2 kademeli dişli Çark mekanizması

Upload: onur-kaplan

Post on 08-Apr-2018

269 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    1/50

    1. DL ARK MEKANZMALARI

    1.1 Genel fadeler ve Snflandrmas

    Dili arklar; aralarnda bir kayma olumadan, iki mil arasnda kuvvet ve

    hareket ileten elemanlardr. G iletme bakmndan, mekanizmann bir dndren ve bir

    veya birka dndrlen eleman vardr. Genellikle mekanizmann kk dilisine

    pinyon, dierine ark denir. Millerin konumuna gre dili arklar ve ark

    mekanizmalar u ekilde snflandrlabilir.

    a) Eksenleri ayn dzlemde paralel olan iki mil arasnda g ve devir ileten

    arklara silindirik veya aln dili arklar denir. Dilerin yn ark eksenine gre paralel

    ise dz silindirik (ekil-1.1), eik ise helisel silindirik (ekil 1.2a) veya ift helisel

    silindirik (ok) (ekil-1.2b) dili ark adn alrlar. Ayrca arklar, birbirinin dnda veya

    iinde yuvarlamalarna gre d (ekil 1.1a) veya i (ekil 1.1b) silindirik dili arklar

    eklinde adlandrlrlar. dili arklar dz (ekil 1.1b), helisel (ekil 1.3a) ve ift

    helisel (ekil 1.3b) olabilirler.

    Herhangi bir dili arkn yarap sonsuz yapldnda kremayer denilen ubuk

    eklinde bir dili eleman elde edilir. Bu elemann dz veya helisel silindirik dili arkla

    almasna gre dz kremayer mekanizmas (ekil 1.1c) veya helisel kremayer

    mekanizmas (ekil 1.2c) meydana gelir.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    2/50

    ekil-1.1

    ekil-1.2

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    3/50

    ekil-1.3

    1 ve 2 modl diler

    ekil-1.3.1.a Sikloid eri

    ekil-1.3.1.b Evolventler

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    4/50

    ekil-1.3.2.a Evolvent dilisinin mukayese profili

    b) Eksenleri ayn dzlemde bulunan fakat kesien iki mil arasnda g ve devir

    ileten arklara konik dili arklar denir. (ekil-1.4). Dilerin uzunluk ynndeki

    durumlarna gre dz (a), helisel veya erisel (b) konik dililer vardr.

    ekil-1.4

    c) Eksenleri ayn dzlemde olmayan miller arasnda g ve devir ileten dili

    arklara spiral dili arklar (ekil-1.5.a) denir. Bu dililerin pratikte ok kullanlan zel

    bir hali, uzayda eksenleri birbirine dik olan sonsuz vida mekanizmasdr. Bu

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    5/50

    mekanizmann silindirik (ekil1.5.b) ve globoid (ekil 1.5.c) tipleri vardr. Ayrca spiral

    dili ark grubuna dahil olmayan fakat eksenleri ayn dzlemde olmayan ve keismeyen

    hipoid konik dililer (ekil 1.5.d) de vardr.

    ekil-1.5

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    6/50

    1.2 Dili arklarn Ana Boyutlar

    ekil-1.6 Dili arka ait boyutlar

    Taksimat Dairesi: zerinde dilerin taksimat yaplan ve esas dili arkn

    bykln belirleyen dairedir. Bu daire zerinde llen ve bir di kalnl ile bir di

    aras boluu kapsayan uzunlua di taksimat veya hatve denir.

    Di balarndan geen daireye ba dairesi, di tabanlarndan geen daireye de

    taban dairesi denir.

    Diin taksimat dairesi ile ba dairesi arasndaki boyuna ba ykseklii,

    taksimat dairesi ile taban dairesi arasndaki uzunlua ise taban ykseklii denir.

    Ba ykseklii modle eittir. Taban ykseklii ise dili arkn taban dairesi ile

    e alacak dili arkn ba dairesi arasnda bir boluk olmas gerektiinden modl

    kadar deil, biraz daha byk, yaklak 1,2.m kadar alnr. Ba ve taban yksekliklerinin

    toplam di yksekliini verir.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    7/50

    Taksimat P; di kalnl S0 ve di aral e0a ayrlr.

