02.melda tÜrkoglu yoĞun bakim hastasinda renal …turkhipertansiyon.org/kongre2010/02.melda...
TRANSCRIPT
YOĞUN BAKIM HASTASINDA RENAL SORUNLAR
Yrd.Doç.Dr.Melda TÜRKOĞLUGazi Üniversitesi Tıp Fakültesiİç Hastalıkları Yoğun Bakım BD
YOĞUN BAKIM HASTASINDA AKUT BÖBREK HASARI
YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİYılın 365 günü 24 saat kesintisiz olarak hizmet veren özel birimlerdir
YOĞUN BAKIM HASTASI
ORGAN YETMEZLİĞİ
HEMODİNAMİKYETMEZLİK
MEKANİK VENTİLASYON
TANISAL TETKİKLER
İLAÇ TEDAVİSİ
ORGAN DESTEK TEDAVİSİ
HEMODİNAMİK DENGENİN SAĞLANMASI
YATIŞ NEDENİYOĞUN BAKIM
UYGULAMALARI
RENAL SORUNLAR
Akut Böbrek Hasarı
Sıvı Elektrolit Denge Bozuklukları
Asit-Baz Denge Bozuklukları
YOĞUN BAKIM HASTASINDA AKUT BÖBREK HASARI
1. TANIM, EPİDEMİYELOJİ ve ETYOLOJİ
2. AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
3. TEDAVİ
YOĞUN BAKIM HASTASINDA AKUT BÖBREK HASARI
1. TANIM, EPİDEMİYELOJİ ve ETYOLOJİ
2. AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
3. TEDAVİ
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
TANIM
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
SAVAŞ NEFRİTİ
Homer W Smith 1951:“Acute Renal Failure related to traumatic injuries”
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
2004: “Acute Dialysis Quality Initiative (ADQI) Group”
RIFLE SINIFLAMASIDerecelendirme
Sonuç
2007 Acute Kidney Injury Network
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
EPİDEMİYOLOJİ
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
Kasım 2008 –Mart 2009 Gazi Üniversitesi İç Hastalıkları YBÜ77 Hastada Akut Böbrek Hasarı %61; Yetmezlik %30
YOĞUN BAKIM HASTASINDA AKUT BÖBREK HASARI
Akut böbrek hasarı gelişimi yoğun bakım
üniteleri için önemlidir
1. Yatış Süresinde Artış
2. Mortalitede Artış
3. Son Dönem Böbrek Yetmezliği Gelişimi
YOĞUN BAKIM HASTASINDA AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİNDE MORTALİTE
MORTALİTE
Renal Fonksiyonu normal hastalar %5-10
RIFLE sınıf “R” %9-27
RIFLE sınıf “I” %11-30
RIFLE sınıf “F” %26-40
Hosta ve ark. Crit Care 2006;10:R73Uchino S ve ark. Crit Care Med 2005;33:1961-67.Ali T ve ark. JAm Soc Nephrol 2007;18:1292-98.
Mortalite %56
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
ETYOLOJİ
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
Multifaktoriyeldir.
Sıklıkla sepsis başta olmak üzere hipotansiyon-şok ile ilişkilidir ve
çoklu organ yetmezliğinin bir parçasıdır.
