Sınıf Yönetimi

Musa GÜRSELCoşkun BAYRAK

Esmahan AĞAOĞLUŞükrü ADAİlhan AKAR

Mehmet AKSÜTBahadır ERİŞTİ

Vural HOŞGÖRÜRİsa KORKMAZ

Mehmet E. SARDOĞANÖmer F. TUTKUN

Filiz ÇETİNŞaban ÇETİN

Editör: Zeki KAYA

17. Baskı

Editör: Prof. Dr. Zeki KAYA

SINIF YÖNETİMİ

ISBN 978-605-241-886-4DOI 10.14527/9786052418864

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2019, PEGEM AKADEMİ

Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. A.Ş.'ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektro-nik, fotokopi, manyetik kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu ki-tap T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olma-yan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz.

Pegem Akademi Yayıncılık, 1998 yılından bugüne uluslararası düzeyde düzenli faaliyet yürüten uluslararası akademik bir yayınevidir. Yayımladığı kitaplar; Yükseköğretim Kurulunca ta-nınan yükseköğretim kurumlarının kataloglarında yer almaktadır. Dünyadaki en büyük çevri-miçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat ve ayrıca Türkiye'de kurulan Turcademy.com ve Pegemindeks.net tarafından yayınları taranmaktadır, indekslenmektedir. Aynı alanda fark-lı yazarlara ait 1000’in üzerinde yayını bulunmaktadır. Pegem Akademi Yayınları ile ilgili detaylı bilgilere http://pegem.net adresinden ulaşılabilmektedir.

1. Baskı: Şubat 2002, Ankara17. Baskı: Ağustos 2019, Ankara

Yayın-Proje: Burcu KorkmazDizgi-Grafik Tasarım: Tuğba KaplanKapak Tasarımı: Pegem Akademi

Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 36306Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60İnternet: www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

WhatsApp Hattı: 0538 594 92 40

iii

ÖN SÖZ

Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme programlarında; alan bilgisi, meslek bilgisi ve genel kültür bilgisi kazandırmaya yönelik dersler vardır. Öğretmenlik meslek bilgisi kazandırmaya yönelik dersler arasında Sınıf Yönetimi de yer almaktadır. Bu ders; diğer derslerde kazanılan bilgilerin etkili bir biçimde sınıf ortamına nasıl aktarılacağını ve sınıfın nasıl yönetileceğini ortaya koymaktadır. Öğretmen adayının ve öğretmenin etkili bir öğretim lideri olabilmesi, sınıf yönetimi konusunda bilgilenmesine ve bildiklerini doğru biçimde uygulayabilmesine bağlıdır. Bu kitap, öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin sınıf yönetimi konusunda bilgi edinmelerini ve edindikleri bilgileri etkili bir biçimde uygulamaya dönüştürebilmelerine yardımcı olmak üzere hazırlanmıştır. Eğitim Fakültelerinin yeniden yapılandırılması sonucunda Yüksek Öğretim Kurulunca önerilen Sınıf Yönetimi Dersi Kur Tanımına bağlı kalınarak hazırlanan bu kitapta ekip yaklaşımı temel alınmıştır. Kitabın yayına hazırlanmasında ekip yaklaşımı anlayışının tüm kurallarına uyulmasına; kitabın biçim, içerik ve teknik özellikleri bakımından son yıllardaki yeni anlayışa ve gelişmelere uygun olarak hazırlanmasına özen gösterilmiştir. Bu bağlamda, Sınıf Yönetimi kitabı çok yazarlı bir yapıt olarak hazırlanmıştır. Yazar kadro, uzmanlık alanlarına ve farklı üniversitelerden oluşlarına göre belirlenmiş ve bu yapıtın ortaya çıkması kısa bir sürede gerçekleşmiştir. Çoğu farklı üniversitelerde görevli yazarlar, Sınıf Yönetimi Dersinin Kur Tanımına uygun bir yapıtı ortaya koymak ve bu alanda iyi örnek vermek için gereken önem ve özeni göstermeye çalışmıştır. Bu çalışmanın öğretmen adaylarına ve şu anda öğretmen olarak çalışanlara az da olsa katkı getirmesi yazar kadrosunu mutlu kılacaktır. Sınıf Yönetimi kitabı farklı söylem ve sunumla siz değerli okuyucuların yararına sunulmuştur. Çağdaş düşüncelerin yansımaları olarak sunulan bu yapıtın ülke genelinde yaygınlaşması ve kabul görmesi sizin ilginiz ve tercihinizle sağlanacaktır. Bugüne kadar verdiğiniz desteğe ve güvene teşekkür ediyor, çalışmalarımıza ivme katan görüş ve önerilerinizi sinifyonetimi@hotmail.com adresinden bizimle paylaşmayı sürdürmenizi diliyoruz. Ankara, Mart 2016 Prof. Dr. Zeki KAYA