    Bir dili arkn ana boyutlar ve aralarndaki bantlar yukardaki tanmlaragre yledir:

    Taksimat dairesi ap : d0

    Taksimat (hatve) : P

    Di says :P

    d.Z 0

    =

    Modl : =P

    m

    Ba ykseklii : ha= m

    Di ba dairesi ap : da = d0 +2 . ha = d0 + 2 m

    Taban ykseklii : hf= m + Sk 1.2 m

    Di ba boluu : Sk 0.2 m

    Taban dairesi ap : df= d0 2 hf d0-2.4 m

    Di kalnl :2

    ps0 =

    Di aral :2

    pe0 =

    1.3 Di Ama ekilleri

    Dili ark ifti birbirini kavradnda di yan yzeyleri birbiri zerinde

    yuvarlanmal (kaymal) ve bunun yansra mmkn olduu kadar az kaymas ile daha az

    anma, snma ve grltnn elde edilmesi gerekir. Di yan yzeylerine, her di

    pozisyonunda iletme oran ve buna bal evresel hzn her iki dili ark blm dairesi

    stnde bir dn boyunca sabit kalacak ekilde biim verilmi olmaldr. Ayrca

    dilerin mmkn olduu kadar basit takmlar vastasyla ucuz fiyatla imal edilmesi

    gerekir. Dili yan yzeylerinin profili bir sidloid veya bir evolvent yuvarlanma erisi

    olursa, bu artlar salanr.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    8/50

    1.3.1 Di Yan Yzey Profilleri

    Sikloid bir dairenin bir dzlem veya bir silindir stnde yuvarlanmasyla eldeedilir. (ekil 1.3.1.a) Sikloid dilisi, mikro teknolojide ve saat sanayiinde takm dili

    arklar halinde kullanma alan bulmaktadr.

    Evolvent rnein gerilmi yay bir silindirden (temel dairesinden) salnrsa, yay

    zerinde alnan bir nokta evolvent erisini oluturur. (ekil 1.3.1.b). Artan temel dairesi

    ap ile evolvent erisi azalr. Sonsuz byklkteki bir temel dairesi apnda evolvent

    dz doru, dili arka, dili ubuu (kramayer) haline gelir. Bundan dolay bir evolvent

    dilisi, dorusal di yan yzeyi olan bir takmn yuvarlanmasyla imal edilebilir.

    1.3.2 Normal Di Ama

    Dili arklarda dililerin temas noktalar, tahrik eden ve edilen dililerin

    oluturduu bir kavrama hatt dorusu stnde hareket eder. Kavrama hatt, blm

    dairesinin temas noktasndaki teete gre 20= kavrama as kadar eik

    durumdadr. (ekil 1.3.2.a). Kavrama as 20= olan bir evolvent dilisi, normal

    dili adn alr.

    Diin kavrama as, yarm di yan yzey asdr. Bir normal diin

    karlatrlma profili, di yan yzey as 2 40= olan bir dili ubuu

    (kramayer)dir. Birbirini kavramas gereken dili arklarn, ayn modle ve ayn

    kavrama asna sahip olmalar gerekir.

    1.4 Dili arkn malat

    En yaygn tala kaldrlarak yaplan dili ark imalat metodu, azdrmal, ve

    vargellemeli yuvarlanma metodlardr. CNC kumandal di ama tezgahlar,

    yuvarlanmann oluturulmas esnasnda, 4 ile 5 eksenli kumandalarn ayr ayr tahrik

    edilmeleriyle takmn i parasna gre her trl konuma getirilmesini mmkn klar.

    Bu suretle en uygun (optimum) di profili imal edilebilir.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    9/50

    En uygun bir di profili,

    * Aktarlabilen dnme momentini, * Byk titreimlere

    * Hareket dzgnln ve mr * Fazla snmaya* Verimi arttrr * Dilerin anmasna engel olur.

    Azdrma freteleri, genellikle aln dilerin almas iin uygulanr. Helisel

    ekildeki azdrma frezeleri, imal edilmesi gereken dili ark ileyerek ekillendirir.

    lerleme ve azdrma (yuvarlanma) hareketine klavuzluk eder ve tam olarak tala

    derinliine ayar edilir. Azdrma frezesinin helis adm, dili arkn admna karlk

    gelir.

