Περιοδικο για το Λογο και την τεχνη

έτος 2 - τριμηνιαία έκδοση - τχ6

χειμωνας 2010 - 2011

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑΔημήτρης Δικαίος

Μαρία ΡοδοπούλουΜπατίστας Μαλαματένιος

Υπεύθυνη ύληςΜαρία Ροδοπούλου

Σύνταξη - ΣελιδοποίησηΔημήτρης Δικαίος

ΛογότυποΓραφιστική επιμέλεια

Άννα Στράνη

ΕξώφυλλοChristmas In Black amp White

Γλωσσική επιμέλεια - ΔιόρθωσηΜπατίστας Μαλαματένιος

Σκιτσογραφίαe l f - h

ιστοσελίδα περιοδικούsodeiagr

ηλεκτρονικό ταχυδρομείοsodeiaymail com

τηλέφωνο επικοινωνίας694 717 600 5

Εκτύπωση - ΒιβλιοδεσίαΕΣΚΑΛΙΝΑ ΜΟΝ ΕΠΕ

3ο χλμ Κορωπίου - Βάρης Κορωπίτκ 19400 τηλ 210 60 222 42

περιοδικό

Δημήτρης Δικαίος Ελένη Ιατρίδου

George Baphomet Μαρία Ροδοπού-

λου Νίκος Τσαγκανέλιας (Χερου-

βείμ) Μπατίστας Μαλαματένιος

Παναγιώτης Φερεντίνος πατήρ

Αλέξανδρος Μιχαλόπουλος Ελένη

Κοντοράβδη Δημήτριος Νίκου

Γιώργος Αγγέλης Μπαμπάκ Σα-

ντέγκ Χαντζάνι Βασίλης Πολύζος

Τάκης Τσαντήλας Ευγενία Βογια-

τζή Νίκος Σφαμένος Αλέξανδρος

Κατσούδας Γιάννης Τόλιας Αννίτα

Καροπούλου Ευαγγελία Πατε-

ράκη Ζιzάνιο

τεύχος

συντακτική ομάδακατά σειρά θεμάτων

δημοσιεύουμε

κείμενα άρθρα

συνεντεύξεις

δοκίμια ποίηση

πεζογραφία

σκίτσα εικαστικά

αφιερώματα κα

ΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΟΥ

sodeiaymailcom

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολό-κληρου ή μέρος κειμένου μόνο όταναναφέρεται η πηγή του Τα ενυπό-γραφα κείμενα εκφράζουν τηνάποψη των αρθρογράφων τους καιόχι του περιοδικού στο σύνολό του

το επόμενο τεύχος από τις 123 στα βιβλιοπωλεία

περιεχόμενα

04 δικαίως του λόγουεν Αρχή

05 πρόσωπαΈκτωρ Κακναβάτος

07 κινηματογράφοςLuis Bunuel

10 θέατρο5 παραστάσεις για το χειμώνα

12 μουσικήΧερουβείμ - project 22

13 μικρός θεριστήςδωρεάν δώσατε

14 φωτογραφίακάποτε ο Πειραιάς

15 άνευ αιτίας ισχυρισμοίο Αριστερός

16 το Θέμαμια χριστουγεννιάτικη ιστορία

18 σταυρικοί διάλογοιμην υψώνετε Ναούς

19 εικαστικάMark Rothko

20 λογοτεχνίαέργα τριών πεζογράφων

22 ήξερες ότιBeetle 1938

23 χρονικόΝίκος Καζαντζάκης

24 μεταφράσειςDenis Emorine

26 ποιητικός Λόγοςσυγκομιδή 9 ποιημάτων

30 βιβλίοχειμώνας 2010-2011

31 zιzάνιοσοκαριστικές απαντήσεις

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

Χερουβείμ - Project 22μουσικά νέα

16

12

το Θέμαμια χριστουγεννιάτικη ιστορία

Denis Emorineμεταφράσεις

24

4

δικ

αίω

ς τ

ου

λό

γο

υ

Πρέπει να απευθύνουμε το λόγοστους τερμίτες Θα παρέμβουμε στηνχωματογραμμή της κοινωνίας αναφοπλίσουμε τις laquoγλάστρες των απο-φάσεωνraquo Τη Βουλή των Ελλήνων τονκομματατζή φοιτητή και τον κομμα-τιασμένο Γέρακα που χτίστηκε πάνωσε καμένη γη Στη γη μου στη γη σου

Από αυτό το έδαφος σήμερα απαι-τούν κοινόχρηστα αφαιρώντας πε-τρέλαιο απrsquo τη νιότη Το καύσιμο τουνέου αίματος ονόμασαν αλητεία Μεφίμωσε με τrsquo αντιασφυξιογόνα συ-μπεράσματα της η αντιλαϊκή βιόλακαι αποφάσισε για μένα που κοιμή-θηκα κι απόψε Η πολιτική της καπα-κωτής αήττητη ακόμη κι απrsquo τασκυλιά που έριξα στη μάχη φορώνταςπιζάμες Κόκκινες επαναστατικές πι-ζάμες Νικημένος και βέβαια παρασημοφο-

ρημένος απrsquo την τακτική της υπανα-χώρησης έφαγα ξανά laquoπίτααλάδωτηraquo μετρώντας υπουργικέςγραβάτες στην αφίσα που τα μαγνη-τάκια μου περήφανα κρατούσαν στοκαπάκι της κουζίνας Βαρέθηκα τιςlaquoπίτεςraquo Θέλω κάτι για το μέλλονπαρrsquo ότι κουρασμένος

Αναλώθηκα ζητώντας την παρέμ-βαση των εμπνευστών μου Ποιοι μεεμπνέουν σήμερα όταν δεν έχω εργα-σία Εκείνοι που έχουν Αυτοί μιλάνεγια μένα Για σκέψου Είναι σα να ρω-τούν ένα τζάκι laquoποιος έκοψε τα ξύλαraquo

Κι απrsquo τη άλληέχω αυτή τη σύγχυση με τα αντιεμε-τικά Τι με προφυλάσσει περισσότεροη τερατογέννεση της Αυγής ή μιαΧρυσή Αυγή που ισχυροποιήθηκε με-τεκλογικά Άκουσα πάλι να λένεεκείνα του γύψου θα μας σώσουνlaquoΔυο στάλες Παπαδοπουλικές νrsquo αρ-ματώσουν τα περιπολικάraquo Να ποιοιμεθαύριο θα με ρωτάνε laquoρε συ τισχέση είχες με τα επεισόδιαraquo Τα ίδιαχείλη που ρωτούν και σήμερα Οι ίδιοιάνθρωποι που στου Φιλοπάππου τηνΚαθαρά Δευτέρα ταΐζουν με δημοτικόχαλβά τα παιδιά τους Κουράστηκα ηΕΡΤ να με σερβίρει

Θρασύβουλε να μην ξεχάσεις Ναrsquo χεις το

laptop μαζί σου στην πορεία μη χαθούμε

δημήτρης δικαίος

Εν Αρχή

5

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrπ

ρό

σω

πα

ΑυτασφάλισηΜην τους ακούς που τάχα ολολύζουνπου παρότι απολοφυράμενοι απέρχονται δακρύοντεςμην τους ακούςπου μυξοκλαίνεΤο ξέρουνε καλά που ο θάνατοςεξέχει από τον χρόνο ως ανθύπατοςόπως το δάχτυλο τουςαπό την τρύπια κάλτσα∙ένας τέτοιος θρίαμβος

ΆλγεβραΠέρα κατά τη δημοσιάφάνηκε πρώτα στήλη κουρνιαχτόςως τα μεσούραναΔεν άργησε πολύΟ δρόμος έφερνε το ποδοβολητότο χουγιατό τηςΚλείνανε παράθυρα κατέβαιναν ρολάΣιδεροντυμένη έμπαινε πια στην πόλη η εξίσωση

Η μεταπολεμική γενιά αποχαιρέτησεέναν ακόμη σπουδαίο εκπρόσωπό τηςΤη Δευτέρα 8 Νοεμβρίου έφυγε πλή-ρης ημερών ο υπηρέτης του μεταπο-λεμικού ρεαλισμού ΈκτοραςΚακναβάτος Ο Γιώργος Κοντογιώρ-γης όπως ήταν το πραγματικό τουόνομα γεννήθηκε το 1920 στον Πει-ραιά και εργάστηκε ως μαθηματικόςστη Μέση Εκπαίδευση Επέδειξε αντι-στασιακή δράση και φυλακίστηκε στηδιάρκεια του εμφυλίουΜε την ποιητική συλλογή Fuga (1943)

κάνει το ντεμπούτο του στα γράμ-ματα ενώ ακολουθούν πολλές ακόμηόπως η Διασπορά η Κλίμακα τουΛίθου το Inperpentuum το Κιβώτιοταχυτήτων και τα Μαχαίρια της Κίρ-κης Πολλά από τα έργα του έχουν με-ταφραστεί σε διάφορες γλώσσες Στηνποίησή του εξυφαίνεται η εθνικήμνήμη με μια ματιά διαχρονική Μένειπιστός στην ποιητική ενατένιση τουκόσμου ξεκινώντας από τον υπερρεα-λισμό της δεκαετίας του 1930 υιοθε-τώντας στη συνέχεια ένα προσωπικόύφος εξαίσιο ευθύβολο σχεδόν μα-θηματικό Ο λόγος του πολύχρωμοςκαι μεθυστικός μας σύρει σε σκέψειςγια το συμπαντικό ρόλο του ανθρώ-που ανά τους αιώνες Η εξέχουσαθέση στην ιστορία της νεοελληνικήςποίησης του ανήκει δικαιωματικά μεένα έργο που ανοίγει δρόμους στησκέψη προάγει τον άνθρωπο και απο-τυπώνει την ανάγκη του για αναζή-τηση

Έκτωρ Κακναβάτος

ελένη ιατρίδου

6

πρ

ότα

ση

Το Radio Smut είναι ένα σκίτσο μια καρικατούρα σε γωνιά μα-θητικού τετραδίου από εκείνες που σκαρώναμε παιδιά

Είναι η υπέροχη ανάμνηση της παιδικής μας αντίδρασης Τότε πουτο μάθημα και τα λόγια του δασκάλου έπαυαν να παίζουν κρυφτόκαι κυνηγητό με τη σκέψη μας και εκείνη επέλεγε να στριμωχτείκάπως άτσαλα σε γωνιές μπλε τετραδίων

Είναι η οργή που δε μετουσιώθηκε ποτέ σε λέξεις και έμεινε γιαπάντα καταχωνιασμένη ώσπου έγινε σιωπή

Εν κατακλείδι το Radio Smut δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκεί-νες τις μουτζούρες που κάναμε παιδιά και συνεχίζουμε πεισματικάακόμα και σήμερα μόλις μας laquoυπαγορεύσουνraquo να μουτζουρώσουμεμε τα δικά τους μολύβια τα δικά μας τετράδια

Πνίξε τις σιωπές σου στο λόγο κάνε σκίτσο τη μουσική

Καλή σας ακρόαση

webRADIO

radio-smutcom

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑΔημήτρης Δικαίος

Μαρία ΡοδοπούλουΜπατίστας Μαλαματένιος

Υπεύθυνη ύληςΜαρία Ροδοπούλου

Σύνταξη - ΣελιδοποίησηΔημήτρης Δικαίος

ΛογότυποΓραφιστική επιμέλεια

Άννα Στράνη

ΕξώφυλλοChristmas In Black amp White

Γλωσσική επιμέλεια - ΔιόρθωσηΜπατίστας Μαλαματένιος

Σκιτσογραφίαe l f - h

ιστοσελίδα περιοδικούsodeiagr

ηλεκτρονικό ταχυδρομείοsodeiaymail com

τηλέφωνο επικοινωνίας694 717 600 5

Εκτύπωση - ΒιβλιοδεσίαΕΣΚΑΛΙΝΑ ΜΟΝ ΕΠΕ

3ο χλμ Κορωπίου - Βάρης Κορωπίτκ 19400 τηλ 210 60 222 42

περιοδικό

Δημήτρης Δικαίος Ελένη Ιατρίδου

George Baphomet Μαρία Ροδοπού-

λου Νίκος Τσαγκανέλιας (Χερου-

βείμ) Μπατίστας Μαλαματένιος

Παναγιώτης Φερεντίνος πατήρ

Αλέξανδρος Μιχαλόπουλος Ελένη

Κοντοράβδη Δημήτριος Νίκου

Γιώργος Αγγέλης Μπαμπάκ Σα-

ντέγκ Χαντζάνι Βασίλης Πολύζος

Τάκης Τσαντήλας Ευγενία Βογια-

τζή Νίκος Σφαμένος Αλέξανδρος

Κατσούδας Γιάννης Τόλιας Αννίτα

Καροπούλου Ευαγγελία Πατε-

ράκη Ζιzάνιο

τεύχος

συντακτική ομάδακατά σειρά θεμάτων

δημοσιεύουμε

κείμενα άρθρα

συνεντεύξεις

δοκίμια ποίηση

πεζογραφία

σκίτσα εικαστικά

αφιερώματα κα

ΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΟΥ

sodeiaymailcom

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολό-κληρου ή μέρος κειμένου μόνο όταναναφέρεται η πηγή του Τα ενυπό-γραφα κείμενα εκφράζουν τηνάποψη των αρθρογράφων τους καιόχι του περιοδικού στο σύνολό του

