xrp-03 - sp45.edu.plsp45.edu.pl/warsztat_pracy/kreowanie_rozwoju_dziecka_metody... · (znane z...

2 . 2 . P R Z Y S P I E S Z O N E U C Z E N I E S I ¢ W P R O F I L A K T Y C E I T E R A P I I

47

2.2. Przyspieszone uczenie si´ w profilaktyce i terapii

Przyspieszone uczenie si´ nie ma nic wspólnego ze sztucznym przyspiesza-niem rozwoju dziecka. Wyznaj´ poglàd, ˝e ka˝de dziecko ma w∏asnà, indywi-dualnà drog´ w procesie rozwijania swoich potencjalnych mo˝liwoÊci. Trzebatylko dyskretnie mu pomóc, wskazaç kilka kierunków do wyboru. Uczeƒ b´dziewiedzia∏, która droga jest dla niego w∏aÊciwa.

Odkryciem nie sà tu same metody, zapewne dobrze znane, lecz ich po∏àcze-nie w zwartà ca∏oÊç, która mo˝e okazaç si´ znakomitym sposobem na swobod-ny i skuteczny rozwój.

Dlaczego wybra∏am przyspieszone uczenie si´ do pracy z uczniami, którzyborykajà si´ z problemami w nauce? Oto cztery najwa˝niejsze powody:

– jest to sposób na efektywnà nauk´, który akceptuje sam uczeƒ – niezale˝-nie od swoich indywidualnych cech rozwojowych;

– nauka staje si´ naprawd´ szybsza, poniewa˝ jest postrzegana jako intere-sujàca przygoda intelektualna;

– uwzgl´dnia ró˝ne style uczenia si´;– odpowiada potrzebom wspó∏czesnej szko∏y. Praca z dzieçmi, które napotykajà trudnoÊci w swobodnym nabywaniu umie-

j´tnoÊci szkolnych, zawsze by∏a dla mnie czymÊ niezwyk∏ym. Codzienna obser-wacja zachowaƒ, sposobu podchodzenia do problemów, nabywania doÊwiad-czeƒ przez dzieci dostarczy∏y mi wielu cennych informacji na temat ich rozwoju.Zauwa˝y∏am mianowicie, ˝e dzieci dyslektyczne majà sporo podobnych cechpozytywnych. Cechuje je du˝a wra˝liwoÊç na otoczenie, intuicja, ˝ywa wy-obraênia, ogromna ciekawoÊç, myÊlenie obrazowe, co oznacza, ˝e majà Êwiet-nie funkcjonujàcà prawà pó∏kul´.

W tym przekonaniu utwierdzi∏y mnie wyk∏ady Carli Hannaford (autorkiZmyÊlnych ruchów, które doskonalà umys∏), dzi´ki którym przekona∏am si´o ogromnych mo˝liwoÊciach rozwojowych ka˝dego dziecka i o koniecznoÊciciàg∏ej stymulacji zmys∏ów, szczególnie u dzieci z ró˝nymi problemami w nauce.Z kolei z uczestnictwa w zaj´ciach warsztatowych z teorii Gavina Reida „Styleuczenia si´ we wczesnej edukacji i terapii” wynios∏am prezentowany tam poglàdo wykorzystaniu w uczeniu si´ w∏asnych indywidualnych preferencji ka˝degoucznia, a tak˝e przekonanie o stosowaniu takich metod nauczania, jakie zosta-nà zaakceptowane przez dziecko i b´dà zgodne z jego wzorcami myÊlowymi.Bogactwa przemyÊleƒ dostarczy∏y mi spotkania szkoleniowe prowadzone w Pol-

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 47

skim Towarzystwie Dysleksji przez Renat´ Czabaj – wspania∏ego pedagoga tera-peut´. Kilka lat temu mia∏am mo˝liwoÊç wzićia udzia∏u w warsztatach organi-zowanych przez psychologów rosyjskich – Igora Matiugina i Elen´ Czakaberijo-wà. Zademonstrowali oni zabawowe metody trenowania uwagi i pamići.Wspania∏e pomys∏y na niekonwencjonalne zajćia zawarli w ksià˝kach Magiapamići4 oraz Jak rozwijaç pami´ç i uwag´ Waszego dziecka5. Sà one dla mnieinspiracjà do tworzenia ciekawych rozwiàzaƒ edukacyjnych. Ogromny wp∏ywna dobór tych najbardziej naturalnych metod, zwiàzanych ze swobodnym roz-wojem cz∏owieka, mia∏a doktor Swiet∏ana Masgutowa, u której stawia∏am pierw-sze kroki po kinezjologicznych Êcie˝kach i dzi´ki której zdecydowa∏am si´ szu-kaç efektywnych metod rozwojowych.

Ciàg∏e poszukiwania coraz doskonalszych sposobów na efektywnà nauk´skierowa∏y mojà uwag´ na bogatà literatur´ dotyczàcà wspó∏czesnych badaƒnad mo˝liwoÊciami ludzkiego umys∏u. To w∏aÊnie ksià˝ki Toniego Buzana: Pa-mi´ç na zawo∏anie, Rusz g∏owà, Podrćznik szybkiego czytania6; Katarzyny Goz-dek-Michaelis: Supermo˝liwoÊci Twojego umys∏u7; Gordona Drydena, JeanetteVos i Karla E. Dambacha: Rewolucja w uczeniu; Sheili Ostrander i Lynn Schroe-der: Superlearning 20008 i inne, a tak˝e wymiana doÊwiadczeƒ podczas licznychspotkaƒ z osobami zajmujàcymi si´ wspieraniem rozwoju dzieci i m∏odzie˝yprzekona∏y mnie do wykorzystania najnowszych metod.

Chcia∏abym przytoczyç porównanie tradycyjnej metody uczenia si´ i przy-spieszonego uczenia (na podstawie ksià˝ki K. Gozdek-Michaelis Supermo˝liwo-Êci Twojego umys∏u).

Podstawà przyspieszonego uczenia si´ jest integracja pó∏kul mózgowychi synteza, podczas gdy uczenie tradycyjne bazuje na jednej dominujàcej pó∏ku-li i analizie. W przyspieszonym uczeniu si´ nacisk jest po∏o˝ony na rozwijanieumiej´tnoÊci myÊlenia, a nie na akumulacj´ faktów jak w uczeniu tradycyjnym.Dzi´ki zastosowaniu metod aktywizujàcych, wykorzystaniu ró˝nych êróde∏ wie-dzy, uczeniu polisensorycznemu i uwzgl´dnieniu wszystkich typów uczenia si´sam proces nabywania wiedzy przebiega bardziej harmonijnie i w mniejszymstopniu stresotwórczo, a dobre wyniki mo˝e osiàgnàç ogó∏ uczniów.

