ผวจยไดน ารายการค าศพททดดแปลงจากกลองวรรณยกตเกดนย (Gedney,

1972) จ านวนทงหมด 20 ค า จากงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ทไดศกษาเรอง “Tone variation of Tai Lue spoken in Thailand” ซงรายการค าดงกลาวเปนค าศพทพนฐานทคนแพรใชในชวตประจ าวน ประกอบดวย ค าเรยกญาต สวนตางๆ ของรางกาย สตว พชผกผลไม และ กรยาอาการ เปนตน ดงตารางท 3.1

33 ผบอกภาษาในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงเปนผบอกภาษาคนละกลมกบผบอกภาษากลมท 1 ทงน สาเหตทตอง

เกบขอมล ณ สองต าบลดงกลาว เพอหาค าตอบวาทงสองต าบลใชภาษาตระกลไทถนใดและเปนภาษาถนเดยวกนหรอไม 34การศกษาภาคบงคบ หมายถง การศกษาซงไมนอยกวาสบสองปกอนระดบอดมศกษาเทยบเทากบมธยมศกษาปท 6

(ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ, 2557)

66

61

ตารางท 3.1 รายการค าทดสอบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถน

จากตารางท 3.1 รายการค าทดสอบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถน ประกอบไปดวยค าทม

พยญชนะตนเดยว /pʰ p b tʰ/ เสยงสระยาว, สน /aː a/ และพยญชนะทาย /p t k/ ซงตารางขางตนสามารถแบงลกษณะโครงสรางของค าเปนได 2 แบบ คอ 1) ลกษณะโครงสรางแบบ

พยางคเปด (CVV) ของค าเปนในคอลมน ABC1-4 จะมเสยงสระยาว /aː/ 2) ลกษณะโครงสรางแบบ

พยางคปด (CVC) ของค าตายในคอลมน DL1-4 และ DS1-4 จะมสระเสยงยาว /aː/ และ

สระเสยงสน /a/ รวมไปถงพยญชนะทายเปนเสยงกก /p t k/ ทงน สาเหตทผวจยเลอกใชค าศพทท

เปนสระเสยง /a aː/ เนองจากเสยงทงสองดงกลาว ปรากฏในค าไทยทใชอยในชวตประจ าวนเปนจ านวนมากเมอเทยบกบสระอนๆ (ธระพนธ เหลองทองค า และคณะ, 2554, น. 122) ซงในการก าหนดทงเสยงพยญชนะ สระ และโครงสรางใหอย ในประเภทเดยวกนจะเปนประโยชน ตอการเกบขอมล กลาวคอเพอปองกนการผดพลาดในการวเคราะหดวยวธการทางกลสทศาสตรหรอการแปรของคาดงกลาว

2) ขอมลค าพดตอเนอง (connected speech) การเกบขอมลค าพดตอเนองเปนการเกบขอมลเพมเตมจากต าบลบานถนและ

ต าบลพระหลวงเทานน เนองจากในการเกบขอมลภาคสนามเบองตน ผวจยพบวาการออกเสยงค าเดยวและการออกเสยงค าพดตอเนองท เปนธรรมชาตของผบอกภาษาในต าบลพระหลวงม การออกเสยงทแตกตางกน เพอความสมดลในการวเคราะหขอมล ผวจยจงเกบขอมลค าเดยวและ

67

61

ขอมลค าพดตอเนองของทงสองต าบลดงกลาว 35 ผวจยเกบขอมลทเปนค าพดตอเนอง โดยให ผบอกภาษาเลาเรองตางๆ เชน เรองการด าเนนชวต กจกรรมทท าในแตละวน การประกอบอาชพ ความเชอประเพณตางๆ ครอบครว เปนตน ผวจยมเกณฑในการเลอกค าทจะน ามาวเคราะห ดงน 1) ใชการหยดเวนระยะ (pause) ของผบอกภาษาเปนเกณฑในการตดแบงประโยค (วไลลกษณ จวราหะวงศ, 2544, น. 37) 2) ค าทดสอบจะตองมลกษณะโครงสรางแบบพยางคเปด (CVV) และโครงสรางพยางคแบบปด (CVC) ทเปลงเสยงชดเจน 3) ค าทดสอบจะตองเปนค าพยางคเดยวทไดรบการลงเสยงหนกในประโยค เนองจากวรรณยกตในพยางคเสยงหนกจะมระดบการขนลงของเสยงชดเจนกวาพยางคเสยงเบา (Gandour et al., 1966 อางถงใน ปนษฐา ประธานเกยรต, 2544, น. 31) และ 4) ค าทดสอบจะตองปรากฏในรปประโยคบอกเลาเทานน เนองจากลกษณะของรปประโยคทแตกตางกนมอทธพลตอการแปรเปลยนของเสยงวรรณยกต (ดารณ กฤษณะพนธ, 2538) ซงการก าหนดเกณฑเลอกค าในการวเคราะหจะท าใหผลของขอมลเปนระบบและนาเชอถอ

3.1.4 การบนทกเสยง ในการบนทกเสยงค าเดยว ผวจยเตรยมรายการบตรค าขนาด 4X6 นว ทมรปชดเจน

จ านวน 20 ค า โดยเกบขอมลจากบตรค าทดดแปลงจากกลองวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) ในระหวางเกบขอมล ผวจยยงแสดงทาทางประกอบตลอดจนสมมตสถานการณ เพอชวยให ผบอกภาษาเขาใจความหมายของค าทตองการไดชดเจนมากยงขน ผวจยใชเครองบนทกเสยงยหอ Sony รน ICD-UX543F กอนทจะบนทกเสยงผบอกภาษานน ผวจยจะท าการซกซอมกบผบอกภาษา รวมถงก าหนดใหผบอกภาษาออกเสยงค าทดสอบภาษาไทยถน36 ค าละ 9 ครง ดงนนจ านวนค าเดยวทบนทกมจ านวนทงสน 3,600 ค า (20 คน X 20 ค า X 9 ครง)37 ซงจะคดเลอกการบนทกเสยงค าเดยวทมคณภาพเพอใชในการวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 1,200 ค า (20 คน X 20 ค า X 3 ครง) สวนการบนทกเสยงค าพดตอเนอง ผวจยใหผบอกภาษาเลาเรองตางๆ เชน เรองการด าเนนชวตกจกรรมทท าในแตละวน การประกอบอาชพ ความเชอประเพณตางๆ ครอบครว เปนตน ซงวธการดงกลาวเปนการเกบขอมลในลกษณะทเปนธรรมชาต อกทงชวยให

35 ทงน สาเหตทผวจยไมไดศกษาค าพดตอเนองในภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร เนองจากการเกบขอมลภาคสนาม

เบองตน ผวจยไมพบความแตกตางในการออกเสยงระหวางค าพดเดยวและค าพดตอเนองของผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 36 ผบอกภาษาในจงหวดแพรทง 8 อ าเภอออกเสยงดวยภาษาไทยถนเหนอ สวนผบอกภาษาต าบลบานถนและต าบล

พระหลวงออกเสยงดวยภาษาไทยลอ 37 ในการล าดบรายการค าทดสอบนน ผวจยไดน าค ามาจบฉลากเพอไมใหเสยงวรรณยกตเรยงตอกน ซงมล าดบดงตอไปน

“ปา” “บตร” “ปา” “ทา” “ปาก” “บา” “ทก” “บาน” “ผาก” “บา” “ผา” “ผา” “ทาก” “ปา” “ทา” “ผก” “บาด” “ทา” “ปก” และ “ผา” สวนการบนทกเสยง ผวจยก าหนดใหผบอกภาษาออกเสยงค าทดสอบค าละ 3 ครงตอ 1 ชด ตวอยางเชน “ปา” (จ านวน 3 ครง) ท าในลกษณะเดยวกนจนถงค าวา “ผา” (จ านวน 3 ครง)

68

61

ผบอกภาษาไมรสกตงเครยดขณะเกบขอมล ผวจยใชเวลาในการเกบขอมลทเปนค าพดตอเนองประมาณ 15-20 นาท นอกจากน ในขณะทบนทกเสยงทงค าเดยวและค าพดตอเนอง ผวจยจะจดบนทกขอมลดวยสทอกษร (IPA) พรอมทงจดค าอธบายเพมเตมจากผบอกภาษา

3.2 การวเคราะหขอมล

ผวจยแบงขนตอนในการวเคราะหขอมลออกเปน 3 ขนตอน ไดแก การเตรยมขอมลเพอน ามาวเคราะห การว เคราะหขอมล และการเปรยบเทยบผลการว เคราะห เสยงวรรณยกต ในจงหวดแพร

3.2.1 การเตรยมขอมลเพอน ามาวเคราะห เมอไดเสยงทบนทกมาแลว ผวจยจะตดเสยงแวดลอมรบกวนออกไปโดยใชโปรแกรม

Goldwave เวอรชน 5.58 เ พอให เหลอขอมลทม เส ยงพดของผบอกภาษาให ชดเจนมากทสด และน ารายการค าทดสอบทไดบนทกไวมาตดค าโดยใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) จากนนผวจยจะน าขอมลของผบอกภาษาแตละคนมาวเคราะหและเปรยบเทยบตอไป

3.2.2 การวเคราะหขอมล ในงานวจยครงนแบงการวเคราะหขอมลออกเปน 2 สวนคอ ค าพดเดยว และ

ค าพดตอเนอง ขนตอนการวเคราะหในแตละสวนจะมรายละเอยดดงตอไปน 3.2.2.1 ค าพดเดยว วธการวเคราะหค าพดเดยวแบงออกเปน 2 ขนตอน ดงน

(1) การวเคราะหระบบเสยงวรรณยกต ในการวเคราะหระบบเสยงวรรณยกต ผวจยจะวเคราะหดวยการฟงและ

ใชกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) เปนเครองมอ โดยผวจยจะวเคราะหระบบเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาทละคน และน าเสนอภาพรวมของระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงในรปแบบกลองเสยงวรรณยกต

(2) การวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกต การวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตนน ผวจยใชโปรแกรมวเคราะห

คลนเสยง (praat) ในการวเคราะหหาคาความถมลฐาน ตลอดจนก าหนดคาความถมลฐานโดย การปรบคาระยะเวลาของเสยงวรรณยกตใหเทากนทกค า (normalization of duration) และ วดคาความถมลฐานทกชวง 10% ไปจนถง 100% รวมทงหมด 11 จด นอกจากน ผวจยใชวธวดตงแตจดเรมตนของเสยงสระ (vowel onset) จนถงจดสนสดของเสยงสระ (vowel offset) จากค าทดสอบ

69

61

จ านวน 20 ค า ค าละ 3 ครง โดยเลอกค าทเปลงเสยงชดเจนและถกตองจากค าทไดบนทกไวค าละ 9 ครง (3 ค า X 3 ครง) จากผบอกภาษาทงหมด 20 คน38 รวมค าทดสอบจ านวนทงสน 1,200 ค า (20 ค า X 3 ครง X 20 คน) เมอไดคาความถมลฐานในแตละค าของผบอกภาษาทกคนเรยบรอยแลว จากนนผวจยจะหาคาความถมลฐานเฉลยในแตละค าของผบอกภาษาทงหมดดวยเชนกน หลงจากนนน าคาความถมลฐานของค าทมเสยงวรรณยกตเดยวกนมาเฉลยอกครงเพอเปนตวแทนในการน าเสนอเสยงวรรณยกตนนๆ ตวอยางเชน น าคาเฉลยของค าวา “บาน” (ครงท 1 - ครงท 3) ในชอง A3 และคาเฉลยของค าวา “ทา” (ครงท 1 - ครงท 3) ในชอง A4 ทมเสยงวรรณยกตเดยวกนมาหาคา ความถมลฐานเฉลยเพอเปนตวแทนเสยงวรรณยกตทมสทลกษณะเปนเสยงกลางขน เปนตน ซงผวจยจะใชวธการดงกลาวท าในลกษณะเดยวกนจนครบทกเสยงวรรณยกต

เมอไดคาความถมลฐานเฉลยของตวแทนเสยงวรรณยกตในแตละเสยงแลว ขนตอนตอมา ผวจยจะปรบคาความถมลฐานโดยแปลงคาเฮรตซ (Hz) เปนคาเซมโทน (ST) ซงคาเซมโทนเปนการลดความแตกตางอนเนองมาจากผพดทตางเพศ ตางวย รวมทงแสดงการขนลงของเสยงไดชดเจนมายงขน โดยใชสตรค านวณหาคาเซมโทนคอ 12*log(Hz to be translated/ Hz reference level)/log(2)39

3.2.2.2 ค าพดตอเนอง ในการวเคราะหค าพดตอเนอง ผวจยใชวธการคดเลอกค าทจะน ามาวเคราะห

สทลกษณะของเสยงวรรณยกตตามเกณฑในหวขอ 3.1.3 รายการค า ตลอดจนเลอกค าทมโครงสรางพยางคแบบเปด (CVV) และแบบปด (CVC) ทมเสยงพยญชนะตนสอดคลองกบกลองเสยงวรรณยกตชองละ 1 ค า ซงค าทจะน ามาวเคราะหนนอาจไมใชค าเดยวกนกบค าทดสอบทใชในค าพดเดยว เนองจากการเกบขอมลค าพดตอเนองเปนการเกบขอมลทเปนธรรมชาต ทงน เหตทผวจยเกบขอม ล ค าทดสอบชองละ 1 ค า เปนเพราะผวจยจะน าผลศกษาค าพดตอเนองในทงสองต าบลดงกลาวมาเปรยบเทยบกบค าพดเดยว ฉะนนการศกษาค าพดตอเนองในงานวจยครงน ใชเพอสนบสนนผลการวเคราะหค าพดเดยวในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงเพยงเทานน ส าหรบการวเคราะหหาคาความถมลฐานนน ผวจยใชวธการวเคราะหขอมลเชนเดยวกบค าพดเดยว รวมค าทดสอบจ านวนทงสน 80 ค า (2 ต าบล X 4 คน40 X 20 ค า)

38 ผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรจ านวน 16 คน (8 อ าเภอ X 2 คน) และผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถนและ

ต าบลพระหลวงจ านวน 4 คน (2 ต าบล X 2 คน) 39ผวจยอางองสตรดงกลาวจากงานวจยของศจณฐ จตวรยนนท (2557, น. 13) ซง Hz to be translated คอ

คาความถมลฐานทจะแปลงคา และ Hz reference level คอ คาความถมลฐานต าสดของผบอกภาษา 40 ผบอกภาษาต าบลละ 2 คน

70

61

เมอค านวณหาคาเซมโทนของทกบรบทเรยบรอยแลว ผวจยจะน าขอมลทได ไปสรางเปนกราฟเสนเพอบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต โดยแปลงผลขอมลใหเปนกราฟเสนดวยโปรแกรม excel และปรบเสยงวรรณยกตใหเปนคา 5 ระดบเพอแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกตเชนเดยวกบงานวจยของกลยา ตงศภทย (2533) และดารณ กฤษณะพนธ (2538) กราฟเสนมลกษณะดงน

5 ระดบสง

4 ระดบกลางคอนขางสง 3 ระดบกลาง

2 ระดบกลางคอนขางต า 1 ระดบต า

ภาพท 3.1 การแบงระดบเสยง 5 ระดบในการบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต

นอกจากจะแสดงตวเลขแลว ผวจยจะแบงระดบเสยงในระดบกลางออกเปน 2 สวนคอ สวนบนและสวนลางเพอแสดงรายละเอยดเพมขนจากทใชกนทวไป สวนบนแสดงดวยสญลกษณ [^] และสวนลางแสดงดวยตวเลขโดยไมมสญลกษณใดๆ ซงการแบงระดบเสยงกลางระดบโดยละเอยดนใชในการน าเสนอผลการวเคราะหภาษาไทยลอบรบทค าพดเดยวของผบอกภาษาต าบลพระหลวงเพยงเทานน ทงนสาเหตทผวจยแบงระดบเสยงเพมขนในระดบกลางเปนเสยงกลางระดบบน [3^] และ กลางระดบลาง [3] นน เพอแสดงความแตกตางระหวางเสยงวรรณยกต 2 หนวยเสยง ทปรากฏระดบเสยงใกลเคยงกน41 กราฟเสนมลกษณะดงน

5 ระดบสง

4 ระดบกลางคอนขางสง 3 ระดบกลาง

2 ระดบกลางคอนขางต า 1 ระดบต า

ภาพท 3.2 การแบงระดบเสยงระดบกลางในการบรรยายสทลกษณะของเสยงวรรณยกต

41 สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดในหวขอ 5.1.2.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง

3^ 3

71

61

3.2.3 การเปรยบเทยบผลการวเคราะหเสยงวรรณยกตในจงหวดแพร เมอไดผลการวเคราะหระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอแลว ผวจยจะ

เปรยบเทยบระบบเสยงวรรณยกตในแงของจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทศกษาจาก 8 อ าเภอในจงหวดแพรกบระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงเพอเปรยบเทยบหาความเหมอนและความแตกตาง พรอมทงเปรยบเทยบผลการวเคราะหเสยงวรรณยกตในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง

72

61

บทท 4 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

ในบทน ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาทไดจากการวเคราะหขอมลในบรบทค าพดเดยว

ของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทไดมาจากผบอกภาษาจ านวนทงสน 16 คน (8 อ าเภอ X 2 คน) โดยขอมลทน ามาวเคราะหนนผานขนตอนการคดเลอกตามเกณฑดงทไดกลาวไวในบทท 3

ผวจยแบงการน าเสนอผลการศกษาออกเปน 3 หวขอ ดงน 4.1 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร 4.2 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอใน จงหวดแพร และ 4.3 รายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง

4.1 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

จากการวเคราะหระบบวรรณยกตในบรบทค าพดเดยว ผวจยพบวาระบบวรรณยกตของ

ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ตลอดจนพบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 คอลมน B C DL และ DS แบบ 123-4 ซงผลการศกษาขางตนสอดคลองกบงานวจยในอดต (พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamorntak, 2011, 2013; Gardner, 1996; Jones, 1965) ตลอดจนสามารถกลาวไดวา ผลการศกษาระบบวรรณยกตดงกลาวเปนระบบวรรณยกตตนแบบ42 ทเปนตวแทนของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร เนองจากเปนผลการศกษาทไดมาจากผบอกภาษาจ านวนทงสน 15 คน ซงถอวาเปนผบอกภาษาจ านวนสวนใหญทพบ ประกอบไปดวย ผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย อ าเภอลอง โดยอ าเภอขางตนมผบอกภาษาอ าเภอละ 2 คน (7 อ าเภอ X 2 คน) รวมทงผบอกภาษาอ าเภอวงชน 1 คน ทงนสาเหตทผวจยแยกผลการศกษาของผบอกภาษา อ าเภอวงชนทงสองคนออกจากกนเพราะผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 1 ปรากฏผลการศกษาทจดอยในระบบวรรณยกตตนแบบของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร สวนผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 ปรากฏผลการศกษาทแตกตางไปจากระบบวรรณยกตตนแบบในแงจ านวนเสยงวรรณยกตและ

42 ระบบวรรณยกตตนแบบในทนหมายถง ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทมผลการศกษาสอดคลองกบ

ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผศกษาทผานมา ทงในแงของจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของเสยงวรรณยกต

73

61

การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต อยางไรกด เมอผวจยพจารณาสทลกษณะเสยงวรรณยกตของ ผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 พบวา สทลกษณะของผบอกภาษาคนดงกลาวมลกษณะ ทคลายคลงกบเสยงวรรณยกตตนแบบ แมวาจ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตจะมความแตกตางกตาม จากการสมภาษณขอมลเชงลก ผวจยเหนวาผลการศกษา ของผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 มปจจยทางสงคมเขามาเกยวของจงท าใหขอมลเกด การเปลยนแปลงไปจากระบบวรรณยกตตนแบบ ดวยเหตน ผวจยจงถอวาระบบวรรณยกตของ ผบอกภาษาคนดงกลาวเปนระบบวรรณยกตรปแปรของวรรณยกตตนแบบ ผวจยจะอธบายประเดนดงกลาวโดยละเอยดในหวขอ 4.1.2 ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ทงน ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชแนวคดเรองกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) เปนเครองมอในการเกบขอมลและใชจ านวนของเสยงวรรณยกตเปนเกณฑในการแบงระบบวรรณยกตขางตน ผลการศกษาสามารถน าเสนอในรปแบบกลองเสยงวรรณยกตไดดงตารางท 4.1

ตารางท 4.1 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

4.1.1 ระบบวรรณยกตตนแบบของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ระบบวรรณยกตตนแบบของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรไดมาจากผบอกภาษา

จ านวน 15 คน จากจ านวนผบอกภาษาทผวจยศกษาจ านวนทงสน 16 คน ซงถอวาเปนผลการศกษา

74

61

จ านวนสวนใหญทพบและสามารถเปนตวแทนในภาพรวมของระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรได ระบบวรรณยกตตนแบบของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สามารถอธบายดวยรายละเอยดดงตอไปน

หนวยเสยงวรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าขน [214]

หนวยเสยงวรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย คอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง A34 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขน [45]

หนวยเสยงวรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 และ DL123 สทลกษณะเปนเสยง กลางคอนขางต าระดบ [22]

หนวยเสยงวรรณยกตท 4 ปรากฏในชอง B4 และ DL4 สทลกษณะเปนเสยง กลางตก [31]

หนวยเสยงวรรณยกตท 5 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย คอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ [33] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44]

หนวยเสยงวรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง สงตก [41]