το επόμενο τεύχος από τις 123 στα βιβλιοπωλεία

περιεχόμενα

04 δικαίως του λόγουεν Αρχή

05 πρόσωπαΈκτωρ Κακναβάτος

07 κινηματογράφοςLuis Bunuel

10 θέατρο5 παραστάσεις για το χειμώνα

12 μουσικήΧερουβείμ - project 22

13 μικρός θεριστήςδωρεάν δώσατε

14 φωτογραφίακάποτε ο Πειραιάς

15 άνευ αιτίας ισχυρισμοίο Αριστερός

16 το Θέμαμια χριστουγεννιάτικη ιστορία

18 σταυρικοί διάλογοιμην υψώνετε Ναούς

19 εικαστικάMark Rothko

20 λογοτεχνίαέργα τριών πεζογράφων

22 ήξερες ότιBeetle 1938

23 χρονικόΝίκος Καζαντζάκης

24 μεταφράσειςDenis Emorine

26 ποιητικός Λόγοςσυγκομιδή 9 ποιημάτων

30 βιβλίοχειμώνας 2010-2011

31 zιzάνιοσοκαριστικές απαντήσεις

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

Χερουβείμ - Project 22μουσικά νέα

16

12

το Θέμαμια χριστουγεννιάτικη ιστορία

Denis Emorineμεταφράσεις

24

4

δικ

αίω

ς τ

ου

λό

γο

υ

Πρέπει να απευθύνουμε το λόγοστους τερμίτες Θα παρέμβουμε στηνχωματογραμμή της κοινωνίας αναφοπλίσουμε τις laquoγλάστρες των απο-φάσεωνraquo Τη Βουλή των Ελλήνων τονκομματατζή φοιτητή και τον κομμα-τιασμένο Γέρακα που χτίστηκε πάνωσε καμένη γη Στη γη μου στη γη σου

Από αυτό το έδαφος σήμερα απαι-τούν κοινόχρηστα αφαιρώντας πε-τρέλαιο απrsquo τη νιότη Το καύσιμο τουνέου αίματος ονόμασαν αλητεία Μεφίμωσε με τrsquo αντιασφυξιογόνα συ-μπεράσματα της η αντιλαϊκή βιόλακαι αποφάσισε για μένα που κοιμή-θηκα κι απόψε Η πολιτική της καπα-κωτής αήττητη ακόμη κι απrsquo τασκυλιά που έριξα στη μάχη φορώνταςπιζάμες Κόκκινες επαναστατικές πι-ζάμες Νικημένος και βέβαια παρασημοφο-

ρημένος απrsquo την τακτική της υπανα-χώρησης έφαγα ξανά laquoπίτααλάδωτηraquo μετρώντας υπουργικέςγραβάτες στην αφίσα που τα μαγνη-τάκια μου περήφανα κρατούσαν στοκαπάκι της κουζίνας Βαρέθηκα τιςlaquoπίτεςraquo Θέλω κάτι για το μέλλονπαρrsquo ότι κουρασμένος

Αναλώθηκα ζητώντας την παρέμ-βαση των εμπνευστών μου Ποιοι μεεμπνέουν σήμερα όταν δεν έχω εργα-σία Εκείνοι που έχουν Αυτοί μιλάνεγια μένα Για σκέψου Είναι σα να ρω-τούν ένα τζάκι laquoποιος έκοψε τα ξύλαraquo

Κι απrsquo τη άλληέχω αυτή τη σύγχυση με τα αντιεμε-τικά Τι με προφυλάσσει περισσότεροη τερατογέννεση της Αυγής ή μιαΧρυσή Αυγή που ισχυροποιήθηκε με-τεκλογικά Άκουσα πάλι να λένεεκείνα του γύψου θα μας σώσουνlaquoΔυο στάλες Παπαδοπουλικές νrsquo αρ-ματώσουν τα περιπολικάraquo Να ποιοιμεθαύριο θα με ρωτάνε laquoρε συ τισχέση είχες με τα επεισόδιαraquo Τα ίδιαχείλη που ρωτούν και σήμερα Οι ίδιοιάνθρωποι που στου Φιλοπάππου τηνΚαθαρά Δευτέρα ταΐζουν με δημοτικόχαλβά τα παιδιά τους Κουράστηκα ηΕΡΤ να με σερβίρει

Θρασύβουλε να μην ξεχάσεις Ναrsquo χεις το

laptop μαζί σου στην πορεία μη χαθούμε

δημήτρης δικαίος

Εν Αρχή

5

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrπ

ρό

σω

πα

ΑυτασφάλισηΜην τους ακούς που τάχα ολολύζουνπου παρότι απολοφυράμενοι απέρχονται δακρύοντεςμην τους ακούςπου μυξοκλαίνεΤο ξέρουνε καλά που ο θάνατοςεξέχει από τον χρόνο ως ανθύπατοςόπως το δάχτυλο τουςαπό την τρύπια κάλτσα∙ένας τέτοιος θρίαμβος

ΆλγεβραΠέρα κατά τη δημοσιάφάνηκε πρώτα στήλη κουρνιαχτόςως τα μεσούραναΔεν άργησε πολύΟ δρόμος έφερνε το ποδοβολητότο χουγιατό τηςΚλείνανε παράθυρα κατέβαιναν ρολάΣιδεροντυμένη έμπαινε πια στην πόλη η εξίσωση

Η μεταπολεμική γενιά αποχαιρέτησεέναν ακόμη σπουδαίο εκπρόσωπό τηςΤη Δευτέρα 8 Νοεμβρίου έφυγε πλή-ρης ημερών ο υπηρέτης του μεταπο-λεμικού ρεαλισμού ΈκτοραςΚακναβάτος Ο Γιώργος Κοντογιώρ-γης όπως ήταν το πραγματικό τουόνομα γεννήθηκε το 1920 στον Πει-ραιά και εργάστηκε ως μαθηματικόςστη Μέση Εκπαίδευση Επέδειξε αντι-στασιακή δράση και φυλακίστηκε στηδιάρκεια του εμφυλίουΜε την ποιητική συλλογή Fuga (1943)

κάνει το ντεμπούτο του στα γράμ-ματα ενώ ακολουθούν πολλές ακόμηόπως η Διασπορά η Κλίμακα τουΛίθου το Inperpentuum το Κιβώτιοταχυτήτων και τα Μαχαίρια της Κίρ-κης Πολλά από τα έργα του έχουν με-ταφραστεί σε διάφορες γλώσσες Στηνποίησή του εξυφαίνεται η εθνικήμνήμη με μια ματιά διαχρονική Μένειπιστός στην ποιητική ενατένιση τουκόσμου ξεκινώντας από τον υπερρεα-λισμό της δεκαετίας του 1930 υιοθε-τώντας στη συνέχεια ένα προσωπικόύφος εξαίσιο ευθύβολο σχεδόν μα-θηματικό Ο λόγος του πολύχρωμοςκαι μεθυστικός μας σύρει σε σκέψειςγια το συμπαντικό ρόλο του ανθρώ-που ανά τους αιώνες Η εξέχουσαθέση στην ιστορία της νεοελληνικήςποίησης του ανήκει δικαιωματικά μεένα έργο που ανοίγει δρόμους στησκέψη προάγει τον άνθρωπο και απο-τυπώνει την ανάγκη του για αναζή-τηση

Έκτωρ Κακναβάτος

ελένη ιατρίδου

6

πρ

ότα

ση

Το Radio Smut είναι ένα σκίτσο μια καρικατούρα σε γωνιά μα-θητικού τετραδίου από εκείνες που σκαρώναμε παιδιά

Είναι η υπέροχη ανάμνηση της παιδικής μας αντίδρασης Τότε πουτο μάθημα και τα λόγια του δασκάλου έπαυαν να παίζουν κρυφτόκαι κυνηγητό με τη σκέψη μας και εκείνη επέλεγε να στριμωχτείκάπως άτσαλα σε γωνιές μπλε τετραδίων

Είναι η οργή που δε μετουσιώθηκε ποτέ σε λέξεις και έμεινε γιαπάντα καταχωνιασμένη ώσπου έγινε σιωπή

Εν κατακλείδι το Radio Smut δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκεί-νες τις μουτζούρες που κάναμε παιδιά και συνεχίζουμε πεισματικάακόμα και σήμερα μόλις μας laquoυπαγορεύσουνraquo να μουτζουρώσουμεμε τα δικά τους μολύβια τα δικά μας τετράδια

Πνίξε τις σιωπές σου στο λόγο κάνε σκίτσο τη μουσική

Καλή σας ακρόαση

webRADIO

radio-smutcom

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

περιεχόμενα

04 δικαίως του λόγουεν Αρχή

05 πρόσωπαΈκτωρ Κακναβάτος

07 κινηματογράφοςLuis Bunuel

10 θέατρο5 παραστάσεις για το χειμώνα

12 μουσικήΧερουβείμ - project 22

13 μικρός θεριστήςδωρεάν δώσατε

14 φωτογραφίακάποτε ο Πειραιάς

15 άνευ αιτίας ισχυρισμοίο Αριστερός

16 το Θέμαμια χριστουγεννιάτικη ιστορία

18 σταυρικοί διάλογοιμην υψώνετε Ναούς

19 εικαστικάMark Rothko

20 λογοτεχνίαέργα τριών πεζογράφων

22 ήξερες ότιBeetle 1938

23 χρονικόΝίκος Καζαντζάκης

24 μεταφράσειςDenis Emorine

26 ποιητικός Λόγοςσυγκομιδή 9 ποιημάτων

30 βιβλίοχειμώνας 2010-2011

31 zιzάνιοσοκαριστικές απαντήσεις

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

Χερουβείμ - Project 22μουσικά νέα

16

12

το Θέμαμια χριστουγεννιάτικη ιστορία

Denis Emorineμεταφράσεις

24

4

δικ

αίω

ς τ

ου

λό

γο

υ

Πρέπει να απευθύνουμε το λόγοστους τερμίτες Θα παρέμβουμε στηνχωματογραμμή της κοινωνίας αναφοπλίσουμε τις laquoγλάστρες των απο-φάσεωνraquo Τη Βουλή των Ελλήνων τονκομματατζή φοιτητή και τον κομμα-τιασμένο Γέρακα που χτίστηκε πάνωσε καμένη γη Στη γη μου στη γη σου

Από αυτό το έδαφος σήμερα απαι-τούν κοινόχρηστα αφαιρώντας πε-τρέλαιο απrsquo τη νιότη Το καύσιμο τουνέου αίματος ονόμασαν αλητεία Μεφίμωσε με τrsquo αντιασφυξιογόνα συ-μπεράσματα της η αντιλαϊκή βιόλακαι αποφάσισε για μένα που κοιμή-θηκα κι απόψε Η πολιτική της καπα-κωτής αήττητη ακόμη κι απrsquo τασκυλιά που έριξα στη μάχη φορώνταςπιζάμες Κόκκινες επαναστατικές πι-ζάμες Νικημένος και βέβαια παρασημοφο-

ρημένος απrsquo την τακτική της υπανα-χώρησης έφαγα ξανά laquoπίτααλάδωτηraquo μετρώντας υπουργικέςγραβάτες στην αφίσα που τα μαγνη-τάκια μου περήφανα κρατούσαν στοκαπάκι της κουζίνας Βαρέθηκα τιςlaquoπίτεςraquo Θέλω κάτι για το μέλλονπαρrsquo ότι κουρασμένος

Αναλώθηκα ζητώντας την παρέμ-βαση των εμπνευστών μου Ποιοι μεεμπνέουν σήμερα όταν δεν έχω εργα-σία Εκείνοι που έχουν Αυτοί μιλάνεγια μένα Για σκέψου Είναι σα να ρω-τούν ένα τζάκι laquoποιος έκοψε τα ξύλαraquo

Κι απrsquo τη άλληέχω αυτή τη σύγχυση με τα αντιεμε-τικά Τι με προφυλάσσει περισσότεροη τερατογέννεση της Αυγής ή μιαΧρυσή Αυγή που ισχυροποιήθηκε με-τεκλογικά Άκουσα πάλι να λένεεκείνα του γύψου θα μας σώσουνlaquoΔυο στάλες Παπαδοπουλικές νrsquo αρ-ματώσουν τα περιπολικάraquo Να ποιοιμεθαύριο θα με ρωτάνε laquoρε συ τισχέση είχες με τα επεισόδιαraquo Τα ίδιαχείλη που ρωτούν και σήμερα Οι ίδιοιάνθρωποι που στου Φιλοπάππου τηνΚαθαρά Δευτέρα ταΐζουν με δημοτικόχαλβά τα παιδιά τους Κουράστηκα ηΕΡΤ να με σερβίρει

Θρασύβουλε να μην ξεχάσεις Ναrsquo χεις το

laptop μαζί σου στην πορεία μη χαθούμε

δημήτρης δικαίος

Εν Αρχή

5

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrπ

ρό

σω

πα

ΑυτασφάλισηΜην τους ακούς που τάχα ολολύζουνπου παρότι απολοφυράμενοι απέρχονται δακρύοντεςμην τους ακούςπου μυξοκλαίνεΤο ξέρουνε καλά που ο θάνατοςεξέχει από τον χρόνο ως ανθύπατοςόπως το δάχτυλο τουςαπό την τρύπια κάλτσα∙ένας τέτοιος θρίαμβος

ΆλγεβραΠέρα κατά τη δημοσιάφάνηκε πρώτα στήλη κουρνιαχτόςως τα μεσούραναΔεν άργησε πολύΟ δρόμος έφερνε το ποδοβολητότο χουγιατό τηςΚλείνανε παράθυρα κατέβαιναν ρολάΣιδεροντυμένη έμπαινε πια στην πόλη η εξίσωση

Η μεταπολεμική γενιά αποχαιρέτησεέναν ακόμη σπουδαίο εκπρόσωπό τηςΤη Δευτέρα 8 Νοεμβρίου έφυγε πλή-ρης ημερών ο υπηρέτης του μεταπο-λεμικού ρεαλισμού ΈκτοραςΚακναβάτος Ο Γιώργος Κοντογιώρ-γης όπως ήταν το πραγματικό τουόνομα γεννήθηκε το 1920 στον Πει-ραιά και εργάστηκε ως μαθηματικόςστη Μέση Εκπαίδευση Επέδειξε αντι-στασιακή δράση και φυλακίστηκε στηδιάρκεια του εμφυλίουΜε την ποιητική συλλογή Fuga (1943)