4 I. J. Matiugin, Magia pamići, czyli ksià˝ka o tym, jak rozwinàç uwag´ i pami´ç w szkole podstawowej, Pi-∏a 1998.

5 I. J. Matiugin, T. Askoczenska, I. Bonk, Jak rozwijaç pami´ç i uwag´ Waszego dziecka, Pi∏a 1997.6 T. Buzan, Pami´ç na zawo∏anie, ¸ódê 2003; Rusz g∏owà, ¸ódê 2003; Podrćznik szybkiego czytania,

¸ódê 1999.7 K. Gozdek-Michaelis, Supermo˝liwoÊci Twojego umys∏u. Jak si´ uczyç trzy razy szybciej? Warszawa 2002.8 S. Ostrander, L. Schroeder, Superlearning 2000, Warszawa 1997.

2 . P R E Z E N TA C J A S T O S O W A N Y C H M E T O D

48

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 48


49

Jak widaç, metoda przyspieszonego uczenia si´ daje lepsze rezultaty ni˝uczenie tradycyjne. Moim zamierzeniem jest wykorzystanie technik przyspieszo-nego uczenia si´ w pracy z dzieçmi na zaj´ciach terapii pedagogicznej. G∏ówniesà to sprawdzone przeze mnie w praktyce ró˝norodne elementy efektywnegouczenia si´, niezb´dne w ca∏oÊci procesu terapeutycznego. Z uwagi na du˝àatrakcyjnoÊç i niewàtpliwà skutecznoÊç tych elementów sà one akceptowaneprzez dzieci i pomagajà w procesie przyswajania wiedzy.

Charakterystyka metody

Istotnymi elementami przyspieszonego uczenia si´ sà: wyg∏aszanie afirmacji,wizualizacje, relaksacja, s∏uchanie muzyki, metody aktywizujàce, techniki zapa-mi´tywania i koncentracji, sensorycznie bogaty wystrój wn´trza.

AfirmacjeAfirmacjami nazywamy zdania wypowiadane w celu wywo∏ania pozytyw-

nych zmian w nastawieniu do problemu. Stosowane systematycznie, przy odpo-wiedniej koncentracji, powodujà wzrost wiary we w∏asne mo˝liwoÊci. Afirmacjeuczà te˝ eliminowania nadmiernej wewn´trznej krytyki i uruchamiajà mecha-nizm pozytywnych myÊli. Zdanie b´dàce afirmacjà powinno zawieraç pozytyw-nà treÊç dotyczàcà tego, czego si´ pragnie, i nale˝y je wypowiadaç w czasie te-raêniejszym. Taka myÊl ma szans´ na przenikni´cie do ÊwiadomoÊci – staje si´wtedy coraz bardziej wiarygodna i mo˝e zmieniç nastawienie do rzeczywistoÊci.

Bogactwo afirmacji mo˝na znaleêç w materia∏ach proponowanych przez ki-nezjologi´ edukacyjnà (m.in. na kursie Gimnastyki Mózgu®). Podaj´ jeden przy-k∏ad:

„Zmiany”. Usiàdê wygodnie. Nogi lekko zegnij w kolanach. Oddychaj swo-bodnie. Raz jednà, raz drugà r´k´ wyciàgaj w gór´, jakbyÊ chcia∏ coÊ zerwaç, na-st´pnie chwyç to i przyciàgnij do siebie. W tym czasie przeciwne do r´ki biodrounieÊ, a ci´˝ar cia∏a oprzyj na drugim biodrze. (Wzrok skierowany ku górze, dlaaktywizacji pó∏kuli „j´zykowej”).

Afirmacje:v Jestem otwarty na zmiany w moim ˝yciu, które rozwijajà mnie i przynoszà ko-

rzyÊci.v Dzia∏am we w∏asnym, najlepszym interesie.

Powy˝sze zdania (afirmacje) wypowiedziane przez ucznia powoli, rytmicz-nie, przy muzyce relaksacyjnej, majà na niego du˝y, pozytywny wp∏yw.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM 9

Cz´sto uk∏adam afirmacje wspólnie z dzieçmi jako g∏ówne cele, na konkret-nych zajćiach. Potem mogà byç utrwalane w domu. Oto przyk∏ady afirmacjiustalanych podczas zaj´ç:v Lubi´ si´ uczyç. Taka afirmacja – temat zajćia – mo˝e byç zastosowana pod-

czas realizacji zagadnieƒ dotyczàcych motywowania ucznia do wysi∏ku my-Êlowego.

v Ksià˝ki sà ciekawe, dlatego ch´tnie je czytam. Zachćenie do czytania lektur.v Lubi´ i umiem pisaç listy. Afirmacj´ stosujemy podczas realizacji zagadnieƒ

komunikacji interpersonalnej, zwiàzanych z porozumiewaniem si´.v Pi´knie mówi´, staram si´ dok∏adnie wymawiaç wszystkie s∏owa. Dzi´ki tej

afirmacji zachćamy uczniów do çwiczeƒ artykulacyjnych.v Pracuj´ dok∏adnie, jestem skoncentrowany. Celem tej afirmacji jest regularne

wykonywanie çwiczeƒ na koncentracj´.v Pisz´ poprawnie, znam zasady ortografii. Powtarzanie tej afirmacji przypomi-

na o stosowaniu zasad pisowni. v Lubi´ swoich kolegów, mog´ na nich polegaç. Kolejna afirmacja przydatna

do realizacji zagadnieƒ zwiàzanych z porozumiewaniem si´.v Moje prace sà bezb∏´dne, sprawdzam je dok∏adnie. Za pomocà tej afirmacji

kszta∏tujemy wra˝liwoÊç ortograficznà.v Jestem zadowolona z siebie, pracuj´ wytrwale w domu. Afirmacjà tà zachća-

my do systematycznej i wytrwa∏ej pracy, powodujàc wzrost wiary we w∏asneumiej´tnoÊci.

Wspólnie sformu∏owane zdania – cele uczniowie naklejajà na karty (za∏àcz-nik 9).

Wa˝nym zadaniem afirmacji jest zmiana negatywnego myÊlenia ucznia o sa-mym sobie. Dzieci cz´sto ca∏kowicie nie wierzà we w∏asne mo˝liwoÊci i piel´-gnujà w sobie wewn´trznego „niedowiarka”, powtarzajàc: Ja tego na pewno nieumiem, matematyki nigdy si´ nie naucz´, zawsze robi´ wszystko êle itp. Regular-ne wyg∏aszanie afirmacji pomaga zmieniç takie myÊlenie. Wystarczy stworzyçpewien nawyk i w okreÊlonych sytuacjach, trzymajàc si´ za „punkty pozytywne”(znane z Gimnastyki Mózgu®), wypowiadaç afirmacje.