นอกจากน ผ ว จ ยพบลกษณะเดนทปรากฏในระบบวรรณยกตตนแบบของ ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร กลาวคอ หนวยเสยงวรรณยกตในชอง B123-4 และ DL123-4 จะเปนเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ

4.1.2 ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรไดมาจากผบอกภาษา

อ าเภอวงชนคนท 2 เพยงคนเดยวเทานน โดยผลการศกษาดงกลาวมความแตกตางจาก ระบบวรรณยกตตนแบบในแงจ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสย งรวมเสยงวรรณยกต อยางไรกด เมอผวจยพจารณาและเปรยบเทยบผลการศกษาทงสองระบบพบวา สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตรปแปรมลกษณะทคลายคลงกบเสยงวรรณยกตตนแบบ เพยงแตระบบวรรณยกตรปแปรไมปรากฏเสยงวรรณยกตกลางคอนขางต าระดบ [22] จงสงผลใหการล าดบเสยงวรรณยกต มการเปลยนแปลงไป จากการสมภาษณขอมลเชงลกยงไดขอมลเพมเตมวา ผบอกภาษามการตดตอสอสารกบคนภายนอกชมชนในการเขารบการรกษาทโรงพยาบาลเปนประจ าทกเดอน

75

61

รวมทงผวจยสงเกตเหนวา ผบอกภาษามลกษณะการใชภาษาในรปแบบของตนเอง (idiolect) เปนวจนลลาทเกดขนเฉพาะบคคลเทานน ซงปจจยทงสองขางตนท าใหผลการศกษาในคอลมน B และ DL ไมปรากฏการแยกเสยงวรรณยกต ดวยเหตน ผวจยจงถอวาระบบวรรณยกตของผบอกภาษา คนดงกลาวเปนรปแปรทเกดขนจากระบบวรรณยกตตนแบบของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร สามารถอธบายรายละเอยดดงตอไปน

หนวยเสยงวรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงต าขน [114] ซงเปนรปแปรของวรรณยกตท 1 ในระบบวรรณยกตตนแบบ

หนวยเสยงวรรณยกตท 2 ปรากฏในชอง A34 และ DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [24] ซงเปนรปแปรของวรรณยกตท 2 ในระบบวรรณยกตตนแบบ

หนวยเสยงวรรณยกตท 3 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง B1234 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DL1234 สทลกษณะเปนเสยงกลางตก [32] ทงสองสทลกษณะขางตนเปนรปแปรของวรรณยกตท 4 ในระบบวรรณยกตตนแบบ

หนวยเสยงวรรณยกตท 4 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย คอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ [33] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44] ทงสองสทลกษณะขางตนเปนรปแปรของวรรณยกตท 5 ในระบบวรรณยกตตนแบบ

หนวยเสยงวรรณยกตท 5 ปรากฏในชอง C4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง สงตก [41] ซงเปนรปแปรของวรรณยกตท 6 ในระบบวรรณยกตตนแบบ

4.2 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

งานวจยนนอกจากจะศกษาระบบวรรณยกตแลว การศกษาสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเปนหนงวตถประสงคทส าคญของงานวจยฉบบนดวยเชนกน ผวจยวเคราะหขอมลจากการฟงและวธการทางกลสทศาสตรโดยวดคาความถมลฐานดวยโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) จากค าทดสอบทเปนค าเดยวทงหมด 60 ค า (20 ค า X 3 ครง) ตอผบอกภาษา 1 คน ผวจยไดปรบคาระยะเวลาของเสยงวรรณยกตใหเทากนทกค า (normalization of duration) โดยวดคาความถมลฐานทกชวง 10% ไปจนถง 100% รวมทงหมด 11 จด และน าคาเฮรตซทไดมาแปลงเปนคาเซมโทน จากนนผวจยน าขอมลทไดไปสรางกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบ เพอแสดงสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอ

76

61

ผลการศกษาภาพรวมสทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร43 รายละเอยดมดงตอไปน

ภาพท 4.1 สทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ค าเปน (ซาย) และค าตาย (ขวา)

ผลการศกษาภาพรวมสทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอใน

จงหวดแพรไดมาจากการน าเอาตวเลขก ากบสทลกษณะแตละเสยงวรรณยกตของผบอกภาษา แตละคนทมความถในการปรากฏมากทสดมาเปนตวแทนของเสยงประจ าวรรณยกตนนๆ ตวอยางเชน เสยงวรรณยกตท 2 ปรากฏรปแปรของเสยง 4 รปแบบ คอ [24] [25] [35] และ [325] ซงรปแปรแบบ [35] ปรากฏความถมากทสด ผวจยจงเลอกรปแปรดงกลาวมาเปนตวแทนของ เสยงวรรณยกตท 2 เปนตน ทงน สาเหตทผวจยน าเสนอผลการศกษาสทลกษณะตนแบบของภาษาไทยถนเหนอโดยรวมนน เนองจากผลการศกษาของผบอกภาษาไทยถนเหนอทง 15 คน มทศทางของเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตปรากฏในทศทางเดยวกน เพยงแตมความแตกตางกน ในสวนรปแปรของเสยงวรรณยกตเทานน ดวยเหตนเพอไมใหเกดความซบซอนในการน าเสนอขอมล ผวจยจะกลาวถงรายละเอยดของแตละเสยงวรรณยกตในหวขอท 4.3 รายละเอยดของสทลกษณะ ในแตละเสยงตอไป

สทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง แบงเปนวรรณยกตเปลยนระดบ (contour tone) 4 หนวยเสยง คอ วรรณยกตท 1 วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 6

43 ในสวนผลการศกษาสทลกษณะรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดในหวขอ

4.1.2 ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

77

61

วรรณยกตระดบ (level tone) 2 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 544 ผวจยจะใชคาเซมโทนชวง 0-11 ในการน าเสนอสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ซงคาเซมโทน ชวงดงกลาวไดมาจากคาเซมโทนสงสดจากคาเฉลยของผบอกภาษาทง 15 คน สามารถอธบาย ภาพท 4.1 ดงรายละเอยดตอไปน

วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [214]

วรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย ในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน [35] สวนในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงขน [45]

วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปนและค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22]

วรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าเปนและค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก [31]

วรรณยกตท 5 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย ในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางระดบ [33] สวนในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44]

วรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกต เปนเสยงกลางคอนขางสงตก [41] 4.3 รายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง

ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอรายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง โดยจะน าเอา คาเซมโทนแตละเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาอ าเภอเดยวกนมาเฉลยเพอใหไดคาทเปนตวแทน ในการน าเสนอรปแปรวรรณยกตของแตละอ าเภอ45 จากการวเคราะหขอมล ผวจยพบวาจ านวน

44 ในการจ าแนกเสยงวรรณยกต ผวจยใชเกณฑในการแบงวรรณยกตเปลยนระดบ (contour tone) และวรรณยกตระดบ

(level tone) ดงน หากทศทางของเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตไมไดอยในพนทระดบเดยวกน ผวจยจะจ าแนกเสยงวรรณยกตนนเปนเสยงวรรณยกตเปลยนระดบ สวนทศทางของเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตทอยในพนทระดบเดยวกน ผวจยจะถอวาเสยงวรรณยกตนนเปนเสยงวรรณยกตระดบ ซงลกษณะดงกลาวเปนการแบงวรรณยกตในแงทปรากฏทางกายภาพเทานน

45 อยางไรกด ในกรณทรปแปรเสยงวรรณยกตของแตละอ าเภอเหมอนกน ผวจยจะน าเอาคาเซมโทนเฉลยอกครง เพอใหไดคาทเปนตวแทนรปแปรของเสยงวรรณยกตนน ตลอดจนปองกนไมใหเกดความซบซอนในการน าเสนอขอมล

78

61

รปแปรของเสยงวรรณยกตทแตกตางกนเกดจากความมากนอยของการแปรทเกดขน ทงนผวจยน าขอมลทไดไปสรางเปนกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบเทาๆ กน เพอแสดงสทลกษณะของวรรณยกตประกอบกบบรรยายรายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง รวมทง ใชคาเซมโทนชวง 0-12 ในการน าเสนอสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ผวจยจะน าเสนอรายละเอยดของสทลกษณะวรรณยกตตนแบบ ประกอบดวย 6 หนวยเสยง พรอมทงระบพนทรปแปรของสทลกษณะในแตละแบบทมการออกเสยง ดงน

4.3.1 วรรณยกตท 1

วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปน

เสยงกลางคอนขางต าขน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงต าขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตน หรอ จด 0%

ของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงต าประมาณ 2-2.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงเลกนอยและเพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 7 เซมโทน เสยงกลางคอนขางสงประมาณ 8 เซมโทน และเสยงสงประมาณ 10 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 ไดดงน [113] [114] และ [115] ตามล าดบ เสยงวรรณยกตต าขนทม

ภาพท 4.2 สทลกษณะวรรณยกตท 1 (ค าเปน) ซงอยในชอง A1, A2 เชนค าวา “ผา”, “ปลา” ตามล าดบ

พนท 4.1 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ ของเสยงวรรณยกตท 1 (ค าเปน)

79

61

รปแปรแบบ [113] พบในผบอกภาษาอ าเภอเดนชยและอ าเภอวงชน46 เสยงวรรณยกตต าขนทม รปแปรแบบ [114] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพรและอ าเภอลอง และเสยงวรรณยกตต าขนทมรปแปรแบบ [115] พบในผบอกภาษาอ าเภอสงเมน

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตน อยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงเลกนอยและ เพมคาอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 7 เซมโทน และกลางคอนขางสงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 ไดดงน [213] และ [214] ตามล าดบ เสยงวรรณยกตกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [213] พบในผบอกภาษาอ าเภอรองกวาง และเสยงวรรณยกตกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [214] พบในผบอกภาษาอ าเภอหนองมวงไขและอ าเภอสอง

4.3.2 วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปน

เสยงกลางขน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอย

ในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงเลกนอยและ

46 ในทน “ผบอกภาษาอ าเภอวงชน” หมายถง ผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 1 เทานน

ภาพท 4.3 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าเปน) ซงอยในชอง A3, A4 เชนค าวา “บาน”, “ทา” ตามล าดบ


80

61

เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 คอ [24] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย และอ าเภอวงชน

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางระดบประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงเลกนอยและเพมคาอยางตอเนองจนถงระดบเสยงสงประมาณ 11 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 คอ [35] พบในผบอกภาษาอ าเภอสงเมนและอ าเภอลอง

ภาพท 4.4 สทลกษณะวรรณยกตท 2 (ค าตาย) ซงอยในชอง DS1, DS2, DS3 เชนค าวา “ผก”, “ปก”, “บตร” ตามล าดบ

พนท 4.3 ต าแหนงแสดงบรเวณทมการออกเสยงรปแปรแบบตางๆ ของเสยงวรรณยกตท 2 (ค าตาย)

81

61

สวนวรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสน47 สทลกษณะโดยรวมของ เสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขนเชนเดยวกบค าเปน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต3 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน

รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตน อยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขน อยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 8 เซมโทน และเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 11 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 ไดดงน [23] และ [24] ตามล าดบ เสยงวรรณยกตกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [23] พบในผบอกภาษา อ าเภอเดนชย และเสยงวรรณยกตกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [24] พบในผบอกภาษา อ าเภอสองและอ าเภอวงชน

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกต รปแปรท 2 คอ [34] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข และอ าเภอลอง

รปแปรท 3 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 8 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขน อยางตอเนองจนถงระดบเสยงสงประมาณ 13 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 3 คอ [45] พบในผบอกภาษาอ าเภอสงเมน

47 ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-14 ส าหรบอธบายรายละเอยดของวรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสน ทงนสาเหตท

คาเซมโทนเกน 12 นน เกดจากคณสมบตของพยญชนะตนเสยงไมกอง (ค าวา “ผก” /ph k ในชอง DS1 และ “ปก” /p k ในชอง DS2) และพยญชนะทายเสยงไมกอง (ค าวา “ผก” ph k/ ในชอง DS1 และ “ปก” p k/ ในชอง DS2 และ “บตร”

b t/ ในชอง DS3) สงผลท าใหคาสระมความถมลฐานสงขน (ผณนทรา ธรานนท, 2556, น. 15) ตลอดจนโครงสรางพยางคทม

สระเสยงสนตามดวยเสยงกก (CVS) จะสงผลท าใหคาสระมความถมลฐานสงขน เนองจากโครงสรางพยางคดงกลาวจะมคาระยะเวลานอยกวาพยางคประเภทอนๆ (รจนา พนจารมณ, 2533 อางถงใน ธระพนธ เหลองทองค า และคณะ, 2554, น. 148) นอกจากน การออกเสยงค าพดเดยวของผบอกภาษาเปนหนงปจจยทท าใหคาความถมลฐานเพมขนไดเชนกน เนองจากการออกเสยงค าพดเดยวเปนวจนลลาแบบรตว

82

61

4.3.3 วรรณยกตท 3 วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยง

กลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3-5 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของ เสยงวรรณยกตท 3 คอ [22] พบในผบอกภาษาทกอ าเภอของจงหวดแพร

ภาพท 4.5 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าเปน) ซงอยในชอง B1, B2, B3 เชนค าวา “ผา”, “ปา”, “บา” ตามล าดบ


83

61

สวนวรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะโดยรวมของ

เสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบเชนเดยวกบค าเปน ซงผลการศกษาปรากฏ เสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน

รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3.5-4 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 คอ [22] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย และอ าเภอลอง

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ ลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าประมาณ 2 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกต รปแปรท 2 คอ [21] พบในผบอกภาษาอ าเภอวงชน

ภาพท 4.6 สทลกษณะวรรณยกตท 3 (ค าตาย) ซงอยในชอง DL1, DL2, DL3 เชนค าวา “ผาก”, “ปาก”, “บาด” ตามล าดบ


84

61


กลางตก ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอย

ในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 0 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 คอ [21] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอเดนชย และอ าเภอลอง

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6-7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 0 เซมโทน และเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 ไดดงน [31] และ [32] ตามล าดบ เสยงวรรณยกตกลางตกทมรปแปรแบบ [31] พบในผบอกภาษาอ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง และอ าเภอสอง และเสยงวรรณยกตกลางตก ทมรปแปรแบบ [32] ปรากฏในผบอกภาษาอ าเภอวงชน

ภาพท 4.7 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าเปน) ซงอยในชอง B4 เชนค าวา “ทา”


85

61

สวนวรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะโดยรวมของเสยง

วรรณยกตเปนเสยงกลางตกเชนเดยวกบค าเปน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน

รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตน อยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 0 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกต รปแปรท 1 คอ [21] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย และอ าเภอวงชน

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 1 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 คอ [31] พบในผบอกภาษาอ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง และอ าเภอลอง

ภาพท 4.8 สทลกษณะวรรณยกตท 4 (ค าตาย) ซงอยในชอง DL4 เชนค าวา “ทาก” และ “ทาบ”


86

61


กลางระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางประมาณ 5-6 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตท 5 คอ [33] พบในผบอกภาษาทกอ าเภอในจงหวดแพร

ภาพท 4.9 สทลกษณะวรรณยกตท 5 (ค าเปน) ซงอยในชอง C1, C2, C3 เชนค าวา “ผา”, “ปา”, “บา” ตามล าดบ


87

61

สวนวรรณยกตท 5 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะโดยรวมของ

เสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางระดบเชนเดยวกบค าเปน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน

รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6-7 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 คอ [33] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง และอ าเภอเดนชย

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 7-9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 คอ [44] พบในผบอกภาษาอ าเภอสอง อ าเภอลอง และอ าเภอวงชน

ภาพท 4.10 สทลกษณะวรรณยกตท 5 (ค าตาย) ซงอยในชอง DS4 เชนค าวา “ทก”


88

61

4.3.6 วรรณยกตท 6 วรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปน

เสยงสงตก ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบ

เสยงกลางประมาณ 7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าประมาณ 1 เซมโทน และเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 ไดดงน [31] และ [32] ตามล าดบ เสยงวรรณยกตกลางตกทมรปแปรแบบ [31] พบในผบอกภาษาอ าเภอสองและอ าเภอเดนชย และเสยงวรรณยกตกลางตกทมรปแปรแบบ [32] พบในผบอกภาษาอ าเภอเมองแพรและอ าเภอรองกวาง

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 9 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าประมาณ 2 เซมโทน และเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 ไดดงน [41] และ [42] ตามล าดบ เสยงวรรณยกตกลางคอนขางสงตกทมรปแปรแบบ [41] พบในผบอกภาษาอ าเภอลองและอ าเภอวงชน และเสยงวรรณยกตกลางคอนขางสงตกทมรปแปรแบบ [42] พบในผบอกภาษา อ าเภอสงเมนและอ าเภอหนองมวงไข

พนท 4.10 ต าแหนงแสดงบรเวณทม การออกเสยงรปแปรแบบตางๆ ของ เสยงวรรณยกตท 6 (ค าเปน)

ภาพท 4.11 สทลกษณะวรรณยกตท 6 (ค าเปน) ซงอยในชอง C4 เชนค าวา “ทา”

89

61

ผวจยไดสรปภาพรวมผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรออกเปน 4 ประเดน ดงน 1) จ านวนเสยงวรรณยกต และการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ในภาพรวม 2) ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกต 3) ภาพรวมของเสยงวรรณยกต และ 4) การเปรยบเทยบ ผลการศกษาของผวจยกบผลการศกษาทผานมา

(1) จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ในภาพรวม

ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทไดมาจากผบอกภาษา ทง 8 อ าเภอ ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 ซงผลการศกษาขางตนสอดคลองกบงานวจยในอดต (พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamornrak, 2011, 2013; Gardner, 1996; Jones, 1965) นอกจากน ผวจยพบวา ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง กลาวไดวาระบบวรรณยกตของผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 เปนระบบวรรณยกตรปแปรทมาจากระบบวรรณยกตตนแบบ ดงทไดเสนอรายละเอยดไวแลวในหวขอ 4.1.2 ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร สามารถน าเสนอผลการศกษาจ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในภาพรวม ไดดงตารางท 4.2

90

61

ตารางท 4.2 ระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอจงหวดแพรในภาพรวม

(2) ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกต ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอภาพรวมสทลกษณะตนแบบภาษาไทยถนเหนอ

ในจงหวดแพร โดยผลการศกษาดงกลาวไดมาจากการน าเอาตวเลขก ากบสทลกษณะทมความถ ในการปรากฏมากทสดของผบอกภาษาทง 8 อ าเภอ รวมทงสน 15 คน มาเปนตวแทนประจ าเสยงวรรณยกตนนๆ ทงน สาเหตทผวจยน าเสนอสทลกษณะโดยรวม เนองจากเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาปรากฏไปในทศทางเดยวกน ตลอดจนเพอไมใหเกดความซ าซอน ในการน าเสนอขอมล ผวจยไดสรปผลการศกษาดงกลาวดวยเครองหมายแสดงสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอไดดงตารางท 4.3

91

61

ตารางท 4.3 ภาพรวมสทลกษณะตนแบบของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

ระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สวนสทลกษณะของแตละเสยงวรรณยกต สามารถอธบายรายละเอยด ไดดงน

วรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าขน [214] ตวอยางเชนค าวา “ห” “ผา” “ตา” และ “ปลา”

วรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง A34 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35] ตวอยางเชนค าวา “บาน” “บน” “ทา” “มอ” และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขน [45] ตวอยางเชนค าวา “ผก” “หก” “ปก” “กบ” “บตร” “อก”

วรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 และ DL123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] ตวอยางเชนค าวา “ผา” “ส” “ปา” “ไก” “บา” “ดา” “ผาก” “ศอก”“ปาก”“ตอก” “บาด” “ดอก”

วรรณยกตท 4 ปรากฏในชอง B4 และ DL4 สทลกษณะเปนเสยงกลางตก [31] ตวอยางเชนค าวา “ทา” “นง” “ทาก” “เลอด”

B = DL

92

61

วรรณยกตท 5 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ [33] ตวอยางเชนค าวา “ผา” “ขาว” “ปา” “กลวย” “บาน” “ดาย” และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44] ตวอยางเชนค าวา “ทก” “วด”

วรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง สงตก [41] ตวอยางเชนค าวา “ทา” “น า”

(3) ภาพรวมของเสยงวรรณยกต ผลการวเคราะหขอมล ท าใหทราบวา สทลกษณะของวรรณยกตตนแบบ

ในแตละเสยงปรากฏการแปรของเสยงวรรณยกตทหลากหลาย เนองจากผลการศกษาดงกลาว ไดมาจากผบอกภาษาจ านวนทงสน 15 คน ทงน ผลการศกษายงแสดงใหเหนวา จ านวนรปแปรของเสยงวรรณยกตทแตกตางกนเกดจากความมากนอยของการแปรทเกดขน ผวจยไดสรปผลการศกษาดงกลาวดวยเครองหมายแสดงสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบ กลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอไดดงตารางท 4.4

93

61

ตารางท 4.4 สทลกษณะรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร48

จากตารางท 4.4 ผวจยสามารถอธบายรายละเอยดผลการศกษารปแปร

ของเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ไดดงน เสยงวรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 ม 2 รปแปรคอ 1) สทลกษณะเปน

เสยงต าขนทมรปแปรแบบ [113] [114] และ [115] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [213] และ [214] ตวอยางเชนค าวา “ผา” “ปลา”

เสยงวรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง A34 ม 2 รปแปร คอ 1) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [24] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางขนทมรปแปรแบบ [35] ตวอยางเชนค าวา “บาน” “ทา” และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 ม 3 รปแปรคอ 1) สทลกษณะเปน

48 จากตารางท 4.4 แมวาตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตท 4 และ วรรณยกตท 6 จะเหมอนกน

แตทงสองวรรณยกตดงกลาวไมใชเสยงวรรณยกตเดยวกน ซงผวจยจะกลาวรายละเอยดไวในสวนของตารางท 4.5 ตอไป

94

61

เสยงกลางคอนขางต าขนทมรปแปรแบบ [23] และ [24] 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางขนทม รปแปรแบบ [34] และ 3) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขนทมรปแปรแบบ [45] ตวอยางเชนค าวา “ผก” “ปก” “บตร”

เสยงวรรณยกตท 3 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง B123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] ตวอยางเชนค าวา “ผา” “ปา” “บา” และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DL123 ม 2 รปแปรคอ 1) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าตก [21] ตวอยางเชนค าวา “ผาก” “ปาก” “บาด”

เสยงวรรณยกตท 4 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง B4 ม 2 รปแปรคอ 1) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตกทมรปแปรแบบ [21] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางตกทมรปแปรแบบ [31] และ [32] ตวอยางเชนค าวา “ทา” และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DL4 ม 2 รปแปร คอ 1) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตกทมรปแปรแบบ [21] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางตกทมรปแปรแบบ [31] ตวอยางเชนค าวา “ทาก” “ทาบ”

เสยงวรรณยกตท 5 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ [33] ตวอยางเชนค าวา “ผา” “ปา” “บา” และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS4 ม 2 รปแปรคอ 1) สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ [33] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44] ตวอยางเชนค าวา “ทก”

เสยงวรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 ม 2 รปแปรคอ 1) สทลกษณะเปนเสยงกลางขนทมรปแปรแบบ [31] และ [32] และ 2) สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขนทม รปแปรแบบ [41] และ [42] ตวอยางเชนค าวา “ทา”

นอกจากน ผ วจยไดสรปผลการศกษารปแปรเสยงวรรณยกตของ ผบอกภาษาทง 15 คน เพอพจารณาและเปรยบเทยบรปแปรของวรรณยกตบางเสยงทปรากฏตวเลขก ากบสทลกษณะทเหมอนกนหรอใกลเคยงกน สามารถน าเสนอดวยตารางตอไปน

95

61

ตารางท 4.5 รปแปรของเสยงวรรณยกตตนแบบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร49

จากตารางท 4.5 แสดงใหเหนวา วรรณยกตท 1 ของผบอกภาษาทกคนจะ

มเสยงวรรณยกตทต ากวาวรรณยกตท 2 เสมอ ตวอยางเชน หากผบอกภาษาออกเสยงวรรณยกตท 1 เปนเสยงกลางคอนขางต าขน [214] เสยงวรรณยกตท 2 ในผบอกภาษาคนเดยวกนจะออกเสยงวรรณยกตท 2 เปนเสยงกลางขน [35] ในกรณเดยวกน วรรณยกตท 4 ของผบอกภาษาทกคนจะมเสยงวรรณยกตทต ากวาวรรณยกตท 6 เสมอ ตวอยางเชน หากผบอกภาษาออกเสยงวรรณยกตท 4 เปนเสยงกลางขน [31] เสยงวรรณยกตท 6 ในผบอกภาษาคนเดยวกนจะออกเสยงวรรณยกตท 6 เปนเสยงกลางคอนขางสงขน [41] ทงนเปนทนาสงเกตวา ระดบเสยงของผบอกภาษาแตละคน ไมเทากน จงสงผลใหตวเลขก ากบสทลกษณะวรรณยกตของผบอกภาษาแสดงผลในระดบเสยง ทแตกตางกน

(4) การเปรยบเทยบผลการศกษาของผวจยกบผลการศกษาทผานมา หลงจากทไดสรปผลการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอใน

จงหวดแพร ดงทไดกลาวไวแลวขางตนนน ผวจยยงไดเปรยบเทยบผลการศกษาระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรกบงานวจยทผานมาพบวา ผลการศกษาในครงนมความสอดคลอง ทงในแงระบบเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนสทลกษณะของเสยงวรรณยกต อยางไรกด ผวจยไดแสดงถงความเหมอนและความตางระหวางผลการศกษาของผวจยและ ผศกษาทผานมา ดงหวขอตอไปน

49 ผวจยใชเสน เปนสญลกษณในการแสดงตวแทนของแตละเสยงวรรณยกต

96

61

(1) จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต จ านวนเสยงวรรณยกตตนแบบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผวจย

ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 ซงสอดคลองกบงานวจยทศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทผานมา (พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamornrak, 2013; Gardner, 1996; Jones, 1965) นอกจากน ผลการศกษาของผวจยพบขอแตกตาง บางประการ กลาวคอ ระบบวรรณยกตรปแปรในผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B1234 C123-4 DL1234 และ DS123-4 อยางไรกด เมอพจารณาเชงเปรยบเทยบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตตนแบบและรปแปรจะพบวา สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตท งสอง มความเหมอนกน ดงทผวจยไดกลาวรายละเอยดไวในหวขอ 4.1.2 ระบบวรรณยกตรปแปรของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ดวยเหตน ผวจยจงถอวาระบบวรรณยกตของผบอกภาษา คนดงกลาว เปนระบบวรรณยกตรปแปรของวรรณยกตตนแบบ

(2) ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกต ในสวนน ผวจยจะน าผลการศกษาของ Gardner (1996) และ

Chommanad Intajamornrak (2013) มาเปรยบเทยบกบผลการศกษาของผวจย เนองจาก ผลการศกษาของผศกษาทงสองดงกลาวศกษาเสยงวรรณยกตดวยวธการทางกลสทศาสตรทใชโปรแกรมคอมพวเตอรในการวเคราะหขอมล50 ตลอดจนเปนงานวจยฉบบลาสดทไดมการศกษาเสยงวรรณยกตในจงหวดแพร จากการเปรยบเทยบพบวา ภาพรวมสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ตลอดจนทศทางของกราฟเสนแสดงเสยงวรรณยกตมความใกลเคยงกน นบไดวาผลการศกษาของผวจยทปรากฏยงคงรกษารปแบบเชนเดยวกบงานวจยในอดตและสนบสนนงานวจยทผานมาเชนเดยวกน อยางไรกด ผลการศกษาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตในค าตายของ Gardner (1996) แสดงเสยงวรรณยกตยอยในชอง DL4 ทมความแตกตางไปจากงานวจยอนคอ สทลกษณะในชองดงกลาวมสทลกษณะทใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 6 ในขณะทผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2011) และผลการศกษาของผวจยแสดงใหเหนวา สทลกษณะชอง DL4 ในค าตายมสทลกษณะทเหมอนกบวรรณยกตท 4 ตลอดจนเสยงวรรณยกตในชอง B และ DL จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ ในดานการน าเสนอเสยงวรรณยกต ผวจยน าขอมลทไดไปสรางกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบเทาๆ กน เพอท าใหเหนผลการศกษาทเปนรปธรรมของเสยงวรรณยกตไดชดเจน

50 โปรแกรมแมคเซซล (McCECIL) และพราท (praat) ตามล าดบ

97

61

และสะดวกตอการเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตมากยงขน ทงน งานวจยทงสองดงกลาวไมไดแบง การน าเสนอเสยงวรรณยกตออกเปน 5 ระดบ จงไมสามารถทราบถงระดบเสยงวรรณยกตโดย ละเอยดได ผลการเปรยบเทยบขางตนสามารน าเสนอไดดงตารางท 4.6

ตารางท 4.6 ผลการเปรยบเทยบระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผวจยและผทศกษาผานมา

98

61

บทท 5 ภาษาไทยลอในจงหวดแพร

งานวจยนนอกจากจะศกษาภาษาไทยถนเหนอทเปนหนงในภาษาตระกลไทแลว

ผวจยสนใจทจะศกษาภาษาไทยลอท ใช ในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงดวยเชนกน จากการเกบขอมลภาคสนามพบประเดนทนาสนใจคอ ภาษาไทยลอของทงสองต าบลดงกลาวป ร า ก ฏ ผ ล ก า ร ศ ก ษ า ท แ ต ก ต า ง ก น แ ม ว า จ ะ เ ป น ภ า ษ า ไ ท ย ล อ เ ห ม อ น ก น นอกจากน ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษาระบบวรรณยกตภาษาไทยลอของทงสองต าบลดงกลาวกบระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรพบวา จ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต และสทลกษณะของวรรณยกตปรากฏทงความเหมอนและ ความตาง ท งนผลการศกษาภาษาไทยลอของสองต าบลดงกลาวไมไดจดอย ในถนเดยวกบ ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ซงผวจยจะอธบายรายละเอยดในบทท 6 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะตอไป

อยางไรกด ผวจยสงเกตเหนวาการออกเสยงในภาษาไทยลอบรบทค าพดเดยว และค าพดตอเนองของต าบลบานถนและต าบลพระหลวงมลกษณะทแตกตางกนออกไป ดวยเหตน ผ วจย เลอกทจะศกษาเสยงวรรณยกต ในบ รบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง เพอทจะพสจนวา ภาษาไทยลอทงสองถนมความเหมอนหรอตางกนอยางไร ตลอดจนภาษาทงสองเปนภาษาถนเดยวกนหรอไม ผวจยแบงการน าเสนอผลการศกษาออกเปน 2 หวขอหลกคอ 5.1 บรบทค าพดเดยว และ 5.2 บรบทค าพดตอเนอง

5.1 บรบทค าพดเดยว

ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาทไดจากการวเคราะหค าพดเดยวของ ผบอกภาษาไทยลอในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพรและต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมนทไดมาจาก ผบอกภาษาจ านวน 4 คน (2 ต าบล X 2 คน) ผวจยใชต าบลเปนเกณฑในการแบงขอมลทจะน าเสนอ เนองจากผลการศกษาทปรากฏมความแตกตางกนดานจ านวนเสยง และสทลกษณะของเสยงวรรณยกต สามารถแบงหวขอในการน าเสนอ ดงรายละเอยดตอไปน

99

61

5.1.1 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยลอในต าบลบานถน จากการว เ คราะห ระบบวรรณย กต ภ าษา ไทยล อท ใ ช พ ด ในต าบลบ านถ น

อ าเภอเมองแพรของผบอกภาษาจ านวน 2 คนในบรบทค าพดเดยวพบวา ระบบวรรณยกตของ ผบอกภาษาทงสองปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชแนวคดเรองกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) เปนเครองมอในการเกบขอมลและนบจ านวนหนวยเสยงวรรณยกต ผลการศกษาสามารถน าเสนอในรปแบบกลองเสยงวรรณยกตไดดงตารางท 5.1

ตารางท 5.1 รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอ ต าบลบานถน

จากตารางท 5.1 แสดงใหเหนการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตแบบ

A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สามารถอธบายดวยรายละเอยดดงตอไปน หนวยเสยงวรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง

ต าขน [214] หนวยเสยงวรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1

ปรากฏในชอง A34 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [34] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35]

หนวยเสยงวรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 DL123 และ DS4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22]

100

61

หนวยเสยงวรรณยกตท 4 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง B4 และ C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DL4 สทลกษณะเปนเสยงกลางตก [32]

หนวยเสยงวรรณยกตท 5 ปรากฏในชอง C4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง สงตก [42]

นอกจากน ผวจยพบลกษณะเดนทปรากฏในระบบวรรณยกตภาษาไทยลอทใชพดในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร กลาวคอ หนวยเสยงวรรณยกต B123 และ DL123 จะเปนเสยงวรรณยกตเดยวกนเสมอ ตลอดจนเสยงวรรณยกตในชอง B4 C123 และ DL4 จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกน

5.1.1.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ

ต าบลบานถน โดยผวจยน าเอาคาเซมโทนแตละเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาต าบลบานถน ทงสองคนมาเฉลยเพอใหไดคาทเปนตวแทนในการน าเสนอ ผวจยวเคราะหขอมลจากการฟงและวธการทางกลสทศาสตรโดยวดคาความถมลฐานดวยโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) จากค าทดสอบทเปนค าเดยวทงหมด 60 ค าตอผบอกภาษา 1 คน (20 ค า X 3 ครง) ผวจยไดปรบ คาระยะเวลาของเสยงวรรณยกตใหเทากนทกค า (normalization of duration) โดยวด คาความถมลฐานทกชวง 10% ไปจนถง 100% รวมทงหมด 11 จด รวมทงน าคาเฮรตซทไดมาแปลงเปนคาเซมโทน จากนนผวจยน าขอมลทไดไปสรางกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบ เพอแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ประกอบกบน าเสนอขอมลโดยการบรรยายรายละเอยดสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน สามารถน าเสนอผลการศกษาไดดงภาพท 5.1

ภาพท 5.1 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน ค าเปน (ซาย) และค าตาย (ขวา)

101

61

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 5 หนวยเสยง แบงเปนวรรณยกตเปลยนระดบ (contour tone) 4 หนวยเสยง คอ วรรณยกตท 1 วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 5 วรรณยกตระดบ (level tone) 1 หนวยเสยง คอ วรรณยกตท 3 ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-11 ในการน าเสนอสทลกษณะของเสยงวรรณยกตโดยรวม ซงคาเซมโทนชวงดงกลาวไดมาจากคาเซมโทนสงสดจากคาเฉลยของผบอกภาษาในต าบลบานถนท งสองคน สามารถอธบายภาพท 5.1 ดวยรายละเอยดดงตอไปน

วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยง กลางคอนขางต าขน [214]

วรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย ในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน [34] สวนในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน [35]

วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปน ค าตายสระเสยงยาวและสระเสยงสน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22]

วรรณยกตท 4 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย ในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] สวนค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก [32]

วรรณยกตท 5 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยง กลางคอนขางสงตก [42]

5.1.1.2 รายละเอยดของสทลกษณะวรรณยกตต าบลบานถนในแตละเสยง ผวจยจะน าเสนอรายละเอยดของวรรณยกตแตละเสยงจากการน าเอาคาเซมโทน

ของผบอกภาษาในต าบลบานถนทงสองคนมาน าเสนอขอมล อยางไรกด หากเสยงวรรณยกตของ ผบอกภาษาทงสองมรปแปรทเหมอนกน ผวจยจะน าเอาคาเซมโทนมาเฉลยอกครง เพอใหไดคาทเปนตวแทนของเสยงวรรณยกตนน รวมทงปองกนไมใหเกดความซบซอนในการน าเสนอขอมล ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-12 ในการน าเสนอสทลกษณะของเสยงวรรณยกต51 ตลอดจนผวจยไดใชเสนกราฟทมล กษณะ แสดงถงผลการศกษาของผบอกภาษาต าบลบานถนคนท 1 เสนกราฟทมลกษณะ แสดงถงผลการศกษาของผบอกภาษาต าบลบานถนคนท 2 และ

51 ผวจยเลอกคาเซมโทนชวง 0-12 เนองจากเปนคาทครอบคลมทกเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาในต าบลบานถน

ทงสองคน เมอแสดงผลการศกษาทเปนรายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง

102

61

เสนกราฟทมลกษณะ แสดงถงผลการศกษาของผบอกภาษาทงสองคน สามารถอธบายลกษณะทางสทศาสตรของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน ซงประกอบไปดวย เสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 5 หนวยเสยง ดงน

5.1.1.2.1 วรรณยกตท 1

ภาพท 5.2 สทลกษณะวรรณยกตท 1 (ค าเปน) ซงอยในชอง A1, A2 เชนค าวา “ผา”, “ปลา” ตามล าดบ

วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกต

เปนเสยงกลางคอนขางต าขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตน หรอ จด 0% ของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3-3.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงเลกนอยและ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 7 เซมโทน และเสยงกลางคอนขาง สงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตท 1 ไดดงน [213] และ [214] ตามล าดบ

103

61



เปนเสยงกลางขน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน ระดบเสยง

ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 8 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 1 คอ [23]

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของ เสยงวรรณยกตรปแปรท 2 คอ [34]

สวนวรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขนเชนเดยวกบค าเปน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน

รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงสงประมาณ 10 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกต รปแปรท 1 คอ [35]

= ค าตายสระเสยงสน

ภาพท 5.3 สทลกษณะวรรณยกตท 2 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง A3, A4 เชนค าวา “บาน”, “ทา”ตามล าดบ

ภาพท 5.4 สทลกษณะวรรณยกตท 2 ค าตาย (ขวา) ซงอยในชอง DS1, DS2, DS3 เชนค าวา “ผก”, “ปก”, “บตร” ตามล าดบ

104

61

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงสงประมาณ 12 เซมโทน สามารถแสดงตวเลข ก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตรปแปรท 2 คอ [45]



เปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3.5-4 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของ เสยงวรรณยกตคอ [22]

สวนวรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบเชนเดยวกบค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3-4 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [22] นอกจากน ผวจยพบวาเสยงวรรณยกตท 3 ปรากฏในค าตายสระเสยงสนดวยเชนกน ซงเสยงดงกลาวปรากฏรปแปรเพมเตมจากค าเปน คอ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและ


= ค าตายสระเสยงยาว

ภาพท 5.5 สทลกษณะวรรณยกตท 3 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง B1, B2, B3 เชนค าวา “ผา”, “ปา”, “บา” ตามล าดบ

ภาพท 5.6 สทลกษณะวรรณยกตท 3 ค าตาย (ขวา) ค าตายสระเสยงยาวอยในชอง DL1, DL2, DL3 เชนค าวา “ผาก”, “ปาก”, “บาด” ตามล าดบ ค าตายสระเสยงสนอย ในชอง DS4 เชนค าวา “ทก”

105

61

จดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางประมาณ 4.5-5 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [33]



เปนเสยงกลางคอนขางต าตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 0 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [21]

สวนวรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตกซงเปนรปแปรเพมเตมจากค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ ลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางต าท 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [32]


ภาพท 5.7 สทลกษณะวรรณยกตท 4 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง B4, C1, C2, C3 เชนค าวา “ทา”, “ผา”, “ปา”, “ บา” ตามล าดบ

ภาพท 5.8 สทลกษณะวรรณยกตท 4 ค าตาย (ขวา) ซงอยในชอง DL4 เชนค าวา “ทาก”

106

61


ภาพท 5.9 สทลกษณะของวรรณยกตท 5 (ค าเปน) ซงอยในชอง C4 เชนค าวา “ทา”


เปนเสยงกลางคอนขางสงตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 8-9 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะเพมคาขนเลกนอยและลดลงอยางตอเนอง จนถงระดบเสยงต าประมาณ 1 เซมโทนและเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตไดดงน [41] และ [42] ตามล าดบ

จากการน าเสนอผลการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถนโดยละเอยดดงทกลาวไวขางตน ผวจยสามารถสรปไดวา ภาษาไทยลอในต าบลบานถนปรากฏ เสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 เสยงกลางคอนขางต าขน [214] วรรณยกตท 2 เสยงกลางขน [34] วรรณยกตท 3 เสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] วรรณยกตท 4 เสยงกลางคอนขางต าตก [21] และ วรรณยกตท 5 เสยงกลางคอนขางสงตก [42] รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 นอกจากน ผวจยพบลกษณะเดนของระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน กลาวคอ หนวยเสยงวรรณยกตในชอง B123 และ DL123 ปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ ตลอดจนเสยงวรรณยกตในชอง B4 C123 และ DL4 จะปรากฏการรวมเสยงวรรณยกตเดยวกนเสมอ

5.1.2 ระบบวรรณยกตของภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง จากการว เคราะห ระบบวรรณยกตภาษาไทยล อท ใช พด ในต าบล พระหลวง

อ าเภอสงเมนของผบอกภาษาจ านวน 2 คนในบรบทค าพดเดยวพบวา ระบบวรรณยกตของ ผบอกภาษาทงสองปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชแนวคดเรองกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) เปนเครองมอในการเกบขอมลและ

107

61

นบจ านวนหนวยเสยงวรรณยกต ผลการศกษาสามารถน าเสนอในรปแบบกลองเสยงวรรณยกต ไดดงตารางท 5.2

ตารางท 5.2

รปแบบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวง

52

จากตารางท 5.2 แสดงใหเหนการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตแบบ

A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สามารถอธบายดวยรายละเอยดดงตอไปน หนวยเสยงวรรณยกตท 1 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1

ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงต าขน [115] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35]

52 ผวจยไดแบงการน าเสนอเสยงวรรณยกตในระดบเสยงกลางออกเปน 2 ระดบยอยคอ ระดบบนและระดบลาง

เนองจากผลการศกษาเสยงวรรณยกตท 2 และวรรณยกตท 5 ของภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงปรากฏสทลกษณะทเหมอนกน ผวจยไดใชสญลกษณ ^ เพอแสดงวรรณยกตเสยงกลางทอยในระดบบน สวนวรรณยกตเสยงกลางทอยในระดบลาง ผวจยจะไมแสดงสญลกษณใดๆ ทงน เสยงวรรณยกตท 2 และ 5 ไมใชเสยงวรรณยกตเดยวกนแมวาตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจะปรากฏเหมอนกนกตาม ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาโดยละเอยดในหวขอ 5.2.2 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงในบรบทค าพดตอเนองตอไป

108

61

หนวยเสยงวรรณยกตท 2 ปรากฏในชอง A34 สทลกษณะเปนเสยง กลางระดบบน [33^]

หนวยเสยงวรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 และ DL123 สทลกษณะเปนเสยง กลางคอนขางต าระดบ [22]

หนวยเสยงวรรณยกตท 4 ปรากฏในชอง B4 และ DL4 สทลกษณะเปนเสยง กลางตก [31]

หนวยเสยงวรรณยกตท 5 ปรากฏในชอง C123 สทลกษณะเปนเสยง กลางระดบลาง [33]

หนวยเสยงวรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 และ DS4 สทลกษณะเปนเสยง กลางคอนขางสงตกทมรปแปรแบบ [42] และ [43] ตามล าดบ

นอกจากน ผวจยพบลกษณะเดนทปรากฏในระบบวรรณยกตภาษาไทยลอทใชพด ในต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน กลาวคอ หนวยเสยงวรรณยกตในชอง B123-4 และ DL123-4 จะเปนเสยงวรรณยกตเดยวกนเสมอ

5.1.2.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ

ต าบลพระหลวง โดยผวจยน าเอาคาเซมโทนแตละเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาต าบลพระหลวง ทงสองคนมาเฉลยเพอใหไดคาทเปนตวแทนในการน าเสนอ ผวจยวเคราะหขอมลจากการฟงและวธการทางกลสทศาสตรโดยวดคาความถมลฐานดวยโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) จากค าทดสอบทเปนค าเดยวทงหมด 60 ค าตอผบอกภาษา 1 คน (20 ค า X 3 ครง) ผวจยไดปรบคาระยะเวลาของเสยงวรรณยกตใหเทากนทกค า (normalization of duration) โดยวดคา ความถมลฐานทกชวง 10% ไปจนถง 100% รวมทงหมด 11 จด รวมทงน าคาเฮรตซทไดมาแปลงเปนคาเซมโทน จากนนผวจยน าขอมลทไดไปสรางกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบ เพอแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ประกอบกบน าเสนอขอมลโดยการบรรยายรายละเอยดสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง สามารถน าเสนอผลการศกษาไดดงภาพท 5.10

109

61

ภาพท 5.10 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง ค าเปน (ซาย) และค าตาย (ขวา)

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง แบงเปนวรรณยกตเปลยนระดบ (contour tone) 3 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 1 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 6 วรรณยกตระดบ (level tone) 3 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 5 ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-9 ในการน าเสนอ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตโดยรวม ซงคาเซมโทนชวงดงกลาวไดมาจากคาเซมโทนสงสดจากคาเฉลยของผบอกภาษาในต าบลพระหลวงทงสองคน สามารถอธบายภาพท 5.10 ดวยรายละเอยดดงตอไปน

วรรณยกตท 1 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย ในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงต าขน [115] สวนในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน [35]

วรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยง กลางระดบบน [33^]

วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปนและค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22]

วรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าเปนและค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก [31]

วรรณยกตท 5 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยง กลางระดบลาง [33]

วรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าเปนและค าตายสระเสยงสน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงตก ในค าเปนสามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของ เสยงวรรณยกตคอ [42] สวนค าตายสระเสยงสนสามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [43]

110

61

5.1.2.2 รายละเอยดของสทลกษณะวรรณยกตต าบลพระหลวงในแตละเสยง ผวจยจะน าเสนอรายละเอยดของวรรณยกตแตละเสยงจากการน าเอาคาเซมโทน

ของผบอกภาษาในต าบลพระหลวงทงสองคนมาน าเสนอขอมล อยางไรกด หากเสยงวรรณยกตของ ผบอกภาษาทงสองมรปแปรทเหมอนกน ผวจยจะน าเอาคาเซมโทนมาเฉลยอกครง เพอใหไดคาทเปนตวแทนของเสยงวรรณยกตนน รวมทงปองกนไมใหเกดความซบซอนในการน าเสนอขอมล ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-10 ในการน าเสนอสทลกษณะของเสยงวรรณยกต53 ตลอดจนผวจยไดใชเสนกราฟทมลกษณะ แสดงถงผลการศกษาของผบอกภาษาต าบลพระหลวงคนท 1 เสนกราฟทมลกษณะ แสดงถงผลการศกษาของผบอกภาษาต าบลพระหลวงคนท 2 และเ ส น ก ร า ฟ ท ม ล ก ษ ณ ะ แ ส ด ง ถ ง ผ ล ก า ร ศ ก ษ า ข อ ง ผ บ อ ก ภ า ษ า ท ง ส อ ง ค น สามารถอธบายลกษณะทางสทศาสตรของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบล พระหลวง ซงประกอบไปดวยเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 6 หนวยเสยง ดงน


วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงต าขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตน หรอจด 0% ของระยะเวลาแบบปรบคาอยใน ระดบเสยงต าประมาณ 2 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงเลกนอยและเพมคาขนอยางตอเนอง

53 ผวจยเลอกคาเซมโทนชวง 0-10 เนองจากเปนคาทครอบคลมทกเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาในต าบลพระหลวง

ทงสองคน เมอแสดงผลการศกษาทเปนรายละเอยดของสทลกษณะในแตละเสยง


ภาพท 5.11 สทลกษณะวรรณยกตท 1 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง A1, A2 เชนค าวา “ผา”, “ปลา”ตามล าดบ

ภาพท 5.12 สทลกษณะวรรณยกตท 1 ค าตาย (ขวา) ซงอยในชอง DS1, DS2, DS3 เชนค าวา “ผก”, “ปก”, “บตร” ตามล าดบ

111

61

จนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 8 เซมโทน และเสยงสงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตไดดงน [114] และ [115] ตามล าดบ สวนวรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะเพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 7 เซมโทน และเสยงสงประมาณ 9 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตไดดงน [34] และ [35] ตามล าดบ


ภาพท 5.13 สทลกษณะของวรรณยกตท 2 (ค าเปน) ซงอยในชอง A3, A4 เชนค าวา “บาน”, “ทา” ตามล าดบ

วรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะของเสยงวรรณยกตโดยรวม

เปนเสยงกลางระดบ ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง

ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [22]

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางประมาณ 5-6 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [33^]

112

61


วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [22] รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนจนถงชวงเวลาท 90% อยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนเลกนอยจนถงชวงเวลาท 100% อยในระดบเสยงกลางประมาณ 4 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [23] สวนวรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบเชนเดยวกบค าเปน ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [22]


ภาพท 5.14 สทลกษณะวรรณยกตท 3 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง B1, B2, B3 เชนค าวา “ผา”, “ปา”, “บา” ตามล าดบ

ภาพท 5.15 สทลกษณะวรรณยกตท 3 ค าตาย (ขวา) ซงอยในชอง DL1, DL2, DL3 เชนค าวา “ผาก”, “ปาก”, “บาด” ตามล าดบ

113

61

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบขน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนจนถงชวงเวลาท 90% อยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะเพมคาขนเลกนอยจนถงชวงเวลาท 100% อยในระดบเสยงกลางประมาณ 5 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [23]


วรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางต า ประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 0 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [21] สวนวรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาว สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตกซงเปนรปแปรเพมเตมจากค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ ลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 1 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [31]


ภาพท 5.16 สทลกษณะวรรณยกตท 4 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง B4 เชนค าวา “ทา”

ภาพท 5.17 สทลกษณะวรรณยกตท 4 ค าตาย (ขวา) ซงอยในชอง DL4 เชนค าวา “ทาก”

114

61


ภาพท 5.18 สทลกษณะของวรรณยกตท 5 (ค าเปน) ซงอยในชอง C1, C2, C3 เชนค าวา “ผา”, “ปา”, “บา” ตามล าดบ


เปนเสยงกลางระดบ ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ ระดบเสยง ณ

จดเวลาเรมตนจนถงชวงเวลาท 10% อยในระดบเสยงกลางประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ ลดลงเลกนอยและคงระดบจนถงจดสนสดของวรรณยกต ซงอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3.5 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [322]

รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางประมาณ 4-5 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [33]

115

61


วรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าเปน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก ซงผลการศกษาปรากฏเสยงวรรณยกต 2 รปแปร ดงรายละเอยดตอไปน รปแปรท 1 มสทลกษณะเปนเสยงกลางตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางประมาณ 5.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนอง จนถงระดบเสยงต าประมาณ 1 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [31] รปแปรท 2 มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะเพมคาขนเลกนอยและลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [42] สวนวรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสน สทลกษณะโดยรวมของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงตกเชนเดยวกบรปแปรท 2 ในค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 6.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ ลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 5 เซมโทน สามารถแสดงตวเลขก ากบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตคอ [43] จากการน าเสนอผลการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบล พระหลวงโดยละเอยดดงทกลาวไวขางตน ผวจยสามารถสรปไดวา ภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 เสยงต าขน [115] วรรณยกตท 2


ภาพท 5.19 สทลกษณะวรรณยกตท 6 ค าเปน (ซาย) ซงอยในชอง C4 เชนค าวา “ทา”

ภาพท 5.20 สทลกษณะวรรณยกตท 6 ค าตาย (ขวา) ซงอยในชอง DS4 เชนค าวา “ทก”

116

61

เสยงกลางระดบบน [33^] วรรณยกตท 3 เสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] วรรณยกตท 4 เสยงกลางตก [31] วรรณยกตท 5 เสยงกลางระดบลาง [33] และวรรณยกตท 6 เสยงกลางคอนขางสงตก [42] รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 นอกจากน ผวจยพบลกษณะเดนของระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง กลาวคอ หนวยเสยงวรรณยกตในชอง B123-4 และ DL123-4 ปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ

ผวจยไดสรปความเหมอนและความตางของระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงในบรบทค าพดเดยว เพอใหเหนภาพรวมของขอมลชดเจน มากยงขนโดยแบงออกเปน 3 ประเดน ดงน 1) จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในภาพรวม 2) ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกต และ 3) การเปรยบเทยบผลการศกษาของผวจยกบผลการศกษาทผานมา

(1) จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ในภาพรวม จากการพจารณาเปรยบเทยบจ านวนเสยงวรรณยกต ตลอดจนการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยล อในต าบลบานถ นและต าบลพ ระหลวงพบว า ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอของต าบลบานถนปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง สวนระบบวรรณยกตภาษาไทยลอของต าบลพระหลวงปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดานการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ผวจยพบวา ระบบวรรณยกตของภาษาไทยลอทงสองต าบลมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน A เหมอนกนคอ แบบ A12-34 รวมทงในคอลมน B C DL และ DS มการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ 123-4 นอกจากน ผวจยยงพบวาภาษาไทยลอ ต าบลบานถนจะปรากฏเสยงวรรณยกตในชอง B123 และ DL123 ทเหมอนกน ขณะท ภาษาไทยลอต าบลพระหลวงจะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนทงในคอลมน B และ DL สามารถน าเสนอ ผลการเปรยบเทยบจ านวนและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของทงสองต าบลไดดงตารางท 5.3

117

61

ตารางท 5.3 ภาพรวมของระบบวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวง

(2) ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกต

ในหวขอน ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษาสทลกษณะวรรณยกตภาษาไทยลอของต าบลบานถนและต าบลพระหลวงพบวา สทลกษณะภาษาไทยลอทงสองระบบ มทงความเหมอนและความตาง โดยผวจยสามารถสรปและน าเสนอผลการศกษาไดดงตารางท 5.4

118

61

ตารางท 5.4 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวง

จากตารางท 5.4 แสดงใหเหนวาสทลกษณะเสยงวรรณยกตท 1 ของต าบลบานถนและต าบลพระหลวงปรากฏสทลกษณะโดยรวมเปนเสยงต าขนเชนเดยวกน ตลอดจนทศทางเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตมความคลายคลงกน เพยงแตสทลกษณะของ เสยงวรรณยกตท 1 ในต าบลบานถนมระดบเสยงทสงกวาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตใน ต าบลพระหลวง สวนเสยงวรรณยกตท 2 ของภาษาไทยลอต าบลบานถนปรากฏสทลกษณะเปน เสยงกลางขน [34] ในขณะทเสยงวรรณยกตท 2 ของต าบลพระหลวงปรากฏสทลกษณะเปน เสยงกลางระดบบน [33^] นอกจากน ผวจยสงเกตเหนวาเสยงวรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 4 มความเหมอนกน กลาวคอ เสยงวรรณยกตท 3 ของทงสองระบบปรากฏสทลกษณะเปนเสยง กลางคอนขางต าระดบ [22] และเสยงวรรณยกตท 4 ของทงสองระบบปรากฏสทลกษณะโดยรวม เปนเสยงกลางตก ตลอดจนผวจยพบวา เสยงวรรณยกตท 5 ของต าบลบานถนปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [42] เชนเดยวกบเสยงวรรณยกตท 6 ของต าบลพระหลวง อยางไรกด ผลการศกษายงแสดงใหเหนวา ภาษาไทยลอต าบลพระหลวงปรากฏจ านวนวรรณยกตระดบทหลากหลายไปจากภาษาไทยลอในต าบลบานถน ในสวนสทลกษณะของวรรณยกตทปรากฏในค าตายสระเสยงยาวและสน ผวจยถอวาเสยงวรรณยกตดงกลาวเปนวรรณยกตยอยของเสยงวรรณยกตหลกทปรากฏในค าเปน

ต าบลบานถน ต าบลพระหลวง

119

61

จากตารางท 5.4 แสดงใหเหนวา เสยงวรรณยกตในชอง DL123 และ DL4 มความเหมอนกนกลาวคอ เสยงวรรณยกตในชอง DL123 ของทงสองระบบปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าระดบ [22] และเสยงวรรณยกตในชอง DL4 ของทงสองระบบปรากฏสทลกษณะโดยรวมเปนเสยงกลางตก ตลอดจนผวจยพบวา เสยงวรรณยกตในชอง DS123 ของวรรณยกตทงสองระบบเปน เสยงกลางขนเชนเดยวกน [35] ทงน ผวจยพบวา เสยงวรรณยกตในชอง DS4 ของทงสองระบบ มความแตกตางกนกลาวคอ ในชอง DS4 ของภาษาไทยลอต าบลบานถนปรากฏสทลกษณะเปน เสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] สวนในชอง DS4 ของภาษาไทยลอต าบลพระหลวงปรากฏ สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [43]

(3) การเปรยบเทยบผลการศกษาของผวจยกบผลการศกษาทผานมา ในหวขอน ผวจยจะน าผลการศกษาของ Kanita Chaimano (2009) และ Chommanad Intajamornrak (2011, 2013) มาเปรยบเทยบกบผลการศกษาของผวจย เนองจากผลการศกษาทงสองเปนงานวจยลาสดทไดมการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลบานถนและต าบลพระหลวง ตลอดจนเปนงานวจยทมการศกษาดวยวธการทางกลสทศาสตรโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร (praat) ในการวเคราะหขอมล ผลการเปรยบเทยบปรากฏทง ความเหมอนและความตาง สามารถแบงออกเปน 2 หวขอยอย ดงน

(1) จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต จ านวนเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนปรากฏเสยงวรรณยกต

จ านวน 5 หนวยเสยงซงสอดคลองกบงานวจยทผานมา (Chommanad Intajamornrak, 2011; Kanita Chaimano, 2009) ดานการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ผลการศกษาของผวจยและ Chommanad Intajamornrak (2011) ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ 12-34 ในขณะทผลการศกษาของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ 123-4 อยางไรกด การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน B C DL และ DS ของทงสามงานวจยปรากฏการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตทเหมอนกนคอ 123-4 นอกจากน ผลการศกษาภาษาไทยลอของผวจยปรากฏเสยงวรรณยกตยอยในชอง DS123 ทมลกษณะใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 2 และเสยงวรรณยกตยอยในชอง DS4 ทมลกษณะใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 3 ซงผลการศกษาดงกลาวมความแตกตางไปจากผลการศกษาทผานมาคอ เสยงวรรณยกตยอยในชอง DS123 จะมลกษณะใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 1 และเสยงวรรณยกตยอยในชอง DS4 จะมลกษณะใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 4 (ณฐพงษ เบญชา, 2543; นภา อมพรพรรด, 2529; Gedney, 1969 อางถงใน Hudak, 2008; Li, 1964; Pornsawan Ploykaew, 1985; Williams, 1986)

120

61

ผลการศกษาแสดงใหเหนวา ระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน เรมมการเปลยนแปลงเกดขน

สวนจ านวนเส ยงวรรณยกตภาษาไทยล อต าบลพระหลวงปรากฏ เสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยงและปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ 12-34 ซงสอดคลองกบงานวจยทผานมา (Chommanad Intajamornrak, 2013) ทงนผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2013) ไมไดระบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน B C DL และ DS

(2) สทลกษณะของวรรณยกต จากการพจารณาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนของผวจยกบ

งานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) พบวา เสยงวรรณยกตท 1 วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 5 ปรากฏสทลกษณะของวรรณยกตและทศทางเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกต ทใกลเคยงกน สวนเสยงวรรณยกตท 2 และวรรณยกตท 4 มความแตกตางกน กลาวคอ เส ยงวรรณยกตท 2 ของผ ว จ ยมล กษณะเปนเส ยงกลางข น [34] ซ ง ในงานของ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ ตลอดจนเสยงวรรณยกตท 4 ของผวจยมสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] ซงในงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ นอกจากน ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษากบงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ดวยเชนกน จากการเปรยบเทยบผลการศกษาพบวา วรรณยกตท 1 และวรรณยกตท 2 ปรากฏสทลกษณะของวรรณยกตและทศทางเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตทใกลเคยงกน สวนเสยงวรรณยกตท 3 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 5 มความแตกตางกน กลาวคอ เสยงวรรณยกตท 3 ของผวจย มสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] ซงในงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางตกขน [323] สวนเสยงวรรณยกตท 4 ของผวจยปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] ซงในงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงสงตก [42] ตลอดจนเสยงวรรณยกตท 4 ของผวจยปรากฏสทลกษณะเปนเสยง กลางคอนขางสงตก [42] ซงในงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยง ต าตกขน [242] ผวจยไดสรปผลการศกษาดงกลาวดวยเครองหมายแสดงสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) รวมถงใชเสนประเพอแสดงต าแหนงของการรวมเสยงวรรณยกต สามารถน าเสนอไดดงตารางท 5.5

121

61

ตารางท 5.5 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถนของผทศกษาผานมาและผวจย

นอกจากน ผวจยไดพจารณาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอ

ต าบลพระหลวงของผวจยและ Chommanad Intajamornrak (2013) พบวา ผลการศกษาภาษาไทยลอต าบลพระหลวงของ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 เสยงต าขน วรรณยกตท 2 เสยงสงระดบ

Kanita Chaimano (2009) Chommanad Intajamornrak (2011)

วภาวรรณ ถนจนทร (2558)

122

61

วรรณยกตท 3 เสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 เสยงกลางตก วรรณยกตท 5 เสยงกลางระดบ และวรรณยกตท 6 เสยงสงตก สวนผลการศกษาภาษาไทยลอต าบลพระหลวงของผวจยปรากฏ เสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 เสยงต าขน [115] วรรณยกตท 2 เสยงกลางระดบบน [33^] วรรณยกตท 3 เสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] วรรณยกตท 4 เสยงกลางตก [31] วรรณยกตท 5 เสยงกลางระดบลาง [33] และวรรณยกตท 6 เสยงกลางคอนขางสงตก [42] จากผลการศกษาทงสองแสดงใหเหนวา เสยงวรรณยกตทกเสยงปรากฏสทลกษณะทคอนขางใกลเคยงกน อยางไรกด ผวจยไมสามารถน าเสนอผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2013) ในรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนยได เนองจากผลการศกษาดงกลาวแสดงการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A เทานน ดวยเหตน ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาดงกลาวเพยงตารางแสดงรายละเอยดของเสยงวรรณยกต ในสวนผลการศกษาของผวจยนน ผวจยไดสรป ผลการศกษาดงกลาวดวยเครองหมายแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอ ไดดงตารางท 5.6

ตารางท 5.6 ระบบวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงของผทศกษาผานมาและผวจย

วภาวรรณ ถนจนทร (2558) Chommanad Intajamornrak (2013)

123

61

5.2 บรบทค าพดตอเนอง

ในหวขอน ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาทไดจากการวเคราะหเสยงวรรณยกตบรบทค าพดตอเนองของผบอกภาษาไทยลอในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพร และต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมนทไดมาจากผบอกภาษาจ านวน 4 คน (2 ต าบล X 2 คน) ผวจยเกบขอมลจากการให ผบอกภาษาเลาเรองตางๆ เชน การด าเนนชวต กจกรรมทท าในแตละวน การประกอบอาชพ และครอบครว เปนตน โดยขอมลทน ามาวเคราะหผานขนตอนการคดเลอกตามเกณฑดงทไดกลาวไวแลวในบทท 3 ทงน ผวจยจะน าเสนอผลการศกษาเพยงภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกต บรบทค าพดตอเนองเทานน เนองจากผลการศกษาดานจ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยง รวมเสยงวรรณยกตของทงสองต าบลมความสอดคลองกบบรบทค าพดเดยว อยางไรกด การศกษาเสยงวรรณยกตบรบทค าพดตอเนอง ผวจยใชเพอเปรยบเทยบและสนบสนนผลการศกษาทไดกบเสยงวรรณยกตบรบทค าพดเดยว สามารถแบงหวขอในการน าเสนอ ดงรายละเอยดตอไปน

