1

2

3

4

5

6

7

1922_Az_Әyani_Yekun imtahan testinin sualları

Fәnn : 1922 Iqtisadi nәzәriyyәlәr vә mәktәblәr

İqtisadi nәzәriyyәnin inkişafının әsas istiqamәtlәrindәn biri yanlışdır:

Iqtisadi nәzәriyyәnin ilkin inkişaf mәrhәlәlәrini tarixi ardıcıllıqla göstәrin:

Bazar iqtisadiyyatı dövrünün iqtisadçıları nәyә üstünlük verirdilәr?

Hәddi vә vaxtı müәyyәn olunmuş malın qırxdan bir hissәsi hansı vergidir?

Әldә olunan qәnimәt, qazanc vә illik gәlirin beşdә bir hissәsi hansı vergi növüdür?

Aşağıdakılardan hansı torpaq vergisidir?

Orta әsrlәrdә hansı iqtisadçılar iqtisadi mәsәlәlәrә aid әsәr yazmışdır:

ekonomiksmerkantilizmklassik siyasi iqtisadqәdim dövrün iqtisadi tәlimlәri•marksist siyasi iqtisad

klassik mәktәb, marksizm, merkantilizm, fiziokratizmfiziokratizm, klassik mәktәb, marksizm, merkantilizmmerkantilizm, fiziokratizm, klassik mәktәb, marksizmqәdim dövr, orta әsrlәr, merkantilizm, fiziokratizm•merkantilizm, marksizm, klassik mәktәb, fiziokratizm

ticarәt kapitalınanatural tәsәrrüfat münasibәtlәrinәsәnaye kapitalınaәmtәә­pul münasibәtlәrinә•sәlәm kapitalına

cizyәfitrәxümszәkat•xәrac

cizyәzәkatxәracxüms•fitrә

xümscizyәfitrәxәrac•zәkat

8

9

10

11

12

13

Müqәddәs dini kitabların tәhlil dairәsinә daxil deyil:

İslam dini iqtisadi problemlәrinin mahiyyәtindә nә dururdu:

İslamın müqәddәs kitabı “Qurani­Kәrim”dә nәyә icazә verilmir:

Müsәlman dövlәtlәrindә yaşayan qeyri­müsәlmanlardan alınan can vergisi hansıdır?

Orucluğun başa çatması ilә ehtiyacını ödәyәnlәrin hәr birinә 3 kq buğdaya, xurmaya, qarğıdalıyavә s. bәrabәr tutulan mәblәğ hansı vergidir?

Azәrbaycanda ilkin iqtisadi fikir vә tәsәvürlәr nәdә öz әksini tapmışdır:

İbn­Xәldun, İ.NәsimiN.Gәncәvi, N.TusiN.Tusi, M.FizuliNizami­al Mülk, N.Tusi•İbn­Xәldun, M.Füzuli

әmәyin sәrvәtin vә mülkiyyәtin әsas mәnbәyi olmasımaterialist baxışların inkar olunmasısәlәmçiliyin qeyri­tәbii sayılmasıbunların hamısı döğrudur•ruh fәlsәfәsinin әsas götürülmәsi

aşkarlıq prinsipitarazlıq prinsipisәlәmçilik prinsipinadirlik prinsipi•faydalılıq prinsipi

xüsusi mülkiyyәtә,azad sakiblığa, sәlәmçiliyәazadlıq vә bәrabәrliyәxüsusi mülkiyyәt vә azad sakiblığasәlәmçiliyә, faiz almaq mәqsәdi ilә borc vermәyә•alqı­satqıya, ticarәtlә mәşğul olmağa

zәkatxәracfitrәcizyә•xüms

cizyәxәraczәkatfitrә•xüms

“Siyasәtnamә”dә“Әxlaqi­Nasir”dә“Kitabi­Dәdә Qorqud”da“Avesta”da•“Müqәddimә”dә

14

15

16

17

18

19

20

Azәrbaycan xalqının iqtisadi fikirlәri haqqında ilk mәlumatı hansı mәnbәdәn alırıq?

Xammurapinin islahatlarında qulların borc verilmәsi hansı müddәti әhatә edirdi?

Kim dövlәtin gücünü әhalinin rifahında, müdafiә qüdrәtindә vә dövlәtә etibar etmәyindә görürdü?

N.Tusi «Ictimaiyyәt»i necә izah edirdi?

Cәmiyyәtin iqtisadi quruluşu, iqtisadi münasibәtlәri haqqında mükәmmәl nәzәriyyә yaradan ilkAzәrbaycan iqtisadçısı kim olmuşdur?

Tәkrar istehsal nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?

Islamın müqәddәs kitabı olan «Qurani­Kәrim»dә hansı fәaliyyәt qadağan edilir?

Xürrәmilәr hәrәkatındannağıllardanMәzdәkizmdәn«Avesta»dan•«Qurani­Kәrim»dәn

altı ilbeş iliki ilüç il•dörd il

PlatonAristotelİbn XәldunKonfutsi•Makiavelli

kәnd tәsәrrüfatıdırqәbilәlәr toplusudurayrı­ayrı ailәlәr qrupudurictimai әmәklә birlәşәn vә istehsalı әn kamil tәşkil edәn insanlar münasibәti sistemidir•şәhәr tәsәrrüfatıdır

H.ZәrdabiN.GәncәviM.F.AxundovN.Tusi•N.Vәzirov

A.SmitU.PettiK.MarksF.Kene•F.Akvinski

alqı­satqı, ticarәtlә mәşğul olmaqazadlıq vә bәrabәrlikyoxsulluq vә onun aradan qaldırılmasıborc verib faiz almaq, sәlәmçilik•

21

22

23

24

25

26

27

N.Tusi iqtisad elminin hansı metodlarından istifadә etmişdir:

N.Tusi iqtisad elminә hansı tәrifi vermişdir:

Aşağıdakı әsәrlәrdәn hansı N.Tusiyә mәxsusdur:

Aristotel vә F.Akvinski pulu necә izah edirdilәr?

”Arxaşastra” traktatında hansı elmin öyrәnilmәsi nәzәrdә tutulmamışdı?

”Arxaşastra” traktatında kimlәrin vergilәrdәn azad olunması göstәrilirdi?

”Özün­özünü dәrk et” tezisinin müәllifi kimdir?

xüsusi mülkiyyәt vә azad sahibkarlıq mәsәlәlәri

tarixi­mәntiqi metodmüqayisәli tәhlilelmi abstraksiya vә deduktiv tәfәkkür metoduelmi abstraksiya vә induktiv tәfәkkür metodu•iqtisadi ­riyazi üsullar

heç biri düz deyilmәhsuldar qüvvәlәrlә, istehsal münasibәtlәrinin vәhdәtini öyrәnәn elmmәhdud resurslar şәraitindә insanların davranışını öyrәnәn elmistehsalı әn kamil tәşkil edәn insanlar münasibәti sistemini öyrәnәn elm•insanların hüdudsuz tәlәbatını öyrәnәn elm

”Siyasәt””Siyasәtnamә””Müqәddimә””Maliyyә haqqında traktat”•”Qanunlar”

tәdiyyә vasitәsidirinsanlar arasında olan sövdәlәşmәnin nәticәsidirqeyri­mәhsuldar әmtәәdirtәdavül vasitәsidir•kortәbii meydana gәlәn әmtәәdir

iqtisadiyyatdini tәlimfәlsәfәriyaziyyat•idarәetmә

muzdlu әmәklә mәşğul olanlarınhökmdarlarıntacirlәrindini tәlimin әn aparıcı nümayәndәlәrinin•nәzarәtçi mәmurların

AristotelDemokritKsenefontSokrat•

28

29

30

31

32

33

34

Aşağıda adları qeyd olunan әsәrlәrdәn hansı Platona aiddir:

Orta әsrlәrin iqtisadi fikri hansı iqtisadi münasibәtlәrin tәsiri altında formalaşmışdır:

Aşağıdakı fıkırlәrdәn hansı N.Tusiyә aiddir:

Platon hesab edirdi ki, dövlәt üç tәbәqәdәn ibarәt olmalıdır ki:

Aristotelin iqtisadi görüşlәri elә dövrdә formalaşmışdır ki:

Ibn Xәldun «Müqәddimә» әsәrindә Şәrqin inkişafını hansı mәrhәlәlәrә bölürdü?

Avestanın әsas müddәalarından biri yalnışdır:

•Platon

”Nikomaxun etikası””Siyasәt””Afina siyasәti””Qanunlar”•”Ev qurumu”

hadisә vә proseslәrә sxolastik yanaşmanatural xarakter daşıyan feodal iqtisadiyyatının mövcudluğudini ideologiyanın hökmranlıq edilmәsibunların hamısı doğrudur•iqtisadi biliklәrin teleoloji xarakter daşıması

cәmiyyәtdә sәrvәt yalnız pul formasında çıxış edirO, ticarәt azadlığını müdafiә etmişdirqeyri­bәrabәrlik tәbiәtindәn irәli gәlir vә onu aradan qaldırmaq mümkün deyilO pulun dәyәri ilә әmtәәlәrin dәyәri arasındakı әlaqәni düzgün dәrk etmişdir•iqtisadi inkişafın yolu natural tәsәrrüfatdır

fironlar, kahinlәr, zadәganlartorpaq mülkiyyәtçilәri, mәhsuldar sinif, bәhrәsiz sinifkapitalistlәr, proletariat, xırda burjuaziyahökmdar vә filosoflar, hәrbiçilәr vә әkinçilәr, sәnәtkarlar vә tacirlәr•fәhlәlәr, kәndlilәr, sәnәtkarlar

hәmin dövrdә torpaq sahәlәrinin bir qrup adamların әlindә cәmlәnmәsi, әhalinin bir qrupunun isә var­yoxdançıxmasına sәbәb olmuşdurhәmin şәraitdә icma quruluşu dağılmağa, quldarlıq inkişaf etmәyә başlamışdırhәmin dövürdә polis dövlәt quruluşu әmәlә gәlmiş, ziddiyyәtlәr kәskinlәşmişdirhәmin şәraitdә quldarlıq cәmiyyәti dәrin böhranlara, polisey dövlәt qurumu tәnәzzülә mәruz qalmışdır•hәmin dövrdә dövlәt tәsәrrüfatının möhkәmlәnmәsi, onun ölkәnin iqtisadi hәyatına olan müdaxilәsigüclәnmişdir

yeddialtıdördüç•beş

torpağa mәhәbbәt, onun münbütlüyünün artırılmasına, mәhsuldarlıgın yüksәldilmәsinә böyük әhәmiyyәtverilmәsi

35

36

37

38

39

40

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı N.Gәncәviyә aiddir:

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı Ş.İ.Xәtaiyә aid deyil:

İlk dәfә hansı iqtisadi mәktәb kәnd tәsәrrüfatında tәkrar istehsal vә gәlirin bölgüsünü tәtqiqetmişdir?

«Siyasi iqtisad» termininin müәllifi kimdir?

Merkantilistlәr sәrvәtin hansı yolla artırılmasını әsas götürürdülәr?

Merkantilistlәr iqtisadiyyatın hansı sahәsini öyrәnirdilәr?

hәyatın xeyirәçilik vә әdalәt qanunları әsasında qurulması xüsusi yer tuturәkinçilik vә suvarma işlәrinin kömәyi ilә maddi istehsalın inkişafı xüsusi yer tuturbütün insanlar üçün mülkiyyәt hüququnun yaradılması•dövrün mәhsuldar qüvvәlәri vә istehsal münasibәtlәrinin vәziyyәti әks olunmuşdur

O, sәrvәt haqqında mәsәlәni qoyur, lakin onu iqtisadi deyil, fәlsәfi, etik baxışdan nәzәrdәn keçirirO,dövlәt başçısının şәxsiyyәtinә xüsusi diqqәt yetirir. Onun idealı әdalәtli, mәrhәmәtli, vәtәndaşlara qayğıkeyfiyyәtlәrinә malik hökumәtdirO, sosial әdalәtsizliyә, onunla әlaqәdar fikirlәrә әsaslanan feodal rejiminә qarşı üsyan edirdiO, elmi biliyin, tәhsilin cәmiyyәtin әn mühüm sәrvәti, әmәk bölgüsünün isә sәrvәtin artmasının әsas amilihesab edirdi

•O, feodal quruluşunu tәnqid etsә dә onun dağılmasının әleyhinә idi

ölkә daxilindә vә xaricindә ticarәtin inkişafı üçün şәraitin yaradılmasıölkә daxilindә sosial münaqişәlәrin lәğvivergi islahatları yolu ilә siniflәrin mәnafelәrinin balanslaşdırılmasıOnun әsәrlәrindә dövlәt idarәsi mәsәlәsi nәzәrdәn keçirilir vә belә nәticәyә gәlir ki, hәr bir istehsalçı özqabiliyyәtinә görә müәyyәn növ iş üzrә ixtisaslaşmalıdır

•ticarәt yollarının tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

marksizmmerkantilizmkeynsçifiziokratlar•monetarizm

K.MarksAristotelF.AkvinskiA.Monkretyen•A.Smit

xәrclәrin azaldılmasıxarici investisiyaların artımıidxalın ixracdan üstünlüyüixracın idxaldan üstünlüyü•istehsalın üstünlüyü

sәnayeniistehsal sferasınıistehlakçıların tәlәbatınıtәdavül sferasını•pul tәdavülünü

41

42

43

44

45

46

47

Himayәçilik siyasәtini ilk dәfә kim tәklif etmişdir:

F.Kene fermerlәri cәmiyyәtin hansı sinfinә aid edirdi?

F.Kenenin fikrincә «Xalis mәhsul» harada yaranır?

Tәkrar istehsal nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?

Hansı elmi istiqamәt dövlәtin әsas mәqsәdini ticarәtin hәvәslәndirilmәsi vә daxili bazarın müdafiәedilmәsindә görürdü?

Ticarәt burjuaziyasının mәnafeyini ifadә edәn iqtisadi nәzәriyyәyә aiddir:

Aşağıdakılardan hansı ilkin Merkantilistlәrin tәdqiqatına aid deyil:

neoklasiklәrfiziokratlarilkin merkantilistlәryetkin merkantilistlәr•marjinalistlәr

bәhrәhiz sinfәmülkiyyәtçi sinfәqeyri­mәhsuldar, sәmәrәsiz sinfәmәhsuldar sinfә•fәhlә sinfinә

sәnayedәticarәtdәsәnәtkarlıqdakәnd tәsәrrüfatında•tәdavüldә

A.SmitU.PettiK.MarksF.Kene•F.Akvinski

marjinalizmburjua siyasi iqtisadproletar siyasi iqtisadmerkantilizm•fiziokratlar

monetarizmfiziokratlar nәzәriyyәsimarjinalizmmerkantilizm•klassik siyasi iqtisad

ticarәtçilәrin mәnafeyini ifadә etmәkixrac olunan әmtәәlәrә maksimum yüksәk qiymәt qoymaqәmtәәlәrin idxalını mәhdudlaşdırmaqaktiv ticarәt balansı ideyasını irәli sürmәk•

48

49

50

51

52

53

54

Aşağıdakılardan hansı yetkin Merkantilistlәrin tәdqiqat obyektinә aid deyil:

F.Akvinskinin «әdalәtli qiymәt» nәzәriyyәsindә әmtәә dәyәrinin әsasında nә dururdu:

Tarixәn birinci olan iqtisadi nәzәriyyә mәktәbi:

Rentanı tәbii qüvvәlәrin bәxşişi hesab edirdilәr:

Kanonistlәrin baxışlarında xüsusi yer tutmuşdur:

F.Akvinskinin fikirlәrindәn biri yanlışdır:

Merkantilistlәrin xarakterik xüsüsiyyәtinә aid deyil:

qızıl vә gümüşün ölkәdәn çıxarılmasına imkan vermәmәk

nisbәtәn aşağı qiymәtlә xarici bazarların cәlb edilmәsiticarәt balansı ideyasının irәli sürülmәsimiqdar nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsixalis mәhsul haqqında tәlimin yaranması•monetarizm nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsi

mәnәvi­etik prinsiplәristehsal xәrclәriәmәk mәsrәflәriistehsal xәrclәri kübar ailәlәrin yaşayış tәminatı•tәdavül xәrclәri

neoliberalizmkeynsçilikklassik siyasi iqtisadmerkantilizm•fiziokratlar

marjinalistlәrmerkantilistlәrmarksistlәrfiziokratlar•keynsçilәr

faydalılıq+nadirlikqiymәtin әsas mәnbәyi kimi faydalılıq”әdalәtli qiymәt” ideyasıhamısı düzdür•pul kapitalının qeyri­mәhsuldarlığı

O, sosial bәrabәrliyә cәhd göstәrmәyi çox ciddi mühakimә etmişdirpul pul törәdә bilmir, onun qazanc әldә etmәk üçün istifadә edilmәsi mümkün deyilO, tәbii vә bazar qiymәtlәri arasında әsaslı fәrq olduğunu söylәmişdirpuldan gәlir әldә etmәk vә ya faiz götürmәklә әmәksiz vә torpaqsız varlı olmaq olar•O, fiziki vә әqli әmәk arasında fәrq qoyub, insanların ictimai statusunun onunla müәyyәn edildiyini gümanetmişdir

cәmiyyәtin sәrvәtinin pulla, qızılla eynilәşdirilmәsimilli dövlәtlәrin meydana gәlmәsi prosesinin iqisadi­nәzәri әsaslandırılması hallarının olması“Siyasi iqtisad” anlayışının elmi dövriyyәyә gәtirilmәsi

•

55

56

57

58

59

60

61

Aşağıdakılardan hansı Merkantilistlәrin nöqsanı deyil:

Kanonistlәrin baxışlarında xüsusi yer tutmuşdur:

U.Pettiyә görә dәyәri nә yaradır?

D.Rikardonun vergi konsepsiyasına görә nәyә vergi qoymaq mümkün deyildir:

Klassik mәktәb sәrvәtin mәnbәyini nәdә görürdü?

Klassik iqtisadın nümayәndәsi A.Smitә görә kapital:

”Bazarın görünmәz әli” ifadәsi kimә aiddir?

cәmiyyәtdә tarazlıq vәziyyәtinin saxlanılmasında azad rәqabәtin rolu•bazar münasibәtlәrinin formalaşması vә inkişaf etmiş Avropa ölkәlәrindә onun klassik siyasi iqtisadla әvәzolunması spesifikliyini әsaslandırmışlar

Onlar kapital yığımını mübadilәnin, xarici ticarәtin törәmәsi kimi başa düşürdülәrOnlar mübadilәni öz tәbiәtinә görә qeyri­ekvivalent sayırdılarOnların nәzәriyyәsindә izafi dәyәr ticarәt mәnfәәti formasında tәzahür edirOnlar bazar iqtisadiyyatı münasibәtlәrinin formalaşmasınin klassik siyasi iqtisadla әvәz olunmasıspesifikliyini әsaslandırırdılar

•Onlar cәmiyyәtin sәrvәtini pulla eynilәşdirirdilәr

faydalılıq+nadirlikqiymәtin әsas mәnbәyi kimi faydalılıq”әdalәtli qiymәt” ideyasıhamısı düzdür•pul kapitalının qeyri­mәhsuldarlığı

qәnaәtcillikistehsal xәrclәrifaydalılıq hәddiәmәk mәsrәflәri•nadirlik prinsipi

sәnayeçilәrәrentayakapital qoyuluşunareal әmәk haqqına•istehlakçılara

sәnaye istehsalındaqızıl vә gümüşdәkәnd tәsәrrüfatı istehsalındaümumiyyәtlә istehsalda•xarici ticarәtdә

insanın әmtәә vә xidmәtlәr istehsalında istifadә olunan biliyi vә tәcrübәsi, enerjisidirәşya deyil, ictimai münasibәtdirbaşqa nemәt vә xidmәtlәr istehsalına sәrf olunan nemәtlәr ehtiyatıdırtoplanmış, maddilәşmiş әmәkdir•puldur

D.Rikardoya

62

63

64

65

66

67

Kim sәrvәtin yaradılmasında әmәklә yanaşı, torpağın da iştirak etdiyini göstәrmişdir?

J.B.Seyin qanunu öz әhәmiyyәtini hansı alimin nәzәriyyәsindәn sonra itirdi:

C.S.Millә görә:

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı C.Millә aid deyil:

A.Smitә görә hansı sferaya tәtbiq olunan kapital daha çox dәyәr yaradır?

A.Smitin bazar haqqında tәliminin әsas müddәası:

C.M.KeynsәM.FridmanaA.Smitә•A.Marşala

P.BuagilberF.KeneJ.TyürqoD.Rikardo•U.Petti

M.FridmenK.MengerA.MarşallC.Keyns•C.Klark

әmtәәdә maddilәşmiş әmәyin miqdarı, onun istehsal xәrclәri ilә şәrtlәnirkapitalın kömәyilә әmәklә istehsal olunan әmtәәnin dәyәrinә kapitalın dәyәri daxil edilmәmәlidirәmәk sәrvәtin yeganә mәnbәyidirqeyri­mәhsuldar әmәk xalis әlavә dәyәr yaratmır vә әmәyin qeyri­mәhsuldar istifadәsi ilә әldә olunan mәnfәәtsadәcә olaraq gәlirin yenidәn bölgüsüdür

•dәyәr әmәklә deyil, faydalılıqla müәyyәn olunur

O, xüsusi torpaq mülkiyyәtinә qarşı çıxmış vә onun millilәşdirilmәsini tәlәb etmişdirO, torpaq mülkiyyәtçilәrinin deyil, kapital sahiblәrinin mәnafelәrini müdafiә etmişdiristehsal prosesindә iştirak edәn maşınların, xammalın, yanacağın dәyәrini yığılmış әmәk­kapital kimigötürmüş vә onlar işlәyәrәk dәyәr yaratdığını söylәmişdirdәyәr ünsürlәrinin vә onların gәlirlәrinin psixoloji izahını vermişdir•әmtәәnin dәyәri kapitalistin kapital mәsrәflәri, әmәk haqqına onun sәrf etdiyi xәrclәri vә mәnfәәti ilәmüәyyәn olunur

tәkrar istehsalticarәtsәnayeәkinçilik•istehsal xәrclәri

yeniliklәrin tәtbiqiәmәk bölgüsüiqtisadi ehtiyatların mәhdudluğugörünmәz әl nәzәriyyәsi•әmәk dәyәr nәzәriyyәsi

68

69

70

71

72

73

74

D.Rikardo dәyәri nәyin әsasında müәyyәn edirdi?

