zdravstveno osiguranje za vas i uz vasosiguranje do 2011. godine, uz upotrebu savremenih...

ZDRAVSTVENO OSIGURANJE

ZA VASI UZ VAS

Izdavač:Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Za izdavača :mr Ramo Bralić, direktor

Uredjivački odbor :Andjelka Babić, Mirjana Kojičić, Zoran Glomazić, Milena Cvijanović,pomoćnici direktora

Urednik:Amer Ramusović, PR menadžer

Saradnici na projektu:mr Vesna Popović, dr Ana Mrdak, Ranislavka Andrić, Jelena Jokanović, Aleksandar Jovićević,Vukosava Pejović, dr Sanja Simović, mr Sead Čirgić, mr Ružica Milutinović, mr Adis Balota, Cvetko Radičković, Vjera Medojević, dr Mirjana Turković, Ratka Knežević, Nada Pejović, Sandra Damjanović, Milica Škiljević.

Lektor:Zuvdija Hodžić

Grafički dizajn i priprema za štampu:Digital Print Centar- Podgorica

Štampa:Digital Print centar-Podgorica

Tiraž:500

Podgorica, avgust 2009.godine

3

SADRŽAJ RIJEČ DIREKTORA ................................................................................................................... 01

OSNOVNE INFORMACIJE O FONDU ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJE CRNE GORE .............................. 10

SKRAĆENICE ................................................................................................................................ 11

UVOD ............................................................................................................................................... 13

2. PRAVA IZ OBAVEZNOG ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA ......................... 152.1 Pravo na zdravstvenu zaštitu ............................................................................................. 162.2. Pravo na naknadu zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad .............. 182.3. Pravo na naknadu putnih troškova u vezi korišćenja zdravstvene zaštite ....... 18

3. ULOGA I NADLEŽNOSTI FZZOCG ............................................................................. 213.1 Organizacija Fonda za zdravstveno osiguranje ........................................................... 24

4. FINANSIRANJE ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA U CRNOJ GORI ......... 27

5. POKRIVENOST STANOVNIŠTVA OBAVEZNIM ZDRAVSTVENIM OSIGURANJEM ............................................... 315.1 Zdravstveno stanje stanovništva ...................................................................................... 325.2. Kadrovi u zdravstvu .............................................................................................................. 365.3. Organizacija zdravstvene službe ..................................................................................... 38

6. DOPRINOSI ZA OBAVEZNO ZDRAVSTVENO OSIGURANJE .................... 45

7. POSLOVNI REZULTATI ...................................................................................................... 477.1. Prihodi ....................................................................................................................................... 497.2. Rashodi ..................................................................................................................................... 50

8. STRATEŠKI CILJEVI RAZVOJA FZZOCG ................................................................ 55

9. RAZVOJNE AKTIVNOSTI ................................................................................................ 579.1 Reforma primarne zdravstvene zaštite (PZZ) ............................................................... 579.1.1 Organizacija primarne zdravstvene zaštite ............................................................... 579.1.2. Novi model finansiranja zdravstvenih usluga u PZZ ............................................. 589.1.3. Uspostavljanje sistema za sklapanje ugovora ......................................................... 599.1.4. Reforma stomatološke zdravstvene zaštite .............................................................. 619.2. Primjena informaciono – komunikacionih tehnologija kao podrška reformama zdravstva ....................................................................................................... 639.2.1 Opšti ciljevi razvoja integralnih informacionih sistema ........................................ 639.2.2 Pristup razvoju i opis razvijenih informacionih sistema ....................................... 659.2.3 Tehnološki razvoj ................................................................................................................ 779.3. Efekti primjene apotekarskog poslovanja ................................................................... 789.3.1 Potrošnja ljekova izdatih u apotekama na teret sredstava Fonda za zdravstveno osiguranje u 2008.godini .................................................... 789.4. Implementirani projekti u oblasti IKT-stvaranje uslova za eHealth ..................... 849.5. Međunarodni sporazumi ...................................................................................................1059.6. Naknada štete u obaveznom zdravstvenom osiguranju .......................................1069.7. Dobrovoljno zdravstveno osiguranje ...........................................................................106

5

Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore je jedna od najznačajnijih institucija, ne samo u sistemu zdravstva, već i u državi Crnoj Gori. To je institucija sa javnim ovlašćenjima za finansiranje zdravstvene zaštite i drugih prava iz zdravstvenog osiguranja osiguranih lica sa načelima solidarnosti, jednakosti, dostupnosti i obaveznosti. Ona, takođe, ima obavezu sprovođenja ostvarivanja prava po potpisanim međunarodnim sporazumima i konvencijama.

Sama činjenica da je njegova osnovna uloga da finansira zdravstvenu zaštitu cijele populacije u državi Crnoj Gori dovoljno govori o važnosti i gotovo presudnom uticaju na reforme u sistemu zdravstva, kao i na cjelokupne reforme koje se sprovode u Crnoj Gori.

Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore je od 2001. godine koncipiran, ustanovljen i organizovan kao ustanova koja obezbjeđuje ostvarivanje prava iz zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja i sprovođenje potpisanih sporazuma o zdravstvenom osiguranju po međunarodnim konvencijama, tako da je danas uveliko prepoznat kao institucija sa snažnim institucionalnim i administrativnim kapacitetom.

Sinhronizovano djelovanje Ministarstva zdravlja i Fonda u sistemu zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja, omogućava adekvatno finansiranje prava osiguranika iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, kontrolu, racionalno i namjensko trošenje sredstava, kao i kreativnije vođenje i ostvarivanje zdravstvene politike.

Radi što kvalitetnijeg ostvarivanja prava svojih osiguranika, Fond ima organizacione jedinice u svim opštinama u Crnoj Gori.

Funkcionisanje Fonda zasniva se na obezbjeđivanju prava osiguranika i racionalnoj upotrebi sredstava obveznika uplate doprinosa u cilju stvaranja održivog sistema zdravstva, poboljšanja zdravstvenog stanja stanovništva, produženja životnog vijeka i bržeg razvoja cjelokupnog društva Crne Gore.

Glavni cilj zdravstvenog sistema, zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja, nije samo da poboljša zdravlje, već i da dostigne najveći mogući nivo i smanji razlike između pojedinaca i grupa.

Usvajanjem Strategije zdravstvene politike u Crnoj Gori do 2020. godine date su osnovne smjernice za reformu zdravstvene djelatnosti, sa ciljem podizanja kvaliteta zdravlja građana Crne Gore i poboljšanja zdravstvenog sistema u okviru raspoloživih finansijskih sredstava. Fond za zdravstveno osiguranje inicira reformske procese i praktično je jedan od prepoznatih nosilaca reformi u oblasti zdravstva.

Realizacija se obavlja kroz brojne programe i projekte: Osnovna evidencija

RIJEČ DIREKTORA

6

osiguranika i obveznika uplate doprinosa; zamjena zdravstvenih knjižica kojima se utvrđuje svojstvo osiguranog lica, odnosno osnovnog identifikacionog dokumenta u obaveznom zdravstvenom osiguranju; uvođenje recepta sa bar kodom osiguranika i ljekara koji ga je propisao kao čeka sa obavezom plaćanja (vrednosni papir) i uvođenjem novog i organizovanijeg načina nabavke, distribucije, propisivanja i praćenja potrošnje ljekova kroz sistem apoteka.

Kroz ove projekte implementirane su baze: osiguranika, obveznika uplate doprinosa, ljekara i farmaceuta, ljekova, dijagnoza bolesti po MKB 10, zanimanja, djelatnosti, javnih zdravstvenih ustanova, apoteka, što je omogućilo razne vrste analiza po starosnoj strukturi, polu, ljekaru, ustanovi, organizacionoj jedinici, kategoriji osiguranja itd. S druge strane, postavljena je infrastruktura za primjenu i uvođenje eHealth rješenja.

U izvršavanju svojih zakonskih obaveza i odgovornosti prema osiguranim licima i davaocima zdravstvenih usluga, kao institucija sa javnim ovlašćenjima koja mora ponuditi razvojna alternativna rješenja na području zdravstvenog osiguranja, Fond je usvojio Strateški razvojni plan Fonda za zdravstveno osiguranje do 2011. godine, uz upotrebu savremenih metodologija i pristupa.

Izradom „Strateškog razvojnog programa Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje do 2011.godine” zacrtano je osam osnovnih strateških ciljeva koji se realizuju kroz 19 projekata: objedinjena naplata doprinosa; naknada štete u sprovođenju obaveznog zdravstvenog osiguranja (u toku); povrede na radu i profesionalna oboljenja - evidencije (u toku); analitika rashoda (realizovan); novi kontni plan (realizovan); novi modeli plaćanja usluga (implementiran u primarnoj zdravstvenoj zaštiti); uspostavljanje sistema za sklapanje ugovora (u toku je primjena u primarnoj zdravstvenoj zaštiti); praćenje potrošnje ljekova i medicinskih sredstava (realizovano na primarnom nivou i apotekarskom poslovanju); ostvarivanje prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja (realizovan u Fondu); uvođenje dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja (u toku je rad na projektu - čeka se na usvajanje izmjena i dopuna Zakona o zdravstvenom osiguranju); Evropska kartica zdravstvenog osiguranja (u toku je priprema za realizaciju); obim prava i standarda u ostvarivanju prava na liječenje u inostranstvu (realizovano - permanentna obaveza); sprovođenje međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju (realizovano - permanentna obaveza); izabrani doktor (realizovano); integralni zdravstveni informacioni sistem (realizovan na primarnom nivou; u toku je realizacija u opštim bolnicama); data warehouse za Republički fond za zdravstveno osiguranje (u toku su pripreme za realizaciju); interna revizija (u toku je realizacija - permanentni posao); upravljanje kadrovima (realizovan - permanentni posao); optimalizacija uslova za obavljanje djelatnosti Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje (u toku je realizacija po filijalama).

Od predviđenih projekata, implementiran je čitav niz, a upravo je implementiran projekat reforme primarne zdravstvene zaštite „Izabrani doktor” uz značajnu podršku Ministarstva zdravlja koji je finansiran iz kredita Svjetske Banke. U sklopu projekta implementiran je dio integralnog informacionog sistema koji se odnosi na: Fond za zdravstveno osiguranje i njegovu integraciju sa primarnom zdravstvenom zaštitom, kao i ostalim institucijama koje su pokrivene informatički; primarnu zdravstvenu zaštitu; stomatologiju - projekat reforme stomatologije koja je u potpunosti privatizovana, odnosno usluge pružaju stomatolozi kroz ugovaranje sa Fondom; apotekarsko poslovanje u primarnoj zdravstvenoj zaštiti; elektronski podržana funkcionalna veza sa Institutom za javno zdravlje; elektronski karton i elektronski recept u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.

Kompletan informacioni sistem funkcioniše u on-line režimu sa troslojnom arhitekturom, kroz obezbijeđena pravila pristupa i zaštite podataka. Kao rezultat

7

svega ovoga, nastao je niz dokumenata: novi model organizacije sistema primarne zdravstvene zaštite - Vodič; Metodologija određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, itd.

Fond je, realizujući usvojeni program razvoja, punu pažnju posvetio implementaciji informatičkih projekata, jer informacione tehnologije postaju sve značajnija komponenta svakog poslovnog sistema. Upravo primjena tih tehnologija pomaže u ostvarivanju strateških ciljeva Fonda. Računari i štampači su postali osnovne alatke za rad u svim segmentima poslovanja i prisutni su u svakoj kancelariji. Zato, prepoznajući značaj i moć informaciono-komunikacionih tehnologija, Fond posljednjih godina posebnu pažnju posvećuje razvoju i implementaciji integralnog informacionog sistema zdravstva, baziranog na savremenim tehnološkim rješenjima, a zajedno sa svojim partnerima, pokretač je, kreator i implementator cjelokupnog razvoja informacionog sistema u zdravstvu.

Fond za zdravstveno osiguranje je učestvovao u izradi „Strategije razvoja Kliničkog Centra Crne Gore do 2020.godine”. i bio nosilac ideje za uspostavljanje sistema javnih nabavki u zdravstvenom sistemu u Crnoj Gori, kojim su ostvarene značajne racionalizacije u upotrebi sredstava.

Takođe je finansijer izgradnje i opremanja Klinike za onkologiju Kliničkog Centra Crne Gore (ukupna vrijednost je cca 10.000.000 €, od čega vrijednost opreme iznosi 6.360.000 € - iz povoljnog zajma Austrijske Vlade); opremanja Kliničkog Centra Crne Gore i ostalih javnih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori medicinskom opremom u vrijednosti od 4.103.000 € - takođe iz povoljnog zajma Austrijske Vlade; opremanja Kliničkog Centra Crne Gore i javnih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori dijagnostičkom opremom u vrijednosti od cca 4.700.000 €; izgradnje, rekonstrukcije, opremanja, uvođenja novih telekomunikacionih mreža i savremenih telekomunikacionih sistema - MIPnet u zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori, čime je omogućeno kvalitetno pružanje zdravstvenih usluga osiguranicima Fonda; opremanje i rekonstrukcije opštih bolnica (Berane, Pljevlja, Bijelo Polje, Bar, Kotor i Nikšić), završeni su radovi na rekonstrukciji Specijalne bolnice Brezovik u Nikšiću, adaptacija pojedinih odjeljenja Specijalne bolnice za psihijatriju u Kotoru; rekononstrukcija specijalne bolnice u Risnu, Cetinje gdje je izgrađena Klinika za vantjelesnu oplodnju, kao i rekonstrukcija svih domova zdravlja izuzev Doma zdravlja Bijelo Polje koji je planiran da se iz sredstava Svjetske Banke, opštine Bijelo Polje i Fonda, radi u narednom periodu. Urađeno je i u potpunosti opremljeno porodilište u Ulcinju, dijaliza u okviru Doma zdravlja Rožaje, rekonstrukcija krova na zdravstvenoj stanici u Žabljaku. Sva postojeća odjeljenja za hemodijalizu u Crnoj Gori su osavremenjena, čime su stvoreni uslovi za obezbjeđenje najkvalitetnijih zdravstvenih usluga.

Započetim reformama, prvo u stomatologiji, a onda i implementacijom procesa reforme sistema primarne zdravstvene zaštite, stavili smo osiguranika sa svojim potrebama u središte sistema zdravstva koji je postao pokretačka snaga svih planova i reformi. Građani moraju imati primjereno zdravstveno osiguranje, jednak pristup zdravstvenim uslugama i podjednak kvalitet liječenja, a cilj reforme je i da interesi pružalaca zdravstvenih usluga i njenih pratećih djelatnosti budu njima podređeni. Stavljanjem osiguranika u centar sistema zdravstvene zaštite, osnaživanjem upravljačkih struktura, razvojem procesa, boljom organizacijom zdravstvenih ustanova, većim ulogom u znanja, adekvatnim korišćenjem instalirane medicinske opreme i adekvatnim korišćenjem informacione i komunikacione tehnologije, dobijamo najznačajnije pokretače koji omogućuju tranziciju sa strukturno podijeljenih nivoa zdravstvene zaštite na procesno povezanu zdravstvenu zaštitu osiguranika.

U svijetu, kao i kod nas, potrebe za zdravstvenim uslugama iz godine u godinu se uvećavaju zbog demografske situacije, epidemiološkog pritiska,

8

bržeg razvoja medicinske tehnologije nego ikada ranije, pravog vrednovanja kvaliteta rada i veće svijesti i zahtjeva populacije. Posmatrajući ove parametre, sistem zdravstvene zaštite u Crnoj Gori je zadržao i poboljšao nivo kvaliteta i bezbjednosti njenih građana. Obezbijeđen je i kriterijum dostupnosti zdravstvenih usluga, a nalazimo se u predvorju reforme sistema sekundarne zdravstvene zaštite za koju je Svjetska Banka, po skraćenoj proceduri, odobrila 5,2 miliona €, kao rezultat dobro i na vrijeme obavljene reforme u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.

U posljednje vrijeme izražen je problem nelikvidnosti, što dovodi u pitanje održivost sistema zdravstvene zaštite. Imajući u vidu ekonomsku situaciju i potrebu da se obezbijedi neophodna pokrivenost stanovništva zdravstvenim osiguranjem i jednak pristup zdravstvenim uslugama, potrebno je preispitati izdvajanja sredstava za zdravstvenu zaštitu osiguranika po glavi stanovnika, odnosno učešće zdravstvene zaštite u BDP. Kako se sistem obaveznog finansiranja zdravstvene zaštite u Crnoj Gori zasniva na generacijskoj uzajamnosti i solidarnosti u prikupljanju sredstava, kao i na pravičnosti u upotrebi tih sredstava, odnosno finansiranja potreba, potrebno je sa većom pažnjom i osjetljivošću pristupati zahjevima za redukciju stopa doprinosa i iznalaženja novih izvora da bi se sistem zdravstva finansirao i afirmisao Bizmarkov model kao najprimjereniji oblik finansiranja zdravstvene zaštite. Istina je da nijesmo na adekvatan način uspjeli da sistem zdravstvene zaštite i osiguranja, načina funkcionisanja i organizacije, kao i obima potrebnih sredstava za njegovo finansiranje, predstavimo Vladi, odnosno Ministarstvu finansija.

Svoje uspjehe u reformi sistema zdravstvene zaštite i osiguranja prezentovali smo na I Balkanskom Forumu o reformama sistema finansiranja zdravstvene zaštite koji je u organizaciji Instituta za zdravstveno osiguranje, u novembru 2007. godine, održan u Albaniji, gdje je Crna Gora prezentovala rezultate reforme primarne zdravstvene zaštite, urađene baze podataka i razvoj integralnog informacionogi sistema.

Na II Balkanskom Forumu o reformama sistema finansiranja zdravstvene zaštite održanom u novembru 2008. godine u Sloveniji (Portorož), Crna Gora je prezentirala rezultate implementacije integralnog informacionog sistema na primarnom nivou kao alatu upravljanja sistemom, odnosno procesima i analizi potrošnje ljekova na recept koji padaju na teret sredstava Fonda.

Kao rezultat rada Foruma, organizovana je mreža institucija koje se bave zdravstvenim osiguranjem i finansiranjem zdravstvene zaštite ne samo na Balkanu, već i u Centralnoj i Jugoistočnoj Evropi sa zadatkom daljeg razvoja sistema zdravstvenog osiguranja, razmjene informacija, putevima i učincima reformi u zdravstvenoj zaštiti i zdravstvenom osiguranju i unapređenja poslovanja, itd.

Crna Gora ima čast da organizuje III Forum Mreže javnih pružalaca zdravstvenog osiguranja država Centralne i Jugoistočne Evrope o reformama sistema finansiranja zdravstvene zaštite u oktobru 2009.godini.

Mi u Fondu za zdravstveno osiguranje Crne Gore vjerujemo da je brzina odgovora na promjene i nove izazove, najčešće presudna za poslovni uspjeh i za adekvatnu zdravstvenu zaštitu. Zato smatramo da treba nastaviti sa kontinuiranim unapređenjem – reformom zdravstvenog sistema Crne Gore kroz uvođenje novih standarda, normativa, nove regulative, nove organizacije zdravstvenog sistema, koji iziskuju veliko angažovanje svih zaposlenih, ali i njihovo stalno obrazovanje.

Podatak da je u periodu od 2001. do 2009. godine četrnaest zaposlenih steklo diplomu magistra nauka, da je jedna koleginica odbranila doktorsku disertaciju,

9

a da je dvadesetak radnika Fonda sa uspjehom završilo neki od kurseva stranih jezika, dok je pedeset uposlenih steklo međunarodni sertifikat ECDL, najbolji je pokazatelj ispravne politike Fonda, kada je riječ o stalnom usavršavanju zaposlenih. Dakle, neprekidnim dodatnim obrazovanjem u Fondu, sticanjem novih vještina i novih znanja koje zahtijevaju nove tehnologije, na najbolji način postižu se izvanredni rezultati,a istovremeno i pruža prava i adekvatna zdravstvena zaštita osiguranicima.

Posebno je potrebo hitno uvođenje sistema privatno–javnog partnerstva u zdravstvenoj zaštiti, koji može biti snažan impuls pomjeranja sistema prema naprijed i osnova „izliječenja“ devijantnih pojava u sistemu zdravstva.

Takodje, potrebno je povezivanje radiološko-dijagnostičke opreme kako bi se očitavanje rezultata vršilo u Kliničkom centru Crne Gore i time amortizovao nedostatak stručnog kadra. Isto tako veoma je bitno da se taj budući centar uveže sa jednim ili više referentnih centara za radiološku dijagnostiku u Evropi kao što je onaj u Parizu ili u neki u SAD-u kao podrška našem dijagnostičkom centru.

Upravo takav način rada i upravljanja u Fondu, afirmiše primjenjivost savremenih tehnologija uz adekvatno korišćenje ljudskih resursa, o čemu svjedoče brojni rezultati i priznanja, sa kojima se zaposleni u ovom kolektivu, posebno ponose, a i ekonomski je opravdan.

mr Ramo Bralić

10

OSNOVNE INFORMACIJEO FONDU ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJE CRNE GORE

NAZIV:Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

GLAVNO SJEDIŠTE:Vaka Đurovića bb, Podgorica, Crna Gora

TELEFON:+382 20 404 101

FAX:+382 20 665 315

WEB ADRESA:www.fzocg.me

DIREKTOR:mr Ramo Bralić

PRAVNI STATUS:Pravni subjekat sa statusom javne institucije, djeluje podjednako na teritoriji Crne Gore.

ORGANIZACIJA:FZZO CG djeluje kroz Centralu i 20 Područnih jedinica

FUNDAMENTALNI PRAVNI OSNOV:Zdravstvena zaštita i zdravstveno osiguranje

OSNOVNA DJELATNOST:Obezbjeđivanje ostvarivanja prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja

UPRAVNA TIJELA:Direktor i Upravni odbor

MISIJA:Na osnovu javnih ovlašćenja, FZZO CG je jedina institucija i pružalac obaveznog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori. Garantuje prava na zdravstvenu zaštitu i druga prava iz zdravstvenog osiguranja. Takvim radom, FZZO CG garantuje zdravstvenu i socijalnu sigurnost vezanu za to osiguranim licima u slučaju bolesti ili povrede.

11

SKRAĆENICE

FZZO CG - Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

MZ - Ministarstvo zdravlja

KC CG - Klinički centar Crne Gore

IZJZ - Institut za javno zdravlje

DZ - Dom zdravlja

ZZO - Zakon o zdravstvenom osiguranju

ZZ - Zdravstvena zaštita

ZO - Zdravstveno osiguranje

OZO - Obavezno zdravstveno osiguranje

DZO - Dobrovoljno zdravstveno osiguranje

ID - Izabrani doktor

PZZ - Primarna zdravstvena zaštita

IKT - Informaciono-komunikacione tehnologije

BDP - Bruto društveni proizvod

JMBG - Jedinstveni matični broj građanina

OUD - Obveznik uplate doprinosa

RTG - Rentgenski nalaz

IISZ - Integralni informacioni sistem zdravstva

ZIS - Zdravstveni informacioni sistem

AU - Apotekarska ustanova

PIS - Poslovni informacioni sistem

MIS - Medicinski informacioni sistem

IS - Informacioni sistem

ECDL - European Computer Driving Licence / Evropska kompjuterska vozačka dozvola

HFA-DB - The European health for all database / Evropska baza podataka zdravlje za sve

ATC - Anatomsko - terapijsko - hemijska klasifikacija ljekova

MKB - Međunarodna klasifikacija bolesti

ICPC-2 - International classification of primary care/Međunarodna klasifikacija za primarnu zaštitu

IT - Informaciona tehnologija

ERP - Enterprise resource planing/Softver za poslovni sistem-upravl-janje resursima

HMP - Hitna medicinska pomoć

DDD - Dnevna definisana doza

HES - higijensko-epidemioloska sluzba

EZK - elektronski zdravstveni karton

GA - ginekologija i akuserstvo

KDUL -projekat: ”Kontrola, distribucija, upotreba ljekova”

13

Razvoj sistema zdravstvene zaštite za svaku zemlju je od posebnog strateškog značaja i vrlo bitno utiče na cjelokupni društveni i privredni razvoj. Njegov poseban značaj se ogleda u tome što država najvećim svojim pravnim aktom garantuje pravo na zdravstvenu zaštitu.

Jedan od osnovnih ciljeva svakog društva jeste zdrav građanin – pojedinac, koji svojim radom i znanjem utiče na razvoj društvene zajednice. Zato je polazni osnov socijalnog modela zdravstvene zaštite, da zdravlje nije tržišna roba, već opšte dobro. Dostupnost zdravstvene zaštite je jedno od ustavom zagarantovanih prava, koje se obezbjeđuje svima, bez obzira na njihovo zdravstveno, socijalno ili ekonomsko stanje. Drugim riječima, ako bi na tom području vladala samo tržišna logika, imali bi neusklađenost između socijalne pravednosti i uspješnosti u savlađivanju osnovnih problema zdravstvenog stanja stanovništva.

Zdravstvenim osiguranjem država preuzima obavezu da pokrije sve negativne posljedice rizika za slučaj bolesti, trudnoće, povreda, nesreća na poslu, gubitka zarade što prevazilazi mogućnosti građana i time smanjuje njihov finansijski rizik. Zato je ovo područje društvene djelatnosti sastavni dio institucionalnih reformi Vlade Crne Gore, koje se realizuju i kroz obaveze države u procesima uključivanja u evroatlantske integracije i proces pristupanja EU.

Cilj svake države je da ima zdravu populaciju koja će svojim radom uticati na povećanje nivoa razvoja države, a samim tim i standarda svih građana. Zbog tog opšteg društvenog značaja zdravstvenog osiguranja, država je stvarni nosilac politike zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja. Država zbog toga utiče na razvoj ovog područja sa uređenom pravnom regulativom i obezbjeđuje resurse za zdravstvenu zaštitu. Država ulaže značajne napore u planiranju, razvijanju i upravljanju sistemom zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja kako bi unutar raspoloživih sredstava obezbijedila efikasan, racionalan, kvalitetan i dostupan sistem svim građanima.

Sistem zdravstvenog osiguranja predstavlja veoma značajan segment socijalne sigurnosti građana. Uspostavljanje sistema zdravstvenog osiguranja proizilazi iz strateških dokumenata razvoja zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja, te drugih značajnih strategija za razvoj države.

Zdravstveni sistem je veoma složen sistem i njegov ekonomski uticaj je veliki u ukupnom finansijskom sistemu države. Zdravstveno osiguranje koje podrazumijeva pravo na zdravstvenu zaštitu i druga prava iz zdravstvenog osiguranja, mora se sprovoditi efikasno na principima obaveznosti, solidarnosti i uzajamnosti, sa stalnom težnjom za njegovo unapređenje i dograđivanje. Kao i svaki drugi složen sistem, sistem zdravstvenog osiguranja ne može se zaokružiti i uvijek dovoljno razraditi. Potrebno je uvijek ga dopunjavati u skladu sa opštim smjernicama razvoja društva.

Uzimajući u obzir demografske promjene, napredak medicinske nauke i tehnologije, veće informisanje i znanje stanovništva o mogućnostima medicine u savlađivanju bolesti, raste potražnja stanovništva za zdravstvenim uslugama. To utiče na sve veći raskorak između finansijskih resursa i očekivanja stanovništva i otvara značajno razvojno pitanje: kako obezbijediti jednaku dostupnost zdravstvene zaštite. Strategija dokumenta Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) ,,Zdravlje za sve u 21. vijeku“ obavezuje sve države članice da obezbijede solidarnost i univerzalnu dostupnost zdravstvene zaštite uz istovremeno savlađivanje troškova.

U V O D

14

Strategijom je definisano da su do 2010. godine države članice dužne obezbijediti mehanizme za trajno finansiranje i raspoređivanje finansijskih sredstava za zdravstvenu zaštitu, koji će se temeljiti na načelima jednake dostupnosti, cjenovne efikasnosti, solidarnosti i dobrog kvaliteta.

Postoje velike razlike u sistemima zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja u svijetu, ali sve države teže da:

Poboljšaju kvalitet zdravstene zaštite i zdravstvenog osiguranja i

Smanje troškove zdravstvenog osiguranja sa optimizacijom medicinskih i administrativnih procesa.

Optimalan i efikasan sistem zdravstvenog osiguranja, državi pruža kvalitetniju osnovu za nesmetani rast i razvoj. Sistem zdravstvenog osiguranja nije samostalan, zato i ne možemo govoriti o sistemu, koji je nezavisan od finansijskih, političkih, društvenih i demografskih tokova.

Šema 1: Model zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori

Uspostavljanje stabilnog i održivog sistema zdravstvenog osiguranja je kompleksan proces. Na jednoj strani je država, koja je odgovorna za određeni nivo zdravstvenog stanja stanovništva, pravnu regulativu i organizaciju zdravstenih ustanova, i mora balansirati i težiti ka smanjivanju troškova i rasterećenju privrede, a na drugoj strani su građani, kojima zdravstvena sigurnost znači sve više. Prihvatanje kompromisa između socijalnih partnera, privrede i države je neophodno, a na području zdravstva često vrlo teško, jer se radi o najbitnijim interesima građana. Zadovoljstvo zdravstvenom zaštitom je nužno, iako su građani obično u prosjeku nezadovoljni sistemima zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja.

U cilju stvaranja efikasnijeg i održivog sistema, neophodno je izgrađivati partnerski odnos sa privatnim sektorom. Takođe je neophodno razvijati svijest kod građana o obavezi očuvanja zdravlja kao i većem ličnom učešću u troškovima za ostvarivanje prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Država u okviru finansijskih mogućnosti uvijek pokušava da utvrdi prioritete i na prvo mjesto postavi one aktivnosti koje će, s kumulativnim poboljšanjem stanja, donijeti najviše. Neodgovarajuće određivanje prioriteta može dovesti do neuravnoteženog sistema, koji ne obezbjeđuje temeljne vrijednosti zdravstvenog osiguranja, a to su jednakost i solidarnost.

10

Strategijom je definisano da su do 2010. godine države članice dužne obezbijediti mehanizme za trajno finansiranje i raspoređivanje finansijskih sredstava za zdravstvenu zaštitu, koji će se temeljiti na načelima jednake dostupnosti, cjenovne efikasnosti, solidarnosti i dobrog kvaliteta.

Postoje velike razlike u sistemima zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja u svijetu, ali sve države teže da:

• Poboljšaju kvalitet zdravstene zaštite i zdravstvenog osiguranja i • Smanje troškove zdravstvenog osiguranja sa optimizacijom medicinskih i

administrativnih procesa. Optimalan i efikasan sistem zdravstvenog osiguranja, državi pruža kvalitetniju osnovu za nesmetani rast i razvoj. Sistem zdravstvenog osiguranja nije samostalan, zato i ne možemo govoriti o sistemu, koji je nezavisan od finansijskih, političkih, društvenih i demografskih tokova.