1. İntravasküler hacim kaybı2. Ağır hipotansiyon:Sepsis, şok
1. Akut tübüler nekroz2. Prerenal durumun devamı3. Toksik ilaçlar, rabdomyoliz,
hemoliz4. Hepatorenal sendrom5. Akut glomerülonefrit6. İntraabdominal basınç artışı7. Vasküler
Son derece nadir
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
Medikal hasta (%72) cerrahi hasta (%24)Etyoloji multifaktoriyelHipotansiyon (%72)Sepsis (%70)Volüm azlığı (%17)Nefrotoksik ilaçlar (%68)Çoklu organ yetmezliği (%63)
AKUT BÖBREK HASARININ TANIM, EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİSİ
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİNDE RİSK FAKTÖRLERİ
Yaş
Nefrotoksik ilaç kullanımı
Kontrast ajan kullanımı
Rabdomiyoliz
İntraabdominal Hipertansiyon
Kardiyak Cerrahi
Altta yatan renal hastalık veya diyabet
YOĞUN BAKIM HASTASINDA RENAL SORUNLAR
1. TANIM, EPİDEMİYELOJİ ve ETYOLOJİ
2. AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
3. TEDAVİ
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
Yoğun bakımda akut böbrek hasarının en iyi
tedavisi hasar gelişiminin önlenmesidir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Akut Böbrek Hasarının Önlenmesinde
Sıvı Tedavisi
1. Renal hipoperfüzyon (Prerenal azotemi)
2. Nefrotoksik İlaç Kullanımı
3. Kontrast Ajan Kullanımı
4. Rabdomiyolizis-Myoglobinüri
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
HİPOTANSİF KRİTİK HASTADA RENAL HASARDAN
SORUMLU TEK MEKANİZMA PRERENAL AZOTEMİ
DEĞİLDİR
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
SEPSİS ve TRAVMA
Renal Hipoperfüzyon
Endojen endotoksinler
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Hipotansiyon-Renal Hipoperfüzyon Endotoksemi
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Uygun sıvıreplasmanı renal
hasarın önlenmesinde
yeterli olmayabilir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Yoğun sıvı resüsitasyonuna rağmen
hastaların %19’u renal replasman
ihtiyacı göstermiştir.
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
KRİTİK HASTADA HİPERVOLEMİ TEHLİKELİDİR
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
YOĞUN BAKIMDA HİPERVOLEMİ
ÖDEM
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Akut akciğer hasarı olan hastalarda liberal sıvı tedavisi, akciğer fonksiyonlarını
kötüleştirmiş, mekanik ventilasyon ve yoğun bakım yatış süresini uzatmıştır
Konservatif sıvı tedavisi ile renal yetmezlik sıklığında bir artış görülmemiştir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
AŞIRI SIVI TEDAVİSİ SEPSİSDE ve TÜM KRİTİK
HASTALARDA BÜYÜK TEHLİKE YARATIR
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
KRİTİK HASTADA SIVI DURUMUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ OLDUKÇA ZORDUR
Sıvı durumunun değerlendirilmesinde en sık kullanılan yöntem
santral venöz basınç (SVB) ölçümüdür
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
SVB
Sağ atriyum basıcı
SVB
Sağ ventrikül dolumu
Sağ ventrikül atım volümü Sol ventrikül
dolum
Sol ventrikül dolumu
•Sol ve sağ
ventrikül komplian
sında a
zalma
•Venöz to
nusdaki değişik
likler
•İntrat
orasik bası
nç artışı (
mekanik ventilasyon)
KorrelasyonSVB ile Kan hacmi Ölçümü r=0.16Bazal SVB ile kardiyak indeks değişikliği r=0.18SVB’da değişiklik ile kardiyak indeksteki değişiklik r=0.11
ROC eğri analizi 0.56 (%95CI 051-0.61)
SVB’nin yoğun bakım hastasında sıvı durumunu değerlendirmede kullanımı
güvenilir kabul edilmemektedir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Aynı durum PAKB için de geçerlidir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Statik İndeksler •SVB•PAKB•SVEDV•İnf Vena Kava Çapı•GEDV•LVEDA
Dinamik İndeksler•SVV•PPV
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Dinamik indeksler sıvı cevabını değerlendirmede daha iyi parametrelerdir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
HİPOTANSİF HASTADA RENAL HASARDAN SORUMLU
TEK MEKANİZMA PRERENAL AZOTEMİ DEĞİLDİR
HİPERVOLEMİ TEHLİKELİDİR
KRİTİK HASTADA SIVI DURUMUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ OLDUKÇA ZORDUR
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
KRİSTALOİD Mİ?
KOLLOİD Mİ?