Afirmacje mogà okazaç si´ pomocne zw∏aszcza w wypadku, gdy dziecko jestpe∏ne niepokoju i l´ków, na przyk∏ad w wyniku traumatycznego prze˝ycia, fobii.W takiej sytuacji ustalamy wspólnie z dzieckiem pozytywne zdanie, które staniesi´ dla niego na pewien czas afirmowanà myÊlà. Zdanie to uczeƒ powinien po-wtarzaç (w myÊlach lub g∏oÊno) kilkakrotnie w ciàgu dnia lub wtedy, gdy poczu-je l´k. Mo˝na zaleciç równie˝ trzykrotne powtórzenie tego zdania przed snem


50

XRP-03 8/4/09 12:16 PM 0


51

i zaraz po przebudzeniu, przy jednoczesnym wykonywaniu w powietrzu „leni-wych ósemek”.

Jedna z moich uczennic, Kasia, odczuwa∏a parali˝ujàcy strach przed wypo-wiadaniem si´. Zaleci∏am jej nast´pujàcà afirmacj´: Jestem spokojna i zrelakso-wana. Z ∏atwoÊcià si´ ucz´. Z przyjemnoÊcià odpowiadam na pytania. Zdania teKasia mia∏a powtarzaç przed ustnymi wypowiedziami w szkole. Po pewnym cza-sie systematycznego stosowania tego çwiczenia dziewczynka przesta∏a odczu-waç l´k.

WizualizacjeWizualizacja to tworzenie obrazów w wyobraêni w celu lepszego ich zako-

dowania. Obrazy te mogà byç bardzo dok∏adne. Wa˝ne jest, aby rozbudza∏ywiele zmys∏ów jednoczeÊnie. Wizualizacje stosuj´ na co dzieƒ, na przyk∏ad do wprowadzenia uczniów w te-matyk´ zaj´ç. Uczniowie, le˝àc na dywanie w pozycji Dennisona, s∏uchajà na-uczyciela, który w interesujàcy i obrazowy sposób opowiada o wybranym aspek-cie opracowywanego problemu. Pami´ta o odpowiedniej intonacji, akcentujàctym samym najistotniejsze elementy. Aby zrozumieç trudne pojćia, uczniowie,le˝àc lub siedzàc w pozycji Dennisona, z zamkni´tymi oczami, wizualizujà oma-wiane przez nauczyciela zagadnienia. Przyk∏adowo nauczyciel, wyjaÊniajàc po-jćie dodawania, mówi: Wyobraê sobie, ˝e siedzisz na mi´kkim, czerwonym dy-wanie. Po chwili przysiada si´ do ciebie kolega. Czy umiesz dostrzec, ilu was jestrazem? Po wizualizacji uczniowie doÊwiadczajà tej sytuacji, tworzàc podobnàscenk´ improwizowanà. Wyobra˝ona sytuacja oraz utrwalenie jej w scence po-winno daç lepsze i g∏´bsze zapami´tanie opracowanego pojćia. Podczas czyta-nia konkretnych tekstów literackich dzieci, le˝àc w pozycji Dennisona, wizuali-zujà czytany przez nauczyciela fragment tekstu wymagajàcy zapami´tania.W celu relaksacji uczniowie le˝à z zamkni´tymi oczami w pozycji Dennisona.Nauczyciel w sugestywny sposób czyta inspirujàce opowiadanie. Wizualizacji to-warzyszy cz´sto muzyka, oddajàca charakter ca∏oÊci (muzyka klasyczna bàdê re-laksacyjna).

RelaksacjaRelaksacja oznacza nie tylko odpoczynek po wysi∏ku, lecz tak˝e wyciszenie

emocji i redukcj´ napićia. Organizujàc çwiczenia relaksacyjne, korzystamz çwiczeƒ Gimnastyki Mózgu®, sà to mi´dzy innymi: pozycja Dennisona, punk-ty pozytywne, punkty równowagi, oddychanie brzuchem, sowa.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 51

Oto przyk∏adowe çwiczenia z wykorzystaniem muzyki relaksacyjnej:v Malowanie p´dzlem „leniwych ósemek” najpierw na du˝ej, a potem na ma-

∏ej p∏aszczyênie. Malujàc, dziecko mo˝e w rytmiczny sposób wymawiaç kinezjologiczny rymdo „leniwej ósemki” (za∏àcznik 6). åwiczenie reguluje napićie du˝ych grupmi´Êniowych i nadgarstka.

v Rysowanie oburàcz kredà lub kredkami obrazków z wyobraêni. Uczeƒ mo˝e regulowaç napićie mi´Êni r´ki. Rysunek nale˝y wówczas wyko-naç kilka razy: najpierw bardzo lekko przyciskajàc kredki, potem kilkakrotnie– bardzo mocno, a nast´pnie – Êrednio (czyli inaczej ni˝ za pierwszym i dru-gim razem). åwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

v Wizualizowanie w pozycji Dennisona opowiadaƒ relaksacyjnych (patrz: pod-rozdzia∏ 2.4. „Inne metody”).

v Wspominanie mi∏ych chwil i miejsc, gdzie czu∏eÊ spokój i ukojenie. Uczniowie le˝à w pozycji Dennisona lub siedzàc, dotykajà punktów pozy-tywnych, i s∏uchajà nauczyciela, który w obrazowy sposób mówi na przyk∏ad:Wyobraê sobie, ˝e jesteÊ w miejscu, w którym czujesz si´ spokojny i radosny.Mo˝e jest to pla˝a, las, ∏àka, twój pokój... . åwiczenie redukuje napićie emo-cjonalne.

v Rysowanie jednym placem obu ràk po plecach kolegi. åwiczenie uwra˝liwia na dotyk.

v Rysowanie oburàcz (np. „leniwych ósemek”) po piasku lub innym materialesypkim. Uczeƒ w rytm melodii rysuje po Êladzie bàdê samodzielnie, wykorzy-stujàc palec lub przyrzàdy do rysowania. åwiczenie koordynuje s∏uch, wzroki ruch.

v Ws∏uchiwanie si´ w g∏osy przyrody. Przy bardzo cichej muzyce relaksacyjnej uczeƒ przez okreÊlony czas wychwy-tuje i zapami´tuje rodzaj dêwi´ków dobiegajàcych z otoczenia (oddychanieprzeponowe). åwiczenie kszta∏tuje wra˝liwoÊç i pami´ç s∏uchowà.

v Ilustracja ruchowa melodii. Uczniowie, wykorzystujàc w∏asnà inwencj´, ilustrujà cia∏em s∏uchanà muzy-k´. Ruchy powinny byç p∏ynne. åwiczenie koordynuje s∏uch, wzrok i ruch.

v S∏uchanie piosenek. Siedzàc w pozycji Dennisona lub dotykajàc punktów pozytywnych, uczeƒs∏ucha piosenki i jednoczeÊnie wykonuje polecenie: ma rozpoznaç jak naj-wićej instrumentów wykorzystanych w tej piosence albo odpowiedzieçna zadane wczeÊniej pytanie itp. åwiczenie kszta∏tuje wra˝liwoÊç s∏uchowà.