Šema 1: Model zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori

Uspostavljanje stabilnog i održivog sistema zdravstvenog osiguranja je kompleksan proces. Na jednoj strani je država, koja je odgovorna za određeni nivo zdravstvenog stanja stanovništva, pravnu regulativu i organizaciju zdravstenih ustanova, i mora balansirati i težiti ka smanjivanju troškova i rasterećenju privrede, a na drugoj strani su građani, kojima zdravstvena sigurnost znači sve više. Prihvatanje kompromisa između socijalnih partnera, privrede i države je neophodno, a na području zdravstva često vrlo teško, jer se radi o najbitnijim interesima građana. Zadovoljstvo zdravstvenom zaštitom je nužno, iako su građani obično u prosjeku nezadovoljni sistemima zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja.

U cilju stvaranja efikasnijeg i održivog sistema, neophodno je izgrađivati partnerski odnos sa privatnim sektorom. Takođe je neophodno razvijati svijest kod građana o obavezi očuvanja zdravlja kao i većem ličnom učešću u troškovima za ostvarivanje prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Država u okviru finansijskih mogućnosti uvijek pokušava da utvrdi prioritete i na prvo mjesto postavi one aktivnosti koje će, s kumulativnim poboljšanjem stanja, donijeti najviše. Neodgovarajuće određivanje prioriteta može dovesti do neuravnoteženog sistema, koji ne obezbjeđuje temeljne vrijednosti zdravstvenog osiguranja, a to su jednakost i solidarnost.

FondFondOsiguraneOsigurana lica

Davaoci Davaoci zdravstvenih zdravstvenih

usluga usluga

pravna regulativa ZO

finansiranje

zdravstvene usluge

ugovori

DržavaVlada CG

Ministarstvo zdravlja

pravna regulativaZZ

Sistem zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori uređuje Zakon o zdravstvenoj zaštiti («Sl.list RCG» br. 39/04), i Zakon o zdravstvenom osiguranju («Sl.list RCG» br. 39/04), koji su stupili na snagu 10. juna 2004. godine.

Zakon o zdravstvenoj zaštiti utvrđuje da su građani Crne Gore u ostvarivanju prava na zdravstvenu zaštitu potpuno jednaki. Zdravstvena zaštita se sprovodi na načelima sveobuhvatnosti, dostupnosti i cjelovitog pristupa primarnoj, specijalističko-konzilijarnoj i bolničkoj zdravstvenoj zaštiti. Zakon određuje prioritetne mjere zdravstvene zaštite, prava i dužnosti građana u njenom ostvarivanju, nivoe zdravstvene djelatnosti, vrste zdravstvenih ustanova, prava i dužnosti zdravstvenih radnika i saradnika, ljekarsku i farmaceutsku komoru, stručno usavršavanje i osposobljavanje zdravstvenih radnika.

Osnovni ciljevi definisani Zakonom o zdravstvenom osiguranju su:

1) obezbjeđivanje obaveznog zdravstvenog osiguranja;

2) stabilno finansiranje zdravstvene zaštite, usklađivanjem zdravstvene potrošnje sa realnim materijalnim mogućnostima;

3) uvođenje dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja.

Zdravstvenim osiguranjem građanima se obezbjeđuje ostvarivanje prava na zdravstvenu zaštitu i drugih prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja na načelima obaveznosti, uzajamnosti i solidarnosti. Zakonom je predviđeno lično učešće osiguranih lica u troškovima korišćenja ZZ, međutim ono je utvrđeno u simboličnim iznosima i veliki broj osiguranih lica je oslobođen tog učešća.

2.

PRAVA IZ OBAVEZNOGZDRAVSTVENOG OSIGURANJA

16

Obavezno zdravstveno osiguranje se finansira iz doprinosa, manjim dijelom iz sredstava Budžeta, sredstava po konvencijama, iz naknada šteta i drugih izvora. Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje utvrđene su osnovice i stope doprinosa, kao i obveznici plaćanja doprinosa. Kao i u svim zemljama u tranziciji, postoji veliki problem neredovnog plaćanja doprinosa od strane obveznika uplate doprinosa.

Shodno Zakonu o zdravstvenom osiguranju, prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja su:

1) pravo na zdravstvenu zaštitu;

2) pravo na naknadu zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad;

3) pravo na naknadu putnih troškova u vezi korišćenja zdravstvene zaštite.

2.1. Pravo na zdravstvenu zaštitu

Pravo na zdravstvenu zaštitu obuhvata:

medicinske mjere i postupke za unapređivanje zdravlja, sprječavanje, •suzbijanje i rano otkrivanje bolesti i drugih poremećaja zdravlja,

ljekarski pregledi i druge vrste medicinske pomoći u cilju utvrđivanja, •praćenja i provjere zdravstvenog stanja,

liječenje oboljelih i povrijeđenih i druge vrste medicinske pomoći,•

prevenciju i liječenje bolesti usta i zuba,•

medicinsku rehabilitaciju,•

ljekove i medicinska sredstva, •

medicinsko-tehnička pomagala.•

Obim prava i standarde zdravstvene zaštite utvrđuje Vlada Crne Gore na predlog nadležnog ministarstva polazeći od godišnjeg programa zdravstvene zaštite i godišnjeg finansijskog plana Fonda. Obim prava i standarda usklađuje se sa sredstvima obaveznog zdravstvenog osiguranja vodeći računa o zaštiti grupacija stanovništva izloženim povećanim rizicima obolijevanja. Ako i pored preduzetih mjera sredstva nijesu dovoljna, vrši se sužavanje prava osiguranih lica.

Osigurana lica zdravstvenu zaštitu ostvaruju kod:

- izabranog doktora ili izabranog tima doktora,

- u domu zdravlja (centri za podršku i jedinice za podršku)

- bolnicama i drugim zdravstvenim ustanovama sa kojima Fond ima zaključen ugovor o pružanju zdravstvenih usluga.

Osigurana lica imaju pravo na slobodan izbor doktora, kao i da izvrše promjenu izabranog doktora. Način ostvarivanja primarne zdravstvene zaštite, ovlašćenja i dužnosti izabranog doktora utvrđeni su Pravilnikom o bližim uslovima u pogledu standarda, normativa i načina ostvarivanja primarne zdravstvene zaštite preko izabranog tima doktora ili izabranog doktora, a način i postupak ostvarivanja zdravstvene zaštite na određenim nivoima zdravstvene zaštite

17

propisan je Pravilnikom o bližim uslovima i načinu ostvarivanja određenih prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Osiguranik ostvaruje pravo na ljekove sa Liste ljekova koji se propisuju i izdaju na teret sredstva obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Lista ljekova sadrži ljekove koji se izdaju na recept i ljekove koji se upotrebljavaju u zdravstvenim ustanovama.

Pravo na korišćenje medicinske rehabilitacije na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja, osigurana lica ostvaruju u skladu sa Pravilnikom o indikacijama i načinu korišćenja medicinske rehabilitacije u zdravstvenim ustanovama koje obavljaju specijalizovanu rehabilitaciju.

Na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja osiguranom licu se obezbjeđuju medicinsko-tehnička pomagala (proteze, ortopedska i druga pomagala, očna i tiflotehnička pomagala, slušna pomagala, stomatološka pomagala, pomoćna pomagala i sanitarne sprave), što je bliže definisano Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na medicinsko-tehnička pomagala.

Ostvarivanje prava na dva postupka vantjelesne oplodnje osigurana lica na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja ostvaruju na način i u postupku uređenim Odlukom o ostvarivanju zdravstvene zaštite u postupku vantjelesne oplodnje, uključujući in vitro fertilizaciju.

Osigurana lica upućuju se na liječenje u inostranstvo ako oboljenje od kojeg boluje ne može uspješno da se liječi u zemlji. Ovo pravo osigurana lica ostvaruju na osnovu nalaza i mišljenja ljekarske komisije za liječenje u inostranstvu, a što je bliže propisano Pravilnikom o načinu i postupku upućivanja osiguranih lica radi liječenja u inostranstvu.

Osigurana lica koja su upućena na rad u inostranstvo radi vršenja određenih poslova, stručnog usavršavanja ili školovanja, i članovi njihove uže porodice, imaju pravo na zdravstvenu zaštitu u obimu i na način propisan zakonom. Ovo pravo se ostvaruje pod uslovom da je prethodno utvrđeno zdravstveno stanje osiguranog lica.

Osigurana lica učestvuju u troškovima korišćenja zdravstvene zaštite (tzv. participacija) shodno Odluci kojom su utvrđene zdravstvene usluge za koje se plaća participacija, visina participacije i način plaćanja. S obzirom da je veliki broj lica oslobođen plaćanja participacije, prihodi po ovom osnovu su simbolični.

U postupku ostvarivanja prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja kao organi vještačenja učestvuju:

- Prvostepena ljekarska komisija Fonda,

- Drugostepena ljekarska komisija Ministarstva.

Prvostepena ljekarska komisija daje svoj stručni nalaz i mišljenje u vezi ostvarivanja prava iz zdravstvenog osiguranja (npr. privrememene spriječenosti za rad, medicinske rehabilitacije, medicinsko-tehničkih pomagala, liječenja u inostranstvu, naknade troškova liječenja i dr.)

Način rada, sastav i ovlašćenja Prvostepene ljekarske komisije uređen je Pravilnikom o sastavu i načinu obrazovanja i rada Prvostepene ljekarske komisije. U postupku prigovora na rješenja Fonda, ocjenu, nalaz i mišljenje po prigovoru daje Drugostepena ljekarska komisija.

18

2.2. Pravo na naknadu zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad

Pravo na naknadu zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad imaju:

- zaposleni,

- izabrana i imenovana lica ako za obavljanje funkcije ostvaruju zaradu,

- preduzetnici i lica koja samostalno obavljaju profesionalnu djelatnost kao osnovno zanimanje.

Osiguraniku pripada naknada zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad, ako je:

- usled bolesti ili povrede privremeno spriječen za rad,

- spriječen za rad zbog medicinskog ispitivanja,

- izolovan kao kliconoša ili zbog pojave zaraze u njegovoj okolini,

- određen da njeguje oboljelog člana uže porodice u skladu sa opštim aktom Fonda,

- spriječen da radi zbog dobrovoljnog davanja tkiva i organa,

- određen za pratioca oboljelog lica upućenog na ljekarski pregled u drugo mjesto, odnosno dok boravi kao pratilac u stacionarnoj zdravstvenoj ustanovi.

Naknadu zarade za prvih 60 dana obezbjeđuje poslodavac iz svojih sredstava, a nakon toga naknadu obezbjeđuje Fond.

Privremenu spriječenost za rad do 30 dana utvrđuje izabrani doktor.

Privremenu spriječenost za rada preko 30 dana utvrđuje prvostepena ljekarska komisija na predlog izabranog doktora.

Privremena spriječenost za rad po osnovu njege člana porodice odobrava se:

- do četiri mjeseca računajući od prvog dana spriječenosti za rad, za njegu djeteta do 15 godina života,

- do dva mjeseca u jednoj kalendarskoj godini kad se radi o njezi užeg člana porodice starijeg od 15 godina.

U izuzetnim slučajevima komisija na predlog konzilijuma doktora može da utvrdi i duže trajanje privremene spriječenosti za rad, ali saglasno kriterijumima za utvrđivanje privremene spriječenosti za rad po osnovu njege oboljelog člana porodice.

Postupak i način utvrđivanja, i kriterijumi za utvrđivanje privremene spriječenosti za rad uređeni su Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na privremenu spriječenost za rad i ostvarivanja prava na naknadu zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad.

2.3. Pravo na naknadu putnih troškova u vezi korišćenja zdravstvene zaštite

Pravo na naknadu troškova obezbjeđuje se osiguranom licu kao i pratiocu osiguranog lica kada je od izabranog doktora, odnosno nadležne ljekarske

19

komisije, upućen ili pozvan u drugo mjesto u vezi ostvarivanja zdravstvene zaštite ili ocjene privremene spriječenosti za rad shodno Pravilniku o ostvarivanju određenih prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Troškovi prevoza pripadaju u visini cijene prevoza sredstvom javnog saobraćaja koje odredi izabrani doktor, odnosno ljekarska komisija.

Isplata troškova prevoza osiguranom licu vrši se po završenom putovanju.

Naknada troškova prevoza u cjelosti pada na teret osiguranog lica kad po svom izboru ostvari pravo na zdravstvenu zaštitu u zdravstvenim ustanovama van mjesta prebivališta.

ULOGA I NADLEŽNOSTI FZZO CG

Zakonom o zdravstvenom osiguranju utvrđeno je da FZZO CG vrši javna ovlašćenja u rješavanju o pravima i obavezama iz obaveznog zdravstvenog osiguranja. FZZO CG ima svojstvo pravnog lica, sa pravima, obavezama i odgovornostima utvrđenim Zakonom i Statutom FZZO CG. Ovom odredbom zakonodavac je FZZO CG dao određenu samostalnost i autonomiju u izvršavanju tih javnih ovlašćenja.

Organi upravljanja Fondom su Upravni odbor i direktor. Upravni odbor ima 13 članova koji čine predstavnici samostalnih sindikata, Privredne komore, Ljekarske i farmaceutske komore, Saveza udruženja penzionera, resornih ministarstva i drugih predstavnika obveznika doprinosa. Upravni odbor imenuje i razrješava Vlada.

Direktor organizuje rad i poslovanje Fonda, predstavlja i zastupa Fond, izvršava odluke Upravnog odbora i odgovoran je za zakonitost rada Fonda, rukovodi stručnom službom, predlaže opšte akte i vrši druge poslove u skladu sa zakonom i statutom Fonda.

Direktora Fonda imenuje i razrješava, na osnovu konkursa, Upravni odbor Fonda, uz prethodnu saglasnost Vlade.

FZZO CG je jedini nosilac obaveznog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori u Crnoj Gori. Takođe, FZZO CG obezbjeđuje i sprovodi dobrovoljno zdravstveno osiguranje.

Makroorganizaciju, prava, obaveze i odgovornosti, odlučivanje organa FZZO CG, kao i druga pitanja od značaja za rad i funkcionisanje FZZO CG preciznije su uređena Statutom na koji, shodno odredbama člana 94, saglasnost daje Vlada Crne Gore.

3.

22

Poslovi koje obavlja FZZO CG u vršenju javnih ovlašćenja su sljedeći:

Učestvuje u sprovođenju zdravstvene politike u vezi sa obaveznim zdravstvenim osiguranjem; U vršenju ovih poslova sarađuje se sa Ministarstvom zdravlja i Vladom Crne Gore, kao i drugim organima i institucijama koje su nadležne i imaju odgovornost za obezbjeđivanje i stvaranje uslova za ostvarivanje zdravstvenog osiguranja. Iz tog ovlašćenja proizilazi i obaveza poboljšanja sistema ZZ i ZO.

Određuje obim standarda zdravstvene zaštite, u skladu sa zakonom i utvrđuje prioritete u finansiranju zdravstvene zaštite;Za realizaciju tih zakonskih ovlašćenja FZZO CG uspostavljena je obimna evidencija o korišćenju zdravstvenih usluga i drugih prava iz zdravstvenog osiguranja. Takođe su dostupne evidencije iz oblasti socijalne medicine i zdravstveno-statističkih podataka.

Vodi evidenciju o osiguranim licima i obveznicima uplate doprinosa; FZZOCG je uspostavio informatički podržane baze podataka i organizovao decentralizovan i mrežno povezan servis službi za obavljanje tih poslova. Evidencije su ažurne i kvalitetne, uključujući i podatke o ostvarivanju prava. Neophodna je povezanost sa Poreskom upravom, Zavodom za statistiku, Zavodom za zapošljavanje i Republičkim fondom za penzijsko i invalidsko osiguranje, što će omogućiti Projekat objedinjene registracije obveznika uplate poreza i doprinosa.

Obavlja poslove u vezi sa ostvarivanjem prava osiguranih lica, brine o zakonitom ostvarivanju tih prava i pruža potrebnu pomoć u ostvarivanju prava i zaštitu njihovih interesa; U okviru obavljanja ovih poslova propisuje postupke i načine ostavarivanja prava osiguranih lica u vezi ostvarivanja zdravstvene zaštite, prava na naknadu zarade za vrijeme privremene spriječenosti za rad, prava na putne troškove i dr. Kroz ova akta obezbjeđuje i ostvarivanje prava i zaštitu interesa osiguranih lica.

Utvrđuje prioritete u finansiranju zdravstvene zaštite iz sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja;U okviru ovlašćenja i na osnovu praćenja realizovanih podataka o trendovima zdravstvenog stanja stanovništva, uzroka smrti i drugih empirijskih podataka u korišćenju zdravstvene zaštite osiguranih lica, utvrđuje kriterijume za zaključivanje godišnjih ugovora. Dogovorene prioritete FZZO CG planira i finansijski kvantifikuje u godišnjem finansijskom planu.

Predlaže kriterijume za zaključivanje ugovora sa davaocima zdravstvenih usluga, zaključuje ugovore i vrši kontrolu ugovornih obaveza; Ugovori se zaključuju najkasnije do 31. marta za tekuću godinu. Za realizaciju ovih zadataka FZZOCG organizuje informatički podržano prikupljanje finansijskih i drugih podataka od davalaca zdravstvenih usluga, posebno obimnu službu kontrole radi kontrolisanja trošenja sredstava koja je zdravstvena ustanova ostvarila na osnovu ugovora sa FZZO CG.

Utvrđuje kriterijume i mjerila za određivanje cijena zdravstvenih usluga obuhvaćenih obaveznim zdravstvenim osiguranjem, određuje cijene zdravstvenih usluga; Za uspješno ostvarivanje ove nadležnosti organizovan je tim plansko-analitičkih stručnjaka i ljekara koji vrše kontrolu. Uveden je novi način

23

fakturisanja sa potpuno jasno definisanim standardima za slanje određenih podataka iz zdravstvenih ustanova informatičkim putem.

Obezbjeđuje sprovođenje međunarodnih ugovora o obaveznom zdravstvenom osiguranju; Zbog određenog broja domaćih osiguranika koji rade u inostranstvu, turista i poslovnih ljudi koji dolaze u Crnu Goru, do sada zaključeni međunarodni sporazumi dosljedno su implementirani a kroz postupak njihovih izmjena i dopuna vrši se prilagođavanje propisima i postupcima EU.

Donosi godišnji program zdravstvene zaštite, nacrt finansijskog plana i usvaja predlog izvještaja o poslovanju; Ovo je nadležnost Upravnog odbora propisana članom 91 Zakona o zdravstvenom osiguranju. Ona podrazumijeva veliku odgovornost i obavezu stručne službe oko pripreme stručnih materijala za donošenje odluka po ovim dokumentima.

Predlaže visinu učešća osiguranih lica u troškovima korišćenja zdravstvene zaštite; Po članu 59 Zakona o zdravstvenom osiguranju, utvrđivanje visine učešća je nadležnost Ministarstva zdravlja, ali FZZOCG priprema osnove za donošenje odluke na osnovu uspostavljenih evidencija o vrstama bolesti, visini troškova dijagnostike, liječenja i rehabilitacije, kao i lica koja ne podliježu ličnom učešću u troškovima korišćenja ZZ.

Razmatra stanje u oblasti zdravstvenog osiguranja i predlaže mjere za efikasno funkcionisanje ZO u Crnoj Gori; Na osnovu člana 88 tačke 11 Zakona o zdravstvenom osiguranju, Fond je ovlašćen da razmatra, analizira i ocjenjuje stanje u oblasti ZO i predlaže mjere za efikasno funkcionisanje i razvoj. Saglasno navedenom, FZZO CG donosi godišnje programe rada i finansijske planove, srednjoročne i dugoročne planove i opšte akte za ostvarivanje prava osiguranih lica. Na osnovu tog zakonskog ovlašćenja, FZZOCG je izradio Strateški razvojni plan Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje do 2011. godine.

Sprovodi dobrovoljno zdravstveno osiguranje i obezbjeđuje ga u skladu sa Zakonom o zdravstvenom osiguranju; Za organizovanje i sprovođenje ovog zadatka FZZO CG je izradio projekat uvođenja i organizovanja programa DZO. Takođe je pripremljen i predlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenom osiguranju, koje se značajnim dijelom odnose upravo na uvođenje DZO.

24

3.1. Organizacija Fonda za zdravstveno osiguranje

FZZO CG je samostalna finansijska institucija čije stručne, administrativne, pravne, ekonomske i druge poslove obavlja stručna služba. U FZZO CG trenutno radi 207 zaposlenih, od čega 108 sa visokom stručnom spremom, što je dobra kadrovska struktura.

Većina procesa rada u FZZO CG informatički je podržana.

Fond za zdravstveno osiguranje organizovan je u centrali, 10 područnih jedinica i 11 kancelarija u sastavu područnih jedinica.

Centrala je organizovana u četiri sektora i četiri službe, i to:

Kabinet direktora‚•

Služba za odnose s javnošću•

Služba za internu reviziju•

Služba za javne nabavke•

Služba za kadrovske i opšte poslove•

Sektor za ostvarivanje prava iz zdravstvenog osiguranja, koji čine:•

Odjeljenje za obavezno zdravstveno osiguranje

Odjeljenje za međunarodno zdravstveno osiguranje

Odjeljenje za dobrovoljno zdravstveno osiguranje

Odjeljenje za pravne poslove

Sektor za finansije i računovodstvo koji čine:•

Odjeljenje za finansije

Odjeljenje za računovodstvo

Odjeljenje za praćenje naplate doprinosa i sistema NZR

Sektor za plansko-analitičke i poslove kontrole, koji čine:•

Odjeljenje za plan i analizu

Odjeljenje za kontrolu sprovođenja ugovora i ostvarivanje prava osiguranih lica iz obaveznog zdravstvenog osiguranja

Odjeljenje za kontrolu sprovođenja ugovora i ostvarivanje prava osiguranih lica iz dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja

Sektor za razvoj i informacione tehnologije, koji čine: •

Odjeljenje za razvoj i upravljanje promjenama

Odjeljenje za razvoj informacionog sistema

Odjeljenje za operativu

FINANSIRANJE ZDRAVSTVENOGOSIGURANJA U CG

Sistem obaveznog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori organizovan je po Bizmarkovom modelu, gdje doprinosi čine osnovni izvor prihoda.

Sistem obaveznog zdravstvenog osiguranja i način finansiranja zdravstvene zaštite u Crnoj Gori zasniva se na generacijskoj uzajamnosti i solidarnosti u prikupljanju sredstava, kao i na pravičnosti u upotrebi tih sredstava kako bi se obezbijedio jednak pristup zdravstvenim uslugama i neophodna pokrivenost stanovništva zdravstvenim osiguranjem.

Poštujući smjernice za reformu zdravstvene djelatnosti koje su date u Strategiji zdravstvene politike u Crnoj Gori do 2020.godine, težilo se podizanju kvaliteta zdravlja građana Crne Gore i poboljšanja zdravstvenog sistema u okviru raspoloživih finansijskih sredstava.

Sistem funkcionisanja zdravstvenog osiguranja zasniva se na principu međusobnih usklađivanja interesa osiguranih lica, obveznika uplate doprinosa i prava utvrđenih zakonom. Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore je u vršenju javnih ovlašćenja nosilac obaveznog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori i dužan je da obezbjeđuje prava osiguranih lica na osnovu finansijskih mogućnosti. Osigurana lica ostvaruju zdravstvenu zaštitu u javnim zdravstvenim ustanovama i ustanovama sa kojima FZZO CG ima zaključene ugovore. Zakonske obaveze za naplatu doprinosa objedinjuju se u Poreskoj upravi Crne Gore.

4.

28

LEGENDA:1: obezbjeđivanje zdravstvenog osiguranja, upravljanje, organizacija2: načini obračuna doprinosa3: prikupljanje doprinosa4: ugovorni odnosi i obračunski mehanizmi5: ostvarivanje zdravstvenih usluga

Iz sredstava OZO pravo na zdravstvenu zaštitu i druga prava iz zdravstvenog osiguranja ostvaruje cca 642.000 osiguranih lica, od čega izbjegla lica čine cca 18.500.

Konsolidovani bilans javne potrošnje, čiji je sastavni dio i zdravstvena potrošnja, zasnovan je na kretanju osnovnih makroekonomskih indikatora i utvrđuje se Budžetom Crne Gore, čime je utvrđeno i učešće zdravstvene potrošnje iz sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja u Bruto društvenom proizvodu (u daljem tekstu BDP).

Podaci o godišnjem kretanju BDP i izdataka za obavezno zdravstveno osiguranje u Crnoj Gori dati su u sljedećoj tabeli:

GodinaBruto društveni proizvod

- BDP (milion €)Indeks rasta

BDPBDP po

stanovniku

Izdaci FZZOCG (mil €)

Indeks rasta izdataka

Fonda

Učešće FZZOCG u

BDP

2002 1.360,10 105,02 2.208,00 92,09 121,15 6,77

2003 1.510,10 111,03 2.435,00 96,57 104,87 6,39

2004 1.669,80 110,58 2.684,00 95,58 98,98 5,72

2005 1.815,00 108,70 2.912,00 108,89 113,93 6,00

2006 2.148,90 118,40 3.443,00 117,94 108,31 5,49

2007 2.807,90 130,67 4.484,00 138,52 117,45 4,93

2008 3.338,00e1 118,88 5.312,92 172,48 124,52 5,17

2009 3.715,00e 111,29 5.893,44 160,00 92,76 4,31

* Izvor: Monstat; Ekonomska politika Crne Gore za 2009.godinu

Izuzev 2005.godine, učešće izdataka za obavezno zdravstveno osiguranje u BDP Crne Gore, u posmatranom periodu od 2002. do 2007.godine (uključujući i procjenu za 2009.g.), pokazuje tendenciju smanjenja, kao rezultat bržeg rasta BDP od izdataka za obavezno zdravstveno osiguranje.

* Za 2008. i 2009.g. postoji samo procjena BDP-a (e - estimation)

19

4. FINANSIRANJE ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA U CRNOJ GORI

Sistem obaveznog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori organizovan je po Bizmarkovom modelu, gdje doprinosi čine osnovni izvor prihoda.

Sistem obaveznog zdravstvenog osiguranja i način finansiranja zdravstvene zaštite u Crnoj Gori zasniva se na generacijskoj uzajamnosti i solidarnosti u prikupljanju sredstava, kao i na pravičnosti u upotrebi tih sredstava kako bi se obezbijedio jednak pristup zdravstvenim uslugama i neophodna pokrivenost stanovništva zdravstvenim osiguranjem.

Poštujući smjernice za reformu zdravstvene djelatnosti koje su date u Strategiji zdravstvene politike u Crnoj Gori do 2020.godine, težilo se podizanju kvaliteta zdravlja građana Crne Gore i poboljšanja zdravstvenog sistema u okviru raspoloživih finansijskih sredstava.

Sistem funkcionisanja zdravstvenog osiguranja zasniva se na principu međusobnih usklađivanja interesa osiguranih lica, obveznika uplate doprinosa i prava utvrđenih zakonom. Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore je u vršenju javnih ovlašćenja nosilac obaveznog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori i dužan je da obezbjeđuje prava osiguranih lica na osnovu finansijskih mogućnosti. Osigurana lica ostvaruju zdravstvenu zaštitu u javnim zdravstvenim ustanovama i ustanovama sa kojima FZZOCG ima zaključene ugovore. Zakonske obaveze za naplatu doprinosa objedinjuju se u Poreskoj upravi Crne Gore.

LEGENDA:

1: obezbjeđivanje zdravstvenog osiguranja, upravljanje, organizacija

2: načini obračuna doprinosa

3: prikupljanje doprinosa

4: ugovorni odnosi i obračunski mehanizmi

5: ostvarivanje zdravstvenih usluga

Iz sredstava OZO pravo na zdravstvenu zaštitu i druga prava iz zdravstvenog osiguranja ostvaruje cca 642.000 osiguranih lica, od čega izbjegla lica čine cca 18.500.

Konsolidovani bilans javne potrošnje, čiji je sastavni dio i zdravstvena potrošnja, zasnovan je na kretanju osnovnih makroekonomskih indikatora i utvrđuje se Budžetom Crne Gore, čime je utvrđeno i učešće zdravstvene potrošnje iz sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja u Bruto društvenom proizvodu (u daljem tekstu BDP).

Poreska Poreska uprava uprava Doprinosi Doprinosi

OsiguranaOsigurana licalica

DavaociDavaocizdravstvenih usluga zdravstvenih usluga

PrimarniPrimarni nivo ZZ Sekundarni nivo ZZ Terciarni nivo ZZ

13

2 4

5

29

BDP u 2007.godini iznosio je 2.807,90 mil. € ili po stanovniku je 4.484 €. Učešće izdataka obaveznog zdravstvenog u ukupnom BDP u 2007.g. je 4,93%, dok je procjena za 2008.g. 5,17% a za 2009.g. 4,31%. Izdaci za obavezno zdravstveno osiguranje po osiguranom licu u 2007.godini iznosili su 216 € (u 2008.g. 268€).

BDP po stanovniku u $

Država 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Albanija 1.300 1.535 1.933 2.439 / /Austrija 23.702 25.772 31.304 35.663 37.248 38.924Belgija 22.471 24.437 29.750 34.319 36.022 37.522Bosna i Hercegovina 1.175 1.362 1.684 2.183 / /Bugarska 1.690 1.944 2.539 3.109 / /Hrvatska 4.625 5.025 6.479 7.724 / /Češka 6.048 7.379 8.955 10.730 12.201 13.949Danska 29.956 32.375 39.456 45.320 47.642 50.765Finska 24.071 26.115 31.455 35.976 37.489 39.643Njemačka 22.932 24.521 29.469 33.093 34.023 35.241Italija 19.440 21.260 26.104 29.850 30.713 31.659Norveška 37.872 42.313 49.324 56.319 65.350 72.016Slovačka 3.924 4.558 6.131 7.806 8.803 10.219Slovenija 9.443 11.181 13.909 16.115 / /Makedonija 1.676 1.860 2.277 2.637 / /Turska 2.857 3.349 4.317 5.494 6.720 7.268Crna Gora * 3.001 3.136 3.458 3.812 4.136 4.890EU 18.782 20.458 24.734 28.344 29.613 31.100

Izvor: http://data.euro.who.int/hfadb;

U prethodnoj tabeli prikazani su podaci o BDP po stanovniku u Crnoj Gori i pojedinim evropskim državama, iz kojih se vidi da jedino Albanija, Bosna i Hercegovina, Bugarska i Makedonija imaju manji BDP od Crne Gore.