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

iv

BÖLÜMLER ve YAZARLARI 1. Bölüm: Sınıf Yönetimi ile İlgili Genel Olgular

Prof. Dr. Esmahan Ağaoğlu, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

2. Bölüm: Eğitim Mekanlarının Tasarımında Ergonomi Doç. Dr. Filiz Çetin, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi

Doç. Dr. Şaban Çetin, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi

3. Bölüm: Öğrenci Davranışlarını Etkileyen Etmenler Dr. Öğr. Üyesi İlhan Akar, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi

4. Bölüm: Olumlu Öğrenme Ortamı Oluşturma Prof. Dr. Zeki Kaya, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi

5. Bölüm: İletişim Doç. Dr. Vural Hoşgörür, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

6. Bölüm: Öğrencilerin Güdülenmesi Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Emin Sardoğan, Avrasya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi

7. Bölüm: Sınıfta Grup Etkileşimi Prof. Dr. Coşkun Bayrak, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

Doç. Dr. Bahadır Erişti, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

8. Bölüm: Sınıf Düzeni Prof. Dr. Ömer Faruk Tutkun, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

9. Bölüm: Derslerle İlgili Süre Kullanımı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Aksüt, Mega Eğitim Danışmanlığı Merkezi, Uşak

10. Bölüm: İstenmeyen Davranışların Önlenmesi Prof. Dr. İsa Korkmaz, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi

11. Bölüm: Sınıf İçi Olası Sorunlara Karşı Alınabilecek Önlemler Doç. Dr. Şükrü Ada, Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

12. Bölüm: Öğretim Yılı Öncesi Hazırlıklar Prof. Dr. Musa Gürsel, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi (Emekli Öğretim Üyesi)

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

Dizgi002Sticky NoteMarked set by Dizgi002

v

�Ç�NDEK�LER Ön söz ............................................................................................................... iii �çindekiler ........................................................................................................... v Çizimler.............................................................................................................. ix

BÖLÜM 1 SINIF YÖNET�M� �LE �LG�L� GENEL OLGULAR

(ss: 1-42) Giri� ....................................................................................................................3 Örgüt ve Yönetim ...............................................................................................3 E�itim Yönetimi ve Okul Yönetimi ......................................................................7 S�n�f Yönetimi ...................................................................................................10 S�n�f Yönetimi Yakla��mlar� ...............................................................................16 Özet ..................................................................................................................33 De�erlendirme Sorular�.....................................................................................35 Yararlan�lan ve Ba�vurulabilecek Kaynaklar.......................................................38

BÖLÜM 2 E��T�M MEKANLARININ TASARIMINDA ERGONOM�

(ss: 43-85) Giri� ..........................................................................................................45 Ergonomiyle �lgili Temel Kavramlar ...........................................................45 E�itim Mekanlar�n�n Planlanmas� ..............................................................48 E�itim Mekanlar�n� Alg�lamada Etkili Olan Etmenler..................................55 E�itim Araçlar�n�n Ergonomik Kullan�m�ndaki Önemli Noktalar .................72 Bilgisayarl� Ö�renme Kaynaklar� ve Bilgisayar Destekli Ö�renme Ortamlar�n�n Düzenlenmesinde Ergonomi.................................................74 Özet ..........................................................................................................80 De�erlendirme Sorular� .............................................................................81 Yararlan�lan ve Ba�vurulabilecek Kaynaklar ...............................................84

vi

BÖLÜM 3 Ö�RENC� DAVRANI�LARINI ETK�LEYEN ETMENLER

(ss: 87- 113)

Giri� ..................................................................................................................89 S�n�f D��� Etmenler.............................................................................................89 S�n�f �çi Etmenler...............................................................................................96 Olumsuz Etmenlere Kar�� Al�nacak Önlemler ..................................................104 Özet ................................................................................................................108 De�erlendirme Sorular�...................................................................................110 Yararlan�lan ve Ba�vurulabilecek Kaynaklar ....................................................112