    Azdrma frezerinin ekseni, dz dili arklarda ykselme asnda, helisel dili

    arklarda ilave olarak arkn eiklik asnda ayarlanr.

    Vargellemeli frezelerde, takm ve i paras, dnme hareketine uyum

    saladnda imalat yaplr. Ayn anda takm (kesici ark), tala kaldrmas iin gerekli

    olan ileri geri hareketini (kesme hareketini) eksen boyunca yapar. Helisel dilerin imal

    edilmeleri iin kesici ark (freze aks), ilave bir vidalama hareketini de yapar.

    Vargellemeli metod sayesinde dar olarak arka arkaya bulunan eitli dililer imal

    edilebilir.

    Talasz imalat metodu, zellikle kk aln ve konik dili ark imalatnda

    uygulama alan bulmaktadr. Yaygn olarak (rnein mikro teknoloji, ayrca ev ve bro

    makinalarnda) pskrtme dkml plastik maddeden yaplm dili arklar kullanlr.

    Tablo-1, dili ark imalat iin eitli metodlar hakknda bir zet vermektedir.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    10/50

    2. HELSEL DL ARKLAR

    Birbirine yakn olan (paralel, dikey ve herhangi bir ada) bir mildeki hareket

    ve kuvveti dier bir mile iletmek iin kullanlan mekanik elemanlardr. Dz dili

    arklarn almalar di yzeylerinin bir doru boyunca birbirine demesi neticesinde,

    hareket ve kuvvet iletiminde vuruntu ile beraber bir ses kartr. Bu vuruntu ve sesi

    nlemek iin dililer helis olarak yaplr. Di dorultular di ekseniyle sa ve sol eimli

    olarak oluturulur.

    Helisel dililer alma konumunda millerin durumuna gre:

    * mil eksenleri paralel alan helisel dililer

    * mil eksenleri dikey alan helisel dililer

    *mil eksenleri herhangi bir a altnda alan helisel dililer diye snflandrlr.

    Helisel dililere eksenel olarak gelen kuvvetleri karlamak iin dililerin

    milleri iyi yataklanmaldr. Kaymal ve rulmanl yataklar kullanrken yataklarn

    seiminde gereken kuvvetlere dikkat edilmesi gerekir. Grup halinde alan helis

    dililerin birinin eimi, saa ise dierinin eimi sola olmaldr. Bylece yataklara gelen

    eksenel kuvvetler yok edilmi olur.

    2.1 ki Kademeli Helisel Dili ark Mekanizmas rnek Hesab

    Giri devir says (ng) : 2900 d/d

    k devir says (n) : 225 d/d

    letilecek g (Ni) : 5 kW

    2.1.1 evrim Oran

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    11/50

    89,12225

    2900

    n

    ni

    g

    2,1 === olduundan iki kademeli dili kutusu yeterli

    olacaktr. i 8 ise bir kademeli,

    i 45 ise iki kademeli,

    i 200 ise kademeli dili kutusu yeterli olacaktr.

    Z1= 22 kabul edelim.

    2.1.2 Modl Hesab

    Dili Malzemesi 16 MnCr 5 seildi. Tablo IIden;

    mm/N1630mm/N460 limHFlim == deerleri alnr.

    Emniyet Katsays

    S= 1.8 (1.7-2 arasnda olmaldr)

    Dili entik faktrYS= 0,95

    Yzey Prz Faktr

    ok hassas ilenip parlatlm dililerde;

    ZR= 1

    deerleri kabul edildikten sonra;

    RS

    limF

    em Z.Y.S

    e

    =

    1.95,0.8.1

    460eem =

    mm/N78,242eem = olarak bulunur.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    12/50

    Eim As;

    15=

    Di Form Faktr;

    Z1= 22 di olarak alrsak; x= 0 profil kaydrma yoktur. Tablo IIIden

    YF = 2,83 olarak bulunur.

    b/m oran;

    Kutu eklinde gvde iinde, iyi yataklanm ise 15 b/m 25 arasnda bir

    deer seilmelidir.

    b/m= 20

    Yan yzey form faktr

    0vex15 == profil kaydrma hali iin;

    ZH= 1,72 (Tablo 14)

    Malzeme Faktr

    Tablo 4den elik malzeme iin,

    ZM= 271 N/mm

    Yalama Faktr

    KL= 1 Tablo 5den seildi.