30

Učešće (u %) izdataka za zdravstvo iz javnog sektora u BDP

Država 2001 2002 2003 2004 2005Albanija 2,30 2,30 2,40 2,70 2,60Austrija 7,60 7,60 7,70 7,80 7,70Belgija 6,70 6,70 6,70 7,00 6,80

Bosna i Hercegovina 3,70 4,80 5,60 5,10 5,20Bugarska 4,00 4,40 4,60 4,60 4,70Hrvatska 7,00 5,80 6,10 6,20 6,00

Češka 6,00 6,40 6,70 6,40 6,30Danska 7,10 7,30 7,80 7,80 7,90Finska 5,10 5,40 5,60 5,70 5,90

Njemačka 8,30 8,40 8,50 8,10 8,20Italija 6,10 6,20 6,20 6,60 6,80

Norveška 7,40 8,20 8,40 8,10 7,60Srbija 4,80 5,90 6,00 5,80 5,70

Slovačka 4,90 5,00 5,20 5,30 5,30Slovenija 6,40 6,40 6,30 6,30 6,20

Makedonija 5,40 5,70 6,00 5,70 5,50Turska 3,80 4.10 4,30 4,30 4,10

Crna Gora 5,87 6,77 6,39 5,72 6,00EU 6,21 6,38 6,61 6,62 6,76


Najmanje učešće izdataka za zdravstvo u BDP zabilježeno je u Albaniji (2,6% u 2005.godini), a najveće u Njemačkoj (8,2%).

Izdaci za zdravstvo iz javnog sektora po stanovniku u periodu od 2001. do 2005. godine prikazani su u sljedećoj tabeli.

Izdaci za zdravstvo iz javnog sektora po stanovniku (u $)

Država 2001 2002 2003 2004 2005Albanija 95 97 110 138 142Austrija 2.197 2.316 2.422 2.568 2.639Belgija 1.90 3 2.019 2.027 2.172 2.194Bosna i

Hercegovina 250 341 418 417 457

Bugarska 268 329 371 396 444Hrvatska 700 632 722 786 813

Češka 971 1.081 1.203 1.238 1.282Danska 2.084 2.236 2.366 2.531 2.650Finska 1.361 1.480 1.545 1.700 1.787

Njemačka 2.227 2.326 2.430 2.435 2.499Italija 1.654 1.657 1.697 1.823 1.909

Norveška 2.729 3.029 3.214 3.411 3.616Srbija 178 235 258 283 284

Slovačka 594 650 700 781 840Slovenija 1.162 1.242 1.276 1.369 1.418

Makedonija 317 346 378 385 401Turska 311 340 359 412 422

EU 1.510 1.608 1.708 1.797 1.887


Najmanje izdatke za zdravstvo po stanovniku u 2005.godini ima Albanija, 142 $, a najveće Norveška 3.616 $.

POKRIVENOSTSTANOVNIŠTVA OBAVEZNIM

ZDRAVSTVENIM OSIGURANJEM

Osigurana lica

Osnov osiguranja 2008.g. % učešća

Zaposleni

nosioci 182.397 28,38

članovi 121.546 18,91

Ukupno 303.943 47,29

Nezaposleni

nosioci 97.006 15,09

članovi 63.053 9,81

Ukupno 160.059 24,90

Penzioneri

nosioci 97.762 15,21

članovi 29.461 4,58

Ukupno 127.223 19,79

Poljoprivrednici

nosioci 9.832 1,53

članovi 7.292 1,13

Ukupno 17.124 2,66

Izbjegla lica 18.584 2,89

Ostali

nosioci 12.104 1,88

članovi 3.707 0,58

Ukupno 15.811 2,46

UKUPNO 642.744 100,00

5.

32

Sa stanovišta zdravstvenog osiguranja vrlo je važno učešće populacije starosti do 14 godina koje u Crnoj Gori 18,38% i preko 65 godina, sa učešćem od 13,88% u ukupnoj populaciji. Takođe je važan podatak o očekivanom trajanju života, koje predstavlja sveobuhvatan pokazatelj zdravstvenog stanja stanovništva.

Očekivano trajanje života na rođenju je pokazatelj očekivanog broja godina koje će doživjeti novorođenče određenog pola ukoliko nastave da se održavaju postojeće stope mortaliteta.U periodu 1999/2000. godina ovaj pokazatelj je za Crnu Goru iznosio 73,56 godina, odnosno 76,27 godina za žene, a 71,05 godina za muškarce.

5.1. Zdravstveno stanje stanovništva

Vitalna statistika •

Podaci o prirodnom kretanju stanovništva Crne Gore od 1991. do 2007. godine (koja je posljednja za koju imamo podatke) ukazuju da je u navedenom periodu izražena tendencija starenja populacije, kao posljedica pada stope nataliteta, prirodnog priraštaja i rasta stope opšteg mortaliteta. Kretanje navedenih pokazatelja zdravlja u Crnoj Gori, uporedno za 1991.i 2007. godinu je prikazano u sljedećoj tabeli.

Osnovni vitalni pokazatelji stanovništva Crne Gore u 1991. i 2007. godini

Pokazatelj1991 2007

broj stopa broj stopa

Živorođeni 9606 15,50 7834 12.46Ukupno umrli 3970 6,40 5979 9.51Umrla odojčad 107 11,14 58 7.40Prirodni priraštaj 5636 9,10 1855 2.95Vitalni indeks 9606/3970 2,42 7834/5979 1.31

Za razliku od prošle decenije, kada je zapažena značajnija tendencija pada stope nataliteta, period 2004-2007. karakteriše stabilizovanje stope nataliteta (vrijednost stope nataliteta u 2004. godini iznosila je 12.60, u 2005.godini 11,85, u 2006.godini 12,14 i u 2007.godini 12,46).

Rast opšte stope mortaliteta je takođe stabilizovan za period 2004-2007.godina (opšta stopa mortaliteta u 2004. godini iznosila je 9,2, u 2005.godini 9,37, u 2006.godini 9,56 i u 2007.godini 9,51).

Stopa mortaliteta odojčadi u 2005. godini značajno je porasla u odnosu na 2004. godinu, i iznosila je 9,52 dok je u 2004. godini 7,77. Za razliku od 2006.godine kada je stopa mortaliteta odojčadi iznosila 11,02 u 2007.godini je 7,40. Oscilacije stope mortaliteta odojčadi su u Crnoj Gori posljedica malobrojne populacije odojčadi gdje mali broj slučajeva drastično povećava, odnosno smanjuje ovu stopu.

Smanjenja stope mortaliteta odojčadi u odnosu na 1991. godinu, smanjenja stope prirodnog priraštaja u odnosu na 1991.godinu (kao posljedica smanjenja stope nataliteta i povećanja stope mortaliteta), uz istovremeno smanjenje vrijednosti vitalnog indeksa sa 2,42 na 1,31 u 2007. godini) karakteriše period 1991-2007.godine.

Očekivano trajanje života na rođenju za Crnu Goru za 2007.g. iznosilo je 73,77 godina, odnosno 76,06 godina za žene, a 71,22 godina za muškarce.

* Izvor podataka: statistički godišnjaci Instituta za javno zdravlje Crne Gore** Posljednji raspoloživi podaci MONSTAT-a.

33

Osnovni pokazatelji prirodnog kretanja stanovništva CG od 1991. do 2007. g.

Mortalitet•

Visoko učešće kardiovaskularnih (55,80%) i malignih oboljenja (15,77%) u strukturi mortaliteta za 2007. godinu, ukazuje na prisustvo više faktora rizika kao što je pušenje, alkoholizam, nepravilna ishrana, nedovoljna fizička aktivnost, ali i dejstvo faktora rizika iz okruženja (zagađen vazduh, hrana, voda, loši socio-ekonomski uslovi života itd.). U reformi zdravstvene zaštite prioritet je dat primarnoj zdravstvenoj zaštiti, a u okviru nje promociji zdravlja i prevenciji bolesti i bolesnih stanja. Ostvarivanjem zacrtanih preventivnih aktivnosti u Programu zdravstvene zaštite ostvarivaće se i ciljevi zdravstvene politike.

Nedovoljno definisana stanja (simptomi, znaci i nenormalni klinički i laboratorijski nalazi) sa 13,38% učešća u ukupnom mortalitetu, ukazuju na nezadovoljavajući kvalitet podataka koje koristimo u analizi uzroka smrti.

Povrede, trovanja i posljedice spoljnih faktora (3,90%) ukazuju na neodgovarajuću zaštitu na radnom mjestu, u kući, u saobraćaju kao i sve prisutnije rizične oblike ponašanja.

Prikaz vodećih uzroka smrti stanovništva CG u 2007. godini po grupama oboljenja

Broj umrlih Broj umrlih % učešće u strukturi umrlih

Stopa mortaliteta

Bolesti sistema krvotoka (I00 - I99) 3336 55.80 5.30

Tumori (C00 – D48) 943 15.77 1.50

Simptomi, znaci i nenormalni klinički i laboratorijski nalazi (R00 – R99) 800 13.38 1.27

Bolesti sistema za disanje (J00 – J99) 236 3.95 0.38

Povrede, trovanja i posljedice djelovanja spoljnih faktora (S00 – T98) 233 3.90 0.37

Ostala oboljenja 431 7.21 0.69

UKUPNO 5979 100.00 9.51

Osnovni pokazatelji prirodnog kretanja stanovništva Crne Gore od 1991 do 2007. godine

12.6 11.85 12.46

9.517.77

11.02

7.4

2.44 2.52 2.95

12.1415.3

9.569.419.2

6.4

9.5211.149.1

3.450

2

4

6

8

10

12

14

16

1991 2004 2005 2006 2007

indi

kato

ri

živoroðeni umrli umrla odojèad prirodni priraštaj

34

Morbiditet•

U vanbolničkom morbiditetu stanovništva Crne Gore u 2008. godini dominantne su bolesti sistema za disanje sa 320.554 slučajeva (49,01%). Bolesti mokraćno-polnog sistema u vanbolničkom morbiditetu učestvuju sa 8,35%, a bolesti sistema krvotoka sa 50.495 slučajeva (7,72%). U strukturi vanbolničkog morbiditeta slijede bolesti sistema za varenje (4,48%) i zarazne i parazitarne bolesti (4,12%). Ostale bolesti u ukupnom morbiditetu učestvuju sa 26,32%.

Struktura vanbolničkog morbiditeta u 2008. godini

U bolničkom morbiditetu dominantne su bolesti sistema krvotoka, koje su u opštoj strukturi morbiditeta hospitalizovanih bolesnika u 2008. godini učestvovale sa 15,11%, bolesti sistema za disanje sa 10,91%, sistema za varenje 11,40%, tumori sa 8,45% i povrede, trovanja i posljedice djelovanja spoljnih faktora, čije je učešće iznosilo 7,42%. Pet vodećih grupa oboljenja čine 53,29% svih oboljenja registrovanih u bolničkom morbiditetu.

Struktura bolničkog morbiditeta u 2008. godini

20


U bolničkom morbiditetu dominantne su bolesti sistema krvotoka, koje su u opštoj strukturi

morbiditeta hospitalizovanih bolesnika u 2008. godini učestvovale sa 15,11%, bolesti

sistema za disanje sa 10,91%, sistema za varenje 11,40%, tumori sa 8,45% i povrede,

trovanja i posljedice djelovanja spoljnih faktora, čije je učešće iznosilo 7,42%. Pet vodećih

grupa oboljenja čine 53,29% svih oboljenja registrovanih u bolničkom morbiditetu.


Imunizacija u Crnoj Gori

Programom zdravstvene zaštite u Crnoj Gori za 2008.godinu predviđeni su prioriteti za

unapređenje zdravlja među kojima je i sprovođenje obaveznih preventivnih pregleda po vrsti,

obimu i grupama osiguranih lica u okviru obima usluga koje se odnose na sprječavanje i

suzbijanje bolesti. Obim usluga kojima se sprječavaju i suzbijaju zarazne bolesti definisan je

Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti i Programom obaveznih imunizacija

stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti u Crnoj Gori (u skladu sa predviđenim

kalendarom vakcinacije) i obuhvatom od 95%. 20


U bolničkom morbiditetu dominantne su bolesti sistema krvotoka, koje su u opštoj strukturi

morbiditeta hospitalizovanih bolesnika u 2008. godini učestvovale sa 15,11%, bolesti

sistema za disanje sa 10,91%, sistema za varenje 11,40%, tumori sa 8,45% i povrede,

trovanja i posljedice djelovanja spoljnih faktora, čije je učešće iznosilo 7,42%. Pet vodećih

grupa oboljenja čine 53,29% svih oboljenja registrovanih u bolničkom morbiditetu.


Imunizacija u Crnoj Gori

Programom zdravstvene zaštite u Crnoj Gori za 2008.godinu predviđeni su prioriteti za

unapređenje zdravlja među kojima je i sprovođenje obaveznih preventivnih pregleda po vrsti,

obimu i grupama osiguranih lica u okviru obima usluga koje se odnose na sprječavanje i

suzbijanje bolesti. Obim usluga kojima se sprječavaju i suzbijaju zarazne bolesti definisan je

Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti i Programom obaveznih imunizacija

stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti u Crnoj Gori (u skladu sa predviđenim

kalendarom vakcinacije) i obuhvatom od 95%.

35

Imunizacija u Crnoj Gori•

Programom zdravstvene zaštite u Crnoj Gori za 2008.godinu predviđeni su prioriteti za unapređenje zdravlja među kojima je i sprovođenje obaveznih preventivnih pregleda po vrsti, obimu i grupama osiguranih lica u okviru obima usluga koje se odnose na sprječavanje i suzbijanje bolesti. Obim usluga kojima se sprječavaju i suzbijaju zarazne bolesti definisan je Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti i Programom obaveznih imunizacija stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti u Crnoj Gori (u skladu sa predviđenim kalendarom vakcinacije) i obuhvatom od 95%.

IMUNIZACIJA U CRNOJ GORI ZA 2008.g.VAKCINA OBUHVATProtiv tuberkulozeBCG na rođenju i tokom prve godine života 98,10%3

Protiv difterije, tetanusa i velikog kašlja

DTP 3 doze u prvoj godini života 96,10% revakcinacija u drugoj godini života 91,80%

DT/dT dT TT

tri revakcinacije: u prvom i posljednjem razredu osnovne škole u završnom razredu srednje škole

95,9 - 98,1%

TTpovrijeđena lice koja su primila jednu dozu vakcine 12201 lice4

povrijeđena lica koja su primila dvije doze vakcine 4666 licapovrijeđena lica koja su revakcinisana 2453 lica

Protiv dječje paralize

OPV

3 doze u prvoj godini života 96,10%

tri revakcinacije: u drugoj godini života u prvom i posljednjem razredu osnovne škole

91,5% 98,1% 96,9%

Protiv virusnog hepatitisa B

Hepatitis B

3 doze za djecu čije su majke HBsAg+94,80%

revakcinacija u drugoj godini životakompletna imunizacija odraslih (3 doze) 214 licaimunizacija odraslih koja je u toku 218 lica

Protiv morbila, rubeole i parotitisa

MMRu drugoj godini života 89,50%dvije revakcinacije: - u prvom i šestom razredu osnovne škole

98,3% 96,1%

Protiv hemofilusa influence tip B

Hibtri doze u prvoj godini života 95,10%revakcinacija u predškolskom uzrastu 93,10%

Antirabična zaštitaPostekspoziciona vakcinacija ozlijeđenih lica od strane životinje 224 licaPreekspoziciona vakcinacija 5 lica Vakcinacija protiv gripaGrip Ukupno vakcinisanih lica

28886 lica Struktura vakcinisanih protiv gripa: stariji od 65 godina 84,90% zdravstveni radnici 3,30% hronični bolesnici mlađi od 65 godina 11,80%

* Obuhvat izvršenih planiranih sistematskih vakcinacija djece u Crnoj Gori iskazan je u odnosu na broj osiguranih lica koja su prikazale nadležne zdravstvene službe koje sprovode vakcinaciju u opštinama* Obuhvat predstavalja ukupan broj vakcinisanih lica u 2008. godini

36

5.2. KADROVI U ZDRAVSTVU

Na kraju 2008. godine u javnim ustanovama Crne Gore je radilo 7231 radnika, od čega 5405 medicinskih radnika i saradnika i 1826 zaposlenih nemedicinske struke.

Kadrovi u zdravstvu u Crnoj Gori na kraju 2008. godine

Profil kadraVanbolničke

službeBolničke

službe Svega ZU AU Montefarm UKUPNO

Broj % Broj % Broj % Broj % Broj %

Medicinski radnici i saradnici 2318 77.60 2862 73.08 5180 75.04 225 68.60 5405 74.75

Nemedicinski radnici 669 22.40 1054 26.92 1723 24.96 103 31.40 1826 25.25

UKUPNO 2987 100.00 3916 100.00 6903 100.00 328 100.00 7231 100.00

Odnos medicinskog i nemedicinskog kadra, zaposlenog u svim javnim službama u zdravstvenom sektoru, a prema popisu kadra na dan 31. 12. 2008. godine, bio je 2,96:1 (odnosno na 100 medicinskih radnika i saradnika radilo je 33,78 nemedicinskih).

Struktura zastupljenosti visokostručnog medicinskog kadra i zdravstvenih saradnika je:

U vanbolničkim službama radi 641 ljekar (137 opšte medicine, 98 na •specijalizaciji i 406 specijalista), 17 stomatologa, 94 farmaceuta i 42 zdravstvenih saradnika sa visokom stručnom spremom;

U stacionarnim zdravstvenim ustanovama radi 671 ljekar ( 180 na •specijalizaciji i 491 specijalista), 28 stomatologa, 5 farmaceuta i 56 zdravstvenih saradnika sa visokom stručnom spremom.

Struktura zastupljenosti visokostručnog medicinskog kadra u CG u 2008. godini

137

278

897

45 99

0

250

500

750

1000

Opšte medicine Na specijalizaciji Specijalista Stomatologa Farmaceuta

37

Jedan od osnovnih parametara za praćenje rada zdravstvene službe i preduslov za poboljšanje zdravstvenog stanja je obezbijeđenost stanovništva zdravstvenim kadrom.

Obezbijeđenost stanovništva Crne Gore zdravstvenim radnicima i saradnicima u javnim zdravstvenim ustanovama 2008. godine

Profil kadra Broj kadra % kadraBroj osiguranika na jednog

zdravstvenog radnika i saradnika

Ljekari 1312 24.30 489Zdravstveni saradnici sa VSS 98 1.82 6545Stomatolozi 45 0.83 14253Farmaceuti 99 1.83 6479

Sa višom i srednjom stručnom spremom 3851 71.22 167

Ukupno 5405 100.00 119

Obezbijeđenost stanovništva ljekarima u CG i zemljama u Evropi u 2007. godini *

Broj ljekara na 1000 stanovnika u 2008. godini iznosio je 2,045.

U strukturi zdravstvenih radnika i saradnika u javnim zdravstvenim ustanovama, a prema stručnom obrazovanju, najviše je zaposlenih sa srednjom stručnom spremom (66,9%), ljekara (24,27%) i više stručne spreme (4,24%). Farmaceuti i zdravstveni saradnici učestvuju sa 1,82%, stomatolozi sa 0,83% i zaposleni sa nižom stručnom spremom 0,11%.

1.5

2.7

3.5

1.9

2.83.1

2.6

3.6

1.2

2.5

0

1

2

3

4

E u regio n A lbanija B ugars ka H rvats ka M o ldavija M ađars ka C rna G o ra N jemačka S rbija T urs ka

* Izvor HFA – DB, novembar 2008. g.

38

Ljekari prema vrsti javne zdravstvene ustanove u Crnoj Gori u 2008. godini

5.3. ORGANIZACIJA ZDRAVSTVENE SLUŽBE

Mrežu javnih ustanova u zdravstvu Crne Gore čini:

18 domova zdravlja,•

Zavod za hitnu medicinsku pomoć,•

7 opštih bolnica,•

3 specijalne bolnice,•

Klinički centar Crne Gore,•

Institut za javno zdravlje i•

Apotekarska ustanova Crne Gore.•

Stomatološka zdravstvena zaštita na primarnom nivou je od 01.01.2008. godine izmještena iz domova zdravlja i organizovana kao privatna djelatnost. Zaključeni su ugovori sa 121 timom stomatologa u 109 privatnih stomatoloških ordinacija.

Zdravstvena služba je organizovana na tri nivoa.

Prvi je nivo primarne zdravstvene zaštite koji bi trebao da obezbijedi 80-85% potreba za zdravstvenom zaštitom. Nosilac primarne zdravstvene zaštite je izabrani doktor u ambulanti, odnosno timovi izabranih doktora.

Drugi nivo, nivo sekundarne zdravstvene zaštite, obezbjeđuje se preko specijalističkih ambulanti i bolničkih postelja.

Tercijarni nivo zdravstvene zaštite se ostvaruje u subspecijalističkim ambulantama, dijagnostičkim centrima i bolničkim odjeljenjima.

39

* Izabrani stomatolozi od 01.01.2008. godine nijesu u sastavu doma zdravlja, već su organizovani kao privatne zdravstvene ustanove.

Primarna zdravstvena zaštita

Dom zdravlja je ustanova koja je preko ambulanti izabranog doktora, odnosno timova izabranih doktora medicine i centara i jedinica za podršku izabranim doktorima nosilac primarne zdravstvene zaštite. Organizaciono, dom zdravlja ima tri osnovne cjeline: ambulantu izabranog doktora, odnosno timove izabranih doktora (izabranog doktora pedijatra, izabranog doktora za odrasle i izabranog doktora ginekologa),* centre za podršku izabranim doktorima koji su organizovani na lokalnom i regionalnom nivou za: plućne bolesti i TBC, dijagnostiku, mentalno zdravlje, djecu sa posebnim potrebama, prevenciju i sl. i jedinice za podršku za: patronažu, fizikalnu terapiju primarnog nivoa i sanitetski prevoz.

Izabrani doktori

U 2008. godini za pružanje primarne zdravstvene zaštite je angažovano 370 timova izabranih doktora (ID) medicine, odnosno 335 izabranih doktora za djecu i odrasle i 35 ID za žene.

Opterećenost ljekara u odnosu na posjete u primarnoj zdravstvenoj zaštitiu u CG u 2008. godini

U odnosu na broj pregleda planiranih Programom zdravstvene zaštite u Crnoj Gori za 2008. godinu, doktori medicine su ostvarili prosječno 3,53 pregleda po osiguraniku (planirano 3,92), odnosno: izabrani doktori za djecu i odrasle su ostvarili plan sa 93,45%, izabrani doktor za žene sa 55,64%,odnosno ukupno ID medicine su ostvarili plan u 2008.godini sa 90,08%.

Stomatološka zdravstvena zaštita pruža usluge liječenja bolesti usta i zuba u hitnim medicinskim stanjima, prevenciju i liječenje bolesti usta i zuba kod djece do navršenih 18 godina života, žena u toku trudnoće i lica starijih od 65 godina života.

Sekundarna i tercijarna zdravstvena djelatnost

Osnovni reformski cilj u razvoju bolničkih kapaciteta je podizanje kvaliteta zdravstvene zaštite i usluga, a ne povećanje broja postelja i ostalih resursa.

Stopa hospitalizacije i dužina liječenja su polazni kriterijumi u praćenju rada bolničke zdravstvene ustanove.

40

Ambulantna djelatnost

Specijalističku i subspecijalističku djelatnost (specijalističke konsultacije) u zdravstvenim ustanovama uglavnom obavljaju ljekari bolničkih ustanova uz angažovanje spoljnih konsultanata.

U toku 2008. godine u specijalističkoj djelatnosti je obavljeno:

Na nivou domova zdravlja u 27 specijalističkih ordinacija, 380.341 •pregleda, ili 4.754 po ljekaru godišnje. U poređenju sa brojem posjeta kod ljekara u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, broj specijalističkih konsultacija ( 0,59 pregleda po osiguraniku) je zadovoljavajući.U strukturi posjeta u specijalističkoj službi na nivou primarne zdravstvene zaštite je bilo 219.449 prvih pregleda (57,7%) i 160.892 ponovnih pregleda (42,3%).

Na nivou bolnica u toku 2008. godine 672.976 pregleda ili •13.196 po ljekaru godišnje ( 1,05 pregleda po osiguraniku). U strukturi pregleda u specijalističkoj službi na nivou bolnica je bilo 376.260 (55.9%) prvih i 296.716 (44,1%) ponovnih.

Stacionarna djelatnost

Mrežu bolničkih kapaciteta javnih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori čine stacionari pri domovima zdravlja, opšte bolnice, specijalne bolnice i Klinički centar Crne Gore i sastoji se od:

7 opštih bolnica: OB Bar (za gravitaciono područje Bara i Ulcinja), OB •Berane (za gravitaciono područje Berana, Andrijevice, Rožaja i Plava), OB Bijelo Polje (za gravitaciono područje Bijelo Polje i Mojkovac), OB Kotor (za gravitaciono područje Kotor, Tivat i Herceg Novi), OB Nikšić (za gravitaciono područje Nikšić, Šavnik i Plužine), OB Pljevlja (za gravitaciono područje Pljevlja i Žabljak), OB Cetinje (za gravitaciono područje Cetinje i Budva);

3 specijalne bolnice ( SB za psihijatriju – Dobrota, SB za ortopediju, •neurohirurgiju i neurologiju – Risan i SB za plućne bolesti i TBC Brezovik); i

Klinički centar Crne Gore u zdravstvenom sistemu je ustanova na •tercijarnom nivou zdravstvene zaštite, a za stanovništvo Podgorice, Danilovgrada i Kolašina pruža usluge sekundarnog nivoa.

U svim opštim bolnicama u Crnoj Gori pružaju se usluge na sekundarnom nivou na sljedećim odjeljenjima: interna medicina, hirurgija, ginekološko–akušersko odjeljenje, odjeljenje pedijatrije, sa pratećim službama: anesteziologija, transfuziologija, biohemijska laboratorija, radiologija.

U pojedinim opštim bolnicama, osim navedenih usluga, u okviru internog i hirurškog odjeljenja u 2008.godini pružale su se usluge i iz drugih medicinskih oblasti.

Broj ispisanih bolesnika u 2008.godini je 75.033, dok je stopa hospitalizacije 126.* Trend rasta stope hospitalizacije ukazuje na pozitivna kretanja u radu bolničkih ustanova.

U Crnoj Gori je, na dan 31. 12. 2008. godine, bilo ukupno 2.422 postelje.

* Stopa hospitalizacije u Crnoj Gori u 2007. godini je iznosila 113,98 i u 2006.godini 107,2.

41

Bolničke ustanove i postelje u Crnoj Gori za 2008. godini

JZU Broj postelja

Broj ljekara

Ostvareni bo dani

Broj ispisanih bolesnika

Broj postelja po ljekaru

Stacionari DZ 83 9 17087 4573 9.22

Opšte bolnice 1115 227 269906 37292 4.91

Bar 169 33 42121 6751 5.12

Berane 179 37 40637 5966 4.84

Bijelo Polje 141 37 36324 4460 3.81

Kotor 152 33 33719 5674 4.61

Nikšić 286 39 68102 7692 7.33

Pljevlja 93 26 23388 2685 3.58

Cetinje 95 22 25615 4064 4.32

Specijalne bolnice 509 53 175963 5777 9.60

SB za plućne bolesti i TBC Brezovik - Nikšić 146 16 47752 2240 9.13

SB za psihijatriju Dobrota-Kotor 241 13 92444 1196 18.54

SB za ortop. neuroh. i neurologiju Risan 122 24 35767 2341 5.08

Klinički centar Crne Gore 715 238 180824 27391 3.00

UKUPNO 2422 527 643780 75033 4.60

Analiza pokazatelja korišćenja bolničkih kapaciteta ukazuje da je njihov stepen iskorišćenosti različit i po nivoima i po ustanovama.

Prosječna zauzetost, ili korišćenje kapaciteta, bilo je najveće u Specijalnoj bolnici za psihijatriju Dobrota – Kotor (104,80%), a zatim u: SB za plućne bolesti i TBC Brezovik - Nikšić (89,36%), SB za ortopediju, neurohirurgiju i neurologiju - Risan (80,10%), OB Cetinje (73,67%) i OB Bijelo Polje (70,39%); a najmanje korišćenje kapaciteta je u stacionarima domova zdravlja (56,25%), OB Kotor (60,61%) i OB Berane (62,03%).

Prosječna dužina bolničkog liječenja ukazuje na to koliko je prosječno jedan pacijent zadržavan u stacionarnoj zdravstvenoj ustanovi tokom godine. Pokazalo se da je, kao i ranijih godina, najduže prosječno liječenje pacijenata bilo u specijalnim bolnicama 30,46 dana (u Dobroti 77,29 dana), što je u skladu sa patologijom bolesnika (hronično oboljeli pacijenti). Najmanja prosječna dužina bolničkog liječenja je u stacionarima domova zdravlja (3,74 dana).

Sljedeći bitan pokazatelj rada u bolnicama je broj slobodnih postelja tokom godine. Od ukupno 2422 postelje, koliko ih je bilo u zdravstvenim ustanovama Crne Gore, u toku 2008. godine slobodno je bilo 663 postelje ili 27,37% od ukupnog broja postelja. U opštim bolnicama, tokom godine je bilo slobodno 377 postelja (33,8%), u Kliničkom centru Crne Gore 221 postelja (30,9 %), u specijalnim bolnicama 28 postelja (5,5%) i 36 postelja u stacionarima domova zdravlja (43,4%).

42

Prosječna dužina liječenja u bolnicama u Crnoj Gori i okruženju u 2007. g.

Stopa bolničkog letaliteta (broj umrlih na 1000 liječenih), kao jedan od pokazatelja kvaliteta rada u bolnicama, u Crnoj Gori je za 2008.godinu iznosila 18,31 (2007.godine stopa letaliteta je bila 19.96).

Najveći broj bolnički liječenih pacijenata u Crnoj Gori je bio stariji od 60 godina, odnosno svaki treći pacijent koji je hospitalizovan bio je stariji od 60 godina.

Broj ispisanih bolesnika po jednom ljekaru u toku 2008.godini: u opštim bolnicama je ispisano 164 bolesnika po jednom ljekaru, u Kliničkom centru Crne Gore 115, u specijalnim bolnicama 109 pacijenta po jednom ljekaru.

Sa 2.422 standardnom posteljom u bolničkim zdravstvenim ustanovama u 2008. godini ostvaren je nivo pokrivenosti stanovništva od 3,85 postelje na 1000 stanovnika.