D.Rikardoya görә әmәk haqqı azalma meylinә niyә görә malikdir?

J.B.Sey istehsal amiillәrini necә tәsniflәşdirirdi?

Sәrt qiymәt әsasında ümumi tarazlığın saxlanılması­bu hansı qanundur:

Hansılar klassik iqtisadi mәktәbin davamçıları olmamışlar?

Prudon mülkiyyәti necә izah edirdi:

S.Sismondi siyasi iqtisada necә baxırdı:

müqayisәli xәrclәr nәzәriyyәsixәrclәr nәzәriyyәsifaydalılıq nәzәriyyәsiәmәk nәzәriyyәsi•reallaşma nәzәriyyәsi

әmәyin ixtisaslaşdırılmamasına görәsahibkarlar fәhlәlәrin әmәyinin qiymәtini aşağı salırlarmaşın vә mexanizmlәr fәhlәlәrin әmәyini sıxışdırıryüksәk sәviyyәli doğum tempi әmәk tәklifini artırır•әmәk şәraitinin әlverişli olmamasına görә

әmәk vә sahibkarlıq qabiliyyәtiәmәk vә kapitalkapital, torpaq, sahibkarlıq qabiliyyәtikapital, torpaq, әmәk•әmәk vә torpaq

izafi dәyәr qanunuәmәk mәhsulunun әmәk haqqından üstün artması qanunutәlәbatın daim artması qanunuSey qanunu•pul tәdavülü qanunu

C.R.Mak­Kullax, C.MillS.Sismondi, A.PrudonR.Maltus, N.U.SeniorK.Marks, F.Engels•F.Bastiya, J.B.Sey

kimә vә hansı miqdarda mәxsus olduğunu tәsbit edәn әmlak münasibәtlәridirresursun özü deyil, resursdan istifadәyә verilәn hüquq dәsti vә ya pay mülkiyyәtidirtәyinatından asılı olaraq әşyanın faktiki tәtbiq edilmәsidir”Mülkiyyәt oğurluqdur”, mülkiyyәt mәhvә mәhkumdur, tәbiәtә vә şüura ziddir•istehsal, bölgü, mübadilә vә istehlak prosesindә istehsal vasitәlәrinin vә onların kömәyi ilә hazırlanan maddinemәtlәrin mәnimsәnilmәsidir

bunların heç biricәmiyyәtin istehsal münasibәtlәrini öyrәnәn elm kimimәhsuldar qüvvәlәri öyrәnәn elm kimisәrvәt vә onun artırılması üsulları haqqında elm kimi•resursların nadirliyini öyrәnәn elm kimi

75

76

77

78

79

80

81

Klassik mәktәbin xüsusiyyәtlәrinә aid deyil:

Iqtisadi artımın dövlәt tәnzimlәnmәsi nәzәriyyәlәrinә aid deyildir:

Aşagıdakılardan hansı A. Smitin tәdqiqat obyektinә aid deyil?

Aşağıdakılardan hansı A.Smitin tәdqiqat obyektinә aiddir:

Aşağıdakı әlamәtlәrilә sәciyyәlәnәn “iqtisadi insan modelinin banisi kimdir:­ iqtisadi davranışınınsәbәblәrindә şәxsi maraqların müәyyәnlәşdirici rolu;­iqtisdi subyektin öz işlәrindә sәriştәliyi;­bazariqtisadiyyatında insanın tәsәrrüfat fәaliyyәtinin әsas sәbәbi­rifahın qeyri­pul amillәri nәzәrә alınmaqlagәlirin maksimumlaşdırılması:

A.Smitin mühüm xidmәti odur ki,

Aşağıdakılardan hansı D.Rikardonun tәdqiqat obyektinә aiddir:

әmәk ­dәyәr nәzәriyyәsiiqtisadi liberalizmiqtisadiyyatın öz­özünü tәnzimlәmәmәsiizafi dәyәrin ticarәt mәnfәәti formasında tәzahür etmәsi•azad rәqabәt

monetaristneoklassikkeynsçilikfiziokratizm•neokeynsçilik

"Görünmәz әl” anlayışlar ideyasının elmi dövriyyәyә gәtirmәsisiyasi iqtisadın elmә, iqtisadi biliklәr sisteminә çevrilmәsiinsanların mürәkkәb tәsәrrüfat fәaliyyәtini idarә edәn “iqtisadi insan” ideyasının elmi dövriyyәyә gәtirmәsikapital yığımım ümumi qanununun kәşfi•xalqın sәrvәtinin, onun artımının әmәk bölgüsünün inkişafından asılılığının әsaslandırılması

tәbii vә bazar qiymәtlәrinin fәrqlәndirilmәsiiqtisadiyyatın tam sistem kimi mıәyyәn edilmәsipulun miqdar nәzәriyyәsinә üstünlük verilmәsisәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarı•“iqtisadi insan” kateqoriyasının bazar subyekti kimi öyrәnilmәsi

C.MillA.MarşalC.BentamD.Rikardo•A.Vaqner

o әmәyin kapitalist tәrәfindәn istismar olunduğu fikrini irәli sürmüşdürO pis istehsal şәraitindәki әmәk mәsrәflәrini dәyәrin tәnzimlәyicisi hesab etmişdirO mәnfәәti artıq dәyәr adlandırmış onun fәhlә tәrәfindәn yaradıldığını vә kapitalist tәrәfindәnmәnimsәnildiyini qeyd etmişdirO kapitalizmdә gәlirin dәqiq tәsnifatını vermişdir•o tәbii azadlıq sistemindә siniflәr arasında azalması mümkün olmayan mәnafe çatışmamazlığı ilәәlaqәlәndirmişdir

“İqtisadi insan” anlayışının elmi dövriyyәyә gәtirmәsi

82

83

84

85

86

87

88

Aşağıdakılardan hansı D.Rikardonun pul tәdavülü haqqındakı fikirlәrinә aid deyil:

D.Rikardoya görә:

Klassik siyasi iqtisadın tәkamülünün III mәrhәlәsinin nümayәndәlәri kimlәrdir:

Kim torpağı “sәrvәtin anasıdır” adlandırmışdı:

Kim әmәk haqqına әmәyin tәbii qiymәti kimi baxmış, onun kәmiyyәtini zәruri yaşayışvasitәlәrinin dәyәrinә bәrabәr tutmuşdur?

Kimin tәlimindә izafi mәhsul torpaq rentası vә faiz formasıda çıxış etmişdir:

D.Rikardonun iqtisad elminin metodologiyasına gәtirdiyi yenilik:

xalqın sәrvәtinin әmәk bölgüsünün inkişafından asılılığının әsaslandırılmasısәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarıdifferensial rentanın mövcudluğunu qәbul etmiş, mütlәq rentanı isә inkar etmişdir•kapitalizmdә gәlirin dәqiq tәsnifatının verilmәsi: әmәk haqqı, mәnfәәt, renta

qızılın beynәlxalq hәrәkәtinin mexanizmipulun tәdavül sürәtipula tәlәb vә onu müәyyәn edәn amillәrpulun yığım funksiyası•kağız pulun qızıla dәyişdirilә bilmәsi

hәqiqi sәrvәtin hәr cür artımı onda tәtbiq olunan әmәyin miqdarının hәr cür artımı dolayısı torpaqdan әldәolunan rentanın yüksәlmәsinә gәtirib çıxarırfәhlә vә torpaq mülkiyyәtçilәri bütün şәraitlәrdә ictimai sәrvәtin artmasında maraqlıdırәgәr mәnfәәt vә әmәk haqqı qiymәtә münasibәtә görә birincidirsә, renta isә ona münasıbәtdә ikincidiriqtisadi inkişafla gәlirin bölgüsü arasında çox sıx әlaqә vardır•renta qiymәt ilә әmәk haqqı vә mәnfәәtin fәrqidir

C.S.Mill, K.Marks, F.EngelsA.Smit, D.Rikardo, U.PettiJ.B.Sey, T.R.Maltus, K.MarksD.Rikardo, J.B.Sey, T.R.Maltus•C.Mill, J.B.Sey, A.Smit

J.B.SeyA.SmitK.MarksU.Petti•D.Rikardo

C.MillA.SmitD.RikardoU.Petti•J.B.Sey

S.SismondiA.SmitK.MarksU.Petti•T.R.Maltus

89

90

91

92

93

94

J.B.Seyin fikrinә görә:

J.B.Sey qanunu belәdir ki:

C.S.Mill mәnfәәt normasının azaldılmasına әks tәsir edәn amillәri müәyyәn etmişdir. Onlardanbiri yanlışdır:

Aşağıdakı nәzәriyyәlәrdәn hansı Maltusa malikdir:

İqtisadi tsiklin әsas sәbәbi cari gәlirlәrin çox hissәsinin әmanәtә, az hissәsinin isә şәxsi istehlakayönәlmәsidir. Bu hansı nәzәriyyәdir?

S.Sismondi әmәk bölgüsünü necә izah edirdi:

eksperiment metoduelmi abstraksiyaiqtisadi tәhlil metodumüqayisәli tәhlil metodu•statistik­iqtisad metodu

doğumun yüksәk tempi әhali artıqlığı yaradırtәlәb müfaviq tәklif yaradırpul tәkrar istehsalın müstәqil amilidirtәklif müvafiq tәlәb yaradır•dövlәtin iqtisadiyyata müdaxilәsi zәruridir

qiymәtin artımı tәklifin azalmasına gәtirib çıxarırtәlifin, elәcә dә tәlәbin әyrisinin hәrәkәtlәri bazar tarazlığına gәtirib çıxarırtәklif özünün xüsusi tәlәbini yaradırqiymәtlәrin artımı tәklifin çoxalmasına gәtirib çıxarır•әmәk haqqı vә qiymәt çevik hesab olunmur, ona görә dә bazar tarazlığının әldә olunmasına әngәl yaradır

kapital ixracıböhran dövrindә kapital itkisitexniki tәkmillәşdirmәәmәk bölgüsü•xarici ticarәtin әmәk haqqına alınan mәhsulların real istehsal xәrclәrini aşağı salanadәk genişlәnmәsi

adamlar nemәtlәrin nәinki çatışmazlığından, eyni zamanda artıqlığından da ölә bilәrlәrümumi böhran mümkün deyil, yalnız tәsadüfi ayrı­ayrı mәhsullar istehsalının böhranı labüddürböhran tәlәbin hәm artıqlığı, hәm dә çatışmazlığı üzündәn baş verirsatış problemini iqtisadi nәzәriyyәnin mәrkәzinә qoymuşdur•bütün alıcı vә satıcılar “Zәnginlik zәnciri” içindә bir­biri ilә sıx şәkildә bağlanmışdır

ifrat yığım nәzәriyyәsixarici amillәr nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyәnatamam istehlak nәzәriyyәsi•marksist nәzәriyyә

bunların hamısı doğrudurәmәk bölgüsü vә mübadilә әmәyә qәnaәt edirәmәk bölgüsü insanlar arasında onların әmәk mәhsullarının mübadilәsinә sәbәb olurәmәk bölgüsü әmәk mәhsuldarlığını nә qәdәr artırsa, ona proporsional olan insanın әqli vә fiziki qüvvәlәrinin,sağlamlığının vә şagirdlәrinin itirilmәsi demәkdir

•әmәk bölgüsünә, onun ictimai formasından asılı olmayan mücәrrәd forma kimi baxmışdır

95

96

97

98

99

100

101

Klassik mәktәbin iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsi haqqında tәlimi nәyә әsaslanır?

Klassik mәktәbin baxışı hansıdır:

Klassik siyasi iqtisad mәktәbinin tәdqiqat predmeti nәdәn ibarәt idi?

A.Smit dәyәri necә izah edirdi:

Әmәk­dәyәr nәzәriyyәsinin ilk müәllifi kim olmuşdur:

Aşağıdakılardan hansı D.Rikardonun tәdqiqat obyektinә aid deyil:

İqtisad elminin әsas vәzifәsinin ictimai sәrvәtin bölgüsünü idarә edәn qanunların müәyyәnedilmәsini göstәrәn müәllif kimdir:

sosial sahәnindövlәt tәrәfindәn iqtisadiyyatın idarә edilmәsifiskaliqtisadiyyatın öz­özünü tәnzimlәmәsi•pul­kredit

heç biri doğru deyilxarici ticarәtlә vә ölkәyә pulun gәlmәsi ilә әlaqәdar olan fәaliyyәtkapitalist istehsal üsulu vә ona xas olan istehsal vә mübadilә münasibәtlәrisәrvәtin yaradıldığı istehsal sferasının öyrәnilmәmәsi•sәrvәtin mәnbәyinin sәnaye әmәyi olduğu istehsal sferasını öyrәnmәk

әmtәәlәrin reallaşdırılmasıtәdavül sferasıtәdavül vә istehsal sferasıistehsal sferası•ticarәtin üstünlüyü

istehsalın üç amili ilәtәlәb vә tәklif ilәistehsal xәrclәri ilәәmәk haqqının, mәnfәәt vә torpaq rentasının cәmi ilә•istehsal xәrclәrinin faydalılığı tәlәbi ilә

J.B.SeyK.MengerD.RikardoA.Smit•K.Marks

iqtisadiyyatın tam sistem kimi müәyyәn edilmәsipulun miqdar nәzәriyyәsinә üstünlük verilmәsitәbii vә bazar qiymәtlәrinin fәrqlәndirilmәsisәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarı•müqayisәli istehsal xәrclәri tәliminin yaranması

U.PettiK.MarksA.MarşallD.Rikardo•

102

103

104

105

106

107

108

Natamam istehlak nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?

N.U.Senior D.Rikardonun davamçılarından hansı fәrqli fikri söylәmişdir:

S.Sismondi xarici bazarlarsız әlavә dәyәrin tam reallaşması üçün nә tәklif edirdi:

U.Pettinin iqtisadi görüşlәri elә dövrdә formalaşmışdır ki:

P.Bualgilberin iqtisadi görüşlәri elә dövrdә formalaşmışdır ki:

Klassik siyasi iqtisad әmәk haqqını nә ilә әlaqәlәndirirdi?

A.Smit vә D.Rikardo göstәrmişdilәr ki, kapitalizm üçün әsas problem:

•A.Smit

C.KeynsU.S.CevonsK.MarksS.Sismondi•A.Marşal

fәhlә әmәyin tam dәyәrini alır, yeni yaradılmış dәyәrdәn onun almadığı nә varsa, bunu o deyil, onun canlıәmәyi deyil, kapitalda tәcәssümlәnmiş keçmiş әmәk yaratmışdırdәyәr = istehsal xәrclәri+mәnfәәtәәmәk haqqı bilavasitә canlı әmәyin, mәnfәәt isә maddilәşmiş, keçmiş әmәyin haqqıdırdәyәr ünsürlәrinin vә onların gәlirlәrinin psixoloji izahını vermişdir•maşın, heyvan vә yaxud tәbiәt qüvvәlәri ilә baş verәn fәaliyyәtin dә әmәk kimi zühür etdiyini qeyd edir

әmәk bölgüsünün dәrinlәşmәsinigәlirlәrin artırılmasınımәhsul buraxılışının hәcminin artırılmasını”üçüncü şәxs”in­ (aralıq siniflәr vә tәbәqә, xırda istehsalçılar­kәndlilәr, kustarlar vә sәnәtkarlar)mövcudluğunu

•әmәk mәhsuldarlığının artırılmasını

hәmin dövrdә istehsalın manifaktura forması üstünlük tәşkil etmişdirhәmin dövrdә dünya bazarının yaranması vә beynәlxalq ticarәtin genişlәnmәsi baş vermişdirhәmin dövrdә ilkin kapital yığımı prosesi başa çatmışdırhәmin dövrdә liberal bazar sistemli kapitalist iqtisadiyyatı tәşәkkül tapmışdır•hәmin dövrdә sәnaye çevrilişi tәzәcә başlamışdı

bu dövrdә feodalizmin dağılması başa çatmış vә liberal bazr sistemli kapitalist iqtisadiyyatı tәşәkkül tapmışdıbu dövrdә burjuaziya tәsәrrüfatın bütün sahәlәrindә hakim qüvvәyә çevrilmişdirbu dövrdә iqtisadi vә siyasi dәyişikliklәr merkantilist siyasәtini tutarsız etmişdirbu dövrdә kәnd tәsәrrüfatının inkişafı üçün stimul yox idi•hәmin dövrdә burjuaziyanın mәnafeyi, mәhsuldar qüvvәlәrin vә iqtisadi inkişafın mәnafeyinә uyğun gәlirdi

әmәk mәhsuldarlığı ilәfizioloji minimum ilәyoxsulluq sәviyyәsi ilәyaşayış minimumu ilә•hәyat sәviyyәsinin yaxşılaşdırılması ilә

әhali artıqlığıdırsatış problemidir

109

110

111

112

113

114

115

A.Smit elә bir dövrdә yaşamışdır ki:

D.Rikardo elә bir dövrdә yaşayıb yaratmışdır ki:

D.Rikardo vergiqoyma mәsәlәsini nә ilә әlaqәdә öyrәnmişdi:

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansi Pettiyә mәxsusdur:

D.Rikardo mәnfәәti necә izah etmişdir:

C.Millә görә:

J.B.Seyin xidmәtlәrindәn biri ondan ibarәtdir ki:

durğunluq problemidiristehsalın artımını tәmin edәn yığımdır•kәsirli istehlak nәzәriyyәsidir

Qәrbi Avropa ölkәlәrinin sosial­iqtisadi hәyatında böyük dәyişikliklәr baş vermişdihәmin dövrdә iri torpaq mülkiyyәtçilәrinin mәnafeyi müdafiә olunmuşduhәmin dövrdә burjuaziyanın mәnafeyi iqtisadi inkişafın mәnafeyinә uyğun gәlirdiilkin kapital yığımının tarixi prosesi yenicә başa çatmışdı•liberal bazar sistemli kapitalist iqtisadiyyatı tәşәkkül tapmışdı

hәmin dövrdә merkantlist düşüncәlәrdәn klassik iqtisadi düşüncәyә keçid başlamışdırhәmin dövrdә kapitalist istehsalının manifaktura mәrhәlәsi yaranmışdırticarәt mәnfәәti kapitala çevrilәrәk, sәnaye istehsalına yönәlmişdirkәnd tәsәrrüfatında xırda müstәqil kәndli tәsәrrüfatları öz gәlirlәrini iri torpaq sahibkarlığına vә kapitalisticarәçi fermer tәsәrrüfatlarına vermişdir

•ticarәt mәnfәәti kapitala çevrilәrәk, kәnd tәsәrrüfatının inkişafına istiqamәtlәnmişdir

әmәk­dәyәr nәzәriyyәsi ilәkapital yığımı ilәmәhsul istehsalının hәcmi ilәgәlir bölgüsü ilә•pulun miqdar nәzәriyyәsi ilә

dövlәt iqtisadiyyata müdaxilә etmәmәlidirtorpaq rentası, torpağın becәrilmәsinә sәrf edilmiş әmәk mәhsulunda birinci çıxılmalıdırmübadilә dәyәri renta ödәnmәyәn torpaq üzәrindә istehsalda istifadә edilәn әmәk miqdarı ilә müәyyәn olunurtorpağın qiymәti kapitallaşmış rentadır•azad rәqabәtin әsasında yaranan hәqiqi qiymәt iqtisadi müvazinәtin әsasıdır

fәhlәnin öz dәyәrindәn artıq yaratdığı dәyәr kimiәmәk haqqının törәmәsi kimimәnfәәti izafi dәyәrin çevrilmiş forması kimikapitalın qazancı kimi•izafi dәyәrin mәnfәәtә bәrabәr olması kimi

cәmiyyәtin inkişafının indiki vәziyyәtindә әsas mәqsәd xüsusi mülkiyyәt sisteminin devrilmәsinә cәhd etmәkdeyil, ancaq onu yaxşılaşdırmaqdırkapitalın kömәyi ilә әmәklә istehsal olunan әmtәәnin dәyәrinә kapitalın dәyәri daxil edilmәmәlidiralıcı әmtәәnin satıcısının tәkcә әmәk haqqını deyil, hәm dә mәnfәәti ödәmәlidirtәhsil “bazarın” gücsüzlüyünün nümunәsidir•әmәk haqqı vә mәnfәәt bir­biri ilә әks proporsional asılılıqda olur

116

117

118

119

120

121

T.Maltusa görә:

T.Maltus iddia edirdi ki:

A.Smitin әmәk­dәyәr nәzәriyyәsinin ziddiyyәti ondadır ki:

J.B.Seyin “Bazarlar qanunu”nun әsas mahiyyәti nәdir?

Izafi dәyәr hansı istehsal amili tәrәfindәn yaradılır?