    Yzey Prz Faktr

    ZR= 1 seildi.

    Hz Faktr

    lk hesaplamalarda Z 1v (Tablo 6)

    Yzey Basnc Emniyet Deeri

    ]mm/N[ZZK.S VRLlimH

    emb

    =

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    13/50

    1.1.1.8,1

    1630emb =

    mm/N56,905emb =

    Dnme Momenti

    Md =W

    P

    2900.

    30.10.5M

    3

    d

    =

    m.N4643,16Md=

    =dM 16464,3 N.mm

    Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri;

    3

    em1

    Fd

    e.z.m

    b

    Y.cos.M.3m

    =

    3

    78,242.22.20

    83,2.15cos.3,16464.3m =

    m= 1,08

    Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri;

    3 2

    emb

    2

    1

    2

    MH

    2

    d

    .Z.m

    b

    )Z.Z(cos.M.

    i

    1i.6.3m

    +=

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    14/50

    322

    22

    56,905.22.20

    )271.72,1(.15cos.3,16464.

    89,12

    189,126.3m

    +=

    m= 1,18 mm

    Modl deeri Tablo 7den

    m= 1.5 seildi

    Aln Modl;

    =cosmm t

    15cos

    5,1m t =

    55,1m t =

    Aln Taksimat;

    = .mP tt

    = .55,1Pt

    87,4Pt =

    2.1.3 I. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar

    2.1.3.1 Bir Nolu Dilinin Hesab

    Taksimat Dairesi ap;

    t11t M.Zdo =

    55,1.22do 1t =

    mm1,34do 1t =

    Ba Dairesi ap

    m.2doda 1t1 +=

    5,1.21,34da 1t +=

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    15/50

    mm1,37da 1t =

    Taban Dairesi apm5,2dodf 1t1 =

    5,1.5,21,34df1 =

    mm35,30df1 =

    Di Kalnl

    =1hf 1,2 .m

    =1hf 1,2. 1,5

    =1hf 1,8 mm

    2.1.3.2. ki Nolu Dilinin Hesab

    Birinci Kademe evrim Oran;

    T1 i.25,1i =

    88,12.25,1i1=

    49,4i1=

    Di Says

    1

    21

    Z

    Zi =

    112 Z.iZ =

    =2Z 4,49 . 22

    =2Z 99

    Taksimat Dairesi ap

    dot 2= Z2. Mt

    dot 2= 99 . 1,55

    dot 2= 153,45 mm

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    16/50

    Ba Dairesi ap

    m.2doda 2t2 +=

    da2 = 153,45 + 2 . 1,5

    da2 = 156,45 mm

    Taban Dairesi ap

    m.5,2dodf 2t2 =

    =2df 153,45- 2,5 . 1,5

    =2df 149,7 mm

    Di Kalnl

    hf2= 1,2. M

    hf2= 1,2. 1,5

    hf2= 1,8

    Di Geniliib/m = 20

    5,1

    b=20

    b= 20. 1,5

    b= 30 mm

    2.1.3.3 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol

    Teetsel Kuvvet

    1t

    dt

    do

    M.2F =

    1,34

    3,16464.2Ft =

    Ft = 965,65 N

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    17/50

    letme Faktr

    Tablo 8den Ki = 1,25 tablodan seilir.

    Dinamik Faktr

    w.2

    doV 1t=

    310.30

    2900..

    2

    1,34V

    =

    V= 5, 18 m/sn

    Tablodan 9dan DIN 8 kalitesini seersek;

    Kv = 1,28 olur.