Obezbijeđenost stanovništva posteljama u CG i zemljama u Evropi u 2007. godini.

4.6

7.6

6.0

7.2

9.8 10.0

7.9

8.9

6.8 7.0

10.0

0

2

4

6

8

10

E u regio n A lbanija B ugars ka H rvats ka M o ldavija M ađars ka C rna G o ra S lo venija N o rveš ka S rbija T urs ka

4.7

5.4

3.54.0

7.1

3.9

5.4

6.4

2.9

6.2

2.9

0

2

4

6

8

E u regio n A lbanija B ugars ka H rvats ka N o rveš ka M ađars ka C rna G o ra D ans ka S rbija S lo venija T urs ka

DOPRINOSI ZA OBAVEZNOZDRAVSTVENO OSIGURANJE

Osnovni izvor finansiranja obaveznog zdravstvenog osiguranja su doprinosi. Osim doprinosa, FZZO CG ostvaruje sredstva iz opštih prihoda od Budžeta, sredstva po konvencijama, naknade štete, kamate i drugih izvora u skladu sa zakonom.

Obveznici obračunavanja i plaćanja doprinosa, osnovice i stope doprinosa, rokovi za uplatu i druga pitanja koja se odnose na plaćanje doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, samim tim i doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje, utvrđeni su Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (Sl. list CG br.13/07 i 79/08).

Doprinosi za obavezno zdravstveno osiguranje su prihod Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore.

Stope po kojima se plaća doprinos za obavezno zdravstveno osiguranje su:

Stopa doprinosa za zdravstveno osiguranje zaposlenih u 2009. godini je •10,5%, od čega na teret poslodavca 5,5% i na teret osiguranika 5%, dok je zakonom utvrđeno dalje smanjenje u 2010. godini i ista bi trebalo da iznosi 9%; od čega na teret poslodavca 5% i na teret zaposlenog 4%.

Stopa doprinosa za zdravstveno osiguranje poljoprivrednih osiguranika •takođe je 10,5% (od 2010. godine 9%), dok osnovicu čini 12% prosječne mjesečne bruto zarade u Crnoj Gori ostvarene u prethodnoj godini, po zaposlenom, a prema podacima državnog organa za poslove statistike.

Stopa doprinosa za zdravstveno osiguranje korisnika penzija po •

6.

46

propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju je 19%, a osnovicu čini iznos penzije.

Zavod za zapošljavanje plaća doprinose za ZO nezaposlenih lica •koja primaju novčanu naknadu po stopi od 5,0% na iznos novčane naknade.

Najviše prihoda od doprinosa, FZZO CG ostvaruje od doprinosa za ZO zaposlenih u privredi i vanprivredi (realnom i javnom sektoru). Doprinose za ZO zaposlenih plaćaju poslodavci prilikom isplate zarade, odnosno novčane naknade.

Osim prihoda od doprinosa, značajan izvor prihoda (cca 20%) su opšti prihodi iz Budžeta iz kojih se obezbjeđuje zdravstvena zaštita nezaposlenih lica koja ne primaju novčanu naknadu, izbjeglih lica, kao i nedostajuća sredstva za finansiranje zdravstvene djelatnosti zbog manjeg ostvarenja prihoda usled smanjenja stope doprinosa.

Sredstva FZZO CG su javna sredstva iz kojih se u Crnoj Gori finansira samo pravo iz obaveznog zdarvstvenog osiguranja, dok je u toku priprema izmjene Zakona o zdravstvenom osiguranju kojim će se bliže definisati postupak uvođenja dobrovoljnog-dopunskog zdravstvenog osiguranja.

Od privatnih sredstava u sistem zdravstva uključena su samo sredstva od participacije-učešća osiguranika u troškovima korišćenja zdravstvene zaštite, koja pokrivaju manje od 1% ukupnih rashoda za zdravstvenu zaštitu.

Evidencija u Fondu za zdravstveno osiguranje je zasnovana na modifikovanom obračunskom sistemu prema kojem se rashodi priznaju na osnovu nastanka poslovnog događaja nezavisno od plaćanja, a prihodi na osnovu priliva novčanih sredstava u izvještajnom periodu. Fond za zdravstveno osiguranje je u 2008. godini ostvario ukupne prihode 183,42 mil.€, dok su rashodi 172,49 mil.€, odnosno ostvaren je višak prihoda nad rashodima 10,93 mil.€.

POSLOVNI REZULTATI

7.

69,77 76

,0184

,58 92,09 94

,4196

,57 96,40

95,58 10

6,4510

8,89 11

8,02 13

8,38

117,9

413

8,52

183,4

2

172,4

8

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008godina

mil €

prihodi

rashodi

49

Kretanje prihoda i rashoda po modifikovanom obračunskom sistemu knjigovodstvenih evidentiranja i izvještavanja, u periodu od 2001-2008.godine dato je na prethodnom grafikonu.

7.1. Prihodi

Prihodi namijenjeni finansiranju zdravstvene zaštite u Crnoj Gori su prihodi od doprinosa za zdravstvenu zaštitu, prihodi od Budžeta i ostali prihodi.

U 2008.godini Fond je ostvario ukupno 183,42 mil.€ prihoda, koji su za 45,04 mil.€ ili 32,55% veći u odnosu na ostvarene prihode u 2007.godini, kao rezultat sveukupnog ekonomskog rasta u Crnoj Gori, redovnije naplate prihoda i povećanja obuhvata obveznika uplate doprinosa.

Struktura ukupnih prihoda data je grafikonom.

U strukturi ukupnih prihoda Fonda, prihodi od doprinosa za zdravstvenu zaštitu čine 78,95% i iznose 144,8 mil.€.

R.br. OPIS Ostvarenje 2007

Ostvarenje 2008

% 2008/07

% učešća

I PRIHODI OD DOPRINOSA ZA Z.Z. 125.413.525,45 144.804.607,54 115,46 78,95

1.1 Doprinosi za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u realnom sektoru

65.079.924,73 71.641.115,95 110,08 39,06

1.1.1 Doprinosi za zarade zaposlenih u privredi 61.860.308,33 68.271.502,42 110,36 37,22

1.1.2 Doprinosi od samostalne djelatnosti 2.964.727,65 3.007.808,51 101,45 1,64

1.1.3 Doprinosi za osiguranje zemljoradnika 254.888,75 361.805,02 141,95 0,20

1.2 Doprinosi za zdravstvenu zaštitu iz javnog sektora 60.333.600,72 73.163.491,59 121,26 39,89

1.2.1 Doprin. za zdrav. zaštitu zaposl. u vanpriv. 35.345.148,51 43.764.644,51 123,82 23,86

1.2.2 Doprin. za zdravstvenu zaštitu penzionera 24.724.851,71 28.947.156,40 117,08 15,78

1.2.3 Doprin. za zdrav.zaštitu nezaposl .- ZZZ 263.600,50 451.690,68 171,35 0,25

II OPŠTI PRIHODI OD BUDŽETA 11.380.000,00 37.086.111,10 312,07 20,22

III Prihodi od Ministarstva zdravlja – otpremnina za tehnološki višak

504.000,00 1.000.000,00 198,41 0,55

IV Ostali prihodi 1.077.900,83 526.051,56 48,80 0,29

UKUPNO PRIHODI 138.375.426,28 183.416.770,21 132,55 100,00

0,29%

0,25%

0,55%20,22%

15,78% 1,64%

0,20%23,86%

37,22%

Dopr. od zaposl. u privredi Dopr. od samost. djelatnostiDoprinosi od zemljoradnika Dopr. od zaposl. u vanprivrediDoprinosi za zdr.zašt. penzionera Doprinosi od Zavoda za zapošlj.Prihodi od Budžeta Pr.od Min.zdrav.-otpr. za tehn.viš.Ostali prihodi

50

Iako je u 2008. godini došlo do smanjenja stope doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje sa 13,5% na 12%, shodno Zakonu o doprinosima za socijalno osiguranje („Sl.list CG“ br 13/07), prihodi od doprinosa za zdravstvenu zaštitu su u 2008.godini veći za 19,39 mil.€ ili 15,46% od ostvarenja u prethodnoj godini, što upućuje na zaključak redovnije naplate doprinosa i povećanja broj osiguranika koji uplaćuju doprinose.

Opšti prihodi od Budžeta za 2008.godinu su 37,09 mil.€ i odnose se na sredstva za zdravstvena zaštitu nezaposlenih i izbjeglih lica, sredstva u cilju nadoknade sredstava po osnovu smanjenja stope doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje, nedostajuća sredstva za isplatu zarada zaposlenih u javnim zdravstvenim ustanovama i dr.

Preko Trezora, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, za otpremnine u cilju rješavanja tehnoloških viškova u PZZ, uplatilo je 1,00 mil. €.

7.2. Rashodi

Ukupno ostvareni rashodi Fonda u 2008.godini su 172,48 mil.€.

Sljedećim grafikonom prikazana je struktura ukupnih izdataka po nivoima zdravstvene zaštite.

Najznačajniji izdaci Fonda su izdaci za zdravstvenu zaštitu, sa učešćem od 87,53%, a obuhvataju izdatke za stacionarno i ambulantno liječenje u zemlji i inostranstvu, troškove za ljekove izdate na recept i za ljekove i medicinski materijal utrošen za vrijeme bolničkog i ambulantnog liječenja.

R.br. OPIS Ostvarenje 2007

Ostvarenje 2008

% 2008/07

% učešća

Izdaci za zdravstvenu zaštitu 125.234.339,88 150.978.507,15 120,56 87,53

I Primarna zaštita 51.812.855,10 58.042.107,31 112,02 33,65

II Sekundarna zaštita 48.983.448,89 62.612.929,39 127,82 36,30

III Tercijarna zaštita 12.039.145,60 15.371.355,81 127,68 8,91

IV Ostala prava iz zdravstvene zaštite 12.398.890,29 14.952.114,64 120,59 8,67

36,30%

8,67%

4,24% 8,23%

33,65%

8,91%

Primarna zaštita Sekundarna zaštitaTercijarna zaštita Ostala prava iz zdravstvene zaštiteOstala prava iz zdravstvenog osiguranja Ostali izdaci - sredstva za rad Fonda

51

Za obezbjeđenje zdravstvene zaštite na primarnom nivou u 2008. godini izdvojeno je 58,04mil.€ ili 33,65% ukupnih izdataka Fonda. Ovi izdaci obuhvataju sredstva za pružanje primarne zdravstvene zaštite u domovima zdravlja, ljekove izdate na recept i sredstva za ugovorene usluge za stomatologiju.

U 2008. godini izdaci za ugovorene usluge stomatološke zdravstvene zaštite su 3,48 mil.€.

Izdaci za zdravstvenu zaštitu na sekundarnom i tercijarnom nivou su 77,98 mil.€ ili 45,21% ukupnih izdataka Fonda, od čega za usluge 54,96 mil.€, a za ljekove i sanitetski materijal 22,96 mil.€. U odnosu na prethodnu godinu veći su 16,96 mil.€ ili 27,80%

Ukupni izdaci za ljekove i medicinski potrošni materijal u 2008. godini. su 41,37 mil.€, što čini 23,98% ukupnih izdataka Fonda.

Za potrošnju ljekova izdatih na recept i ljekova u bolnicama i domovima zdravlja, Fond je u 2008. godini. izdvojio 28,12 mil.€ ili 16,30% ukupnih rashoda.

Ukupni izdaci za ljekove izdate na recept u 2008. godini su 14,16 mil.€ i za 4,35% ili 0,59 mil.€ su veći od izdataka u prethodnoj godini.

Od ukupnih troškova Fonda za 2008. godinu, izdaci za ljekove izdate na recept čine 8,21%, što je najmanje učešće u posljednjih nekoliko godina.

Iz tabele se vidi trend smanjenja troškova ljekova izdatih na recept, od 2002. godine do 2004. godine, što je rezultat informatičke povezanosti Fonda, ljekara i apoteka, čime su stvorene mogućnosti za praćenje propisivanja i izdavanja ljekova na recept i kontrolu, kao i tenderske nabavke ljekova i medicinskih sredstava. Nakon 2004. godine, zabilježen je rast potrošnje, usled proširenja Pozitivne liste ljekova sa ljekovima posljednje generacije i bolje snabdijevenosti apoteka ljekovima.

Troškovi sanitetskog i medicinskog potrošnog materijala u bolnicama i domovima zdravlja iznose 13,25 mil.€, što je 7,68% ukupnih rashoda.

Još ne postoji prava kontrola i statistika potrošnje ljekova i medicinskih sredstava na bolničkom nivou pa će ovo ubuduće biti predmet pažnje razvoja informacionog sistema, kako bi stvorili uslove za kontrolu racionalnosti potrošnje, odnosno da li su ova sredstva u funkciji osiguranika.

Strukturu učešće troškova za ljekove i medicinski potrošni materijal prikazuje sljedeći grafikon:

Med.mat. utr. u dom.zdravlja

4,67%

Ljekovi izdati na recept34,23%

Ljekovi utr. u bolnicama

28,14%

Ljekovi utr. u dom.zdravlja

5,59%

Med.mat. utr. u bolnicama

27,36%

Godina Ljekovi izdati na recept Ukupni rashodi % učešća2002 13.406.335,00 92.085.015,38 14,562003 11.607.690,85 96.569.858,45 12,022004 10.178.050,34 95.580.866,03 10,652005 10.920.790,06 108.892.118,32 10,032006 13.089.131,17 117.939.180,95 11,102007 13.571.857,27 138.520.791,60 9,802008 14.161.665,60 172.484.681,60 8,21

52

Ostala prava iz zdravstvene zaštite odnose se na liječenje osiguranih lica Fonda u zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori koje su van sistema javnog zdravstva kao i u zdravstvenim ustanovama van Crne Gore, ukoliko se ne mogu uspješno liječiti u zdravstvenim ustanovama koje su u sistemu javnog zdravstva Crne Gore ili im je potrebna hitna medicinska pomoć.

Za navedene namjene u 2008. godini izdvojeno je 14,95 mil.€ sa učešćem od 8,67% u ukupnim izdacima Fonda. U odnosu na 2007. godini ovi izdaci su veći za 2,55 mil.€.

Broj upućenih na liječenje u zdravstvenim ustanovama Srbije u 2008. godini je 6.525, za što je izdvojeno 6,99 mil.€.

Na liječenje u inostranstvu (bez Republike Srbije) u 2008.g. upućeno je 72 osiguranika za što je izdvojeno 0,83 mil.€, ili sa putnim troškovima i dnevnicama 0,96 mil.€.

Sredstva za ambulantno i stacionarno liječenje u zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori koje su van sistema javnog zdravstva Crne Gore odnose se na liječenje u Vojnoj bolnici Meljine, medicinsku rehabilitaciju u Institutu „Dr Simo Milošević“- Igalo i dr., i u 2008. godini su 4,86 mil.€ što čini 2,82% ukupnih rashoda Fonda.

Pored navedenog, za ostala prava iz zdravstvene zaštite, izdvojeno je i 1,79 mil.€ koja se najviše odnose na izdatke za zdravstvenu zaštitu po konvencijama shodno uspostavljenim međunarodnim sporazumima o socijalnom osiguranju, i dr.

Strukturu izdataka za ostala prava iz zdravstvenog osiguranja prikazuje slijedeća tabela:

R.b OPIS Ostvarenje 2007

Ostvarenje 2008

% 2008/07

% učešća

V Ostala prava iz zdrav.osigur. 5.566.412,17 7.316.490,47 131,44 4,24

Ortopedska i druga pomagala 585.939,23 826.995,60 141,14 0,48

Nakn. za bolov. preko 60 dana 2.269.607,38 3.325.172,24 146,51 1,93

Naknade za putne troškove 2.710.865,56 3.164.322,63 116,73 1,83

Troškovi nabavke i izrade ortopedskih, očnih, slušnih i dr. pomagala, za potrebe osiguranih lica Fonda, u 2008.godini su 826.995,60 € i čine 0,48% ukupnih troškova.

53

R.B. Opis 2005 2006 2007 2008

1 Očna pomagala 134.095,61 134.741,89 116.881,65 118.796,33

2 Slušna pomagala 106.635,05 97.353,80 55.137,85 65.033,61

3 Ortopedska pomagala 534.907,82 492.515,70 305.791,42 506.307,23

4 Ostala pomagala 70.929,61 93.101,31

5 Aparati i trake za šećer 7.518,00 1.914,24 8.462,00

6 Refundacije 137.480,54 99.215,86 37.198,70 35.295,12

Ukupno 920.637,02 825.741,49 585.939,23 826.995,60

Na ime naknada za bolovanja preko 60 dana, izdvojeno je 3,33 mil.€ što je za 46,51% više u odnosu na 2007.godinu, što je rezultat povećanja zarada i isplate ove naknade u bruto iznosu.

Za naknade na ime putnih troškova osiguranim licima Fonda, za vrijeme korišćenja zdravstvene zaštite u Crnoj Gori i van Crne Gore, potrošeno je 3,16 mil.€ što u ukupnim troškovima čini 1,83%, i veći su u odnosu na prošlu godinu za 16,73%. Na putne troškove u Crnoj Gori potrošeno je 1,99 mil.€, u Srbiji 1,04 mil.€, a za putne troškove i dnevnice u inostranstvu (bez Srbije) 0,13 mil.€ .

Ostali izdaci i sredstva za rad Fonda, u iznosu od 14,19 mil.€, odnose se na ostale izdatke i sredstva za rad Fonda; cca 9,19 mil.€ odnosi se na izdvajanja za potrebe javnih zdravstvenih ustanova, dok ostalih 5,07 mil.€ čine sredstva za rad Fonda, tj.sredstva za rad Fonda čine 2,94% ukupnih rashoda Fonda.

Polazeći od dokumenata koja opredjeljuju politiku razvoja sistema zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja, definisani su strateški ciljevi razvoja Fonda za zdravstveno osiguranje.

Strateški ciljevi razvoja ZO po strateškim područjima

PARTNERSKI ODNOSIPARTNERSKI ODNOSI::••Uvesti do kraja 2008. Uvesti do kraja 2008. godinegodine dobrovoljnodobrovoljnozdravstveno zdravstveno osiguranjeosiguranje••PovePoveććatiati dostupnostdostupnost zdravstvene zdravstvene zazašštitetiteosiguranimosiguranim licimalicima••Razviti integralni informacioni sistem Razviti integralni informacioni sistem zdravstva uz primjenu savremenih zdravstva uz primjenu savremenih informaciono komunikacionih tehnologija informaciono komunikacionih tehnologija (IKT)(IKT)

FINANSIRANJEFINANSIRANJE::••StvoritiStvoriti finansijskifinansijski odrodržživiv sistem sistem zdravstvenogzdravstvenog osiguranjaosiguranja••PovePoveććati uati uččeeššćće izdataka za e izdataka za zdravstveno osiguranje u BDPzdravstveno osiguranje u BDP••EfikasnoEfikasno upravljati upravljati sredstvimasredstvimauzuz obezbeđenjeobezbeđenje zakonom zakonom utvrđenihutvrđenih prava prava osiguranihosiguranih licalica

UPRAVLJANJE KADROVIMAUPRAVLJANJE KADROVIMA::•Vršiti permanentnu edukaciju zaposlenih u Fondu i povećati stepen njihove odgovornosti za svoj rad

UNUTRAUNUTRAŠŠNJI PROCESINJI PROCESI::••Razviti sistem Razviti sistem zdravstvenogzdravstvenog osiguranjaosiguranja uzuzprimjenuprimjenu dostignudostignuččaa i i standarda EUstandarda EU

VRIJEDNOSTIVRIJEDNOSTI

VIZIJAVIZIJA ANALIZE

ANALIZE

MISIJAMISIJA

OSIGURANIKOSIGURANIK

STRATEŠKI CILJEVIRAZVOJA FZZO CG

8.

56

Strateški razvojni plan Fonda za zdravstveno osiguranje do 2011.godine, definisao je 8 strateških ciljeva, koji će se realizovati kroz 19 projekata:

Stvoriti finansijski održiv sistem ZO.

Objedinjena naplata doprinosa»»

Naknada štete u sprovođenju OZO»»

Analitika rashoda»»

Povećati učešće izdataka za ZO u BDP.

Povrede na radu i profesionalna oboljenja - »»Evidencije

Efikasno upravljati sredstvima uz obezbjeđenje zakonom utvrđenih prava osiguranih lica.

Novi kontni plan »

Praćenje potrošnje ljekova i medicinskih sredstava »

Ostvarivanje prava iz ZO (P) »

Novi modeli plaćanja usluga (P) »

Uvesti do kraja 2008. godine DZO Uvođenje DZO (P) »

Povećati dostupnost ZZ osiguranim licima.

Evropska kartica ZO »

Obim prava i standarda u ostvarivanju prava na »liječenju u inostranstvu

Izabrani doktor »

Uspostaviti sistem za sklapanje ugovora »

Razviti integralni informacioni sistem zdravstva uz primjenu savremenih IKT.

Integralni zdravstveni informacioni sistem (P) »

Data Warehouse za Fond »

Razviti sistem ZO uz primjenu dostignuća i standarda EU.

Sprovođenje međunarodnih sporazuma o »»socijalnom osiguranju

Interna revizija»»

Vršiti permanentnu edukaciju zaposlenih u FZZO CG i povećati stepen njihove odgovornosti za svoj rad.

Upravljanje kadrovima (P)»»

Optimalizacija uslova za obavljanje djelatnosti »»FZZO CG (P)

RAZVOJNE AKTIVNOSTI

9.

9.1. REFORMA PRIMARNE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE (PZZ)

9.1.1. ORGANIZACIJA PRIMARNE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE

Polazno opredjeljenje reforme zdravstvene zaštite u Crnoj Gori bila je promjena u organizaciji primarne zdravstvene zaštite, kao oslonca svakog zdravstvenog sitema. Prvi koraci su preduzeti u okviru Projekta unapređenja sistema zdravstva u Crnoj Gori koji je realizovan pod monitoringom Svjetske banke. Nakon utvrđivanja institucionalnih uslova usvojen je Model organizacije sistema primarne zdravstvene zaštite (2004). Kod definisanja pošlo se od komparativnog iskustva zemalja u okruženju (Slovenija, BiH, Makedonija, Hrvatska, Srbija i dr.).

Građanin i njegove potrebe postavljeni su u centar cjelokupnog sistema reformisane primarne zdravstvene zaštite što, bez sumnje, predstavlja novinu u funkcionisanju sistema i isti počiva na izabranom doktoru kao nosiocu pružanja zdravstvene zaštite na primarnom nivou. Izabrani doktori su: izabrani doktor za odrasle, izabrani doktor za djecu – pedijatar i izabrani doktor za žene – ginekolog.

Zadržani su i domovi zdravlja kao referentni centri primarne zdravstvene zaštite. Na taj način je omogućena realizacija svih usvojenih Vladinih strategija iz oblasti zdravstva: Strategija za unapređenje mentalnog zdravlja, Strategija za borbu protiv TBC, Strategija bezbjedne krvi, Strategija zdravstvene bezbjednosti hrane, Strategija HIV/AIDS.

Dom zdravlja se sastoji od sljedećih organizacionih cjelina: ambulanti izabranih doktora, centara za podršku (centar za plućne bolesti i tbc, centar za dijagnostiku, centar za mentalno zdravlje, centar za djecu sa posebnim potrebama, centar za prevenciju, dnevni centar) i jedinica za podršku (jedinica za patronažu, jedinica za fizikalnu terapiju na primarnom nivou i jedinica za sanitetski prevoz).

U toku reforme primarne zdravstvene zaštite reorganizovan je kompletan dom zdravlja i definisana organizacija i način pružanja zdravstvene zaštite. Reorganizacija doma zdravlja je dovela do potrebe da se na drugačiji način organizuje pružanje stomatološke zdravstvene zaštite, palijativne njege, hitne

58

medicinske pomoći, medicine rada i sportske medicine.

Stomatološka zdravstvena zaštita je reorganizovana privatizacijom izabranih stomatologa na primarnom nivou.

Način pružanja i organizacija hitne medicinske pomoći je definisana usvajanjem Zakona o hitnoj medicinskoj pomoći.

U toku su aktivnosti na definisanju palijativne njege.

Zdravstvena zaštita zaposlenih i sportista će se definisati kroz usvajanje Vladine strategije za medicinu rada i sportsku medicinu.

Reorganizacija primarne zdravstvene zaštite je predvidjela i promjenu u načinu organizacije i pružanja zdravstvene zaštite pripadnicima Vojske Crne Gore i Policije.

Dom zdravlja može, uz saglasnost nadležnog ministarstva, da organizuje zdravstvenu zaštitu na sekundarnom nivou (specijalistička ambulana, stacionar i porodilište), tamo gdje je to neophodno radi obezbjeđenja dostupnosti.

Osiguranici, zbog kojih se i sprovodi reforma sistema zdravstva, prihvatili su promjene, što se može vidjeti i iz procenta osiguranika koji je izabrao svog doktora, a koji do 31.12.2008. godine na nivou Crne Gore iznosi 78,46%.

9.1.2. NOVI MODEL FINANSIRANJA ZDRAVSTVENIH USLUGA U PZZ

Sastavni dio reforme primarne zdravstvene zaštite je definisanje novog načina finansiranja PZZ i novog modela plaćanja - Metodologija određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, u cilju podizanja kvaliteta zdravstvene zaštite osiguranika i optimizacije zdravstvene potrošnje.

Osnova Metodologije je plaćanje :

primarne zdravstvene zaštite u dijelu aktivnosti izabranih doktora •kombinacijom plaćanja kapitacijom 50% i naknadom za usluge 50%;

dijela primarne zdravstvene zaštite u oblasti stomatologije, aktivnosti •centara za podršku i jedinica plaćanjem po uslugama;

dijela primarne zdravstvene zaštite u oblasti aktivnosti Centra za •prevenciju po sprovedenim programima;

higijensko-epidemiološka služba se plaća naknadom za uslugu, za •usluge za koje je definisan normativ, dok se ostale aktivnosti higijensko-epidemiološke službe plaćaju programski od strane naručioca programa;

hitna medicinska pomoć se plaća paušalno po vrijednostima timova.•

Metodologija određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga, predstavlja prospektivno planiranje i finansiranje, što znači da Fond za zdravstveno osiguranje plaća najviše onoliko usluga (bodova) koliko je planirano na osnovu normativa i očekivanih potreba za uslugama, a ne onoliko koliko ustanove mogu da pruže.

Način finansiranja i plaćanja usluga u PZZ predviđa da se plaćanje vrši na osnovu postignutih rezultata i radnog učinka svakog pojedinog doktora. Zarada izabranih doktora i sestre u timu ID zavisi isključivo od broja opredijeljenih osiguranika koji su ga izabrali i njihove starosne strukture (kapitacija), čime se plaća i njegov kvalitet rada jer osiguranici žele da se registruju kod najboljeg. Drugi dio zarade ostvaruju nakon pružene usluge i ukupan iznos njihove zarade direktno zavisi od broja pruženih usluga i njihovih cijena do maksimalno utvrđenog iznosa.

59

Od 01.jula 2008. godine u svih 18 domova zdravlja, stvoreni su uslovi za elektronsko evidentiranje pruženih usluga, praćenje svih potrebnih parametara (broj opredijeljnih osiguranika, broj koeficijenata, obim pruženih usluga, ostvarenje planiranih preventivnih pregleda i dr.) i ispostavljanje elektronskih faktura od strane domova zdravlja.

Zavisno od izvršene realizacije i pojedinačnog učešća u ukupnoj fakturi, domovi zdravlja od januara 2009.godine obračunavaju zarade zaposlenima u skladu sa utvrđenom Metodologijom finansiranja PZZ.

Specifičnosti Crne Gore u dijelu finansiranja za manje razvijene i opštine sa manjom gustinom naseljenosti uvažene su kroz uvođenje dodatnih koeficijenata koji se dodaju na osnovni koeficijent za svako osigurano lice koje izabere svog doktora na teritoriji neke od tih opština.

Kao kriterijumi za određivanje dodatnih koeficijenata korišćeni su podaci o rangu razvijenosti i gustini naseljenosti pojedinih opština.

Na osnovu sastava timova i broja timova izabranih doktora koji je utvrđen aktom nadležnog Ministarstva za oblast zdravstva kojim je definisan normativ kadra u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i vrijednosti pojedinog tima izabranog doktora može se utvrditi iznos potrebnih sredstava za namjenu plaćanja ID.

9.1.3. USPOSTAVLJANJE SISTEMA ZA SKLAPANJE UGOVORA

Jedan od zadataka definisanih Strateškim razvojnim planom Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje do 2011. godine je bio i rad na projektu „Uspostavljanje sistema za sklapanje ugovora“.

Zaključivanje ugovora u zdravstvu je, prije svega, u funkciji obezbjeđenja adekvatne zdravstvene zaštite osiguranim licima Crne Gore.

Cilj uspostavljanja sistema ugovaranja je utvrđivanje jasnih obaveza i odgovornosti ugovornih strana, transparentno finansiranje zdravstvenih usluga i poboljšanje dostupnosti zdravstvene zaštite osiguranim licima.

Zakonska obaveza i glavni zadatak Fonda je efikasno upravljati javnim sredstvima obaveznog zdravstvenog osiguranja uz obezbjeđenje zakonom utvrđenih prava osiguranih lica. Radi sprovođenja utvrđenog obima zdravstvene zaštite koja treba biti pružena na kvalitetan, efikasan i racionalan način, zaključivanje ugovora sa zdravstvenim ustanovama je jedna od ključnih aktivnosti za ostvarenje prava osiguranih lica u obaveznom zdravstvenom osiguranju i sastavni dio reformskih procesa u zdravstvu Crne Gore.

Projekat „Uspostavljanje sistema za sklapanje ugovora u zdravstvenom sektoru Crne Gore”, realizovan je pod pokroviteljstvom Svjetske banke, uz saradnju konsultanata iz Slovenije.

U proteklom periodu pripremljene su pravne, metodološke i organizacione osnove za uspostavljanje sistema ugovaranja zdravstvenih usluga, izradu operativnih i poslovnih procedura, na primarnom, sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite:

Prijedlog izmjena i dopuna Zakona o zdravstvenom osiguranju,•

Uslovi i mjerila za zaključivanje ugovora,•

Prijedlog teksta ugovora•

Uputstvo o fakturisanju i drugo.•

Prijedlog izmjena i dopuna Zakona o zdravstvenom osiguranju je u proceduri donošenja, što će biti osnova za donošenje ostalih akata i sklapanje ugovora.

61

9.1.4. REFORMA STOMATOLOŠKE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE

Velike su razlike u sistemima zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja u svijetu, ali sve države imaju za cilj da poboljšaju kvalitet zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja i da smanje troškove zdravstvenog osiguranja.