Marks nәyi fiktiv kapital hesab edirdi:

D.Rikardonun qәbul etmәdiyi ümumi istehsal böhranının mümkünlüyünü qәbul edirdiD.Rikardonun qәbul etdiyi ümumi istehsal böhranının mümkünlüyünü qәbul etmirdisatış problemini iqtisadi nәzәriyyәnin mәrkәzinә qoymuşdursәrvәtin mәnbәyini millәtin istehsal potensialında görmüşdür•әhalinin sayının dәyişmәsi qanunauyğunluqlarını öyrәnәn ilk adam olmuşdur

dәyәr faydalılığın ölçüsüdürictimai istehsalda üç әsas amil: әmәk, torpaq vә kapital fәaliyyyәt göstәriristehsal prosesi әmtәәnin dәyәrinin yaradılması nöqteyi nәzәrindәn ikilidiralıcı әmtәәnin satıcısına tәkcә әmәk haqqının deyil, hәm dә mәnfәәti ödәmәlidir•әmәyin ikili xarakteri: onun konkret vә abstrakt әmәk olmasıdır

yalnız fәhlәlәr öz gәlirindәn әlavә gәlir ­ torpaq mülkiyyәtçilәri üçün renta vә kapitalist üçün mәnfәәt yaradırmilli sәrvәt mahiyyәt etibarı ilә sәrvәt deyildir, çünki ondan әhalinin böyük әksәriyyәtinin payına cüzi birhissә düşürәhalinin artımının gәlir çәrçivәsindә mәhdudlaşdırmaq lazımdırәmtәәdә maddilәşmiş әmәyin miqdarı onun istehsal xәrclәri ilә şәrtlәnir•xalqlar bir tәrәfdәn hәddindәn artıq xәrclәdiyinә vә bir tәrәfdәn dә hәddindәn artıq xәrclәmәdiyinә görәmüflislәşә bilәrlәr

O dәyәrin mәnbәyini, qızıl, gümüş vә digәr qiymәtli metallar istehsalına sәrf olunan konkret әmәyi, ümumiәmәk kimi vermişdirO bölgünün cәmiyyәtin maddi sәrvәtinin artması üçün daha әlverişli sosial şәraitin yaratdığını duymuşdurO dәyәrin mütlәq vә nisbi formada olduğunu göstәrmişdirO әmәklә kapital arasındakı mübadilә prosesini vә әmtәәlәrin reallaşmasında әmәlә gәlәn gәlirlәrin tәhliliniәmәk­dәyәr mövqeyindә apara bilmәmişdir

•O dәyәrin bilavasitә mәnbәyini yalnız bir müәyyәn konkret әmәk olduğunu göstәrmişdir

әmtәәlәrin dәyәri yalnız alıcılar tәrәfindәn tәnzimlәnir”bütün alınanlar satılıb vә bütün satılanlar alınıb”alıcı әmtәәnin satıcısına tәkcә әmәk haqqını deyil, hәm dә mәnfәәti ödәmәlidirdaxili bazarlarda xaricidәki kimi mәhsulllar mәhsullarla alınır•әmtәәlәrin bazar qiymәti tәlәb vә tәklifin tәsiri altında әmәlә gәlir

torpaqkapital, torpaq vә әmәkfәhlәnin әmәyinin ödәnilmәyәn hissәsidәyişәn kapital•sabit kapital

iqtisadi mәnfәәtәsas kapitalıdövriyyә kapitalıqiymәtli kağızları•

122

123

124

125

126

127

128

Alman tarixi mәktәbi nәyi iqtisadi tәhlilin predmeti hesab edir?

Sosial bazar tәsәrrüfatı ifadәsi ilk dәfә kim tәrәfindәn istifadә olunub?

V.Oykenә görә bәşәr cәmiyyәtindә iqtisadiyyatın tipi necә olmalıdır?

Alman tarixi mәktәbinin III mәrhәlәsinin әsas nümayәndәlәri kimdir:

Hәyat sәviyyәsi kateqoriyası ilk dәfә kim tәrәfindәn istifadә edilmişdir:

Kapital yığımının ümumi qanununun kәşfıni ilk dәfә kim etmişdir:

Kapitalı «öz­özünә artan dәyәr» kimi izah edәn iqtisadçı kim olmuşdur?

amortizasiya fondu

әmәk haqqını vә istehsal dairәsiniistehsal sferasınıistehsal vә tәdavül sferasınıiqtisadi vә qeyri­iqtisadi amillәri•tәbii resursları

K.MarksC.KeynsM.FridmenA.Myüller­Armak•P.Samuelson

imperializmtotalitarizmazad, açıq tәsәrrüfatmәrkәzdәn idarә edilәn vә mübadilә iqtisadiyyatı•kommunizm

F.List, A.MüllerB.Zombart, R.Ştolsman, R.Ştammler, A.Amon•K.Marks, F.EngelsQ.Şmoller, L.Brentano, K.BüxerV.Roşer, B. Hildebrand, K.Knis

A.MarşalC.MillD.RikardoK.Marks•C.Klark

K.MengerA.SmitD.RikardoK.Marks•A.Marşal

F.KeneA.SmitD.RikardoK.Marks•

129

130

131

132

133

134

135

Kim әmәyi zәruri vә izafi әmәyә ayırmışdır?

Hansı iqtisadi konsepsiyaya görә bütün gәlirlәrin, o cümlәdәn tor¬¬¬paq rentasının mәnbәyi izafidәyәrdir?

K.Marksın “Kapital” әsәrinin ilk cildi çapdan çıxıb:

Bir­birini ardıcıl әvәz edәn tsiklin fazalarını iqtisadçılardan kim müәyyәnlәşdirmişdir:

İqtisadi tsiklin әsas sәbәbi kapitalizmin әsas ziddiyyәti olan istehsalın ictimai xarakteri ilәmәnimsәmәnin xüsusi kapitalist formasıdır. Bu hansı nәzәriyyәdir?

«Sosial bazar tәsәrrüfatı» nәzәriyyәsinin әsas prinsiplәrini kim işlәyib hazırlamışdır?

«Sosial bazar tәsәrrüfatı» nәzәriyyәsini praktiki olaraq hәyata keçirәn kim olmuşdur?

•J.B.Sey

D.RikardoA.SmitJ.B.SeyK.Marks•T.Maltus

merkantilistneoklassikkeynsçimarksist•marjinalist

1872­ci ildә1861­ci ildә1870­ci ildә1867­ci ildә•1865­ci ildә

Q.XablerS.SismondiD.KondratyevK.Marks•K.Mitçel

natamam istehlak nәzәriyyәsiәsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsidövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsimarksist nәzәriyyә•monetar nәzәriyyә

C.KeynsY.ŞumpeterC.RobinsonV.Oyken•F.Xayek

A.RyustovF.Xayek

136

137

138

139

140

141

142

Vergilәr artdıqca, sosial transfertlәrin artımı әmәk tәklifinin hәcmini azaldır, bu qanun:

”Azad yarış” sosial bazar tәsәrrüfatının әsas elementidir fikri kimә aiddir:

K.Marksın tәdqiqat obyektinә aid deyil:

K.Marksın tәdqiqat obyektinә aiddir:

K.Marks sabit kapitala nәyi aid etmişdir:

K.Marks göstәrir ki:

Işsizlik nәticәsindә potensial әmtәә vә xidmәtlәrin itkisinin hesablanması kimin işlәdiyi qanunaәsasәn hәyata keçirilir?

L.MizesL.Erxard•V.Oyken

Engel qanunuSey qanunuValras qanunuOyken qanunu•Qossen qanunu

V.RenkeF.XayekV.OykenL.Erxard•A.Ryustov

әmәyin ikili xarakteri vә izafi dәyәrin kәşfidәyәrin “ictimai­zәruri әmәk mәsrәflәri” kәmiyyәti kimi izahıkapital yığımının ümumi qanununun kәşfiazad istehlak seçimi ilә iqtisadiyyatın mәrkәzdәn idarә edilmәsi•”dәyәr qanunu, әmtәә istehsalının inkişafı qanunauyğundur” konsepsiyasının yaradılması

faydalılıq hәddi prinsipinin müәyyәn edilmәsi“sosial bazar tәsәrrüfatı” modelinin yaradılmasıxalis mәhsul haqqıda tәlımın yaradılmasıpul nәzәriyyәsinin daha dәrindәn inkişafı•sәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarı

maddilәşmiş әmәyimuzdlu işçilәrә verilәn әmәk haqqını“әşya “kapitalıkapitaldan әsas kapitalın aşınmasına vә xammal mәsrәfinә hesablanan mәblәğı•“real” kapitalı

azad rәqabәt sәrvәtin az bir qrupun әlindә cәmlәşdiyi bir şәraitdә, әhalinin әsas kütlәsinin dilәnçilәşmәsi başverirböhranlar tәlәbin hәm artıqlığı, hәm dә çatışmamazlığı üzündәn baş verirәmәk haqqı vә mәnfәәt bir­biri ilә әks proporsional asılılıqda oluriqtisadi qanunlar bәşәriyyәtin daimi qanunları deyil, insanların istehsal münasibәtlәrinin qanunlarıdır•әmәk haqqının sәviyyәsindә dәyişmәlәr mübadilә dәyәrinә tәsir etmir

143

144

145

146

147

148

F.List deyir ki:

Köhnә tarixi alman mәktәbi hansı illәri әhatә edir:

Köhnә tarixi alman mәktәbinin nümayәndәlәri kimlәrdir?

Sosial mәktәbin nümayәndәlәri yeni tarixi mәktәbdәn hansı fәrqli fikri söylәmişdir?

K.Marksın әn böyük kәşfi hansıdır:

K.Marksın tәkrar istehsal sxeminin әsas şәrtlәri vә makroiqtisadi qarşılıqlı asılılığıaşağıdakılardan ibarәtdir:

P.SamuelsonA.MarşalF.XayekV.Oyken•A.Müller­Armak

siyasi­iqtisad yalnız nәzәri ümumilәşdirmәlәr vermәk imkanına malik deyilelm yalnız öyrәnilәn hadisәlәrin tez­tez tәkrar baş verdiyi yerdә mövcudduriqtisad insan eqoizminin adi tәlimi deyil, ancaq әxlaqi elm olmalıdırfәrdin xoşbәxtliyi millәtin qüdrәtindәn asılıdır•әmәk­dәyәr nәzәriyyәsi kapitalistlәri istismarda günahlandırılması üçün әsas verir

XX әsrin 30­40­cı illәriniXIX әsrin 20­40­cı illәriniXIX әsrin 70­90­cı illәriniXIX әsrin 40­60­cı illәrini•XIX әsrin 90­cı – XX әsrin 30­cu illәrini

K.Marks, F.EngelsF.List, A.MüllerQ.Şmoller, L.Brentano, K.BüxerV.Roşer, B.Hildebrand, K.Knis•B.Zombart, R.Ştolsman, R.Ştammler, A.Amon

iqtisadi nәzәriyyәnin әhәmiyyәtini qәbul etmәmişlәrklassik mәktәbin abstrakt­deduktiv metoduna qarşı çıxmışdırnәzәri siyasi iqtisadın vәzifәsini iqtisadi hadisәlәrin müıahidәsindә, faktların tәsviri vermәklә görmüşlәriqtisadi hadisәlәrә sosioloji istiqamәtdәn yanaşmışlar•iqtisadi hәyatda dövlәtin müdaxilәsini vә dövlәt mülkiyyәtini mәqbul saymışlar

әmәk­dәyәr nәzәriyyәsitarixin materialistcәsinә şәrhicәmiyyәtin inkişafına obyektiv qanunlarla tәnzimlәnәn tәlәbin tarixi prosesi kimi yanaşmasıizafi dәyәr qanunu•bәşәr cәmiyyәtinin yaranmasının ictimai maddi istehsalla şәrtlәnmәsi

bu sxemdә o, tәdqiqat obyekti olan tarazlıq şәrtlәrini göstәrmişdirgeniş tәkrar istehsal dәyişmәzdir, onda xalis investisiya sıfra bәrabәrdirbu sxemdә o, iqtisadiyyatın tarazlıq halında olduğunu göstәrmişdirsadә tәkrar istehsal dәyişmәzdir, onda xalis investisiya sıfra bәrabәrdir•bu sxemdә o, mәhsulun özünü yenidәn istehsal etmәyә hazır olduğunu göstәrmişdir

149

150

151

152

153

154

155

K.Marks sübut edir ki:

Marksizmә görә, mülkiyyәt iqtisadi kateqoriya kimi:

Yeni tarixi alman mәktәbinin nümayәndәlәri kimlәrdir?

K.Marks ilk dәfә olaraq әmtәәnin dәyәrinin:

Kapitalizmdә iqtisadi artımın tsiklik xarakterin marksist tәhlilindә әsas olmuşdur:

Alman tarixi mәktәbinin II mәrhәlәsi üçün xarakterik olan xüsusiyyәt hansıdır:

Avstriya mәktәbinin ideoloqları iqtisadi tәhlildә әsasәn hansı metoddan istifadә etmişlәr?

kapital әmәklә yanaşı әmtәәnin dәyәrinin mәnbәyidirәmtәәnin dәyәri onun faydalılığı ilә eynilik tәşkil edirsәrvәtin mәnbәyi millәtin istehsal potensialından asılıdırmütlәq yoxsullaşma haqqında nәzәriyyәnin әsasını әmәk mәhsuldarlığının artması ilә bәrabәr әmәk haqqınınartmaması tәşkil edir

•izafi dәyәr mübadilә prosesindә pul tәrәfindәn yaranır, o, әmәk prosesindә muzdlu işçi tәrәfindәn yaradılmır

”mülkiyyәt oğurluqdur”, mülkiyyәt mәhvә mәhkumdur, tәbiәtә vә şüura ziddirresursun özü deyil, resursdan istifadәyә verilәn hüquq dәsti vә ya pay mülkiyyәtidirtәyinatından asılı olaraq әşyanın faktiki tәtbiq edilmәsidiristehsal, bölgü, mübadilә vә istehlak prosesindә istehsal vasitәlәrinin vә onların kömәyi ilә hazırlanan maddinemәtlәrin mәnimsәnilmәsidir

•kimә vә hansı miqdarda mәxsus olduğunu tәsbit edәn әmlak münasibәtlәridir

K.Marks, F.EngelsF.List, A.MüllerV.Roşer, B. Hildebrand, K.KnisQ.Şmoller, L.Brentano, K.Büxer•B.Zombart, R.Ştolsman, R.Ştammler

istehsal xәrclәri ilә ölçüldüyünü göstәrmişdirklassik tәrifini vermişdirәmәklә müәyyәn olunduğunu vermişdirsosial mahiyyәtini vermişdir•kapital müәyyәn olunduğunu vermişdir

әmtәәnin dәyәrinin sosial mahiyyәtinin açılmasıizafi dәyәr qanunuәmәk­dәyәr nәzәriyyәsinin mәntiqi sonluğa çatdırılmasımәnfәәt normasının azalmağa meyl etmәsi qanunu•iş qüvvәsinin әmtәә olması

elmi abstraksiya metodundan imtina etmişlәrsinfi mübarizәni deyil, yalnız cәmiyyәtin tәkamül yolu ilә inkişafını mәqbul saymışlaristehsal amillәrinin Sey konsepsiyasını qәbul etmişlәrsiyasi iqtisadı xalq tәsәrrüfatı tarixi ilә әvәz etmәyә cәhd göstәrmişlәr•tarixi metodu daha tәkidlә tәtbiq etmişlәr

Emprik­riyazi metodElmi abstraksiyaİqtisadi tәhlilAbstrakt­deduktiv•

156

157

158

159

160

161

162

Müasir iqtisad elminin çoxlu mәktәb vә istiqamәtlәri tәrәfindәn metodoloji әsas kimi istifadәolunmuşdur bu:

İqtisad elmindә “uzun müddәtli” vә “qısa müddәtli” dövr anlayışları kimә mәxsusdur:

Faydalılıq hәddi nәzәriyyәlәrinin tәrәfdarı olan iqtisadçıları fәrqlәndirin:

Faydalılıq nәzәriyyәsi hansı mәktәbә mәxsusdur?

Iqtisadi fikrin subyektiv istiqamәtinin tәdqiqat predmeti nәdir?

Neoklassik mәktәbin tәdqiqat predmeti:

İstehlakçı davranışı qaydası başqa cür adlanır:

•Tarixi vә mәntiqi

İqtisadi rifah nәzәriyyәsiKeynsçi nәzәriyyәNeoklassik sintez nәzәriyyәsiFaydalılıq hәddi nәzәriyyәsi•İqtisadi artım nәzәriyyәsi

heç biri doğru deyilL.ValrasaC.KeynsәA.Marşala•C.Klarka

V.Oyken, F.Xayek, M.Fridmen, A.SmitA.Smit, K.Menger,V.Vizer, Q.QossenD.Rikardo, V.Vizer, E.Bem­Baverk, A.MarşalK.Menger, V.Vizer, E.Bem­Baverk, Q.Qossen•Q.Qossen, K.Menger, K.Marks, V.Vizer

Amerikan mәktәbiMarksist mәktәbKlassik mәktәbAvstriya mәktәbi•Kembric mәktәbi

sadә tәkrar istehsalistehsal sferası (tәklif)tәdavül vә istehsal sferasıtәdavül sferası (tәlәb)•geniş tәkrar istehsal

makroiqtisadiyyattәdavül sferası (tәlәb)istehsal sferası (tәklif)tәdavül vә istehsal sferası•xidmәtlәr sferası

dәyәr qanunuQiffen paradoksuQossenin birinci qanunu

•

163

164

165

166

167

168

169

L.Valrasın iqtisadi tarazlıq problemindә başlıca cәhәt:

Müasir makroiqtisadi modellәşdirmәnin marjinal nümayәndәsi kim idi?

Aşağıdakı әsәrlәrin hansının müәllifi A.Marşalldır:

Xarici amillәr nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?

U.Cevonson, K.Menger, L.Valras tәrәfindәn eyni zamanda faydalılıq hәddinin kәşfininsәbәblәrindәn biri yanlışdır:

K.Mengerin dәyәr nәzәriyyәsinin fәrqli cәhәtlәri nәdir?

Y.Bem­Baverk göstәrirdi ki:

Qossenin ikinci qanunu•tәlәb qanunu

әmtәәlәrin qiymәti istehsal xәrclәrinә uyğun gәlmiristehsal amillәrilә tәlәb vә tәklif bәrabәrdirәmtәә vә xidmәtlәrin tәlәb vә tәklifi bәrabәrdirbazar qiymәti son xәrclәrә bәrabәrdir•әmtәәlәrin qiymәti istehsal xәrclәrilә uyğun gәlir

A.MarşallU.CevonsC.B.KlarkL.Valras•C.B.Klark

”Kapital vә mәnfәәt””Siyasi iqtisadın әsasları””İctimai tәsәrrrüfat nәzәriyyә””Pul kredit vә ticarәt”•”Pul kredit vә ticarәt”

A.PiquD.RikardoK.MarksU.S.Cevons•F.List

iqtisadiyyatda müәyyәn institusional dәyişikliklәrin nәticәsiiqtisad elmi çәrçivәsindә müstәqil intellektualın inkişafıfәlsәfi cәrәyanların bәhrәsiklassik iqtisadi nәzәriyyәlәrin intellektual keçmişә atılması•marksizmә qarşı olan qәti etiraz

hamısı doğrudurYalnız tәlәbi qiymәti formalaşdıran әsas amil hesab etmişdirӘmtәnin tәklifinin dәyişmәz olduğunu bәyan etmişdirYalnız tәlәbi qiymәti formalaşdıran әsas amil hesab etmiş vә әmtәnin tәklifinin dәyişmәz olduğunu bәyanetmişdir

•heç biri doğru deyil

qiymәtә görә faydalılıq hәddinin ölçülmәsi bütün әmtәәlәr üçün bәrabәrdir

170

171

172

173

174

175

176

Xarici amillәr nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?

M.Fridmen iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsindә hansı amilә üstünlük vermişdir?

Neoliberalizm tәlimi iqtisadiyyatın hansı sahәsinin tәnzimlәnmәsini nәzәrdә tutur?

Monetar nәzәriyyәnin müәllifi kimdir?

Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı modelinin nәzәri konsepsiyası kimlәr tәrәfindәn işlәnibhazırlanmışdır:

Monetarizmin pul qanunu nәdir?

İqtisadi sistem nәzәriyyәsi kim tәrәfindәn işlәnib?

faydalılıq hәddi, nәticә etibarilә müәyyәn mәhsulun dәyәri onun istehsalına cәkilәn xәrclәrin dәyәrinә yaxınkәmiyyәtdirfaydalılığın funksiyası aramsız deyil, diskretdirqiymәt әvvәldәn axıra qәdәr nemәtin subyektiv qiymәtlәndirilmәsinin mәhsuludur•mәhsuldar nemәtlәr istehsal prosesindә tam istifadә olunur

A.PiquD.RikardoK.MarksU.S.Cevons•F.List

qiymәt siyasәtinәxarici iqtisadibüdcә­vergiyәpul­kreditә•sosial siyasәtә

bütövlükdә iqtisadiyyatıpul­kreditbüdcә­vergisosial sahә•xarici ticarәt

S.SismondiP.SamuelsonA.SmitU.Xoutri•J.B.Sey

heç biri doğru deyilM.Fridmen,P.SamuelsonA.Marşal,K.MengerA.Müller­Armak,L.Erxard•K.Marks,F.Engels

pul kütlәsinin tәnzimlәnmәsinә yönәldilmiş büdcә­vergi siyasәtidirpula tәlәbin artımının orta illik sürәtinin pula tәklifin artımına bәrabәr olmasıdırpul kütlәsinә, pul emissiyasına dövlәt nәzarәtidirpul tәklifinin artımının orta illik sürәtinin, pula tәlәbin artımına bәrabәr olmasıdır•pul kütlәsinin tәnzimlәnmәsinә yönәldilmiş kredit­pul siyasәtidir

177

178

179

180

181

182

Amerikan monetarizminin banisi kimdir:

M.Fridmen hesab edir ki:

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı F.Xayekә mәxsusdur:

Neoliberalizmi ABŞ­da tәmsil edәn nәzәriyyә hansıdır:

Monetarist konsepsiyanın qlobal strategiyası nәdir?