κάνει το ντεμπούτο του στα γράμ-ματα ενώ ακολουθούν πολλές ακόμηόπως η Διασπορά η Κλίμακα τουΛίθου το Inperpentuum το Κιβώτιοταχυτήτων και τα Μαχαίρια της Κίρ-κης Πολλά από τα έργα του έχουν με-ταφραστεί σε διάφορες γλώσσες Στηνποίησή του εξυφαίνεται η εθνικήμνήμη με μια ματιά διαχρονική Μένειπιστός στην ποιητική ενατένιση τουκόσμου ξεκινώντας από τον υπερρεα-λισμό της δεκαετίας του 1930 υιοθε-τώντας στη συνέχεια ένα προσωπικόύφος εξαίσιο ευθύβολο σχεδόν μα-θηματικό Ο λόγος του πολύχρωμοςκαι μεθυστικός μας σύρει σε σκέψειςγια το συμπαντικό ρόλο του ανθρώ-που ανά τους αιώνες Η εξέχουσαθέση στην ιστορία της νεοελληνικήςποίησης του ανήκει δικαιωματικά μεένα έργο που ανοίγει δρόμους στησκέψη προάγει τον άνθρωπο και απο-τυπώνει την ανάγκη του για αναζή-τηση

Έκτωρ Κακναβάτος

ελένη ιατρίδου

6

πρ

ότα

ση

Το Radio Smut είναι ένα σκίτσο μια καρικατούρα σε γωνιά μα-θητικού τετραδίου από εκείνες που σκαρώναμε παιδιά

Είναι η υπέροχη ανάμνηση της παιδικής μας αντίδρασης Τότε πουτο μάθημα και τα λόγια του δασκάλου έπαυαν να παίζουν κρυφτόκαι κυνηγητό με τη σκέψη μας και εκείνη επέλεγε να στριμωχτείκάπως άτσαλα σε γωνιές μπλε τετραδίων

Είναι η οργή που δε μετουσιώθηκε ποτέ σε λέξεις και έμεινε γιαπάντα καταχωνιασμένη ώσπου έγινε σιωπή

Εν κατακλείδι το Radio Smut δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκεί-νες τις μουτζούρες που κάναμε παιδιά και συνεχίζουμε πεισματικάακόμα και σήμερα μόλις μας laquoυπαγορεύσουνraquo να μουτζουρώσουμεμε τα δικά τους μολύβια τα δικά μας τετράδια

Πνίξε τις σιωπές σου στο λόγο κάνε σκίτσο τη μουσική

Καλή σας ακρόαση

webRADIO

radio-smutcom

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

4

δικ

αίω

ς τ

ου

λό

γο

υ

Πρέπει να απευθύνουμε το λόγοστους τερμίτες Θα παρέμβουμε στηνχωματογραμμή της κοινωνίας αναφοπλίσουμε τις laquoγλάστρες των απο-φάσεωνraquo Τη Βουλή των Ελλήνων τονκομματατζή φοιτητή και τον κομμα-τιασμένο Γέρακα που χτίστηκε πάνωσε καμένη γη Στη γη μου στη γη σου

Από αυτό το έδαφος σήμερα απαι-τούν κοινόχρηστα αφαιρώντας πε-τρέλαιο απrsquo τη νιότη Το καύσιμο τουνέου αίματος ονόμασαν αλητεία Μεφίμωσε με τrsquo αντιασφυξιογόνα συ-μπεράσματα της η αντιλαϊκή βιόλακαι αποφάσισε για μένα που κοιμή-θηκα κι απόψε Η πολιτική της καπα-κωτής αήττητη ακόμη κι απrsquo τασκυλιά που έριξα στη μάχη φορώνταςπιζάμες Κόκκινες επαναστατικές πι-ζάμες Νικημένος και βέβαια παρασημοφο-

ρημένος απrsquo την τακτική της υπανα-χώρησης έφαγα ξανά laquoπίτααλάδωτηraquo μετρώντας υπουργικέςγραβάτες στην αφίσα που τα μαγνη-τάκια μου περήφανα κρατούσαν στοκαπάκι της κουζίνας Βαρέθηκα τιςlaquoπίτεςraquo Θέλω κάτι για το μέλλονπαρrsquo ότι κουρασμένος

Αναλώθηκα ζητώντας την παρέμ-βαση των εμπνευστών μου Ποιοι μεεμπνέουν σήμερα όταν δεν έχω εργα-σία Εκείνοι που έχουν Αυτοί μιλάνεγια μένα Για σκέψου Είναι σα να ρω-τούν ένα τζάκι laquoποιος έκοψε τα ξύλαraquo

Κι απrsquo τη άλληέχω αυτή τη σύγχυση με τα αντιεμε-τικά Τι με προφυλάσσει περισσότεροη τερατογέννεση της Αυγής ή μιαΧρυσή Αυγή που ισχυροποιήθηκε με-τεκλογικά Άκουσα πάλι να λένεεκείνα του γύψου θα μας σώσουνlaquoΔυο στάλες Παπαδοπουλικές νrsquo αρ-ματώσουν τα περιπολικάraquo Να ποιοιμεθαύριο θα με ρωτάνε laquoρε συ τισχέση είχες με τα επεισόδιαraquo Τα ίδιαχείλη που ρωτούν και σήμερα Οι ίδιοιάνθρωποι που στου Φιλοπάππου τηνΚαθαρά Δευτέρα ταΐζουν με δημοτικόχαλβά τα παιδιά τους Κουράστηκα ηΕΡΤ να με σερβίρει

Θρασύβουλε να μην ξεχάσεις Ναrsquo χεις το

laptop μαζί σου στην πορεία μη χαθούμε

δημήτρης δικαίος

Εν Αρχή

5

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrπ

ρό

σω

πα

ΑυτασφάλισηΜην τους ακούς που τάχα ολολύζουνπου παρότι απολοφυράμενοι απέρχονται δακρύοντεςμην τους ακούςπου μυξοκλαίνεΤο ξέρουνε καλά που ο θάνατοςεξέχει από τον χρόνο ως ανθύπατοςόπως το δάχτυλο τουςαπό την τρύπια κάλτσα∙ένας τέτοιος θρίαμβος

ΆλγεβραΠέρα κατά τη δημοσιάφάνηκε πρώτα στήλη κουρνιαχτόςως τα μεσούραναΔεν άργησε πολύΟ δρόμος έφερνε το ποδοβολητότο χουγιατό τηςΚλείνανε παράθυρα κατέβαιναν ρολάΣιδεροντυμένη έμπαινε πια στην πόλη η εξίσωση

Η μεταπολεμική γενιά αποχαιρέτησεέναν ακόμη σπουδαίο εκπρόσωπό τηςΤη Δευτέρα 8 Νοεμβρίου έφυγε πλή-ρης ημερών ο υπηρέτης του μεταπο-λεμικού ρεαλισμού ΈκτοραςΚακναβάτος Ο Γιώργος Κοντογιώρ-γης όπως ήταν το πραγματικό τουόνομα γεννήθηκε το 1920 στον Πει-ραιά και εργάστηκε ως μαθηματικόςστη Μέση Εκπαίδευση Επέδειξε αντι-στασιακή δράση και φυλακίστηκε στηδιάρκεια του εμφυλίουΜε την ποιητική συλλογή Fuga (1943)

κάνει το ντεμπούτο του στα γράμ-ματα ενώ ακολουθούν πολλές ακόμηόπως η Διασπορά η Κλίμακα τουΛίθου το Inperpentuum το Κιβώτιοταχυτήτων και τα Μαχαίρια της Κίρ-κης Πολλά από τα έργα του έχουν με-ταφραστεί σε διάφορες γλώσσες Στηνποίησή του εξυφαίνεται η εθνικήμνήμη με μια ματιά διαχρονική Μένειπιστός στην ποιητική ενατένιση τουκόσμου ξεκινώντας από τον υπερρεα-λισμό της δεκαετίας του 1930 υιοθε-τώντας στη συνέχεια ένα προσωπικόύφος εξαίσιο ευθύβολο σχεδόν μα-θηματικό Ο λόγος του πολύχρωμοςκαι μεθυστικός μας σύρει σε σκέψειςγια το συμπαντικό ρόλο του ανθρώ-που ανά τους αιώνες Η εξέχουσαθέση στην ιστορία της νεοελληνικήςποίησης του ανήκει δικαιωματικά μεένα έργο που ανοίγει δρόμους στησκέψη προάγει τον άνθρωπο και απο-τυπώνει την ανάγκη του για αναζή-τηση

Έκτωρ Κακναβάτος

ελένη ιατρίδου

6

πρ

ότα

ση

Το Radio Smut είναι ένα σκίτσο μια καρικατούρα σε γωνιά μα-θητικού τετραδίου από εκείνες που σκαρώναμε παιδιά

Είναι η υπέροχη ανάμνηση της παιδικής μας αντίδρασης Τότε πουτο μάθημα και τα λόγια του δασκάλου έπαυαν να παίζουν κρυφτόκαι κυνηγητό με τη σκέψη μας και εκείνη επέλεγε να στριμωχτείκάπως άτσαλα σε γωνιές μπλε τετραδίων

Είναι η οργή που δε μετουσιώθηκε ποτέ σε λέξεις και έμεινε γιαπάντα καταχωνιασμένη ώσπου έγινε σιωπή

Εν κατακλείδι το Radio Smut δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκεί-νες τις μουτζούρες που κάναμε παιδιά και συνεχίζουμε πεισματικάακόμα και σήμερα μόλις μας laquoυπαγορεύσουνraquo να μουτζουρώσουμεμε τα δικά τους μολύβια τα δικά μας τετράδια

Πνίξε τις σιωπές σου στο λόγο κάνε σκίτσο τη μουσική

Καλή σας ακρόαση

webRADIO

radio-smutcom

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

5

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrπ

ρό

σω

πα

ΑυτασφάλισηΜην τους ακούς που τάχα ολολύζουνπου παρότι απολοφυράμενοι απέρχονται δακρύοντεςμην τους ακούςπου μυξοκλαίνεΤο ξέρουνε καλά που ο θάνατοςεξέχει από τον χρόνο ως ανθύπατοςόπως το δάχτυλο τουςαπό την τρύπια κάλτσα∙ένας τέτοιος θρίαμβος

ΆλγεβραΠέρα κατά τη δημοσιάφάνηκε πρώτα στήλη κουρνιαχτόςως τα μεσούραναΔεν άργησε πολύΟ δρόμος έφερνε το ποδοβολητότο χουγιατό τηςΚλείνανε παράθυρα κατέβαιναν ρολάΣιδεροντυμένη έμπαινε πια στην πόλη η εξίσωση

Η μεταπολεμική γενιά αποχαιρέτησεέναν ακόμη σπουδαίο εκπρόσωπό τηςΤη Δευτέρα 8 Νοεμβρίου έφυγε πλή-ρης ημερών ο υπηρέτης του μεταπο-λεμικού ρεαλισμού ΈκτοραςΚακναβάτος Ο Γιώργος Κοντογιώρ-γης όπως ήταν το πραγματικό τουόνομα γεννήθηκε το 1920 στον Πει-ραιά και εργάστηκε ως μαθηματικόςστη Μέση Εκπαίδευση Επέδειξε αντι-στασιακή δράση και φυλακίστηκε στηδιάρκεια του εμφυλίουΜε την ποιητική συλλογή Fuga (1943)

κάνει το ντεμπούτο του στα γράμ-ματα ενώ ακολουθούν πολλές ακόμηόπως η Διασπορά η Κλίμακα τουΛίθου το Inperpentuum το Κιβώτιοταχυτήτων και τα Μαχαίρια της Κίρ-κης Πολλά από τα έργα του έχουν με-ταφραστεί σε διάφορες γλώσσες Στηνποίησή του εξυφαίνεται η εθνικήμνήμη με μια ματιά διαχρονική Μένειπιστός στην ποιητική ενατένιση τουκόσμου ξεκινώντας από τον υπερρεα-λισμό της δεκαετίας του 1930 υιοθε-τώντας στη συνέχεια ένα προσωπικόύφος εξαίσιο ευθύβολο σχεδόν μα-θηματικό Ο λόγος του πολύχρωμοςκαι μεθυστικός μας σύρει σε σκέψειςγια το συμπαντικό ρόλο του ανθρώ-που ανά τους αιώνες Η εξέχουσαθέση στην ιστορία της νεοελληνικήςποίησης του ανήκει δικαιωματικά μεένα έργο που ανοίγει δρόμους στησκέψη προάγει τον άνθρωπο και απο-τυπώνει την ανάγκη του για αναζή-τηση

Έκτωρ Κακναβάτος

ελένη ιατρίδου

6

πρ

ότα

ση

Το Radio Smut είναι ένα σκίτσο μια καρικατούρα σε γωνιά μα-θητικού τετραδίου από εκείνες που σκαρώναμε παιδιά

Είναι η υπέροχη ανάμνηση της παιδικής μας αντίδρασης Τότε πουτο μάθημα και τα λόγια του δασκάλου έπαυαν να παίζουν κρυφτόκαι κυνηγητό με τη σκέψη μας και εκείνη επέλεγε να στριμωχτείκάπως άτσαλα σε γωνιές μπλε τετραδίων

Είναι η οργή που δε μετουσιώθηκε ποτέ σε λέξεις και έμεινε γιαπάντα καταχωνιασμένη ώσπου έγινε σιωπή