BÖLÜM 4

OLUMLU Ö�RENME ORTAMI OLU�TURMA (ss: 115- 148)

Giri� ................................................................................................................117 Ö�renme ile �lgili Genel Olgular......................................................................117 Ö�renme Ortam� Olarak Okul .........................................................................122 Demokratik Ö�renme Ortam� Olarak Okul......................................................125 Olumlu Ö�renme Ortam� Olu�turmada Ö�retmen Davran��lar� ......................135 Özet ................................................................................................................143 De�erlendirme Sorular�...................................................................................144 Yararlan�lan ve Ba�vurulabilecek Kaynaklar.....................................................147

BÖLÜM 5 �LET���M

(ss: 149 - 179) Giri� ................................................................................................................151 �leti�imin Anlam�.............................................................................................152 �leti�im Süreci .................................................................................................155 Okulda �leti�im................................................................................................157 Ö�retmen-Velî �leti�imi ...................................................................................158 Ö�retmen-Yönetici �leti�imi ............................................................................165 Ö�retmen-Ö�retmen �leti�imi.........................................................................166 Ö�retmen-Ö�renci �leti�imi.............................................................................167 Ö�renci-Ö�renci �leti�imi ................................................................................171 �leti�imde Engeller ..........................................................................................172 Özet ................................................................................................................174 De�erlendirme Sorular�...................................................................................176 Yararlan�lan ve Ba�vurulabilecek Kaynaklar.....................................................178

vii

BÖLÜM 6 ÖĞRENCİLERİN GÜDÜLENMESİ

(ss: 181 - 210) Giriş ................................................................................................................ 183 Güdülenmenin Anlamı .................................................................................... 183 Güdü ve Güdülenme Türleri ........................................................................... 186 Güdülenme ve Öğrenme ................................................................................. 189 Güdüleme Yaklaşımları ................................................................................... 192 Öğrencileri Güdüleyebilmek İçin Öneriler ........................................................ 198 Özet ................................................................................................................ 205 Değerlendirme Soruları ................................................................................... 206 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ..................................................... 209

BÖLÜM 7 SINIFTA GRUP ETKİLEŞİMİ

(ss: 211 - 233) Giriş ................................................................................................................ 213 Sınıfın Temel Özellikleri .................................................................................. 213 Sınıf Ortamında Öğrenci Grupları ve Öğrenme Takımlarının Oluşturulması ................................................................................................. 214 Takımla Öğrenmenin Öğrenmeye Katkıları ..................................................... 221 Takımla Öğrenmenin Planlanması ................................................................... 222 Öğrenme Takımlarının Yönetilmesi ................................................................. 225 Özet ................................................................................................................ 227 Değerlendirme Soruları ................................................................................... 229 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ..................................................... 232

BÖLÜM 8

SINIF DÜZENİ (ss: 235 - 265)

Giriş ................................................................................................................ 237 Sınıf Yönetimi ve Sınıf Düzeni ......................................................................... 237 Sınıf İçi Fiziksel Düzen .................................................................................... 245 Sınıf İçi Fiziksel Düzenin Değişkenleri .............................................................. 246 Sınıf Yerleşim Düzeni Örnekleri ....................................................................... 253 Özet ................................................................................................................ 260 Değerlendirme Soruları ................................................................................... 261 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ..................................................... 264

Dizgi.10Sticky NoteMarked set by Dizgi.10

viii

BÖLÜM 9 DERSLERLE İLGİLİ SÜRE KULLANIMI

(ss: 267 - 286) Giriş ................................................................................................................ 269 Ders Öncesinde Süre Kullanımı ....................................................................... 270 Derse Başlarken Süre Kullanımı ....................................................................... 271 Derste Süre Kullanımı ..................................................................................... 272 Ders Sonunda Süre Kullanımı ......................................................................... 281 Özet ................................................................................................................ 281 Değerlendirme Soruları ................................................................................... 283 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ..................................................... 285

BÖLÜM 10

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİ (ss: 287- 311)

Giriş ................................................................................................................ 289 İstenmeyen Davranış ....................................................................................... 289 İstenmeyen Davranışların Önlenmesine Yönelik Yaklaşımlar ........................... 292 İstenmeyen Davranışlara Karşı Önlemler ......................................................... 297 Ceza ................................................................................................................ 303 Özet ................................................................................................................ 307 Değerlendirme Soruları ................................................................................... 308 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ..................................................... 311