«Marjinal inqilabın» ilk mәrhәlәsinin nümayәndәlәri dәyәri (dәyәrliliyi) hansı amillәr әsasındamüәyyәn edirdilәr?

A.MarşalU.RostouP.SamuelsonK.Marks•E.Sluçkim

L.MizesL.ErxardY.ŞumpeterM.Fridmen•F.Xayek

dövlәt tәnzimlәnmәsi pul kütlәsinә, pul emissiyasına nәzarәtlә mәhdudlaşmırbazar sisteminә dövlәt müdaxilәsi uzunmüddәtli dövrdә müsbәt nәticә verә bilәruzunmüddәtli pul siyasәtindәn qısamüddәtli pul tәnzimlәnmәsinә keçmәk mәqsәdәuyğundurpul kütlәsini tәnzimlәmәklә, istehsalın artma, yaxud azalma sürәtinә tәsir etmәk olar•qısamüddәtli pul tәnzimlәnmәsi mütlәqdir

faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinin müәyyәn edilmәsitәdavülә lazım olan pulun miqdarının hәmin anda konkret statistik materiallar әsasında hesablanması ideyasısosial bazar tәsәrrüfatı modelinin yaradılmasıiqtisadiyyat o qәdәr mürәkkәbdir ki, insan ağılı obyektiv iqtisadi qanunları dәrk etmәk iqtidarında deyil•iqtisadiyyatın liberallaşdırılması

marjinalist nәzәriyyәneoklassik sintezklassik nәzәriyyәmonetar nәzәriyyә•keynsçi nәzәriyyә

bazar tәsәrrüfatını kapitalizm vә sosializm arasında cәmiyyәtin inkişafının üçüncü yolu adlandırılmasıtәsәrrüfat quruluşunu formalaşdırmaq vә tәkrar istehsal prosesinә tәsir etmәkmәrkәzdәn idarә edilәn iqtisadiyyatın uzunmüddәt yaşaya bilmәyәcәyiklassik kapitalizmә bәraәt qazandırmaq, onun sәmәrәliliyinә, dövlәt büdcәsindәn әlavә xәrclәrsiz iqtisadiartımın mümkünlüyünә inamı artırmaq

•qiymәt, tәlәb vә tәklifin proqnozlaşdırılması

riyazi metodlardan istifadәәmәk­dәyәr nәzәriyyәsixәrclәr nәzәriyyәsison kәmiyyәtә üstünlük verilmәsi•son faydalılıq vә son xәrclәr әsasında müәyyәn olunan müvazinәtli qiymәtlәr

183

184

185

186

187

188

189

A.Marşallın qiymәt nәzәriyyәsinә nә daxil deyil?

Faydalılıq nәzәriyyәsinә üstünlük verәn iqtisadi mәktәb:

Marjinalistlәr öz tәdqiqatlarında nәyә әsaslanırdılar?

A.Marşall tarazlıq probleminә hansı sәviyyәdә baxırdı?

Faydalılığın ölçülmәsinә iki әsas yanaşma:

Avstriya mәktәbinin tәdqiqatının predmetini nә tәşkil edir?

Müasir iqtisad elminin çoxlu mәktәb vә istiqamәtlәri tәrәfindәn metodoloji әsas kimi istifadәolunmuşdur bu:

istehsalın hәcmiistehsal xәrclәrimәhsulun faydalılığıinsanların zövqü•tәlәb vә tәklif

MonetarizmMerkantilizmFiziokratizmMarjinalizm•Marksizm

әldә edilәn mәnfәәtәiqtisadi kәmiyyәtlәrin mәcmuunaorta iqtisadi kәmiyyәtlәrәson iqtisadi faydalılıq kәmiyyәtlәrinә•mәhsuldarlığa

meqoiqtisadiyyatmakrosәviyyәdә, yәni milli tәsәrrüfatmikro vә makromikrosәviyyәdә, yәni tәsәrrüfat vә sahә•mezoiqtisadiyyat

marksist vә klassikkeynsçi vә neoliberalistehsal vә qeyri­istehsalordinalist vә kordinalist•marksist vә monetar

istehlak seçimiistehlak qiymәtlәndirilmәsitәdavül sferasıistehlak qiymәtlәndirilmәsi vә istehlak seçimi•kapitalizmin inkişaf qanunları

İqtisadi rifah nәzәriyyәsiKeynsçi nәzәriyyәNeoklassik sintez nәzәriyyәsiFaydalılıq hәddi nәzәriyyәsi•

190

191

192

193

194

195

196

”Ekonomiks” anlayışı aşağıdakı müәllifin әsәrinin başlanğıcında istifadә edildikdәn sonra qәbulolunmuşdur:

Qiymәt artımı vә işsizlik dinamikası arasında qrafik asılılıq:

Engel әyrisi göstәrir:

V.Pareto tәdqiqatında hansı metoda üstünlük vermişdir:

Qeyri­tәkmil bazar rәqabәti nәzәriyyәsi nә vaхt meydana gәlmişdir?

Statika, dinamika vә son mәhsuldarlıq nәzәriyyәlәrin müәllifi kimdir?

C.Klarkın «mәhsuldarlıq hәddi» hansı nәzәriyyәnin әsasında yaranmışdır?

İqtisadi artım nәzәriyyәsi

D.RikardoC.S.MillK.MarksA.Marşal•C.M.Keyns

Engel әyrisiLaffer әyrisiLorens әyrisiFilips әyrisi•Valras әyrisi

fәrqsizlik әyrilәrinin mәcmusuistehlakçının pul gәliri ilә aldığı әmtәәlәrin keyfiyyәti arasındakı asılılığıistehlakçının tarazlıq vәziyyәtiistehlakçının gәlirlәri ilә aldığı әmtәәlәrin miqdarı arasındakı asılılığı•y nemәtinin x nemәti ilә әvәz olunmasının son hәdd normasını

mәntiqi vә riyazi metodamәntiqi metodariyazi metodariyazi metoda vә funksional әlaqәlәrin tәhlilinә•funksional әlaqәlәrin tәhlilinә

1929­33­cü illәrdә baş verәn dünya iqtisadi böhranından sоnraХIХ әsrin әvvәllәriХIХ әsrin оrtalarındaХIХ әsrin sоnlarında•ХХ әsrin әvvәllәrindә

L.ValrasU.CevonsA.MarşallC.B.Klark•V.Pareto

tәklif iqtisadiyyatı nәzәriyyәsiәmәk­dәyәr nәzәriyyәsiqiymәt nәzәriyyәsi

•

197

198

199

200

201

202

203

A.Marşalın tarazlıq modelinin Valras modelindәn fәrqi hansıdır:

A.Marşall әmtәәnin dәyәrini nәyin әsasında müәyyәn edirdi?

Faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinin modifikasiyasıdır­bu:

Hәddәn yüksәk vergilәr vergi sisteminin sәmәrәliliyini aşağı salır:

Son faydalılığın azalması prinsipi adlanır:

Avstriya mәktәbinin nәzәriyyәlәr sistemindә mәrkәzi yeri tutan nәzәriyyәsi hansıdır:

Faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinin formalaşmasında böyük әhәmiyyәt kәsb edәn qanun hansıdır:

son faydalılıq•optimallıq nәzәriyyәsi

qiymәt müstәqil dәyişәndir vә tәklif qiymәtdәn asılıdırqiymәt müstәqil dәyişәndirtәklif müstәqil dәyişәndirtәklifin kәmiyyәti qiymәtlә deyil, mәsrәflә şәrtlәnir•tәklif qiymәtdәn asılıdır

tәdavül xәrclәrixәrclәr nәzәriyyәsiәmәk nәzәriyyәsison xәrclәr vә son faydalılıq әsasında müәyyәn olunan müvazinәtli qiymәtlәr•son faydalılıq nәzәriyyәsi

Pul nәzәriyyәlәriTsikllәr nәzәriyyәsiNeoklassik sintez nәzәriyyәsiMәhsuldarlıq hәddi nәzәriyyәsi•Dәyәrsiz qiymәt nәzәriyyәsi

marksist konsepsiyamarjinal konsepsiyamonetar konsepsiyaneoklassik konsepsiya•sәrvәt konsepsiyası

dәyәr qanunugәlir effektiәvәzlәmә effektiQossenin birinci qanunu•Qiffen paradoksu

xarici amillәr nәzәriyyәsiistehlakçı davranışı nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyәfaydalılıq hәddi nәzәriyyәsi•psixoloji nәzәriyyә

bunların hamısıtәlәbatın artımı qanunuQossenin birinci qanunu

•

204

205

206

207

208

209

Likvidlik anlayışını elmә kim gәtirmişdir:

İstehsal iştirakçıları arasında gәlirlәrin bölgüsünü izah edәn “әvәzetmә” nәzәriyyәsinin banisikimdir?

Qossenin birinci qanununa görә:

Marjinalizmin II mәrhәlәsi üçün xarakterik xüsusiyyәt hansıdır:

Aşağıdakı fikirlәrdәn S.Qossenә aid olanını seçin:

U.Cevonsun “fәrqsizlik qanununun” mahiyyәti nәdir?

Qossenin birinci vә ikinci qanunu•Qossenin ikinci qanunu

A.PiquY.Bem­BaverkM.FridmenK.Menger•F.Vizer

A.MarşallC.XiksP.SamuelsonF.Vizer•C.Klark

heç biri doğru deyilbir fasilәsiz istehlak aktında növbәti nemәt vahidinin faydalılığı azalırtәkrar istehlak aktında hәr bir nemәtin faydalılığı әvvәlki istehlak olunan nemәtlәrin faydalılığı ilә müqayisәdәazalırbir fasilәsiz istehlak aktında növbәti nemәt vahidinin faydalığı azalır; tәkrar istehlak aktında hәr bir nemәtinfaydalılığı әvvәlki istehlak olunan nemәtlәrin faydalılığı ilә müqayisәdә azalır

•faydalılığın azalması ilә nemәtlәrin istehlakı azalır

onlar maddi amillәrlә yanaşı mәnәvi, әxlaqi, hüquqi vә digәr amillәri dә iqtisadiyyatın hәrәkәtverici qüvvәsihesab edirdilәronlar siyasi iqtisadı subyektiv­psixoloji әsasda qurmağa çalışırdılaronların fikrincә, qiymәtin maksimum hәddini satıcıların subyektiv qiymәtlәndirilmәsi, minimum hәddini isәalıcıların subyektiv qiymәtlәndirilmәsi müәyyәn edironlar passiv dövlәt tәnzimi ilә әlaqәdar tәdbirlәrin hәyata keçirilmәsi tәrәfdarıydılar•onlar iqtisadi tәhlilin funksional metodu ilә yanaşı iqtisadi proseslәrin riyazi modellәşmә metodunu tәsdiqetmişlәr

O, faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinә әsasәn mübadilә bәrabәrliyi nәzәriyyәsini yardırO, iqtisad elmini zövq vә iztirabı hesablama kimi şәrh edirO, faydalılığın azalması qanununu iqtisad elminin qanunu adlandırıristehlak vә әmәkdәn alınan zövq әmәyin ağırlığı arasındakı fәrq, faydalılığın ümumi faydasıdır, әmәk bu fәrqmaksimal nöqtәyә çatanda dayanır

•O, faydalılıq hәddinin azalması qanununu fizioloji prinsiplәrlә әsaslandırır

mübadilә olunan әmtәәlәrin kәmiyyәti, sәrf olunan әmәyin mәhsuldarlığına düz mütәnasibdir vә hәminәmtәәlәrin dәyәrinә vә qiymәtinә vә istehsalın xüsusi xәrclәrinә, hәmçinin onların hәddi faydalılığına әksmütәnasibdirsәmәrәli istehlak zamanı alınan әmtәәlәrin faydalılığının sonuncu dәrәcәsi onların qiymәtinә proporsionaldırәmәk özünün başlanğıc mәrhәlәsindә müsbәt hisslәr yaradır, lakin sonra әzablı, yәni antifaydalı olur

•

210

211

212

213

214

215

216

V.Paretoya görә resursların optimal bölgüsü konsepsiyası nәyә әsaslanır?

Pareto­optimallığın bütün şәrtlәri tәmin olunur:

C.Klarkın «Istehsal funksiyası» nәzәriyyәsi hansı әlaqәlәri nәzәrdә tutur?

Faydalılıq hәddinin riyazi mәktәbinin nümayәndәlәrinә aid deyildir:

A.Marşal “faiz nәzәriyyәsi”ni hansı iqtisadçının hansı nәzәriyyәsinә әsasәn yaratmışdı:

Istehsal xidmәtlәrinә olan sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb xidmәtlәr bazarında tarazlaşır,sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb mәhsullar bazarında tarazlaşır, satış qiymәtlәri mәhsuldarxidmәtlәrdә ifadә olunmuş istehsal xәrclәrinә bәrabәr nәzәriyyә kimindir vә necә adlanır:

L.Valrası müasirlәrindәn fәrqlәndirәn cәhәtlәri sәciyyәlәndirin:

eyni bir bazarda eyni bir vaxtda, eyni bir mәhsula iki müxtәlif qiymәt ola bilmәz•eyni bir nemәtin hisslәri qeyri­bәrabәr faydalılığa malikdir

heç biri düz deyilictimai rifahı ayrı­ayrı adamların rifah vahidlәri ilә müәyyәn olunurhәr bir adam hamıdan yaxşı özünün şәxsi rifahını qiymәtlәndirmәyi bacarırhamısı düzdür•ayrı­ayrı adamların rifahı müqayisә olunmayandır

duopoliyadatәnzimlәnәn inhisarlardainhisarçı rәqabәtdәtәkmil rәqabәtdә•oliqopoliyada

texniki tәrәqqinin sürәtlәndirilmәsi ilә istehsalın sәmәrәliliyiistehsal xәrclәri ilә gәlirlәrelmi­texniki tәrәqqi ilә mәhsul istehsalımәhsul buraxılışının hәcmi ilә mәsrәflәr•istehsal mәsrәflәri ilә iqtisadi artım

V.ParetoU.CevonsA.KurnoC.Kommons•L.Valras

C.Kerinin mәnafelәrin ahәngdarlığı ideyasıJ.B.Seyin “Sey qanunu” Satış nәzәriyyәsiT.Maltusun “Әhali sakinliyi” qanunuN.U.Seniorun “İmtina nәzәriyyәsi”•F.Bastianın “Xidmәt nәzәriyyәsi”

C.Xiksin fәrdi texnoloji nәzәriyyәsiA.Marşalın fәrdi tarazlıq nәzәriyyәsiE.Çemberlinin ümumi tarazlıq nәzәriyyәsiL.Valrasın ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsi•C.Klarkın inkişaf edәn sistem daxilindә tarazlıq nәzәriyyәsi

resursların ehtiyatı vә onların kömәyi ilә yaranan xidmәt vә gәlirlәr arasında әsaslı fәrqin müәyyәnlәşmәsi

217

218

219

220

221

222

223

C.Klarkın tәdqiqatının metodoloji yeniliyi nәdәdir:

Günәş aktivliyinin 11 illik tsiklini iqtisadi tsikllә әlaqәlәndirәn müәllifin adını vә nәzәriyyәsinimüәyyәnlәşdirin:

Neoliberalların әsas fikirlәri nәdәn ibarәt idi?

Monetarist konsepsiyaya әsasәn iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsindә әsas hal nә hesab olunur?

Neoliberalizmin әnәnәvi liberalizmdәn әsas fәrqli tәrәfi hansıdır:

Neoliberalizm tәlimi iqtisadiyyatın hansı sahәsinin tәnzimlәnmәsini nәzәrdә tutur?

Hansı elmi istiqamәt dövlәtin iqtisadiyyata müdaxilәsinin mәhdudluğunu müdafiә edir?

ümumi iqtisadi tarazlığın qapalı riyazi modelini işlәyib hazırlamasımәhsulların vә amillәrin qiymәtinin eyni vaxtda müәyyәn olunması vә çoxlu bazarlarda eyni vaxtda tarazlığınümumiliyibunların hamısı doğrudur•ümumi iqtisadi tarazlığın riyazi nәzәriyyәsi

ictimai sәrvәtin bölgü problemlәrini iqtisad elminin әsas problemi hesab etmәsimarjinalist prinsiplәri iqtisad elminin qanunlarına çevirmәsikapitalizmdә istismarın olmadığını vә kapitalist gәlirlәrinin әdalәtliyini sübüt etmәyә çalışmasıstatika vә dinamika haqqında müddәaları birlәşdirәn iqtisad elminin bölmәlәri haqqında tәlimi•marjinalist prinsiplәri istehsal istehlakı sferasına aid etmәsi

Q.Xabler – yığımlar vә R.Xoutri – monitar nәzәriyyәlәriQ.Xabler – yığımlar nәzәriyyәsiR.Xoutri – monitar nәzәriyyәC.Cevinson – xarici amillәr nәzәriyyәsi•K.Marks – izafi dәyәr nәzәriyyәsi

istehsal xәrclәrinin azaldılmasıdövlәt sifarişlәrinin artırılmasıaz rentabelli iqtisadiyyat sahәlәrinin dövlәt tәrәfindәn investisiyalaşdırılmasıkeyfiyyәt vә institusional problemlәri vacib hesab etmәlәri•xarici investisiyaların artırılması

sәmәrәli tәlәbin hәvәslәndirilmәsiantitsiklik tәnzimlәnmәmәşğulluğun sәviyyәsinin artırılmasıtәdavüldә pul kütlәsinә nәzarәt•xarici iqtisadi әlaqәlәrin hәvәslәndirilmәsi

bunların hamısıkapitalist iqtisadiyyatının planlaşdırılmasıkapitalist iqtisadiyyatı üzәrindә dövlәt nәzarәtinin hayata keçirilmәsitәsәrrüfat hәyatının makroiqtisadi mövqedәn qiymәtlәndirilmәsi•kapitalist istehsalı üzәrindә sosial nәzarәt ideyasının hәyata keçirilmәsi

bütövlükdә iqtisadiyyatıpul­kreditbüdcә­vergisosial sahә•xarici ticarәt

224

225

226

227

228

229

”İnhisar rәqabәti”nәzәriyyәsinin banisi kimdir:

”Formalaşmış cәmiyyәt” nәzәriyyәsinin banisi kimdir:

”Hamı üçün rifah” bu tezisin müәllifi kimdir?

Riskdәn kәnarlaşma, riskin kompensasiyası vә riskin lokallaşdırılması – bu:

Risk dәrәcәsini qiymәtlәndirmәyin metoduna aid deyil:

Mövcud gәlirin gözlәnilәndәn hәmişә daha çox olduğunu qiymәtlәndirәn iqtisadi subyekt üçünbu:

marksizmkeynsçimarjinalneoliberal•sosial­institusional

U.RostouY.ŞumpeterQ.KeriE.Çemberlin•A.Piqu

A.RyustovF.XayekV.OykenL.Erxard•F.List

M.AlleV.OykenV.RepkeL.Erxard•A.Müller­Armak

riskin metodologiyasıriskin hesablamalarırisk diversifikasiyasırisk metodları•riskin sığortalanması

riskә qarşı hәssas olmaqriskә neytral münasibәtinternalıson hәdd hesablamaları•riskin birlәşdirilmәsi

yarışmariskә yönümlülükriskin olmamasıriskә (qeyri­laqeydlik) yönümlü olmamaq•riskә yaxın olmaq

230

231

232

233

234

235

236

Bәzi mәlum nәticәlәrin müәyyәn gedişinә üstünlük verilmәklә bәzi riskli gedişlәrin, elәcә dәriyazi gözlәmәlәrin nәticәsi:

Risklәrin qaçılmaz olduğu, ancaq hәmişә gözlәnilәn tәsәrrüfat subyektinin iqtisadi «mәkandakı»fәaliyyәti:

Iqtisadi subyektlәrin informasiya dәrәcәsi, gәlәcәk hadisәlәr haqda mәlumatlıdırlar, ancaq hansıhadisә olacağı haqda dәqiq mәlumatları yoxdur:

Gәlәcәkdә baş verәcәk hadisәlәr haqqında informasiya çatışmazlığı:

Neoliberalizmin әsasını qoyan vә onun metodologiyasını yaradan iqtisadçı kimdir?

Neoliberalizmin Keynsçilikdәn fәrqli tәrәfini müәyyәnlәşdirin:

Neoliberalizmin iqtisadi siyasәtә tәsir istiqamәtlәrindәn biri yanlışdır:

risk duyumumәlumatın assimmetriyasıdiversifikasiyariskә qarşı antipatiya•internali

mükәmmәl risk zonasıiqtisadi risk zonasıkritik risk sonasıbaş verә bilәcәk risk zonası•riskә neytral münasibәt

davranış qaydasıgözlәmәneytral münasibәtrisk•internalı

riskә olan tәklifriskә olan tәlәbriyazi gözlәmәiqtisadiyyatda qeyri­müәyyәnlik•riskә üstünlük verilmәsi

M.FridmenL.ErxardA.RustovV.Oyken•V.Repke

keyfiyyәt vә institusional problemlәrin vacib hesab olunmasıtәkrar istehsal prosesinin tәnzimlәnmәsimükәmmәl vә qeyri­mükәmmәl bazarların tәnzimlәnmәsiinhisar vә rәqabәtin tәnzimlәnmәsi•marjinalizmin nәzәri üsul kimi istifadә olunması

nisbәtәn liberal xarici ticarәt vә valyuta siyasәtinә tәsiridövlәt büdcәsinin hәr il tarazlaşdırılması

237

238

239

240

241

242

243

Neoliberalların hansı nümayәndәlәri bazar qiymәtlәri vasitәsilә iqtisadiyyatın özünü tәnzimlәmәmexanizminә üstünlük vermişlәr:

Ilk dәfә iqtisadi nәzәriyyәyә sahibkarlıq anlayışını kim gәtirmişdir?