Εν κατακλείδι το Radio Smut δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκεί-νες τις μουτζούρες που κάναμε παιδιά και συνεχίζουμε πεισματικάακόμα και σήμερα μόλις μας laquoυπαγορεύσουνraquo να μουτζουρώσουμεμε τα δικά τους μολύβια τα δικά μας τετράδια

Πνίξε τις σιωπές σου στο λόγο κάνε σκίτσο τη μουσική

Καλή σας ακρόαση

webRADIO

radio-smutcom

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

6

πρ

ότα

ση

Το Radio Smut είναι ένα σκίτσο μια καρικατούρα σε γωνιά μα-θητικού τετραδίου από εκείνες που σκαρώναμε παιδιά

Είναι η υπέροχη ανάμνηση της παιδικής μας αντίδρασης Τότε πουτο μάθημα και τα λόγια του δασκάλου έπαυαν να παίζουν κρυφτόκαι κυνηγητό με τη σκέψη μας και εκείνη επέλεγε να στριμωχτείκάπως άτσαλα σε γωνιές μπλε τετραδίων

Είναι η οργή που δε μετουσιώθηκε ποτέ σε λέξεις και έμεινε γιαπάντα καταχωνιασμένη ώσπου έγινε σιωπή

Εν κατακλείδι το Radio Smut δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκεί-νες τις μουτζούρες που κάναμε παιδιά και συνεχίζουμε πεισματικάακόμα και σήμερα μόλις μας laquoυπαγορεύσουνraquo να μουτζουρώσουμεμε τα δικά τους μολύβια τα δικά μας τετράδια

Πνίξε τις σιωπές σου στο λόγο κάνε σκίτσο τη μουσική

Καλή σας ακρόαση

webRADIO

radio-smutcom

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

7

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

LE CHARME DISCRET DE LA BOURGEOISIE Η διακριτική γοητεία της Μπορζουαζίας του Λουίς Μπουνιουέλ (1973)

laquoΕυτυχώς κάπου ανάμεσα στο τυ-χαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται ηφαντασία το μόνο πράγμα που προ-στατεύει την ελευθερία μας παρά τογεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούνσυνέχεια να την περιορίσουν ή να τηναφανίσουν ολοσχερώςraquoLuis BunuelΗ ldquoΔιακριτική Γοητεία της Μπουρζου-αζίαςrdquo μας μεταφέρει στα προάστιατου Παρισιού Εκεί έξι μεγαλοαστοίβρίσκονται σε μια πολύ περίεργη κα-τάσταση Προσπαθούν να δειπνήσουνκαι να ολοκληρώσουν ένα γεύμααλλά συνεχώς οι προσπάθειές τουςαναστέλλονται από μια σειρά πε-ρίεργα κωμικοτραγικά γεγονόταπου παρεμβάλλονται στην πορείατουςΟ Μπουνιουέλ με αυτή την αριστουρ-γηματική σουρεαλιστική ταινία σατι-ρίζει καυστικά για άλλη μια φορά τηναστική τάξη και την προσποιητή ευ-γένειά της Τίποτα δεν ξεφεύγει απότον σαρκασμό του δημιουργού Οικενοί καλοί τρόποι οι ανούσιες κοι-νωνικές εκδηλώσεις οι αποσαρθρω-μένες διαπροσωπικές σχέσεις αλλάκαι οι εγκληματικές πράξεις που κα-λύπτονται από την κοινωνική θέσηόλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο τουσκηνοθέτηΈνα φιλμ που ο ίδιος ο καλλιτέχνηςτο χαρακτήριζε ως το πιο σουρεαλι-στικό δημιούργημά του Η ταινία συν-δυάζει σκηνοθετική δεξιοτεχνία μεμια σκανταλιάρικη αναρχική αί-σθηση δημιουργικής ελευθερίας Ενώγια την ιστορία να πούμε πως το έργο

του Μπουνιουέλ κέρδισε φυσικά καιτο Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ται-νίας το 1973Με ευρηματική σκηνοθεσία που αναι-ρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου καιπραγματικότητας ο Μπουνιουέλ επι-τίθεται στη λογική δομή της αφήγη-σης Η υπόθεση δεν διαδραματίζειεδώ σπουδαίο ρόλο Πρόκειται απλώςγια μια σειρά παράδοξων γεγονότωνκυρίως φαντασιακού χαρακτήρα πουσκοπό έχουν να φέρουν τους αστούςσε δύσκολη θέση Με κάθε παράλογηκαι σουρεαλιστική εικόνα ο σκηνοθέ-της εισβάλλει στο σύμπαν των αστώνδημιουργώντας ασάφεια και σύγχυσητων κοινωνικών τους ρόλων Η απου-σία ισχυρής αφηγηματικής δομής μοι-ραία στρέφει την προσοχή μας στιςαλλόκοτες περιπέτειες των ηρώων

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

8

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μας αλλά και στην επικίνδυνη ρηχό-τητα των δήθεν πολιτισμένων συζη-τήσεων των ανώτερων κοινωνικώνκύκλωνΣτην ταινία παρατηρούμε τέσσεραβασικά στοιχεία Την πραγματικό-τητα η οποία μονίμως διακόπτεταιαπό φαντασιακά γεγονότα Το όνειροτο οποίο χρησιμοποιείται για να τα-ρακουνήσει τον θεατή από τη σιγου-ριά του (εξάλλου ο Μπουνιουέλ είναιλάτρης της τεχνικής laquoόνειρο μέσα σεόνειροraquo) Τις παρεμβαλλόμενες αφη-γήσεις (πρόκειται για ιστορίες πουαφηγούνται τυχαίοι ήρωες και συσκο-τίζουν κι αυτές με τη σειρά τους ταόρια μεταξύ πραγματικότητας καιφαντασίας) Ο επαρχιακός δρόμοςπου είναι περισσότερο ένας ουτοπικόςχώρος στον οποίο οι ήρωες μας περι-πλανώνται άσκοπαΜ ένα αιχμηρό σουρεαλιστικό χιού-μορ ο σκηνοθέτης καταλύει την ει-κόνα της αστικής τάξης και επιτίθεταιστους πυλώνες της Πλούσιοι εκκλη-σία αστυνομία και πολιτικοί σατιρί-ζονται σε μια ανελέητη παρωδία τηςμπουρζουαζίας Γκρεμίζει έτσι οΜπουνιουέλ τα κοινωνικά στερεό-τυπα καταδεικνύοντας παράλληλατις αδυναμίες της αστικής τάξης αλλάκαι την ενοχικότητα της βεβαρημένηςσυνείδησής της αφού μπορεί με τηνίδια ευκολία να φέρεται κόσμια καιτην ίδια στιγμή να διαπράττει εγκλή-ματα Ακόμη κι ο τίτλος της ταινίαςείναι χαρακτηριστικά ειρωνικός

laquoΟ Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμοςπεσιμιστής Δεν παραδίνεται στηναπελπισία αλλά είναι σκεπτικιστήςΣαν τους συγγραφείς του 18ου αιώναο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να

αμφισβητούμεraquo Francois Truffaut

Ο Luis Buntildeuel Portoleacutes μέλος ευκατά-στατης οικογένειας έλαβε από νωρίςαυστηρή καθολική μόρφωση Σύ-ντομα όμως το ελεύθερο πνεύμα καιο χαρακτήρας του τον οδήγησαν σεμια αντίδραση που θα συνεχιζόταν σεόλη του τη ζωή Στις δεκαετίες 60 και70 (η λεγόμενη laquoΓαλλική περίοδοraquo) οBuntildeuel γυρίζει μερικά από τα μεγάλακινηματογραφικά του αριστουργή-ματα Le journal dune femme de cham-bre (1964) Belle de Jour (1967) LeCharme discret de la bourgeoisie (1972)και η τελευταία του ταινία Cet obscurobjet du deacutesir (1977)

laquoΤον έχουν αποκαλέσει τα πάνταπροδότη αναρχικό διεστραμμένο συ-κοφάντη εικονοκλάστη Αλλά τρελόδεν τον αποκαλούν Και πράγματιτην τρέλα απεικονίζει στις ταινίες τουαλλά όχι τη δική του δείχνει τηντρέλα του πολιτισμού το μεγαλύτεροκατόρθωμα του ανθρώπου μετά απόδέκα χιλιάδες χρόνια εξευγενισμούraquoHenry Miller

George Baphomet

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

9

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrκι

νη

μα

τογ

ρά

φο

ς

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

laquoΆννα Είπαraquo τα χριστούγενναΜε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίεςτης ανοίγει η αυλαία στο θέατρο Στοάμε το έργο του Παναγιώτη ΜέντηlaquoΆννα είπαraquo εγκαινιάζοντας την εορ-ταστική περίοδο αφιερωμένη στα σα-ράντα χρόνια της συνεχούς καιαδιάλειπτης λειτουργίας του θεά-τρου το έργο ανέβηκε για πρώτηφορά το 1996 και καθιέρωσε τον Πα-ναγιώτη Μέντη ως συγγραφέα ενώ ηΛήδα Πρωτοψάλτη έλαβε το 1997 τοΒραβείο Θεατρικών και Μουσικώνκριτικών για την ερμηνεία της

Λυρική ΣκηνήΧΕΝΣΕΛ ΚΑΙ ΓΚΡΕΤΕΛ

στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ19 Δεκ 2010 - 17 Απρ 2011

η διάσημη όπερα μάγεψε μικρούς καιμεγάλους ήδη από την πρώτη πρε-μιέρα της το 1893 ο συνθέτης αρ-χικά σύνθεσε τέσσερα τραγούδιαεμπνευσμένα από το ομότιτλο παρα-μύθι αλλά σύντομα αντιλήφθηκε ότιτο υλικό ήταν ιδανικό για μία όπερατην οποία ο Στράους χαρακτήρισεlaquoαριστούργημα υψηλής ποιότηταςπρωτότυπο και καινοτόμοraquo

η γοητευτική ιστορία του χένσελ καιτης γκρέτελ ξεδιπλώνεται μέσα απόδυναμική ενορχήστρωση και χαρα-κτηριστικά μουσικά θέματα ενώ ταπαιδικά τραγούδια οι χοροί οι σκη-νές σε ειδυλλιακά δάση τα ξωτικά καιοι νεράιδες θα εντυπωσιάσουνόλους τους μικρούς φίλους της όπε-

ρας

10

πάμεθέατρο

επιμέλεια - Μαρία Ροδοπούλου

θέα

τρο Σκηνοθεσία Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικά-κοστούμια αφροδίτη Κουτσουδάκη

Τους ρόλους ερμηνεύουν Λήδα Πρωτοψάλτη

Θανάσης Παπαγεωργίου νίκη χαντζίδου ευδοκία

ςουβατζή εύα Καμινάρη Δημήτρης Θεοδώρου

Βάσω Ορκοπούλου

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

11

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrθ

έατρ

ο

ΘεσσαλονίκηΚρατική Ορχήστρα 21-23 Δεκεμβρίου

χριστουγεννιάτικη συναυλία στις 21και 23 δεκεμβρίου (συμπαραγωγήκοΘ-οΜΜΘ) υπό τη διεύθυνση τουαντρέα Πεσταλόζα και το ορατόριοτων χριστουγέννων του γιόχαν Σε-μπάστιαν Μπάχ ενώ η Πρωτοχρονιά-τικη συναυλία (Σάββατο 1ιανουαρίου) περιλαμβάνει Μιούζικαλη κοΘ θα ερμηνεύσει σκηνές καιτραγούδια από διάσημα μιούζικαλόπως το West Side Story του ΛεονίντΜπέρνστάιν Porgy and Bess τουγγκέρσουιν The sound of musicτοπ φάντασμα της όπερας κα

Μέγαρο Μουσικής ΑθηνώνΤόσκα τζιάκομο Πουτσίνι 16012011 - 25012011η Φλόρια τόσκα διάσημη τραγουδί-στρια όπερας είναι ερωτευμένη μετον ζωγράφο Μάριο καβαραντόσσιο Σκάρπια αρχηγός της αστυνο-μίας συλλαμβάνει τον καβαρα-ντόσσι που παρείχε άσυλο σε ένανπολιτικό φυγά Όταν η τόσκα εκλιπα-ρεί τον Σκάρπια να απελευθερώσειτον εραστή της εκείνος δέχεται αλλά υπό έναν όρο να υποκύψει στις σε-

ξουαλικές του ορέξεις η τόσκα συμ-φωνεί να ενδώσει στον Σκάρπιαωστόσο την κρίσιμη στιγμή τον εκδι-κείται Όμως ο καβαραντόσσι δενγυρνά στο πλευρό της ποτέ πιαhellip

στο υπόγειο του BIOSΠειραιώς 84

στον ΚεραμεικόΝΟ Im not scared

To νο Im not scared είναι μια ιστο-ρία θανάτου που ένας άντρας καιμια γυναίκα παρουσιάζουν μπροστάστα μάτια των θεατών Πρόκειται γιαένα μακάβριο παιχνίδι που διαδρα-ματίζεται επί σκηνής (για την ακρίβειαστη μακρόστενη αίθουσα ενός υπο-γείου) μέσω του οποίου τα πρό-σωπα της ιστορίας προσπαθούν ναξορκίσουν τους φόβους τουςη αρχική σκηνή περιστρέφεται γύρωαπό ένα σκηνοθετημενο ατύχημαγύρω απ αυτό παρουσιάζεται μιασειρά εικόνων όχι με ρεαλιστικό -αναπαραστατικό τρόπο αλλά με μιασυνειρμική παράλογη διαδοχή ηοποία παραπέμπει σε σκηνικό εφιαλ-τικού ονείρου

οι θεατές εδώ δεν παίρνουν απλά τορόλο κάποιου που παρατηρεί απόαπόσταση ασφαλείας αλλά γίνονταικατα κάποιο τρόπο μάρτυρες εφό-σον έρχονται σε πολύ κοντινή επαφήμε τα γεγονότα που συμβαίνουν επίσκηνής