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
Hacim genişletici etki daha fazla
1000 mL 3.66 YTL 500 mL 10.58YTL 100 mL 150-200YTL500 mL 21.46YTL
KRİSTALOİDLERKOLLOİDLER
HİPOONKOTİK
%4 Albumin Jelatin
HİPERONKOTİK
Hisroksietil nişasta %20 Albumin
Onkotik güçleri yoktur
Hacim genişletici etki sodyum konsantrasyonuna bağlıdır
Tüm vücut ekstraselüler alanına yayılırlar, az bir bölüm intravasküler alanda kalır
Ödem riski,hiperkloremik asidoz
Kristaloidlerden daha uzun süre intravasküler alanda kalırlar
Sepsis gibi permeabilite artış durumlarında bu etki daha azdır
Hacim genişletici etki az
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
KOLLOİDLERKOLLOİDLER
•Anaflaktoid reaksiyonlar
•Koagulasyon sisteminde
bozukluklar
•Karaciğer yetmezliği
•Kaşıntı
İntra Kapiller Onkotik Basıncında Artış
GFR Azalma
Direk toksite
AKUT BÖBREK HASARI
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
•Hacim genişletici etki az Hacim genişletici etki daha fazla
1000 mL 3.66 YTL 500 mL 10.58YTL 100 mL 150-200YTL500 mL 21.46YTL
KRİSTALOİDLERKOLLOİDLER
HİPOONKOTİK
%4 Albumin Jelatin
HİPERONKOTİK
Hidroksietil nişasta %20 Albumin
Onkotik güçleri yoktur
Hacim genişletici etki sodyum konsantrasyonuna bağlıdır
Tüm vücut ekstraselüler alanına yayılırlar, az bir bölüm intravasküler alanda kalır
Ödem riski,hiperkloremik asidoz
Kristaloidlerden daha uzun süre intravasküler alanda kalırlar
Sepsis gibi permeabilite artış durumlarında bu etki daha azdır
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
KOLLOİDLER
İntra Kapiller Onkotik Basıncında Artış
GFR Azalma
Direk toksite
AKUT BÖBREK HASARI
Circ Shock. 1993 Feb;39(2):89-99.Comparison of the effects of volume resuscitation with Dextran 60 vs. Ringer's lactate on central hemodynamics, regional blood flow, pulmonary function, and blood composition
during hyperdynamic endotoxemia.Kreimeier U, Ruiz-Morales M, Messmer K.
Institute for Surgical Research, Ludwig-Maximilians-University Munich, Federal Republic of Germany.
Critical Care MedicineIssue: Volume 27(1), January 1999, pp 200-210
Crystalloids vs. colloids in fluid resuscitation: A systematic review
Choi, Peter T-L. MD, FRCPC; Yip, Gordon MD; Quinonez, Luis G. MD; Cook, Deborah J. MD, FRCPC,
MSc(Epid)
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
1013 Hasta
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
537 hasta
%10’luk HES ile daha sıkakut böbrek yetmezliği
Toksite artan dozla artıyor
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA SIVI TEDAVİSİ
•Hacim genişletici etki az Hacim genişletici etki daha fazla
1000 mL 3.66 YTL 500 mL 10.58YTL 100 mL 150-200YTL500 mL 21.46YTL
KRİSTALOİDLERKOLLOİDLER
HİPOONKOTİK
%4 Albumin Jelatin
HİPERONKOTİK
Hidroksietil nişasta %20 Albumin
Onkotik güçleri yoktur
Hacim genişletici etki sodyum konsantrasyonuna bağlıdır
Tüm vücut ekstraselüler alanına yayılırlar, az bir bölüm intravasküler alanda kalır
Ödem riski,hiperkloremik asidoz
Kristaloidlerden daha uzun süre intravasküler alanda kalırlar
Sepsis gibi permeabilite artış durumlarında bu etki daha azdır
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
Uygun sıvı tedavisi ve intravasküler hacimin optimizasyonuna rağmen devan eden
hipotansiyon (OAB<65 mmHg) durumu
Vazopresör tedavi OAB≥65 mmHg olacak şekilde titre edilmektedir. Daha yüksek
değerlerin sağlanmasının bir üstünlüğü gösterilememiştir
Akut böbrek hasarı gelişimi bakımından herhangi bir vazopresörün diğerine üstünlüğü yok
Noradrenalin ilk tercih
Düşük doz dopaminin renal hasarı önlemede etkisi bulunmamaktadır, hatta akut böbrek
hasarı olan hastalarda böbrek perfüzyon ve fonksiyonlarını kötüleştirmr gibi bir potansiyele
sahiptir
Fenoldopam yüz güldürücü
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİHİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA VAZOAKTİF İLAÇLAR
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-UYGUN YOĞUN BAKIM DESTEĞİ
Kritik hastanın akut böbrek hasarı açısından sahip olduğu risk faktörlerinin azaltılmasını hedefleyen etkin ve uygun yoğun bakım desteği
HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-UYGUN YOĞUN BAKIM DESTEĞİ
HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-UYGUN YOĞUN BAKIM DESTEĞİ
HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMUNDA AKUT BÖBREKHASARININ ÖNLENMESİ-UYGUN YOĞUN BAKIM DESTEĞİ
ACİL TIBBİ CEVAP TAKIMLARI
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-NEFROTOKSİK İLAÇ KULLANIMI
Stephanie S. ve ark Critical Care Clinics 2006;22::357-374.