52

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 52


53

MuzykaMuzyka, pobudzajàc odpowiednie oÊrodki w mózgu i ciele, wp∏ywa

na wszechstronny rozwój cz∏owieka. Oddzia∏uje zw∏aszcza na rozwój osobowo-Êci cz∏owieka, a w tym rozwój emocjonalny. Muzyka potrafi z∏agodziç stres, do-daç pozytywnej energii do dzia∏ania i przygotowaç cia∏o i umys∏ do odpowied-niego rodzaju dzia∏aƒ, na przyk∏ad do:

– uruchomienia i rozwoju wyobraêni,– relaksu,– wzrostu kreatywnoÊci,– rozwoju ró˝nych sfer, w tym emocjonalnej.Muzyka pozwala zharmonizowaç cia∏o i umys∏, docierajàc do uk∏adu limbicz-

nego odpowiadajàcego za uczucia. (Zbiór utworów muzycznych mo˝na znaleêç w ksià˝kach: G. Drydena, J. Vos,

Rewolucja w uczeniu, K. Gozdek-Michaelis, Supermo˝liwoÊci Twojego mózguoraz na kursach szybkiego czytania i przetwarzania informacji).

Metody aktywizujàceMetody aktywizujàce sà niezb´dnym elementem przyspieszonego uczenia

si´. Stosuj´ je w poczàtkowej fazie zaj´ç terapeutycznych dla integracji grupyoraz w celu poznania lub utrwalenia wiadomoÊci. Szczególnie polecam nast´pu-jàce metody:v Pedagogika zabawy i jej techniki polegajàce na integracji grupy, oÊmielaniu

i pozytywnym wzmocnieniu emocjonalnym. Zabawy relaksujà, przynoszàwiele zadowolenia, pomagajà w skupieniu i koncentracji.

v Drama wraz z ca∏ym wachlarzem technik. Istotà tej metody jest odgrywanieprzez dziecko ró˝nych ról i rozwijanie w ten sposób wszystkich sfer osobo-woÊci. Improwizacja, inscenizacja, pomnik-rzeêba, stop-klatka, ˝ywe obrazy,çwiczenia pantomimiczne – to przyk∏ady technik dramowych, b´dàcychpunktem wyjÊcia do poznawania i utrwalania wiadomoÊci w niepowtarzalnej,zabawowej atmosferze. Przeglàd ró˝nych metod mo˝na znaleêç w ksià˝kach: Aktywizujàce metody

i techniki w edukacji wczesnoszkolnej Jadwigi Krzy˝ewskiej9, Polubiç szko∏´ Ma-rioli Chomczyƒskiej-Miliszkiewicz i Doroty Pankowskiej10, Wyobraê sobie, ˝e...

9 J. Krzy˝ewska, Aktywizujàce metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej, Suwa∏ki 1998–2000.10 M. Chomczyƒska-Miliszkiewicz, D. Pankowska, Polubiç szko∏´, Warszawa 1995.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 53

Stephena Bowketta11, Nauczanie otwarte w 28 krokach Bernda Badegrubera12,Edukacja przez dram´ Krystyny Pankowskiej13 oraz na kursach.

Techniki zapami´tywania i koncentracjiPami´ç pozwala kodowaç, przechowywaç i dekodowaç informacje. Zdol-

noÊç zapami´tywania zale˝y od wielu czynników. Najistotniejszym z nich jest,moim zdaniem, w∏aÊciwa stymulacja zewn´trzna, która dostarcza pamići odpo-wiednich bodêców do rozwoju.

Oto kilka zasad, których stosowanie wspomaga proces zapami´tywania:1. Zainteresowanie pobudza pami´ç, nale˝y wić podawaç uczniom informacje

w ciekawy, a nawet zaskakujàcy sposób.2. Wa˝na jest pozytywna motywacja. Uczeƒ lepiej zapami´ta wiadomoÊci, jeÊli

mu na tym b´dzie zale˝a∏o. 3. Emocje wyostrzajà pami´ç. Uczenie, w którym wyst´puje zabarwienie emo-

cjonalne, jest bardziej trwa∏e. 4. Odpr´˝ony i zrelaksowany umys∏ szybciej przyswaja informacje. Uczeƒ mo˝e

nauczyç si´ sposobów na szybkà relaksacj´, na przyk∏ad powolne oddycha-nie, Gimnastyka Mózgu®.

5. Zapami´tuje si´ to, co si´ rozumie. Nale˝y zatem dà˝yç do logicznego ∏àcze-nia informacji. Mo˝na tego dokonaç, korzystajàc z wielu ciekawych technikzapami´tywania (przedstawiam je poni˝ej).

6. Powtarzajàc, utrwalamy. Przeniesienie wiedzy do pamići d∏ugotrwa∏ej odby-wa si´ przez powtarzanie. Bardziej skuteczna jest nauka w ma∏ych porcjach.Wiedza musi si´ „ule˝eç”, dlatego warto powtórzyç materia∏ przed snem,a potem rano po przebudzeniu.

7. Zapami´tuje si´, doÊwiadczajàc, dlatego nale˝y anga˝owaç w nauk´ jak naj-wićej zmys∏ów.

Jak wynika z powy˝szych regu∏, wiele zale˝y od nas samych, od tego, jak po-damy materia∏ do zapami´tania i jakà atmosfer´ stworzymy podczas zaj´ç. War-to te˝ zapoznaç uczniów z atrakcyjnymi technikami zapami´tywania.

¸aƒcuchowa metoda skojarzeƒ (¸MS) polega na zapami´taniu informacjiu∏o˝onych w pewien ∏aƒcuch. ¸àczàc kolejno 10, nawet 40 i wićej informacji,uczeƒ jest w stanie odtworzyç je w identycznej kolejnoÊci. Zapami´tywaç nale-


54

11 S. Bowkett, Wyobraê sobie, ˝e... åwiczenia rozwijajàce twórcze myÊlenie uczniów, Warszawa 2000. 12 B. Badegruber, Nauczanie otwarte w 28 krokach, Warszawa 1997. 13 K. Pankowska, Edukacja przez dram´. Przewodnik metodyczny, Warszawa 1997.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 54


55

˝y wed∏ug formu∏y: po∏àcz pierwszy przedmiot z drugim, drugi z trzecim, trzeciz czwartym itd. za pomocà mo˝liwie najzabawniejszych i nonsensownych sko-jarzeƒ i zobacz je chocia˝by przez chwil´ w wyobraêni. Tajemnica skutecznoÊcimetody le˝y w obrazowym przedstawianiu wiadomoÊci do zapami´tania (udzia∏prawej pó∏kuli). Ciàg wyrazów mo˝e tworzyç opowiadanie lub sk∏adaç si´ z nie-powiàzanych ze sobà elementów. Metod´ wykorzystaç mo˝na do zapami´tywa-nia: listy zakupów, rozk∏adu zaj´ç, trudnych ortograficznie wyrazów, d∏u˝szychwypowiedzi. Moi uczniowie bardzo ch´tnie tworzà opowiadania do listy trud-nych wyrazów. Na zajćiach ustalamy wspólnie 10 wyrazów do zapami´tania,na przyk∏ad z ó. W pozycji Dennisona dzieci wizualizujà kolejno s∏owa wypo-wiadane przez nauczyciela i uk∏adajà do nich opowiadanie. Po wizualizacjich´tne dzieci powtarzajà to opowiadanie, utrwalajàc poszczególne s∏owa. Na-st´pnie wpisujà te wyrazy do swoich s∏owniczków ortograficznych (patrz: zdj´-cie ze s. 201) i rysujà w∏asne wyobra˝enia

Odmianà metody jest samodzielne wizualizowanie przez uczniów wyrazów,podczas gdy nauczyciel czyta je powoli w rytm muzyki barokowej. Potem dzie-ci rysujà skojarzenia i opowiadajà o nich.