    Profil Kavrama Oran

    tt

    t1o22

    221

    21

    2

    pcos.p

    sin.argragrar

    +

    =

    ra1 =2

    da 1

    2

    dodoa 2t1t1o

    +=

    ra1 =2

    1,37

    2

    45,1531,34a 1o

    +=

    ra1 = 18,55 mm mm78,93a 1o =

    ra2 =2

    da 2

    ra2 =2

    45,156

    ra2 = 78,225 mm

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    18/50

    rg1= cos.2

    do 1t

    rg1= 20cos.2

    1,34

    rg1= 16,02 mm

    rg2 = cos.2

    do 2t

    rg2 = 20cos.2

    45,153

    rg2= 72,098 mm

    =t Aln kavrama as

    tan =t tan 20/cos 15

    =t 20,65

    65,20cos.87,4

    65,20sin.78,93098,72225,7802,1655,18 2222

    p

    +=

    =p 1,45

    Kavrama Faktr45,1/1/1Y ==

    69,0Y =

    Eitim As Faktr

    1201Y

    =

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    19/50

    120

    151Y =

    875,0Y =

    Kavrama Hatas

    fe = 12 (Tablo 10)

    30

    65,965

    b

    Ft =

    mm/N19,32b

    Ft =

    qL = 0,98 (Tablo 11)

    41,1Kf = (Tablo 12)

    Genilik Yk Dalm Faktr

    25,1Kf =

    Di Kalitesi 5-6 7-8 9-10 11-12fK 1.15 1.25 1.35 1.5

    = Y.Y.Y.K.K.K.K.m.b

    FFffvi

    te

    875,0.69,0.83,2.25,1.41,1.28,1.25,1.5,1.30

    65,965e =

    mm/N4,103e =

    e

    eemS

    =

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    20/50

    4,103

    78,242S=

    35,2S=

    Emniyet Asndan Uygundur.

    2.1.3.4 Yan Yzey Mukavemetinin Hesaplanmas

    min

    vRLlimHbemS

    1.Z.Z.K=

    Yzeyde Hertz Basnc

    mm/N1630limH

    =

    Yalama Faktr

    KL= 1

    Yzey Prz FaktrZR= 1 seildi.

    Hz Faktr

    ZV= 1dir. (Tablo 6)

    Emniyet Katsays

    4,1Smin =

    4,1

    1.1.1.1.1630bem =

    6,1377bem = N/mm

    Oluan Yzey Basnc

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    21/50

    += z.z.z..

    i

    1i.

    do

    WMH

    1

    1

    1t

    Htb

    evresel Kuvvet

    = HHvit

    Ht K.K.K.K.b

    FW

    Aln Yk Dalm Faktr

    K 45,1H = (Tablo 13)

    Genilik Yk Dalm Faktr

    50,1KH =

    Di Kalitesi 5-6 7-8 9-10 11-12HK 1.30 1.50 1.70 2.00

    Adm Kavrama Oran

    65,1

    87,4

    15.tan.30

    P

    tan.b

    t

    ==

    =

    Z = 0,80 (Tablo 13)

    50,1.45,1.28,1.25,1.30

    65,965W tH =

    mm/N02,112WtH

    =

    Yan Yzey Form Faktr

    ZH= 1,72 (Tablo 14)

    Malzeme Faktr

    ZM= 271 N/mm (Tablo 4)

    Bu tablodan seilen deerlere gre, oluan yzey basnc;

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    22/50

    80,0.271.72,1.49,4

    149,4.

    1,34

    02,112b

    +=

    =b 747,35 N/mm

    b

    bemS

    =

    35,747

    6,1377S =

    S= 1,84

    Emniyet Asndan Uygundur.

    2.1.4. II. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar

    kinci Kademe evrim Oran;

    21t i.ii =

    1

    T

    2i

    ii =

    49,4

    89,12i 2 =

    87,2i2=

    alma Momenti11d2d i.MM =

    Md2 = 16464,3. 4,49

    Md2 = 73924,71 N.mm

    Z3 = 22 di olarak alalm.

    Di Form Faktr

    YF = 2,83 (Tablo 3)

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    23/50

    2.1.4.1 Modl Hesab

    Malzeme, I. Kademe dili malzemesiyle ayn seildi. Buna gre;

    Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri

    3

    eem3

    Fd

    .z.m

    b

    Y.cos,M.3m

    =

    3

    78,242.22.20

    83,2.15cos.71,73924.3m =

    m= 1,78

    Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri

    3 2

    bem

    2

    3

    2

    MH

    2

    .d

    .z.m

    b

    )z.z(.cosM.

    i

    1i6.3m

    +=

    322

    22

    56,905.22.20

    )271.72,1(.15cos.71,73924.