Zakon o zdravstvenoj zaštiti i Zakon o zdravstvenom osiguranju koji su stupili na snagu 10. juna 2004. godine, redukovali su pravo osiguranih lica iz oblasti stomatološke zaštite na prevenciju i liječenje bolesti usta i zuba kod djece do navršenih 18 godina života, žena u toku trudnoće, lica starijih od 65 godina života kao i liječenje bolesti usta i zuba kod osiguranika u hitnim medicinskim stanjima.

Sa reformskim procesom u ovoj oblasti trebalo se započeti usvajanjem Zakona o zdravstvenoj zaštiti i Zakona o zdravstvenom osiguranju, ali s obzirom da nijesu bili stvoreni preduslovi (nijesu donešeni standardi i normativi, „paket usluga“ ...) nije se moglo pristupiti sprovođenju reforme, odnosno nije se moglo izvršiti usklađivanje utvrđenog „paketa usluga“ iz oblasti stomatološke zaštite i potrebnog stomatološkog kadra u javnim zdravstvenim ustanovama.

Sistem finansiranja usluga nije bio dobar, jer su zdravstveni radnici primali plate koje su bile zagarantovane, bez stimulacije za rad i sa slabom motivacijom za pružanje kvalitetnih usluga i većeg obima rada.

U Crnoj Gori, kao i svim drugim zemljama u tranziciji, postojeći model zdravstvene zaštite omogućavao je građanima neograničenu potrošnju koja se u stomatološkoj praksi svodi na bezgraničnu kurativnu i protetsko-rehabilitacionu djelatnost. Pojedinac nije imao odgovornost za nastalu bolest, ali ni za troškove liječenja. Ovakav model stvorio je sliku da građani imaju pravo na bilo koju od usluga iz domena rada stomatologa.

Ta hiperprodukcija usluga u stomatološkoj zdravstvenoj zaštiti nije rezultirala boljim stanjem oralnog zdravlja stanovništva, a ovakav model stomatološke zdravstvene zaštite neminovno je doveo do izuzetno velike potrošnje u zdravstvu, što je zahtijevalo pronalaženje modela koji smanjuje troškove, ali ne ugrožava pravo na stomatološku zdravstvenu zaštitu.

Imajući u vidu navedeno, kao i da samo određene kategorije osiguranih lica imaju pravo na stomatološku zaštitu i sa smanjenim obimom prava koja se obezbjeđuju na teret sredstava Fonda, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja i Fond za zdravstveno osiguranje zauzeli su stav da je u cilju kvalitetnijeg pružanja stomatoloških usluga i poboljšanja njihove dostupnosti osiguranim licima, a poslije više sastanaka sa odgovornim ljudima sa primarnog nivoa, neophodno pristupiti odgovarajućim aktivnostima za reformu ovog segmenta zdravstvene zaštite.

Po donošenju normativne podloge i sprovođenju Socijalnog programa od 01.01.2008. godine stomatološka zdravstvena zaštita na primarnom nivou je organizovana kao privatna zdravstvena djelatnost i to na taj način što se stomatološka zdravstvena zaštita pruža preko izabranog doktora stomatologa sa kojim Fond zaključuje ugovor o pružanju stomatoloških usluga za svoja osigurana lica.

Fond za zdravstveno osiguranje ima zaključen ugovor sa 109 stomatoloških ambulanti u kojima radi 121 stomatološki tim.

Shodno Metodologiji određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, stomatološka djelatnost se plaća mehanizmom plaćanja naknada za uslugu, odnosno fakturiše se Fondu za zdravstveno osiguranje svaka usluga koja se pruži prema unaprijed određenoj cijeni te usluge.

* Izmjene Zakona o zdravstvenom osiguranju su u toku (obezbijediće se pravo na stomatološku zdravstvenu zaštitu osiguranicima do 18 godina, do sada su to pravo imali osiguranici do 15 godina života)

62

Novim modelom finansiranja u stomatologiji plaćaju se stvarno pružene usluge našim osiguranicima, a ne prostorni i kadrovski kapacitet kakva je praksa bila ranije.

Sve ambulante u kojima se sprovodi stomatološka zdravstvena zaštita su informatički podržane i povezane sa Fondom. Primjenom ovakvog integralnog sistema stvorili su se uslovi da se u bilo koje vrijeme može imati uvid u podatke na nivou Crne Gore, a samim tim stvara se mogućnost blagovremenog korigovanja nepravilnosti.

Na taj način se dobijaju:

istovremeno izvještavanje svih subjekata u sistemu,• - statistički podaci,

tačne i standardizovane informacije o sadržaju rada i učinku •stomatoloških timova.

Promjena u organizaciji statusa stomatološke djelatnosti, kao i promjena modela načina finansiranja, dovela je do stimulisanja rada doktora stomatologije, individualne odgovornosti i do garancije da će građani, slobodno birajući doktora, dobiti kvalitetnu i na vrijeme potrebnu uslugu.

Cilj reforme je da osiguranici imaju kompletnu i kvalitetnu uslugu iz „paketa usluga“ na primarnom nivou zdravstvene zaštite, racionalnom upotrebom opredijeljenih sredstava.

63

9.2. PRIMJENA INFORMACIONO – KOMUNIKACIONIH TEHNOLOGIJA KAO PODRŠKA REFORMAMA ZDRAVSTVA

Razvojnim planom Fonda je definisano osam strateških ciljeva, od kojih značajnu ulogu zauzima razvoj integralnog informacionog sistema zdravstva uz primjenu savremenih IKT. Takođe je i realizacija ostalih strateških ciljeva u ogromnoj mjeri zavisna od primjene IKT.

Stoga su aktivnosti Fonda u proteklom višegodišnjem periodu na uvođenju integralnog informacionog sistema bile motivisane shvatanjem da informacioni sistem može biti snažan kohezioni faktor unutar sistema, kao i veoma moćan instrumentarij na osnovu kojeg će se donositi upravljačke odluke na svim nivoima upravljanja polazeći od informacija koje informacioni sistem može da ponudi o stanju sistema.

Zbog toga se pristupilo dizajniranju sistema koji u svakom momentu daje ažurnu informaciju o stanju resursa pojedinih segmenata, kao i kvalitetne informacije o zdravstvenom stanju pacijenata.

Po načinu organizacije, strateškim opredjeljenjima, obuhvaćenim poslovnim procesima i tehnologiji, ovaj sistem je, po ocjeni mnogih relevantnih subjekata, jedinstven u regionu, a vjerovatno i šire.

Ovaj sistem je postao jako kompleksan i višedimenzionalan i kao takav izuzetno važan za funkcionisanje cjelokupnog sistema zdravstva, pogotovo na primarnom nivou.

Implementirana su rješenja koja omogućavaju elektronsku razmjenu podataka između različitih institucija (elektronski recept, elektronski uput, elektronski zdravstveni karton u PZZ ...) što predstavlja kvalitetnu infrastrukturu za primjenu eHealth rješenja po evropskim preporukama, kada se za to stvore uslovi (primjena digitalnih potpisa, sertifikaciono tijelo i druga infrastruktura) na nivou države.

9.2.1. Opšti ciljevi razvoja integralnih informacionih sistema

Informaciona podrška ostvarenju strateških ciljeva ima smisla samo ako je novi informacioni sistem zdravstva obezbijedio doprinos opštim ciljevima na način da je ostvario vrlo mjerljive učinke koji treba da omoguće:

a) Smanjenje utroška sredstava i vremena kroz:

Smanjenje i racionalizaciju materijalnih troškova (utrošak ljekova i •potrošnog materijala),

Povećanje efikasnosti osoblja (brže i kvalitetnije pružanje usluga •pacijentima) uz povećanu ergonomiju radnog okruženja i osavremenjivanje procesa rada osoblja,

Bolju iskorišćenost prostora (manje prostora potrebnog za •arhiviranje),

Ukidanje potrebe višestrukog upisivanja podataka (ime, prezime, •JMBG,...).

64

b) Podršku efikasnom zdravstvenom zbrinjavanju pacijenata

Povećanje efikasnosti dijagnostičkog i terapijskog segmenta sistema •kroz povećanu ažurnost i transparentnost sistema naručivanja,

Povećanje brzine i količine raspoloživosti podataka (npr. laboratorijskog •ili RTG nalaza), potrebnih za donošenje ispravne kliničke/stručne odluke,

Povećanje količine informacija potrebnih za racionalno i pravovremeno •planiranje preventivnih aktivnosti,

Povećanje mogućnosti sistemske kontrole kvaliteta pruženih usluga,•

Omogućavanje podrške konsultacijama i medicinskom odlučivanju •(ekspertski sistemi).

c) Obezbjeđenje informacija za stručne, naučne i upravljačke svrhe

Integrisano prikupljanje informacija potrebnih za efikasno upravljanje,•

Obezbjeđenje zakonom propisanih statističkih izvještaja i registara,•

Integrisano prikupljanje podataka za stručne i naučne radove,•

Stvaranje uslova za telemedicinu u realnom vremenu (on-line).•

d) U ostalim segmentima zdravstva

Brzu i neposrednu, dvosmjernu komunikaciju korisnika IISZ -a,•

Komunikaciju s pacijentima (naručivanje, savjetovanje, zdravstveno •prosvjećivanje).

Kroz razvoj integralnog sistema obezbjeđujemo dostizanje strateških •ciljeva razvoja zdravstvenog informacionog sistema (ZIS) kroz:

pružanje značajnog doprinosa efikasnijem upravljanju sistemom •zdravstvene zaštite,

obezbjeđivanje ključnih podatka i instrumenata za bolje praćenje •zdravstvenog stanja stanovništva i upravljanje rizicima po zdravlje,

omogućavanje praćenja i kontrole troškova i kvaliteta rada kao i •racionalizaciju djelovanja pružalaca zdravstvenih usluga,

obezbjeđivanje stručnog nadzora nad radom davalaca zdravstvenih •usluga,

postepeno obezbjeđivanje blagovremenih medicinskih podataka koji •su bitni zdravstvenom radniku za podizanje kvaliteta liječenja,

obezbjeđivanje veće transparentnosti sistema zdravstvene zaštite u •odnosu na građane i omogućavanje građanima da se bolje informišu o zdravom načinu života i rizicima po zdravlje.

65

9.2.2. Pristup razvoju i opis razvijenih informacionih sistema

Fond se prilikom otpočinjanja aktivnosti na izgradnji ovakvog kompleksnog sistema oslanjao na sopstvene - lokalne resurse i njihovo osposobljavanje za dogradnju i buduće održavanje. U oblasti softvera to je značilo opredjeljenje za razvoj prema našim zahtjevima, uvažavajući specifičnu organizaciju sistema zdravstva u Crnoj Gori i specifičnosti samog koncepta reformi. Na taj način je obezbijeđen razvoj i implementacija softvera za konkretne potrebe od strane domaćih izvođača uz obezbjeđenje izvornog koda i prava korišćenja u sistemu bez vezivanja za licencna prava.

Kompleksnost organizacione strukture sistema zdravstva i raznovrsnost poslovnih funkcija i procesa koji se u njemu odvijaju uslovili su veoma kompleksnu strukturu softverskih aplikacija. S obzirom da je na startu razvoja omogućen modularan pristup izgradnji sa faznom realizacijom to se postiglo da se pojedini moduli samo nadograđuju na već razvijene strukture.

Na takav način su softverski podržane sljedeće aktivnosti:

- U Fondu:

Evidencija identifikacionih podataka o osiguranicima koja je osnov za •ostvarivanje prava u kompletnom sistemu;

Čitav niz baza i šifarnika koji su dostupni u cijelom sistemu; •

Kompletne poslovne funkcije Fonda kod ostvarivanja prava;•

Poslovni informacioni sistem Fonda (plate, kadrovi, finansije, •materijalno poslovanje, ...)

Moduli za integraciju sa ostalim segmentima sistema i integraciju •podataka;

- U AU “Montefarm“:

Poslovne aktivnosti AU “Montefarm” u dijelu veledrogerije, maloprodaje •i evidencije baze upotrebe ljekova;

- U domovima zdravlja:

Poslovni informacioni sistem (PIS);•

Medicinski informacioni sistem (MIS);•

- Informatička podrška radu stomatoloških ambulanti.

U potpunosti su međusobno integrisani ovi sistemi što obezbjeđuje elektronsko fakturisanje, međusobnu elektronsku komunikaciju i veoma kvalitetne baze: bazu upotrebe ljekova i baze pruženih usluga.

IS za potrebe Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore

U Fondu za zdravstveno osiguranje Crne Gore je razvijen Centar integralnog informacionog sistema zdravstva. Sektor za razvoj i informacione tehnologije, zajedno sa partnerima održava i unapređuje sljedeće IS:

IS za potrebe Fonda za zdravstveno osiguranje•

IS AU “Montefarm”•

IS primarne zdravstvene zaštite - DOMOVI ZDRAVLJA•

66

IS privatnih zdravstvenih ustanova – STOMATOLOŠKE AMBULANTE•

IS Instituta za javno zdravlje - Pilot projekat•

IS Opšte Bolnice Pljevlja – Pilot projekat•

Svi razvijeni IS, kao i IS koji su u fazi Pilot projekta su međusobno povezani i integrisani u jedinstveni integralni IS.

Jednom unesen podatak na mjestu nastanka postaje dostupan u svim segmentima sistema, uz poštovanje pravila pristupa pojedinim segmentima.

U okviru Integralnog informacionog sistema zdravstva u Crnoj Gori, nalazi se više od 250 udaljenih lokacija, raznih pravnih subjekata, koji razmjenjuju podatke sa centralnom lokacijom u Podgorici.

Svi oni koriste kao komunikacione linkove, razne vrste transportnih mreža, u zavisnosti od mogućnosti pružanja servisa na određenoj teritoriji od strane lokalnih provajdera.

Informacioni sistem Fonda predstavlja ’’okosnicu’’ i srž svih razvijenih informacionih sistema. Ovim sistemom je pokriveno cjelokupno poslovanje Fonda. Sve organizacione jedinice Fonda komuniciraju sa Centralom Fonda u on-line režimu. Trenutno u sistemu Fonda funkcioniše 20 Filijala i Centrala u Podgorici.

Za implementaciju softverskog rješenja neophodno je bilo stvoriti niz preduslova, a najvažnije formiranje baza podataka, komunikacione infrastrukture i resursa (materijalnih, kadrovskih i dr.). Ovdje samo navodimo neke od implementiranih baza:

Baza osiguranika, •

Baza obveznika uplata doprinosa,•

Baza ljekara,•

Baza farmaceuta,•

Baza stomatologa,•

Baza zdravstvenih ustanova, •

Baza ljekova po ATC klasifikaciji, •

Baza dijagnoza MKB 10,•

Međunarodna klasifikacija za primarnu zaštitu ICPC-2,•

Veliki broj šifarnika i parametara.•

Za kvalitetan rad i donošenje optimalnih poslovnih odluka sistemi osiguranja moraju imati pouzdan i integrisan sistem praćenja korišćenja resursa. IT mogu donijeti brojne prednosti, uštede, unapređenja i poboljšanja, odnosno mijenjati stratešku perspektivu kompanija, ali samo ako su usko povezane sa organizacionim karakteristikama kompanije. Stoga je ERP rješenje ili Poslovni informacioni sistem rađen u skladu sa potrebama i strukturom Fonda i u potpunosti integrisan sa njegovom organizacijom. On obuhvata sve uobičajene module neophodne za planiranje, kontrolu i upravljanje resursima, a postavljen je na savremenoj tehnološkoj osnovi u Oracle okruženju.

67

Na taj način se zaista desilo pomjeranje ka organizaciji koja upravlja znanjem, jer poslovne odluke i strateško planiranje zasniva na ažurnim i kvalitetnim podacima i koja postaje pokretač modernog poslovanja unutar sistema zdravstva.

Da bi ovaj sistem sakupljao ažurne podatke i agregirao ih na nivou neophodnom za odlučivanje on mora biti integrisan sa cijelim nizom modula koji obezbjeđuju podatke iz pojedinih poslovnih procesa koji se odvijaju kod davalaca usluga.

Specifični moduli za poslovne funkcije iz domena rada Fonda

Ostvarivanje prava osiguranika po osnovu obaveznog zdravstvenog •osiguranja

Osnov za kvalitetne podatke u sistemu jeste ažurna baza osiguranika i obveznika uplate doprinosa, stoga je implementiran softverski paket koju podržava poslovne procese evidencije prijava i odjava i ažuriranja čitavog niza pratećih šifarnika.

Softverski moduli u tom dijelu podržavaju poslovne procese za sve funkcije pri ostvarivanju prava osiguranika po osnovu obaveznog osiguranja od prijema i obrade zahtjeva, preko evidencije rada različitih komisija, pravne procjene i ocjene zahtjeva, izdavanja rješenja ili naloga za isplatu, otvaranje akreditiva do same potvrde o isplati ostvarenog prava.

Evidencija, praćenje i kontrola uplata za osiguranike i obveznike uplate •doprinosa

Značajna pažnja je posvećena praćenju i evidenciji uplata osiguranika, odnosno obveznika uplate doprinosa na obavezno zdravstveno osiguranje. Podržane su poslovne funkcije i procesi koji se tiču potreba Fonda, ali su ulazni podaci koji se dobijaju od strane Poreske uprave dosta lošeg kvaliteta zbog nepostojanja centralizovanih šifarnika, pa iz tih razloga rezultati postignuti u ovom dijelu nijesu na očekivanom i potrebnom nivou.

Ovim je omogućena evidencija obveznika uplate doprinosa na osnovu obrasca prijave, praćenje i kontrola uplata po pojedinom obvezniku, praćenje i kontrola broja osiguranika i niz drugih analiza i evidencija.

Modul za integraciju sa apotekama, praćenje i analizu upotrebe •ljekova

Primjena IKT je u projektu koji se tiče kontrole distribucije i upotrebe ljekova kroz sistem apoteka dala izuzezno značajne rezultate. Ne samo da je došlo do racionalnije potrošnje ljekova a samim tim i do smanjenja troškova, već se uticalo i na efikasnost i kvalitet pružene usluge u apotekama.

Ovaj softverski modul omogućava:

formiranje i održavanje pozitivne liste ljekova,1.

elektronsko preuzimanje fakture i priloga od svih apoteka koje su u 2. sistemu Fonda,

softversku kontrolu ispravnosti recepata i izdvajanje neispravnih 3. recepata u skladu sa važećim propisima,

69

automatsko umanjenje faktura, 4.

knjižno obavještenje poslovnih partnera o umanjenju, 5.

kontiranje faktura po pravilima glavne knjige, 6.

automatski prenos u glavnu knjigu i analitiku prema unaprijed 7. definisanim pravilima.

Ovaj softverski modul sadrži i parametre za kontrolu i analizu potrošnje ljekova, prihvata fakture i priloge uz fakture od svih apoteka i setove izvještaja za analizu.

Ovaj modul je integrisan sa svim ostalim modulima koji sadrže parametre za kontrolu upotrebe ljekova kao što su: zdravstvene ustanove, ljekari koji imaju pravo na propisivanje recepata, osiguranici, apoteke itd.

Modul za integraciju, praćenje i analizu podataka iz primarne •zdravstvene zaštite

Reformska opredjeljenja i koncept nove organizacije primarne zdravstvene zaštite, kao i metodologija finansiranja i praćenje realizacije ugovora mogu dati očekivane rezultate samo uz primjenu IKT. Svi davaoci usluga na primarnom nivou povezani su na jedan centralizovani sistem i koriste iste informatičke resurse. To je omogućilo da se razmjena podataka sa Fondom obavlja elektronskim putem i da se informacije o funkcionisanju i opterećenosti tog sistema baziraju na egzaktnim podacima.

Nakon preuzimanje faktura i priloga iz domova zdravlja, u elektronskom obliku, ovaj modul omogućava kontrolu ispravnosti fakturisanja, analizu prispjelih faktura, praćenje izvršenja plana na osnovu unaprijed definisanih parametara. Osim toga nudi niz izvještaja za detaljne analize.

U najskorije vrijeme će biti implementirano praćenje izvršenja ugovora sa pružaocima primarne zdravstvene zaštite.

Postignuta je kompletna integracija sa svim postojećim modulima pa se može zaključiti da se sve informacije iz primarne zdravstvene zaštite mogu dobiti u elektronskom obliku. Obezbijeđene su elektronske fakture iz svih segmenata poslovanja na primarnom nivou i automatsko knjiženje u glavnu knjigu davalaca usluga i Fonda uz prethodne softverske provjere ispravnosti na osnovu definisanih parametara nastalih iz organizacione i metodološke ravni.

Modul za integraciju, praćenje i analizu podataka iz stomatoloških •ambulanti

Organizacija stomatološke službe je opisana u posebnom dijelu ove publikacije. Sa aspekta primjene IKT u tom segmentu poslovanja može se konstatovati da su postignuti veoma dobri rezultati i omogućeno povezivanje svih davalaca usluga koji imaju potpisan ugovor sa Fondom, u jedinstven sistem putem korišćenja kvalitetnih bezbjednosnih i autentifikacionih servisa.

Obezbijeđeno je:

- Prihvatanje elektronskih faktura od strane davalaca stomatoloških usluga;

- Kontrola ispravnosti podataka na fakturi i u prilozima (da li je usluga sa spiska usluga, da li osiguranik zadovoljava uslove, da li davalac usluga ima

70

pravo na te usluge itd.);

- Automatsko prosljeđivanje u modul za integraciju;

- Knjižno obavještenje poslovnih partnera o umanjenju (ukoliko postoji);

- Kontiranje faktura po pravilima glavne knjige;

- Automatski prenos u glavnu knjigu i analitiku prema unaprijed definisanim pravilima.

Čitav niz izvještaja neophodnih za analize podataka iz domena stomatologije.

IS apotekarske ustanove „Montefarm“

Uvođenje ovog IS posljedica je potreba da se smanji nerealno visoka potrošnja ljekova u Crnoj Gori. Zbog toga je izvršeno implementiranje informacionog sistema kao i povezivanje svih apoteka u okviru AU Montefarm i apotekarske ustanove Galenika.

Informacioni sistem pokriva sve poslovne funkcije i u dijelu veledrogerije i u dijelu distribucije u apotekama kao i veoma značajan segment kroz koji se prati potrošnja ljekova.

1. Modul veledrogerije - upravljanje veledrogerijom,

Formiranje početnog stanja zaliha po skladištima,•

Komercijalna dokumenta (osnovno trebovanje, glavno trebovanje, •zahtjev za ponudu, ugovor, narudžba).

Nabavku – prijem ljekova u skladište, koji je razdvojen u dva koraka iz •razloga njihove brže raspoloživosti za dalju manipulaciju (količinska i finansijska obrada dokumenata).

Manipulaciju ljekovima unutar ustanove (međuskladišni prenos, •rashodovanje i prešifriranje).

Izdavanje ljekova iz skladišta, namijenjenih za apoteke, bolnice i •domove zdravlja i trećeg kupca.

Nivelaciju – izmjenu prodajne cijene ljekova.•

Inventarisanje – popis ljekova po skladištima uz formiranje dokumenata •viška i manjka.

2. Upravljanje apotekama - elektronska komunikacija sa veledrogerijom, podrška poslovnim funkcijama rada u apoteci i podrška radu sa fiskalnim printerom, elektronska faktura Fondu sa obaveznim prilozima za kontrolu i analizu.

Mogućnost kreiranja parametara u skladu sa potrebama korisnika i •zakonskim propisima,

Formiranje početnog stanja po apotekama, •

Nabavku – prijem ljekova u apoteku, •

71

Trgovačku knjigu, koja se automatski ažurira ovjerom nekog od ulaznih •ili izlaznih dokumenata,

Prodaju ljekova uz pomoć bar-kod čitača i fiskalnog printera, pri čemu •se vrši otvaranje zbirnog računa na početku smjene, evidenciju svih izdatih ljekova bez obzira da li su izdati na osnovu ljekarskog recepta ili ne, kao i zatvaranje zbirnog računa na kraju smjene,

Vođenje evidencije o izradi magistralnih ljekova, •

Fakturisanje tj. formiranje fakture namijenjene Fondu za zdravstveno •osiguranje Crne Gore u cilju refundacije,

Mogućnost formiranja rashoda ljekova, •

Nivelaciju prodajne cijene, •

Inventarisanje – popis ljekova u apoteci uz formiranje dokumenata •viška i manjka.

3. Modul za integraciju sa Fondom, praćenje i analizu upotrebe ljekova Potpuna integracija sa softverskim modulom koji je opisan u dijelu dokumenta koji se odnosi na funkcionalnost softvera u Fondu za zdravstveno osiguranje.

IS primarne zdravstvene zaštite – domovi zdravlja

Na primarnom nivou zdravstvene zaštite nastaje ogroman broj informacija koje su od značaja za čitav niz subjekata. Podaci o zdravstvenom stanju pacijenata koji se evidentiraju i postaju dio elektronskog kartona, podaci o uslugama koji su neophodni organizacijama koje se bave zdravstvenim osiguranjem, podaci koji se tiču zdravstvene statistike radi planiranja i donošenja strateških odluka u zdravstvu i sprovođenja zdravstvene politike.

Primjena IKT je omogućila unos podataka na mjestu nastanka i dijeljenje zajedničkih resursa kako bi svi podaci bili dostupni na mjestu na kojem se zahtijevaju uz poštovanje pravila pristupa. Kompletna primarna zdravstvena zaštita koristi informacione resurse u on-line režimu i elektronski razmjenjuje podatke unutar sopstvenog sistema, kao i sa ostalim učesnicima.

Softverski moduli u okviru IS primarne zdravstvene zaštite

Poslovni informacioni sistem ili sistem za planiranje i upravljanje resursima u potpunosti je pratio organizaciju davalaca usluga na primarnom nivou sa svim svojim specifičnostima. S obzirom da se radi o jedinstvenoj platformi to je moguće dobijanje svih neophodnih izvještaja o strukturi kadra po raznim parametrima na nivou kompletnog sistema primarne zdravstvene zaštite u Crnoj Gori.

Naravno da ovaj podsistem omogućava i podržava sve neophodne funkcije kod administrativnih procesa u upravljanju, kao što su upravljanje finansijama, osnovnim sredstvima, kadrovima i dr.

Ovaj modul podržava specifičan način obračuna plata izabranog doktora i tima u skladu sa metodologijom koja je definisana kroz proces reformi.

73

A. MIS (medicinski informacioni sistem)

Ciljevi koji su se željeli dostići reformom definisani su kroz niz dokumenata, a oni su bili ostvarivi samo ako se kroz proces reforme izvrši integracija sistema, odnosno integracija procesa i podataka. To je zahtijevalo da se pristupi kompletnom reinženjeringu poslovnih procesa u organizaciji zdravstvenih ustanova na primarnom nivou. Na taj način, kroz postavljanje nove organizacije, nove metodologije plaćanja i interne realokacije sredstava i kroz podršku informaciono – komunikacionih tehnologija odvijanja tih procesa došlo se do veoma kvalitetne organizacije čije funkcionisanje je u ogromnoj mjeri zavisno od kvaliteta informacionog sistema.

Imajući u vidu da rad ljekara i odluke koje on donosi zahtijevaju čitav niz informacija o stanju zdravlja pacijenata, pa čak i o njegovom socijalnom statusu, navikama, faktorima rizika itd. neophodno je bilo omogućiti takav sistem koji će sakupljati informacije o pacijentu tokom njegovog života i skladištiti ih na jednom mjestu bez obzira kad i u kojem dijelu sistema su one nastale.

Na ovaj način se došlo do osnova koji čini elektronski zdravstveni karton na primarnom nivou. On je dostupan na mjestima pružanja usluga do nivoa koji je u skladu sa ovlašćenjima koja ima učesnik koji pristupa podacima.

Dakle, obezbijeđen je jedinstven elektronski zdravstveni karton za sve osiguranike u Crnoj Gori na primarnom nivou.

Realizacija ovakvog rješenja podrazumijevala je podršku za sve poslovne procese koji se odvijaju u procesu pružanja zdravstvene usluge na primarnom nivou, a koji su jako raznovrsni i kompleksni. Ovom prilikom opisaćemo samo neke od čitavog niza koji su implementirani.

Izbor doktora•

Organizacija zdravstvene zaštite na primarnom nivou zasniva se na modelu izabranog doktora, a taj proces je uslovljen određenim pravilima i zahtijeva izvjesna ograničenja u smislu broja osiguranika, broja koeficijenata, teritorijalne pripadnosti i niza drugih parametara. Sve to je softverski podržano kao i niz analiza neophodnih u toj fazi.

Planiranje radnog vremena domova zdravlja i radnog vremena •izabranog doktora

Jedan od značajnih faktora u funkcionisanju sistema je planiranje rada i radnog vremena pojedinih domova zdravlja i ljekara pojedinačno. Prilikom ugovaranja pružanja usluga sa Fondom, svaki davalac usluga obavezan je u svojoj ponudi priložiti detaljan plan radnog vremena svih svojih organizacionih jedinica i timova izabranih doktora.

Zakazivanje kontakta kod izabranog doktora•

Postoji sve veća potreba češće komunikacije između ljekara i pacijenta. Radi obostranog planiranja vremena i njegovog efikasnijeg korišćenja omogućeno je da se kontakti zakazuju, a ovo će u budućnosti biti osnov za podršku pojedinim uslugama koje se mogu pružiti i bez direktnog kontakta. Na ovaj način stvoreni su uslovi i infrastruktura za određene servise u eHealth okruženju.

Ova funkcija predstavlja „ulaz pacijenta u sistem“. Na osnovu ove funkcije doktor je u poziciji da napravi plan rada. Naročito je potreban za planiranje preventive, koja je osnovni cilj sprovedene reforme.

74

Kontakt – obrada posjete pacijenta•

Ovo je osnovna funkcija u čitavom sistemu PZZ kroz koju se evidentiraju svi neophodni podaci o zdravstvenom stanju pacijenta i namijenjena je Izabranom doktoru.

Sa liste zakazivanja doktor preuzima pacijente. Prati se početak i kraj posjete. Sadržaj je prilagođen da doktor može da upiše sve ono što se dešava između njega i pacijenta po utvrđenom redu i propisanoj strukturi posjete. Osnovni podaci su: anamneza, razlog posjete i dijagnoza po ICPC2 klasifikaciji. Evidencija epizoda liječenja po MKB10 klasifikaciji dijagnoza. Pošto je ova aplikacija u potpunosti integrisana sa svim potrebnim funkcijama, doktor ne izlazi iz aplikacije dok u potpunosti ne opsluži pacijenta (propisivanje recepata, izdavanje svih vrsta uputa, otvaranje bolovanja i izdavanje doznaka, izdavanje naloga za sve intervencije i procedure i na kraju evidencija svih pruženih usluga pacijentu). Obezbijeđen je i protokol u elektronskom obliku, koji će u datom trenutku biti i jedini.