M∏odsi uczniowie tworzà podobne s∏owniki, lecz sk∏adajàce si´ z mniejszejliczby wyrazów. Kojarzà je w umyÊle, ∏àczàc w ciàgi.

Zak∏adkowa metoda zapami´tywania (ZMZ) polega na tworzeniu „zak∏a-dek” pamićiowych, czyli „s∏ów-haków”, na których „zawieszane” sà informa-cje do zapami´tania. System ten, podobnie jak poprzedni, polega na stworzeniuskojarzeƒ i uruchamianiu wyobraêni.

Na przyk∏ad cyfrze 1 przyporzàdkowujemy obraz sznurka, który si´ z nià ko-jarzy. Cyfra 2 przypomina ∏ab´dzia, cyfra 3 – ptaka w locie itd. W ten sposóbuczniowie wymyÊlajà i rysujà skojarzenia-zak∏adki dla cyfr pierwszej dziesiàtki.Powsta∏e obrazki mo˝na powiesiç na widocznym miejscu w sali. Uczniowie po-winni je dok∏adnie przyswoiç. Za pomocà takich zak∏adek ∏atwiej b´dà zapami´-tywaç kilkucyfrowe liczby. Pami´tajmy, ˝e zak∏adki sà zawsze te same.

Zak∏adkowa metoda zapami´tywania pomaga w zapami´tywaniu dowolnychinformacji, nie tylko liczb, w ÊciÊle okreÊlonej kolejnoÊci. Liczb´ zak∏adek mo˝-na zwi´kszaç w zale˝noÊci od potrzeb.

Oto inny, bardzo ciekawy sposób na zak∏adki, który wykorzystywa∏am w swo-jej pracy terapeutycznej z najm∏odszymi uczniami. Jako zak∏adki s∏u˝à tekturo-we tabliczki. Na dziesićiu prostokàtach naklei∏am materia∏y o ró˝nej fakturze,a na odwrotnej stronie zapisa∏am cyfry od 1 do 10 (patrz: zdjćie ze s. 202). Naj-pierw dzieci dok∏adnie identyfikujà materia∏ z odpowiadajàcà mu cyfrà. Nast´p-nie nadajà nazwy poszczególnym tabliczkom (np. „1” to niedêwiedê, bo nakle-

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 55

jony na tekturk´ materia∏ przypomina jego futro itd.). Niedêwiedê mo˝e od tejpory byç symbolem wszystkich nazw zwierzàt – rzeczowników. Pod tà tabliczkàkryç si´ b´dà wyrazy oznaczajàce zwierz´ta. Tabliczki wykorzystywane sà rów-nie˝ do çwiczeƒ:v pamići dotykowej – kiedy uczeƒ identyfikuje danà cyfr´ po dotyku, z za-

mkni´tymi oczami;v pamići s∏uchowej – kiedy uczeƒ ws∏uchuje si´ w dêwi´k pocieranej przez

nauczyciela tabliczki i odgaduje, jaka cyfra kryje si´ za tym dêwi´kiem;v pamići przestrzennej – gdy dziecko ustawia tabliczki w okreÊlonym przez

nauczyciela uk∏adzie, na przyk∏ad po obwodzie kwadratu; nast´pnie uczeƒmówi g∏oÊno, gdzie dana tabliczka si´ znajduje (np.: niedêwiadek, czyli cyfra„1”, le˝y w lewym górnym rogu itd.);

v pamići wzrokowej – kiedy na przyk∏ad przez 1 minut´ uczeƒ patrzy na u∏o-˝one w rzàdku tabliczki, stara si´ je zapami´taç w tej w∏aÊnie kolejnoÊci, od-wraca si´ i wylicza z pamići;

v pamići zapachowej – gdy uczeƒ po zapachu odgaduje numer kartonika (ta-bliczki mo˝na nasàczyç delikatnymi aromatami). Mapa myÊli to metoda szybkiego przyswajania wiadomoÊci i sporzàdzania

notatek. Informacje zapisuje si´ w sposób obrazowy. Podczas wykonywania ma-py obydwie pó∏kule mózgowe harmonijnie wspó∏pracujà. I znów korzystamyz naszej wyobraêni.

Map´ myÊli konstruuje si´ od ca∏oÊci do szczegó∏u. Oto kolejne czynnoÊci:1. Kolorowy tytu∏ wraz z symbolicznym rysunkiem umieszczamy na Êrodku kart-

ki (najlepiej du˝y arkusz).2. Od tytu∏u odchodzà g∏ówne s∏owa-klucze, zapisane du˝ymi literami na gru-

bych liniach.3. Ka˝da linia musi byç po∏àczona z nast´pnà, niosàcà kolejne s∏owo-klucz.

Umieszczenie jednego s∏owa na linii daje mo˝liwoÊç po∏àczenia tego s∏owaz nast´pnymi informacjami.

4. Umieszczamy wiele rysunków, kolorów, symboli – w ten sposób anga˝ujemyobie pó∏kule i u∏atwiamy zapami´tywanie.

5. Na mapach mo˝na pozostawiç puste odga∏´zienie w celu póêniejszego uzupe∏-nienia (kiedy uczeƒ wzbogaci swoje wiadomoÊci na opracowywany temat).Mapy myÊli sporzàdzone przez samych uczniów bàdê przy pomocy nauczycie-

la sà cennym êród∏em informacji. Wykorzystujemy je do: koƒczenia rozpocz´tychopowiadaƒ, utrwalania zasad ortograficznych, zapisywania najistotniejszych infor-macji z prezentacji scenek dramowych, uk∏adania historyjek obrazkowych itp. Ma-py myÊli mogà równie˝ s∏u˝yç jako pomoce naukowe, zawieszone na Êcianie w ga-


56

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 56


57

binecie terapii bàdê u dziecka w domu (patrz: przyk∏adowe mapy myÊli skonstru-owane przez uczniów na zajćiach terapii pedagogicznej, zdjćia ze s. 203–204).