    89,12

    189,126.3m

    +=

    m= 1,94

    Modl deeri tablo7den

    m= 2 seildi

    Aln Modl

    =cos

    mm t

    15cos

    2m t =

    07,2m t =

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    24/50

    Aln Taksimat

    Pt= . m t

    Pt= . 2,07Pt= 6,5

    Drdnc Dilinin Di Says

    324 Z.iZ =

    Z4 = 2,87.22

    Z4 = 63,14

    Z4= 63 di

    2.1.4.2 Nolu Dilinin Hesab

    Taksimat Dairesi ap

    33t0z.md =

    22.07,2d3t0=

    mm54,45d3t0=

    Di Ba Dairesi ap

    m.2dd33 ota+=

    2.254,45d3a

    +=

    mm54,49d3a=

    Taban Dairesi ap

    m.5,2dd33 otf=

    2.5,254,45d3f

    =

    mm54,40d3f=

    Di Kalnl

    m.2,1h3f=

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    25/50

    2.2,1h3f=

    mm.4,2h3f=

    2.1.4.3 DRT NOLU DLNN HESABI

    Taksimat Dairesi ap

    4tot z.md 4 =

    63.07,2d4ot=

    mm41,130d 4ot=

    Di Ba Dairesi ap

    m.2dd4ot4a+=

    2.241,130d4a

    +=

    mm41,134d4a=

    Taban Dairesi ap

    m.5,2dd44 otf=

    2.5,241,130d4f

    =

    mm41,125d 4f =

    Di Kalnlm.2,1h

    4f=

    2.2,1h4f=

    mm4,2h4f=

    Di Genilii

    20m

    b=

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    26/50

    202

    b=

    b= 40 mm

    2.1. 4.3.1 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol

    = Y.Y.Y.K.K.K.K.m.b

    FtFffvie

    Ki= 1,25 olarak nceden seilmiti. (Tablo 8)

    Dinamik Faktr

    w.2

    dV 3

    ot=

    n2 = n1/i1

    n2 = 2900 / 4,49

    n2 = 645,88 d/d

    310.30

    88,645..

    2

    54,45V

    =

    V=1,54 m/sn

    Tablo 9dan Kv = 1,1 seildi.

    Teetsel Kuvvet

    3ot

    dt

    d

    M.2F =

    54,45

    71,73924.2Ft =

    Ft = 3246,58 N

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    27/50

    Profil Kavrama Oran

    tt

    t20244

    223

    23

    p cos.P

    sin.argarrgra

    +

    =

    )zz(.cos2

    m

    2

    dodoa 43

    t4t3t

    20+

    =

    +=

    )6322(15cos.2

    07,2a 02 +=

    mm08,91a 02 =

    2

    dara 33=

    2

    54,49ra3 =

    ra3=24,77 mm

    2

    dara 44 =

    2

    41,134ra 4 =

    mm21,67ra 4 =

    = cos.2

    dorg 3t3

    20cos.

    2

    54,45rg 3 =

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    28/50

    mm4,21rg 3 =

    = cos.2

    dotrg 44

    20cos.2

    41,130rg 4 =

    mm27,61rg 4 =

    65,20cos.5,6

    65,20sin.08,9127,6121,674,2177,24 2222

    p

    +=

    31,1p =

    Kavrama Faktr

    76,0Y

    31,1/1Y

    /1Y

    ==

    =

    Eim As Faktr

    Y = 0,875 (I. Kademe hesaplarnda bulunmutu.)

    Kavrama Hatas

    fe= 14 (Tablo 10)

    mm/N16,81b

    F

    40

    58,3246

    b

    Ft

    t =

    =

    qL= 0,90 (Tablo 11)

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    29/50

    Aln Yk Dalm Faktr

    FK = 1,18 (Tablo 12)

    Genilik Yk Dalm Faktr

    FK = 1,25 olarak daha nceden bulunmutu.

    Di Form Faktr

    YF= 2,83 olarak Tablo 3den okunur.