Izdavanje recepata•

Ovom funkcijom je obezbijeđeno kreiranje elektronskog recepta od strane Izabranog doktora.

U trenutku izdavanja, elektronski oblik recepta se prosljeđuje u područje za razmjenu, gdje je na raspolaganju svim apotekama u sistemu. Nakon realizacije recepta podaci idu povratno do baze recepata i Izabranog doktora. Na taj način ljekar ima informaciju ne samo da li je recept realizovan, već kada, gdje i šta je realizovano (da li je pacijent dobio lijek koji je doktor propisao ili zamjenu za lijek).

Zbog nedostatka infrastrukture na državnom nivou za implementaciju elektronskog potpisa, recepti se izdaju i u papirnom obliku i služe samo kao zakonski vjerodostojna dokumentacija.

Uputi i ostala dokumentacija u okviru domova zdravlja•

Obezbijeđena je informatička podrška kojom je omogućeno formiranje svih vrsta uputa unutar i van doma zdravlja kao i sva ostala prateća interna ili eksterna dokumentacija kao što su: nalozi za ampuliranu terapiju, nalozi za intervencije i procedure, nalozi za sanitetski prevoz, nalozi za fizikalnu terapiju itd.

Prijava zaraznih bolesti•

Strategijom razvoja predviđen je integralni informacioni sistem zdravstva Crne Gore. U dijelu primarne zaštite je to sprovedeno pa je stvorena mogućnost za kvalitetno izvještavanje Instituta za javno zdravlje.

Obezbijeđeno je kreiranje prijava zaraznih bolesti i to: pojedinačnom prijavom koju popunjava izabrani doktor kada utvrdi određenu bolest i zbirnom prijavom za koju je odgovoran dom zdravlja i koje se šalju Institutu za javno zdravlje.

Za sada, prijave se šalju u papirnom obliku jer je informacioni sistem Instituta u izgradnji. Projektnim rješenjem je predviđeno da se prijave šalju i elektronski i da ih Institut automatski preuzima i smješta u svoju bazu podataka.

Obrada i praćenje bolovanja pacijenata•

Problem apsentizma i analiza njegovih efekata i uzroka su veoma izraženi u svim zemljama i veoma bitni za donošenje niza odluka u sistemu zdravstva. Implementirano rješenje obezbjeđuje praćenje bolovanja od izabranog ljekara, preko ljekarskih komisija Fonda, do kraja započetog procesa.

75

Ovom funkcijom je obezbijeđeno da bolovanje otvara Izabrani doktor samoinicijativno ili na preporuku bolnica, (po otpusnoj listi) i specijalista (ginekolog i drugi specijalisti). Za duže bolovanje (preko 30 dana) ID daje uput na Prvostepenu ljekarsku komisiju Fonda. Predviđena je direktna veza sa bazom u Fondu gdje će se uput automatski preuzimati. Nakon odluke Komisije, povratna informacija treba da ide ID-u.

U okviru ove funkcije je obuhvćeno izdavanje potvrda – doznaka o bolovanju, na osnovu kojih osiguranik ostvaruje finansijsku nadoknadu u skladu sa zakonom.

Imunizacija•

Omogućava elektronsku obradu imunizacije stanovništva i sve evidencije koje nastaju u ovom procesu. Formiran je elektronski vakcinalni karton pacijenta a kroz izvještaje je omogućen pregled datih vakcina po različitim parametrima.

Elementi centralnog elektronskog kartona pacijenta•

Izgradnja i formiranje centralnog elektronskog kartona pacijenta je dugoročan proces koji će se odvijati u narednom periodu. Ovdje govorimo o elementima tog kartona na primarnom nivou.

Projektnim rješenjem je predviđeno da se on automatski kreira iz određenih dnevnih evidencija po utvrđenim pravilima.

Projektnim rješenjem je definisano da se karton otvara u momentu izbora doktora koji predstavlja ulazak u zdravstveni sistem primarne zdravstvene zaštite Crne Gore. Tom prilikom pacijent dobija Ident broj koji je na aplikacijama nevidljiv. Kada budu urađene kartice za svakog osiguranika-pacijenta to će biti i operativni ident. Do tada je operativni ident JMBG građanina.

Projektno, karton je koncipiran po segmentima. Za sada su kreirani sljedeći segmenti:

Opšti podaci o pacijentu,•

Podaci o osiguranju,•

Anamneze,•

Epizode•

Ljekovi,•

Ampulirani ljekovi,•

Intervencije i procedure,•

Vakcinalni karton,•

Faktori rizika,•

Bolničko liječenje,•

Alergije.•

Elektronski karton se automatski puni iz evidencija koje doktor odradi ili potvrdi i dostupan je samo doktorima kojima se dodijeli pravo uvida u podatke.

Administrativna obrada pacijenta u stacionaru u okviru doma zdravlja •

Specifična organizacija pojedinih domova zdravlja uslovila je i specifične aplikacije, a jedna od njih je aplikacija za stacionar koja, u stvari, predstavlja

76

aplikaciju za procese u bolnici.

Ovom funkcijom je obezbijeđeno osnovno praćenje pacijenata u stacionaru. Osim osnovnih parametara, izgrađen je pregled raspoloživih kapaciteta na odjeljenjima u okviru doma zdravlja. Evidentirane su sve sobe i broj kreveta na odjeljenjima. Redovnom evidencijom prijema i otpusta pacijenata uvijek se mogu vidjeti slobodni kapaciteti.

Predviđeno je da se pacijenti primaju na osnovu uputa ID-a ili urgentno (HMP ili specijalisti). Momentom upisa pacijenta njemu se otvara bolnički elektronski karton za koji će biti vezani svi eventualni budući dolasci.

Baza podataka je sinhronizovana sa bazom osiguranika Fonda, tako da redovan prijem može biti samo ako je pacijent osiguranik Fonda. U protivnom, postoji prijem gdje se definiše ko plaća troškove (uglavnom gotovinsko plaćanje).

Omogućeno je evidentiranje svih intervencija i procedura, BO dana, ljekova i sanitetskog materijala. Evidencija može da se vrši svakodnevno (što se preporučuje) ili prilikom otpusta pacijenta.

Obezbijeđena je funkcija premještaja sa odjeljenja na odjeljenje i praćenje pacijenta kroz organizacione jedinice.

Evidentiranje usluga sa fakturisanjem•

Zajedničko za sve vrste usluga jesu dnevne evidencije izvršenih usluga i potrošenih ljekova i drugih medicinskih proizvoda, automatsko fakturisanje, automatsko knjiženje u domovima zdravlja i automatsko kreiranje elektronskih faktura sa prilozima i slanje u bazu Fonda.

Usluge izabranih doktora•

Dio usluga kreira sam Izabrani doktor kroz aplikaciju kontakta, a ostale se automatski kreiraju putem obrade naloga. Vrši se evidencija ampuliranih ljekova, automatsko razduženje priručnih apoteka, ali se ne fakturišu. Isti je slučaj sa sanitetskim materijalom.

Svaka usluga je označena da li se fakturiše ili ne.

Formiranje faktura je automatsko po izgrađenim pravilima i parametrima. Na primjer: ne može se fakturisati više od planiranog i tada dolazi do promjene vrijednosti boda na osnovu kojeg se formira faktura.

Postoji čitav niz parametara definisanih Metodologijom* koji se moraju ispoštovati prilikom fakturisanja kako sa aspekta količine tako i sadržaja ili vrste usluge ili lijeka!

Pored faktura za rad Izabranog doktora obezbijeđene su elektronske fakture i iz ostalih segmenata kao što su: usluge centara za podršku i jedinica za podršku, usluge hitne medicinske pomoći, usluge stacionara i specijalističkih ambulanti itd.

Svi ovi moduli sadrže i ostale specifične parametre, šifrarnike i izvještaje i iz njih je omogućen čitav niz izvještaja za kontrolu i praćenje radi pravljenja analiza i donošenja relevantnih odluka.

Pored već opisanih modula implementiran je, kao pilot projekat, i informacioni sistem bolnice Pljevlja. Kroz taj projekat implementiraće se potpuna integracija primarnog i sekundarnog nivoa kroz procedure i poslovne procese.

* Metodologija određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga u pilot projektu u primarnoj zdravstvenoj zaštiti

77

IS privatnih zdravstvenih ustanova – stomatološke ambulante

Svim stomatološkim ordinacijama koje su potpisale Ugovor sa Fondom o pružanju zdravstvenih usluga osiguranicima Fonda, obezbijeđena je informatička podrška.

Do sada su razvijeni sljedeći softverski moduli:

EVIDENCIJA PACIJENATA•

Ovaj softverski modul omogućava elektronsku evidenciju osiguranika. Na osnovu skeniranja bar-koda sa zdravstvene knjižice osiguranika, vrši se upit u bazu osiguranika, koja se nalazi u okviru IS Fonda za zdravstveno osiguranje i na taj način se automatski preuzimaju svi opšti podaci o osiguraniku. U ovom softverskom modulu je predviđen i dio za izbor ljekara stomatologa kao i otvaranje pojedinačnih kartona pacijenata.

EVIDENCIJA USLUGA (U SKLADU SA OSNOVNIM PAKETOM USLUGA ZA •STOMATOLOGIJU)

Ovaj softverski modul omogućava elektronsku evidenciju usluga stomatoloških ordinacija. Omogućeno je evidentiranje usluga svim pacijentima. Ukoliko se evidentiraju sve usluge, stvaraju se uslovi za automatsko izvještavanje Institutu za javno zdravlje.

ELEKTRONSKO FAKTURISANJE FONDU (FORMIRANJE FAKTURE SA •NEOPHODNIM ELEMENTIMA ZA KONTROLU)

Na osnovu evidentiranih usluga na mjesečnom nivou, omogućeno je formiranje elektronske fakture sa svim potrebnim prilozima. Fakturišu se samo usluge pacijentima do 18 godina i preko 65 godina.

U narednoj fazi će se raditi elektronski stomatološki karton.

Kroz izvještaje je omogućen uvid u obim i strukturu pruženih usluga u pojedinim ordinacijama.

9.2.3. Tehnološko rješenje

Kompletno informatičko rješenje je oslonjeno na Oracle platformu i u tehnološkom smislu zadovoljava sve standarde.

Klijenti svih pomenutih aplikativnih softvera pristupaju u on-line režimu serverskoj infrastrukturi koja se nalazi u centralnoj zgradi Fonda za zdravstveno osiguranje u Podgorici.

Aplikativno rješenje svih sistema zasniva se na troslojnoj WEB arhitekturi.

Prvi sloj, koji služi za smještaj podataka je Oracle Database Server sa •Enterprise Edition 10 g verzijom.

Srednji sloj predstavlja Oracle Application Server (Forms and Reports) •na kojem se postavlja softversko rješenje i izvršava aplikacija.

Treći sloj predstavlja WEB browser koji ima ulogu tankog klijenta. •Korisnici aplikacijama pristupaju kroz WEB interfejs preko http protokola u Intranet ili Internet okruženju.

Za uspješno funkcionisanje sistema u cjelini i adekvatan odziv razvijenih aplikacija

78

na klijentskim računarima obezbijeđeni su kvalitetni komunikacioni linkovi preko kojih svi klijenti sa udaljenih lokacija pristupaju serverima. U zavisnosti od većeg broja činilaca koji su vezani za pružaoce i kvalitet telekomunikacionih servisa, strateško opredjeljenje je da se odabiru komunikaconi linkovi pouzdanih pružalaca usluga i po mogućnosti MPLS arhitekture.

Na centralnoj lokaciji postoje sljedeći linkovi koji se koriste isključivo za korisni saobraćaj u sistemu:

MIPNet link Crnogorskog Telekoma brzine 4 Mbps preko kojeg su •povezane sve filijale Fonda, sve apoteke i veledrogerija AU Montefarm kao i više od 25 lokacija domova zdravlja.

Iznajmljena linija Crnogorskog Telekoma brzine 4 Mbps kojom su •povezani klijenti stomatoloških ordinacija, klijenti AU Galenika (čiji se server takođe nalazi u centrali Fonda, ali nije predmet ove javne nabavke), klijenti preko 20 manjih lokacija domova zdravlja.

MPLS link MNNews d.o.o. brzine 1 Mbps kojom su povezane pojedine •lokacije doma zdravlja Podgorica.

Treba napomenuti da se u narednim fazama očekuje povezivanje i subjekata odgovornih za sekundarni i tercijarni nivo pružanja zdravstvene zaštite kao i ostalih institucija koji su sastavni dio zdravstvenog sistema (Ministarstva zdravlja, Instituta za javno zdravlje, Agencije za ljekove, ...) u Integralni informacioni sistem, sa jasno definisanim setovima podataka kojima pojedine institucije imaju pristup.

Sve ovo nameće veoma jasnu potrebu strateškog definisanja i planiranja razvoja postojećeg Centra u sklopu Fonda za zdravstveno osiguranje kako bi servisi koje pruža postojeći sistem bili dostupni, pouzdani i kvalitetni. To podrazumijeva jasno definisanje pravila funkcionisanja i obezbjeđenje svih neophodnih resursa za takav način rada koji bi zadovoljio informatičke potrebe svih institucija koje taj sistem koriste.

Pred nama je period u kojem moramo uložiti ogromne napore u aktivnosti koje će omogućiti pravilno korišćenje i funkcionisanje sistema kako sa aspekta bezbjednosnih pravila tako i sa aspekta upotrebe sistema za pravilno odlučivanje i donošenje strateških odluka.

9.3. EFEKTI PRIMJENE APOTEKARSKOG POSLOVANJA

9.3.1. POTROŠNJA LJEKOVA IZDATIH U APOTEKAMA NA TERET SREDSTAVA FONDA ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJE U 2008.GODINI

Veliki dio troškova zdravstvene zaštite u svim zemljama, pa i u Crnoj Gori, odnosi se upravo na ljekove. Stoga su rasprave o sve većim potrebnim sredstvima za zdravstvenu zaštitu i najboljoj raspodjeli sve više ograničenih sredstava, u centru pažnje onih koji planiraju i sprovode zdravstvenu politiku. Štednja u području nabavke i upotrebe ljekova jedna je od važnijih mjera prema kojoj se usmjerava zdravstvena politika velikog broja zemalja, čak i onih najrazvijenijih.

Obaveza Fonda za zdravstveno osiguranje je da iz raspoloživih sredstava obezbijedi zadovoljavajući nivo zdravstvene zaštite, što u uslovima stalno rastućih troškova predstavlja problem. Između ostalog, Fond za zdravstveno osiguranje se zalaže za transparentnu nabavku ljekova, jer je njegova obaveza da posluje na principima ekonomske racionalnosti, vodeći računa o tome da nijedan dobavljač ne zauzme monopolski položaj što bi direktno ugrozilo principe tržišnosti i stvorilo preduslove za nepovoljnu politiku cijena i nabavki.

79

U okviru Projekta „Kontrola distribucije i upotrebe ljekova“ u Republičkom fondu za zdravstveno osiguranje tokom 2004.godine izvršena je informatička pokrivenost apoteka Apotekarske ustanove Crne Gore „Montefarm“ i ICN Crna Gora. Implementacija Projekta je zasnovana na primjeni međunarodno prihvatljive klasifikacije (ATC klasifikacije) ljekova.

Na taj način su se stvorili uslovi za kvalitetno i kontinuirano praćenje potrošnje ljekova koji su izdati na teret sredstava Fonda za zdravstveno osiguranje za period od 2004.godine, a sve u cilju pronalaženja načina za racionalniju upotrebu ljekova i smanjenja izdataka za njihovu nabavku.

Razlozi za uvođenje informacionog sistema u oblasti potrošnje ljekova u apotekama su sljedeći:

enorman rast troškova za ljekove izdate na recept u 2002.godini koji •je dostigao skoro 15% ukupnih rashoda Fonda a oko 53% ukupnih izdataka za ljekove i medicinska sredstva (izdaci za ljekove izdate na recept u apotekama su u 2002.godini iznosili cca. 11,86 mil.€)

nemogućnost adekvatne stručne medicinske, farmaceutske, finansijske •i druge kontrole;

neadekvatne informacije za upravljanje i planiranje u ovom segmentu •poslovanja;

neadekvatno snabdijevanje osiguranika ljekovima;•

neograničeno pravo propisivanja ljekova na teret sredstava Fonda i•

zastarjeli način obrade recepata kroz sistem apoteka.•

Potrošnja ljekova u apotekama Apotekarske ustanove „Montefarm“ i ICN Crna Gora po broju recepata i vrijednosti za period 2004.-2008.godine, po mjesecima, prikazana je u tabeli br.1.

Ukupna vrijednost ljekova izdatih na recept u apotekama „Montefarma“ i ICN CG je u 2008.godini iznosila 13.558.655,00 €, što u poređenju sa istim periodom 2007.godine, predstavlja povećanje od 5,43% ili za 698.693 €. Upoređujući sa podacima iz 2006.godine, evidentno je povećanje vrijednosti od 10,86% ili za 1.327.756 €; u odnosu na 2005.godinu povećanje je 35,56% ili za 3.556.353 €, dok je u odnosu na 2004.godinu zabilježeno povećanje od 50,96% ili za 4.576.861 €.

Tokom 2008.godine, u apotekama “Montefarma“ i ICN Crna Gora je za ljekove realizovano ukupno 2.862.640 recepata, što u poređenju sa istim periodom 2007.godine predstavlja smanjenje od 7,02% ili za 216.112 recepata. Upoređujući sa podacima iz 2006.godine, može se zaključiti da je došlo do smanjenja broja realizovanih recepata i to za 7,59% ili za 235.285 realizovana recepta, u odnosu na 2005.godinu bilježi smanjenje od 233 realizovana recepta ili za 0,01%, dok u odnosu na 2004.godinu povećanje za 7,28% ili za 194.377 realizovana recepta.

Prosječna vrijednost po jednom receptu (Tabela br.2) u 2008.godini iznosi 4,74 €, i u odnosu na 2007.godinu je veća za 13,39% (u 2007.godini je iznosila 4,18 €), u odnosu na 2006.godinu veća za 19,97% (u 2006.godini je iznosila 3,95 €), u odnosu na 2005.godinu je veća za 35,57% (u 2005.godini je iznosila 3,49 €), dok je u odnosu na 2004.godinu veća za 40,71% kada je prosječna vrijednost iznosila 3,37 €.

Analiza ukazuje da je u 2008.godini došlo do porasta vrijednosti po realizovanom

* MAnalizirane vrijednosti odnose se na vrijednost ljekova koji su preko recepta realizovani u apotekama i ne obuhvataju izdatke za sanitetski materijal i refundaciju sredstava osiguranicima za nabavku ljekova

80

receptu. Međutim, razlog za to je formiranje nove Pozitivne liste ljekova u koju su uključeni skuplji ljekovi posljednje generacije, kao i povećanje cijene pojedinih ljekova. Naime, u 2004.godini na Pozitivnoj listi ljekova se nalazilo 384 lijeka, koji se finansiraju iz sredstava Fonda za zdravstveno osiguranje. Krajem 2007.godine izvršeno je proširenje Pozitivne liste ljekova, tako da se od tog perioda na teret sredstava Fonda osiguranicima izdaje 481 lijek.

Proširenje Pozitivne liste imalo je za cilj da se osiguranicima obezbijedi liječenje i terapija u skladu sa savremenim novim ljekovima i napretkom medicinske nauke, tako da je od tog perioda obezbijeđeno i liječenje ljekovima najnovije generacije za čiju je nabavku neophodno obezbijediti značajna sredstva.

Na Pozitivnoj listi ljekova od 2007.godine, između ostalih ljekova, nalaze se i ljekovi najnovije generacije (citostatici i drugi) za čiju su nabavku Fondu neophodna značajna finansijska sredstva jer se radi o novim i izuzetno skupim ljekovima, čije korišćenje u terapijskom postupku osiguranicima Crne Gore obezbjeđuje najsavremenije liječenje u skladu sa napretkom medicinske nauke i prakse.

81

Tabe

la b

r. 1

Mjes

ec

2004

. god

2005

.god

2006

.god

Broj

rece

pata

Vrije

dnos

t rec

epat

aBr

oj re

cepa

taVr

ijedn

ost r

ecep

ata

Broj

rece

pata

Vrije

dnos

t rec

epat

a

ICN CG

AU CG

Ukup

noICN

CGAU

CGUk

upno

ICN CG

AU CG

Ukup

noICN

CGAU

CGUk

upno

ICN CG

AU CG

Ukup

noICN

CGAU

CGUk

upno

Janu

ar6.8

4185

.208

92.04

921

.968,3

327

8.847

,1230

0.815

,4519

.071

182.8

8520

1.956

61.40

3,69

603.3

86,45

664.7

90,14

11.23

520

0.102

211.3

3734

.082,7

576

4.579

,5679

8.662

,31

Febr

uar

22.41

328

4.514

306.9

2773

.686,2

888

3.744

,6595

7.430

,9320

.198

206.3

0322

6.501

59.32

7,10

669.1

90,26

728.5

17,36

20.78

420

0.654

221.4

3874

.658,4

479

1.045

,1586

5.703

,59

Mar

t25

.143

226.0

1725

1.160

82.58

6,18

740.6

67,00

823.2

53,18

19.16

722

4.726

243.8

9354

.404,8

174

3.189

,2379

7.594

,0429

.716

257.9

9928

7.715

113.9

42,59

1.043

.656,5

61.1

57.59

9,15

April

26.15

419

8.389

224.5

4384

.477,6

966

3.036

,8274

7.514

,5118

.289

215.3

7123

3.660

60.61

7,05

720.8

71,48

781.4

88,53

19.91

625

3.869

273.7

8578

.813,5

295

1.711

,801.0

30.52

5,32

Maj

24.28

719

9.578

223.8

6585

.770,7

064

3.772

,5772

9.543

,2716

.382

220.5

9923

6.981

58.55

8,36

746.0

51,95

804.6

10,31

19.49

326

7.165

286.6

5877

.183,2

599

7.182

,181.0

74.36

5,43

Jun

24.78

419

1.801

216.5

8580

.897,9

266

7.332

,4374

8.230

,3516

.950

221.0

8223

8.032

57.54

7,09

760.3

54,94

817.9

02,03

19.07

824

3.865

262.9

4372

.138,1

695

3.828

,071.0

25.96

6,23

Jul

22.99

317

0.629

193.6

2277

.747,2

960

5.887

,6268

3.634

,9114

.877

196.3

2321

1.200

47.74

4,66

706.4

67,97

754.2

12,63

15.41

521

0.139

225.5

5465

.337,5

683

4.661

,9689

9.999

,52

Avgu

st20

.435

180.1

9220

0.627

69.87

8,62

626.6

29,00

696.5

07,62

16.32

922

1.825

238.1

5451

.758,0

479

6.375

,7784

8.133

,8119

.583

227.3

9124

6.974

84.03

7,05

881.1

04,66

965.1

41,71

Sept

emba

r23

.160

200.7

7422

3.934

87.67

8,88

697.7

02,97

785.3

81,85

15.67

922

6.994

242.6

7348

.979,5

983

5.499

,3188

4.478

,9021

.443

232.1

3125

3.574

90.75

2,66

923.8

76,62

1.014

.629,2

8

Okto

bar

23.49

220

7.995

231.4

8783

.605,2

371

4.813

,2379

8.418

,4610

.675

243.0

1225

3.687

33.47

3,08

895.0

04,09

928.4

77,17

22.78

424

1.515

264.2

9910

0.103

,1997

4.250

,311.0

74.35

3,50

Nove

mba

r25

.177

215.2

9124

0.468

89.16

0,68

743.1

00,16

832.2

60,84

5.153

255.1

6826

0.321

18.11

1,89

926.9

96,68

945.1

08,57

24.08

025

6.088

280.1

6811

2.110

,961.0

37.24

8,96

1.149

.359,9

2

Dece

mba

r23

.923

239.0

7326

2.996

85.18

7,56

793.6

15,38

878.8

02,94

5.109

270.7

0627

5.815

17.41

7,69

1.029

.570,9

21.0

46.98

8,61

24.54

125

8.939

283.4

8011

1.570

,571.0

63.02

2,76

1.174

.593,3

3

Ukup

no26

8.802

2.399

.461

2.668

.263

922.6

45,36

8.059

.148,9

58.9

81.79

4,31

177.8

792.6

84.99

42.8

62.87

356

9.343

,059.4

32.95

9,05

10.00

2.302

,1024

8.068

2.849

.857

3.097

.925

1.014

.730,7

011

.216.1

68,59

12.23

0.899

,29

Proc

enat

10,07

%89

,93%

100,0

0%10

,27%

89,73

%10

0,00%

6,21%

93,79

%10

0,00%

5,69%

94,31

%10

0,00%

8,01%

91,99

%10

0,00%

8,30%

91,70

%10

0,00%

Mjes

ec20

07. g

od20

08.g

odBr

oj re

cepa

taVr

ijedn

ost r

ecep

ata

Broj

rece

pata

Vrije

dnos

t rec

epat

aICN

CGAU

CGUk

upno

ICN CG

AU CG

Ukup

noICN

CGAU

CGUk

upno

ICN CG

AU CG

Ukup

noJa

nuar

25.03

423

2.649

257.6

8310

8.707

,9390

8.418

,521.0

17.12

6,45

22.57

021

6.941

239.5

1110

9.956

,0588

7.039

,9199

6.995

,96

Febr

uar

29.60

024

9.323

278.9

2312

8.847

,7197

4.664

,071.1

03.51

1,78

19.17

223

8.191

257.3

6387

.627,1

71.0

18.06

7,38

1.105

.694,5

5

Mar

t28

.084

255.2

7428

3.358

127.8

03,57

1.054

.461,1

31.1

82.26

4,70

13.61

824

6.843

260.4

6155

.913,7

51.0

84.50

1,23

1.140

.414,9

8

April

28.05

821

6.375

244.4

3312

7.205

,4994

3.628

,371.0

70.83

3,86

14.74

924

1.261

256.0

1056

.052,7

21.1

12.48

6,01

1.168

.538,7

3

Maj

27.71

921

7.303

245.0

2213

2.477

,4595

6.837

,651.0

89.31

5,10

11.94

722

3.296

235.2

4348

.577,4

71.0

69.63

8,69

1.118

.216,1

6

Jun

24.68

621

8.594

243.2

8011

8.038

,6694

5.713

,281.0

63.75

1,94

17.95

120

5.006

222.9

5781

.563,9

71.0

18.46

0,44

1.100

.024,4

1

Jul

21.07

521

1.404

232.4

7910

1.882

,6784

8.501

,1895

0.383

,8520

.863

194.8

0121

5.664

102.7

59,46

970.0

51,35

1.072

.810,8

1

Avgu

st22

.778

224.7

7524

7.553

109.6

91,92

913.6

32,71

1.023

.324,6

319

.009

184.3

5820

3.367

95.77

5,01

922.6

81,19

1.018

.456,2

0

Sept

emba

r20

.688

219.5

3124

0.219

102.8

77,83

900.2

79,63

1.003

.157,4

622

.774

206.5

3422

9.308

117.1

78,52

1.037

.330,4

51.1

54.50

8,97

Okto

bar

21.72

624

4.741

266.4

6710

3.793

,871.0

00.03

6,29

1.103

.830,1

623

.927

225.4

5424

9.381

118.1

87,85

1.101

.934,8

21.2

20.12

2,67

Nove

mba

r22

.072

245.4

2126

7.493

106.4

74,25

1.000

.385,0

41.1

06.85

9,29

22.12

620

2.462

224.5

8810

9.460

,0598

0.412

,151.0

89.87

2,20

Dece

mba

r21

.927

249.9

1527

1.842

108.0

45,77

1.037

.556,5

91.1

45.60

2,36

26.09

824

2.689

268.7

8713

0.030

,771.2

42.96

8,59

1.372

.999,3

6

Ukup

no29

3.447

2.785

.305

3.078

.752

1.375

.847,1

211

.484.1

14,46

12.85

9.961

,5823

4.804

2.627

.836

2.862

.640

1.113

.082,7

912

.445.5

72,21

13.55

8.655

,00

Proc

enat

9,53%

90,47

%10

0,00%

10,70

%89

,30%

100,0

0%8,2

0%91

,80%

100,0

0%8,2

1%91

,79%

100,0

0%

82

Tabe

la b

r. 2

Mje

sec

2004

. god

2005

. god

2006

. god

2007

.god

2008

.god

Pro

sj.v

rijed

nost

jedn

og re

cept

aP

rosj

.vrij

edno

st je

dnog

rece

pta

Pro

sj.v

rijed

nost

jedn

og re

cept

aP

rosj

.vrij

edno

st je

dnog

rece

pta

Pro

sj.v

rijed

nost

jedn

og re

cept

a

INC

CG

AU

CG

Uku

pno

INC

CG

AU

CG

Uku

pno

INC

CG

AU

CG

Uku

pno

INC

CG

AU

CG

Uku

pno

INC

CG

AU

CG

Uku

pno

Janu

ar3,

213,

273,

273,

223,

303,

293,

033,

823,

784,

343,

903,

954,

874,

094,

16

Febr

uar

3,29

3,11

3,12

2,94

3,24

3,22

3,59

3,94

3,91

4,35

3,91

4,96

4,57

4,27

4,30

Mar

t3,

283,

283,

282,

843,

313,

273,

834,

054,

024,

554,

134,

174,

114,

394,

38

Apr

il3,

233,

343,

333,

313,

353,

343,

963,

753,

764,

534,

364,

383,

804,

614,

56

Maj

3,53

3,23

3,26

3,57

3,38

3,40

3,96

3,73

3,75

4,78

4,40

4,45

4,07

4,79

4,75

Jun

3,26

3,48

3,45

3,40

3,44

3,44

3,78

3,91

3,90

4,78

4,33

4,37

4,54

4,97

4,93

Jul

3,38

3,55

3,53

3,21

3,60

3,57

4,24

3,97

3,99

4,83

4,01

4,09

4,93

4,98

4,97

Avgu

st3,

423,

483,

473,

173,

593,

564,

293,

873,

914,

824,

064,

135,

045,

005,

01

Sep

rem

bar

3,79

3,48

3,51

3,12

3,68

3,64

4,23

3,98

4,00

4,97

4,10

4,18

5,15

5,02

5,03

Okt

obar

3,56

3,44

3,45

3,14

3,68

3,66

4,39

4,03

4,06

4,78

4,09

4,14

4,94

4,89

4,89

Nov

emba

r3,

543,

453,

463,

513,

633,

634,

664,

054,

104,

824,

084,

144,

954,

844,

85

Dec

emba

r3,

563,

323,

343,

413,

803,

804,

554,

114,

144,

934,

154,

214,

985,

125,

11

Uku

pno

3,43

3,36

3,37

3,20

3,51

3,49

4,09

3,94

3,95

4,69

4,12

4,18

4,74

4,74

4,74

83

Očekivani efekti uvođenja informacionog sistema su nakon veoma kratkog perioda ostvareni, a to su: smanjenje dijela neracionalne potrošnje; kontrola propisivanja ljekova na recept, uvođenje standarda (ATC klasifikacija); obezbjeđenje ljekova na vrijeme i u potrebnim količinama; analize za menadžment; stručne i naučne analize o potrošnji ljekova i stvaranje preduslova za formiranje “elektronskog” kartona osiguranika i “elektronskog” recepta.