Piktogramy sà znakami graficznymi pisma obrazkowego. Ta forma przekazuanga˝uje funkcje prawej – obrazowej pó∏kuli. Metoda jest pomocna przy zapa-mi´tywaniu wierszy, bajek lub opowiadaƒ.

Tekst, na przyk∏ad wiersza, czytamy w ca∏oÊci dzieciom. Potem czytamy razjeszcze, ∏àczàc wersy powiàzane ze sobà tematycznie. Po wys∏uchaniu ka˝dej ta-kiej ca∏oÊci treÊciowej dzieci rysujà do niej piktogram. Nast´pnie powtarzamy teczynnoÊci: nauczyciel czyta dalszà cz´Êç tekstu, dzieci rysujà.

Z tej techniki korzystam najcz´Êciej, rozpoczynajàc prac´ terapeutycznà z da-nà grupà, poniewa˝ uwa˝am, ˝e poczàtki mogà byç trudne. Czytam dzieciomopowiadanie, proszàc o wykonanie do niego piktogramu. Opowiadanie powin-no byç proste i zachćaç do wypowiedzi.

Innym çwiczeniem mo˝e byç nauka wiersza na pami´ç. Uczniowie otrzymu-jà zapisany po lewej stronie kartki tekst wiersza. Samodzielnie czytajà go w ca∏o-Êci. Nast´pnie po prawej stronie rysujà piktogramy. Zginajà kartk´, oddzielajàctekst od rysunku i powtarzajà wiersz z piktogramu. Wiersz mo˝na równie˝ zapi-saç na tablicy i wspólnie dobraç do niego piktogramy. Nast´pnie zmazaç tekst, zo-stawiajàc rysunki, by uczniowie na ich podstawie mogli powtarzaç wiersz (patrz:przyk∏ady piktogramów sporzàdzonych przez uczniów, zdjćia ze s. 205–206).

Nauka na pami´ç kinezjologicznych rymów. Powtarzanie rymowanych tek-stów jest dla dzieci przyjemnoÊcià. Rym stwarza pewien rytm, melodi´ dla s∏ów,co sprzyja zapami´tywaniu. Rymy kinezjologiczne to wierszyki o çwiczeniachGimnastyki Mózgu®. Powtarzajàc rymy, dzieci utrwalajà sposób wykonania çwi-czeƒ, a przy okazji trenujà pami´ç. Oto przyk∏adowy wierszyk:

Lepiej pisz´, czytam, Êpiewam,bo energetycznie ziewam.

Pami´ç ∏àczy si´ ÊciÊle z koncentracjà uwagi. Aby coÊ zapami´taç, potrzeb-ne jest osiàgnićie odpowiedniego poziomu koncentracji – takiego, który mobi-lizuje do pracy. Proponuj´ nast´pujàce çwiczenia koncentracji:v S∏uchanie relaksacyjnych utworów muzycznych podczas le˝enia w pozycji

Dennisona.v Wizualizowanie w∏asnego sukcesu. Przed przystàpieniem do pracy dzieci sia-

dajà w pozycji Dennisona. Wyobra˝ajà sobie, jak sprawnie pracujà, jak przy-chodzà im do g∏owy Êwietne pomys∏y, jak wspaniale si´ czujà, jak dobrze wy-kona∏y zadanie i cieszà si´ ze swojego sukcesu.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 57

v Afirmacje. Przed przystàpieniem do wykonania zadania uczniowie mogà wy-powiedzieç afirmacje.

v Wykonywanie çwiczeƒ z zestawu Gimnastyki Mózgu® (np. pozycja Denni-sona, oddychanie przeponowe).

v Manipulowanie plastycznym przedmiotem. Dziecko trzyma w d∏oni gumowàzabawk´ i zgniata jà raz prawà, raz lewà r´kà. To Êwietny sposób dla uczniówz nadpobudliwoÊcià.

v Rysowanie symboli graficznych. Uczeƒ, s∏uchajàc czytanego przez nauczycie-la tekstu lub uczàc si´ s∏ów na pami´ç, rysuje na kartce ma∏e krzy˝yki. Wy-konuje je rytmicznie i doÊç szybko. Mo˝e te˝ rysowaç oburàcz – jednà r´kàko∏o, drugà krzy˝yk.

v S∏uchanie opowiadaƒ relaksacyjnych.v Rysowanie figur ga∏kami ocznymi. åwiczenie wykonywane przed czytaniem:

Zamknij oczy. Przy zamkni´tych powiekach wykonaj ruchy ga∏kami ocznymi:5 trójkàtów, 5 kó∏, 5 kwadratów, 5 linii poziomych, 5 linii pionowych.

v Wskaênik do czytania. Podczas Êledzenia tekstu uczeƒ u˝ywa patyczka, któ-ry przesuwa pod wersem.

v Patrzenie na punkt. Uczeƒ trzyma przed sobà bia∏à kartk´ z namalowanà po-Êrodku czarnà kropkà. Wpatruje si´ w nià do momentu, kiedy zauwa˝y cie-nie wokó∏ kropki – oznacza to, ˝e jest optymalnie skoncentrowany. Zamiastczarnej kropki, mo˝na wykorzystaç kartk´ z namalowanymi obok siebiedwiema kropkami w kolorze czerwonym i niebieskim.

v Peryferyjne widzenie. Dziecko trzyma przed sobà d∏onie z∏o˝one na wysokoÊcioczu (rće zgi´te w ∏okciach). Wpatrujàc si´ w Êrodek d∏oni, przesuwa rće na bo-ki. Patrzàc nadal w ten sam punkt, próbuje zauwa˝yç, do jakiego momentu wi-dzi d∏onie. Nast´pnie wykonuje to samo çwiczenie, uk∏adajàc rće do pionu.

v S∏uchanie przez s∏uchawki. Dziecko zak∏ada na uszy „s∏uchawki”, wykonanez plastikowych butelek po wodzie mineralnej, z wyci´tymi otworami na uszyi usta (patrz: zdjćie ze s. 202). Nast´pnie wypowiada szeptem lub po cichuna przyk∏ad rymowanki kinezjologiczne lub afirmacje i ws∏uchuje si´ w swójg∏os. åwiczenie wykorzystuj´ równie˝ do codziennych çwiczeƒ w g∏oÊnymczytaniu. Dzi´ki „s∏uchawkom” wszystkie dzieci czytajà równoczeÊnie, s∏y-szàc tylko siebie.

v Zapami´tywanie sumy oczek na kostkach do gry. Zabaw´ zaczynamyod dwóch kostek. Dziecko rzuca kostki i przez u∏amek sekundy obejmuje jewzrokiem. Zamyka oczy, w myÊlach sumuje oczka, podaje wynik. CzynnoÊcite powtarza przez 10 kolejnych rzutów. Je˝eli nie zanotuje pomy∏ki, mo˝nado∏o˝yç nast´pnà kostk´ i wykonaç 10 rzutów trzema kostkami itd.