Әmәk bazarında müәssisә inhisarçıdır. Hәmin müәssisәdә işlәyәnlәrin sayı eyni inhisarçıolmayan müәssisәyә nisbәtәn:

Qeyri­mükәmmәl rәqabәt bazarında aşağıdakı amillәrin tәsiri var:

Kurno modelinin neçә şәrti var:

Sınıq tәlәb әyrisi modeli, Kurno modeli, Bentam modeli­hansı bazar quruluşuna aiddir:

Oliqopoliya şәraitindә qiymәt inhisar sәviyyәsindә müәyyәn olunur.Bu fikir hansı iqtisadçılara

tәnzimlәnmәnin dolayı metodlarına üstünlük verilmәsiistehsal vasitәlәrinin millilәşdirilmәsinә şәrait yaradılması•kәsirli maliyyәlәşdirmәnin mәhdudlaşdırılması

Ryueff vә M.AlleM.Fridmen vә A.ŞvarsV.Oyken vә A.RyustovL.Mizes vә F.Xayek•L.Erxard vә V.Repke

C.KeynsA.SmitJ.B.SeyR.Kantilyon•D.Rikardo

müәssisәnin buraxdığı mәhsulun hәcmindәn asılı olmayacaqçoxdureyni sayda olacaqazdır•müәssisәnin buraxdığı mәhsulun hәcmindәn asılı olacaq

әmәyin qiymәtiişçilәrin ixtisasıhәmkarlar ittifaqıbütün cavablar doğrudur•inhisarlar

heç bir şәrti yoxdurbirikiüç•dörd

monopsoniyatәkmil rәqabәtli bazarinhisaroliqopoliya•duopoliya

244

245

246

247

248

249

aiddir?

”Oliqopoliya” mәfhumunu iqtisadi tәdqiqatlarında ilk dәfә kim işlәtmişdir:

İnhisarçı rәqabәtin üstünlüyü ondadır ki:

İnhisarçı rәqabәt şәraitindә firmaların davranışı qısamüddәtli dövürdә oxşardır:

Xalis inhisar oliqopolik bazardan onunla fәrqlәnir ki:

Müxtәlif mәhsullar istehsal edәrkәn rәqabәt aparan çoxlu firmaların olduğu bazar quruluşu:

Sahәdә yalnız bir firma fәaliyyәt göstәrәn bazar quruluşu:

A.Marşal, C.M.KeynsP.Samuelson, C.Robinson, C.HelbreytU.Cevons, K.Menger, L.ValrasE.Çemberlin, P.Samuelson,R.Dorfman•A.Smit, D.Rikardo, K.Mars

U.CevonsC.K.HelbreytA.MarşalE.Çemberlin•İ.Bentam

mәhsulların müxtәlifliyi bazar sisteminin inkişafına tәkan verirmәhsulların müxtәlifliyi istehlakşıların zövqlәrini daha yaxşı reallaşdırmağa imkan verirmәhsulun daim tәkmillәşdirilmәsi hәyat sәviyyәsinin inkişafına sәbәb olurbütün mülahizәlәr doğrudur•reklam istehlakçını mәhsulun keyfiyyәti, qiymәti, istifadә qaydaları haqqında qiymәtli mәlumatlarla tәchizedir

qeyri­tәkmil rәqabәtli firmalarlaoliqopoliyalarladuopoliyalarlainhisarlarla•tәkmil rәqabәtli firmalarla

bütün mülahizәlәr doğrudurbütün dıgәr firmalar üçün sahәyә gәliş bağlıdırfirmanın mәhsulunun yaxın әvәzlәyicisi yoxdursahәdә yalnız bir firma fәaliyyәt göstәrir•sahәdә bir neçә iri firma hakim mövqe tutur

duopoliyaxalis inhisartәkmil rәqabәtinhisarçı rәqabәt•oliqopoliya

duopoliyainhisarçı rәqabәttәkmil rәqabәtxalis inhisar•oliqopoliya

250

251

252

253

254

255

256

Bazar münasibәtlәrinin daha geniş yayılmış növü:

«Bazara daxil olmaq vә bazardan çıxmaq sәrbәstdir» şәrti aşağıdakılardan hansılarısәciyyәlәndirir?

İnhisarçı rәqabәt onunla sәciyyәlәnir ki:

Aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansı xalis rәqabәtin şәrti hesab edilmir:

Istehsal inhisarı:

Müәyyәn sahәdә istehsal bazara nәzarәt edәn bir neçә firma arasında bölünürsә, bu hansı bazarmodelidir?

Postindustrial iqtisadiyyatın inkişafında tәyinedici amil nәdir?

mükәmmәl rәqabәtoliqopoliyaduopoliyainhisar rәqabәti•inhisar

xalis rәqabәtinhisarinhisarçı rәqabәtazad rәqabәt•qeyri­tәkmil rәqabәt

bütün cavablar doğrudurfirmalar sәrbәst olaraq bazara girib­çıxa bilәrlәrbazarda mәhdudiyyәt qoyulmayan sayda fәaliyyәt göstәrirlәrbazarda fәaliyyәt göstәrәn firmalar differensiallaşmış mәhsul buraxırlar•bütün cavablar sәhvdir

hamısı sәhvdirfirma maksimum mәnfәәt almağa meyllidirfirma uzunmüddәtli vaxtda mәnfәәt götürürfirma bazara hakim deyil•hamısı düzdür

hamısı doğruduristehsalın әn uğurlu şәraitinin tәmin olunmasıdaha uğurlu satış bazarını formalaşdırmaqmüәyyәn növ mәhsul istehsalının az sayda istehsalçıların әlindә cәmlәnmәsi•istehsalçı müәssisәlәrin birliyi

azad rәqabәtxalis rәqabәttәkmil rәqabәtinhisarçı rәqabәt•heç biri düz deyil

materialtutumluluğun azalmasıelmtutumlu mәhsulinnovasiyalar

•

257

258

259

260

261

262

263

Hesab edilir ki, mükәmmәl rәqabәt anlayışı:

Oliqopoliya elә tәsәvvür olunur ki:

Monopolist rәqabәtli bazar modelinin tәkmil rәqabәtli modeldәn fәrqli cәhәti:

İnhisar elә bazar strukturudur ki, orada:

Әgәr istehsal bazara nәzarәt edәn bir neçә firma arasında bölüşdürülübsә, onda bazarın belәstrukturu necә adlanır:

Aparılma vasitәsinә görә rәqabәtin üsulları:

Antiinhisar qanunvericiliyi ilk növbәdә istiqamәtlәnib:

intellektual kapital•istehsalın diversifikasiyası

bazara giriş maneәsizdirölkәdә fәaliyyәt göstәrәn әmtәә istehsalçılarının, qeyri hәmcins mәhsul buraxanların sayı çoxdurçoxlu sayda firmaların buraxdığı әmtәәlәr standartlaşdırılıbbazar haqqında satıcılar vә alıcıların informasiyası mәhduddur•buraxılan mәhsulun ancaq bir alıcısı var

yuxarıda göstәrilәn modellәrin davranışının hamısından istifadә oluna bilmәzoliqopolistlәr öz rәqiblәrinin davranışını nәzәrә almır vә özünü mükәmmәl rәqabәtdә olduğu kimi aparıroliqopolistlәr özlәri bir­birilә danışığa girirlәryuxarıda göstәrilәn modellәrin davranışının hamısından istifadә edilә bilәr•oliqopolistlәr öz rәqiblәrinin davranışını irәlicәdәn, lakin çox da böyük olmayan iqtisadi cәmiyyәtdә görsünlәr

müxtәlif bazarlarda güclü rәqabәtin olmasıbazarda çoxlu sayda firmaların iştirakıtәk bir mәhsulun istehsal olunmasıfirmanın mәhsuluna tәlәb әyrisinin elastikliyinin olmaması•başqa kapitalların axınına şәraitin olmaması

bütün cavablar doğrudursahәlәrә giriş maneәlәri praktiki olaraq dәf edilmәzdirancaq bir alıcı fәaliyyәt göstәriröz aralarında rәqabәt aparan istehsalçıların sayı da böyük deyil•mәhsulun qiymәti üzәrindә nәzarәt yoxdur

monopoliyaxalis rәqabәtinhisarçı rәqabәtoliqopoliya•inhisar

sahәdaxili rәqabәtsahәlәrarası rәqabәtfәrdi rәqabәtqiymәt vә qeyri­qiymәt rәqabәti•yerli rәqabәt

mәnfәәtin tәnzimlәnmәsinәÜDM artırılmasına

264

265

266

267

268

269

270

Inkişaf sәviyyәsinә görә bazarda yarışma bölünür:

Frayburq mәktәbinin sosial­iqtisadi konsepsiyasının әsasını nә tәşkil edirdi:

London(F.Xayek), Frayburq(V.Oyken, L.Erxard), Çikaqo (M.Fridmen) mәktәblәrinin nәzәriәsasını nә tәşkil edirdi:

Sosial demokrat bazar modeli daha çox hansı ölkәdә tәtbiq olunmuşdur?

Bazar iqtisadiyyatının sosial yönümlüyünü әks etdirәn model:

Sosial­demokratik bazar iqtisadiyyatı modeli üçün aşağıdakı amillәrdәn hansı xarakterikdir:

Liberal bazar modeli üçün hansı cәhәt xas deyil?

tәlәbin artırılmasınarәqabәtlilik şәraitinin yaradılmasına•vergilәrin azaldılmasına

tәnzimlәnmәyәn yarışmagizli yarışmaqara bazara keçidazad vә tәnzimlәnәn yarışma•nәzarәtdәn kәnar yarışma

hamısımәrkәzdәn idarә olunan tәsәrrüfatbazar tәsәrrüfatımәrkәzdәn idarә olunan vә bazar tәsәrrüfatı•dövlәtin mәhdud iqtisadi rolu

mikroiqtisadi sәviyyәdә istehsal amillәrinin qiymәtinin әmәlә gәlmәsinin tәtbiqikapitalist mәnfәәtinin mәnbәlәrinin öyrәnilmәsitәkrar istehsal vә istehsal tsikllәri modellәrinin yaradılmasıazad sahibkarlıq ideyası•әmәk haqqı nәzәriyyәsinin әsaslandırılması

RusiyadaAlmaniyadaABŞ­daIsveçdә•Yaponiyada

heç biri doğru deyilAmerika modeliIsveç modeliAlman modeli•Yapon modeli

dövlәt büdcәsindә sosial yönümlü vәsaitlәrin xüsusi çәkisidövlәt mülkiyyәtin yüksәk xüsusi çәkisidövlәt mülkiyyәtin yüksәk xüsusi çәkisisosial xidmәtlәrin pulsuz ödәnilmәsi•dövlәtin aktiv sosial siyasәti

sosial siyasәtin qalıq prinsipinә әsaslanması

271

272

273

274

275

276

277

Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı modelinin formalaşmasının başlıca vasitәsi kimi hansı amilçıxış edir?

Liberal bazar modelinin xarakterini hansı amil müәyyәn edir?

Amerika modeli üçün xarakterik olmayan hal hansıdır:

İsveç modeli üçün xarakterik hal hansıdır:

Yapon modeli üçün xarakterik olmayan hal hansıdır:

Azәrbaycanda bazar iqtisadiyyatına keçid dövrünә başlanmışdır:

Azәrbaycanda hansı bazar modelini tәtbiq etmәk daha әlverişlidir?

dövlәt tәnzimlәnmәsinin mәhdud xarakterixüsusi mülkiyyәtin üstün çәkisidövlәtin iqtisadiyyata hәdsiz müdaxilәsi•ümumi daxili mәhsulda dövlәt büdcәsinin xüsusi çәkisinin az olması

xüsusi mülkiyyәtin mövcud olmasıdövlәt mülkiyyәtinin xüsusi çәkisimülkiyyәtin özәllәşdirilmәsigәlirlәrin vә mәşğulluğun dövlәt tәnzimlәnmәsi•mülkiyyәtin millilәşdirilmәsi

xüsusi mülkiyyәtin mövcud olmasıdövlәt tәnzimlәnmәsikredit­pul sistemiiqtisadiyyatda xüsusi mülkiyyәtin aparıcı mövqeyi•dövlәt sektorunun xüsusi çәkisi

sosial siyasәtin qalıq prinsipi әsasında hәyata keçirilmәsibazar mexanizminin sәrbәst vә sәmәrәli fәaliyyәtifirmaların rәhbәrlәrinin vә işçilәrinin gәlirlәri arasında ciddi fәrqlәrin olmasıdövlәtin birbaşa investisiyalarından iqtisadiyyatda geniş istifadә olunması•aztәminatlı әhali qrupları üçün minimum yaşayış şәraitinin tәmin edilmәsi

sosial siyasәtin qalıq prinsipi әsasında hәyata keçirilmәsikasıblar vә dövlәtlilәr arasında kәskin sosial tәbәqәlәşmәiqtisadiyyatda plan vә bazar mexanizmlәrinin vәhdәtimüәssisәlәrdә güclü hәmkarlar ittifaqlarının fәaliyyәti•ölkәdә azad iqtisadi zonaların geniş yayılması

milli mәnafelәrin şәxsi mәnafelәrdәn üstün tutulmasıbeynәlxalq ticarәtdә fәal iştirakinvestisiya vә yığımın yüksık sәviyyәsikәnd tәsәrrüfatı torpaqlarının ailәlәrin uzunmüddәtli icarәsinә verilmәsi•firmaların ömürlük muzd sisteminin tәtbiqi

1992.01990.01989.01991.0•1988.0

278

279

280

281

282

283

Liberal bazar iqtisadiyyatı modelli ölkәlәrdәn biri yanlışdır:

Bazar iqtisadiyyatı modellәrini formalaşdıran ümumi cәhәtlәrdәn biri yanlışdır:

Bazar iqtisadiyyatının liberal modelinә әsaslanan ölkәlәrdә ümumi milli mәhsulun (ÜMM) neçәfaizi vә yaxud da neçәdә bir hissәsi dövlәt büdcәsindәn sosial xәrclәr üçün nәzәrdә tutulur?

Aşağıdakılardan hansı yalnız bazar modelini sәciyyәlәndirir?

İqtisadi modellәri formalaşdıran prinsiplәr hansılardır:

Cәnub­Şәrqi Asiya ölkәlәrin modellәrindә ümumi cәhәt hansıdır:

RusiyanınYaponiyanınÇXP­nınAlmaniyanın•ABŞ­ın

hamısıABŞBöyük BritaniyaKanada•Yeni Zellandiya

azad bazar qiymәtlәrimülkiyyәtin çoxnövlüyürәqabәt mühütücoğrafi mövqe•sahibkarlıq fәaliyyәti

10 faiz50 faiz40 faiz20 faiz•30 faiz

qiymәt son hәdd xәrclәrindәn artıqdırbir satıcı vә bir alıcısabit xәrclәr çox olduqdamәhsulların çox çeşidliliyi•qiymәt son hәdd xәrclәrinә bәrabәrdir

ideolojiiqtisadisiyasibunların hamısı doğrudur•sosial

bunların hamısı doğruduriqtisadiyyatda sosial problemlәrin hәllinin prioritetliyidövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin milli xüsusiyyәtlәrlә vәhdәtidövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin milli xüsusiyyәtlәrlә vәhdәti•xüsusi mülkiyyәtin, azad rәqabәtin üstün mövqeyi

284

285

286

287

288

289

290

Hansı bazar iqtisadiyyatı modelindә xüsusi mülkiyyәtin çәkisi daha çoxdur?

«Sosial bazar tәsәrrüfatı» nәzәriyyәsinin әsas prinsiplәrini kim işlәyib hazırlamışdır?

Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı modelinin nәzәri konsepsiyası kimlәr tәrәfindәn işlәnibhazırlanmışdır?

Hansı inkişaf etmiş bazar ölkәsi liberal modelә әsasәn iqtisadiyyatını inkişaf etdirir?

Y.Şumpeter iqtisadi artımda hansı amilә daha çox üstünlük vermişdir?

İqtisadi artım nәdir?

İqtisadi artımın hansı әsas tiplәri var?

sosial­demokrat vә sosialsosial­demokratsosialliberal•sosial vә liberal

C.KeynsY.ŞumpeterC.RobinsonV.Oyken•F.Xayek

heç biri doğru deyilM.Fridmen, P.SamuelsonA.Marşal, K.MengerA.Müller­Armak, L.Erxard•K.Marks,F.Engels

ÇinAlmaniyaIsveçABŞ•Yaponiya

iqtisadi ehtiyatların sәmәrәli bölgüsünәәmәk mәsrәflәrinәkapitalainvestisiyaya•torpağa

resursların sahәlәr arasında bölgüsübank faizlәrinin aşağı salınması, istehsalı genişlәndirmәkamortizasiya ayırmaları hesabına istehsalı genişlәndirmәk, ÜDM­in amillәrinin kәmiyyәtinin saxlanmasıreal ÜMM­in mütlәq hәcminin vә adambaşına düşәn real ÜMM­in artımı•istehsal amillәrinin sahәlәr arasında bölgüsü

sürәtli inkişaf tipiekstensiv tipintensiv tipekstensiv vә intensiv tipi•

291

292

293

294

295

296

297

Әmtәә vә xidmәtlәr istehsalı ilә bağlı xәrclәri vә nәticәlәri әks etdirәn dәyәr vә naturalgöstәricilәr sistemini әks etdirәn iqtisadi artım modeli:

İqtisadi artımın hansı nәzәri modeli mәhsulun hәcmi ilә iki amil: investisiyalar vә gәlirin artımsürәti arasında qarşılıqlı әlaqәni әks etdirir:

İqtisadi artımın hansı modeli texniki vә iqtisadi resurslardan sәmәrәli istifadәnin nәticәsidir:

İqtisadi artımın hansı modelindә, iqtisadi artımın milli gәlirin bölgüsündәn asılıdır:

Aşağıdakılardan hansı iqtisadi artımın tәklif amillәrinә daxil deyildir?

İqtisadi artımın әsas mәqsәdi:

Aşağıdakılardan biri iqtisadi artımın amillәrinә daxil deyil:

sabit inkişaf tipi

qarışıq modelçoxamilli modelbiramilli modeluniversal model•ikiamilli model

Solou modeliKobba­Duqlas modeliC.Robinson modeliHarrod­Domar modeli•V.Tinberqen modeli

Robinson modeliKobba­Duqlas modeliHarrod­Domar modeliSolou modeli•Tinberqen modeli

Solou modeliKobba­Duqlas modeliHarrod­Domar modeliRobinson modeli•Tinberqen modeli

iqtisadi resurslartәbii resurslarmәcmu xәrclәrәsas kapitalın hәcmi•әmәk resursları

sәrbәst vaxtın vә investisiyanın artırılmasıiqtisadi artımı keyfiyyәtcә yaxşılaşdırmaqinvestisiyanın hәcminin artırılmasıәhalinin maddi rifahının yüksәldilmәsi, iqtisadi tәhlükәsizliyin tәmin olunması•insan kapitalının investisiyalaşdırılması

artan resursların sәmәrәli bölgüsüәsas kapitalın hәcmi

298

299

300

301

302

303

304

İqtisadi artıma yalnız әmәyin vә kapitalın tәsirini öyrәnәn model:

E.Domar vә R.Xarrodun iqtisadi artım modelinin әsasını nә tәşkil edir:

E.Domar vә R.Xarrodun iqtisadi artım modelinin C.Keyns modelindәn fәrqli tәrәfinimüәyyәnlәşdirin:

Aşağıdakı göstәricilәrdәn hansılar iqtisadi artmın amillәrinә aiddir?

İqtisadi artımın dövlәt tәnzimlәnmәsi nәzәriyyәlәrinә aid deyildir:

İqtisadi artım nәdә ifadә olunur?

İqtisadi artımın inkişaf meyllәrindәn vә nisbәtlәrindәn asılı olaraq onun intensiv tipinin formaları:

texniki tәrәqqiintensiv artım•tәbii resursların kәmiyyәt vә keyfiyyәti

heç biri düz deyiluniversal modelüçamilli modelikiamilli model•hamısı düzdür

mәcmu psixoloji amillәrmilli gәlirin tarazlığının yaradılması şәrtlәribüdcә tәnzimlәnmәsi ideyasını pul­kredit siyasәti ilә birlәşdirәn makroiqtiisadi siyasәt konsepsiyasını işlәyibhazırlanmasımilli gәlirin tarazlı vә ya sabit artım sürәtini tәmin edәn şәrtlәrin mәcmusu•dövlәt xәrclәrinin kәsirli maliyyәlәşdirilmәsi nәzәriyyәsinin hazırlanması

pul­kredit siyasәti tәdbirlәrilә xüsusi investisiyaların dәyişmәsinin tarazlaşdırılmasımilli gәlirin tarazlığının yaradılmasıiqtisadiyyatda müvazinәtin pozulması şәrtinimilli gәlirin tarazlı vә ya sabit artım sürәtini tәmin edәn şәrtlәrin mәcmusu•iqtisadiyyatda müvazinәtin bәrpa olunmasını

becәrilәn torpaqların hәcminin azalmasıişçilәrin sayının artmasımәhsulların qiymәtinin artmasıişçilәrin sayının artması, әmәk mәhsuldarlığının artması, becәrilәn torpaqların hәcminin azalması•әmәk mәhsuldarlığının artması

monetaristneoklassikkeynsçilikklassik•neokeynsçilik

neft hasilatının artımındaÜMM­in dәyәrindәÜMM­in mütlәq artımındareal ÜMM­in artım tempindә•әmәk haqqının artımında

305

306

307

308

309

310

Aşağıdakılardan hansılar iqtisadi artımın hәrәkәtverici qüvvәlәrinә aiddir? 1. ziddiyyәtlәr 2.iqtisadi tarazlıq 3. iqtisadi bәhslәşmә 4. kapitalın hәcmi 5. iqtisadi mәnafelәr

İqtisadi artımın amillәr üzrә modellәri:

Aşağıdakı göstәricilәrdәn hansılar iqtisadi artıma dövlәt tәsiri kimi çıxış edir?