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

12

μο

υσ

ική

Οι χερουβείμ διανύουν μια 16χρονηδιαδρομή στα μουσικά δρώμενα κρα-τώντας επιμελώς αποστάσεις από τιςντιρεκτίβες της μουσικής βιομηχα-νίας Με μοναδικό γνώμονα την πη-γαία ποιητική και μουσικήδημιουργία ακολουθούν το δικό τουςμονοπάτι χαράζοντας μικρά σημάδιαστην πορεία τους Το project 22 αποτε-λεί ένα πειραματικό εγχείρημα τωνχερουβείμ ενταγμένο στο ύφος και τησυνέπεια του συγκροτήματος Πρώτααπό όλα γιατί η κυκλοφορία του έρχε-ται σε 10rsquorsquoιντσο βινύλιο δημιουργώ-ντας μια αναχρονιστική σχέση με τοπαρόν Παράλληλα εμπεριέχει εναλ-λακτικές εκτελέσεις κομματιών πουείχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας όλααυτά τα χρόνια όπως laquoθα πνιγεί τοκαλοκαίρι στη βροχήraquo Στο δίσκο αυτόολοκληρώνεται η περιπέτεια τουlaquoσυνδρόμουraquo η οποία ξεκίνησε με τοdemo του 1995 και συνεχίστηκε στησυλλογή του ldquoRock Newsrdquo Επίσης οιενορχηστρώσεις κάποιων τραγουδιώνέχουν σχεδιαστεί σε μινιμαλιστικέςφόρμες αντανακλώντας μια διαφορε-τική προσέγγιση όπως το laquo1505raquo ή το

laquoμωρό μουraquo Άλλωστε τα δύο αυτάτραγούδια είναι μια πρόγευση καθώςη κυκλοφορία αυτή λειτουργεί ως προ-πομπός και συμπληρωματικά μιαςπιο ολοκληρωμένης δουλειάς όπουσυμπυκνώνονται οι αναζητήσεις τηςμπάντας μετά από πενταετή απουσίααπό τη δισκογραφία Στη νέα αυτήδουλειά οι χερουβείμ δεν εστιάζουνστο λυρισμό και τα σκοτεινά μονοπά-τια του παρελθόντος αλλά επεξεργά-ζονται την έλξη της μπάντας με τοgarage και τις post punk αποχρώσειςΣε αυτό το ύφος κινείται και το laquoΣάβ-βατο βράδυraquo σε ποίηση Κ Καρυω-τάκη και αποτελεί το σημείο πουσυνδέει τον ήχο των χερουβείμ τωνδύο εποχών Συχνά στο έργο αυτόφλερτάρουν με το χάος και μια εξεζη-τημένη ανισορροπία καταδεικνύο-ντας την τάση των χερουβείμ γιασύζευξη ετερόκλητων στοιχείων στημουσική τους Παρότι το project 22 πα-ραμένει μια προσωπική εργασίαεντούτοις χαρακτηρίζεται από την πο-λυσυλλεκτικότητα των συντελεστώνΜια ακόμα ιδιομορφία αποτελεί καιότι πολλά σημεία έχουν αφεθεί στησφαίρα του τυχαίου αντικατοπτρίζο-ντας τη έφεση των χερουβείμ για τηναξία του ακατέργαστου του μη επιτη-δευμένου Οι χερουβείμ επιδιώκουννα αποτυπώσουν τις περιπέτειες τουςσε μια πόλη που laquoφυτρώνουν δέντραπλάι στα σύρματα που τις ζωές μαςφυλακίζουνhellipraquo

ΧερουβείMproject 22

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

13

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

μικ

ρό

ς θ

ερισ

τής

μο

υσ

ική

Δισκογραφία

Οι Χερουβείμ σχηματίστηκαν το Σε-πτέμβριο του 1994 έχοντας στο ενερ-γητικό τους πέντε δισκογραφικέςδουλειές και πλήθος συναυλιών Συ-νοπτικά αναφέρουμε παρακάτω τιςδραστηριότητες τους1995 Demo Tape - laquoΘεών Σημάδιαraquo 1996 συμμετέχουν στη laquoΣυλλογή μεελληνικά συγκροτήματα Νο1raquo τηςLive Records με το τραγούδι laquoτουέρωταraquo1998 CD album laquoΘεών Σημάδιαraquoαπό την Next Records 1999 Ζωντανή ηχογράφηση του κομ-ματιού laquoΦθοράraquo στον συναυλιακόχώρο του Ωδείου Νίκου Τουλιάτουτο οποίο θα περιληφθεί στο 4πλοCD με τίτλο laquo1ο Δεκαήμερο συνά-ντησης Νέων Μουσικών laquoγια λογα-ριασμό της Γενικής ΓραμματείαςΝέας Γενιάς 2001 CD album laquoΗ πιο όμορφη στιγμήστους αιώνεςraquo από την Wipe OutRecords2002 Συμμετοχή στη συλλογή RockNews με το τραγούδι laquoΣύνδρομοraquo2005 CD album laquoΚυτταρική εξίσωσηraquoαπό την Wipe Out Records2010 10΄΄ βινύλιο laquoproject 22raquo από τηνWipe Out ndash E952

httpgrheediacomxerouvim

xerouvimsodeia

Θυμάσαι

Φέτος τα Χριστούγεννα προσέ-φερα κι εγώ ένα γεύμα σε laquoκά-ποιοraquo φουκαρά Του έδωσα και τοπαλιό μου σακάκι Πήγα και στηνΕκκλησία κάθισα σε μια άκρη καιπροσπάθησα να κάνω το σταυρόμουhellip laquoδε θυμάμαι να κάνω τοσταυρό μουraquo μονολόγησα

Μια κυρία με κοίταξε περιπαι-κτικά Αισθάνθηκα τόσο παράται-ρος Τα βλέμματα των ανθρώπωνάρχισαν να με πνίγουν Σηκώ-θηκα βιαστικά άνοιξα την πόρταάτσαλα και έφυγα

Βγαίνοντας είδα το φουκαρά ναφορά το σακάκι μου και να ζητια-νεύει laquoΠού πας γεννήθηκεraquo μερώτησε Δεν του έδωσα σημασίαΣυνέχισα να προχωράω σα ναμην υπήρχε laquoΔε θυμάμαι ποιοςγεννήθηκεraquo μονολόγησα

Μπατίστας Μαλαματένιος

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

14

φω

τογ

ρα

φία

φωτοΠαλαιοπωλείον

1

2

3

4

1 το Παλαιό ρολόι ήταν στην γωνία ακτής Μιαούλη Βασ γεωργίου εθν αντι-στάσεως ακτή Ποσειδώνος2 οι αφετηρίες του 5ου κτεΛ για Παλιά κοκκινιά Άσπρα χώματα και γ νε-κροταφείο βρίσκονταν στην οδό εθνικής αντιστάσεως 3 Παλιά καφενεία στον Πειραιά4 Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς πριν από πέντε δεκαετίες

εν Πειραιεί

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

15

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrά

νευ

αιτ

ίας

ισχυ

ρισ

μο

ί

3

4

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

16

μια

χρ

ιστο

υγ

ενν

ιάτι

κη ισ

τορ

ία

Κάθε φορά που μπαίνει ο Δεκέμβρηςτο μυαλό μου γυρνά χρόνια πίσω σταΧριστούγεννα που πέρασα ως παιδίΜια ασυνείδητη στροφή σε χρόνιαπου πολλοί θα έχουν να θυμούνται ωςχρόνια ξεγνοιασιάς και ανεμελιάςΆλλοι πάλι όχι Το σίγουρο όμωςείναι πως στις γιορτές όπως κι αν βιώ-νεις τα Χριστούγεννα σπίτι σου ήμέσα σου η πόλη ακολουθεί το δικότης μαγευτικό εορταστικό ρυθμόΑδιαφορεί για το δικό σου ρυθμό τιςπίκρες ή τις έγνοιες έχει κι εκείνη δι-καίωμα στο δικό της πανηγύρι χαράςΟι πλατείες με τα στολισμένα έλαταοι ολοφώτεινες βιτρίνες τα κάλαντακαι οι ύμνοι απ τα μεγάφωνα λίγεςεικόνες απ τις μέρες που η πόλη βάζειτα γιορτινά της

Ο νους μου κατακλύζεται απο μνή-μες Χριστουγέννων στην αρχή τηςεφηβείας Ίδια δέντρα λάμπες χρυσάκαι μεγαλόπρεπα χρώματα Ήμουν 13χρονών Πλέον παλικαράκι Είχα αρ-χίσει ήδη απ το καλοκαίρι να κυκλο-φορώ να αργώ κάπου κάπου ταβράδια να ονειροπολώ Ψηλός είχακιόλας φτάσει σε ύψος τη μάνα μουξανθός στα χρώματα του πατέραμου Έτσι μου είπαν Γιατί εγώ δεν τονγνώρισα Στην πραγματικότητα δενμπορώ να τον θυμηθώ πέρα απο μιασκηνή θολή τα πρωινά στην αγκαλιάτου ως νήπιο περιμένοντας το σχο-λικό Τίποτ άλλο Ήμουν μόνο τεσσά-ρων χρονών όταν έφυγε Ιούλης του74 Από τους πρώτους που κατατά-χθηκε στην Εθνική Φρουρά Ένα δύοτηλεφωνήματα μετά τις δυό πρώτεςμέρες κ ύστερα τίποτα Κανένα νεό-τερο Μας είπαν laquoΑγνοούμενοςraquoΆνοιξε η γης και τον κατάπιε

Οικογένεια από τότε η μάνα ο παπ-πούς και η γιαγιά Χριστούγεννα εμείςοι τέσσερις μα πέντε πιάτα στο τρα-πέζι Το πέμπτο για εκείνον Στηναρχή εγώ το έβαζα το γιορτινό τουσερβίτσιο με την ελπίδα να μπει στοδωμάτιο να με δει να τον περιποιού-μαι Αργότερα εγώ ήμουν που τοέβγαζα όταν πλέον είχα κουραστείνα σκέφτομαι ldquoΤώρα θα μπειrdquoΠάντα θυμάμαι λέγαμε laquoΚαι του χρό-νου μαζί με τον πατέραraquo laquoστη βασι-λόπιτα το κομμάτι του πατέραraquo Ηευτυχία μας σε χρόνο μελλοντικό Τάλλα Χριστούγεννα κι αν όχι τ άλλατα παράλλα Κάποτε θα λέγαμε laquoΝατα ευτυχισμένα Χριστούγενναraquo Γιαυτά ζούσαμε

εύχομαι τα επόμεναΧριστούγεννα να

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

17

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ια χ

ρισ

του

γεν

νιά

τικη

ιστο

ρία

Τα παιδικά Χριστούγεννα ήταν γιαμένα διπλή ζωή Η μιά έξω με χαρέςφωτογραφίες απ τη φάτνη της κε-

ντρικής πλατείας κάλαντα και μπο-ναμάδες Μα μέσα σπίτι μας η χαράήταν πάντα σε αναμονή Σε αυτό δενδιέφερα πολύ από τ άλλα παιδιά Οισυμμαθητές μου που είχαν οι περισ-σότεροι τους πατεράδες τους τις οικο-γένειές τους ζωές ευκατάστατεςπάντα κι εκείνοι έκαναν όνειρα για ταεπόμενα Χριστούγεννα Για νέες αγο-ρές νέα ταξίδια καινούρια ρούχα ήπαπούτσια Πατέρας όμως αντί γιαπαπούτσια δεν είναι ίδια υπόθεσηΒλέπεις σπίτια εξωτερικά στολισμέναστις γιορτές με κάθε λογής πλουμί-δια σε σημείο υπερβολής πολλέςφορές Κι όμως μέσα τους κρύβουν τηδική τους ιστορία τη δική τους τραγω-δία Ώρες ώρες νιώθω πως οι γιορτέςείναι η τεχνητή μας ψυχοθεραπείαΑπαλύνουν τον πόνο μας την υπο-ταγή μας στη συνήθεια στη ρουτίναμε δώρα ευχές επισκέψεις Στηνπραγματικότητα ωστόσο ξέρουμεπόσο απραγματοποίητες μένουν όλεςαυτές οι ευχές Γι αυτό κάνουμε τιςίδιες κάθε χρόνο

Για μένα είναι σίγουρο πως πια Χρι-

στουγεννιάτικα κάλαντα και μπονα-μάδες δεν θα έφερναν ποτέ απαντή-σεις συμβιβασμού Είτε ζούσε οπατέρας είτε όχι η ζωή με καλούσεπλέον να παλέψω όχι με τα συναι-σθήματά μου αλλά για την επιβίωσήμου Καλώς ή κακώς όταν το πρωτο-χρονιάτικο λαχείο σου μέλλει να ωρι-μάσεις απότομα μαθαίνεις ναεκτιμάς τα βασικά Την οικογένειαόποια κι αν είναι αυτή την προστασίαμιας στέγης πάνω απ το κεφάλι σουτους λίγους μα τόσο οικείους φίλουςΑυτό είναι το δώρο Δεν χρειάζεταιστον καθένα από μας μια προσωπικήτραγωδία για να μάθει να εκτιμάαυτά τα απλά Απλά τα εκτιμάς Αυτόείναι όλο