BÖLÜM 11 SINIF İÇİ OLASI SORUNLARA KARŞI ALINABİLECEK

ÖNLEMLER (ss: 313 - 337)

Giriş ................................................................................................................ 315 Öğrencilerde Uyum ve Davranış Bozuklukları .................................................. 315 Öğrencilerin Sorun Davranış Sergilemesinin Kaynakları .................................. 318 Sınıf İçi Olası Sorunları Önlemede Öğretmen Davranışları ............................. 324 Özet ................................................................................................................ 333 Değerlendirme Soruları ................................................................................... 334 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ..................................................... 337

ix

BÖLÜM 12 Ö�RET�M YILI ÖNCES� HAZIRLIKLAR

(ss: 339 - 358) Giri� ................................................................................................................341 Okulda ve S�n�fta �lk Günler ............................................................................342 Ailede Ö�retim Öncesi Haz�rl�klar ..................................................................342 �� Görenlerin Temini ve Yeti�tirilmesine �li�kin Haz�rl�klar................................345 Fiziksel Ortamla �lgili Haz�rl�klar ......................................................................349 E�itim ve Ö�retim Etkinliklerinin Planlanmas�na �li�kin Haz�rl�klar ..................351 Özet ................................................................................................................354 De�erlendirme Sorular�...................................................................................356 Yararlan�lan ve Ba�vurulabilecek Kaynaklar.....................................................358

�Z�MLER

Çizim 1: Ortak Deneyim Alan�..........................................................................153 Çizim 2: Alg�lama Süreci..................................................................................154 Çizim 3: �leti�im Süreci ....................................................................................157 Çizim 4: Maslow’un Gereksinimler S�ral� S�n�flamas�........................................193 Çizim 5: Bir Sistem Olarak E�itim, �leti�im Süreçleri ve E�itim Program�

Ögeleri ile S�n�f Yönetimi-Düzen Örüntüsü ........................................240 Çizim 6: U Düzeni Yerle�im Biçimi ...................................................................253 Çizim 7: U Düzeni Yerle�im Biçimi ...................................................................253 Çizim 8: Ekip Çal��mas� Yerle�im Biçimi ...........................................................254 Çizim 9: Konferans Masas� Yerle�im Biçimi......................................................255 Çizim 10: Konferans Masas� Yerle�im Biçimi......................................................255 Çizim 11: Daire Biçiminde Yerle�im ...................................................................256 Çizim 12: Daire Biçiminde Yerle�im ...................................................................256 Çizim 13: Gruplar�n Gruplanmas� Yerle�im Biçimi..............................................257 Çizim 14: Çal��ma �stasyonu Yerle�im Biçimi .....................................................258 Çizim 15: Proje ya da Özel Çal��ma Gruplar�n�n Yerle�im Biçimi .......................258 Çizim 16: Al���lm�� Yerle�im Biçimi.....................................................................259

1. BÖLÜM

SINIF YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL OLGULAR

Öğrenme Hedefleri Bu bölümü çalıştıktan sonra;

√ sınıf yönetimi ile ilgili temel kavramları tanımlayabilecek, √ sınıf yönetiminin eğitim yönetimi ve okul yönetimi ile

ilişkilerini açıklayabilecek, √ sınıf yönetimini etkileyen etmenleri ayırt edebilecek, √ sınıf yönetiminde öğretmenin rol ve görevlerinin farkında

olabilecek, √ sınıf yönetiminin boyutlarını açıklayabilecek, √ sınıf yönetimi yaklaşımlarını sınıf içinde uygulayabilecek, √ sınıf yönetimini etkileyen yeni gelişmeleri açıklayabilecek, √ farklı sınıf yönetimi tarzlarını sınıf içinde uygulayabileceksiniz.

İçindekiler & Örgüt ve Yönetim & Eğitim Yönetimi ve Okul Yönetimi & Sınıf Yönetimi & Sınıf Yönetimi ile ilgili Etkinlikler & Sınıf Yönetimi Yaklaşımları & Sınıf Yönetimini Etkileyen Yeni Gelişmeler & Sınıf Yöneticisi Olarak Öğretmen & Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Biçimleri & Özet & Değerlendirme Soruları & Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar

Esmahan Ağaoğlu* (Prof. Dr.)

*Kütahya’da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Kütahya’da tamamlamıştır. İstanbul Üniversi-tesi’nde lisans, Anadolu Üniver-sitesi’nde yüksek lisans, Hacettepe Üniversitesi’nde doktora öğrenimi görmüştür. 1998 yılında docent, 2005 yılında professor olmuştur. Şu anda Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü’nde öğretim üyesidir.