5.2.1 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน ในบรบทค าพดตอเนอง

ผวจยจะน าเสนอภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลบานถน โดยน าเอาคาเซมโทนแตละเสยงของผบอกภาษาต าบลบานถนทงสองคนมาเฉลยเพอใหไดคาทเปนตวแทนในการน าเสนอขอมล ผวจยวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลบานถนจากการฟงและวธการทางกลสทศาสตรโดยวดคาความถมลฐานดวยโปรแกรม วเคราะหคลนเสยง (praat) จากค าทไดรบการคดเลอกตามเกณฑทผวจยไดก าหนดไว จากนนผวจยจะปรบคาระยะเวลาของเสยงวรรณยกตใหเทากนทกค า (normalization of duration) โดยวดคาความถมลฐานทกชวง 10% ไปจนถง 100% จ านวนทงหมด 11 จด รวมทงน าคาเฮรตซทไดมาแปลงเปนคาเซมโทน และน าคาทไดไปสรางกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบ เพอแสดงสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนในบรบทค าพดตอเนอง สามารถน าเสนอผลการศกษา ไดดงภาพท 5.21

124

61

ภาพท 5.21 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนในบรบทค าพดตอเนอง ค าเปน (ซาย) และค าตาย (ขวา)

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน ปรากฏเสยงวรรณยกต จ านวนทงสน 5 หนวยเสยง แบงเปนวรรณยกตเปลยนระดบ (contour tone) 4 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 1 วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 5 วรรณยกตระดบ (level tone) 1 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 3 ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-12 ในการน าเสนอสทลกษณะของ เสยงวรรณยกตโดยรวม ซงคาเซมโทนชวงดงกลาวไดมาจากคาเซมโทนสงสดจากคาเฉลยของ ผบอกภาษาในต าบลบานถนทงสองคน สามารถอธบายภาพท 5.21 ดงรายละเอยดตอไปน

วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง A1, A2 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [23] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน เชนค าวา “เสอ”, “ปลา”, “สาม”, “ไป”

วรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง A3, A4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน [34] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยง กลางประมาณ 6.5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 8 เซมโทน เชนค าวา “ด า”, “ควาย”, “ยา”, “แพง” สวนเสยงวรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสนซงอยในชอง DS1, DS2, DS3 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางขน [34] เชนเดยวกบค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางประมาณ 7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 9 เซมโทน เชนค าวา “สบ”, “จด”, “หก”, “จก”, “อด”

125

61

วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง B1, B2, B3 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงต าระดบ [211] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงต าประมาณ 2-3 เซมโทน เชนค าวา “สวน”, “ตอ”, “อยาง”, “ส”, “ป” สวนวรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาวซงอยในชอง DL1, DL2, DL3 และ ค าตายสระเสยงสนซงอยในชอง DS4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงต าระดบ [11] เชนเดยวกบค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงต าประมาณ 2-2.5 เซมโทน เชนค าวา “สบ”, “ปาก”, “แอบ”, “ฝาก”, “เกด”, “บาป”, “วด”

วรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง B4, C1, C2, C3 สทลกษณะของ เสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลา แบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 4 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลง อยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 1 เซมโทน เชนค าวา “ทง”, “ชาง”, “หา”, “ปา”, “บาน”, “ได” สวนวรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาวซงอยในชอง DL4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก [31] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าประมาณ 2 เซมโทน เชนค าวา “ทอด”, “แรก”

วรรณยกตท 5 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง C4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงสงตก [52] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงสงประมาณ 10 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน เชนค าวา “ลอ”, “ทอง”

จากการเปรยบเทยบผลการศกษาสทลกษณะวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนในบรบทค าพดเดยวกบค าพดตอเนองระหวางค าเปนและค าตายพบวา ภาพรวมสทลกษณะเสยงวรรณยกตทงสองบรบทมความคลายคลงกน เพยงแตมความแตกตางทางในดานระดบเสยงเทานน ผวจยไดใชกรอบสแดงเพอแสดงต าแหนงของวรรณยกตท 1 และวรรณยกตท 2 ทมสทลกษณะเปนเสยงขน สามารถแสดงผลการเปรยบเทยบไดดงภาพท 5.22 และ 5.23

126

61

ภาพท 5.22 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนทปรากฏในค าเปน บรบทค าพดเดยว (ซาย) และค าพดตอเนอง (ขวา)

ภาพท 5.23 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนทปรากฏในค าตาย บรบทค าพดเดยว (ซาย) และค าพดตอเนอง (ขวา)

จากภาพท 5.22 และ 5.23 ผวจยไดแบงการน าเสนอผลการเปรยบเทยบออกเปน 2 ประเดนคอ ค าเปนและค าตายตามล าดบ ผวจยสงเกตเหนวา วรรณยกตท 1 และวรรณยกตท 2 ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงขน ซงในบรบทค าพดเดยวจะแสดงทศทางการขนลงของเสยงวรรณยกตชดเจนกวาเมอเปรยบเทยบกบบรบทค าพดตอเนอง นอกจากนยงพบวา วรรณยกตท 3 ของทงสองบรบทมทศทางเสยงวรรณยกตทเหมอนกนแตปรากฏความแตกตางในดานระดบเสยงเพยงเทานน กลาวคอ เสยงวรรณยกตท 3 ในบรบทค าพดเดยวปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าระดบ [22] และเสยงวรรณยกตท 3 ในบรบทค าพดตอเนองปรากฏสทลกษณะเปนเสยงต าระดบ [11] ตลอดจนผลการเปรยบเทยบวรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 5 แสดงใหเหนวา สทลกษณะเสยงว ร รณย กต ด ง กล า ว ท ง ส อ งบ ร บ ทย ง ค ง ร ก ษ าท ศท า งก า รตกขอ ง เ ส ย ง ว ร รณย กต ไ ว สวนเสยงวรรณยกตในค าตายทงหมดนนปรากฏผลการศกษาทเหมอนกบเสยงวรรณยกตในค าเปน ผวจยสามารถกลาวไดวา ผลการเปรยบเทยบสทลกษณะวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถ นในบรบทค าพดเดยวกบค าพดตอเนองระหวางค าเปนและค าตายมความสอดคลองและสนบสนน

127

61

ผลการศกษาซงกนและกน ตลอดจนการศกษาเสยงวรรณยกตในบรบททตางกนท าใหเหนรปแปรของเสยงวรรณยกตทหลากหลายมากยงขนทงในแงระดบเสยงและการขน-ตกของเสยงวรรณยกต

5.2.2 ภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวง ในบรบทค าพดตอเนอง

ผวจยจะน าเสนอภาพรวมสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวง โดยน าเอาคาเซมโทนแตละเสยงของผบอกภาษาต าบลพระหลวงทงสองคนมาเฉลยเพอใหไดคาทเปนตวแทนในการน าเสนอขอมล ผวจยวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวงจากการฟงและวธการทางกลสทศาสตรโดยวดคาความถมลฐานดวยโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) จากค าทไดรบเลอกตามเกณฑทผวจยก าหนดเอาไว จากนนผวจยจะ ปรบคาระยะเวลาของเสยงวรรณยกตใหเทากนทกค า (normalization of duration) โดยวดคาความถมลฐานทกชวง 10%ไปจนถง 100% จ านวนทงหมด 11 จด รวมทงน าคาเฮรตซทไดมาแปลงเปนคาเซมโทน จากนนผวจยน าคาทไดไปสรางกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบ เพอแสดง สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงในบรบทค าพดตอเนอง สามารถน าเสนอ ผลการศกษาไดดงภาพท 5.24

ภาพท 5.24 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงในบรบทค าพดตอเนอง ค าเปน (ซาย) และค าตาย (ขวา)

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวง ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน

ทงสน 6 หนวยเสยง แบงเปนวรรณยกตเปลยนระดบ (contour tone) 3 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 1 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 6 วรรณยกตระดบ (level tone) 3 หนวยเสยงคอ วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 5 ผวจยใชคาเซมโทนชวง 0-10 ในการน าเสนอ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตโดยรวม ซงคาเซมโทนชวงดงกลาวไดมาจากคาเซม โทนสงสดจาก

128

61

ค า เ ฉล ย ของผ บ อกภาษา ในต าบลพระหลว งท ง สองคน ส ามารถอธ บ ายภาพท 5.24 ดวยรายละเอยดดงตอไปน

วรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง A1, A2 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [213] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน เชนค าวา “สาม”, “กน”, “สอง”, “เตยง” สวนวรรณยกตท 1 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสนซงอยในชอง DS1, DS2, DS3 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงขน [45] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะคอยๆ เพมคาขนอยางตอเนองจนถงระดบเสยงสงประมาณ 9 เซมโทน เชนค าวา “หก”, “กบ”, “หมด”, “จด”, “อก”

วรรณยกตท 2 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง A3, A4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 6-6.5 เซมโทน เชนค าวา “เดอน”, “งาน”, “ดน”, “ฟง”

วรรณยกตท 3 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง B1, B2, B3 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 3-4 เซมโทน เชนค าวา “ส”, “แตง”, “อยาง”, “สง”, “แก” สวนเสยงวรรณยกตทปรากฏในค าตายสระเสยงยาวซงอยในชอง DL1, DL2, DL3 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงต าระดบ [212] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางคอนขางต าประมาณ 2 เซมโทน เชนค าวา “ขาด”, “แปด”, “บาตร”, “ถก”, “จาก”, “ออก”

วรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง B4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก [31] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางประมาณ 6 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 2 เซมโทน เชนค าวา “แม”, “ค” สวนเสยงวรรณยกตท 4 ทปรากฏในค าตายสระเสยงยาวซงอยในชอง DL4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางตก [31] เชนเดยวกบค าเปน ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางประมาณ 5 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงต าท 0 เซมโทน เชนค าวา “ทอด”, “เชอก”

วรรณยกตท 5 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง C1, C2, C3 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางระดบ [33] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนและจดสนสดของเสยงวรรณยกตอยในระดบเสยงกลางประมาณ 5 เซมโทน เชนค าวา “ขาว”, “กลวย”, “บาน”, “ผา”, “ปา”

129

61

วรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าเปนซงอยในชอง C4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [41] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงกลางคอนขางสงประมาณ 7 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบ เสยงต าท 1 เซมโทน เชนค าวา “เชา” สวนเสยงวรรณยกตท 6 ทปรากฏในค าตายสระเสยงสนซงอยในชอง DS4 สทลกษณะของเสยงวรรณยกตเปนเสยงสงตก [53] ระดบเสยง ณ จดเวลาเรมตนของระยะเวลาแบบปรบคาอยในระดบเสยงสงประมาณ 8 เซมโทน จากนนระดบเสยงจะลดลงอยางตอเนองจนถงระดบเสยงกลางท 3 เซมโทน เชนค าวา “วด”, “เชด”

จากการเปรยบเทยบผลการศกษาสทลกษณะวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงในบรบทค าพดเดยวกบค าพดตอเนองระหวางค าเปนและค าตายพบวา ภาพรวมสทลกษณะเสยงวรรณยกตทงสองบรบทมความคลายคลงกน ทงน ผวจยพบวาเสยงวรรณยกต ระดบในบรบท ค าพดตอเนองปรากฏใหเหนความแตกตางอยางชดเจนเมอเปรยบเทยบกบเสยงวรรณยกตระดบในบรบทค าพดเดยว ผวจยไดใชกรอบสแดงเพอแสดงต าแหนงของวรรณยกตท 2 วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 5 ทมสทลกษณะเปนเสยงระดบ สามารถแสดงผลการเปร ยบเทยบ ไดดงภาพท 5.25 และ 5.26

ภาพท 5.25 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงทปรากฏในค าเปน บรบทค าพดเดยว (ซาย) และค าพดตอเนอง (ขวา)

130

61

ภาพท 5.26 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงทปรากฏในค าตาย บรบทค าพดเดยว (ซาย) และค าพดตอเนอง (ขวา)

จากภาพท 5.25 และ 5.26 ผวจยไดแบงการน าเสนอผลการเปรยบเทยบออกเปน

2 ประเดนคอ ค าเปนและค าตาย ตามล าดบ ผวจยสงเกตเหนวา วรรณยกตท 1 ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงขนซงในบรบทค าพดเดยวจะแสดงทศทางการขนของเสยงวรรณยกตชดเจนกวา เมอเปรยบเทยบกบบรบทค าพดตอเนอง นอกจากนยงพบวา เสยงวรรณยกตระดบ ไดแก วรรณยกตท 2 วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 5 ในบรบทค าพดตอเนองปรากฏระดบเสยงทม ความชดเจนมากกวาบรบทค าพดเดยวอยางมนยส าคญ กลาวคอ เสยงวรรณยกตในบรบท ค าพดตอเนองแตละเสยงมระดบหางกนประมาณ 1.5 เซมโทน สงผลท าใหเกดความแตกตางใน การรบร (Rietveld and Gussenhoven, 1985) นอกจากน ผลการเปรยบเทยบวรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 6 แสดงใหเหนวา สทลกษณะเสยงวรรณยกตดงกลาวทงสองบรบทยงคงรกษา ทศทางการตกของเสยงวรรณยกตไว สวนเสยงวรรณยกตท 3 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 6 ในค าตายปรากฏผลการศกษาทเหมอนกบเสยงวรรณยกตในค าเปน สวนเสยงวรรณยกตท 1 ในค าตายปรากฏผลการศกษาทแตกตางไปจากค าเปน กลาวคอ ทศทางการขนของเสยงวรรณยกตในบรบทค าพดตอเนองมระดบเสยงทสงกวาบรบทค าพดเดยว ผวจยสามารถสรปไดวา การศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงจ าเปนตองศกษาทงในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอ เนอง เนองจากผลการศกษาเสยงวรรณยกตระดบในค าพดเดยวปรากฏสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทคอนขางใกลเคยงกน ในขณะทผลการศกษาเสยงวรรณยกตระดบในค าพดตอเนองปรากฏสทลกษณะทแตกตางกน ดงนนการศกษาค าพดเดยวประกอบกบค าพดตอเนอง ท าใหผลการศ กษาปรากฏ ความชดเจนมากยงขน

จากการสรปผลการเปรยบเทยบสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองพบวา สทลกษณะของวรรณยกตทเปนเสยงขนในบรบทค าพดเดยวจะแสดงทศทางการขนของเสยงวรรณยกตชดเจนกวาเมอเปรยบเทยบกบ

131

61

บรบทค าพดตอเนอง ซงผลการศกษาดงกลาวสอดคลองกบงานวจยของดศราพร สรอยญาณะ (2552, น. 112) ทพบวา สทลกษณะทเปนเสยงขนในบรบทค าพดตอเนองจะปรากฏการขนนอยลงจนถงจดสนสดของวรรณยกตเมอเปรยบเทยบกบค าพดเดยว สวนสทลกษณะของวรรณยกตทเปนเสยงตกจะคงลกษณะเดมทงสองบรบท นอกจากน ผวจยพบวา สทลกษณะของเสยงวรรณยกตทเปนเสยงระดบปรากฏทศทางของเสยงวรรณยกตทใกลเคยงกน เพยงแตมความแตกตางกนในดานระดบเสยงเทานน ซงการเปลยนแปลงของเสยงวรรณยกตทผวจยไดกลาวไวขางตนนนมปจจยเกดจาก การเกบขอมลค าพดเดยวและค าพดตอเนอง กลาวคอ การเกบขอมลค าพดเดยวเปนลกษณะการพดแบบชดถอยชดค า รวมทงผวจยมการก าหนดค าทดสอบอยางเปนระบบจงท าใหสทลกษณะทปรากฏ มทศทางของเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตทชดเจน ทงน การเกบขอมลค าพดตอเนองเปนลกษณะการพดแบบธรรมชาตจงท าใหไดลกษณะทแทจรงของภาษา แตอยางไรกด การเกบขอมลค าพดตอเนองมปจจยทางดานเสยงอนหลากหลายเขามาเกยวของซงสงผลท าใหคากลสทศาสตร มความแตกตางกนเกดขน54

นอกจากนผ วจย เหนวาการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน ในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองปรากฏระบบเสยงวรรณยกตทเหมอนกน ซงแสดงใหเหนวา การศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนเพยงบรบทค าพดเดยวกสามารถเปนตวแทนของระบบวรรณยกตได ในขณะทการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงในบรบท ค าพดเดยวและค าพดตอเนองปรากฏเสยงวรรณยกตระดบทแตกตางกน ซงแสดงใหเหนวา การศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงควรพจารณาทงค าพดเดยวและค าพดตอเนองควบคกนไปเพอท าใหผลการศกษามความถกตองและแมนย ามากทสด

54 ฉะนนหากมการศกษาเสยงวรรณยกตในบรบทค าพดตอเนองอยางละเอยด ผศกษาจ าเปนตองควบคมตวแปรของค าทจะ

น ามาวเคราะหอยางรอบคอบ

132

61

บทท 6 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

6.1 สรป

งานวจยนมงเนนทจะศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอดวยวธการทาง

กลสทศาสตร มวตถประสงค ดงน 1) เพอวเคราะหเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอใน จงหวดแพร โดยเกบขอมลจากทกอ าเภอ รวมทงสน 8 อ าเภอ และ 2) วเคราะหและเปรยบเทยบ เสยงวรรณยกตภาษาไทยถนของทกอ าเภอในจงหวดแพรวามความเหมอนหรอตางกนอยางไร

ส าหรบการเกบขอมล ผวจยไดแบงผบอกภาษาทอาศยอยในจงหวดแพรออกเปน 2 กลม คอ 1) ผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรจ านวน 8 อ าเภอ โดยเกบขอมลจดละ 2 คน (8 อ าเภอ X 2 คน) 2) ผบอกภาษาในต าบลบานถน อ าเภอเมองแพรและต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน โดยเกบขอมลจดละ 2 คน (2 ต าบล X 2 คน) ทงน สาเหตทผวจยแบงผบอกภาษาออกเปน 2 กลมขางตนนน เนองจากการเกบขอมลภาคสนามพบวา ต าบลบานถนและ ต าบลพระหลวงนนมความเปนมาทนาสนใจ กลาวคอ ต าบลทงสองดงกลาวเปนกลมชาตพนธไทยลอเหมอนกนเพยงแตอพยพมาจากพนทตางกน

สวนการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดแบงรายการค าออกเปน 2 ชด ไดแก 1) รายการค าเดยว และ 2) ขอมลค าพดตอเนอง ผวจยเกบรายการค าเดยวจากบตรค าทดดแปลงจากกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) จ านวน 20 ค า และคดเลอกการบนทกเสยงค าเดยว ทมคณภาพเพอใชในการวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจ านวนทงสน 1,200 ค า (20 คน X 20 ค า X 3 ครง) ในการเกบขอมลค าพดตอเนอง ผวจยจะก าหนดใหผบอกภาษาเลาเรองตางๆ เชน เรองการด าเนนชวต การประกอบอาชพ และครอบครว เปนตน ซงวธการดงกลาวเปนการเกบขอมลในลกษณะทเปนธรรมชาต อยางไรกด การเกบขอมลดงกลาวเปนการเกบขอมลเพมเตมจากต าบลบานถนและต าบลพระหลวงเทานน

การวเคราะหขอมลนน ผวจยวเคราะหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตจากการฟงและวธการทางกลสทศาสตรจากการใชโปรแกรมวเคราะหคลนเสยง (praat) จากนนน าคาความถมลฐานทมหนวยเปนคาเฮรตซ (Hz) ทไดมาค านวณหาคาเซมโทน (ST) และน าขอมลทไดไปสรางเปนกราฟเสนใหเปนคา 5 ระดบ เพอท าใหเหนคาทเปนรปธรรมของเสยงวรรณยกตไดชดเจนมากยงขน รวมทงเพอสะดวกในการเปรยบเทยบระดบเสยงสงต าของเสยงวรรณยกต

133

61

ผ ไดแบงผลการศกษาออกเปน 2 ประเดนตามท ไดตงวตถประสงค ดงน 1) ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร และ 2) ภาษาไทยลอในจงหวดแพร

1) ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ส าหรบผลการศกษาระบบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สวนสทลกษณะของแตละเสยงวรรณยกตสามารถ อธบายรายละเอยดไดดงน

วรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [214] วรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง

A34 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงขน [45]

วรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 และ DL123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง ต าระดบ [22]

วรรณยกตท 4 ปรากฏในชอง B4 และ DL4 สทลกษณะเปนเสยงกลางตก [31] วรรณยกตท 5 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏในชอง

C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ [33] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44]

วรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [41] นอกจากน ผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรยงปรากฏระบบวรรณยกต

รปแปรทเปนระบบวรรณยกตยอยของวรรณยกตตนแบบทไดมาจากผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 เพยงคนเดยวเทานน จากการพจารณาและเปรยบเทยบผลการศกษาพบวา ภาพรวมของ เสยงวรรณยกตมความเหมอนกน เพยงแตระบบวรรณยกตรปแปรไมปรากฏเสยงวรรณยกต กลางคอนขางต าระดบ [22] จงท าใหล าดบเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต มการเปลยนแปลงไป อยางไรกด ผลการศกษาของระบบวรรณยกตรปแปรทปรากฏนนเกดจาก ปจจยทางดานสงคมเขามาเกยวของ ตลอดจนลกษณะการออกเสยงของผบอกภาษาคนดงกลาวเปนวจนลลาเฉพาะบคคล (idiolect) จงสงผลใหระบบวรรณยกตเกดการแปรได

ผวจยไดสรปผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรดวยเครองหมายสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอไดดงตารางท 6.1

134

61

ตารางท 6.1 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ระบบวรรณยกตตนแบบ (ซาย) ระบบวรรณยกตรปแปร (ขวา)