    = Y.Y.Y.K.K.K..K.m.bF

    fffvit

    e

    875,0.76,0.83,2.25,1.18,1.1,1.25,1.2.40

    58,3246e =

    mm/N9,154e =

    e

    eemS

    =

    9,154

    78,242S =

    57,1S = Emniyet uygundur.

    2.1.4.3.2 YAN YZEY MUKAVEMETNN KONTROL

    Yzeyde Hertz Basncmm/N1630

    limH=

    Yalama Faktr

    KL= 1 (Tablo 5)

    Yzey Prz Faktr

    ZR= 1 seildi.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    30/50

    Hz Faktr

    ZV= 1dir. (Tablo 6)

    Oluan Emniyet Basnc

    min

    VRLlimHbemS

    1.Z.Z.K.=

    4,1

    1.1.1.1.1630bem =

    6,1377bem = N/mm

    Oluan Yzey Basnc

    +

    = z.z.z..i

    1i.

    do

    WMH

    2

    2

    3t

    Htb

    evresel Kuvvet

    = HHvit

    Ht K.K.K.K.b

    FW

    Aln Yk Dalm Faktr

    K 19,1H = (Tablo 13)

    Genilik Yk Dalm Faktr

    50,1KH = daha nce bulunmutu.

    50,1.19,1.1,1.25,1.40

    58,3246WHt =

    WHt = 199,21 N/mm

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    31/50

    Adm Kavrama Oran

    65,1

    5,6

    15tan.40

    P

    tan.b

    t

    =

    =

    =

    Z = 0,90

    Yan Yzey Form Faktr

    ZH= 1,72 (Tablo 14)

    Malzeme Faktr

    ZM= 271 N/mm (Tablo 4)

    Oluan Yzey Basnc

    90,0.271.72,1.87,2

    187,2.

    54,45

    21,199b

    +=

    =b 1018,86 N/mm

    b

    bemS

    =

    86,1018

    6,1377S =

    S= 1,35

    Emniyet Asndan Uygundur.

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    32/50

    DL ANA BOYUTLARI

    1. DL 2. DL 3. DL 4. DLTAKSMAT DARES API 34.1 153.45 45.54 130.41BA DARES API 37.1 156.45 49.54 134.41TABAN DARES API 30.35 149.7 40.54 125.41D SAYISI 22 99 22 63D GENL 30 30 40 40