C.Hansonun tsiklik dәyişmәlәr ilә mübarizә metodu hansıdır:

Qiffen paradoksu ibarәtdir:

”Neoklassik sintez” nәzәriyyәsi nәdir:

әmәktutumlu, fondaneytral, resursqoruyucufondtutumlu, fondverimliresursların qәnaәtli formada istifadәsifondtutumlu, resursqoruyucu, fondaneytral•resursqoruyucu, xәrclәrin sәmәrәliliyi

3, 41, 2, 51, 21, 3, 5•1, 2, 3

heç biri düz deyilbiramilli, universal vә dördamilli modeluniversal, bir vә ikiamilli modelikiamilli, çoxamilli, universal model•çoxamilli vә ikiamilli model

iqtisadi artımkadr hazırlığına dövlәt xәrclәrivergi sisteminin tәkmillәşmәsielmi­texniki tәdqiqatın stimullaşdırılması•ixtisaslaşma

hamısıinvestisiya hәcmini sabitlәşdirmәkfiskal vә pul­kredit siyasәti tәdbirlәrilә xüsusi dәyişmәsini tarazlaşdırmaqinvestisiya hәcmini sabitlәşdirmәk, fiskal vә pul­kredit siyasәti tәdbirlәrilә xüsusi dәyişmәsini tarazlaşdırmaq•milli gәlirin mәnfәәtin xeyrinә yenidәn bölgüsünü tәmin etmәk

әmtәәnin bütün qiymәtlәrindә tәlәbin dәyişmәzliyindәәmtәәnin qiymәti azalarsa ona tәlәb artmaqdason faydalılığın artmasındaәmtәәnin qiymәti azaldıqda ona tәlәbin azalmasında•ümumi faydalılığın azalmasında

dәyәrsiz qiymәt nәzәriyyәsidirinvestisiya artımının gәlir artımına olan nisbәtidirsәmәrәli tәlәbin әn mühüm tәrkib hissәsi olan kapital qoyuluşudurpul amili әlavә olmaqla natamam mәşğulluq şәraitindә tarazlıq nәzәriyyәsidir•iqtisadi liberalizm әnәnәlәrini davam etdirәn baxışlar sistemidir

311

312

313

314

315

316

317

Sәmәrәli gözlәmә nәzәriyyәsinin müәlliflәrindәn biri yanlışdır:

P. Samuelson iqtisad elminin görkәmli nümayәndәlәrindәn üçünü fәrqlәndirmişdir:

7­12 ili әhatә edәn tsikllәr:

40­60 ili әhatә edәn tsikllәr:

1000­2000 ili әhatә edәn tsikllәr:

2­4 ili әhatә edәn tsikllәr:

200 ili әhatә edәn tsikllәr:

C.MutR.LukasF.SarcentA.Laffer•N.Uolles

C.M.Keyns, A.Marşal, M.FridmenA.Smit, K.Marks, C.M.KeynsA.Smit, D.Rikardo, K.MarksK.Marks, C.M.Keyns, A.Marşal•C.M.Keyns, F.Vizer, A.Marşal

Forrester tsikllәriToffer tsikllәriuzunmüddәtli tsikllәrortamüddәtli tsikllәr•qısamüddәtli tsikllәr

Forrester tsikllәriToffer tsikllәriqısamüddәtli tsikllәruzunmüddәtli tsikllәr•ortamüddәtli tsikllәr

Kitçen tsikllәriForrester tsikllәriJuqlyar tsikllәriToffer tsikllәri•uzunmüddәtli tsikllәr

ortamüddәtli tsikllәrToffer tsikllәriForrester tsikllәriqısamüddәtli tsikllәr•uzunmüddәtli tsikllәr

ortamüddәtli tsikllәrToffer tsikllәriuzunmüddәtli tsikllәrForrester tsikllәri•qısamüddәtli tsikllәr

318

319

320

321

322

323

324

Kuznest tsikllәri:

Iqtisadi nәzәriyyәnin müasir istiqamәtlәrinә hansılar daxil deyil?

Utilitarizm doktrinasının müәllifi:

Ümumi rifah funksiyası kim tәrәfindәn işlәnmişdir:

Baumol vә Uilyamson hansı nәzәriyyәnin müәllifidir:

Aşağıdakılardan hansılar iqtisadi tsikl fazalarına aid deyil?

İqtisadi böhran, durğunluq, canlanma, yüksәlişin dövrü olaraq tәkrarlanması:

qısamüddәtli tsikllәrToffer tsikllәriForrester tsikllәritikinti tsikllәri•uzunmüddәtli tsikllәr

institusionalizmneoklassik­sosiolojikeynsçilikklassik•neoliberalizm

K.MarksE.AtkinsonF.Xayekİ.Bentam•D.Byukken

D.XiksM.FridmanV.ParetoP.Samuelson•L.Valras

әlavә dәyәr nәzәriyyәsiәnәnәvi firma nәzәriyyәsiçoxmәqsәdli nәzәriyyәmenecer nәzәriyyәsi•hәcmin maksimallaşdırılması nәzәriyyәsi

canlanmaböhrandurğunluqbüdcә kәsirinin artımı•yüksәliş

iqtisadi tәnәzzüliqtisadi böhraniqtisadi yüksәlişiqtisadi tsikl•iqtisadi artım

325

326

327

328

329

330

331

İqtisadi tsiklin mәzmunu onun daxili qanunauyğunluqlarından asılıdır:

İqtisadi tsiklin tәbiәti ekzogen vә endogen meyillәrin vәhdәtindәn yaranır:

İqtisadi tsiklin tәbiәti xarici sәbәblәrdәn asılıdır:

Bir­birini ardıcıl әvәz edәn tsiklin fazalarını iqtisadçılardan kim müәyyәnlәşdirmişdir:

Yunan sözü olub “kuklos” tsikl anlayışı:

Neokeynsçilәr qeyri­sabitliyin vә tsiklik dәyişikliyin sәbәbini nәdә görürdülәr:

İqtisadi tsiklin әsas sәbәbi C.Keynsin multiplikator­akselerator tәliminә uyğun olaraq yönәldilәninvestisiyalardır. Bu hansı nәzәriyyәdir?

uzunmüddәtliqısamüddәtlielektik faktorendogen faktor•ekzogen faktor

hamısı düzdürekzogen faktorendogen faktorelektik faktor•heç biri düz deyil

hamısı düzdürelektik faktorqısamüddәtliekzogen faktor•endogen faktor

Q.XablerJ.SismondiD.KondratyevK.Marks•K.Mitçel

dövr demәkdirdövriyyә demәkdirdalğa demәkdirçevrә demәkdir•kontur demәkdir

tәklifin dәyişmәsindәiqtisadi sistemin zahiri pozulmalarındaqiymәtin dәyişmәsindәtәkrar istehsal әlaqәlәrinin xüsusiyyәtlәrindә•tәlәbin dәyişmәsindә

marksist nәzәriyyәuyğun olaraq yönәldilәn investisiyalardır. Bu hansı nәzәriyyәdir?xarici amillәr nәzәriyyәsiәsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsi•

332

333

334

335

336

337

338

İqtisadi tsiklin qısa müddәtli dövrdә әsas sәbәbi dövriyyә fondlarına yönәldilmiş investisiyalardır.Bu hansı nәzәriyyәdir?

U.K.Mitçelin iqtisadi tәlimi hansı nәzәriyyәnin әsasında dayanırdı?

Tәklif nәzәriyyәsinin әn mühüm xidmәti nәdir:

Neoklassik sintez nәzәriyyәsi hansı nәzәriyyәlәrin sintezidir?

A.Laffer «Tәklif iqtisadiyyatı nәzәriyyәsi» hansı problemin hәllini nәzәrdә tutmurdu?

Iki konsepsiyaya müvafiq olaraq bazar konyuktura mexanizminin dinamikasını әks etdirәnişgüzar tsikl modeli, akselerator vә multiplikator prinsipi:

Hәddi tәhlil metodunun әsl banisi kimdir:

dövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsi

әsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyәmarksist nәzәriyyәdövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsi•xarici amillәr nәzәriyyәsi

müvazinәtlik nәzәriyyәsison faydalılıq nәzәriyyәsiÇ.Darvinin tәbiәtin tәkamülü nәzәriyyәsiböhransız tsikl konsepsiyası•әhali mәskunluğu nәzәriyyәsi

iqtisadiyyata dövlәt müdaxilәsinin zәruriliyini әsaslandırmışdırmonetarizmlә eyni olan neoklassik sintez makroiqtisadi nәzәriyyәdirnominal әmәk haqqının dәyişmәsinin qiymәtin sәviyyәsindәki dәyişiklikdәn qeri qalmasıdıriqtisadi artım probleminin әsaslı surәtdә öyrәnilmәsidir•mәnfәәtin yüksәldilmәsini mümkün edir ki, bu da öz növbәsindә mәşğulluğu stimullaşdırır

neoklassik vә neoliberalizmneoliberalizm vә neokeynsçilikmonetarizm vә neokeynsçilikneokeynsçilik vә neoklassik•neoliberalizm vә monetarizm

sosial proqramların dondurulmasıvergilәrin azaldılmasıtәklifin stimullaşdırılmasıinflyasiyanın tәnzimlәnmәsi•büdcәnin sağlamlaşdırılması

Xekşer­OlinSmit­RikardoMarks­EngelsSamuelson­Xiks•Keyns­Marşal

C.KlarkA.Kurno

339

340

341

342

343

344

Fond әmәliyyatlarında spekulyativ motivlәrlә bağlı olaraq optimizm vә pessimizm әhval­ruhiyyәlәrini әks etdirәn nәzәriyyә hansıdır?

Qeyri­tәkmil bazar informasiyası şәraitindә istehsala kapital qoyuluşlarında gözlәnilәn vә realnәticәlәrindәn asılı olaraq optimizmә vә ya pessimizmә uyğun iqtisadi fәaliyyәti әks etdirәn nәzәriyyәhansıdır?

Qiymәtlәrin yüksәlmәsi haqqında informasiyanın düzgün qiymәtlәndirilmәsi nәticәsindә iqtisadiaktivliyin әsassız olaraq sürәtlәndirilmәsini әks etdirәn nәzәriyyә hansıdır?

Böhran fazasının әlamәtlәri:

İqtisadi tsiklin sәbәblәrindәn biri:

Uzunmüddәtli iqtisadi tsikllәr kim tәrәfindәn araşdırılmışdır?

C.DüpüC.Tyunen•A.Marşal

MarksistTarazlıqKeynsçiPsixoloji•Monetar

TarazlıqKeynsçiİfrat yığımPsixoloji•Monetar

MarksistPsixolojiKeynsçiTarazlıq•Monetar

istehsalın dirçәlişiistehsalın hәcmi sabitdiristehsalda durğunluqişsizlәrin sayının artması•yuxarıda göstәrilәnlәrin hamısı

heç biri doğru deyiltәbii resurs yataqlarının tapılmasımәcmu xәrclәrdәki dәyişiklikelmi­texniki tәrәqqi•hamısı düzdür

R.LukasU.MitçelC.KitçinN.Kondratyev•K.Juqlyar

345

346

347

348

349

350

351

İqtisadi aktivlik mövsümü xarakter daşıyan sahәlәrdә baş verir vә bayramlar әrәfәsindә daha dagüclәnir:

Xiks vә Xansen tәrәfindәn işlәnmiş әmtәә vә pul bazarının qarşılıqlı asılılıq modeli:

Aşağıdakılardan hansılar tsiklәr nәzәriyyәsinә aiddir?

N.D.Kondratyevin böyük tsikllәrin vә ya uzun dalğaların tәkrarlanmasını әlaqәlәndirirdi:

ETT­nin inkişaf prosesindә әmәyin zaman etibarı ilә kapitala silahlanması son hәdd daxilindәәmәk vә kapital arasında әvәz olunması necә müәyyәn olunur?

Aşağıdakılardan hansılar tsiklәr nәzәriyyәsinә aiddir?

İqtisadi tsikl nәdir?

resurslardan qeyri­sәmәrәli istifadәtsiklik aktivlikantitsiklik aktivlikqeyri­tsiklik aktivlik•resurslardan sәmәrәli istifadә

«mәcmu tәlәb­mәcmu tәklif» modeliAD­AS modeli«ford mustanq» modeliIS­LM modeli•«gәlirlәr­xәrclәr» modeli

heç biriKeynsçi nәzәriyyәlәrmonetarist nәzәriyyәlәrhamısı•iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılmsası nәzәriyyәsi

qısamüddәtli dövrdә istehsal fondlarına qoyulan dәyişәn kapitalın hәcmi vә uzunmüddәtli istehsal fondlarınaqoyulan dövriyyә fondları ilә әlaqәdarqısamüddәtli dövrdә istehsal fondlarına qoyulan dәyişәn kapitalın hәcmi ilә әlaqәdardıruzunmüddәtli istehsal fondlarına qoyulan dövriyyә fondları ilә әlaqәdaruzunmüddәtli istehsal fondlarına qoyulan әsas kapitalın yenilәşmәsi ilә әlaqәdar•ortamüddәtli istehsal fondlarına qoyulan dövriyyә vә dәyişәn kapitalla әlaqәdar

ETT­i Xarroda görә bitәrәflilikETT­i Solouya görә bitәrәflilikETT­i әmәk qәanәtcilliyiETT­i Xiksә görә bitәrәflilik•ETT­i kapitala qәnaәtcillik

heç biri düz deyilkeynsçi nәzәriyyәlәrmonetarist nәzәriyyәlәrkeynsçi nәzәriyyәlәr, monetarist nәzәriyyәlәr, iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılmsası nәzәriyyәsi•iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılması nәzәriyyәsi

iqtisadi inkişafın böhran dövrüiqtisadi inkişafın daimi artım dövrüiqtisadi inkişafın tempinin aşağı düşmәsi dövrü

•

352

353

354

355

356

357

358

U.K.Mitçelin iqtisadi tәlimi hansı nәzәriyyәnin әsasında dayanırdı?

İqtisadi aktivlikdә dәyişikliklәr:

Tsiklik inkişafın tәbiәtinә müxtәlif yanaşmalar (iqtisadi tsikillәr nәzәriyyәsindә):

Bütün makroiqtisadi göstәricilәr dәyişikliyә uğrayır vә işgüzar aktivliyin dәyişmәsi iqtisadiyyatınbütün bölmә vә sahәlәrini әhatә edir:

Inflyasiya ilә işsizlik arasında әlaqәni ilk dәfә kim araşdırmışdır?

C.Kommonsa görә dәyәr nәyә әsasәn formalaşır?

İnstitutsionalizmin tәdqiqat obyektinә aidir:

iqtisadi inkişafın artım vә enmәlәrlә müşahidә olduğu dövr•iqtisadi inkişafın durğunluq dövrü

müvazinәtlik nәzәriyyәsison faydalılıq nәzәriyyәsiÇ. Darvinin tәbiәtin tәkamülü nәzәriyyәsiböhransız tsikl konsepsiyası•әhali mәskunluğu nәzәriyyәsi

heç biri düz deyilişgüzar aktivliyin dәyişmәsimakroiqtisadi göstәricilәrdәki müsbәt dәyişikliktsiklik vә qeyri­tsiklik dәyişikliklәr•makroiqtisadi göstәricilәrdәki mәnfi dәyişiklik

qısamüddәtli, uzunmüddәtli vә ortamüddәtlireal işgüzar tsikljuqlyar vә kondratyev tsikllәriekzogen, endogen vә elektik•elektik, kondratyev dalğası

antitsiklik dәyişikliklәrqeyri­tsiklik dәyişikliklәrfirma sәviyyәsindә dәyişikliklәrtsiklik dәyişikliklәr•bir sahәdә olan dәyişikliklәr

K.MarksV.OykenM.FridmanO.Filippis•C.Keyns

dәyәrlilikәmәk mәsrәflәritәlәb vә tәklifin nisbәti«Kollektiv institutların» hüquqi razılığı•qiymәt amillәri

iqtisadiyyat üzәrindә “sosial nәzarәt” vә iqtisadi tarazlıq şәraitindә tәlıb vә tәklifin tәhlilisosializmlә konvergensiya vasitәsi ilә kapitalizmin transformasiyası

359

360

361

362

363

364

”Oliqopoliya” mәfhumunu ilk dәfә kim işlәtmişdir:

Gәlirlәrin bölgüsündәki qeyri­bәrabәrliyin sәviyyәsi hansı gәlir tәmәrküzlәşmә indeksininkömәyi ilә ölçülür:

Amerikan iqtisadçısı A.Oukenin hesablamasına görә faktiki işsizlik mәşğulluğun tәbiisәviyyәsindәn 1% olunması, bu ÜDM­un hәcminin aşağıdakı qәdәr itirilmәsidir:

İşsizlik nәticәsindә potensial әmtәә vә xidmәtlәrin itkisinin hesablanması kimin işlәdiyi qanunaәsasәn hәyata keçirilir?

Aşağıdakılardan hansılar inflyasiyanın sürәtli artım növünә aid deyil?

İnflyasiya vә işsizliyin nәticәlәri iqtisadiyyatın hansı sәviyyәsinin problemidir:

iqtisadi tarazlıq şәraitindә tәlәb vә tәklifin tәhliliiqtisadiyyat üzәrindә “sosial nәzarәt”•iqtisadiyyat üzәrindә “sosial nәzarәt” vә sosializmlә konvergensiya vasitәsi ilә kapitalizmin transformasiyası

K.MarksC.RobinsonO.KurnoE.Çemberlin•C.Qelbreyt

Desil vә Cinni әmsalıDesil әmsalıKvinti әmsalıCinni әmsalı•Kvarti әmsalı

0.0350.0150.020.025•0.03

amerikan alimi P.Samuelsonamerikan alimi X.Berneramerikan iqtisadçısı M.Fridmenamerikan alimi A.Ouken•ingilis iqtisadçısı A.Filiks

qәfilmülayimsürәtligözlәnilәn•ifrat (hiper)

dünya iqtisadiyyatınınregional iqtisadiyyatınqlobal iqtisadiyyatınmakroiqtisadiyyatın•meqaiqtisadiyyatın

365

366

367

368

369

370

371

Qiymәtlәrin aşağıdakı hansı artım sürәti sürәtli inflyasiyaya aiddir?

«Sәmәrәli gözlәmә» nәzәriyyәsi hansı iqtisadi siyasәti nәzәrdә tutmur?

Kapitalizmin transformasiya nәzәriyyәsinә aid deyil:

”Reyqanomika”iqtisadi siyasәti hansı iqtisadi mәktәbin ideyaları әsasında yaradılıb?

Dövriyyәdә olan pul kütlәsinin dәyişmәsi iqtisadi aktivliyin әsas sәbәbidir.Bu hansı nәzәriyyәdir?

M.Fridmen işsizliyin tәbii normasını azaltmaq yollarını necә görürdü:

Monetarizmin 70­80­ci illәrdә iqtisadi nәzәriyyәnin vә iqtisadi siyasәtin mәrkәzindә olmasınınsәbәbi nәdir?

10%­dәn 500%­әil әrzindә qiymәtlәrin artım sürәti 10%­ә qәdәr50%­dәn 500%­ә qәdәr10%­dәn 50%­ә qәdәr•500%­dәn yuxarı

dövlәtin iqtisadiyyata mәhdud müdaxilәsinimakro vә mikro iqtisadi әlaqәlәndirmәniiqtisadi siyasәtin nәticәsinin dәyişmәsinidövlәtin iqtisadiyyata qeyri­mәhdud müdaxilәsini•gözlәmәnin mümkün tәsirini

rifah dövlәtixalq kapitalizmikollektiv kapitalizmmübadilә iqtisadiyyatı•qarışıq iqtisadiyyat

MerkantilistMarjinalistKeynsçiMonetarist•Marksist

xarici amillәr nәzәriyyәsidövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsiәsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyә•ifrat yığım nәzәriyyәsi

bunların hamısı doğrudurmakroiqtisadi tәnzimlәmә yolu ilәuzunmüddәtli pul tәnzimlәmәsi ilәmikroiqtisadi tәnzimlәmә yolu ilә•qısamüddәtli pul tәnzimlәnmәsi ilә

büdcәdәn sosial ehtiyaclara tәxsisatın azaldılmasıklassik kapitalizmә bәraәt qazandırmaqbölgüdә bәrabәrliyә nail olmaqkәsirli maliyyәlәşmә siyasәtinin yeridilmәsi•

372

373

374

375

376

377

378

Monetarizm nәzәriyyәsindә mәrkәzi yeri hansı problem tutur:

İşsizliyin tәbii şәraiti üçün aşağıdakı hallar mümükündür:

Hansı dövrdә tsiklik işsizlik > 0 olur?