S�n�f Yönetimi 2

SINIFI �Y� YÖNETEREK �Z BIRAKMAK Arkada�lar�m ve ben geçen y�lki ö�retmenimizi çok özlüyoruz. O

çok farkl�yd�, bunu daha ilk günlerde anlam��t�k. S�n�f�m�z�n bütünlük içinde olmas� için çok u�ra�t� ve bunu sa�lad�. Derslere ilgiyle sar�lmam�za, neyi nas�l ö�renmemiz gerekir bilmemize neden oldu. Dersi hep de�i�ik yöntemlerle i�lerdi. “Size anlatt�klar�m� sorgulay�n, bilgileri ezberlemeyin, ara�t�r�n, sorunlar�n üstesinden gelen, yeni bilgiler üreten insanlar olmaya çal���n.” derdi. “Okulun ba�ar�s� sizin davran��lar�n�zd�r, okulu siz tan�tacaks�n�z.” demi�ti. Onu �imdi çok iyi anl�yoruz.

Birbirimize hep yard�m etmemiz, sevgi ve sayg� içinde olmam�z için çabalard�. Gösterimiz için sahnenin haz�rlanmas� s�ras�nda ona yard�m etmi�tik, hepimize yapabilece�imiz görevler vermi�ti. �imdi o yokken de kendi sahnemizi haz�rlayabiliyoruz. Çünkü o bize hep güvendi.

Ona her türlü sorunumuzu anlat�rd�k, birbirimize kar�� hep aç�k-t�k, bize anlay��l�, sevgi dolu yakla��rd�. �lk geldi�inde hep birlikte haz�rlad���m�z s�n�f kurallar�na y�l boyunca uyduk. Ö�retmenimiz yokken bile o be� kural� uygulayarak sorunlar�m�z� çözüyoruz.

Zaman� çok iyi kullanan bir ö�retmendi. Di�er derslerde konunun yeti�emedi�i çok olmu�tu, ama bu onun ba��na hiç gelmedi. Derse hep haz�rl�kl� gelirdi. S�n�fa her geli�inde “Bugün sürpriz ne acaba, nas�l bir araç-gereç kullanaca��z?” diye dü�ünürdük.

Bizim derse kat�lmam�z�, yanl�� bile yapsak parmak kald�rmam�z� isterdi. S�n�f�n yerle�im düzenini de�i�tirip yeni bir oturma düzeni kurmu�tu. Çok ho�umuza gitmi�ti. Bir hata yapt���m�zda asla guru-rumuzu k�rmaz, tek ki�iye yüklenmezdi.

Tüm bunlar� nas�l ba�ar�rd� bilemiyorum. Bizde çok olumlu izler b�rakt�. Ke�ke bütün ö�retmenlerim onun gibi olsayd�.

Sınıf Yönetimi ile Đlgili Genel Olgular 3333

Giriş

Toplumsal bir varlık olarak tanımlanan insanın ilk çağlardan itibaren dikkat çeken en belirgin özelliği sahip oldukları ile yetinmeyip daha fazlasını, daha iyisini, daha güzelini arama çabasıdır. Bu çaba, insanların ilk çağlardan bugünkü uygarlık düzeyine ulaşabilmesinde en temel etken olarak kabul edilebilir. Daha iyiyi, daha güzeli arama çabasında yeterliklerinin sınırlılığının farkına vararak diğer insanlarla işbirliği yapma gereksinimi ise, insanların örgütler oluşturmalarına yol açmıştır.

Örgüt ve Yönetim

Örgüt, çok genel olarak “insanların kendi güçlerini (yetenek, para, zaman,…) aşan amaçlarını gerçekleştirmek üzere biraraya gelerek oluşturdukları yapı” olarak tanımlanabilir. Örgütler, günümüzde insan yaşamında vazgeçilmez öneme sahiptir. Ancak, insanların amaçlarını gerçekleştirmede bir araç olarak kabul edilen örgütleri raslantısal olarak bir araya gelmiş bir grup insandan ayırt etmek gerekir. Bir örgütten söz edebilmek için en az üç temel özelliğin bir arada bulunması gerekir. Bunlar:

1. gerçekleştirilmesi insanların bireysel güçlerini aşan ortak bir amaç,

2. birden fazla insan

3. ve biraraya gelen insanların ortak amacı gerçekleştirmeye değer bulup bunun için çaba göstermeye istekli olmasıdır.