    Tablo 2

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    33/50

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    34/50

    Tablo 3 : Di Form Faktr YF

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    35/50

    Tablo 4 : Malzeme Faktr ZM

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    36/50

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    37/50

    Tablo 7 : Standart Modl Deerleri

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    38/50

    Tablo 8 : letme Faktr K

    Tablo 9 : Dinamik Faktr KV

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    39/50

    Tablo 10 : DIN 867ye gre zin Verilen Kavrama Hatalar fpe ve fe

    Genilik Yk Dalm Faktr FK

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    40/50

    Tablo 11 : Yardmc Faktr qL

    Tablo 12 : Aln Yk Dalm Faktr FK

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    41/50

    Tablo 13 : Kavrama Faktr Z

    Tablo 14 : Yan Yzey Form Faktr ZH

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    42/50

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    43/50

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    44/50

    NDEKLER

    TABLO LSTES

    1. DL ARK MEKANZMALARI 1

    1.1 Genel fadeler ve Snflandrmas 1

    1.2 Dili arklarn Ana Boyutlar 6

    Taksimat Dairesi 6

    1.3 Di Ama ekilleri 7

    1.3.1 Di Yan Yzey Profilleri 8

    1.3.2 Normal Di Ama 8

    1.4 Dili arkn malat 8

    2. HELSEL DL ARKLAR 10

    2.1 ki Kademeli Helisel Dili ark Mekanizmas rnek Hesab 10

    2.1.1 evrim Oran 10

    2.1.2 Modl Hesab 11

    Emniyet Katsays 11

    Dili entik faktr 11

    Yzey Prz Faktr 11

    Eim As 11

    Di Form Faktr 11

    Yan yzey form faktr 12

    Malzeme Faktr 12

    Yalama Faktr 12

    Yzey Prz Faktr 12

    Hz Faktr 12

    Yzey Basnc Emniyet Deeri 12

    Dnme Momenti 13

    Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri 13

    Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri 13

    Aln Modl 14

    2.1.3 I. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar 14

    2.1.3.1 Bir Nolu Dilinin Hesab 14

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    45/50

    Taksimat Dairesi ap 14

    Ba Dairesi ap 14

    Taban Dairesi ap 15Di Kalnl 15

    2.1.3.2. ki Nolu Dilinin Hesab 15

    Birinci Kademe evrim Oran 15

    Di Says 15

    Taksimat Dairesi ap 15

    Ba Dairesi ap 16

    Taban Dairesi ap 16Di Kalnl 16

    Di Genilii 16

    2.1.3.3 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol 16

    Teetsel Kuvvet 16

    letme Faktr 17

    Dinamik Faktr 17

    Profil Kavrama Oran 17

    Kavrama Faktr 18

    Eitim As Faktr 18

    Kavrama Hatas 19

    Genilik Yk Dalm Faktr 19

    2.1.3.4 Yan Yzey Mukavemetinin Hesaplanmas 20

    Yzeyde Hertz Basnc 20

    Yalama Faktr 20

    Yzey Prz Faktr 20

    Hz Faktr 20

    Emniyet Katsays 20

    Oluan Yzey Basnc 21

    evresel Kuvvet 21

    Aln Yk Dalm Faktr 21

    Genilik Yk Dalm Faktr 21

    Adm Kavrama Oran 21

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    46/50

    Yan Yzey Form Faktr 21

    Malzeme Faktr 22

    2.1.4 II. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar 22kinci Kademe evrim Oran 22

    alma Momenti 22

    Di Form Faktr 23

    2.1.4.1 Modl Hesab 23

    Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri 23

    Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri 23

    Aln Modl 24Aln Taksimat 24

    Drdnc Dilinin Di Says 24

    2.1.4.2 Nolu Dilinin Hesab 24

    Taksimat Dairesi ap 24

    Di Ba Dairesi ap 24

    Taban Dairesi ap 25

    Di Kalnl 25

    2.1.4.3 Drt Nolu Dilinin Hesab 25

    Taksimat Dairesi ap 25

    Di Ba Dairesi ap 25

    Taban Dairesi ap 25

    Di Kalnl 26

    Di Genilii 26

    2.1. 4.3.1 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol 26

    Dinamik Faktr 26

    Teetsel Kuvvet 27

    Profil Kavrama Oran 27

    Kavrama Faktr 28

    Eim As Faktr 29

    Kavrama Hatas 29

    Aln Yk Dalm Faktr 29

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    47/50

    Genilik Yk Dalm Faktr 29

    Di Form Faktr 29

    2.1.4.3.2. Yan Yzey Mukavemetinin Kontrol 30Yzeyde Hertz Basnc 30

    Yalama Faktr 30

    Yzey Prz Faktr 30

    Hz Faktr 30

    Oluan Emniyet Basnc 30

    Oluan Yzey Basnc 30

    evresel Kuvvet 31Aln Yk Dalm Faktr 31

    Genilik Yk Dalm Faktr 31

    Adm Kavrama Oran 31

    Yan Yzey Form Faktr 31

    Malzeme Faktr 31

    Oluan Yzey Basnc 32

    DL ANA BOYUTLARI 32

    KAYNAKLAR

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    48/50

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    49/50

    KAYNAKLAR

    Kay Kasnak ve Dili ark MekanizmalarProf. Dr. Ing. Fatih C. Babalk

    Makine Elemanlar

    Cilt II- G ve Hareket letim Elemanlar

    Prof. Dr. Mustafa Akkurt

  • 8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas

    50/50

    NSZ

    Bu yl ii projesi bir buuk ay gibi bir srede hazrlanm olup projede; dililerhakknda genel bilgiler, iki kademeli helisel dili kutusundaki dililerin hesab ve

    mukavemet kontrolleri yaplmtr.

    Projenin beklenen yarar salamas dileiyle bata hocam Yrd. Do. Dr. Nedim

    GERGER olmak zere bu almamda emei geen tm arkadalara teekkr bir bor

    bilirim.

    Enver KKDOAN

    Balkesir

    ubat 2000