•Yoğun bakımda kullanılan ilaçların %20’si nefrotoksiktir*•Nefrotoksik ilaçların yarısı antiinfektif ajanlardır*
•Sıklıkla nefrotoksite yapan ilaçlar: Aminoglikozidler Vankomisin Amfoterisin B Gansiklovir Asiklovir Sulfonamidler
•Risk Faktörleri Tedavi süresi Gereksiz yüksek serum düzeyleri Altta yatan renal hastalık Sepsis Diğer nefrotoksik ajanlşarın kullanımı Diüretik kullanımı İkiden fazla nefrotoksik antiinfektif ilaç
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-NEFROTOKSİK İLAÇ KULLANIMI
Nefrotoksik ilaç kullanımından sakınılmalıdır
Potansiyel nefrotoksik ilaç kullanımı durumunda serum düzeylerinin takip edilmeli, uygun
doz, süre, doz aralığında kullanılındığından emin olunmalıdır
Aminoglikozidler güzlük tek doz şeklinde kullanılmalıdır
Amfoterisin-B kullanımı durumunda lipozamal formları tercih edilmelidir
Renal vazokonstriksiyon (Amf B), glomerüler obstriksiyon (foscarnet) ve tubüler
obstriksiyon (asiklovir, gansiklovir) yoluyla nefrotoksite yaratan ilaçlarda sıvı tedavisi renal
hasarı azaltabilir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
İntravenöz radyokontrast ajan kullanımı sonrası 48 saat içerisinde serum
kreatin konsantrasyonunun 0.5 mg/dL artması veya bazaline göre %25 artış
göstermesi
Kritik olmayan ve altta yatan renal hastalığı bulunmayan hastalarda oldukça
nadir (%0.6-2.3)
Kritik hastalarda insidansına dair veri sınırlıdır
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KONTRAST AJAN KULLANIMI
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KONTRAST AJAN KULLANIMI
Türkoğlu M, Deligöz Y, Aygencel G, Sindel Ş*
“Bir Dahili Yoğun Bakım Ünitesi’nde Kontrast Nefropatisi Gelişimi”
Gazi Üniversitesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım Bilim Dalı*Gazi Üniversitesi İç Hastalıkları Nefroloji Bilim Dalı
Ekim 2008-Nisan 201041 hastada kontrast ajan kullanıldı, 14 hasta çalışma dışı bırakıldıÇalışmaya alınan 27 hastada kontrast nefropatisi gelişimi görülmedi
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KONTRAST AJAN KULLANIMI
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KONTRAST AJAN KULLANIMI
Eylül 2005 “Contrast- Induced Nephropathy (CIN) Working Panel
(2 radyolog, 2 nefrolog, 2 kardiyoloji uzmanı)
865 ilgili makale
“Consensus Statement”
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KONTRAST AJAN KULLANIMI
Eylül 2005 “Contrast- Induced Nephropathy (CIN) Working Panel(İki radyolog, 2 nefrolog, 2 kardiyoloji uzmanı)
865 ilgili makale“Consensus Statement”
Önceden kronik böbrek hastalığı olan hastalar özellikle diyabetiklerse yüksek riske sahiptirler
Çoklu kontrast ajan kullanımı, fazla miktarda kontrast (>100 ml), intraarteryal kullanım, yüksek ozmolaliteli iyonik ajanlar
daha yüksek risk oluşturur
Yüksek riskli hastalarda intraarteryal uygulama yapılacaksa ionik olmayan izoozmolar kontrast ajan kullanılmalıdır
Kontrast nefropati gelişiminde kullanılan radyokontrast ajan için belli bir eşik değeri yoktur
İşlemden 3-12 saat öncesinde başlanan ve işlem sonrası 6-24 saat devam edilen sıvı tedavisi (1-1.5 ml/kg/st) riskli
hastalarda kontrast nefropati gelişim ihtimalini azaltabilir
Oral sıvı tedavisinin intravenöz sıvı tedavisine tercih edilmesine dair kanıtlar yetersizdir
Kontrast nefropati gelişimini önlemede etkinliği ispatlanmış herhangi bir medikal veya mekanik tedavi bulunmamaktadır.