2) ภาษาไทยลอในจงหวดแพร น อ ก จ า ก ใ น จ ง ห ว ด แ พ ร จ ะ ใ ช ภ า ษ า ไ ท ย ถ น เ ห น อ เ ป น ภ า ษ า ห ล ก

(majority language) แลว ผวจยยงพบวาต าบลบานถนและต าบลพระหลวงมการใชภาษาท แ ต ก ต า ง อ อ ก ไ ป จ า ก ภ า ษ า ไท ย ถ น เ ห น อ ใ น จ ง ห ว ด แ พ ร เ ม อ ศ ก ษ า เ พ ม เ ต ม พ บ ว า ภ า ษ า ท ใ ช ใ น ส อ ง ต า บ ล ด ง ก ล า ว เ ป น ภ า ษ า ไท ย ล อ ซ ง เ ป น ห น ง ใ น ภ า ษ า ต ร ะก ล ไ ท จากการวเคราะหขอมลพบวา ผลการศกษาภาษาไทยลอทใชในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง ป ร า ก ฏ ผ ล ก า ร ศ ก ษ า ท แ ต ก ต า ง ก น แ ม ว า จ ะ เ ป น ภ า ษ า ไ ท ย ล อ เ ห ม อ น ก น ท ง ใ น แ ง ข อ ง จ า น ว น เ ส ย ง ว ร ร ณ ย ก ต แ ล ะ ส ท ล ก ษ ณ ะ ข อ ง เ ส ย ง ว ร ร ณ ย ก ต นอกจากน จากการเกบขอมลภาคสนาม ผวจยสงเกตเหนวา การออกเสยงค าในภาษาไทยลอระหวางบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองมลกษณะทแตกตางกน ดวยเหตน ผวจยจงเลอกทจะศกษา เสยงวรรณยกตทงสองบรบทดงกลาว โดยผวจยแบงการน าเสนอผลการศกษาออกเปน 2 หวขอยอย คอ 2.1) บรบทค าพดเดยว และ 2.2) บรบทค าพดตอเนอง

2.1) บรบทค าพดเดยว ภาษาไทยลอในต าบลบานถนปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง

รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สวนสทลกษณะของแตละเสยงวรรณยกต สามารถอธบายรายละเอยดไดดงน

B = DL B = DL

135

61

วรรณยกตท 1 ปรากฏในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [214] วรรณยกตท 2 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย คอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏใน

ชอง A34 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [34] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35]

วรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 DL123 และ DS4 สทลกษณะเปนเสยง กลางคอนขางต าระดบ [22]

วรรณยกตท 4 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอย คอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏ ในชอง B4 และ C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DL4 สทลกษณะเปนเสยงกลางตก [32]

วรรณยกตท 5 ปรากฏในชอง C4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [42] ผวจยไดสรปผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลบานถนดวยเครองหมายสทลกษณะ

ของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอไดดงตารางท 6.2

ตารางท 6.2 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลบานถน

B = DL

136

61

ส าหรบผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 สวนสทลกษณะของแตละเสยงวรรณยกต สามารถอธบายรายละเอยดไดดงน

วรรณยกตท 1 ประกอบดวย 2 หนวยเสยงยอยคอ หนวยเสยงยอยท 1 ปรากฏ ในชอง A12 สทลกษณะเปนเสยงต าขน [115] และหนวยเสยงยอยท 2 ปรากฏในชอง DS123 สทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35]

วรรณยกตท 2 ปรากฏในชอง A34 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบบน [33^] วรรณยกตท 3 ปรากฏในชอง B123 และ DL123 สทลกษณะเปนเสยงกลาง

คอนขางต าระดบ [22] วรรณยกตท 4 ปรากฏในชอง B4 และ DL4 สทลกษณะเปนเสยงกลางตก [31] วรรณยกตท 5 ปรากฏในชอง C123 สทลกษณะเปนเสยงกลางระดบลาง [33] วรรณยกตท 6 ปรากฏในชอง C4 และ DS4 สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขาง

สงตกทมรปแปรแบบ [42] และ [43] ตามล าดบ ผวจยไดสรปผลการศกษาภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงดวยเครองหมาย

สทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอไดดงตารางท 6.3

ตารางท 6.3 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอในต าบลพระหลวง

B = DL

137

61

2.2) บรบทค าพดตอเนอง ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษาสทลกษณะวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถน

ในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองพบวา ภาพรวมสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทงสองบรบทในต าบลบานถนมความคลายคลงกน เพยงแตมความตางกนในดานระดบเสยงเพยงเลกนอยเทานน

สวนการเปรยบเทยบผลการศกษาสทลกษณะวรรณยกตภาษาไทยลอต าบล พระหลวงในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนองพบวา ภาพรวมสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ทงสองบรบทในต าบลพระหลวงมความแตกตางกนอยางเหนไดชดกลาวคอ กราฟแสดงเสยงวรรณยกตในบรบทค าพดตอเนองแสดงทศทางของเสยงวรรณยกตทมความชดเจนมากกวา บรบทค าพดเดยว ดงนน ในการศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงควรมการพจารณาทงค าพดเดยวและค าพดตอเนองควบคกนไป ซงการศกษาเสยงวรรณยกตในค าพดตอเนองแสดงใหเหนความหลากหลายของการแปรเสยงวรรณยกตไดชดเจนกวาค าพดเดยว

ผวจยไดสรปความเหมอนและความตางของระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอ ในจงหวดแพรและภาษาไทยลอในจงหวดแพร ดงรายละเอยดตอไปน

จากการพจารณาเปรยบเทยบจ านวนเส ยงวรรณยกตของผลการศกษา ทงสามพนทดงกลาว แสดงใหเหนวา จ านวนเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและ ภาษาไทยลอต าบลพระหลวงมจ านวน 6 หนวยเสยงวรรณยกตเทากน สวนภาษาไทยลอในต าบล บานถนปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง ในสวนของการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแสดงใหเหนวา ผลการศกษาภาษาทงสามพนทมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในทกชอง ทเหมอนกน คอ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 รวมทงเสยงวรรณยกตในคอลมน B และ DL จะปรากฏเสยงวรรณยกตทเหมอนกนเสมอ อยางไรกด ผวจยพบวา เสยงวรรณยกตในค าตายสระเสยงสนทปรากฏในชอง DS4 ของทงสามพนทมความแตกตางกน กลาวคอ ในภาษาไทยถนเหนอปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงระดบ [44], ภาษาไทยลอในต าบลบานถนปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] และภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [43]

นอกจากน ผวจยไดเปรยบเทยบทกหนวยเสยงวรรณยกตทปรากฏในภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงพบวา สทลกษณะภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและภาษาไทยลอต าบลบานถนมความคลายคลงกนในทกเสยงวรรณยกต เพยงแตภาษาไทยลอในต าบลบานถนไมปรากฏเสยงวรรณยกตกลางระดบ [33] อยางไรกด สทลกษณะภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงมความคลายคลงกบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเชนเดยวกน เพยงแตเสยงวรรณยกตท 2 ในภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงปรากฏเสยงวรรณยกต

138

61

เปนเสยงกลางระดบบน [33^] ทมความแตกตางไปจากเสยงวรรณยกตท 2 ของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทมสทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35] ทงน ผวจยไดแสดงสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงโดยใชกลองวรรณยกตตามล าดบ รวมทงผวจยใชเสนประเพอแสดงความแตกตางระหวางเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอทงสองต าบลกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ดงตารางท 6.4

ตารางท 6.4 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอในต าบลบานถน และต าบลพระหลวง

ผลการศกษาจากการวเคราะหขอมลสามารถตอบสมมตฐานทผวจยไดตงไวกอน

ด าเนนการวจยดงตอไปน ส าหรบสมมตฐานขอท 1 ผวจยไดตงสมมตฐานไววา “ระบบวรรณยกตภาษาไทย

ถนเหนอในจงหวดแพรทง 8 อ าเภอจะมการแปรเปลยนสทลกษณะไปจากระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรซงเคยมการศกษามาแลว” ผลการวเคราะหขอมลท าใหทราบวา ผลไมเปนไปตามสมมตฐาน กลาวคอ ผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของผวจย ทปรากฏนนยงรกษารปแบบเชนเดยวกบงานวจยในอดตและสนบสนนงานวจยในอดตทผานมา ทงนอาจเปนเพราะผบอกภาษาในงานวจยครงนไมใชคนรนใหมจงท าใหผลการศกษายงคงรกษา รปแบบเดมอย นบไดวา “อาย” เปนตวแปรทางสงคมทส าคญประการหนง อกทงผวจยเหนวา ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเปนภาษาทคนสวนใหญใชในจงหวดแพรและยงเปนทยอมรบในฐานะภาษากลาง (lingual franca) ทใชตดตอสอสารระหวางกลมคนตางชาตพนธทอาศยอยในจงหวดแพร ภาษาดงกลาวจงเปนภาษาทมศกดศร (prestige) มากกวาภาษาของชนกลมนอย

139

61

“ความมศกดศรของภาษา” จงเปนปจจยอกประการหนงทท าใหระบบวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรยงคงรกษารปแบบเดม

สวนสมมตฐานขอท 2 ผวจยไดตงสมมตฐานไววา “ภาษาไทยลอของต าบลบานถนและต าบลพระหลวงจะไดรบอทธพลของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ซงสงผลท าใหระบบวรรณยกตของทงสองต าบลมการแปรและการเปลยนแปลงเกดขน” ผลการวเคราะหขอมลท าใหทราบวา ผลเปนไปตามสมมตฐาน กลาวคอ จากการพจารณาเชงเปรยบเทยบผลการศกษา สทลกษณะของเสยงวรรณยกตทกหนวยเสยงทปรากฏในภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงพบวา ภาษาไทยลอของทงสองต าบลปรากฏ สทลกษณะทมความคลายคลงกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ซงอาจเกดจากการตดตอสอสารระหวางกลมคนทใชภาษาตางชาตพนธกบกลมคนทใชภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรจงสงผลใหเกดการสมผสภาษาเกดขน55

6.2 อภปรายผล

ในการอภปรายผล ผวจยไดแบงประเดนทนาสนใจออกเปน 2 หวขอ ดงตอไปน 6.2.1 ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร จากการเปรยบเทยบผลการศกษาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรดวยวธการทาง

กลสทศาสตรในงานวจยครงนมความสอดคลองกบงานวจยทผานมา ทงในแงระบบเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนสทลกษณะของเสยงวรรณยกต อยางไรกด ผวจยจะอภปรายถงความเหมอนและความตางระหวางผลการศกษาของผวจยและผศกษาทผานมา ดงหวขอตอไปน

6.2.1.1 จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ระบบวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทไดมาจากผบอกภาษา

ทง 8 อ าเภอ56 ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 ซงผลการศกษาขางตนสอดคลองกบงานวจยในอดต (พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamornrak, 2011, 2013; Gardner, 1996; Jones, 1965)

55 สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดในหวขอ 6.2.2 ภาษาไทยลอในจงหวดแพร 56ประกอบไปดวยผบอกภาษาอ าเภอเมองแพร อ าเภอสงเมน อ าเภอรองกวาง อ าเภอหนองมวงไข อ าเภอสอง อ าเภอเดนชย

อ าเภอลอง และอ าเภอวงชน (ไมรวมผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2)

140

61

อยางไรกตาม ผลการศกษาของผวจยพบขอแตกตางบางประการ กลาวคอ ระบบวรรณยกตรปแปร ในผบอกภาษาอ าเภอวงชนคนท 2 ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 5 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในกลองวรรณยกตแบบ A12-34 B1234 C123-4 DL1234 และ DS123-4 หากพจารณาเชงเปรยบเทยบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตตนแบบและรปแปรจะพบวา สทลกษณะโดยรวมของวรรณยกตทงสองมความเหมอนกน เพยงแตสทลกษณะวรรณยกตรปแปรไมปรากฏเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] จงท าใหการล าดบเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตมการเปลยนแปลงไป ดวยเหตน ผวจยจงถอวาระบบวรรณยกตของผบอกภาษาคนดงกลาวทปรากฏนนเปนรปแปรของวรรณยกตตนแบบ จากการสมภาษณขอมลเชงลกพบวา ผ บอกภาษาม การตดตอสอสารกบคนภายนอกชมชนในการเขารบการรกษาทโรงพยาบาลเปนประจ าทกเดอน รวมทงผวจยสงเกตเหนวา ผบอกภาษามลกษณะการใชภาษาในรปแบบของตนเอง (idiolect) ซงเปนวจนลลาทเกดขนเฉพาะบคคลเทานน ผวจยจงเหนวาทงสองปจจยขางตนสงผลท าใหจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน B และ DL เปลยนแปลงไป

6.2.1.2 สทลกษณะของวรรณยกต จากการศกษาของผวจยพบวา ภาพรวมสทลกษณะของเสยงวรรณยกตไม

เปลยนแปลงไปจากผลการศกษาของ Gardner (1996) และ Chommanad Intajamornrak (2013) ท ไดน าเสนอไว นบไดว าผลการศกษาของผ วจยทปรากฏยงคงรกษารปแบบเชนเดยวกบ งานวจยในอดตและสนบสนนงานวจยทผานมาดวยเชนกน เหตทผลการศกษายงรกษารปแบบเดมและไมเกดการแปรของเสยงวรรณยกตนน อาจเปนเพราะผบอกภาษาในงานวจยครงนไมใชคนรนใหม จงท าใหผลการศกษายงรกษาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตแบบเดม รวมทงไมเกดการแปรของเสยงวรรณยกตมากนก

สวนสทลกษณะของเสยงวรรณยกตในค าตาย ผวจยพบวา ผลการศกษาของ Gardner (1996) แสดงเสยงวรรณยกตยอยในชอง DL4 ทมความแตกตางไปจากงานวจยอน กลาวคอ สทลกษณะในชอง DL4 ในค าตายมสทลกษณะท ใกล เคยงกบเสยงวรรณยกตท 6 ในขณะทผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2011) และผลการศกษาของผวจย แสดงใหเหนวา สทลกษณะในชอง DL4 ในค าตายมสทลกษณะทเหมอนกบวรรณยกตท 4 ซงสอดคลองกบผลการศกษาในอดตทผานมา อยางไรกด ทงสองงานวจยขางตนไมไดใหความส าคญกบเส ยงวรรณยกต ในค าตายมากนก นอกจากน ผลการศกษาของผ ว จ ยแสดงให เห น ขอสง เกตทน าสนใจคอ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตทปรากฏในค าตาย หรอเรยกว า สทลกษณะยอยจะมระดบเสยงวรรณยกตทเหมอนหรอสงกวาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทปรากฏในค าเปน หรอเรยกวา สทลกษณะหลกเทานน โดยสาเหตทระดบเสยงของค าตายมคาสงกวาค าเปน

141

61

เกดจากโครงสร างพยางค ตายสระเสยงส นส งผลท าใหค าสระมค าความถมลฐานส งขน เนองจากโครงสรางพยางคดงกลาวจะมคาระยะเวลานอยกวาพยางคประเภทอนๆ (รจนา พนจารมณ, 2533 อางถงใน ธระพนธ เหลองทองค า และคณะ, 2554, น. 148) ตลอดจนคณสมบตพยญชนะตนและพยญชนะทายเสยงไมกองสงผลท าใหคาสระมความถมลฐานสงขนไดเชนกน (ผณนทรา ธรานนท, 2556, น. 15)

ในดานของการน าเสนอเสยงวรรณยกต ผวจยน าเสนอเสยงวรรณยกตโดยแบง การน าเสนอออกเปน 5 ระดบ เพอท าใหเหนคารปธรรมของเสยงวรรณยกตไดชดเจนและ สะดวกตอการเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตมากยงขน ในขณะทงานวจยทงสองดงกลาวไมไดน าเสนอการแบงเสยงวรรณยกตเปนคา 5 ระดบ จงท าใหไมสามารถทราบถงระดบเสยงโดยละเอยดของ เสยงวรรณยกตได

นอกจากน ผวจยยงพบประเดนทนาสนใจเพมเตม กลาวคอ ผลการศกษาเสยงวรรณยกตภ าษา ไทยถ น เหนอในจ งหวดแพร ไมส ามารถแบ งออกเปนภาษาถ นย อยได เนองจากการกระจายสทลกษณะรปแปรของเสยงวรรณยกตไมปรากฏจดรวมกน ซงแตกตางกบ ผลการศกษาค าศพทภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรของเยาวลกษณ อยเจรญสข (2534) ทสามารถแบงเขตภาษาถนยอยไดเปน 2 ถนคอ 1) ภาษาถนยอยทใชในอ าเภอเมองแพร อ าเภอรองกวาง อ าเภอเดนชย อ าเภอสงเมน อ าเภอสอง อ าเภอลอง และ 2) ภาษาถนยอยในอ าเภอวงชน

6.2.1.3 รายการค าทดสอบ

ในการเกบขอมลจากรายการค าทดสอบ ผวจยพบวา การออกเสยง “ปา” /paː/ ชอง A2 ของผบอกภาษาทง 8 อ าเภอ ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35] ซงผลการศกษาไมสอดคลองกบค าทดสอบสวนใหญในชอง A2 ทมกจะมสทลกษณะเปน เสยงกลางคอนขางต าขน [214] ผวจยจงเหนวา “ปา” เปนค าศพททมการแปรเกดขนเฉพาะค า จากการสมภาษณเพมเตม ผบอกภาษาไดกลาววา “ปา” เปนค ายมจากภาษาไทยมาตรฐาน ตลอดจนผบอกภาษาไดไปศกษาเพมเตมพบวา “ปา” ไมปรากฏในพจนานกรมลานนา-ไทย (อดม เรองศร, 2534) อยางไรกด หาก “ปา” เปนค ายมจากภาษาไทยมาตรฐานตามทผบอกภาษา ไดแสดงความคดเหนนน “ปา” ควรเปนเสยงกลางระดบ [33] มใชเสยงกลางขน [35] เปนทนาสง เกตวา เสยงกลางขน [35] ทปรากฏอาจเกดจากการผสมผสานระหวาง เสยงกลางระดบ [33] และ เสยงกลางคอนขางต าขน [214] ในภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

กเปนได ดวยเหตน ผวจยจงเปลยนค าทดสอบจาก “ปา” /paː/ เปน “ปลา” /plaː/ โดยสาเหตทผ วจยเลอกค าดงกลาว เนองจากภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรไมปรากฏ

พยญชนะควบกล า /pl/ (พศศร แจงไพร, 2520, น. 9) ฉะนนพยญชนะตนดงกลาวจงไมสงผลตอ

142

61

การออกเสยง หลงจากทผวจยเปลยนค าทดสอบเปน “ปลา” ผบอกภาษาไดออกเปนเสยงกลางคอนขางต าขน [214] ซงท าใหผลการศกษาระบบเสยงวรรณยกตคงท รวมทงปรากฏ การแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 และยงคงรกษาการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอรปแบบเดม (พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamornrak, 2011; Gardner, 1996; Jones, 1965) นอกจากน ผวจยยงพบวา

การออกเสยง “ทาก” /tʰ ːk/ ชอง DL4 ของผบอกภาษาอ าเภอลองและอ าเภอวงชนปรากฏ สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] ซงไมสอดคลองกบค าทดสอบสวนใหญ ในชอง DL4 ทมกจะมสทลกษณะเปนเสยงกลางตก [31] ผวจยจงเหนวา “ทาก” เปนค าศพททม

การแปรเกดขนเฉพาะค า ดวยเหตน ผวจยจงเปลยนค าทดสอบจาก “ทาก” /tʰ ːk/ เปน “ทาบ”

/tʰ ːp/ โดยสาเหตทผวจยเลอกค าดงกลาว เนองจากพยญชนะทายเปนเสยงกกเหมอนกน หลงจากทผวจยเปลยนค าทดสอบเปน “ทาบ” ผบอกภาษาไดออกเปนเสยงกลางตก [31] ซงท าให ผลการศกษาระบบเสยงวรรณยกตคงท รวมทงปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน DL แบบ DL123-4 (พศศร แจงไพร, 2520; Brown, 1965; Chommanad Intajamornrak, 2011; Gardner, 1996; Jones, 1965) จากการแปรของค าศพทขางตนสะทอนใหเหนถงการเปลยนแปลงจาก การยมภาษา (linguistic borrowing) เปนหลกฐานหนงทยนยนวามการสมผสภาษา (language contact) เกดขน หากยงมการยมค าศพทเขามาอยางตอเนองในคนรนใหม ผวจยสนนษฐานวา อาจเปนไปไดทจะเกดการเปลยนแปลงของระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

6.2.1.4 ความเหมอนและความตางระหวางภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรกบภาษาไทยถนเชยงใหม

ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษาระบบเสยงวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรกบภาษาไทยถนเชยงใหม ทงในแงของจ านวนเสยงวรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ทงน เหตทผวจยน าภาษาไทยถนเชยงใหม มาเปรยบเทยบกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรนน เพอศกษาวาภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรไ ด ร บ อ ท ธ พล จ ากภ าษา ไทยถ น เ ช ย ง ใหม ห ร อ ไ ม เ น อ ง จ ากภ าษา ไทยถ น เ ช ย ง ให ม (Chiang Mai dialect) เปนภาษากลางระดบภมภาคทมศกดศร (prestige regional language) (Smalley, 1994, p. 312) กลาวคอ ผบอกภาษาไทยถนเชยงใหมมความส านกในอตลกษณดานภาษา ในระดบสง และผบอกภาษาไทยถนเชยงใหมเหนวา ภาษาของตนมความเปนมาตรฐานมากกวา ภาษาไทยถนเหนอยอยอนๆ (เพญจนทร พนธฤกษ, 2547, น. 89)

ผลจากการเปรยบเทยบระบบเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรกบภาษาไทยถนเชยงใหมพบวา จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตม

143

61

ความเหมอนกนกลาวคอ เสยงวรรณยกตของภาษาทงสองถนปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง รวมทงมการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตแบบ A12-34 B123-4 C123-4 DL123-4 และ DS123-4 อยางไรกด เมอเปรยบเทยบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตพบวา เสยงวรรณยกตมความแตกตางกนทกหนวยเสยง ผวจยไดสรปผลการเปรยบเทยบทงสองภาษาถนดงกลาวดวยเครองหมายสทลกษณะของวรรณยกต (tone stick) และน าเสนอดวยรปแบบกลองเสยงวรรณยกตเกดนย (Gedney, 1972) สามารถน าเสนอไดดงตารางท 6.5

ตารางท 6.5 สทลกษณะวรรณยกตของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร (ซาย) ภาษาไทยถนเชยงใหม57 (ขวา)

จากการเปรยบเทยบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

กบภาษาไทยถนเชยงใหมแสดงใหเหนวา ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ไมไดรบอทธพลจากภาษาไทยถนเชยงใหม รวมทงยงคงรกษาสทลกษณะของวรรณยกตทมลกษณะเหมอนกบงานวจยของผศกษาทผานมา (Chommanad Intajamornrak, 2011; Gardner, 1996) อาจเปนไปไดวา ผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรมทศนคตในทางบวกกบภาษาถนของตน จงท าใหไมเกด การแปรเปลยนสทลกษณะของเสยงวรรณยกต หรออาจเปนเพราะภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรและภาษาไทยถนเชยงใหมจดอยในภาษาไทยถนเหนอยอยคนละกลมกน ตามผลการศกษาของ

57 ระบบวรรณยกตภาษาถนเชยงใหมโดยใชกลองวรรณยกตดดแปลงจากเอกพล กนทอง (2550, น.19) ในวทยานพนธเรอง

“การแปรของวรรณยกตในภาษาไทยถนเชยงใหมตามกลมอาย”

B = DL B = DL

144

61

วนทนย พนธชาต (2526) ทไดศกษาภาษาถนยอยของภาษาไทยถนเหนอโดยใชศพทเปนเกณฑพบวา จงหวดในภาคเหนอ ซงประกอบไปดวยจงหวดแมฮองสอน เชยงใหม เชยงราย ล าพน ล าปาง พะเยา แพร และนาน ปรากฏการใชศพทแตกตางกน สามารถแบงผลการศกษาออกเปน 2 กลม คอ 1) ภาษาไทยถนเหนอยอยกลมตะวนตก ไดแก ภาษาไทยถนเหนอทใชพดกนทางทศตะวนตกของภาคเหนอ บรเวณจงหวดแมฮองสอน เชยงใหม ล าพน และเชยงราย 2) ภาษาไทยถนเหนอยอย กลมตะวนออก ไดแก ภาษาไทยถนเหนอทใชพดกนทางทศตะวนออกของภาคเหนอ บรเวณจงหวดนาน แพร ล าปาง พะเยา ดวยเหตนจงท าใหสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอจงหวดแพรและภาษาไทยถนเชยงใหมมความแตกตางกน

6.2.2 ภาษาไทยลอในจงหวดแพร จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาษาไทยลอและภาษาไทยยอง

ผวจยพบวา ในอดตการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A เปนลกษณะเดนประการหนงในการจ าแนกภาษาไทยลอและภาษาไทยยองกลาวคอ ภาษาไทยลอปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 และภาษาไทยยองปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 (Gedney, 1969 อางถงใน Hudak, 2008, pp. 20-21; Hartmann, 1980, p. 86) ทงน ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษาของผวจยกบเอกสารและงานวจยทเกยวของ กบภาษาไทยลอและ ภาษาไทยยองทผานมาพบวา ผลการศกษาของผวจยไมสามารถแบงแยกความแตกตางระหวาง สองภาษาดงกลาวได รวมถงผวจยเหนวา เกณฑขางตนไมเพยงพอตอการแบงแยกสองภาษาดงกลาวดวยเชนกน เนองจากภาษาไทยยองปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A 12-34 ทมความทบซอนกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ซงเปนไปไดวา การแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A อาจไมใชลกษณะส าคญทท าใหแยกความแตกตางระหวางภาษาไทยลอกบภาษาไทยยองได อยางไรกด ผวจยเรยกชอภาษาทปรากฏในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงวา “ภาษาไทยลอ” ตามถนฐานทไดอพยพมา กลาวคอ ชาวบานถนดงเดมสนนษฐานวา ตนเปนชนชาตไทลอทอพยพ มาจากเมองสบสองพนนา ซงอยในจนแผนดนใหญ (เทศบาลบานถน, 2556, น. 7) และ ชาวบานพระหลวงดงเดมไดอพยพมาจากเมองเชยงแสนทมส าเนยงการพดไทยลอแบบเชยงแสน (โครงการวฒนธรรมสายใยในชมชนต าบลพระหลวง, 2555)

ในหวขอน ผวจยไดน าผลการศกษาของ Kanita Chaimano (2009) และChommanad Intajamornrak (2011, 2013) มาเปรยบเทยบกบผลการศกษาของผวจย เนองจากผลการศกษาทงสองเปนงานวจยลาสดทไดมการศกษาเสยงวรรณยกตในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง ตลอดจนเปนงานวจยทมการศกษาดวยวธการทางกลสทศาสตร ซงผวจยจะอภปรายถงความเหมอนและความตางระหวางผลการศกษาของผวจยและผศกษาทผานมา ทงในแงระบบเสยง

145

61

วรรณยกต การแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ตลอดจนสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ดงหวขอตอไปน

6.2.2.1 จ านวนเสยงวรรณยกตและการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต จ านวนเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน

5 หนวยเสยง ซงปรากฏผลการศกษาทสอดคลองกบงานวจยทผานมา (Chommanad Intajamornrak, 2011; Kanita Chaimano, 2009) ดานการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกต ผลการศกษาของผวจยและ Chommanad Intajamornrak (2011) ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 ในขณะทผลการศกษาของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A123-4 ทงน ในฐานะทเปนเจาของภาษาไทยลอใ น ต า บ ล บ า น ถ น ผ ว จ ย ไ ม เ ค ย พ บ ก า ร แ ย ก เ ส ย ง ว ร ร ณ ย ก ต ใ น ค อ ล ม น A แบบ A123-4 รวมทงผวจยไดทดสอบการออกเสยงวรรณยกตค าอนๆ ในชอง A3 ของ ผ บ อ ก ภ า ษ า ไท ย ล อ ต า บ ล บ า น ถ น ก ป ร า ก ฏ ก า ร แ ย ก เ ส ย ง ว ร ร ณ ย ก ต ใ น ค อล ม น A แบบ A12-34 เชนเดยวกน ผวจยจงมความเหนแยงกบผลการศกษาการแยกเสยงวรรณยกต ในคอลมน A ของ Kanita Chaimano (2009)

สวนเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง และปรากฏการแยกเสยงวรรณยกตในคอลมน A แบบ A12-34 ซงสอดคลองกบ ผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2013) อยางไรกด ผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2013) ไมไดระบการแยกเสยงรวมเสยงวรรณยกตในคอลมน B C DL และ DS

6.2.2.2 สทลกษณะของวรรณยกต จากการพจารณาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลบานถนของผวจย

กบงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) พบวา เสยงวรรณยกตท 1 วรรณยกตท 3 และวรรณยกตท 5 ปรากฏสทลกษณะของเสยงวรรณยกตและทศทางเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตทใกลเคยงกน สวนเสยงวรรณยกตท 2 และวรรณยกตท 4 มความแตกตางกน กลาวคอ เสยงวรรณยกตท 2 ของผวจยมสทลกษณะเปนเสยงกลางขน [34] ซงในงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงสงระดบ ตลอดจนเสยงวรรณยกตท 4 ของผวจยมสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] ซงในงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางระดบ นอกจากน ผวจยได เปรยบเทยบผลการศกษากบงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ดวยเชนกน จากการเปรยบเทยบผลการศกษาพบวา วรรณยกตท 1 และวรรณยกตท 2 ปรากฏสทลกษณะและทศทางเสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตท

146

61

ใกลเคยงกน สวนเสยงวรรณยกตท 3 วรรณยกตท 4 และวรรณยกตท 5 มความแตกตางกน กลาวคอ เสยงวรรณยกตท 3 ของผวจยมสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] ซงในงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางตกขน [323] สวนเสยงวรรณยกตท 4 ของผวจยปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] ซงในงานของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงสงตก [42] และเสยงวรรณยกตท 5 ของผวจยปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [42] ซงในงานวจยของ Kanita Chaimano (2009) ปรากฏสทลกษณะเปนเสยงต าตกขน [242]

สวนสทลกษณะของเสยงวรรณยกตในค าตาย ผวจยพบวา ผลการศกษาภาษาไทยลอต าบลบานถนของผวจยแสดงเสยงวรรณยกตยอยในชอง DS ทมความแตกตางไปจากงานวจยอนกลาวคอ เสยงวรรณยกตในชอง DS123 ของผวจยมสทลกษณะทใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 2 และเสยงวรรณยกตในชอง DS4 ของผวจยมสทลกษณะทใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 3 ในขณะทผลการศกษาของ Kanita Chaimano (2009) และ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏเสยงวรรณยกตยอยในชอง DS123 ทมสทลกษณะใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 1 และ เสยงวรรณยกตในชอง DS4 ทมสทลกษณะใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตท 4 ซงการรวมเสยงของวรรณยกตดงกลาวเปนลกษณะพเศษประการหนงของภาษาไทยลอ

นอกจากน ผวจยพบขอสงเกตทนาสนใจในภาษาไทยลอต าบลบานถน คอ สทลกษณะของเสยงวรรณยกตในชอง DL4 ควรมสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] ทมสทลกษณะเหมอนกบเสยงวรรณยกตท 4 อยางไรกด เสยงวรรณยกตในชอง DL4 ของผวจยปรากฏสทลกษณะเปนเสยงกลางตก [32] ทเกดจากการผสมผสานระหวางเสยงวรรณยกตท 4 ทม สทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางต าตก [21] และเสยงวรรณยกตท 5 ทมสทลกษณะเปนเสยงกลางคอนขางสงตก [42] ซงแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงภายในของเสยงวรรณยกตทก าลงจะเกดขน

ส าหรบการพจารณาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวงของผวจยกบงานวจยของ Chommanad Intajamornrak (2013) ผลการศกษาภาษาไทยลอต าบล พระหลวงของ Chommanad Intajamornrak (2013) ปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 เสยงต าขน วรรณยกตท 2 เสยงสงระดบ วรรณยกตท 3 เสยงต าระดบ วรรณยกตท 4 เสยงกลางตก วรรณยกตท 5 เสยงกลางระดบ และวรรณยกตท 6 เสยงสงตก สวนผลการศกษาภาษาไทยลอต าบลพระหลวงของผวจยปรากฏเสยงวรรณยกตจ านวน 6 หนวยเสยง ดงน วรรณยกตท 1 เสยงต าขน [115] วรรณยกตท 2 เสยงกลางระดบบน [33^] วรรณยกตท 3 เสยงกลางคอนขางต าระดบ [22] วรรณยกตท 4 เสยงกลางตก [31] วรรณยกตท 5 เสยงกลางระดบ [33] และวรรณยกตท 6 เสยงกลางคอนขางสงตก [42]

147

61

จากผลการศกษาทงสองแสดงใหเหนวา เสยงวรรณยกตทกเสยงปรากฏสทลกษณะทค อนขาง ใกลเคยงกน นอกจากน ผลการศกษาในบรบทค าพดเดยวของผวจยมความสอดคลองกบผลการศกษาของ Chommanad Intajamornrak (2011) ทแสดงใหเหนวา เสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตของ ผบอกภาษากลมผสงอายปรากฏพสยระดบเสยงในแตละเสยงวรรณยกตคอนขางใกลเคยงกน เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาของผบอกภาษากลมวยรนและวยกลางคน โดยสาเหตทท าใหพสยระดบเสยงมความแตกตางกนนน เกดจากการเปลยนแปลงของพยญชนะตนของเสยงวรรณยกตใน ผบอกภาษากลมวยรนและวยกลางคน นอกจากน ผวจยไดเปรยบเทยบผลการศกษาสทล กษณะวรรณยกตภาษาไทยล อต าบลพระหลวงในบรบทค า พด เด ยวและค า พดตอ เน องพบว า ภาพรวมสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทงสองบรบทมความแตกตางกนอยางเหนไดชด กลาวคอ เสนกราฟแสดงเสยงวรรณยกตในบรบทค าพดตอเนองแสดงพสยระดบเสยงทมความชดเจนมากกวาบรบทค าพดเดยว ผวจยใชกรอบสแดงเพอแสดงถงความแตกตางของพสยระดบเสยง สามารถน าเสนอผลการเปรยบเทยบไดดงภาพท 6.1

ภาพท 6.1 ผลการศกษาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยลอต าบลพระหลวง ในบรบทค าพดเดยวและค าพดตอเนอง

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวง (บรบทค าพดเดยว)

(วภาวรรณ ถนจนทร, 2558)

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวง (บรบทค าพดตอเนอง)

(วภาวรรณ ถนจนทร, 2558)

สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวง (บรบทค าพดเดยว)

(Chommanad Intajamornrak, 2011)

148

61

จากการเปรยบเทยบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทกหนวยเสยงทปรากฏ ในภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวงพบวา สทล กษณะภาษาไทยถน เหนอในจ งหวดแพรและภาษาไทยล อมความคล ายคล งกนใน ทกเสยงวรรณยกต เพยงแตภาษาไทยลอในต าบลบานถนไมปรากฏเสยงวรรณยกตกลางระดบ [33] อยางไรกด สทลกษณะภาษาไทยลอในต าบลพระหลวงมความคลายคลงกบเสยงวรรณยกต ภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรเชนเดยวกน เพยงแตเสยงวรรณยกตท 2 ในภาษาไทยลอ ต าบลพระหลวงปรากฏเสยงวรรณยกตเปนเสยงกลางระดบบน [33^] ทมความแตกตางไปจาก เสยงวรรณยกตท 2 ของภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรทมสทลกษณะเปนเสยงกลางขน [35] ผลการเปรยบเทยบดงกลาวปรากฏขอสงเกตทนาสนใจกลาวคอ สทลกษณะของวรรณยกต ภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงมแนวโนมการแปรและการเปลยนแปลงของ เสยงวรรณยกตทเรมมความใกลเคยงกบภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ซงอาจเกดจากการตดตอสอสารระหวางกลมคนทใชภาษาตางชาตพนธกบกลมคนทใชภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรจงสงผลใหเกดการสมผสภาษา ผวจยจงเหนวา เสยงวรรณยกตไมใชลกษณะทางสทศาสตรทบงชความเปนภาษาไทยลอของต าบลบานถนและต าบลพระหลวง ได โดยผ วจยสนนษฐานวา ล กษณะทา งส ทศ าสตร ท ส า มา ร ถบ ง ช ค ว าม เป นภาษา ไทยล อ ของต า บลบ านถ น ค อ เสยงสระ กลาวคอ ภาษาไทยลอไมมสระประสม (ณฐพงษ เบญชา, 2543, น. 28; นภา อมพรพรรด, 2529, น. 58) หรอเปนไปไดวา ปจจยภายนอก เชน ลกษณะการแตงกายและลายผาซนเปนลกษณะประการหนงทท าใหแยกความแตกตางระหวางภาษาไทยลอต าบลบานถนและภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรออกจากกนได สวนลกษณะทางภาษาศาสตรทสามารถทบงชความเปนภาษาไทยลอของต า บ ล พ ร ะ ห ล ว ง ผ ว จ ย ส ง เ ก ต ว า ค า ศ พ ท แ ล ะ ท า น อ ง เ ส ย ง ใ น ป ร ะ โ ย ค ป ฏ เ ส ธ เปนลกษณะทท าใหแยกความแตกตางระหวางภาษาไทยลอต าบลพระหลวงและภาษาไทยถนเหนอ ในจงหวดแพรออกจากกนได ผวจยใชเสนประสแดงเพอแสดงถง หนวยเสยงวรรณยกตของ ภาษาไทยลอต าบลบานถนและต าบลพระหลวงทมความแตกตางไปจากภาษาไทยถนเหนอใน จงหวดแพร สามารถแสดงสทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอต าบลบานถน และต าบลพระหลวง โดยใชกลองวรรณยกตตามล าดบ ดงตารางท 6.6

149

61

ตารางท 6.6 สทลกษณะของวรรณยกตภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร ภาษาไทยลอในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง

6.3 ขอเสนอแนะ

การศกษาในครงน เปนการศกษาเกยวกบการแปรเสยงวรรณยกตภาษาไทยถน ในจงหวดแพร ผวจยพบประเดนทนาสนใจส าหรบการศกษาในอนาคต ดงตอไปน

จงหวดแพรเปนจงหวดทมความหลากหลายของชาตพนธเปนอยางมาก ซงเหมาะสมแกการศกษาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตระหวางภาษาถนตางๆ ในจงหวดแพรกบภาษาไทยถนเหนอ วามความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ตลอดจนมแนวโนมของการแปรและการเปลยนแปลง ไปในทศทางใด เนองจากปจจบน คนกลมนอย (minority) มการตดตอสอสารอยางแพรหลาย อาจท าใหมแนวโนมในการใชภาษาไทยถนเหนอทเปนภาษาของคนกลมใหญ (majority) ในจงหวดแพรเ พมมากยงขน นอกจากน ผวจยยงมขอเสนอแนะเพมเตมวา ควรมการศกษา เส ยงวรรณยกตด วยประเดนภาษาศาสตร เช งส งคม โดยศกษาตวแปรทางส งคม อนๆ เชน อาย ทศนคต หรอ การศกษา เปนตน ทอาจท าใหเหน ถงลกษณะการเปลยนแปลงใน ภาษาไทยถนเหนอเพมมากขนอกดวย

อกขอเสนอแนะท ไดมาจากการส ง เกตของผ วจ ย กลาวคอ ควรมการศกษา เสยงวรรณยกตภาษาไทยลอบรบทค า พดตอเน องในต าบลบานถนและต าบลพระหลวง โดยละเอยด เนองจากผวจยไดศกษาเสยงวรรณยกตบรบทค าพดตอเนองในระดบสงเกตการณเทานน ตลอดจนผวจยเกบขอมลจากผบอกภาษาเพยงจดละ 2 คน ซงอาจไมเพยงพอตอการศกษา เสยงวรรณยกตบรบทค าพดตอเนอง ทงน การศกษาเสยงวรรณยกตบรบทค าพดตอเนองโดยละเอยด

150

61

อาจจะปรากฏขอคนพบทนาสนใจในแงอนๆ เชน วรรณยกตสนธ หรอ เสยงพยญชนะแทนพยางค

/m / เปนตน ส าหรบขอเสนอขอสดทาย ผวจยเหนวา ควรมการศกษาการเปลยนแปลงทางค าศพท

ในภาษาไทยถนเหนอและภาษาถนอนๆ ในจงหวดแพร เนองจากผวจยพบวามผศกษาเกยวกบค าศพทภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพรตงแตปพ.ศ. 2534 (เยาวลกษณ อยเจรญสข , 2534) ซ งผลการศกษาค าศพทอาจเกดการเปล ยนแปลงไปตามยคสมย รวมท งผ วจยย ง เหนว า ควรมการศกษาการแบงเขตของภาษายอยโดยใชค าศพทมาเปนเกณฑ เนองจากผลการศกษา ในงานวจยครงนปรากฏวา ค าศพทบางค าในอ าเภอลองและอ าเภอวงชนมความแตกตางไปจ ากภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

151

61

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ กรรณการ วมลเกษม. (2534). ภาษาถนเหนอ.นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร. ธระพนธ เหลองทองค า และคณะ. (2554). เสยงภาษาไทย: การศกษาทางกลสทศาสตร. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. บญชวย ศรสวสด. (2498). ไทยสบสองปนนา เลม 1. พระนคร: โรงพมพรบพมพ. ผณนทรา ธรานนท. (2556). เสยงวรรณยกตในเอเชยตะวนออกเฉยงใต: การก าเนดและพฒนาการ.

เชยงราย: บรษท ชอบพมพ จ ากด. พเยาว เจรญฉาย. (2551). การศกษาค าศพทภาษาตระกลไทยในจงหวดลพบรและอทธพลของ

เทคโนโลยตอการเปลยนแปลงการใชค าศพท. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร. รตนาพร เศรษฐกล. (2537). การคงอยและการปรบเปลยนทางสงคมและวฒนธรรมของ

กลมชาตพนธไท: กรณศกษาหมบานยอง ต าบลบวกคาง อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.

รงวมล รงโรจนสวรรณ. (2551). การสมผสภาษา: ปจจยทมผลตอการแปรและการเปลยนแปลง เสยงวรรณยกตในภาษาตระกลไท บานสนทรายกองงาม อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย. ใน นนทนา รณเกยรต และ อมร แสงมณ (บรรณาธการ), รวมบทความภาษาศาสตร เอเชยตะวนออกเฉยงใต (น. 88-107). กรงเทพฯ: ภาควชาภาษาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เรองเดช ปนเขอนขตย. (2521). ระบบเสยงภาษายอง. กรงเทพฯ: โครงการศนยการศกษาวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชยอาคเนย มหาวทยาลยมหดล.