58

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 58


59

Sensorycznie bogaty wystrój wn´trzaProces uczenia si´ mo˝na wspomóc, organizujàc Êrodowisko bogate senso-

rycznie. Zapewniamy w ten sposób dzieciom wiele wra˝eƒ zmys∏owych i rozbu-dowujemy baz´ efektywnego uczenia si´.

Wymieni´ kilka istotnych elementów wystroju wn´trza (np. gabinetu do tera-pii), które wp∏ywajà na dobre samopoczucie, samodzielne doÊwiadczanie i wie-lozmys∏owy rozwój:v ciep∏e, przytulne pomieszczenie z naturalnym êród∏em Êwiat∏a;v lampy z ˝ó∏tym, nie jarzeniowym Êwiat∏em;v kolorystyka Êcian w pastelowych, spokojnych barwach;v zawieszone na Êcianach pomoce do peryferyjnego widzenia, przypominajà-

ce g∏ówne cele zajćia (plansze, rysunki, napisy);v wygodne i funkcjonalne meble odpowiednie dla dzieci;v dywan do dzia∏aƒ ruchowych i relaksacyjnych;v tablice: flanelowa i magnetyczna;v muzyka do wi´kszoÊci dzia∏aƒ terapeutycznych;v szereg pomocy dydaktycznych, uwzgl´dniajàcych ró˝ne style uczenia si´

(komputer, radiomagnetofon, odtwarzacz wideo, rzutnik pisma; pomocedo çwiczeƒ w czytaniu, pisaniu, mówieniu; do kszta∏towania orientacji prze-strzennej i kierunkowej, do rozwoju motoryki du˝ej i sprawnoÊci manual-nych, do çwiczeƒ ruchowych, plastycznych i konstrukcyjnych).

Plan zaj´ç terapeutycznych prowadzonych metodà przyspieszonegouczenia si´

Po omówieniu najistotniejszych elementów przyspieszonego uczenia sićhcia∏abym przedstawiç swojà propozycj´ ramowego planu jednostki zaj´ç tera-peutycznych.

Etap Proponowane czynnoÊci Cel

I. Wywo∏anie po-zytywnej moty-wacji.

1. åwiczenia integrujàce, np. z pe-dagogiki zabawy, dramy, kine-zjologii – majà za zadanie roz∏a-dowaç nagromadzone emocje,powodujà lepsze relacje w gru-pie, a tym samym wywo∏ujàpozytywnà motywacj´. Podsta-wowym çwiczeniem jest mó-wienie o uczuciach: nazwanieuczucia, które oddaje obecnystan emocjonalny ucznia, omó-

Usunićie wyst´pujàcego napi´-cia, które mo˝e blokowaç swo-bodne przyswajanie wiedzy; wy-wo∏anie lub umocnienie poczuciawiary we w∏asne si∏y; wpojenieprzekonania, ˝e nauka jest prostai ciekawa, a potrzebne informacjemo˝na szybko i efektywnie przy-swajaç.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 59


Etap Proponowane czynnoÊci Cel

wienie stopnia jego intensyw-noÊci. (W programie jest przy-k∏adowy scenariusz z dok∏ad-nymi çwiczeniami).Afirmacje, wizualizacje, muzy-ka – ich celem jest przekonanieucznia o tym, ˝e ma on wystar-czajàce mo˝liwoÊci, by osiàgaçsukcesy edukacyjne.

2. Ustalenie lub przypomnieniezasad obowiàzujàcych na zaj´-ciach.

II. Osiàgnićie sta-nu gotowoÊcido pracy.

Gimnastyka Mózgu® – picie wo-dy, çwiczenia rytmizujàce (punktyna myÊlenie, ruchy naprzemien-ne, pozycja Dennisona).

Przygotowanie organizmu (podwzgl´dem fizycznym i umys∏o-wym) do wysi∏ku na zajćiach.

III. Wprowadzeniedo procesuuczenia si´.

Gimnastyka Mózgu® – çwiczeniapog∏´biajàce postaw´ (punkty zie-mi, punkty równowagi, punktyprzestrzeni, kapturek myÊliciela,punkty pozytywne); w pozycjiDennisona i przy muzyce baroko-wej wizualizacja celu zaj´ç, swo-ich mo˝liwoÊci, siebie na tle wy-konanego zadania.

Wywo∏anie gotowoÊci do kon-centracji umys∏u.

IV. Ca∏oÊciowe za-poznanieuczniów z ma-teria∏emdo pracy.

1. Przedstawienie tematyki zaj´ç.2. Zaplanowanie realizacji tema-

tu.

Przedstawienie uczniom ca∏oÊcimateria∏u do przepracowania.Stworzenie podstawy do lepsze-go zrozumienia wypracowanychtreÊci. Wywo∏anie zaciekawieniatematem.

V. Praca w∏aÊciwa. Praca w∏aÊciwa nad usprawnia-niem funkcji rozwojowych we-d∏ug ustalonej tematyki zaj´ç i in-dywidualnych programów dlaka˝dego ucznia; wykorzystanieaktywizujàcych metod nauczania,na przyk∏ad dramy, gier, zabawi innych elementów przyspieszo-nego uczenia si´.

Zastosowanie nowego materia∏u.

VI. Relaksacja. åwiczenia relaksujàce, odpr´˝ajà-ce, redukujàce napićie wywo∏a-ne wysi∏kiem myÊlowym (punktypozytywne, punkty równowagi,krà˝enie szyjà, ko∏yska, afirmacjeintegrujàce, zabawy muzyczno--rytmiczne).

Odpr´˝enie organizmu po wysi∏-ku.

60

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 60

2 . 3 . T R E N I N G I N T E R P E R S O N A L N Y

Podczas pracy terapeutycznej przy wykorzystaniu metod przyspieszonegouczenia si´ stworzy∏am wspólnie z uczniami praktyczne wskazówki, które oka-za∏y si´ bardzo wa˝nym elementem motywujàcym ucznia do systematycznoÊci.Nazwa∏am je: „Sekrety uczenia si´”. Dotyczà czytania, zapami´tywania, naukiortografii (za∏àczniki 10–13). Zachćam do ich stosowania.

2.3. Trening interpersonalny

Charakterystyka metody

Metoda treningu interpersonalnego zosta∏a zaczerpni´ta z programu profilak-tycznego dla m∏odzie˝y Jak ˝yç z ludêmi (1988).