Proflaktik hemodiyaliz veya hemofiltrasyonun uygulanamsına dair kanıtlar yetersizdir
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KONTRAST AJAN KULLANIMI
Kontrast ajan kullanımı öncesi hasta kontrast nefropati si gelişim riski açısından değerlendirilmelidir
Kontrast nefropatisi gelişim riski yapılacak işlemin yararlndan daha fazla ise işlem yapılmamalıdır
Düşük ozmolariteli veya izoozmolar kontrast ajan kullanılması ve mümkün olan en az miktarda verilmesi
önerilmektedir
Kontrast ajan kullanımı öncesi ve hemen sonrasında nefrotiksik ilaç kullanımı varsa bu ilaçlar kesilmeli veya daha az
nefrotoksik olanlarla değiştirllmelidir
Kontrast ajan kullanım öncesi sıvı dengesi sağlanmış olmalıdır
Yüksek riskli hastalarda sıvı tedavisiyle (izotonik sodyum klorür veya tercihen sodyumbikarbonat) birlikte N-asetil sistein
veriebilir . Fakat bu hastalarda intravenöz N-asetil sistein in güvenilir liği net değildir. Bu konuda öneri yapılacak yeterli
kanıt yoktur.
Sodyum klorür veya sodyum bikarbonat tedavisinin yoğun bakım hastasının asit baz dengesi ve hemodinamik durumu
karşısında nasıl kullanılacağına dair bir öneride bulunulmamaktadır
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-KARACİĞER YETMEZLİĞİ
• Klinisyenler akut böbrek hasarının gelişimini önlmek için maksimal efor göstermeli ve renal hasar geliştiğinde hızla tedavi etmelidirler
• Sepsis, hipotansiyon, kanama ve artmış intraabdominal basıncın erken tanı ve tedavisi, nefrotoksik ajanlardan uzaklaşılması gereklidir
• Akut böbrek hasarı geliştiğinde nedenin tespiti ve tedavisi ana yaklaşımıoluşturmaktadır
• Hepatorenal sendromun vazopressörler (alfa agonist, noradrenalin, vazopressin analogları) ve albuminle hızlı tedavisi renal disfonksiyonu düzeltebilir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-TÜMÖR LİZİS SENDROMU
• Tümör lizis açısından riskli hastalara sitotoksik tedaviden 1-2 gün önce yoğun sıvı
tedavisi başlanmalıdır, sodyum bikarbonat tedavisi önerilmemektedir
• Bu süre boyunca allopurinol veya rasburicase (rekombinan ürat oksidaz) başlanması
önerilmektedir
• Deneyim daha az olmakla beraber tümör lizis açısından riskli hastalarda nefropati
riskini azaltma açısından rasburicase allopurinolden daha etkin gibi görünmektedir
• Tümör lizisi olan hastalarda aralıklı hemodiyaliz yerine sürekli renal replasman tedavisİ
önerilmektedir
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-RABDOMİYOLİZ
• Serum kreatin değeri >1.8mg/dL ve kreatin kinaz değeri >5000U/L olan
hastalar akut böbrek hasarı ve renal replasman tedavisi açısından riskli
olduklarından renal fonksiyonlar açısından yakın takip edilmelidir
• İntravasküler hacim sağlandıktan sonra yüksek miktarda idrar çıkışını