Tsiklik işsizlik hansı dövrdә < 0 olur?

İnflyasiyanın mövcudluğunu vә sәviyyәsini müәyyәnlәşdirәn vacib, mühüm iqtisadi göstәrici:

İstehsal xәrclәrinin yüksәlmәsi ilә qiymәtlәrin artması nәticәsindә baş verәn inflyasiya:

C. Keynsin fikrinә görә:

iqtisadi artımın mümkünlüyünә inamı artırmaq

mәşğulluq vә işsizlikmәşğulluqişsizlikişsizlik vә inflyasiya•inflyasiya

iqtisadiyyatda struktur işsizlik mövcudduriqtisadiyyatda tsiklik işsizlik mövcudduriqtisadiyyatda işsizlәr yoxduriqtisadiyyatda friksyon vә struktur işsizlik mövcuddur•yuxarıdakıların heç biri düz deyil

yüksәliş dövründәdepressiya dövründәcanlanma dövründәtәnәzzül dövründә•

durğunluq vә canlanma dövründәtәnәzzül vә canlanma dövründәyüksәliş vә tәnәzzül dövründәcanlanma vә yüksәliş dövründә•tәnәzzül vә durğunluq dövründә

bazar qiymәtlәriqiymәt sәviyyәsiqiymәtin dövlәt tәnzimlәnmәsiqiymәt indeksi•qiymәtin bazar tәnzimlәnmәsi

açıq inflyasiyatәlәb inflyasiyasıxәrclәr inflyasiyasıtәklif inflyasiyası•struktur inflyasiya

böhranlar stimullaşdırıcı rol oynayırpul tәkrar istehsalın müstәqil amilidirtәklif müvafiq tәlәb yaradırqiymәt, әmәk haqqı, faiz dәrәcәsi qısa müddәtdә dәyişmәzdir•doğumun yüksәk tempi әhali artıqlığı yaradır

379

380

381

382

383

384

385

C. Keynsin makroiqtisadi tәnzimlәmә nәzәriyyәsinin әsasını nә tәşkil edir?

C.M.Keyns tarazlığın pozulmasının, böhranlı tәnәzzülün vә işsizliyin әsas sәbәbini nәdә görür:

C.Keyns bazar konsepsiyasında tәnzimlәmә siyasәti kimi nәyi әsas hesab etmişdi?

Keynsçi yanaşmaya әsasәn dövlәtin iqtisadi tәnzimlәnmәsinin әsas mәqsәdi hesab olunur:

Makroiqtisadi sabitliyin mәqsәdi:

İqtisadi tsiklin fazalarına görә fiskal siyasәtin növlәri:

İqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsinin hansı tiplәri var?

gәlirlәrin artırılmasıÜDM­un artırılmasısәmәrәli tәklifkortәbii bazar mexanizminin qiymәtlәndirilmәsi vә iqtisadiyyata dövlәtin müdaxilәsinin zәruriliyi•vergi dәrәcәlәrinin artırılması

mübadilәdәistehsaldaistehlakdayığımda•bölgüdә

qiymәtpul­kreditsosialbüdcә­vergi•xarici ticarәt

dünya bazarında ekspansiyaiqtisadi artım vә inflyasiyanın aşağı sәviyyәsitsikli tәrәddudlәrinn olmamasıstabil iqtisadi artım vә mәşğulluğun yüksәk sәviyyәsi•mәşğulluğun yüksәk sәviyyәsi vә inflyasiyanın aşağı sәviyyәsi

idxalla ixrac balansını sabitlәşdirmәkistehsalı genişlәndirmәkişsizliyin sәviyyәsini sabit saxlamaqMG­in artımı, işsizliyin saxlanılması, xalis ixrac vә qiymәt sәviyyәsi•idxala üstünlük vermәk

büdcә­vergi siyasәtidiskresion fiskal siyasәtavtomatik fiskal siyasәtstimullaşdırıcı vә lәngidici fiskal siyasәt•pul­kredit (monetar siyasәt)

heç biri düz deyilmәrkәzlәşmiş planlaşmadövlәt tәnzimlәnmәsimәrkәzlәşmiş planlaşma, dövlәt tәnzimlәnmәsi•qeyri­mәrkәzlәşmә

386

387

388

389

390

391

392

Klassik mәktәbin xüsusiyyәtlәrinә aid deyil:

A. Smitin bazar haqqında tәliminin әsas müddәası:

Neoliberalizm tәlimi iqtisadiyyatın hansı sahәsinin tәnzimlәnmәsini nәzәrdә tutur?

Klassik mәktәbin iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsi haqqında tәlimi nәyә әsaslanır?

C. Keynsin multiplikator nәzәriyyәsi hansı әlaqәni nәzәrdә tutmuşdur?

Klassiklәrdәn fәrqli olaraq, C.Keyns tәsbiq etmişdir ki:

Keyns nәzәriyyәsindә:

azad rәqabәtiqtisadi liberalizmiqtisadiyyatın öz­özünü tәnzimlәmәmәsiiqtisadiyyatın dövlәt tәrәfindәn tәnzimlәnmәsi•әmәk dәyәr nәzәriyyәsi

yeniliklәrin tәtbiqiәmәk bölgüsüiqtisadi ehtiyatların mәhdudluğugörünmәz әl nәzәriyyәsi•әmәk dәyәr nәzәriyyәsi

bütövlükdә iqtisadiyyatıpul­kreditbüdcә­vergisosial sahәdә•xarici ticarәt

sosial sahәnindövlәt tәrәfindәn iqtisadiyyatın idarә edilmәsifiskaliqtisadiyyatın öz­özünü tәnzimlәmәsi•pul­kredit

istehsalla istehlak arasındamilli gәlirlә hәyat sәviyyәsi arasındaümumi daxili mәhsulun artımı ilә milli gәlirininvestisiyanın artımı ilә milli gәlirin artımı•yığımla istehlak arasında

tәklif özünün xüsusi tәlәbini yaradır”Laisser faire” (bu söz fransız mәnşәli olub, müdaxilә etmәmәk mәnasını verir) prinsipinin yerinә yetirilmәsimütlәq makroiqtisadi tarazlığa gәtirib çıxarırbazar tәbii surәtdә özünü tәnzimlәyirqiymәtlәr vә әmәk haqqı çevikliyә malik olurlar•özәl sahibkarlıq iqtisadiyyatına daxili qeyri­sabitlik xasdır

faktiki tәlәb potensial tәlәbdәn azdırәsas problem reallaşmalıdırtәklif tәlәb yaratmırbunların hamısı doğrudur•

393

394

395

396

397

398

399

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı C.M.Keynsә aiddir:

Domar vә Xarrodun iqtisadiyyatının keynisçi modelindә әsas diqqәt nәyә yönәlir:

Vergi dәrәcәsi hәcmi ilә büdcәyә vergi daxilolmaları hәcmi arasında әlaqәni nümayiş etdirәnәyri:

Sol Keynsçilәrin tәdqiqat obyektini nә tәşkil edirdi:

Con Meynard Keyns neoklassik mәktәbinin görkәmli nümayәndәsidir?

İqtisadiyyata dövlәtin müdaxilәsi aşağıdakı problemlәrdәn hansının ilk növbәdә hәlli üçünvacibdir?

Bazar iqtisadiyyatı şәraitindә iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsi mәqsәdinә aid deyil:

•tәlәb tәklif yaradır

hamısı doğrudurmonopsoniya anlayışının elmi dövriyyәyә daxil olunmasıqeyri tәkmil rәqabәt nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsiistehlakın sәviyyәsini müәyyәn edәn әsas amilin gәlirlәr olması•istehlak predmetlәrinin azad mübadilәsi ilә iqtisadiyyatın mәrkәzdәn idarә edilmәsi

inflyasiyayadövlәt xәrclәrinәdövlәt gәlirlәrinәinvestisiyalara•vergilәrә

Lyukas әyrisiEngel әyrisiFilips әyrisiLaffer әyrisi•Lorens әyrisi

Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәrKeynsçiliyin inkişafının bu istiqamәti neoklassik sintezin yaranmasının әsası olmuşdurKeynsin nәzәriyyәsini neoklassik әnәnәlәrlә әlaqәlәndirmәyә çalışmışdırKeynsin nәzәriyyәsinin yeniliyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr vә Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәr

•Keynsin nәzәriyyәsinin yeniyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr

Keyns institusionalizm mәktәbinin nümayәndәsidirKeyns neoklassik mәktәbin görkәmli nümayәndәsidirKeyns marjinalizmin nümayәndәsidirKeyns neoklassik mәktәbin görkәmli nümayәndәsi deyil•Keyns neosintez nәzәriyyәsinin nümayәndәsidir

azad rәqabәtin tәminiinhisarçılığın qarşısının alınmasıinflyasiyanın güclәnmәsinә yol vermәmәkişgüzar fәallığı tәmin etmәk•yuxarıdakılardan hamısı düzdür

400

401

402

403

404

405

Dövlәt tәrәfindәn iqtisadiyyatın idarә edilmәsi prosesindә öz mәqsәdlәrinә nail olmaq üçünistifadә edilәn strateji vә taktiki tәdbirlәr:

İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin metodları:

İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin iqtisadi metodunun formaları:

Ticarәt, xidmәtlәr vә transfertlәr balansının mәcmusu tәdiyyә balansının:

Açıq iqtisadiyyatda stabillәşmә siyasәtinin strateji mәqsәdi:

Iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin nәzәri­konseptual әsasları:

istehlakın artımıiqtisadi sabitlikiqtisadi müvazinәtistehsal vasitәlәrinin inkişafının üstün artımı•iqtisadi artım

iqtisadiyyatın sahә vә regional quruluşuiqtisadi proqramlaşdırmadövlәt proqramlaşdırılmasıdövlәtin iqtisadi siyasәti•iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsi

dolayı vә mәcburimәqsәdli vә inzibatirәqabәtqabiliyyәtlilik vә inzibatiinzibati vә iqtisadi•mәcburetmә vә iqtisadi

mәqsәdli vә dolayımәqsәdli vә mәcburiinzibati vә birbaşabirbaşa vә dolayı•inzibati vә dolayı

ölkәnin xalis eksportudurpul daxilolmalarıdırvalyuta ehtiyatıdırtәdiyyә balansının saldosudur•cari hesabıdır

әmtәә vә xidmәtlәrin beynәlxalq mübadilәsicari ödәnişlәrin qalığı – xalis ixracstatistik hesabat – satış vә maliyyә әmәliyyatları“ikili tarazlığı” әldә etmәk tam mәşğulluq şәraitindә ümumi tarazlıq•idxal­ixracın tarazlığı

marjinal, klassik vә keynsçi konsepsiyalarklassik, monetar, keyns konsepsiyalarıklassik, neoklassik vә marjinal konsepsiyalarneoklassik, keynsçi vә monetar konsepsiyalar•marjinal, keynsçi vә neokeynsçi konsepsiyalar

406

407

408

409

410

411

412

Iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsi mәsәlәlәrindә post keynsçilәrin fikri fәrqlidir vә üç әsascәrәyana bölünür:

Keynsçiliyin hansı istiqamәti iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsindә әsas mәsәlә kimi mәnfәәtinmaksimumlaşdırılması vә iqtisadiyyatın konservativ strukturlarının saxlanılmasını tәklif edir:

Aşağıdakılardan hansı dövlәtin iqtisadi tәnzimlәmә funksiyasına daxil deyildir?

Aşağıdakılardan hansılar iqtisadiyyatın dövlәt tәrәfindәn tәnzimlәnmәsi üsuluna aid deyil?

Göstәrilәnlәrdәn hansı bazar iqtisadiyyatı şәraitindә iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsininistiqamәtinә aid deyil?

Dövlәtin antitsiklik tәnzimlәnmәsinә aid deyildir:

M.Fridman iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsindә hansı amilә üstünlük vermişdir?

konservativ, marjinal vә neoklassiksolçular (liberal), klassik vә neokeynsçiliksolçular, marjinal vә neoklassikmonetar, kaletskiçilik, neorikardoçuluq•konservativ, klassik vә yeni keynsçilik

sol keynsçilәr (liberallar) vә neoklassik istiqamәtsol keynsçilәr (liberallar)neoklassik istiqamәtkeynsçiliyin konservativ istiqamәti•klassik istiqamәt

rәqabәtin qorunması vә gәlirlәrin yenidәn bölgüsürәqabәtin qorunub saxlanmasıişsizliyin vә inflyasiyanın tәnzimlәnmәsibüdcә gәlirlәri vә xәrclәri nisbәtinin tәnzimlәnmәsi•gәlir vә sәrvәtlәrin yenidәn bölüşdürülmәsi

heç biri düz deyilbirbaşa inzibati tәnzimlәmәdolayı iqtisadi tәnzimlәmәqısa müddәtli tәnzimlәmә•hamısı düzdür

heç biri düz deyilbüdcә tәnzimlәnmәsiqiymәt tәnzimlәnmәsiәtraf mühitinin qorunmasının dövlәt tәnzimlinmәsi•yuxarıdakılardan hamısı iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin istiqamәtlәridir

iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılmasıvergi­büdcә alәtlәrindәn istifadә etmәkpul­kredit vasitәsilәxarici iqtisadi әlaqәlәrin genişlәndirilmәsi•işgüzar fәallığın stimullaşdırılması

qiymәt siyasәtinәxarici iqtisadi

413

414

415

416

417

418

419

İqtisadiyyatın dövlәt tәrәfindәn tәnzimlәnmәsinin iqtisadi metodlarına aid deyil:

Bazar iqtisadi sistemindә dövlәtin iqtisadi vәzifәlәrinә aid deyil:

İnflyasiyanın tәnzimlәnmәsi mәqsәdilә dövlәtin hәyata keçirdiyi tәdbirlәrdәn biri yanlışdır:

İqtisadi artımın әsas göstәricilәrindәn biri sәhvdir:

İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin formaları:

Dövlәtin iqtisadi siyasәtinin әsas istiqamәtlәri:

İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin tiplәri:

büdcә­vergiyәpul­kreditә•sosial siyasәtә

sosial siyasәtbüdcә­vergi mexanizmlәri vasitәsilә tәnzimlәmәkredit­pul formasında tәnzimlәmәmüәssisә vә şirkәtlәri iş qüvvәsi ilә tәmin etmәk•qiymәt siyasәti

iqtisadiyyatın sabitlәşdirmәsibazar sisteminin sәmәrәli fәaliyyәtinә şәrait yaradan ictimai mühitin vә hüquqi bazanın tәmin edilmәsirәqabәtin qorunub saxlanmasıistehsal olunmuş mәhsulların bölgüsünü hәyata keçirmәk•gәlir vә sәrvәtlәrin yenidәn bölgüsü

pul islahatı hәyata keçirmәkölkәnin maliyyә sistemini sağlamlaşdırmaqәmәk haqqı vә qiymәtlәrin tәnzimlәnmәsinağd vә nağdsız pul nişanları buraxılışını dayandırmaq•deflyasiya tәdbirlәrinin hәyata keçirilmәsi

işsizlәrin vә әmәk qabiliyyәti olmayanların sosial müdafiәsiәhalinin maddi rifahının yüksәlmәsisosial vә hәyat şәraitinin tәhlükәsizliyinin artmasıölkәdә yalnız böyük firmaların fәaliyyәti•tam mәşğulluğun tәmin edilmәsi

qiymәtlәr, pul­kredit vә sosial tәnzimlәnmәhüquqi, rәqabәtqabiliyyәtlilik, әdalәtli tәnzimlәnmәpul­kredit, sosial iqtisadi tәnzimlәnmәhüquqi, maliyyә­iqtisadi vә sosial ­ iqtisadi tәnzimlәnmә•vergi, pul­kredit vә sosial tәnzimlәnmә

xarici­iqtisadi, pul­kredit siyasәtivalyuta, idxal­ixrac, sosial vә xarici iqtisadiyyatmәşğulluq, antiinflyasiya, pul­kredit siyasәtipul­kredit, fiskal, sosial vә xarici iqtisadi siyasәt•fiskal, moneta rvә keynsçi

indikativ planlaşdırma, tam inhisarçılıqdövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin vәhdәtinin müxtәlif variantları

420

421

422

423

424

425

426

Fәrdi tarazlığı ayrı­ayrı әmtәәlәr üzrә tarazlıq kimi izah edib, ümumi tarazlığın bu tarazlıqlarıncәmi olduğunu qeyd edәn nәzәriyyәçi:

Ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsinin banisi kimdir?

Ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsini kim tәdqiq etmişdir:

Qiymәtin dәyişmәsi ilә ÜMM dәyişmәsini xarakterizә edәn göstәrici:

Bazar vәziyyәti – bütün qarşılıqlı asılı bazarlarda eyni zamanda tәlәblә tәklif arasında bәrabәrliyәnail olunması:

L.Valrasın iqtisad elminә әn böyük töhfәsi nәdir:

Hansı iqtisadçı faydalılıq hәddi nәzәriyyәsini mәqsәd­nәticәnin tәhlilinә vә dinamik

tam liberal, tәsәrrüfatın idarә edilmәsindә dövlәtin inhisarıtam liberal, tәsәrrüfatın idarә edilmәsindә dövlәtin inhisarçılığı, dövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin müxtәlifvariantları

•indikativ planlaşma, liberal vә inzibati metod

E.ÇemberlinL.ValrasC.KlarkA.Marşal•C.Robinson

D.RikardoA.SmitA.MarşallL.Valras•C.Keyns

K.MarksC.M.KeynsM.FridmanL.Valras•V.Pareto

pәrakәndә qiymәtlәrqiymәt sәviyyәsiqiymәt dәrәcәsiqiymәt defilyatoru•transfert xәrclәr

gәlirlәr vә xәrclәrin ümumi tarazlığıtәlәb vә tәklifin ümumi tarazlığıümumi iqtisadi tarazlıqümumi makroiqtisadi tarazlıq•tәklif vә istehsalın ümumi tarazlığı

faydalılıq hәddi nәzәriyyәsidirәmәk tәklifi nәzәriyyәsidirizafi dәyәr nәzәriyyәsidiristehlakçı davranışı nәzәriyyәsidir•әmәk­dәyәr nәzәriyyәsidir

427

428

429

430

431

432

proqramlaşdırmaya gәtirib çıxarmışdır:

Aşağıdakı fikirlәrdәn S.Qosseyә aid olanını seçin:

Pareto­optimallığın bütün şәrtlәri tәmin olunur:

C.M.Keyns A.Marşalın hansı fikrindәn iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsi konsepsiyasınıәsaslandırmaq üçün istifadә etmişdir:

Aşağıda adları qeyd olunan kateqoriyaların hansı A.Kurnonun maraq dairәsinә aid deyil:

Paretoya görә ümumi iqtisadi müvazinәtliyin meyarı (kriteriya) nәdir?

Istehsal xidmәtlәrinә olan sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb xidmәtlәr bazarında tarazlaşır,sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb mәhsullar bazarında tarazlaşır, satış qiymәtlәri mәhsuldarxidmәtlәrdә ifadә olunmuş istehsal xәrclәrinә bәrabәr nәzәriyyә kimindir vә necә adlanır:

A.PiquU.CevonsK.MengerV.Pareto•G.H.Qossen

O, faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinә әsasәn mübadilә bәrabәrliyi nәzәriyyәsini yardırO, iqtisad elmini zövq vә iztirabı hesablama kimi şәrh edirO, faydalılığın azalması qanununu iqtisad elminin qanunu adlandırırİqtisadi davranışın әsası insan tәrәfindәn nemәtin psixoloji qiymәtlәndirilmәsi vә bu nemәtlәr arasında seçimetmәsidir

•O, faydalılıq hәddinin azalması qanununu fizioloji prinsiplәrlә әsaslandırır

duopoliyadatәnzimlәnәn inhisarlardainhisarçı rәqabәtdәtәkmil rәqabәtdә•oliqopoliyada

vaxtı bir iqtisadi amil kimi iqtisadi tәhlilә tәtbiq etmәsimükәmmәl rәqabәt şәraitindә istehsalın optimallaşdırılmasıpulun kәmiyyәt nәzәriyyәsifaiz nәzәriyyәsi•ümumi tarazlıq nәzәriyyәsi

duapoliya nәzәriyyәsitәlәbin funksiyasıtәlәbin elastikliyioptimal müvazinәt•xalis inhisar nәzәriyyәsi

ictimai rifah halının yaxşılaşdırılmasımaksimum faydalılıqmәcmu faydalılığın açıqlanmasıfәrdlәrin vә әhalinin rifah halının yaxşılaşdırılması•fәrdi rifah halının qiymәtlәndirilmәsi

C.Xiksin fәrdi texnoloji nәzәriyyәsiA.Marşalın fәrdi tarazlıq nәzәriyyәsi

433

434

435

436

437

438

439

Pareto­sәmәrәli buraxılışının çatdığı nöqtәdә:

Rәqabәtli bazar hәmişә sәmәrәli bölgünü tәmin edir,hәr hansı rәqabәtli müvazinәt isә Pareto­sәmәrәlidir.Bu:

Yığımın olmadığı fәrz edilәrsә, tәlәb yaradan bütün nemәtlәrin ümumi dәyәri hәmişә tәqdimolunan iqtisadi nemәtlәrin ümumi dәyәrinә bәrabәrdirsә, bu tәsdiqlәmә necә adlanır?

Dövlәt әmtәәnin tarazlıq qiymәtindәn aşağı qiymәtә satılması haqqında qәrar verәrsә bu zaman:

Әn ümumi mәnada mәcmu tәlәb vә mәcmu tәklif arasında olan iqtisadi tarazlıq nәyi ifadә edir?