_______ (2531). ภาษาถนตระกลไทย. นครปฐม: สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

_______ (2532). แบบทดสอบระบบเสยงวรรณยกตภาษาถน. นครปฐม: สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

วไลศกด กงค า. (2556). ภาษาไทยถน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สงวน โชตสขรตน. (2512). ไทยวน-คนเมอง. พระนคร: โอเดยนสโตร. สมใจ แซโงว และ วรพงศ มสถาน. (2539). สารานกรมกลมชาตพนธ: ไทยลอ. นครปฐม:

สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

152

61

สมทรง บรษพฒน. (2543). ภมศาสตรภาษาถน. นครปฐม: สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรม เพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

สวไล เปรมศรรตน และคณะ. (2547). แผนทภาษาของกลมชาตพนธตางๆ ในประเทศไทย. นครปฐม: สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.

เสร เวโรหา. (1975). เสยงวรรณยกตในภาษาลอ. In J.G. Harris & J.R. Chamberlain (Eds.), Studies in Tai linguistics in honor of William J. Gedney (pp. 387-419). Bangkok: Central Institute of English Language.

แสวง มาละแซม. (2540). คนยองยายแผนดน. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. _____ (2544). คนยองเมองล าพน. กรงเทพฯ: จรญธรกจการพมพ. อมรา ประสทธรฐสนธ. (2548). ภาษาในสงคมไทย: ความหลากหลาย การเปลยนแปลงและ

การพฒนา. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. อดม เรองศร. (2534). พจนานกรมลานนาไทย. เชยงใหม: โรงพมพมงเมอง.

วทยานพนธ ณฐพงษ เบญชา. (2543). ลกษณะภาษาไทลอทต าบลบานทงมอก ต าบลบานมาง อ าเภอเชยงมวน

จงหวดพะเยา. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยศลปากร. ดารณ กฤษณะพนธ. (2538). แนวการศกษาวรรณยกตจากค าพดตอเนอง: กรณศกษาภาษาไทยถน

เพชรบร. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ดศราพร สรอยญาณะ. (2552). การศกษาวรรณยกตภาษายองเชงกลสทศาสตร:

การเปรยบเทยบในบรบทค าพดเดยวกบค าพดตอเนองและระหวางสองรนอาย. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ตามใจ อวรทธโยธน. (2553). การศกษาลกษณะทางกลสทศาสตรของพยญชนะ สระ และวรรณยกตในภาษาไทยมาตรฐานส าเนยงใตโดยเปรยบเทยบกบภาษาไทยมาตรฐานและภาษาไทยถนใต. (วทยานพนธอกษรศาสตรดษฎบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นภา อมพรพรรด. (2529). ลกษณะภาษาไทลอทต าบลปาคา อ าเภอทาวงผา จงหวดนาน. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยศลปากร.

เนตรนภา วรวงษ. (2543). วรรณยกตภาษาไทยถนกาญจนบร. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

153

61

ปนษฐา ประธานเกยรต. (2544). ระบบเสยงวรรณยกตในภาษาไทยอสานทพดโดยคนไทยอสาน เขมร และกย ในชมชนบานทาคอยนาง ต าบลสวาย อ าเภอปรางคก จงหวดศรสะเกษ. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ปราณรตน ปานประณต. (2557). การรบรและการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยของเดกไทย. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ปยวต วงซาย. (2550). การศกษาเปรยบเทยบเสยงภาษายองกบระบบเสยงภาษาไทยเหนอ (ก าเมอง). (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

พณรตน อครวฒนากล. (2546). การเปลยนแปลงของวรรณยกต: กรณศกษาภาษากลมลาว. (วทยานพนธอกษรศาสตรดษฎบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พศศร แจงไพร. (2520). หนวยเสยงภาษาแพร. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เพญจนทร พนธฤกษ. (2547). ความสมพนธระหวางภาษากบชาตพนธในจงหวดล าพน. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรสวรรค นามวง. (2544). วรรณยกตภาษาอสาน (ลาว) ทพดโดยคนอสาน ผไทย และโซ ในชมชนต าบลนาเพยง อ าเภอกสมาลย จงหวดสกลนคร. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ยาใจ มาลยเจรญ. (2531). วรรณยกตในภาษาไทยถนจงหวดอางทองและพระนครศรอยธยา. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เยาวลกษณ อยเจรญสข. (2534). ภาษาถนยอยของค าเมองในจงหวดแพร: การศกษาศพท. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยศลปากร.

เรองสข คงทอง. (2549). แนวแบงเขตระหวางภาษาไทยถนกลาง ภาษาไทยถนใต และ ภาษาผสมไทยถนกลาง-ไทยถนใต: การแปรของวรรณยกตตามกลมอาย. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วนทนย พนธชาต. (2526). ภาษาถนยอยของค าเมอง: การศกษาศพท. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชญะ ศรพพฒนกล. (2557). วรรณยกตภาษาไทยอสาน จงหวดศรสะเกษ ใน 5 ชมชนภาษา. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วไลลกษณ จวราหะวงศ. (2544). วรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทพดโดยคนไทย คนแตจว และคนซกข. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

154

61

วสทธระ เนยมนาค. (2528). ระบบเสยงภาษายองซงพดในจงหวดล าพน: การศกษาเปรยบเทยบ แบบรวมสมย. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สนทรตร แสงงาม. (2549). การแปรของค าศพทและวรรณยกตตามกลมอายและทศนคตตอภาษา ในภาษาโซง (ไทด า) ทพดในอ าเภอเขายอย จงหวดเพชรบร. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เสาวนย เลศกมลวรรธน. (2554). การวเคราะหการออกเสยงภาษาไทยของเดกดาวนซนโดรมใน ชวงอาย 12-14 ป. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล.

เอกพล กนทอง. (2550). การแปรของวรรณยกตภาษาไทยถนเชยงใหมตามกลมอาย. (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บทความวารสาร ศจณฐ จตวรยนนท. (2557). การปรบคาความถมลฐานโดยการแปลงคาเฮรตซเปนคาเซมโทน:

แนวทางในการเสนอผลการวเคราะหวรรณยกต. The Journal: Journal of the Faculty of Arts. (8)2, 19-46.

สรยา รตนกล. (2551). ชอของภาษาตระกลไทและภาษาตระกลไทในประเทศพมา. วารสารศาสนาและวฒนธรรม. 2(1), 15-45.

สออเลกทรอนกส โครงการวฒนธรรมสายใยในชมชนต าบลพระหลวง. (2555). ต าบลพระหลวง อ าเภอสงเมน.

สบคนจาก http://www.wungfon.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1344:2012-10-16-07-29-38&catid=179:2011-07-05-02-33-38&Itemid=214

เทศบาลต าบลบานถน. (2556). ประวตศาสตรไตลอ [ซด]. ส านกงานจงหวดแพร. (2557). เอกสารบรรยายสรปจงหวดแพร. สบคนจาก

http://phrae.go.th/file_data/sum_phrae.pdf ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2557). การศกษาภาคบงคบ. สบคนจาก

http://www.moe.go.th/webld/pdf/BB/B_01.pdf

155

61

เอกสารอน ๆ กลยา ตงศภทย, ม.ร.ว. (2533). วรรณยกตในภาษาไทยถนสพรรณบร: การศกษาเปรยบเทยบ

วรรณยกตในค ากบวรรณยกตในถอยค าตอเนอง. เอกสารโรเนยวเยบเลม. Books and Book Articles Abramson, A. (1962). The vowels and tones of standard Thai: Acoustical

measurements and experiments. Bloomington, IN: Indiana: University Research Center in Anthropology, Folklore and Linguistics.

Brown, M. (1965). From the ancient Thai to modern dialects. Bangkok: Social Science Association Press.

Chamberlain, J. (1975). A new look at the historical and classification of the Tai language. In J.G. Harris & J.R. Chamberlain (Eds.), Studies in Tai linguistics in honor of William J. Gedney (pp. 44-66). Bangkok: Central Institute of English Language.

Davies, S. (1979). A comparative study of Yong and standard Thai. In Theraphan L. Thongkum and others (Eds.), Studies in Tai and Mon-Khmer phonetics and phonology in honor of Eugenie J.A. Henderson (pp. 26-48). Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Davis, R. (1970). A northern Thai reader. Bangkok: The Siam Society. Gedney, W.J. (1972). A checklist for determining tones in Tai dialects.

In M. Estellie Smith (Ed.), Studies in linguistics in honor of George L. Trager (pp. 423-437). The Hague: Moutan.

Hartmann, J.F. (1979). Syllabic m in Tai-Lue and neighboring Tai dialects. In T.W. Gething & N.D. Liem (Eds.), Tai studies in honor of William J. Gedney (pp. 97-107). The Australian University.

Hudak, T.J. (2008). William J. Gedney’s comparative Tai source book. Honolulu: University of Hawaii Press.

156

61

Jones, R.B. (1965). Phonological features of northern Thai. In J.R. Hanks et al. (Eds.), Ethnographic notes on northern Thailand (pp. 10-14). New York: Cornell University.

Kalaya Tingsabadh, M.R. (2001). Thai tone geography. In M.R. Kalaya Tingsabadh & A.S. Abramson (Eds.), Essays in Tai linguistics (pp. 205-228). Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Li, F. K. (1959). Classification by Vocabulary: Tai Dialects. Anthropological Linguistics. Vol. 1-2.

Sarawit, M.E. (1979). Syllabic m in two Yoong dialects. In Theraphan L. Thongkum and others (Eds.), Studies in Mon-Khmer phonetics and phonology in honor of Eugenie J.A. Henderson (pp. 163-170). Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Smalley, W.A. (1984). Linguistic diversity and national unity: language ecology in Thailand. Chicago: The University of Chicago Press.

Articles Chommanad Intajamornrak. (2011). Tonal variation and change in Tai Lue spoken in

Phrae province. In Seino van Breugel (Ed.), Proceedings of the Thammasat International Symposium on language and linguistics, 4-22.

___________ (2013). Language contact: Challenging in diversity. Proceedings of the conference on education 2013. Retrieved from http://iafor.org/archives/offprints/ace2013-offprints/ACE2013_0734.pdf

Gardner, J. (1996). A tonal study of Kammuang in Nan and Phrae. Research report no. 138. Payap research and development institiute and the Summer Institute of Linguistics.

Hartmann, J.F. (1980). A model for alignment of dialects in Southwestern Tai. Journal of the Siam Society, 68, 78-86.

Li, F.K. (1964). The phonemic system of the Tai L language. Academia Sinica, Bulletin of the Institute of History and Philosophy, 35: 7-14.

157

61

Rietveld, A.C.M. & Gussenhoven, C. (1985). On the relation between pitch excursion size and pitch prominence. Journal of Phonetics 15, 273-285.

Theses Kanita Chaimano. (2009). Tone variation of Tai Lue spoken in Thailand.

(Doctoral dissertation). Mahidol University. Nanthariya Lamchiangdase. (1984). The phonology of Lue in Lampang province.

(Master’s thesis). Mahidol University. Pornpen Tanprasert. (2003). A language classification of Phuan in Thailand: a study

of the tone system. (Doctoral dissertation). Mahidol University. Pornsawan Ploykaew. (1985). The phonological of Lue in Chaingrai province.

(Master’s thesis). Mahidol University. Siwaporn Chotecheun. (1986). The phonology of Nan with comparisons to Phrae.

(Master’s thesis). Mahidol University. Williams, G. (1986). Linguistic variation in Tai Lue. (Master’s thesis). University of

Auckland.

Other materials Google Maps. (2016). [จงหวดแพร] [Street map]. Retrieved from

https://www.google.co.th/maps/place/Phrae/@18.260751,99.3989416,9z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x30d8e162997e8521:0x10346c5fa8a4ae0

Google Maps. (2016). [ต าบลบานถน] [Street map]. Retrieved from https://www.google.co.th/maps/place/Ban+Thin,+Mueang+Phrae+District,+Phrae/@18.1558957,100.196144,12z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x30d895569af885a1:0x40346c5fa8ba4e0

158

61

Google Maps. (2016). [ต าบลพระหลวง] [Street map]. Retrieved from https://www.google.co.th/maps/place/Phra+Luang,+Sung+Men+District,+Phrae/data=!4m2!3m1!1s0x30d8c360aae036e1:0x40346c5fa8ba770?sa=X&ved=0ahUKEwjP0amc8fzLAhWIA44KHW85DZ8Q8gEIGTAA

61

ภาคผนวก

159

61

ภาคผนวก ก คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยถนเหนอในจงหวดแพร

ค าเปน

ว. 1 ว. 2 ว. 3 ว. 4 ว. 5 ว. 6 0% 3.007784 5.074533 4.618705 6.000647 6.62157 7.787743

10% 1.996604 4.648332 4.094116 5.383727 6.44425 7.6372556 20% 1.575211 4.580053 3.879003 5.046969 6.35259 7.7447132

30% 1.443042 4.650102 3.707464 4.837851 6.30198 7.7386416

40% 1.498801 4.699533 3.579083 4.473341 6.21228 7.4239357 50% 1.784927 4.958983 3.40784 3.965217 6.12903 6.8603718

60% 2.365627 5.406856 3.262485 3.411917 6.06311 6.103547

70% 3.391088 6.407165 3.144593 2.783334 6.00989 5.2002151 80% 4.980649 7.952812 3.159924 2.150054 5.97637 4.1777687

90% 6.976029 9.487281 3.235153 1.540983 5.89945 3.2878009 100% 8.429998 10.11701 3.25982 1.093409 5.63376 2.1588502

ค าตาย

ว. 2 ว. 3 ว. 4 ว. 5

0% 6.365551 4.514474 5.086085 7.929541 10% 6.446598 4.143886 4.548258 7.727026

20% 6.748855 3.95342 4.252339 7.584537

30% 7.151622 3.847991 4.138702 7.466517 40% 7.710809 3.700953 3.979325 7.362424

50% 8.345192 3.542345 3.679458 7.226442

60% 8.812173 3.405461 3.234395 7.108515 70% 9.219792 3.257096 2.706287 7.057616

80% 9.626856 3.115708 2.071768 6.970299

90% 9.899069 2.996258 1.448091 6.844471 100% 10.12677 2.858598 0.74841 6.520225

160

61

ภาคผนวก ข คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถน (บรบทค าพดเดยว)

ค าเปน

ว. 1 ว. 2 ว. 3 ว. 4 ว. 5 0% 3.206199 5.546466 3.863904 4.439621 8.39022

10% 2.511614 5.56339 3.15898 4.070888 8.4919

20% 2.182184 5.885263 2.942338 3.879838 8.81805 30% 2.029479 5.958037 2.856431 3.623464 8.86014

40% 2.07379 5.88536 2.744461 3.292951 8.59903

50% 2.180758 5.909556 2.588249 2.839948 8.0276 60% 2.564075 5.991421 2.466409 2.387946 7.08795

70% 3.363663 6.136737 2.38784 1.809344 5.36263

80% 4.463215 6.527386 2.453344 1.191841 4.74201 90% 6.035206 7.13616 2.773719 0.674426 3.89638

100% 7.693386 7.979084 3.491001 0 2.63206

ค าตาย ว. 2 ว. 3 ว. 4

0% 6.501096 4.419366 4.718877 10% 6.47516 4.151518 4.681578

20% 6.688457 3.969526 4.713214

30% 7.095988 3.884834 4.673065 40% 7.592255 3.786518 4.484469

50% 8.333049 3.752941 4.205761

60% 8.889083 3.72966 3.977878 70% 9.512163 3.70822 3.74182

80% 10.29216 3.811889 3.411622

90% 10.76668 4.074543 2.998297 100% 10.99675 4.131024 2.620829

161

61

ภาคผนวก ค คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลพระหลวง (บรบทค าพดเดยว)

ค าเปน

ว. 1 ว. 2 ว. 3 ว. 4 ว. 5 ว. 6 0% 1.865411 5.13071 3.24872 4.015165 4.35753 5.8924451

10% 1.399624 5.044565 3.153076 3.392359 4.19288 5.6160746

20% 1.263876 5.234472 3.11912 3.344728 4.26294 5.6025259 30% 1.054641 5.113865 2.901688 3.442177 4.21997 5.6906477

40% 1.023721 4.985755 2.774179 3.141138 4.22062 5.6428506

50% 1.177322 4.940083 2.773269 2.630043 4.23552 5.2320894 60% 1.62758 4.913065 2.836699 2.050837 4.31851 4.7289147

70% 2.94994 4.789138 2.920967 1.351556 4.39917 4.1357812

80% 4.854416 4.74853 3.136526 0.84095 4.51276 3.2633582 90% 6.827291 4.901103 3.497473 0.433737 4.624 2.5361867

100% 8.396656 4.849092 3.564463 0.3284 4.65079 1.7899586

ค าตาย ว. 1 ว. 3 ว. 4 ว. 6

0% 4.263538 3.241705 4.477623 6.478223 10% 4.398761 3.197359 3.994029 6.093684

20% 4.504207 3.178689 3.764441 5.882392

30% 4.770309 3.060453 3.569567 5.672345 40% 5.199083 2.910582 3.299896 5.594735

50% 5.72206 2.825929 2.935152 5.399629

60% 6.281308 2.850802 2.555139 5.118776 70% 6.752745 3.014074 2.185901 5.255711

80% 7.220039 3.205291 1.751115 5.217665

90% 7.553354 3.351263 1.261469 5.02843 100% 7.813228 3.686527 0.942511 4.924444

162

61

ภาคผนวก ง คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลบานถน (บรบทค าพดตอเนอง)

ค าเปน

ว. 1 ว. 2 ว. 3 ว. 4 ว. 5 0% 2.841993 6.552037 3.245341 4.215885 9.8167

10% 2.559438 6.555101 2.523279 3.956815 10.1027

20% 2.433179 6.500365 2.156835 3.46844 10.2095 30% 2.376265 6.462929 1.914655 3.07231 9.91388

40% 2.514048 6.485115 1.624474 2.537091 9.07506

50% 2.805424 6.566736 1.471831 2.080559 7.71328 60% 3.237466 6.665348 1.330064 1.696861 6.22463

70% 4.05179 6.662446 1.362695 1.270049 4.88667

80% 4.758349 6.828021 1.409426 0.916214 3.78172 90% 5.754991 7.796522 1.881141 0.644939 3.38306

100% 6.317982 8.141343 2.17745 0.664453 2.87773

ค าตาย ว. 2 ว. 3 ว. 4

0% 6.965127 2.541785 6.348647 10% 6.917661 2.279956 5.956338

20% 7.255971 2.010087 5.793914

30% 7.673633 1.840861 5.609667 40% 8.150813 1.732459 5.398465

50% 8.723814 1.657756 4.869031

60% 8.909419 1.676328 4.240548 70% 9.037292 1.78337 3.48029

80% 9.006756 1.859554 2.621264

90% 9.277799 1.905018 2.569069 100% 9.285617 1.896723 2.125879

163

61

ภาคผนวก จ คาเซมโทนเฉลยของผบอกภาษาไทยลอต าบลพระหลวง (บรบทค าพดตอเนอง)

ค าเปน

ว. 1 ว. 2 ว. 3 ว. 4 ว. 5 ว. 6 0% 2.936046 6.514026 3.959298 5.607514 4.52605 7.228926

10% 2.50175 6.407442 3.419789 5.372992 4.451 7.108226

20% 1.796589 6.215899 3.163699 4.911597 4.48199 6.742273 30% 1.64079 6.15742 2.784266 4.72989 4.55949 6.307308

40% 1.808874 6.115892 2.4798 4.25549 4.59837 5.721646

50% 2.43628 6.114886 2.387221 3.889164 4.56861 5.101556 60% 2.904594 6.150397 2.254606 3.478344 4.59458 4.421424

70% 3.387037 6.070698 2.380861 3.096092 4.82845 3.821413

80% 4.112796 6.060807 2.525946 2.678593 4.6726 3.01705 90% 5.283155 6.227154 2.64594 2.367615 4.7079 2.077238

100% 5.677351 6.191643 2.740902 1.967471 4.6561 1.432735

ค าตาย

ว. 1 ว. 3 ว. 4 ว. 6 0% 7.348312 2.428944 4.588622 8.434083

10% 7.231619 2.118298 4.181314 8.383059 20% 7.650852 1.742954 3.831987 8.25373

30% 8.238321 1.545334 3.653625 8.185463

40% 8.923716 1.412634 3.441974 7.837261 50% 9.392712 1.463586 3.109665 7.706072

60% 9.369603 1.533627 2.974589 7.444548

70% 9.048671 1.624839 2.722423 7.373949 80% 9.224365 1.630117 1.69644 6.998238

90% 9.22777 1.880476 1.301773 6.866979

100% 9.37454 2.199561 0.408082 6.198411

164

61

ภาคผนวก ฉ เอกสารอนมตจรยธรรมการวจยในคน

165

61

ประวตผเขยน

ชอ นางสาววภาวรรณ ถนจนทร วนเดอนปเกด 16 พฤศจกายน 2532 วฒการศกษา (ระดบปรญญาตร) ศลปศาสตรบณฑต (ภาษาองกฤษ)

มหาวทยาลยแมฟาหลวง

การแปรเสียงวรรณยุกต์ของภาษาไทยถิ่นในจังหวัดแพร่,...

Documents