Παναγιώτης Φερεντίνος

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

18

στα

υρ

ικο

ί διά

λο

γο

ι

Οι εκκλησίες είναι ψηλές για να δια-κρίνονται από μακριά αλλά και γιανα εκφράσουν το σεβασμό του αν-θρώπου προς το Θεό Χρειάζεται όμωςο Θεός μεγαλόπρεπα χτίσματα σανπροσφορά Μπορεί να πει κανείς ότιείναι ψηλές και μεγάλες για να χωρέ-σουν τα σώματα των πιστών στο δά-πεδο και τις ψυχές στα ψηλότερα μέρητου ναού Εκεί όπου ενώνονται όλες οιψυχές που εκκλησιάζονται μαζί κατατη διάρκεια της θείας λειτουργίας Δεννομίζω όμως πως ισχύει ότι το μεγα-λύτερο είναι πάντοτε καλύτερο καιπιο ευρύχωρο Αντίθετα μάλιστα θαλεγαΣτην εκκλησία πολλά πράγματα λο-

γικά αναιρούνται Και αντικαθίστα-νται με υπέρλογα και υπερβατικά Οουρανός έχει άλλες διαστάσεις που τολογικό του γήϊνου ανθρώπου αδυνα-τεί ν αντιληφθεί σ όλο του το μέγε-θος

Όταν όμως αφήσεις την ψυχή σου ναενωθεί εκεί ψηλά απ τα ανθρώπιναύψη με τις υπόλοιπες ψυχές που εκ-κλησιάζονται μαζί σου τότε και ταυψηλά αντιλαμβάνεσαι και τα ουρά-νια κατανοείς χωρίς να περιφρονείςτα γήινα Εφ όσον αυτά ακόμα σε κα-θορίζουν ως πρόσωπο Αυτό μπορείνα συμβεί σε οποιοδήποτε άνθρωποτο θελήσει και μέσα σ οποιοδήποτεχώρο που αποπνέει ταπεινότητα καικαρδιακή προσευχή Όπως δηλαδή γι-νόταν στις πρώτες εκκλησίες μέσαστις κατακόμβες Εδώ για ποιο ύψοςνα μιλήσουμε Μέσα σε βαθειά σκαμ-μένα λαγούμια Η μέσα στο σπήλαιο

της Βηθλεέμ Η μέσα στο σκοτεινότάφο της Αναστάσεως Η μέσα στιςφυλακές των μαρτύρων

Όσο κι αν υψώνουμε ναούς στα ου-ράνια Και καμπαναριά Κι αρχιτεκτο-νικά καλλιτεχνήματα Καικαλλίφωνες ψαλμωδίες Και σπου-δαία θεολογικά κηρύγματα Και αρι-στουργηματικά ενδύματα Καιανεκτίμητα σκεύη Και χρυσοπήκιλ-τες στολές Και όσο μεγαλύτερες πε-ριουσίες αφιερώνει κανείς στηνεκκλησία ο Θεός δεν αναπαύεται πε-ρισσότερο από μια καρδιακή προ-σευχή και από την αγαπητικήσυνάντηση των ψυχών εκεί πάνω απτα γήινα όσο ακριβά κι αν είναι χτί-σματα Γιατί αυτό είναι που διακρίνε-ται από πολύ μακριά κι απ΄ όλουςτους ανθρώπους Η προσευχή

Μην υψώνετε Ναούς Προσευχή Υψώνετε

π αλέξανδρος Μιχαλόπουλος

Εκκλησάκι στη Σάμο

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

19

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrει

κασ

τικά

MARk ROthkOανάγκη ευαισθητοποίησηςΜε την πρώτη ματιά οι πίνακές του δεν προκαλούν

τίποτα παραπάνω από απορία στον μη ευαισθητο-ποιημένο θεατή στην πραγματικότητα όμως ο καλ-λιτέχνης προσκαλεί το θεατή να κάνει ένα ταξίδιμέσα στον κόσμο του καμβά laquoΟ θεατής πρέπει νακινείται με τα σχήματα του καλλιτέχνη μέσα καιέξω κάτω και πάνω διαγώνια και οριζόντια πρέπεινα καμπυλώνει γύρω από τις σφαίρες να διέρχεταιμέσα από τούνελ να γλιστράει από κατωφέρειεςμερικές φορές να πραγματοποιεί έναν εναέριο άθλοπετώντας από το ένα σημείο στο άλλο που τον έχειπροσελκύσει ένας ακαταμάχητος μαγνήτης διάμέσου του χώρου μπαίνοντας σε μυστηριώδεις εσο-χές και αν ο πίνακας είναι επιτυχής να το κάνει σεποικίλα και συναφή διαστήματα Το ταξίδι αυτόείναι ο σκελετός το πλαίσιο της ιδέαςraquo

Λόγος γίνεται για τον ζωγράφο Mark Rothko ο οποίος γεννήθηκε στις 25 Σε-πτεμβρίου 1903 στην Λετονία και αυτοκτόνησε στις 25 Φεβρουαρίου 1970 Γνω-στός ως laquoαφηρημένος εξπρεσιονιστήςraquo όπως έλεγε ο ίδιος δεν ζωγράφιζεαντικείμενα αλλά ιδέες Έχοντας ριζοσπαστικές πολιτικο-κοινωνικές αντιλή-ψεις διέφερε από τους υπόλοιπους ομόθρησκούς του εβραίους που ήταν είτεδικηγόροι είτε χρηματιστές εξελίχθηκε σε καλλιτέχνη που εκτίναζε μιαέκρηξη συναισθημάτων στον καμβά του Ήθελε οι θεατές να αισθανθούν τηντραγικότητά που προσπαθεί να τους περάσει διαφορετικά η δουλειά του θαήταν για αυτόν ανούσια και χρησιμοποιούσε ως μεταφορέα της συγκίνησηςκατά κύριο λόγο το κόκκινο χρώμα που τον συναρπάζει Οι φίλοι του έλεγαν για αυτόν ότι ήταν ένας άνθρωπος ανήσυχος δύσκολος

και οξύθυμος Στο τέλος έχοντας αρρωστήσει είχε καταντήσει άκαμπτος καιείχε χάσει την έμπνευση και το πάθος του και για αυτόν το λόγο ήρθε και η αυ-τοκτονία σα μια τελετουργία θυματοποίησής του Τα έργα του έχουν σημαντική εμπορική αξία Το 2003 ένα έργο του Homage toMatisse του 1953 πωλήθηκε 224 εκ δολ και ακολούθησε ένα άλλο με τίτλοWhite Center (Yellow Pink and Lavender on Rose) το 2007 με τιμή 728 εκ δολσπάζοντας κάθε ρεκόρ πώλησης σε πλειστηριασμόΟ Σταμάτης Φασουλής αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το έργο laquoΣτο κόκκινοraquoτου συγγραφέα Τζον Λόγκαν προσπαθώντας να δώσει μια γεύση από μια δύ-σκολη περίοδο της ζωή του Ρόθκο

ελένη κοντοράβδη

Lig

ht

Re

d o

ve

r B

lac

k -

19

57

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

20

λο

γο

τεχν

ία

Νύχτα σε συνάντησαΣαν πρώτο ραντεβού εξ αρχής ερωτικό μια νύχτα όμορφη που μοσχοβολούσε

θάλασσα Σε ένα ιδρωμένο λιμάνι γεμάτο κόσμο Ξεχώριζες από μακριά Θελ-κτική μάγισσα αιώνια ερωμένη έτοιμη να ξεμυαλίσεις έναν ακόμα ταξιδευτήΝα τον κάνεις κι αυτόν δικό σου όπως τόσους άλλους

Πικάντικη η πρώτη γεύση που μου έδωσες πρώτο δειλό φιλί ιστορίας πουακόμα χορεύει στον ουρανίσκο μου Κι όταν ύστερα με κοίμησες στην αγκαλιάσου ο ύπνος ήταν τόσο ελαφρύς σαν τη δροσερή πνοή σου που το κορμί μουχαϊδευε ως το πρωί

Τα βράδια μείναν δίχως όνειρα όσο ήμουν κοντά σου Γίναν οι μέρες όνειραζωντανά και χειροπιαστά Όνειρα αληθινά όταν τα μάτια μου άνοιγα και μεπερπατούσες σε δρόμους χιλιοδιάβατους που μου ψυθίρισες όμως μυστικά πωςφύλαγες μόνο για μας Απ τον Τοπανά και το Καστέλι ως της Άμμου την Πύληκαι την Χαλέπα παρακάτω παντού ήσουν έρωτας οπτασία που γέμιζε φωτιάσιγά σιγά τις φλέβες μου

Πολλοί θέλησαν να σε αποκτήσουν να σε κατακτήσουν εσένα του Μίνωατην ευλογημένη εγγονή Για να προσφερθούν αυτοί αιχμάλωτοι να κατακτη-θούν οι ίδιοι τελικά από σένα και να αφήσουν σημάδια παντοτινά κι ανεξίτηλαεπάνω σου Όλοι κατέθεσαν στην ομορφιά σου ένα κομμάτι από τον εαυτότους Και τα σημάδια αυτά είναι πολλά στο πρόσωπό και το κορμί σου που υπε-ρήφανα φωνάζουν και προειδοποιούν ldquoέζησαrdquo και ldquoποθήθηκαrdquo Σαρακηνοί και Βενετοί Τούρκοι Ρωμαίοι κι Έλληνες γίναν θυσία γι αυτή την

μοναδική αύρα αρμύρας απ την καθάρια σου θάλασσα που απ το λιμάνι σουφτάνει ως πέρα από τα τείχη Που ανακατώνεται με το γιασεμί το δενδρολί-βανο και τη γαρδένια που οι δρόμοι σου αναβλύζουν Μαζί με τον ιδρώτα καιτο αίμα στα φρούρια και τις τάφρους όλων όσων σε είχαν και όσων με τόσοπάθος σε διεκδίκησαν

Από του Κύδωνα τις μέρες χρόνια χιλιάδες κόσμος μυριάδες σε ναούς καιεκκλησιές σε τζαμιά και συναγωγές πολλοί Θεοί λατρεύτηκαν εδώ πολλέςτης πίστης οι γωνιές που θυμιάματα ακόμα μυρίζουν Θρύλοι και ιστορίες ζωντανεύουν στα στενά σου τα σοκάκια που με σεβασμό

διαβαίνω και από των πέτρινων σπιτιών τις πόρτες τις παλιές τα σφαλιστάπαντζούρια θαρρείς προβάλουν στρατιώτες και κουρσάροι κουρασμένοι άν-δρες ηλιοκαμμένοι και κυράδες δούλες κι αρχόντισσες των παιδιών σου οι μή-τρεςΌτι για σένα μου είχαν πει πριν σε γνωρίζω ήταν λίγο τόσο λίγο μα τους κα-

ταλαβαίνω Πως να κλειστείς σε λέξεις πως να χωρέσεις σε εικόνες απλές πουμονάχα μεταφέρουν μια στιγμή όταν εσύ αιώνες κουβαλάς στην ακούραστηράχη σουΝυχτα σε άφησα

στου Μίνωα την εγγονή

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

21

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ία

Μια νύχτα στενάχωρη με κρύο κι υγρασία Σου είπα ldquoφεύγωrdquo κι εσύ χαμογε-λώντας σίγουρη πιά έλεγες ldquoτώρα δεν φεύγεις δε μπορείς έτσι απλά εγώ δελησμονιέμαι Θα ρθεις ξανά για να με βρείς Ναι το ξέρω πάλι θα έρθειςrdquo

δημήτρης νίκου

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε υπάρχει ποτέ ένα γιατίΝομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί σα να `ναι εγκλωβι-σμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο το χέριπου κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπο-λογιστήΤότε τι φυλακίζει τα λόγιαΕίναι το ανεκπλήρωτο του καθένα τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωποπου ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτοκαι να θαφτεί Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο ένα διαφορετικό τρόπο νασυμβαίνουν τα πράγματα Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσεςκαι οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να πε-ριγράψουν το μέσα μας εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα τηςlaquoενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας raquo όλων των ανθρώπωνΌλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώστη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του1930 γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο φυλακίστηκαν και διώ-χθηκαν ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους Τι νανουρίσματα μπορούσανάραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα Τι παραμύθιαμπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα Ποια τραγού-δια στο γάμο ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσαΑπόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσ-σας που δε ειπώθηκε που δεν εκφράστηκε γιατί το κρατητήριο και το ρετσι-νόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή τη κομμένη γλώσσα να ζητάπάντα πάντα να εκφραστείΑλλά κι όλοι εκείνοι που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης τιπράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου που παίρνει εικόνεςήχους χρώματα μυρωδιές αναπολήσεις μνήμες επιθυμίες ιδανικά καιόνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει νατα αποκρυπτογραφήσει Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει Δημιουργεί ένα δικό του φαντα-στικό κόσμο που τον παίρνει στα σοβαρά τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχικήενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα Αυτό τον κόσμοτον βιώνει σα να είναι και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση που του προ-καλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων όταν τον απελευθέρωνε από τη

Γιατί γράφω άραγεlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo Χαίντερλιν

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

22

λο

γο

τεχν

ίαή

ξερ

ες ό

τι

βαριά πραγματικότητα των ενηλί-κων Η ποίηση δηλ για το ποιητήείναι ένας μεταβατικός χώρος πουαν ήταν πραγματικός δεν θα προ-καλούσε τόση ευχαρίστηση γιατίοι συγκινήσεις και τα συναισθή-ματά του δεν θα έβρισκαν πεδίοέκφρασης Όμως το θέμα για τον ποιητή ή γιατον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τε-λειώνει μόνο στο να εκφράσει Δεντου αρκεί Δίνει μια επιταγή επι-κοινωνίας σε κάθε παραλήπτη καιπεριμένει εκείνη την άγια στιγμήτην άγια ώρα που ο Άλλος θα μπο-ρεί να επι-κοινωνήσει μέσα από ταδικά του λόγια τα δικά του συναι-σθήματα Να συγ-κοινωνήσει τοδικό του λόγο ύπαρξης δείχνο-ντας μια άνευ όρων πίστη στηνεπικοινωνία μέσω της γλώσσαςΓιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει Γιατί είναι ο καθρέφτης μας είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πά-ρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή του καλλιτέχνη δίνει το χέρι καιαπλώνει γέφυρες επικοινωνίας για να διαβούμε απέναντι να σπάσουμε ταφράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερ-μηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγα-λύτερη ευρύτητα με μεγαλύτερη ευρυχωρίαlaquoΜε την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γηraquo ανα-φέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτηγη θα πάψει να υπάρχει όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος

ευγενία Βογιατζή

Το Beetle είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της VW και

αυτό που την έκανε γνωστή σε όλη την Ευρώπη και

αργότερα στον κόσμο Το Beetle σχεδιάστηκε από

τον Ferdinand Porsche ο οποίος αργότερα άνοιξε

την ομώνυμη δικιά του εταιρείαΠρακτικό και

όμορφο πρωτοφτιάχτηκε το 1938 αλλά η επιλογή

μας είναι το κάμπριο που βελτιώθηκε από τον οίκο

Karmann και κυκλοφόρησε το 1949

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

23

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrλο

γο

τεχν

ίαxρ

ον

ικό

19

09

- 19

20

Με λεμόνιΟ συγγραφέας περί ου ο λόγος απο-

φάσισε να γράψει όλα του τα έργα μεμία πένα βουτηγμένη στο λεμόνιΈτσι που στο τέλος της ζωής του βρέ-θηκαν στην βιβλιοθήκη του γύρω στιςέντεκα χιλιάδες λευκές σελίδες Κά-ποιος έπρεπε να ρίξει φως στο μυστή-ριο αυτό

Ακίνητη περιουσίαΕυτυχώς η τύχη μου άλλαξε μετά

από το άνοιγμα της διαθήκης του μα-καρίτη του μπάρμπα μου Πόσα δενείχε ο εξηνταβελόνης Δεκαπέντε δια-μερίσματα στο κέντρο της Θεσσαλο-νίκης Αλλά κι εγώ δεν πήγα πίσω σεευφυΐα και επιχειρηματικό δαιμόνιοΤα νοίκιασα όλα νοίκιασα μαζί καιδικό μου σπίτι και τώρα κοιμάμαι ζά-πλουτος στα παγκάκια

γιώργος αγγέλης

Η Μαρία Ροδοπούλουεπανέρχεται στα decks μεμουσική απ όλο τονκόσμο Ταξιδέψτε μαζίτης μέσα από την εκπο-μπή Πολιορκίες στονκόσμο της Τέχνης τηςΠοίησης και Λογοτεχνίας

κάθε Δευτέρα9 με 10 το βράδυ

στο Smutradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcomradio-smutcom

ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ελλάδα της Μεγάλης ΙδέαςΕνώ η ελληνική πραγματικότητα γνωρίζει μια δυναμική αναβίωση των μεγα-

λοϊδεατικών οραμάτων ο Καζαντζάκης προσπαθεί να οργανώσει τη ζωή τουκατά τα συνηθισμένα πρότυπα Από τον Απρίλιο του 1910 εγκαθίσταται στηνΑθήνα και λίγο αργότερα ξεκινά η συμβίωσή του με τη Γαλάτεια με την οποίαθα στεφανωθεί ενάμισυ χρόνο αργότερα Το πρόβλημα του βιοπορισμού παραμένει έντονο Ο συγγραφέας δεν αποδέ-χεται το διορισμό του στη θέση του γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας καιπροσπαθεί να εξασφαλίσει ένα εισόδημα ως μεταφραστής ή επιδίδεται σε ποι-κίλες επιχειρήσεις Στους Βαλκανικούς πολέμους κατατάσσεται ως εθελοντήςκαι υπηρετεί στο ιδιαίτερο γραφείο του πρωθυπουργού Ελ Βενιζέλου Η γνωριμία του με τον Σικελιανό το 1914 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο πνευματι-κών αναζητήσεων Οι δύο φίλοι μελετούν μαζί και περιηγούνται την ΕλλάδαΑπό το φθινόπωρο του 1917 μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 ο Καζαντζάκης τα-ξιδεύει στην Ελβετία Λίγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίζεται γε-νικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως και εργάζεται για τονεπαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

24

μετ

αφ

ρά

σει

ς

Μόλις έφτασα στα εφτά μου χρόνιαο πατέρας μου μου είπε να πάω στογραφείο τουlaquoΆκου μεγάλε γιε μου μου είπε σή-μερα έφθασες στην ωριμότητα Είναικαιρός να σου μάθω τη ζωή Ξέρω ότιεδώ και λίγο καιρό σκέφτεσαι κάποιαπράματα τα οποία σε βασανίζουνσυχνά Όχι μη διαμαρτύρεσαι Είναιεντελώς φυσιολογικό και δεν πρέπεινα ντρέπεσαι γιrsquoαυτό Κι εγώ θα σαςφέρω στη επαφή Να μην την τρομά-ξεις προπαντός και να μάθεις να συ-γκρατείς τις παρορμήσεις σου Άσε ταπράματα ναrsquoρθουν σταδιακά Με τονκαιρό όλα μαθαίνονται ακόμη κιαυτός ο τομέας Αχ κόντεψα να ξε-χάσω κυρίως μην πεις τίποτε στη μη-τέρα σου Δε θα καταλάβει Είναιμυστικό ανάμεσα στους δύο μαςraquoΤην πρώτη φορά ήρθε μαζί μου ο πα-τέρας μου Μου την έδειξε από μα-κριά Μας σύστησε σύντομα και μετάεξαφανίστηκε Πήγαινα να την επι-σκεφτώ κάθε μέρα Δίναμε πάντοτεραντεβού στο σπίτι της έξω απrsquoτοχωριό Στην αρχή ήμουνα ντροπαλόςΔεν τολμούσα να την πλησιάσω ούτενα την κοιτάξω παρά μόνο στα κλε-φτά Εξάλλου νομίζω ότι δεν ήτανεαφελής Μετά από λίγες μέρες πήραθάρρος φαινόταν ικανοποιημένη Στοκάτω κάτω ήταν εκεί για να μrsquoεκπαι-δεύσει Ο πατέρας μου μου την είχεδώσει ήταν το δώρο μου Ήτανε ξα-πλωμένη πάνω στο χορτάρι εντελώςακίνητη Γονάτισα και την άγγιξα μεσεβασμό Δεν ξεχνούσα τις πατρικέςσυμβουλές Ύστερα τη χάιδεψα με ταχέρια μου Δεν έβγαζε άχνα αλλάείμαι σίγουρος ότι επιδοκίμαζε τη συ-μπεριφορά μου Πού και πού νόμιζα D

en

is

Em

ori

ne

ηώ

ριμ

ηη

λικ

ία

ντέν

ις ε

μο

ρίν

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

μάλιστα ότι την άκουγα να αναστε-νάζει Ο πατέρας μου δε μου έκανεερωτήσεις Θαύμαζα τη διακριτικό-τητά του Με παρατηρούσε με καλο-προαίρετο ύφος Μου άρεσε ησυνενοχή μαςΜια μέρα όμως άκουσα ξεφωνητά Ημητέρα μου το είχε μάθει ποτέ δενέμαθα πώς Πλησιάζοντας χωρίς καννα με δουν την άκουσα καθαρά Φώ-ναζε στον πατέρα μου laquoπώς τόλμη-σες να το κάνεις Να ταράξεις τομικρό με τα πράματα αυτά Τις αηδίεςπου δεν είναι της ηλικίας του Δενντρέπεσαι έχει ακόμα καιρό Είναιακόμη παιδίraquo Όλα αυτά Ο πατέραςμου δεν απάντησε τίποτε Η μητέραμου δεν το υπαινίχθηκε ποτέ ξανάαλλά εκείνη τη μέρα αισθάνθηκα ότικάτι είχε σπάσει στη συζυγική αρμο-νία Από τη μεριά μου ξεθάρρευαΤην πρώτη φορά που γδύθηκα μπρο-στά της δεν τόλμησα να κάνω τίποταπερισσότερο Δεν ήθελα να τα χα-λάσω όλα με τη βιασύνη μου ΉμουναναστατωμένοςΤην άλλη μέρα αφού έβγαλα ταρούχα μου ξάπλωσα απαλά πάνωτης Την άρπαξα σφιχτά Η αίσθησηαυτή ήταν καινούργια για μένα Είχατην επιθυμία να χωθώ για πάνταμέσα της Τι όμορφο δώρο που μουείχε κάνει ο πατέρας μου Από εκείνητη στιγμή η ζωή μου άλλαξε πραγμα-τικά Όπως ο πατέρας μου μου επα-ναλάμβανε συχνά είχα γίνει άντραςΠερνούσα ώρες με τη γλυκιά της συ-ντροφιά Μια φορά θαrsquoθελα να μείνωεκεί για μέρες ολόκληρες αν δε μαςείχε ξαφνιάσει η βροχή ξαπλωμένουςτροφερά και σφιχταγκαλιασμένουςστο χορτάρι

Πάντως η σχέση μου με τη μητέραμου είχε αλλάξει Είχε γίνει ξένη γιαμένα Υποπτευόμουν ότι ζήλευε τηνευτυχία μου Συχνά με παρατηρούσεσιωπηλά με λύπη Καμιά φορά μουέπαιρνε τρυφερά το κεφάλι και μετραβούσε πάνω της ψιθυρίζονταςlaquoμικρέ μου καημένε μου μικρέraquoΞέφευγα αμέσως από την αγκαλιάτης με απότομο τρόπο Τι φοβόταν Τιμπορούσε να καταλάβει για τη σχέσημας Μου την είχε δώσει ο πατέραςμου ήταν το δώρο μου Θα με συνο-δεύει όλη μου τη ζωή για να με βοη-θήσει να γίνω άντρας Τι μπορούσε νακαταλάβει η μητέρα μου για τη μετα-μόρφωση αυτή Κανένας δε θα μουτην έπαιρνε Προοριζόταν μόνο καιμόνο για μένα Όλες τις μέρες έξωαπrsquoτο χωριό με περίμενε στο νεκρο-ταφείο ξαπλωμένη στο χορτάριγύμνη καμωμένη με απλότητα καικαλοσύνη Στο κάτω κάτω ήταν η τα-φόπλακα μου

25

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagrμ

ετα

φρ

άσ

εις

απόδοση στα Ελληνικά

Μπαμπάκ Σαντέγκ χαντζάνι

ελλη

νικό

ςκ

ινη

μα

τογ

ρά

φο

ς

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

26

πο

ίησ

η

ΠΠοιητικόςΛΛόγοςόγοςΑγρυπνία

ανεβάζοντας το σκοτάδι σου ένα κλικο κουτσός λοστρόμοςβγήκε από τη σχολική σου κασετίνακόλλησε στον καθρέφτη το πρόσωπό τουίδιο με το ένα τέταρτο του φεγγαριούμια ρεκλάμα του περασμένου αιώναμε μήνυμα ενοχής μισοσβησμένοίσως για το ταξίδι στο St Petersburghπου δεν έγινε ποτέ καθώςη μητέρα σου είχε ξεχάσει το χαμόγελό τηςστο κάτω συρτάρι της κονσόλαςμαζί με την πούδρα tokaloacuten

μετά τη δεύτερη ειδοποίηση του ρολογιούανεβαίνουν τη σκάλα οι ψίθυροι του δάσουςκι η βροχή άλλων ημερώντριποδίζει στην υδρορροήκρατώντας την ανάσα σου μετέωρημπροστά στους προβολείςμέχρι νrsquo ακούσεις τα βήματά σουνrsquo απομακρύνονται στο βάθος του τούνελ

την τελευταία στιγμή δεν πρόλαβεςο δρόμος πέρασε βιαστικάαπrsquo την παιδική σου γειτονιάτραβώντας προς άγνωστη κατεύθυνσημrsquo έναν μοναδικό επιβάτηκοιμισμένο στο πίσω κάθισμα

είναι τόσο επικίνδυνονα μελετάς μιαν άδεια πόληώρα 2 πμ

Βασίλης Πολύζος από το βιβλίο laquoΗλιακό Ποδήλατοraquo Εκδ Μεταίχμιο 2003

Διασχίζοντας σύννεφα

Όπως ήρθα θα φύγωδιασχίζοντας σύννεφα

αφού πρώτα ξορκίσω το φόβοπου σκιάζει τα μάτια σου

και ανάψω το τζάκι εντός σου

Να σε δω να προβάρεις ποιήματα

να μιλάς ζωηρά με το φως τηςαυγής

με το φως της ανάστασης

Όπως ήρθα θα φύγωμrsquo ένα ανθάκι στιλπνό

να φυτρώνει στο μέλλον

Τάκης Τσαντήλας

Ραμμένες Φωνές

Με στόμα ραμμένοδιαβαίνω κόσμους

που ξάφνου φύτρωσανγλώσσες οχιές

Με στόμα ραμμένομιλώ τον πόνο

με την νοηματικήτης ματιάς

Μαρία Ροδοπούλου

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

27

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011sodeiagr

πο

ίησ

η

Μεταμορφώσεις

Σκάζει στο μίσχο το μπουμπούκικι η κάμπια σε πεταλούδα τη μορφή αλλάζειΦιδοπουκάμισο νέο το ερπετό φορείκι απ` τη παλιά του τη στολήξεντύνεταιΜωρό γυμνό στην αγκαλιά κρατώ-το νέο μου εαυτό-που στήθος λαίμαργα ζητά δικό μουΤη σκουριασμένη πανοπλία μουαργά μα σταθερά απεκδύομαικι ευθυτενής σε νέουςπροσανατολισμούς πορεύομαιΠαραδουλεύτρατα σκουριασμένα σίδερα να πάρειςότι ταχιά περνά το φορτηγότης ανακύκλωσηςΤα μπάζα που στα Δέλτα απορρίπταμεστομώνουν τις πλημμυρικέςτων ποταμών ροέςΤέκνο παλιό της ανακύκλωσης εγώστου οικοσυσυστήματος την ισορροπία βιοποίκιλη συμμετέχωμε τις σκουριές μου ως ιπτάμενες τέφρεςλίπασμασε νέων φυτών τις ρίζες εναποθέτοντας