Opravdanost uvođenja informacionog sistema u apotekama najbolje ilustruju podaci prikazani u tabeli br. 3. Iako je prisutno povećanje izdataka za ljekove izdate na recept nakon 2004.godine u apsolutnom iznosu, njihovo učešće u ukupnim rashodima Fonda se smanjuje i to sa 14,56% u 2002., na 8,21% u 2008.godni, dok se njihovo učešće u ukupnim troškovima ljekova i medicinskih sredstava smanjilo sa 52,77% u 2002. na 34,23% u 2008.godini.

Tabela br. 3

Godina % učešća u ukupnim troškovima ljekova i medicinskih sredstava

% učešća u ukupnim troškovima rashoda

2002 52,77% 14,56%2003 42,52% 12,02%2004 37,51% 10,65%2005 36,34% 10,03%2006 38,23% 11,10%2007 35,94% 9,80%2008 34,23% 8,21%

Uspostavljeni informacioni sistem omogućava praćenje i kontrolu svih učesnika u prometu ljekova, od nabavke, osiguranika, ljekara, apoteke i farmaceuta. Takođe, omogućeno je dobijanje periodičnih analiza kretanja potrošnje pojedinih ljekova, cijelih farmakoterapijskih grupa (izraženih u DDD) i to: po osnovu i kategoriji osiguranja, ljekarima koji su ih propisali, farmaceutima i apotekama koji su ih izdali, osiguranicima kojima su propisani, dijagnozama za koje su propisani (šifre bolesti), prvom i drugom anatonskom nivou ATC klasifikacije, filijalama Fonda i domovima zdravlja i ograničenjima koja su data sa Pozitivnom listom ljekova Fonda (pravo propisivanja, indikacije i sl.).

Informatička pokrivenost primarnog nivoa zdravstvene zaštite rezultirala je smanjenjem izdataka za ljekove na primarnom nivou. Istovremeno, došlo je do rasta potrošnje ljekova na sekundarnom i tercijarnom nivou. Da bi se u narednom periodu spriječila tendencija rasta troškova, nastavljen je započeti Projekat informatičke pokrivenosti poslovnih procesa javnog zdravstva, u cilju obuhvatanja potrošnje ljekova i u stacionarnim zdravstvenim ustanovama.

Kompletna automatizacija poslovnih procesa u oblasti nabavke, distribucije i upotrebe ljekova u sistemu javnog zdravstva će uticati na racionalniju potrošnju, što će obezbijediti značajne finansijske uštede i omogućiti da sistem zdravstva bude finansijski održiv.

84

9.4. IMPLEMENTIRANI PROJEKTI U OBLASTI IKT STVARANJE USLOVA ZA eHEALTH

Uvođenje informacionih sistema, kao podrška reformi zdravstvenog sistema

Strateška važnost primjene IKT u poslovanju se, prije svega, ogleda kroz međusobnu povezanost sa organizacionim karakteristikama i strukturom institucije. Automatizacija neefikasnih poslovnih procesa i operativni uticaj IT-a na izolovane procese ne vodi drastičnom povećanju produktivnosti pa se mora pristupiti reinženjeringu takvih procesa. Domen primjene IKT-a treba biti čitava organizaciona struktura kompanije ili sistema.

Reforma zdravstvenog sistema, koju inicira i dominantno vodi Fond, oslanja se na podršku savremenih informaciono-komunikacionih tehnologija.

Opredjeljenje Fonda je razvoj integralnog informacionog sistema. Pri tome je, sopstvenim kadrovima, u saradnji sa lokalnim strateškim partnerom, vršen reinženjering poslovnih procesa, bez kupovine gotovih rješenja, čime je izbjegnuta zavisna pozicija od isporučioca rješenja.

Proces uvođenja integralnog IS zdravstva, značajnije započinje krajem 2000. godine. Od tada do danas realizovano je niz Projekata.

IS Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje – osnovni poslovni informacioni sistem sa djelovima evidencija rada komisija 2000 godine

Izgradnja osnovnih informatičkih resursa za potrebe Fonda „Evidencija osiguranika i obveznika uplate doprinosa OUD“ (zamjena zdravstvenih knjižica i medicinskih obrazaca)

2001 - 2002godine

IS AU Montefarm – „Kontrola distribucije i upotrebe ljekova“

2003 - 2004 godine

IS Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje - „Migracija IS-a Fonda na on-line rad“

2005 - 2006 godine

Pilot projekat IS primarne zdravstvene zaštite - ‘’Informacioni sistem kao podrška reformi primarne zdravstvene zaštite u DZ Danilovgrad, DZ Rožaje i DZ Tivat’’

2007godine

IS primarne zdravstvene zaštite – „Implementacija informatičke podrške reformi primarne zdravstvene zaštite“

2008 - 2009godine

Informacioni sistem opštih bolnica 2009 godine

Upravljanje Projektima – Metodologija rada

Upravljanje ovako kompleksnim projektima zahtijevalo je uključivanje što većeg broja stručnjaka iz različitih oblasti, s jedne strane, a sa druge što bolju efikasnost njihovog rada. Najbolji balans je postignut kroz upravljačku strukturu na čijem vrhu je Upravni komitet (Glavni tim), sastavljen od ključnih predstavnika svih zainteresovanih strana u čijem je interesu uspješna implementacija Projekta. Na čelu Upravnog komiteta nalazi se predsjednik. Važnu funkciju i obavezu obezbjeđivanja uslova i resursa za sprovođenje projektnih aktivnosti, ima direktor Projekta. Praksa je da predsjednik Upravnog komiteta bude resorni ministar, a direktor Fonda je direktor Projekta.

85

Konkretnu problematiku na stručnom – ekspertskom i operativnom nivou rješavaju radne grupe ili stručni timovi. Precizno je definisan sastav, zadatak i rok za završetak rada svake radne grupe. Njihov zadatak je da daju odgovore na niz spornih pitanja i da nađu adekvatna rješenja uzimajući u obzir trenutno stanje, krajnji cilj koji se želi postići i važeće zakonske propise. Kao spona između velikog broja radnih grupa i Upravnog komiteta, imenovan je Projekt menadžer, sa zadatkom da koordinira rad svih radnih grupa i da usaglašena rješenja, kao i sporna pitanja, predoči Upravnom komitetu. Vođenje, arhiviranje, organizaciju cjelokupne dokumentacije i sve prateće aktivnosti vrši Kancelarija za Projekte, odnosno Administrator Projekta.

Usvajanjem definisanih materijala i usaglašavanjem adekvatnih rješenja u raznim segmentima, posao radnih grupa je formalno završen, pa je bilo potrebno formirati operativne timove. Dakle, to je zahtijevalo još kompleksniju upravljačku strukturu i formiranje operativnih timova koji će usvojena rješenja implementirati „na terenu“, svaki tim u svom domenu.

Faze reforme - Projekti

Prvi korak u reformi je bila informatizacija poslovanja Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore (osnovni poslovni informacioni sistem) i formiranje osnovnih baza (osiguranika i obveznika uplate dopronosa), što je temelj za cjelokupnu informatizaciju zdravstvenog sistema. Počevši od relizacije ovog projekta, preko Projekata realizovanih u nastavku reforme, fomirane su i ostale neophodne baze (baza ljekara, baza farmaceuta, baza stomatologa, baza ostalog medicinskog osoblja, baza zdravstvenih ustanova, baza ljekova po ATC klasifikaciji, baza dijagnoza – MKB10, ICPC2), kao i veliki broj šifrarnika i parametara. U prvoj fazi informatizacije sistem nije funkcionisao u on-line režimu, već je postojala off-line replikacija.

Drugi korak je bio projekat „Kontrola distribucije i upotrebe ljekova“ koji je realizovan tokom 2003. godine, a ovaj IS je stavljen u produkciju početkom 2004. godine. Kroz uvedeni IS izvršena je podrška u domenu apotekarske djelatnosti na nivou Crne Gore, AU „Montefarm“ i ICN Crna Gora i to u tri međusobno povezana segmenta: rad veledrogerije, rad apoteka u domenu maloprodaje (preko 45 apoteka), kao i potpuna povezanost sa poslovnim procesima Fonda uz maksimalno mogući nivo automatizacije procesa. IS je dao ogromne mogućnosti za uporedne analize.

Treći korak u reformi je bio projekat „Migracija IS-a Fonda na on-line rad“ ili „Evidencija ostvarivanja prava“. Povezane su sve filijale Fonda sa Centralom i informatički pokriveni svi poslovni procesi u Fondu. To je pored neophodne hardverske i softverske logistike zahtijevalo niz preduslova, definisanje i usvajanje niza podzakonskih akata (pravilnika) iz domena ostvarivanja prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Početkom maja 2007. godine počeo je pilot projekat ‘’Informacioni sistem kao podrška reformi primarne zdravstvene zaštite u DZ Danilovgrad, DZ Rožaje i DZ Tivat’’. Tokom trajanja Projekta realizovano je niz aktivnosti, definisan je veliki broj materijala koji su polazna osnova za implementaciju i kasnije širenje Projekta na ostale domove zdravlja i podrška poslovanju domova zdravlja u domenu poslovnog (PIS – poslovni informacioni sistem) i medicinskog dijela (MIS – medicinski informacioni sistem).

86

Aktivnost BrojSastanci Upravnog komiteta 6Formirane radne grupe 15Razvijeno i implementirano modula za Poslovni informacioni sistem PIS 7Razvijeno i implementirano modula za Medicinski informacioni sistem MIS 6Posjete u 3 doma zdravlja 12Održane radionice 4Obučeno zaposlenih 195

Nakon uspješnog završetka Pilot Projekta novembra 2007. godine, uslijedio je logičan nastavak i širenje informatičke podrške i u ostale domove zdravlja kroz projekat „Implementacija informatičke podrške reformi primarne zdravstvene zaštite“, prilikom kojeg je definisana i stavljena u produkciju „Aplikacija za ljekara - Kontakt“ januara 2009. godine, kao završna faza Projekta. Prije stavljanja u produkciju Aplikacije na osnovu definisanog Akcionog plana formirano je 26 radnih grupa na rješavanju ključnih pitanja i problema prilikom implementacije softverskog rješenja po domovima zdravlja.

Sastavni dio projekta reforme primarne zdravstvene zaštite je i definisanje i usvajanje niza dokumenata, od kojih posebno treba naglasiti Metodologiju određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i Model organizacije sistema primarne zdravstvene zaštite.

Najveća pažnja u implementaciji Projekta posvećena je obuci i to: obuci o reformi, obuci za osnovni rad na računaru (ECDL), obuci za rad u Aplikaciji (modulima) i dodatnoj obuci izabranih doktora za vještine. Svaka za sebe su podjednako važne ali, tek objedinjene, daju višestruke pozitivne efekte prilikom implementacije.

Aktivnost BrojSastanci Upravnog komiteta 8Formirani operativni timovi 5Formirano radnih grupa 26

Implementirano modula za Poslovni informacioni sistem PIS 7

Implementirano modula za Medicinski informacioni sistem MIS 6Predstavnici DZ prisustvovali na radionicama 106Obučeno zaposlenih za korišćenje softverskih modula 2.317*

Obučeno zaposlenih za osnovni rad na računaru ECDL 1.191

Obučeno ID za medicinske vještine oko 400

* Podaci za broj obučenih uključuju i obučene tokom trajanja Pilot Projekta

87

Tokom realizacije projekta implementirani su moduli:

Medicinski informacioni sistem - MIS Poslovni informacioni sistem – PISCentralni modul Upravljanje kadrovimaIzbor doktora + Aplikacija za ljekara Upravljanje finansijamaZakazivanje kontakta Upravljanje materijalnim resursimaPraćenje i fakturisanje usluga Upravljanje osnovnim sredstvimaPlaniranje zdravstvenih usluga Upravljanje inventarom, instrumentima, alatimaImunizacija stanovništva Upravljanje apotekom

Obračun plataElektronski karton osiguranika* Ekonomski karton osiguranikaElektronski finasijski karton osiguranikaElektronska kontrola

Pregled ljudskih resursa uključenih u reformu po Projektima

IS AU Montefarm – „Kontrola upotrebe i distribucije ljekova“

STRUČNI TIM

Ime i prezime: Institucija:

mr Ramo Bralić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

dr Vujica Lazović Ekonomski fakultet, Podgorica

dr Ljubiša Stanković Elektrotehnički fakultet, Podgorica

dr Zdenko Tomić Medicinski fakultet, Podgorica

dr Momir Mikov Medicinski fakultet, Novi Sad

Zoran Glomazić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Anđelka Babić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Mirjana Kojičić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Vesna Vojinović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

dr Ana Mrdak Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Milica Đurović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Kosta Simićević MG-Soft

Dragan Draganić MG-Soft

* Crvenom bojom su označeni segmenti koji nijesu implementirani tokom Pilot Projekta, a njihovo definisanje i implementacija predstavlja krunu cjelokupne reforme primarne zdravstvene zaštite i dobru osnovu za reformu ostalih nivoa zdravstvene zaštite

88

RADNI TIM

Naziv radnog tima Ime i prezime članova

Analiza recepata i medicinskih obrazaca dr Zdenko Tomić, dr Ana Mrdak, Srđan Mihaljević

Analiza obrazaca zdravstvene knjižice Mirjana Kojičić, Zoran Glomazić, Anđelka Babić,

Formiranje banke podataka dr Zdenko Tomić, Kosta Simićević, Srđan Mihaljević

Analiziranje podataka (šifrarnika) Zoran Glomazić, Kosta Simićević, Dragan Draganić

PODPROJEKTI

Naziv podprojekta Ime i prezime članova

Ažuriranje i analiza postojećeg sistema Zoran Glomazić Uvođenje novih dokumenata - Recepti - Zdravstvena knjižica - Medicinski obrasci

dr Zdenko Tomić, dr Momir Mikov, Mirjana Kojičić, Anđelka Babić, Vesna Vojinović, dr Ana Mrdak, Ružica Milutinović, Dragana Milonjić;

Kreiranje baze ljekova dr Zdenko Tomić, dr Momir Mikov, dr Ana Sabo

Kreiranje šifrarskog sistema Zoran Glomazić

Bar kod-zapisi dr Vujica Lazović, Zoran Glomazić

Komunikacija i prenos podataka dr Ljubiša Stanković, Srđan Mihaljević

Izrada i testiranje softvera MG-Soft

“Public relation projects” Vlado Nikaljević

SARADNICI NA PROJEKTU

Ime i prezima Institucija

Milorad Jovović Ekonomski fakultet, Podgorica

Radoje Cerović Communication Strategies and Consulting

Milica Kadić-Aković Institut za strane jezike

Davor Bošković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Ivana Golubović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Ratka Knežević Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Željko Stanković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Zorica Perunović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Denis Reković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Željko Iković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Tijana Vešković MG-Soft

Jelena Braletić Fond za zdravstveno osiguranje

89

IS AU Montefarm – „Kontrola upotrebe i distribucije ljekova“ – softver za apoteke

STRUČNI TIM

Ime i prezime: Institucija:

dr Vujica Lazović, koordinator Ekonomski fakultet, Podgorica

dr Ljubiša Stanković Elektrotehnički fakultet, Podgorica

Slavoljub Popadić Internet Crna Gora

Zoran Knežević AU Montefarm

dr Zdenko Tomić Medicinski fakultet, Podgorica

Zoran Glomazić, Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Anđelka Babić, Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Mirjana Kojičić, Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Ružica Milutinović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Vesna Vojinović, Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

mr Adis Balota Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Snežana Stanković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Kosta Simićević, MG-Soft

Dragan Draganić MG-Soft

RADNI TIM

Naziv radnog tima Ime i prezime članova

Utvrđivanje načina participacije dr Zdenko Tomić, dr Ana Mrdak, Zoran Knežević, Snežana Stanković, Ranislavka Andrić, Veljko Vuković;

Konfiguracija instalacione opreme i utvrđivanje načina komunikacije

dr Ljubiša Stanković, Slavoljub Popadić, mr Adis Balota, Suad Škrijelj, Igor Jovićević;

Definisanje modula fakturisanja i prenos podataka na relaciji apoteka-Fond

Milena Cvijanović, Suzana Popović, Sead Čirgić, Radomir Dragaš, Kosta Simićević

Definisanje načina formiranja cijena lijeka nakon raspisanog tendera i načina utvrđivanja cijena koje priznaje Fond

Željko Iković, dr Zdenko Tomić, Milena Cvijanović, Sead Čirgić, Zorica Cvijanović, Zoran Knežević, Radomir Dragaš

Ažuriranje baze podataka o ljekovima dr Zdenko Tomić, Snežana Stanković, Zoran Knežević, Verica Dabanović

Apotekarsko poslovanje Zoran Knežević, Vasiljka Ostojić, Verica Dabanović, Draško Ćosović, Radomir Dragaš, Marina Lipovac-Pavićević

90

IS Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje - „Migracija IS-a Fonda na on-line rad“

GLAVNI TIM - UPRAVNI KOMITET

Ime i prezime: Institucija: Imenovan kao:

mr Ramo Bralić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore direktor Projekta

dr Vujica Lazović Ekonomski fakultet, Podgorica rukovodilac Projekta

Zoran Glomazić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore koordinator Projekta

Jelena Braletić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore administrator Projekta

Anđelka Babić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Mirjana Kojičić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Vesna Popović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Vjera Medojević Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

dr Ana Mrdak Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

dr Sanja Simović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

dr Srđan Pupovac Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Ružica Milutinović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Milena Cvijanović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Vukosava Pejović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Gorica Savović Ministarstvo zdravlja Crne Gore član

mr Adis Balota Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Denis Reković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore član

Kosta Simićević MG-Soft član

Goran Miljević MG-Soft član

91

RADNI TIMOVI

Naziv radnog tima: Ime i prezime i institucija:

Ostvarivanje prava na ortopedska i ostala pomagalaRanislavka Andrić - FZZO CG Anđelka Babić - FZZO CG mr Adis Balota - FZZO CG Branko Biberdžić - Digit Montenegro dr Vesna Bokan - KC Crne Gore Jelena Braletić - FZZO CG Vera Drakulović - FZZO CG Milanka Đurić - FZZO CG Zoran Glomazić - FZZO CG Ivana Golubović - FZZO CG Jelena Jokanović - FZZO CG Aleksandar Jovićević - FZZO CG dr Biljana Jovović–Pepić - KC CG Ratka Knežević - FZZO CG Mirjana Kojičić - FZZO CG dr Budimir Lutovac - ETF mr Boris Marković - ETF Vjera Medojević - FZZO CG Ružica Milutinović - FZZO CG dr Nada Mišolić - KCCG dr Ana Mrdak - FZZO CG dr Davor Musić - KC Crne Gore Milena Obradović - MG-Soft

Vukosava Pejović - FZZO CG dr Džihad Pepić - KC Crne Gore Zorica Perunović - FZZO CG dr Mirko Popović - KC Crne Gore Cvetko Radičković - FZZO CG Predrag Radulović - FZZO CG dr Budo Šegrt - KC Crne Gore Jelena Simićević - MG-Soft

dr Sanja Simović - FZZO CG mr pharm Snežana Stanković - FZZO CG Željko Stanković - FZZO CG dr Miroljub Todorović - KC Crne Gore Dragan Varagić - MG-Soft

Tijana Vešković - MG-Soft

dr Obrad Vujadinović - KC Crne Gore Veljko Vuković - FZZO CG

Ostvarivanje prava na očna i tiflotehnička pomagala

Ostvarivanje prava na slušna pomagala

Ostvarivanje prava na pomagala za omogućavanje glasnog govora

Ostvarivanje prava na stomatološka pomagala

Ostvarivanje prava na medicinsku rehabilitaciju

Ostvarivanje prava na privremenu spriječenost za rad

Ostvarivanje prava na putne troškove

Ostvarivanje prava na refundaciju medicinskih sredstava

Ostvarivanje prava na refundaciju zdravstvenih usluga

Ostvarivanje prava na refundaciju ljekova i IVF

Ostvarivanje prava na liječenje u inostranstvu

Ostvarivanje prava na drugostepeni postupak

Elektronski karton

Definisanje obrazaca za procedure i evidencije

Zadatak radnih timova u osnovi sastojao se od definisanja procedura (postupaka) ostvarivanja prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, kreiranja odgovarajućih obrazaca, utvrđivanja spiska dokumentacije potrebne za ostvarivanje prava, definisanje pravnog osnova koji reguliše ostvarivanje prava, kao i sačinjavanje liste medicinskih sredstava, pomagala i sl.

93

Pilot projekat IS primarne zdravstvene zaštite - ‘’Informacioni sistem kao podrška reformi primarne zdravstvene zaštite u DZ Danilovgrad, DZ Rožaje i DZ Tivat’’

UPRAVNI KOMITET

Ime i prezime Institucija Imenovan kao:

doc. dr Miodrag Radunović Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja (MZ) Predsjednik Upravnog komiteta

mr Ramo Bralić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Direktor Projekta

Zorica Kovačević DZ Danilovgrad Član Upravnog komiteta

dr Arslan Dedeić DZ Rožaje Član Upravnog komiteta

dr sci med Snežana Matijević DZ Tivat Član Upravnog komiteta

dr Boban Mugoša Institut za javno zdravlje (IZJZ) Član Upravnog komiteta

dr Mensud Grbović Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja Član Upravnog komiteta

dr Biljana Rondović Ekonomski fakultet, Podgorica Član Upravnog komiteta

dr Ana Mrdak Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Član Upravnog komiteta

Anđelka Babić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Član Upravnog komiteta

Mirjana Kojičić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Član Upravnog komiteta

Milena Cvijanović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Član Upravnog komiteta

Zoran Glomazić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Član Upravnog komiteta

Kosta Simićević MG-Soft Član Upravnog komiteta

mr Adis Balota Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG) Projekt Menadžer

Kancelarija za projekte

Ime i prezime Institucija

Milorad Radojičić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG)

Borko Savić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG)

Nada Pejović Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore (FZZO CG)

94

RADNE GRUPE

R.BR Naziv Koordinator Članovi Zadatak

1 Radna grupa za primjenu VODIČA

Prim.dr Mensud Grbović

Mirjana Kojičić - FZZO CG

dr Ana Mrdak - FZZO CG

mr Nataša Terzić – IZJZ

dr Ana Tomašević – DZ Danilovgrad

mr sci dr Cena Kajević – DZ Rožaje

dr Nada Kovačević – DZ Tivat

Redefinisati već postojeći ‘’Vodič’’, tako da se ova tri DZ uklope u njega. Na osnovu novog vodiča treba uraditi program reorganizacije DZ, donijeti novi statut i reorganizaciju doma zdravlja. Saglasnost na statut i sistematizaciju daje Ministarstvo zdravlja. Na osnovu prethodnog, treba formirati listu izabranih ljekara po domovima zdravlja

2

Radna grupa za redifinisanje koeficijenata za izabrane doktore koji rade u ruralnim krajevima

Mirjana Kojičić

dr Mensud Grbović – MZ

Ranislavka Andrić - FZZO CG

Ratka Knežević – FZZO CG

Redefinisanje koeficijenata za izabrane doktore koji rade u ruralnim krajevima

3

Radna grupa za definisanje modula za potrebe PIS-a (upravljanje finasijama, upravljanje apotekom, obračun plata, upravljanje materijalnim resursima)

Milena Cvijanović


Ranislavka Andrić -FZZO CG

Ratka Knežević - FZZO CG

Ranka Jovović – DZ Danilovgrad

Fikreta Luboder – DZ Rožaje

Ana Lasić – DZ Tivat.

Definisanje navedenih modula

4

Radna grupa za definisanje modula za potrebe PIS-a

(Upravljanje kadrovima, Osnovna sredstva, upravljanje inventarom, instrumentima, alatima)

Anđelka Babić

Vukosava Pejović - FZZO CG

Aleksandar Jovićević - FZZO CG

Radosava Grozdanić – DZ Danilovgrad

Nazif Kalač – DZ Rožaje

Dragan Radojičić – DZ Tivat

Definisanje navedenih modula

95

5Radna grupa za definisanje modula IMUNIZACIJA

mr Adis Balota

dr Dragan Laušević - IZJZ


dr Ana Tomašević – DZ Danilovgrad

mr sci dr Cena Kajević – DZ Rožaje

dr Nada Kovačević – DZ Tivat

Definisanje navedenog modula

6

Radna grupa za definisanje i izradu LAN mreža Domova zdravlja

Denis Reković

Predrag Radulović - FZZO CG

Željko Stanković - FZZO CG

Vladimir Raičković - FZZO CG

Dragiša Lakić – DZ Danilovgrad

Hakija Kardović – DZ Rožaje,

Savo Čelanović – DZ Tivat

Snimanje trenutnog stanja, definisanje i izrada LAN mreže u DZ-a.

7 Radna grupa za obuku zaposlenih Lejla Reković

Biljana Jokić - DZ Danilovgrad

Rahim Cikotić - DZ Rožaje

Lidija Vujović - DZ Tivat

Izvršiti obuku zaposlenih za rad u svim softverskim modulima

8

Radna grupa za potpisivanje ugovora sa T-com za usluge MIPNet-a

mr Adis Balota Aleksandar Jovićević - FZZO CG Definisanje uslova ugovora za usluge MIPNet-a sa T-com-om

9

Radna grupa za izradu ‘’Odluke o visini učešća osiguranika u troškovima korišćenja zdravstvene zaštite’’

Anđelka Babić

Gorica Savović - MZ,

Prim.dr Mensud Grbović – MZ

Ranislavka Andrić - FZZO CG


Definisanje nove odluke o visini učešća osiguranika u troškovima korišćenja zdravstvene zaštite. Uraditi model za participaciju, na osnovu kojeg će biti moguće da se automatski iz podataka o osiguraniku koji se nalaze u bazi podataka određuje koliki je iznos paticipacije

10Radna grupa za definisanje HES i Mikrobiologije

dr Boban Mugoša

Definisanje organizacije HES-a na teritoriji CG. Dostaviti spisak usluga i šifrirati usluge

96

11 Radna grupa za definisanje EZK Zoran Glomazić

dr Biljana Rondović – Ekonomski fakultet

Nataša Terzić - IZJZ

Svetlana Stojanović - MZ

dr Ramo Šendelj - Fakultet za informacione tehnologije




mr Adis Balota - FZZO CG

dr Budimir Lutovac - ETF

mr Boris Marković - ETF


Vera Medojević - FZZO CG

dr Cena Kajević- DZ Rožaje

dr Ana Tomašević- DZ Danilovgrad

dr Nada Kovačević- DZ Tivat

Da definiše komponente elektronskog zdravstvenog kartona

12

Radna grupa za definisanje neophodnih Šifrarnika

Zoran Glomazić

dr Biljana Rondović


Aleksandar Jovićevič - FZZO CG

Svetlana Stojanović - MZ

Nataša Terzić - IZJZ



mr Adis Balota – FZZO CG

Da definiše neophodne šifrarnike u okviru navedenog Pilot projekta.

97

13Radna grupa za definisanje usluga za PZZ i za hospitalni dio

dr Mensud Grbović


dr Sanja Simović - FZZO CG

Ratka Knežević - FZZO CG

Ivana Golubović - FZZO CG

Milena Cvijanović - FZZO CG

Sadeta Lopičić - IZJZ

dr Milan Mirković - IZJZ

dr Cena Kajević - DZ Rožaje

Fikreta Luboder- DZ Rožaje

a) definisanje usluge za ID, Centre za podršku, jedinice za podršku i internistu kao podršku ID

b) definisanje usluge za Hospitalni dio (GA, Dječje, Interno odjeljenje)

c) definisanje usluge za polikliničke ambulante (ginekolog, pedijatar, internista)

d) definisanje usluge za Polikliničke ambulante (ORL, dermatolog, okulista, hirurg i ortoped)

e) definisanje usluge za dijalizu

f) definisanje usluge za jedinicu za prikupljanje krvi

14 Radna grupa za softver

mr Adis Balota

Zorica Perunović, FZZO CG

Lejla Reković, FZZO CG

Jelena Braletić, FZZO CG

Nataša Radojčić, FZZO CG

Definisanje, izrada i implementacija softverskog rješenja

15 Radna grupa za hardver Denis Reković

Predrag Radulović, FZZO CG

Željko Stanković, FZZO CG

Vladimir Raičković, FZZO CG

dr Budimir Lutovac, ETF

mr Boris Marković, ETF

Dragiša Lakić – DZ Danilovgrad,

Hakija Kardović – DZ Rožaje,

Savo Čelanović – DZ Tivat.