Qiymәtlәr vasitәsilә istehsal, istehlak, tәlәb vә tәklif arasında әlaqә qiymәtin hansı funksiyasıdır?

Multiplikator göstәrir ki:

E.Çemberlinin ümumi tarazlıq nәzәriyyәsiL.Valrasın ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsi•C.Klarkın inkişaf edәn sistem daxilindә tarazlıq nәzәriyyәsi

bazar iqtisadiyyatı şәraitindә buraxılışın Pareto sәmәrәliliyinә nail olmaq mümkün deyilson hәdd xәclәri son hәdd gәlirinә bәrabәrdirbütün istehsal amillәrinin son hәdd mәhsulları bәrabәrdirtransformasiyanın son hәdd norması әvәzlәmәnin son hәdd normasına bәrabәrdir•son hәdd xәclәri son hәdd gәlirinә bәrabәrdir, bütün istehsal amillәrinin son hәdd mәhsulları bәrabәrdir

qismәn tarazlıq şәraitidirrifahın ikinci teoremidirümumi tarazlıq şәraitidirrifahın birinci teoremidir•sәmәrәlilik meyarıdır

Qossenin birinci qanunurifahın birinci teoremiPareto optimumValras qanunu•rifahın ikinci teoremi

heç biri doğru deyilәvvәlki miqdarda әmtәә satdıqda satıcı ziyana düşmüristehsalçıların gәliri hökmәn artar, istehslakçıların gәliri isә hökmәn azalaralıcıların itkisinә nisbәtәn satıcıların gәlirlәri daha çox yüksәlәr•istehsalçıların gәliri artar, istehlakçıların gәliri azalar

heç biri doğru deyilbazarlarda qiymәtlә tәlәbat arasında olan uyğunluğudövlәt bölmәsi ilә özәl bölmә arasında olan әlaqәnicәmiyyәtdә iqtisadi ehtiyatlar vә tәlәbatlar arasında olan uyğunluğu•cәmiyyәtdә sahibkarların mәnafeyi ilә dövlәtin iqtisadi siyasәti arasında olan qarşılıqlı әlaqәni

rәqabәttәlәbat vә tәlәbin balanslaşdırılmasıtәlәbat vә tәklifin balanslaşdırılmasıtәlәb vә tәklifin balanslaşdırılması•müәssisә qiymәtlәrinin balanslaşdırılması

440

441

442

443

444

445

Y=C+İ+NX, burada Y – milli gәlir, C – son istehlak, İ – yığım (investisiya), NX – әmtәә vәxidmәtlәrin xalis ixracı. Bu:

Kobba­Duqlas modelinә elmi­texniki tәrәqqinin әlavә edilmәsi ilә formalaşan model hansıdır:

C. Keynsin multiplikator nәzәriyyәsi hansı әlaqәni nәzәrdә tutmuşdur?

Müasir kapitalizm cәmiyyәtindә istehsal sәviyyәsi ilә mәşğulluğu – istehsal olunan әmtәәlәr,xidmәtlәr vә uyğun olaraq mәşğulluq sәviyyәsinin ümumi vә mәcmu mәsrәflәrin sәviyyәsindәnbirbaşa asılı olduğunu tәdqiq edәn nәzәriyyәçi:

Klassiklәrdәn fәrqli olaraq, C.Keyns tәsbiq etmişdir ki:

Keyns nәzәriyyәsindә:

tәlәb әyrisini sağa istiqamәtlәndiririnvestisiyanın artdığı şәraitdә ÜMM­un artımı müşahidә olunmurinvestisiyanın artması ÜMM­un artımında artan effektә sәbәb olurinvestisiyanın artması ÜMM­un analoji artımına sәbәb olur•investisiyanın artımı bazar tarazlığından asılıdır

istehlak vә investisiya funksiyasıdirdaxili xarici bәrabәrlik modelidirinvestisiyaya nisbәtin gәlirin dәyişmә koefisientidirәsas makroiqtisadi bәrabәrlikdir•gәlirә nisbәtәn investisiyanın dәyişmә koefisientidir

Solou modeliBarro modeliHarrod­Domar modeliV.Tinberqen modeli•C.Robinson modeli

istehsalla istehlak arasındamilli gәlirlә hәyat sәviyyәsi arasındaümumi daxili mәhsulun artımı ilә milli gәlirininvestisiyanın artımı ilә milli gәlirin artımı•yığımla istehlak arasında

C.MillJ.B.SeyA.MarşalC.Keyns•A.Piqu

tәklif özünün xüsusi tәlәbini yaradır”Laisser faire” (bu söz fransız mәnşәli olub, müdaxilә etmәmәk mәnasını verir) prinsipinin yerinә yetirilmәsimütlәq makroiqtisadi tarazlığa gәtirib çıxarırbazar tәbii surәtdә özünü tәnzimlәyirqiymәtlәr vә әmәk haqqı çevikliyә malik olurlar•özәl sahibkarlıq iqtisadiyyatına daxili qeyri­sabitlik xasdır

faktiki tәlәb potensial tәlәbdәn azdırәsas problem reallaşmalıdırtәklif tәlәb yaratmırbunların hamısı doğrudur•

446

447

448

449

450

451

452

Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı C.M.Keynsә aiddir:

Domar vә Xarrodun iqtisadiyyatının keynisçi modelindә әsas diqqәt nәyә yönәlir:

Vergi dәrәcәsi hәcmi ilә büdcәyә vergi daxilolmaları hәcmi arasında әlaqәni nümayiş etdirәnәyri:

Sol Keynsçilәrin tәdqiqat obyektini nә tәşkil edirdi:

R.Vernan tәrәfindәn irәli sürülmüş nәzәriyyә necә adlanır?

E.Hekşer vә B.Olinin hansı nәzәriyyәsinә görә hәr bir ölkә müqayisәli üstünlüyә malik olduğumal istehsalı üzrә ixtisaslaşaraq onu ixrac edir?

Beynәlxalq ticarәti şәrtlәndirәn amillәrdәn biri:

•tәlәb tәklif yaradır

hamısı doğrudurqeyri tәkmil rәqabәt nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsimonopsoniya anlayışının elmi dövriyyәyә daxil olunmasınatamam reallaşmanın sәbәbini aydınlaşdırmaq•istehlak predmetlәrinin azad mübadilәsi ilә iqtisadiyyatın mәrkәzdәn idarә edilmәsi

inflyasiyayadövlәt xәrclәrinәdövlәt gәlirlәrinәinvestisiyalara•vergilәrә

Lyukas әyrisiEngel әyrisiFilips әyrisiLaffer әyrisi•Lorens әyrisi

Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәrKeynsçiliyin inkişafının bu istiqamәti neoklassik sintezin yaranmasının әsası olmuşdurKeynsin nәzәriyyәsini neoklassik әnәnәlәrlә әlaqәlәndirmәyә çalışmışdırKeynsin nәzәriyyәsinin yeniliyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr vә Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәr

•Keynsin nәzәriyyәsinin yeniyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr

texnoloji üstünlüklәrmütlәq üstünlüklәrmüqayisәli üstünlüklәrmәhsulun hәyat dövrü•beynәlxalq rәqabәt gücü

müqayisәli üstünlüklәristehsal amillәrinin nisbәtiistehsal amillәri nәzәriyyәsiistehsal amillәrinin nisbәti•mütlәq üstünlüklәr nәzәriyyәsi

453

454

455

456

457

458

459

Xarici ticarәtdә әmtәәlәrin mübadilәsi necә adlanır?

Dünya bazarının hansı formaları fәaliyyәt göstәrir?

Dünya bazarında reallaşan әmtәәlәrin dәyәrinin pulla ifadәsi:

Aşağıdakıdardan hansı beynәlxalq ticarәt nәzәriyyәlәrinә aid deyildir?

Millәtlәrin beynәlxalq rәqabәt qabiliyyәtliliyi nәzәriyyәsinin banisi kimdir?

Dövlәtlәrarası vә ya hökumәtlәrarası ticarәt müqavilәlәri әsasında müәyyәn edilәn qiymәtlәr:

Beynәlxalq әmәk bölgüsünün әn mühüm formaları vә әsas elementlәri:

dünya iqtisadiyyatının strukturudaxili bazarın stabil inkişafının tәmin olunmasıkapitalın beynәlmilәllәşmәsiyerli istehsalın kifayәt etmәmәsi•beynәlxalq iqtisadi inteqrasiya prosesi

ixrac üzrә әmәliyyatidxalixracidxal vә ixrac•ticarәt mübadilәsi

beynәlxalq valyuta­kredit bazarıpul vә xidmәtlәr bazarıiş qüvvәsi vә әmtәә bazarıbeynәlxalq әmtәә vә xidmәtlәr bazarı•valyuta vә xidmәt bazarı

istehlak sәbәti qiymәtitarazlıq qiymәtlәribazar qiymәtlәridünya qiymәtlәri•qiymәt indeksi

istehsal amillәri nisbәtimütlәq üstünlüklәr nәzәriyyәsimüqayisәli xәrclәroptimallıq nәzәriyyәsi•istehsal amillәrinin

D.RikardoA.SmitP.SamuelsonM.Porter•Hekşer­Olin

dünya qiymәtlәrimüqavilә qiymәtlәritәdavül qiymәtlәrikontrakt qiymәtlәri•ticarәt qiymәtlәri

460

461

462

463

464

465

«Sahәlәrarası balans» nәzәriyyәsinin Nobel mukafatı laureatı kim olmuşdur?

"Rifah iqtisadiyyatının zәnginliyi" nәzәriyyәsinә görә Nobel mükafatına layiq görülәn iqtisadçıkimdir?

Iqtisadi nәzәriyyәnin müasir istiqamәtlәrinә hansılar daxil deyil?

Ekonomiksın inkişaf mәrhәlәlәrinә aid deyil:

P.Samuelson iqtisad elminin görkәmli nümayәndәlәrindәn üçünü fәrqlәndirmişdir:

Aşağıdakı tәriflәrdәn hansı mütlәq maksimum tәlәbata aiddir:

tәmәrküzlәşmә vә mәrkәzlәşmәtәmәrküzlәşmәmәrkәzlәşmә vә ixtisaslaşmaixtisaslaşma vә kooperasiyalaşdırma•kooperasiyalaşdırma vә mәrkәzlәşmә

M.FridmenR.StounA.HanselV.Leontyev•S.Domar

V.LeontyevM.ŞoulzC.StiqlisA.Sen•K.Merton

institusionalizmneoklassik­sosiolojikeynsçilikklassik•neoliberalizm

ekonomiksın tәnqidi­institusionalizm vә neoinstitusionalizmneoklassik istiqamәtkeynsçilik vә onun tәkamülümerkantilizm•monetarizm, tәklif iqtisadiyyatı

C.Mill, D.Rikardo, A.MarşalA.Smit, D.Rikardo, K.MarksK.Marks, C.M.Keyns, A.MarşalA.Smit, K.Marks, C.M.Keyns•C.M.Keyns, K.Marks, A.Marşal

hәr bir insanın zәruri hәyat sәviyyәsini tәmin edәn tәlәbatdıristehsalın vә elmi­texniki tәrәqqinin nail olunmuş sәviyyәsindә tәlәbatın ödәnilmәsidirümumi mәnafelәr prinsipi üzrә birlәşәn insanların tәlәbatıdıristehsalın son imkanlarına istiqamәtlәnәn tәlәbatdır•insanların tәhsilә, mәdәniyyәtә, dincәlmәyә, yaradıcılığa cәhdinin tәmin edilmәsidir

466

467

468

469

470

471

472

Müasir insan tәlәbatının piramidasının başında nә durur:

Institutsional istiqamәtin iqtisadi tәhlilinin predmetini nә tәşkil edirdi?

İqtisadi model sәciyyәlәnә bilәr, bu hesabla ki:

Institutsional iqtisadiyyat nәdir?

Institutsiya baxımından formal qanunlar vә qеyri­formal qaydalar hansılardır?

"Assimmetrik informasiyalı bazarın tәdqiqi" nәzәriyyәsinә görә Nobel mükafatına layiq görülәniqtisadçı kimdir?

Aşağıdakı iqtisadçılardan hansılar sәhmlәr hәrracında yeni metodun müәyyәnlәşdirilmәsinә görәNobel mükafatına layiq görülmüşlәr?

hörmәtә vә nәvazişә olan tәlәbat­digәr insanlar tәrәfindәn hörmәtsosial tәlәbat­ insanlarla ünsiyyәt, dostluq, sevgi vә s. tәlәbatfizioloji tәlәbat­ yemәyә, suya, paltara, mәnzilә vә s. tәlәbatözünü reallaşdırmağa tәlәbat­ insanın qabiliyyәtlәrinin vә imkanlarının tәkmillәşdirilmәsi•tәhlükәsizliyә tәlәbat­ xarici düşmәnlәrdәn, cinayәtkarlardan, yoxsulluqdan müdafiә, xәstәlik zamanı kömәyәtәlәbat

mikroiqtisadiyyatistehsal dairәsiistehsal vә tәdavül dairәsiiqtisadi vә qeyri­iqtisadi amillәr•tәdavül dairәsi

iqtisadi sistemdә bazarların rolu vә yolu ilәtәsәrrüfat forması ilәdövlәtin iqtisadi rolu ilәhökümәtin iqtisadi üsulların tәtbiqi ilә•mülkiyyәt formasının olması ilә

bunların hamısı doğrudursosial cәrәyandırqlobal problеmdirformal vә qеyri­formal qaydaların mәcmusudur•standart mәhdudiyyәtdir

ictimai rifah uyğunsuzluğutransaksion xәrclәr konsеpsiyasımübadilәnin şәxslәndirilmәsikonstitutsiya qanunvеricilik, mülkiyyәt hüqüqü, әnәnәlәr, adәtlәr, әxlaqi qaydalar•itgilәri minimumlaşdırmaq

R.MandellC.HekmanD.Mak­FaddenC.Stiqlis•A.Sen

A.Sen, R.MertonC.Aksrlof, C.StiqlisK.Daniel, V.Smit

•

473

474

475

476

477

478

479

Transaksion xәrclәr – mübadilә sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsilә әlaqәdar xәrclәrdir?

Istеhsal hәcminin kapital еlеmеntlәrinin artması hеsabına artması:

Müәyyәn müddәtdәn sonra kapitalın hәm natural, hәm dә dәyәrinә görә azalması:

”Faydalılıq” mәfhumunu elm alәminә ilk dәfә kim daxil etmişdir:

”Son hәdd faydalılığı” nәzәriyyәsini ilk dәfә kim şәrhini vermişdir:

Faydalılığın ölçülmәsinә iki әsas yanaşma:

Fәrqsizlik әyrilәri konsepsiyası hansı alimә aiddir:

R.Merton, M.Şoulz•L.Robert, M.Şoulz

bu xәrclәr sәrәncam vermәk sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidirbu xәrclәr istehsal sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidirbu xәrclәr istehlak sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidirbu xәrclәr mübadilә sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidir•bu xәrclәr istifadә etmәk sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidir

rentaamortizasiyabank faiziinvеstisiya•mәnfәәt

hеç biri düz dеyilfiziki aşınmamәnәvi aşınmaamortizasiya•hamısı düzdür

K.MarksA.SmitU.Cevonsİ.Bentam•K.Menger

A.Smitİ.BentamK.MengerU.Cevons•K.Marks

keynsçi vә neoliberalistehsal vә qeyri­istehsalmarksist vә klassikordinalist vә kardinalist•keynsçi vә monetar

İ.BentamR.AllenC.Hiks

•

480

481

482

483

484

485

486

Bazarda tәlәbin formalaşmasını әks etdirir, onun kәmiyyәt dәyişkәnliyinin parametrini müәyyәnedir:

Mәhsulun qiymәtliliyi ona sәrf olunan әmәklә deyil, istehlakşıya sәmәrәli fayda gәtirmәkqabiliyyәti ilә müәyyәnlәşır. Bu nәzәriyyә:

Bir neçә nemәt vahidinә bәrabәr olan hәr istehlak vahidinin artımına bәrabәr әlavә faydalanmakәmiyyәtinә:

İstehlak olunan nemәtlәrin kәmiyyәtlәrinin artımı, onun son faydalılığı ilә:

Nemәtin qiymәtliliyi ilә son faydalılığı arasındakı mütәnasiblik:

Engel әyrisi göstәrir:

Bazar iqtusadiyyatı şәraitindә mәlum nemәtә xas olan istehlak keyfiyyәtindәn asılı olaraq:

V.Pareto•A.Smit

hamısı düzdüristehlakçı tәlәbatıistehlakçı tәklifiistehlakçı davranışı•istehlakçı tәlәbi

keynsçı nәzәriyyәdirklassik nәzәriyyәdirmarksist nәzәriyyәdirmarjinalist nәzәriyyәdir•institusional nәzәriyyәdir

qeyri­funksional faydalılıq deyilirmәnfәәtlik deyilirrentabellik deyilirson faydalılıq deyilir•funksional faydalılıq deyilir

rasionaldırdüz mütәnasibdirbәrabәrdirtәrs mütәnasibdir•differensialdır

bәrabәrdirrasionaldırdüz mütәnasibdirtәrs mütәnasibdir•differensialdır

Y әmtәәsinin X әmtәәsi ilә әvәzlәndikdә son hәdd normasınıistehlakçının pul gәliri ilә aldığı әmtәәnin keyfiyyәti arasında asılığıbazar qiymәtinin dәyişmәsiistehlakçının pul gәlirlәri ilә aldığı әmtәәlәrin miqdarı arasındakı asılılığı•istehlakçının müvazinәtli vәziyyәti

487

488

489

490

491

492

Aşağıdakı iqtisadçılardan hansılar qәrarların qәbul edilmәsi psixologiyası vә alternativ bazarmexanizmlәri sahәsindә tadqiqatlarına Nobel mükafatına layiq görülmüşlәr?

Xarici tәsirlәr effektini tәnzimlәmәk üçün korrektә olunmuş vergini kim tәklif etmişdir:

Aşağıdakılardan hansı I.Fişerin mübadilә düsturudur?

Kapitalı «öz­özünә artan dәyәr» kimi izah edәn iqtisadçı kim olmuşdur?

Bütün gәlirlәrin mәnbәyinin, o cümlәdәn torpaq rentasının da izafi dәyәr olduğunu söylәyәniqtisadi nәzәriyyә:

Kәnd tәsәrrüfatında gәlirin bölgüsü vә tәkrar istehsalını tәhlil edәn ilkin iqtisadi mәktәb:

qeyri­funksional tәklif formalaşırfunksional tәklif formalaşırqeyri­funksional tәlәb formalaşırfunksional tәlәb formalaşır•qeyri­funksional tәlәbat formalaşır

L.Robert, M.CeymsR.Merton, M.ŞoulzR.Merton, K.MandellK.Daniel, V.Smit•C.Stiqlis, M.Spens

M.FridmanR.KouzV.ParetoA.Piqu•L.Valras

heç biri doğru deyilM x P = V x QM x Q= P x VM x V = P x Q•M x V = P x V

F.KeneA.SmitD.RikardoK.Marks•J.B.Sey

monetaristmarjinalmerkantilizmmarksizm•keynsçi

marksizmmarjinalizmneoklassikfiziokrat•merkantilizm

493

494

495

496

497

498

499

F.Kene fermerlәri cәmiyyәtin hansı sinfinә aid edirdi?

F.Kenenin fikrincә «Xalis mәhsul» harada yaranır?

Bazar iqtisadiyyatına xarakterikdir:

Libertalizm, utilitarizm vә eqalitarizm­bu:

Sosial әdalәt nәzәriyyәsinә aid deyil:

Ümumi rifahın multiplikator modelinin keynsçiliyin gәlirin multiplikatoru modelindәn fәrqinәdir?

Piquya görә rifah hansı komponentdәn ibarәtdir:

sahibkarlaramülkiyyәtçi sinfәqeyri­mәhsuldar, sәmәrәsiz sinfәmәhsuldar sinfә•sәnәtkarlığa

sәnayedәticarәtdәsәnәtkarlıqdakәnd tәsәrrüfatında•tәdavüldә

gәlirlәrin tәqribәn eyniliyigәlirlәrin yüksәk sәviyyәsigәlirlәrin aşağı sәviyyәsigәlirlәrin qeyri­bәrabәrliyi•gәlirlәrin sәviyyәsindә sәrbәst tәrәddüdlәr

istehlakçı davranışı nәzәriyyәlәrineoklassik sintez nәzәriyyәlәrisosial bazar tәsәrrüfatı nәzәriyyәlәrisosial әdalәt nәzәriyyәlәri•sosial yardım nәzәriyyәlәri

bütün sadalananlar aiddirlibertarizmutilitarizmmonetarizm•eqalitarizm

ümumi rifahın artmasının hәmin fәrdin rifahının birdәfәlik artımı dәrәcәsinә nisbәti kimi çıxış edirmakroiqtisadi göstәricilәr qismindә çıxış edәn multiplikator yeganәdirfәrdlәrin rifah sәviyyәsinin ardıcıl dәyişmәsinә müvafiq olaraq ümumi rifah dәyişilircәmiyyәtin hәr bir üzvünün onun ictimai әhәmiyyәtini xarakterizә edәn ayrıca multiplikatoru vardır•bir fәrdin rifahının birdәfәlik artması nәticәsindә sonsuz zaman kәsiyindә әldә olunmuş ümumi rifahın cәmiartır

rifah vә ictimai faydalılıqrifah vә hәzziqtisadi vә qeyri­iqtisadi rifah•kreativ vә utilitarist rifah

ictimai vә fәrdi rifah