САЦЫЯЛЬНЫЯ СЕТКІ –

РАТАВАЛЬНІКІ БЕЛАРУСКАЙ

МОВЫ

Сацыяльныя сеткі сёння – вялікі імпульс для развіцця і пашырэння ўплыву беларускай мовы на сучасную моладзь!

З прыкладна 7000 моваў свету палова можа

знікнуць да канца стагоддзя, лічаць лінгвісты. Беларуская, паводле экспертаў ЮНЭСКА, таксама знаходзіцца ў небяспецы.

  Аднак даследчыкі, што займаюцца мовамі, якім

пагражае знікненне, зрабілі выснову, што захаванню моваў спрыяюць такія лічбавыя

тэхналогіі глабалізацыі як сацыяльныя сеткі і нават простыя эсэмэскі.

 Атлас «Мовы свету ў небяспецы», складзены ЮНЭСКА,

аднёс беларускую да «слабых».  Гэткі ж статус маюць такія мовы, як латгальская ў Латвіі,

ніжнесаксонская ў Нямеччыне і башкірская ў Расеі. Аднак лінгвісты нядаўна заўважылі пазытыўную

тэндэнцыю: мовы пачалі выкарыстоўваць сацыяльныя сеткі , «каб пашырыць сваю ролю і прысутнасць сярод іншых моваў свету».

Аб гэтым гаворыць прафесар лінгвістыкі і сябра Нацыянальнага геаграфічнага таварыства Вялікабрытаніі Дэвід Харысан, перадае BBC.

 «Цяпер мы заўважаем пазітыўнае ўздзеянне глабалізацыі. Мова, на якой

размаўляе толькі 50 чалавек у аддаленай кропцы свету, атрымлівае шанец быць пачутай у сусветным маштабе», — лічыць прафесар.

Да прыкладу, індзейцы Паўночнай Амерыкі карыстаюцца сацыяльнымі сеткамі для адраджэння цікавасці сярод моладзі да роднай мовы. А ў Туве ў Расеі стварылі прыстасаванне для айфону, з дапамогай якога можна праверыць вымаўленне словаў на тувінскай мове.

  Тувінская мае гэткі ж самы статус

«слабой», як і беларуская.

Адзін з носьбітаў такіх знікаючых гаворак Альфрэд Лэйн размаўляе на мове Сілэтс Ды-іні, якая была распаўсюджаная сярод індзейцаў у штаце Арэгон у ЗША. «Да нас прыйшлі лінгвісты, якія вызначылі, што наша мова асуджаная на знікненне. Але ўсё племя і наша рада вырашылі, што гэтага не будзе. І мы распрацавалі план па адраджэнні мовы ў даліне Сілэтс», — распавядае ён.

 Індзейцы змагаюцца за

захаваньне сваёй мовы праз стварэнне электронных аўдыёслоўнікаў, а таксама з дапамогай сацсетак.

 Прафэсар Харысан разважае, што не ўсе мовы здолеюць выжыць

нават з дапамогай Facebook, многія з іх знікнуць са смерцю апошніх носьбітаў. Адбудзецца гэта ўжо праз тры-чатыры пакаленні.

  Аднак, на яго думку, новыя

лічбавыя тэхналогіі дапамогуць захаваць многія рэдкія мовы, якія яшчэ некалькі гадоў таму, падавалася, не мелі шанцаў на выжыванне.

Філёзаф Валянцін Акудовіч прысьвяціў месцу беларускай мовы ў віртуальнай прасторы не адно эсэ. Спадар Акудовіч перакананы: беларуская мова сыходзіць у інтэрнэт, дзе набывае другое жыцьцё. Пры сучасным разьвіцьці тэхналёгіяў кантактаваньне ўсё больш набывае віртуальныя, чым вэрбальныя праявы:

“Беларусь як цэлае, з усёй культурай, мысьленьнем і, калі заўгодна, геаграфіяй перасоўваецца ў віртуальную прастору. І я ў гэтай сытуацыі бачу пэўныя плюсы, бо ў такой “краіне” могуць жыць усе беларусы, раскіданыя па зямной кулі. Справа ў тым, што многія людзі саромеюцца ці не рызыкуюць размаўляць па-беларуску на вуліцы, у грамадзкіх установах, дзе працуюць. І таму мовы як быццам амаль не чуваць (не лічачы пэўныя супольнасьці, якія яе ўжываюць унутры), але адбываецца “кампэнсацыя” праз пашырэньне беларускай мовы ў віртуальнай прасторы. Тут кожнага, хто гатовы ёй карыстацца (нават калі не надта добра ёю валодае), нішто не стрымлівае. І, такім чынам, рэпрэсаваная ў рэальным жыцьці мова мае магчымасьць там разгарнуцца напоўніцу. Шэраг яшчэ можна дадатных момантаў далучыць сюды, каб зразумець, з чаго гэты фэномэн адбываецца”.

У апошнія гады акрэсьлілася тэндэнцыя на яднаньне паводле агульных інтарэсаў. У сеціве нараджаюцца супольнасьці аднадумцаў, зьяўляюцца беларускамоўныя тэматычныя сайты, вакол якіх гуртуюцца творцы і прыхільнікі літаратуры (litara.net); папулярныя выканаўцы і іх фанаты (music.fromby.net); спартоўцы і заўзятары (ад трансьляцыяў на match.by да сайтаў, прысьвечаных хакею, футболу і нават “Формуле-1”).

Спосабы змагання за беларускую мову ў сацыяльных сетках

1. Соцыялагічнае апытванне па пэўных пытаннях2. Сродак актывізацыі грамадства на пэўныя рэальныя дзеянні па

абароне беларускай мовы праз віртуальныя заклікі і запрашэнні3. Віншаванні са святамі звязанымі з беларускай мовай4. Перадача медыя інфармацыі5. Згуртаванні і суполкі – аб’ядноўваючы грамадства фактар

1 Соцыялагічнае апытванне па пэўных пытаннях

Напрыклад, згуртаванне "Talaka.by", што займаецца папулярызацыяй мовы ў сеціве, з пачатку 2012 спрабуе пералічыць беларускамоўных, зарэгістраваных на расейскім сайце "Вконтакте", запрашаючы іх у адмысловую суполку "Перапіс".

Сродак актывізацыі грамадства на пэўныя рэальныя дзеянні па абароне беларускай мовы праз віртуальныя заклікі і запрашэнні

Віншаванні са святамі звязанымі з беларускай мовай

Перадача медыя інфармацыі

Згуртаванні і суполкі – аб’ядноўваючы грамадства фактар

ВынікСацыяльныя сеткі сёння – гэта і падключэнне

аднадумцаў, якія ствараючы альбо далучаючыся да суполак звязаных з папулярызацыяй беларускай мовы паказваюць альбо пазыцыянуюць сябе як зацікаўленныя у жыцці нашай мовы, асобы. напрыклад у суполкі - Я разумею беларускую мову!, ЗА АДЗІНУЮ дзяржаўную МОВУ ў Беларусі!, Беларускамоўныя і вельмі шмат іншых.

Спосабаў можа быць нашмат больш, але для самае галоўнае – гэта наяўнасць жадання. Калі кожны з нас будзе адстойваць свае моўныя правы, то сітуацыя можа змяніцца ў лепшы бок. Не варта чакаць ад дзяржавы змены моўнай палітыкі – мы самі можам яе змяніць. А дапамагчы нам у гэтым могуць тыя ж самыя сучасныя інтэрнэт тэхналёгіі і яго сацыяльнае павуцінне, якой пераносіць штодзённая ідэі жыццяздольнасьці беларускай мовы.