sağlamak amacıyla izotonik kristaloidlerle yoğun sıvı tedavisine devam
edilmelidir. Sıvı replasman tedavisinin hızı net olamamakla birlikte idrar
pH’sını 6.5-7.0 arasında tutacak şekilde uygulanmalıdır
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ-RABDOMİYOLİZ
• Sodyumbikarbonat kullanımı gerekli değildir. Sodyumbikarbonat idrar pH’sını
arttırmada izotonik salin üstünlüğü gösterilememştir.Diüretikler hipovolemiden
sakınılarak dikkatli kullanılmalıdır
• Sürekli venövenöz hemodiyaliz myoglobinin uzaklaştırılmasında yardımcı
olabilir fakat etkinliği net değildir. Kullanımı için yeterli kanıt bulunmamaktadır
AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
1.HİPOTANSİYON-ŞOK DURUMU►Sıvı Tedavisi ve Sıvı Dengesi► Vazoaktif ilaçların Kullanımı► Uygun Yoğun Bakım Desteği
2. ÖZGÜN DURUMLAR► Nefrotoksik İlaç Kullanımı► Kontrast Ajan Kullanımı► Karaciğer Yetmezliği► Tümör Lizis Sendromu► Rabdomiyoliz► İntra Abdominal Basınç Artışı
ÖZEL DURUMLARDA AKUT BÖBREK HASARININ
ÖNLENMESİ-İNTRAABDOMİNAL BASINÇ ARTIŞI
• İntra abdominal basınç artışı bakımından riskli dahili ve cerrahi hastalarda
intraabdominal basınç takip edilmelidir.
• Abdominal kompartman sendromu olan hastalarda abdominal duvar kompliansını
arttırmak için medikal ve cerahi tedaviler (gastrointestinal dekompresyon,
intraabdominal sıvının drenajı, pozitif sıvı dengesinin düzeltilmesi uygulanmalıdır
• Medikal tedaviye cevap vermeyen veya uygun olmayan hastalarda acil cerrahi
dekompresyon yapılmalıdır
YOĞUN BAKIM HASTASINDA RENAL SORUNLAR
1. TANIM, EPİDEMİYELOJİ ve ETYOLOJİ
2. AKUT BÖBREK HASARININ ÖNLENMESİ
3. TEDAVİ
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Renal hasarın erken dönemi hızla geri döndürülebilir
Bu dönemde hasara neden olan faktörün ortadan kaldırılması,
renal kan akımının sağlanması için hemodinamik dengenin ve
intravasküler hacmin sağlanması ve nefrotoksik ajanlardan
kaçınılması önemlidir
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Akut renal hasarda otoregülasyon bozulduğundan OAB
>65mmHg olarak sağlanmalı, sıvı tedavisi ve gerekirse
vazopresör kullanılmalıdır
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
SIVI TEDAVİSİ
Salin infüzyonun deneysel çalışmalarda amfoterisin ve aminoglikozid toksitesinde
yararlı etkileri görülmüştür
Buna karşılık hiperonkotik kolloidlerin (nişasta, dekstran, %20 Alb) renal hasara yol
açtığı gösterilmiştir
Akut renal hasarı olan hastalarda sıvı resüs,tasyonunda kristaloid kullanılması,
nişasta ve dekstranlardan kaçınılması gereklidir.
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
SIVI TEDAVİSİ
Hastanın sıvı durumuna karar verilemiyorsa sıvı denemesi yapılmalıdır.