Ευγενία Βογιατζή από το βιβλίο laquoΜικρές Αντιφάσειςraquo 2010

Κριτική

αργά βήματα σε μιαφθηνή κάμαρα

αλλόκοτοι στίχοι γραμμένοιστους τοίχους

και το μυαλό κάτι θυμάται-μα δεν είναι ευτυχία-

και τα χέρια κάπου απλώνονται

-μα δεν είναι στο φως-και το ταξίδι

-άσχημο αντιηρωΐκό άδοξο-θα τελειώσει έτσι

αργάτρομακτικά

καθώς τυλίγεσαι στη κουβέρτα σου

μιαν αυγή του Σεπτέμβρη

κλόουν που ανακάλυψεςτη ποίηση

και περίμενεςνα σε ανακαλύψει

και αυτή

Νίκος Σφαμένος

by T

witc

hyfe

ets

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

28

πο

ίησ

η

Ψεύτικες επιγραφές

Ψεύτικες επιγραφέςΑποτέφρωσαν την αλλαγή

Νόστο και σμύρνα να κλέψωΣτην εικόνα που δάκρυσε

Αγιασμό και προσευχή θαφήσω

Ανάπλαση ερώτων πρωτόπλαστων

Αγνάντεμα μορφών αγγελικών φευγαλέων

Αλλης καλοκαιρινής αίσθησης

Κουνώ μαντήλι μα ποιον να χαιρετήσω

Το τρένο πιότερο περνά τα καλοκαίρια

Κι αφήνει μια μετάλλινη σιωπή στο πέρασμά του

Αλώνει την ύφανση στον αργαλειό

Απολέπιση καταχνιάςΈκθετη στο κενό

Στον αστερισμό του Λύκου

Μουσική πανάρχαια σε νότες αλκοόλ

Κερνώ το καραβάνι άμμο κυανή

Σα πέλαγο βαθύΝα ξαποστάσει

Και η μνήμη λιώνειΑχνίζει

τους διαδρόμους του μυαλούΚαι γίνεται

έρωτας βαθύςΙχνογραφία μέλλοντος

Αννίτα Καροπούλου

Χειροφίλημα

Σού πετάω το γάντι στο στήθοςτρύπιο το χέρι μουαπrsquoτις πολλές χειραψίες- φθαρμένη κολώνα αρχαίου ναού -

Πέρασαν βάρβαροικορμιά γεμάτα πόζα κι εγώ φωτίζω την τρύπα στη μέση

Η ησυχία μνήμες ανείπωτες φυλακισμένες ισόβια για το καλό όλων

Κράτα το γάντιΕπιστροφές δεν γίνονται δεκτές

Ψηλά εκεί στο αέτωμα θεριεύει μες στη τρέλλα το χειροφίλημά σου

Aλέξανδρος Κατσούδας

Παρουσία

Κάθε παρουσία τρέφει μέσα τηςμεγάλα ή μικρά διαστήματα απουσίας-για μελλοντική χρήση-

Της απουσίας τέκνο είναι η παρουσίαπου με τη σειρά της γεννάει πάλι απουσίαΓιατί η γονιμότητα της παρουσίαςδίνει τους εξαίσιους καρπούς της απουσίας

Όταν από την τωρινή παρουσία απουσιάζειο φόβος της ενδεχόμενης απουσίαςη δεύτερη όταν επέλθει εκπλήσσει σε σφοδρότητα

Υπόλογηενώπιον του δικαστηρίου του χρόνουείναι μόνο η παρουσία

Γιάννης Τόλιας

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

29

sodeiagrπ

εζο

πο

ίησ

η

από μηχανής θεός

Θεός απομηχανής - χειρολαβές λέξεων κλειδώνω τα χέρια τεντώνω το κορμίπαίδευση ακόμη σ΄ένα χειμώνα φονικό απλώνω το βλέμμα πίνοντας κατά τουςτρόπους εκμάθησης εφεύρεση δικιά μου νοητική επέκταση για επιστροφή πα-νικού σε αποστολέα ματαιόδοξο και γυρίζω τα βράδια σε δρόμους καχεκτικούςαγκαλιάζοντας κορμιά - σκοπούς ηδονών να γίνει το θαύμα επιμηκύνω ταγράμματα να λυτρώσω από χάος που άρμεξε την παιδικότητα στο βασίλειο κα-τασκευασμένων οργασμών που το μέταλλο πληρώνει νωθρό μάτι με δάκρυκρυμμένο μένω στα κορίτσια που γέμισαν - κορίτσια - βαγόνια σε υπερσύνοραταξίδια σε ένα λεπτό και κάποια δευτερόλεπταΨάχνω τα γράμματα με τ ακροδάχτυλα φράγματα αγγίζω λυγμών αιώνιωνμέσα στους καπνούς και τις αλκοολικές ανάσες που θαμπώνουν τα τζάμια καισπάω τα κρύσταλα να αποδράσει η μουσική Κρεμιέμαι από το Πι και το Ταφανεβοκατεβαίνω το Κάπα στην περιφέρεια του Όμικρον φιλοσοφώ το μαγικόαριθμό με τριακόσια δέκα τέσσερα και και κρατώντας το Άλφα το φέρνω στουποσέλιδο των ποιημάτων εκεί που οι αναστεναγμοί του ονείρου τινάζουν τασεντόνια τους να διώξουν το σπέρμα του θανάτου και την οσμή νεκρού αιδοίουτην ώρα που τα περίπτερα απεργούν κι οι ειδήσεις αργούν πολύ αργούν ναφτάσουν στον κόσμο των ανθρώπωνΜε μια σύριγγα παραβατούν για ν αγαπούν τα κορίτσια που μιλιά δεν βγά-ζουν μόνο καυτηριάζουν το αιμορραγούν πέος του ανέμου σε στύση εφηβικήΚαλά που πρόλαβα να κρατηθώ απ τις χειρολαβές των γραμμάτων γιατί τοαίμα μου αλλοιώθηκε από τη χρόνια της πείνας την απεργία Να δώσω λέωεπώνυμο στην ανώνυμη πολιορκία με το κάλπικό της άγγιγμα μέσα σε αδιευ-κρίνιστες αιτίες ή για να διαιωνίσει τη ντροπή όταν το αρπαχτικό πτηνό ράμ-φισε αδιάντροπα την καρδιά μου κι ύστερα κροκόδειλος έγινε να κλαίειασταμάτητα Κρατιέμαι γερά απ τις χειρολαβές - γράμματα δικά μου - ορθώνωΓιώτα το κορμί μου κι αναλαμβάνω την πατρότητα του τραγουδιού μου τηνώρα που η μικρή πόρνη - πουτάνα την έλεγαν - αυτοκτονούσε σφάζοντας τημήτρα των θριάμβων που ονόμασαν την ώρα που ο πρώτος κατακτητής βίασετην ψυχή της Αλλάζω μορφή στα γράμματα κι ευθείες τεμνόμενες φτιάχνω -σημείο τομής το περιθώριο που απαγχόνησα το μυαλό μου για να μπορώ ναείμαι εγώ κι εγώ να γράφω ατέλειωτα τις παράλογες αποφυγές μιας πλασμα-τικής ζωής ανθρώπων και ν αποδείξω την ύπαρξη μιας ανεμώνης στην καρδιάτου λαβωμένου φεγγαριού

Ευαγγελία Πατεράκη

Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

30

βχειμώνας 2010-2011

Maurice AttiaΠαρίσι μπλουζεκδόσεις ΠΟΛις

Μαρία ΡοδοπούλουΔαιμόνων μαζώματα

εκδόσεις ςΟΔεια

Σάσσα ΠούλκουOscar Wilde

εκδόσεις αλεξάνδρεια

Σιμόν ντε ΜποβουάρΤο δεύτερο φύλο

εκδόσεις μεταίχμιο

William ShakespeareRomeo and Juliet + cdεκδόσεις Wordsworth

Umberto Ecoαναμνήσεις επί χάρτου

εκδόσεις Γράμματα

Αρθούρος Ρεμπώ20 πεζά ποιήματαεκδόσεις Ίκαρος

Michael Scholz - Haensel ελ Γκρέκο

εκδόσεις Γνώση

Γιόχαν Χουιζίνγκα Ο άνθρωπος και το παιχνίδι

εκδόσεις Γνώση

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

βιβ

λία

για

το

θέα

τρο

συ

λλ

ογ

ή δ

ιαλ

έξεω

ν

πεζ

οπ

οίη

ση

πρ

όσ

ωπ

α

κο

σμ

οθ

εωρ

ία

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

31

sodeiagr

- Ζιζάνιο διάβασες τον προϋπολογισμό

- Δε διαβάζω Άρλεκινhellip

- Ζιζάνιο τι χρειάζεται για να γίνω Πρωθυπουργός - Να ήταν κάποιος στενός συγγενής σου Πρωθυπουργός - Δύσκολο αυτόhellip για να γίνω όμως Υπουργός- Να έχεις καταγωγή από την Πάρο

- Διάβασες εφημερίδες Ζιζάνιο Βουλιάζει η χώρα

- Αποκλείεται να βουλιάξουμε με τόσους φελλούςhellip

- Ζιζάνιο θέλω να ιδρύσω και εγώ ένα κόμμα

- Και τι σε εμποδίζει Εδώ έκαναν άλλοι κι άλλοιhellip

- Ναι αλλά δυσκολεύομαι στον τίτλο Θέλω κάτι δυνατό

κάτι αιχμηρό κάτι στιβαρό κάτι επιθετικό που να δίνεi

γροθιά στο κατεστημένο

- ΑΓΑΠΟΥΛΗΣ

- Ε- ΑΓΑνακτισμένοι ΠΟλίτες ΥΛοποιΗμένου Σοσιαλισμού

- Αχ Ζιζάνιο γράφω ένα ποίημα για το ΠΑΣΟΚ και δεν μπορώ να βρω μία λέξη να κάνω ομοιοκαταληξία laquoΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ είμαστε όλοιhellipraquo

- Ροκ- Μα δεν πάειhellip - Γιοκhellip - Αυτό είναι

31

καλή

χρον

ιά

το Ζιzάνιο απαντά

στε

ίλε

τις

δικ

έςσ

ου

απ

ορ

ίες

στο

ma

ilso

de

ia

ym

ail

co

m (

με

θέμ

α μ

ια ε

ρώ

τησ

η γ

ια τ

ο Ζ

ιzά

νιο

)

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr

Σχολές

ΑΘΗΝΑ

ΕπίκαιραΑγ Ιωάννου 41 Αγ ΠαρασκευήIΑΝΟSΣταδίου 24 ΑθήναΚλεψύδραΠασσώβ amp Ταϋγέτου ΓκράβαΛεμόνιΗρακλειδών 22 ΘησείοΛέξικονΘεσσαλίας 77 ΠετρούποληΠολιτείαΑσκληπιού 1-3 amp Ακαδημίας ΠρωτοπορίαΓραβιάς 3-5 Πλ ΚάνιγγοςΒιβλιοχαρτοπωλείονΑγ Δημητρίου 49 Μπραχάμι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Βιβλιοβάρδια ΝαυαρίνοΙΑΝΟS Αριστοτέλους 7ΙΑΝΟS25ης Μαρτίου 45Μπαρμπουνάκης Αριστοτέλους 4ΣαιξπηρικόνΕθν Αμύνης 14

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤσαμαντάκηςΚαραολή amp Δημητρίου 43

ΑΡΓΟΣΑναγέννησηΙνάχου 127-129

ΒΟΛΟΣSubway (bookstore)

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Happy HouseΛηξούριΣταματελάτου ΧρΛιθόστρωτο 1 Αργοστόλι

ΚΡΗΤΗΣχήμαΑ Παπανδρέου 38 ΧανιάΦωτόδεντροΚοραή 21 ΗράκλειοΚλαψινάκηςΠανεπιστημιούπολη ΡεθύμνουΠολυχώρος ldquoΠερίπουrdquo28ης Οκτωβρίου 25 ΑγΝικόλαος

ΛΑΜΙΑΟιωνόςΚολοκοτρώνη 11ΚεντρίΘεμιστοκλέους 10

ΛΑΡΙΣΑ9 ΡίχτερΆνθιμου Γαζή 37α ΠαιδείαΚανάρη 11

ΜΥΤΙΛΗΝΗΠαπασωτηρίουΕρμού 211Χατζηδανιήλ Ερμού 19ΕιρμόςΚαβέτσου 24

ΠΑΡΟΣΑναγέννηση Πλ Εκατονταπυλιανής

ΠΑΤΡΑΠρωτοπορίαΓεροκωστοπούλου 31-33ΠολύεδροΚανακάρη 147ΠαπασωτηρίουΠατρέως 30

ΣΕΡΡΕΣΦωτίουΜεραρχίας 41ΣχολαρχείονΠαναγή Τσαλδάρη 20

ΣΠΕΤΣΕΣΚέντρο ΤύπουΝτάπια

ΤΡΙΚΑΛΑΛαμπρίδηςΕρμού 19

βιβλιοπωλεία

ΙλιάςΦιλολογικό ΦροντιστήριοΑπόλλωνος 12 Τρίκαλα

ΧάρτεςΖωοδόχου Πηγής amp ΒαλτετσίουΕξάρχεια - Αθήνα

un MundoΥψηλάντου 176Πασαλιμάνι - Πειραιάς

Καφέ

διανέμεται χωρίς αντίτιμο

sodeiagr