Yukarıda belirtilen üç özellik birarada bulunmadığında, bir örgütten ya da örgütlü bir çabadan söz etmek olası değildir. Đnsanların amaçlarını gerçekleştirmek için örgütler oluşturmaları ile birlikte örgütsel çabaların yönlendirilmesi gerekmiş ve böylece yönetim kavramı ortaya çıkmıştır. Yönetim, "belirli birtakım amaçlara ulaşmak için başta insanlar olmak üzere parasal kaynakları, donanımı, demirbaşları, hammaddeleri, yardımcı malzemeleri ve zamanı birbirine uyumlu, verimli ve etkin kullanabilecek kararlar alma ve uygulama süreçlerinin toplamı" olarak tanımlanabilir1.

Örgüt ve yönetim kavramlarını örnekler vererek açıklayınız.

Bir süreç olarak kabul edilen yönetimi daha iyi kavrayabilmek için özelliklerinin bilinmesi gerekir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir2:

Örgüt: Đnsanların; yetenek, para ve zaman gibi kendi güçlerini aşan amaçlarını ger-çekleştirmek üzere bir araya gelerek oluştur-dukları yapıdır. Yönetim, "belirli birtakım amaçlara ulaşmak için başta insanlar olmak üzere parasal kaynakları, donanımı, demirbaşları, hammaddeleri, yardımcı malzemeleri ve zamanı birbirine uyumlu, verimli ve etkin kullanabilecek kararlar alma ve uygulama süreçlerinin toplamıdır.

Sınıf Yönetimi 4444

1. Yönetim amaca yönelik bir etkinliktir.

2. Yönetim insan ilişkilerini esas alan bir etkinliktir.

3. Yönetim bir grup etkinliğidir.

4. Yönetim demokratik özellikler taşır.

5. Yönetim bir işbirliği etkinliğidir.

6. Yönetim işbölümü ve uzmanlaşma etkinliğidir.

7. Yönetim bir eşgüdüm etkinliğidir.

8. Yönetim basamaksal (hiyerarşik) özelliğe sahiptir.

9. Yönetim iki yönlü bir süreçtir.

10. Yönetim akılcı (rasyonel) özellikler taşımalıdır.

11. Yönetim evrensel özelliğe sahiptir.

12. Yönetimin bilim yönü kadar sanat yönü de vardır.

Bir süreç olarak kabul edilen yönetimin özelliklerini örnekler vererek açıklayınız.

Yönetimin bir bilim dalı olarak gelişmeye başlamasıyla birlikte ve gözlenen gelişmelere bağlı olarak farklı ülkelerde çalışmalar yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar doğrultusunda örgütte yapıya önem veren klasik yönetim yaklaşımları değil insan ve insan ilişkilerini ön plana çıkartan neo-klasik yönetim yaklaşımları ve örgütte yapının ve insan öğesinin önemli olduğunu, bunların yanısıra çevrenin de etkili olduğunu öne süren modern yönetim yaklaşımları olmak üzere farklı kuramlar oluşmuştur. Üretim alanlarının farklılaşmasıyla birlikte, anılan yönetim kuramlarının uygulanan alanların özelliklerine göre farklı yansımaları olmuştur.

Đlk çağlarda yalnızca varoluş kaygısı ve korunma, beslenme gibi gereksinimler ile oluşturulan örgütler, insanların çoğalmasına koşut olarak artan ve çeşitlenen gereksinimlere dayalı olarak gelişmiş ve çeşitlilik göstermiştir. Đnsanlar, örgütlü yaşam sayesinde yaşamlarını daha kolay kılmalarının yanısıra yeni bilgiler de edinmişlerdir. Bu bilgileri başka insanlarla, özellikle yeni kuşaklarla paylaşma ve aktarma çabaları ise, eğitim örgütlerinin oluşturulmasında temel etken olmuştur. Đnsan insana etkileşimlerin yoğun olarak gözlendiği eğitim örgütlerinin yönetiminin pek çok yönden diğer örgütlerden farklılaşmasının sonucu, yönetim yaklaşımlarının eğitim örgütlerinin yönetiminde de etkili oldukları gözlenmektedir. Bu nedenle, yönetim yaklaşımlarının eğitim örgütlerine yansımaları sırasıyla açıklanmaktadır.