Hacim genişlemesine rağmen serum kreatinde düşme olmuyorsa bunu
böbrek yetmezlğinin bir göstergesi olarak kabul etmelidir. Yeterli sıvı
replasmanına rağmen idrar çıkışı sağlanamıyorsa hipervolemiden kaçınmak
için sıvı tedavisi kesilmelidir
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
DİÜRETİKLER
Yeterli sıvı replasmanı sağlandıktan sonra
renal cevabın test edilmesi için verilebilir
Yeterli cevap yoksa yan etkileri nedeniyle kesilmelidir
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Diüretikler mortalite ve morbidite üzerine etkili olmuyor ve renal
fonksiyonlarda düzelme sağlamıyor
Anak kritik hastada idrar çıkışının sağlanması sıvı dengesini sağlamada
yardımcı olacağından, böbrekler cevap verebildiği sürece mantıklı
olabilir
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
BESLENME
Kritik hastalar genellikle katobolik süreçtedirler
Aralıklı hemodiyaliz 6-8 g/gün protein kayıbı
Sürekli venövenöz hemodiyaliz 10-15 g/gün protein kayıbı
Nutrisyonel destekte optimum protein için oluşturulmuş özgün bir öneri yoktur
Bu hastalarda kullanımı önerilecek spesifik bir ürün bulunmamaktadır
Hiperalimentasyon ve malnütrüsyondan kaçınılmalıdır
SVVH 1.1-2.5 g/kg/gün
Aralıklı hemodiyaliz 1.1-1.2 g/kg/gün
Hemodiyalize girmeyen hastalar 0.6-1.0 g/kg/gün
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
RENAL REPLASMAN TEDAVİSİ
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Renal replasman desteği ve kararı açısından kritik hastalar kronik diyaliz
hastalarından farklı değerlendirilmelidir
RRT için kronik diyaliz hastalarında kullanılan eşik değerleri bu hastalar
için geçerli olmamalıdır
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Yoğun bakımda böbrek hasarı genellikle çoklu organ yetmezliğinin bir parçasıdırBozulan renal fonksiyonlar, başta akciğer (ARDS ve pulmoner ödem) ve beyin (ensefalopati)olmak üzere bozulmuş diğer organları etkilerler
Kritik hastalarda artan katabolizma nedeniyle yeterli protein ve beslenme desteğine ihtiyaçları çok önemlidir. Bunu sağlayacak beslenme desteği üre artışına yol açacaktırBu hastalarda çoğu zaman verilmesi zorunlu ilaçlar (antibiyotikler, vazopresörler) nedeniyle fazla miktarda sıvı alımı söz konusudur
Kritik hastalar metabolik bozukluklara ve asit baz dengesindeki değişikliklere daha hassastırlarBikarbonat tedavisi çoğu zaman şokta olan bu hastalarda, eşlik eden laktik asidozun bulunması ve pulmoner ödemi tetiklemesi nedeniyle tehlikeli olabilir
Metabolik bozuklukları olan hastalarda idrar çıkışı bir miktar sağlansa bile RRT
geciktirilmemelidir
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Hemodinamik olarak stabil olmayan hastalarda ultrafiltrasyonsuz aralıklı
hemodiyaliz ile başlanmalı, hemodinamik cevaba göre doz ayarlanmalıdır
Hemodinamik olarak stabil olmayan hastalarda aralıklı hemodiyaliz yapılıyorsa
azalmış ultrafiltrasyon hızı ve diyaliz süresinin uzun tutulması önerilmektedir
Beyin ödemi, ağır hemodinamik dengesizlik, sürekli devam eden metabolik
asidoz ve fazla miktarda sıvı çekimi durumunda SRRT önerilmektedir
AKUT BÖBREK HASARINDA TEDAVİ
Ağır sepsis veya septik şoklu hastalarda renal yetmezlik
olmaksızın yüksek hacimli hemofiltasron yapılamaması
önerilmektedir
YOĞUN BAKIM HASTASINDA AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ
EVE NOTLAR Kritik hasta kendine has özellikleri bulunan
özel bir hasta grubudur
Akut böbrek hasarı bu hastalarda genellikle
çoklu organ yetmezliğinin sadece bir parçasıdır
Hasta bütün olarak değerlendirilmelidir.
İyi bir sonuç için yoğun bakım uzmanı ve
nefrolog uyum içinde takım olarak çalışmalıdır.