Definisanje neophodne hardversko-komunikacione opreme, njena instalacija i implementacija po DZ

98

UPRAVNI KOMITET

Ime i prezime: Institucija: Imenovan kao:

doc. dr Miodrag Radunović Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja

Predsjednik Upravnog komiteta

mr Ramo Bralić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Direktor Projekta

Zoran Glomazić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Član Upravnog komiteta

dr Boban Mugoša Institut za javno zdravlje Član Upravnog komiteta

Mina Brajović kancelarija Svjetske banke za Crnu Goru Član Upravnog komiteta

dr Mensud Grbović Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja (koordinator za PZZ) Član Upravnog komiteta

Mirjana Kojičić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Član Upravnog komiteta

Anđelka Babić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Član Upravnog komiteta

dr Đurđica Ostojić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Član Upravnog komiteta

dr Mirjana Turković Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Član Upravnog komiteta

Vjera Medojević Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Član Upravnog komiteta

Kosta Simićević MG-Soft Član Upravnog komiteta

dr Zvonko Vuković direktor DZ Andrijevica Član Upravnog komiteta

dr Ana Kalamperović / Borislav Lalević

direktor DZ Bardirektor DZ Bar Član Upravnog komiteta

Rade Barjaktarević dr Zuhra Hadrović

v.d. direktora DZ Beranedirektor DZ Berane Član Upravnog komiteta

dr Svetozar Cerović direktor DZ Bijelo Polje Član Upravnog komiteta

Zoran Špadijer direktor DZ Budva Član Upravnog komiteta

Zorica Kovačević direktor DZ Danilovgrad Član Upravnog komiteta

Dragica Popović direktor DZ Kolašin Član Upravnog komiteta

dr Aleksandar Adžić / dr Aleksandar Stjepčević

direktor DZ Kotordirektor DZ Kotor Član Upravnog komiteta

dr Radovan Jovanović direktor DZ Mojkovac Član Upravnog komiteta

dr Slobodan Tomić direktor DZ Nikšić Član Upravnog komiteta

dr Safet Lješnjanin direktor DZ Plav Član Upravnog komiteta

dr Vera Bojović direktor DZ Pljevlja Član Upravnog komiteta

dr Nebojša Kavarić direktor DZ Podgorica Član Upravnog komiteta

dr Arslan Dedeić direktor DZ Rožaje Član Upravnog komiteta

dr sci. Snežana Matijević direktor DZ Tivat Član Upravnog komiteta

dr Gani Karamanaga direktor DZ Ulcinj Član Upravnog komiteta

dr Vladimir Vodovar direktor DZ Herceg Novi Član Upravnog komiteta

dr Petar Drecun direktor DZ Cetinje Član Upravnog komiteta

mr Adis Balota Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore Projekt Menadžer

99

IS primarne zdravstvene zaštite

KANCELARIJA ZA PROJEKTE


Borko Savić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Nada Pavićević Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Nataša Radojčić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Miloš Pešić Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Anja Boljević Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

„Implementacija informatičke podrške reformi primarne zdravstvene zaštite“

RADNA GRUPA ZA KOMPONENTU „ODNOSI SA JAVNOŠĆU”


Amer Ramusović, koordinator Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Lorena Vlahović Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja

dr Mensud Grbović Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja

dr Olivera Vojvodić-Vlahović DZ Podgorica

mr Adis Balota Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

Rajka Mugoša Fond za zdravstveno osiguranje Crne Gore

dr Milan Mirković Institut za javno zdravlje

Gorica Soković Klinički centar Crne Gore

100

AKTIVNOSTI (RADNE GRUPE) ZA RJEŠAVANJE KLJUČNIH PITANJA REFORME PZZ

Naziv aktivnosti

(radne grupe)Koordinator Članovi

Uvodni dokument za Finansijsko-materijalnu dokumentaciju

Milena Cvijanović (FZZO CG) Olgica Tomašević (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Jelena Braletić (FZZO CG), Seniha Marković (FZZO CG), Sanja Bogdanović (FZZO CG)

Raspodjela režijskih troškova Mirjana Kojičić (FZZO CG)Ranislavka Andrić (FZZO CG), Milena Cvijanović (FZZO CG), Olgica Tomašević (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Dragana Milonjić (DZ Podgorica), Ratka Knežević (FZZO CG)

Razduživanje apoteka Milena Cvijanović (FZZO CG)

Olgica Tomašević (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), Mirjana Kojičić (FZZO CG), dr Mirjana Turković (FZZO CG), Verica Dabanović (AU »Montefarm«), Olgica Knežević (FZZO CG), Seniha Marković (FZZO CG), Lejla Reković (FZZO CG)

Apoteke Mirjana Kojičić (FZZO CG)

dr Mirjana Turković (FZZO CG), Olgica Knežević (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), Seniha Marković (FZZO CG), dr Sanja Simović (FZZO CG), Verica Dabanović (AU Montefarm), Milena Cvijanović (FZZO CG), Olgica Tomašević (FZZO CG), dr Ana Mrdak (FZZO CG), Lejla Reković (FZZO CG)

Razvrstavanje opreme Osnovna sredstva, inventar (jedinstveni kriterijumi)

Milena Cvijanović (FZZO CG) Sonja Jolić (FZZO CG), mr Ružica Milutinović (FZZO CG), Jelena Braletić (FZZO CG), Nataša Radojčić (FZZO CG)

Upravljanje kadrovima Anđelka Babić (FZZO CG) Vukosava Pejović (FZZO CG), Jelena Jokanović (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), Jelena Braletić (FZZO CG)

Implementacija novih sistematizacija Anđelka Babić (FZZO CG)

Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Jelena Braletić (FZZO CG), Borko Savić (FZZO CG), Rajka Mugoša (FZZO CG), Nada Pejović (FZZO CG), Jelena Jokanović (FZZO CG), Ratka Knežević (FZZO CG), Gorica Savović (MZ), dr Mensud Grbović (MZ)

Obračun plata Milena Cvijanović (FZZO CG)Olgica Tomašević (FZZO CG), Sonja Jolić (FZZO CG), Ratka Knežević (FZZO CG), Aleksandar Jovićević (FZZO CG), Sandra Damjanović (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Jelena Braletić (FZZO CG)

Metodologija i realokacija sredstava Mirjana Kojičić (FZZO CG)

Ratka Knežević (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), Seniha Marković (FZZO CG), Milena Cvijanović (FZZO CG), Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), dr Mensud Grbović (MZ)

Plan obuke, Plan kontrole Rukovodioci sektora (FZZO CG) dr Sanja Simović (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG)

Izbor doktora Anđelka Babić (FZZO CG)

Vukosava Pejović (FZZO CG), Mirjana Kojičić (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), dr Sanja Simović (FZZO CG), dr Đurđica Ostojić (FZZO CG), Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Zorica Perunović (FZZO CG), Vjera Medojević (FZZO CG), dr Mensud Grbović (MZ), Gorica Savović (MZ)

Revizija usluga dr Mensud Grbović (MZ)

dr Sanja Simović (FZZO CG), dr Đurđica Ostojić (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), dr Mirjana Turković (FZZO CG), dr Ana Mrdak (FZZO CG) , Sadeta Lopičić (IZJZ), Gorica Savović (MZ), dr Zorica Dautović (FZZO CG), dr Mirjana Kračunov (FZZO CG), dr Snežana Malović (FZZO CG)

Stacionar dr Mensud Grbović (MZ)dr Sanja Simović (FZZO CG), Ratka Knežević (FZZO CG), dr Mirjana Kračunov (FZZO CG), Sanja Mihajlović (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG)

101

Dnevne evidencije Zoran Glomazić (FZZO CG) Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG)

Vakcinacije – Imunizacija Dragan Laušević (IZJZ) mr Adis Balota (FZZO CG), dr Đurđica Ostojić (FZZO CG), dr Snežana Malović (FZZO CG)

Fakturisanje usluga Milena Cvijanović (FZZO CG)

Olgica Tomašević (FZZO CG), Ranislavka Andrić (FZZO CG), Mirjana Kojičić (FZZO CG), dr Sanja Simović (FZZO CG), dr Đurđica Ostojić (FZZO CG), Seniha Marković (FZZO CG), dr Mirjana Turković (FZZO CG), Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Veljko Vuković (FZZO CG), Cvetko Radičković (FZZO CG), dr Mensud Grbović (MZ), Gorica Savović (MZ)

Problematika osiguranika i OUD-a Anđelka Babić (FZZO CG)

Predrag Vučinić (FZZO CG), Aleksandar Jovićević (FZZO CG), Sanja Bogdanović (FZZO CG), Davor Bošković (FZZO CG), Ružica Milutinović (FZZO CG), Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Zorica Perunović (FZZO CG), Lejla Reković (FZZO CG), Vjera Medojević (FZZO CG)

Novi ugovor Zoran Glomazić (FZZO CG)Kosta Simićević (FZZO CG), mr Nataša Terzić (IZJZ), mr Adis Balota (FZZO CG), dr Mensud Grbović (MZ), Aleksandar Jovićević (FZZO CG), Rajka Mugoša (FZZO CG)

Aplikacija za ljekare Zoran Glomazić (FZZO CG)

Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Lejla Reković (FZZO CG), Borko Savić (FZZO CG), Aleksandar Jovićević (FZZO CG), Rajka Mugoša (FZZO CG), dr Đurđica Ostojić (FZZO CG), Ratka Knežević (FZZO CG), dr Snežana Malović (FZZO CG), Gorica Savović (MZ), Mensud Grbović (MZ), dr Boban Mugoša (IZJZ), mr Nataša Terzić (IZJZ), dr Zorica Dautović (FZZO CG), dr Mirjana Kračunov (FZZO CG), dr Sanja Simović (FZZO CG), dr Mirjana Turković (FZZO CG), Olgica Knežević (FZZO CG)

Aplikacija za statistiku u Institutu Institut za javno zdravlje dr Boban Mugoša (IZJZ), mr Nataša Terzić (IZJZ), mr Adis Balota (FZZO

CG), Zoran Glomazić (FZZO CG)

Mikrobiologija u Institutu Institut za javno zdravlje Institut za javno zdravlje

Aplikacija za evidenciju i fakturisanje troškova po konvencijama.

Anđelka Babić (FZZO CG)

Zoran Glomazić (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Cvetko Radičković (FZZO CG), Rajka Mugoša (FZZO CG), Igor Ćirović (FZZO CG), Milena Cvijanović (FZZO CG), Olgica Tomašević (FZZO CG), Vjera Medojević (FZZO CG)

Planiranje i ugovaranje usluga PZZ-a Mirjana Kojičić (FZZO CG)

Ranislavka Andrić (FZZO CG), dr Sanja Simović (FZZO CG), Saša Vulević (FZZO CG), Sanja Bogdanović (FZZO CG), Milena Cvijanović (FZZO CG), Zoran Glomazić (FZZO CG), Anđelka Babić (FZZO CG), Aleksandar Jovićević (FZZO CG), Vjera Medojević (FZZO CG), Ratka Knežević (FZZO CG)

Implementacija i dorada aplikacije za planiranje aktivnosti ID-a

Mirjana Kojičić (FZZO CG)

Ranislavka Andrić (FZZO CG), Saša Vulević (FZZO CG), Sanja Bogdanović (FZZO CG), dr Sanja Simović (FZZO CG), dr Đurđica Ostojić (FZZO CG), dr Mirjana Turković (FZZO CG), mr Adis Balota (FZZO CG), Dragana Milonjić (DZ Podgorica)

Bolnica Pljevlja Zoran Glomazić (FZZO CG)mr Adis Balota (FZZO CG), dr Zorica Dautović (FZZO CG), Milena Obradović (MG-Soft), Ratka Knežević (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Biljana Krulanović (FZZO CG), Miloš Pešić (FZZO CG)

Administracija IS-a Zoran Glomazić (FZZO CG)mr Adis Balota (FZZO CG), Lejla Reković (FZZO CG), Jelena Braletić (FZZO CG), Milorad Radojičić (FZZO CG), Valentina Novak (FZZO CG), Rajka Mugoša (FZZO CG)

102

OPERATIVNI TIM (OT)

Naziv operativnog tima: Ime i prezime, institucija

- ZA HARDVER I LAN

Denis Reković, FZZO CG1. Predrag Radulović, FZZO CG2. Željko Stanković, FZZO CG3. Vladimir Raičković, FZZO CG4. Novak Stijepović, FZZO CG5.

- ZA IMPLEMENTACIJU PIS-A

Milorad Radojičić, FZZO CG1. Ivana Golubović, FZZO CG2. Ratka Knežević, FZZO CG3. Rajka Mugoša, FZZO CG4. Jelena Braletić, FZZO CG5.

- ZA IMPLEMENTACIJU MIS-A

dr Mensud Grbović, MZ1. mr Adis Balota, FZZO CG2. Lejla Reković, FZZO CG3. Zorica Perunović, FZZO CG4. Ivana Golubović, FZZO CG5. Ratka Knežević, FZZO CG6.

- ZA OBUKULejla Reković, FZZO CG1 Zorica Perunović, FZZO CG2 Jelena Braletić, FZZO CG3

- ZA OBUKU O REFORMI – RADIONICE

dr Mensud Grbović, MZ1 Zoran Glomazić, FZZO CG2 mr Adis Balota, FZZO CG3 dr Đurđica Ostojić, FZZO CG4 dr Zoran Vesić, konsultant5 Mirjana Kojičić, FZZO CG6

Pored navedenih članova projektnog tima, koji broji oko 90 stručnjaka iz različitih oblasti, ne treba zanemariti ni ostale zaposlene u navedenim institucijama, naročito u domovima zdravlja (koordinatore za obuke u Aplikaciji, koordinatore za računare, koordinatore za ECDL, itd.), čiji doprinos uspješnoj realizaciji projekata nije mali.

103

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

ukup

no%

Uku

pno

1.11

3.44

0,00

15.1

35,0

032

0.56

7,00

79.3

70,0

076

.710

,00

215.

927,

5816

8.97

2,04

471.

180,

661.

461.

302,

2835

,39%

Uku

pno

2.23

.645

,63

76.6

58,4

520

7.77

9,00

0,00

15.4

90,0

021

0.31

7,09

177.

552,

8023

5.91

1,83

947.

354,

8022

,94%

"Kon

trola

,dis

tribu

cija

i up

otre

ba lj

ekov

a"

47.3

94,4

32.

980,

1350

.374

,56

"Izbo

r lje

kara

u P

ZZ"

5.44

9,52

5.44

9,52

"Evi

denc

ija u

slug

a u

DZ"

6.98

6,52

6.98

6,52

"Mig

raci

ja IS

RFZ

O n

a on

-line

"50

.929

,63

50.9

29,6

3

"Info

rmac

ioni

sis

tem

kao

pod

rška

refo

rmi P

ZZ"

61.2

95,4

318

2.70

7,10

244.

002,

53

Usl

uge

rein

stal

acije

sof

tver

a10

.787

,40

1.28

6,29

14.7

42,0

026

.815

,69

Usl

uge

za im

plem

enta

ciju

za

KD

UL

56.1

60,0

056

.160

,00

Usl

uge

sinh

roni

zaci

je21

.060

,00

21.0

60,0

0

Usl

uge

za im

plem

enta

ciju

(mig

raci

ja p

odat

aka

DZ

Pod

goric

a)8.

190,

008.

190,

00

Usl

uge

za im

plem

enta

ciju

za

potre

be d

omov

a zd

ravl

ja

287.

234,

9628

7.23

4,96

Uku

pno

3.0,

000,

0058

.181

,83

81.4

86,4

220

.191

,52

57.9

16,1

569

.485

,43

469.

942,

0675

7.20

3,41

18,3

4%

Usl

uge

održ

avan

ja ra

čuna

ra -s

oftv

er35

.658

,75

49.0

70,4

756

.160

,00

56.1

60,0

083

.421

,00

160.

222,

1444

0.69

2,36

Usl

uge

održ

avan

ja ra

čuna

ra-h

ardv

er2.

945,

7390

,67

483,

211.

257,

081.

916,

091.

829,

578.

522,

35

Usl

uge

kom

unik

acio

nih

linko

va

67.5

14,4

770

.884

,39

83.2

71,2

491

.236

,77

312.

906,

87

Usl

uge

za in

f.obu

ku z

dr.ra

dnik

a20

1.68

4,40

201.

684,

40

Uku

pno

4.0,

000,

0038

.604

,48

49.1

61,1

412

4.15

7,68

128.

301,

4716

8.60

8,33

454.

972,

8896

3.80

5,98

23,3

4%

137.

085,

6391

.793

,45

625.

132,

3121

0.01

7,56

236.

549,

2061

2.46

2,29

584.

618,

601.

632.

007,

434.

129.

666,

47

76.0

00.0

0092

.100

.000

96.6

00.0

0095

.580

.000

108.

892.

000

117.

939.

000

138.

520.

000

172.

480.

000

898.

111.

000

0,18

%0,

10%

0,65

%0,

22%

0,22

%0,

52%

0,42

%0,

95%

0,46

%

UK

UPN

O 1

+2+3

+4:

Bud

žet F

onda

:

Uče

šće

ulag

anja

u IS

u

budž

etu

Fond

a

3. Implementacije sa isplaćenim naknadama 4. Ostali troškovi2. Softver1. HardverIN

FOR

MA

CIJ

A O

ULA

GA

NJU

U IN

FOR

MA

CIO

NI S

ISTE

M (

hard

ver,s

oftv

er,im

plem

enta

cija

sa

nakn

adam

a i o

stal

i tro

škov

i)

49.8

49,0

0

138.

553,

0029

.660

,67

186.

266,

91

73.4

36,5

8

95.5

35,4

6

214.

812,

00

732.

542,

80

214.

812,

00

50.3

62,7

0

717.

414,

76

177.

552,

8021

0.31

7,09

15.4

90,0

0

2.2

SO

FTV

ER

u p

ripre

mi

207.

779,

0076

.658

,45

23.6

45,6

32.

1 S

OFT

VE

R

1.1

Nab

avlje

na o

prem

a-ha

rdve

r za

potre

be F

onda

1.2

Nab

avlje

na i

dist

ribui

rana

opr

ema-

hard

ver

za Z

U

182.

014,

0011

3.44

0,00

15.1

35,0

018

.229

,00

693.

524,

82

21.0

99,8

3

33.0

55,4

5

50.3

62,7

01.

3 In

vest

icije

za

tehn

ičku

pod

ršku

sto

mat

ološ

kim

am

bula

ntam

a

387.

762,

5161

.141

,00

26.8

61,0

0

~ Finansijska konstrukcija informatizacije zdravstvenog sistema Crne Gore ~

104

Uvođenje IS i informatizacija poslovnih procesa, sami sebi nijesu cilj, već je njihov zadatak da višestruko umanje troškove i da racionalizuju poslovanje, tako da sredstva uložena u implementaciju savremenih IKT budu vraćena u narednom periodu kroz te uštede.

Savremeni svjetski trendovi govore da su sve više prepoznatljivi ovi pozitivni efekti uvođenja IKT u gotovo svim sferama života.

Pregled ulaganja u razvoj IS u zdravstvenom sistemu Crne Gore od 2001-2008 godine i učešće u budžetu Fonda, dat je u tabeli. U periodu od 2001-2008 godine procenat ulaganja u IS u odnosu na budžet Fonda kretao se oko 0.46%. Ulaganje u IS u 2008. god je znatno veća (gotovo 3 puta) u odnosu na prethodni period 2001-2007, ali je i dalje 2-3 puta niže od evropskih standarda.

Treba napomenuti da, osim budžeta Fonda, važan izvor sredstava za nabavku računarske opreme predstavlja kredit Svjetske banke iz kojeg je nabavljeno računarske opreme u vrijednosti 914.432,70€, što nije uključeno u prethodnu tabelu.

Uvođenje informacionih tehnologija u zdravstveni sistem Crne Gore ima pozitivne efekte gledano sa više aspekata, a jedan od tih je, pored podizanja kvaliteta pružanja zdravstvene zaštite, i značajno smanjenje troškova u zdravstvu u oblastima u kojima su ove tehnologije ušle u primjenu. Takav primjer predstavlja uvođenje IS apotekarske ustanove “Montefarm” kroz pomenuti projekat „Kontrola distribucije i upotrebe ljekova“ 2004. godine. Ukupna vrijednost izdatih ljekova i medicinskih sredstava u 2004. godini u odnosu na 2002. godinu bila je manja za 3.633.409.04€, ili 30,63% manja u 2004. godini u odnosu na 2002. godinu.

Ovi podaci govore o opravdanosti ulaganja i daju nam za pravo da nastavimo reformu u zacrtanom smjeru, a što se i realizuje kroz Pilot Projekat u opštoj bolnici Pljevlja koji je u toku i čijom će se realizacijom steći uslovi za informatizaciju ostalih bolnica u Crnoj Gori, kao i kroz projekat „Integralni bolnički informacioni sistem (IBIS)“, koji je u fazi pripreme, a koji obuhvata uvođenje IS u Kliničkom centru Crne Gore, kao institucije nosioca tercijarne zdravstvene zaštite, čime bi se proces reforme u potpunosti zaokružio.

“Prosječne investicije zdravstvenih organizacija u IT u Evropi kreću se u okvirima od 2-3% godišnjeg budžeta, što je prilično nizak nivo u odnosu na 10-15% u bankarskom sektoru, u sektoru osiguranja ili telekomunikacionoj industriji. Prepoznat je ovaj “gap” i prema Evropskoj Komisiji očekuje se rast ovih ulaganja i do 5%.“

(*Izvor: “Healthcare IT in Europe”, autor Konstantinos Nikopoulos, konsultant u “Frost&Sullivan, “Healthcare IT management” – zvanični časopis evropske asocijacije menadžera u IT u zdravstvu)

105

9.5. MEĐUNARODNI SPORAZUMI

Zaključivanjem međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju želi se obezbijediti zdravstvena zaštita našim građanima koji rade u inostranstvu, u međunarodnim organizacijama, diplomatsko konzularnim predstavništvima i dr.

Proglašenjem nezavisnosti 06.06.2006.godine, Crna Gora je preuzela međunarodne sporazume koje je zaključila bivša zajednička država. Shodno navedenoj odluci, u primjeni su dvadeset dva međunarodna sporazuma o socijalnom osiguranju.

S obzirom na način kako je međunarodnim sporazumima regulisana zdravstvena zaštita, sporazumi se mogu grupisati u tri grupe, i to:

Zdravstvena zaštita sa ovim zemljama je regulisana po principu •osiguranja, što podrazumijeva da svaka država snosi troškove zdravstvene zaštite za svoje osiguranike, s tim što stranci koji koriste zdravstvenu zaštitu na osnovu sporazuma ne plaćaju neposredno naknadu za pružene zdravstvene usluge, već se troškovi zdravstvene zaštite obračunavaju i nadoknađuju između nadležnih nosilaca osiguranja dvije države. (Austrija, Belgija, Njemačka, Holandija, Luksemburg, Francuska, Rumunija, Češka Republika, Italija, Makedonija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija i Mađarska).Da bi ostvarili pravo na zdravstvenu zaštitu u Crnoj Gori, osiguranici navedenih država moraju od svojih nadležnih nosilaca zdravstvenog osiguranja da dobiju dvojezičnu potvrdu o pravu na korišćenje zdravstvene zaštite za vrijeme privremenog boravka u našoj zemlji.

Zdravstvena zaštita sa ovim zemljama je regulisana po principu •reciprociteta, što znači da stranci koji koriste zdravstvenu zaštitu na osnovu sporazuma ne plaćaju naknadu za pružene zdravstvene usluge, već troškovi zdravstvene zaštite padaju na teret one zemlje koja pruža zdravstvene usluge (Velika Britanija, Bugarska, Slovačka, Poljska).Da bi državljani navedenih država ostvarili pravo na zdravstvenu zaštitu, potrebno je da posjeduju urednu putnu ispravu i dokaz da su osigurani u svojoj državi.

Osiguranici ovih zemalja imaju pravo na zdravstvenu zaštitu na isti •način i pod istim uslovima kao i naši osiguranici, s tim što neposredno plaćaju troškove za korišćenje zdravstvenih usluga (Švajcarska, Švedska, Danska i Norveška). Zdravstvene ustanove su dužne da im izdaju račune, na osnovu kojih u svojoj zemlji ostvaruju pravo na refundaciju po nacionalnim propisima.

U posljednje tri godine Crna Gora je zaključila više međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju. U postupku pokretanja i zaključivanja međunarodnih sporazuma Fond je učestvovao u pripremi predloga administrativnih sporazuma, sporazuma o paušalu, obrazaca po osnovu sporazuma o socijalnom osiguranju, a najveća aktivnost Fonda u ovoj oblasti upravo je bila u implementaciji sporazuma o socijalnom osiguranju.

U navedenom periodu Crna Gora je zaključila sporazume o socijalnom osiguranju sa Republikom Srbijom, Republikom Mađarskom i Velikim Vojvodstvom Luksemburgom.

U toku su pregovori za zaključenje sporazuma sa Kraljevinom Belgijom, Republikom Makedonijom i Švajcarskom Konfederacijom.

Prilikom zaključenja sporazuma, koriste se pravila Evropske unije iz oblasti socijalnog osiguranja.

106

9.6. NAKNADA ŠTETE U OBAVEZNOM ZDRAVSTVENOM OSIGURANJU

Zakonom o zdravstvenom osiguranju utvrđeno je u kojim slučajevima i od koga Fond ima pravo na naknadu štete. Navedeni su osnovi za naknadu štete od kojih je najzastupljeniji oblik naknada štete od autoodgovornosti i poslodavaca za slučaj povrede na radu.

Visina naknade štete utvrđuje se prema troškovima liječenja i drugim troškovima nastalim u vezi liječenja, novčanim naknadama isplaćenim osiguraniku po odredbama ovog Zakona i drugim davanjima na teret Fonda. Pri utvrđivanju visine štete ne uzimaju se u obzir iznosi plaćenog doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje.

Fond je nedavno završio projekat Naknada štete u sprovođenju obaveznog zdravstvenog osiguranja. U toku rada na projektu, područna jedinica Podgorica uz podršku pravne službe centrale Fonda, podnijela je nekoliko zahtjeva za naknadu štete po osnovu autoodgovornosti kao pilot postupak, i isti su pozitivno riješeni. Rok za rješavanje zahtjeva je od 4 do 6 mjeseci. U korektnoj prepisci, nakon dostavljanja tražene dokumentacije, vrši se obračun nastale štete i odmjerava naknada koja je uplaćena na račun Fonda. Korektan rok u kojima su djelimično okončani regresni zahtjevi uliva optimizam za uspjeh budućih zahtjeva po ovom osnovu, bar kad se radi o ozbiljnim društvima za osiguranje (u ovom slučaju “Delta Generali”). Ostali pokrenuti postupci su u toku.

U toku su pripreme da ostale područne jedinice Fonda kao redovnu djelatnost vode postupke za naknadu šteta.

9.7. DOBROVOLJNO ZDRAVSTVENO OSIGURANJE

Zakon o zdravstvenom osiguranju pored obaveznog uveo je i dobrovoljno zdravstveno osiguranje kojim građanin može sebi i članovima svoje porodice obezbijediti:

- u okviru utvrđenih standarda posebne uslove pružanja zdravstvene zaštite u pogledu kadra, smještaja i vremena pružanja zdravstvene zaštite;

- prava koja nijesu obezbijeđena obaveznim zdravstvenim osiguranjem, u skladu sa ovim zakonom.

Dobrovoljno zdravstveno osiguranje mogu obezbijediti i poslodavci za svoje zaposlene.

Dobrovoljno zdravstveno osiguranje obezbjeđuje i sprovodi Fond.

FZZO CG je započeo Projekat Uvođenja dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori. Prva faza Projekta je završena, a druga faza i implementacija je uslovljena donošenjem Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenom osiguranju.

Dosadašnji rad na projektu, osim izrade teksta Zakona, pratilo je pet izvještaja, u kojima su detaljno analizirani postojeće stanje sistema zdravstvenog osiguranja i zdravstvene zaštite u Crnoj Gori sa tabelarnim prikazima, uporedni pregledi sa stanjem u zemljama iz okruženja, kao i prikaz stanja u zemljama Evropske unije, alternative mogućih oblika dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja, predlozi potrebnih promjena podzakonskih akata i donošenja novih, mogući produkti dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja sa nacrtom poslovnih procesa i prodaje, definisani su uslovi i sadržaj poslovanja Fonda kao nosioca dopunskog zdravstvenog osiguranja sa davaocima zdravstvenih usluga, i izrada strateškog

107

nacrta IT podrške sa definicijom za izradu IT projekta uvođenja dopunskog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori. Takođe su navedene i projekcije efekata uvođenja dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori.

108

Baypharm d.o.o. podgorica, mitra Bakića 50, tel /fax 020 601 210, 602 490email: [email protected]

109

Baypharm d.o.o. podgorica, mitra Bakića 50, tel /fax 020 601 210, 602 490email: [email protected]

110

Acibadem Healthcare GroupAltunizade Mahallesi Fahrettin Kerim Gokay Caddesi No:49 Uskudar 34662 ISTANBUL - TURKEYPhone : + 90 (216) 544 37 05 Fax : + 90 (216) 340 77 10 E-mail : [email protected] www.acibadem.com.tr/English

Alpha ImagingVrtlarska 55, 11080 Beograd, SerbiaPhone : + 381 11 316 40 33 Fax : + 381 11 316 62 26E-mail : [email protected]

Biotec11000 BeogradGeneral Ždanova 2Ph/Fax: +381 11 3341 350, 3340 148, 3231 561E-mail: [email protected]

Digit MontenegroINFORMATION TECHNOLOGYPROFESSIONAL CONSULTANTS8.marta lamela 105, 20000 Podgorica, MontenegroPhone : + 382 20 662 616E-mail : [email protected]

DijamedBulevar Zorana Djindjica 105/1911070 Novi Beograd, SerbiaPhone: +381 11 311 85 89Fax: +381 11 311 83 02E-mail: [email protected]

OSMI RED-D Jerevanska 32, 20000 Podgorica, MontenegroPh/Fax: +382 20 647 980, +382 20 647 988E-mail: [email protected]

Urion13.jul br.2/2, 20000 Podgorica, MontenegroPhone: +382 20 237 603Fax: +382 20 237 203E-mail: [email protected], [email protected]

Inel MedicaUVOZ I PRODAJA MEDICINSKE OPREMERadosava Burića 4a, 20000 Podgorica, MontenegroPh/Fax : +382 20 647 246, 648 778Cell: +382 69 075 998E-mail: [email protected]

BIOTEC Bayer Diagnostic BAYER

BA

ER

General Agency Teleflex R SCHÜH U D S O N R C I

111

TelemontVijenci Danila Kiša br. 2, 20000 Podgorica, MontenegroPhone: +382 20 20 60 10E-mail: [email protected]

Tomić alfa companyGeneralni zastupnik Oticon za Crnu GoruNjegoševa 26, Herceg Novi, Montenegro Ph/Fax: +382 31 321 667, Cell: +382 69 345 926E-mail : [email protected]

Apotekarska ustanova MontefarmLjubljanska bb. 20000 Podgorica, MontenegroPhone: +382 20 405 901Fax: +382 20 235 086E-mail: [email protected]

Atlasmont BankaVaka Djurovića bb, 20000 Podgorica, MontenegroPhone: +382 20 407 200 Fax: +382 20 665 451 E-mail: [email protected]

ORACLE SRBIJA I CRNA GORA D.O.O.Bulevar Zorana Đinđića 64 a, 11000 BeogradPhone: +381 11 20 16 800Fax: +381 11 31 30 108E-mail: [email protected]

MEDINIKEXPORT IMPORTREPRESENTATIVE AND TRADE COMPANY11000 Beograd, Danicareva 57Phone: +381 11 304 77 44Fax: +381 11 283 70 09E-mail: [email protected]

APOTEKARSKA USTANOVA CRNE GORE

MONTEFARM

zdravstveno osiguranje za vas i uz vasosiguranje do 2011. godine, uz upotrebu savremenih...

Documents