Rod Ballard, koordynator zespo∏u do spraw programów profilaktyki uzale˝-nieƒ, uwa˝a, ˝e ludzie o silnym poczuciu to˝samoÊci i kontroli nad w∏asnym ˝y-ciem sà bardziej sk∏onni dbaç o siebie i swoje zdrowie. Natomiast alkohol i nar-kotyki pociàgajà tych m∏odych ludzi, którzy nie widzà przed sobà przysz∏oÊcii nie majà o sobie dobrego zdania. Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyj-nych od poczàtku swojej drogi w szkole napotykajà trudnoÊci ró˝nego typu, mo-gà wić czuç si´ gorsze od innych. Taka postawa cz´sto prowadzi do wtórnychniepowodzeƒ szkolnych. Mo˝e si´ zdarzyç, ˝e dzieci te, odczuwajàc swojà in-noÊç, popadnà w zachowania destrukcyjne, uzale˝nienia, jeÊli w por´ nie zosta-nie im udzielona pomoc. Postanowi∏am zatem realizowaç wspomniany programw ramach dzia∏aƒ terapeutycznych dla uczniów klas V i VI.

Dzieci w wieku 11–13 lat sà na tyle dojrza∏e, aby uÊwiadamiaç sobie mecha-nizmy uczenia si´. Wiedzà, ˝e sukcesy osiàgane na drugim etapie edukacji zale-˝à od odpowiedniego podejÊcia do problemów. Jednak sama wiedza cz´sto niewystarcza. Rolà pedagoga i terapeuty jest umo˝liwienie uczniom prze˝ycia wie-lu ró˝nych sytuacji przy jednoczesnym udzieleniu wsparcia. Warto wykorzystaçdo tego celu aktywizujàce metody pracy. Na podstawie w∏asnego doÊwiadcze-nia uczniowie b´dà mogli zrozumieç, jak wa˝ne dla ich przysz∏ych sukcesów sà:uczucia, wiara w siebie, radoÊç z podejmowania dobrych decyzji, postrzeganieÊwiata jako interesujàcej przygody.

61

VII. Podsumowa-nie pracyi ustalenie ce-lów na przy-sz∏e zajćia.

1. Podsumowanie pracy, w∏o˝o-nego wysi∏ku. Przyjćie gratu-lacji. Próby samooceny.

2. Wytyczenie celów na przysz∏ezajćia.

UÊwiadomienie sobie sukcesu;odczucie radoÊci p∏ynàcej z wy-si∏ku; zapoznanie si´ z ewentual-nymi zadaniami utrwalajàcymi;wyznaczenie nowych celów.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 61

Program realizuj´ z powodzeniem, czego dowodem sà, oprócz moich w∏a-snych odczuç, równie˝ wyniki badaƒ jakoÊci pracy po roku takich oddzia∏ywaƒ.

W omawianym programie profilaktycznym przyjmuje si´ za∏o˝enie, ˝e naj-lepszà drogà uniknićia na∏ogu czy destrukcyjnych zachowaƒ jest rozwój umie-j´tnoÊci interpersonalnych. Równolegle z usprawnianiem deficytów rozwojo-wych prowadzi∏am wić çwiczenia profilaktyczne. G∏ównie zale˝a∏o mina çwiczeniach, które w konsekwencji pozwalajà uczniom:v porozumiewaç si´ z kolegami,v podejmowaç decyzje,v zachowywaç si´ asertywnie,v odpowiednio reagowaç w sytuacjach stresowych.

Uwa˝am, ˝e wymieniony program profilaktyki mo˝e byç rozpocz´ty równie˝w I i II klasie gimnazjum, zw∏aszcza jeÊli uczniowie w szkole podstawowej niebyli objći opiekà terapeutycznà lub uczestniczàc w terapii, nie realizowali tre-ningu interpersonalnego.

Charakterystyka poszczególnych çwiczeƒ znajduje si´ w programie profilak-tycznym Jak ˝yç z ludêmi. Program Profilaktyczny dla M∏odzie˝y, MEN, Warsza-wa 1997.

Przyk∏adowy plan pracy terapeutycznej dla grupy uczniów klas V i VIz wykorzystaniem treningu interpersonalnego

Charakterystyka grupy:Do zaj´ç terapii kwalifikuje si´ 5 uczniów z klas piàtych, u których stwier-

dza si´ specyficzne trudnoÊci w nauce o charakterze dyslektycznym. Doboruuczniów dokonuje si´ na podstawie opinii z poradni psychologiczno-pedago-gicznej, w porozumieniu z polonistà, wychowawcà oraz rodzicami uczniów.

Cel pracy:v Pomoc pedagogiczno-psychologiczno-socjoterapeutyczna prowadzàca do

wyrównywania braków edukacyjnych.v Usprawnianie i stymulowanie funkcji percepcyjno-motorycznych.v Doprowadzenie do sprawnego czytania i poprawnego pos∏ugiwania si´ mo-

wà i pismem.v Kszta∏towanie sfery emocjonalnej, spo∏ecznej i motywacyjnej.v Stymulowanie do aktywnych dzia∏aƒ i wdra˝anie umiej´tnoÊci interpersonalnych.v Âcis∏a wspó∏praca z rodzicami i nauczycielami w celu ujednolicenia dzia∏aƒ

wobec dziecka.


62

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 62

2 . 3 . T R E N I N G I N T E R P E R S O N A L N Y

Formy pracy:indywidualna, grupowa.

Metody pracy:przyspieszonego uczenia si´, kinezjologia edukacyjna, trening interperso-

nalny.

Program dla grupy

Lp. Kierunki pracy terapeutycznej Realizacja

1. Nabywanie umiej´tnoÊci interpersonal-nych.

a) Integracja w grupie.

b) Poczucie w∏asnej wartoÊci.

c) Jak podejmowaç decyzje?

d) Jak porozumiewaç si´ z innymi?

e) Jak staç si´ asertywnym?

f) Jak radziç sobie ze stresem?

1. åwiczenia integracyjne:v „Karta danych osobowych”.v „Mój styl ˝ycia”.v „Niedokoƒczone zdania”.

2. Ustanawianie regu∏ grupy, regulami-nu, który b´dzie Êrodkiem dyscypli-nujàcym grup´ i zapewniajàcym po-czucie bezpieczeƒstwa uczestnikomzaj´ç.

3. Wykonywanie çwiczeƒ:v „Moje zalety i wady”.v „Zwierz´ta”.v „Oceƒ samego siebie”.v „Papierowa torba”.

4. åwiczenia:v „Labirynty podejmowania decyzji”.v „Uczucia”.v „Kto ma na nas wp∏yw?”.

5. Komunikacja niewerbalna – çwiczenia.6. Komunikacja werbalna – çwiczenia.7. åwiczenia w rozpoznawaniu zacho-

waƒ asertywnych:v „Poznajemy zachowania asertywne”.

8. Kiedy u˝ywaç umiej´tnoÊci asertyw-nych?v „Jak prze˝yç odtràcenie?”.v „Bàdê asertywny”.

9. åwiczenia:v „Co to jest stres?”.v „Walka ze stresem”.v „Relaksujemy si´”.v „Gospodarowanie czasem”.

63

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 63


64

Lp. Kierunki pracy terapeutycznej Realizacja

g) Podsumowanie. Pozyskanie informacjizwrotnej.

10. åwiczenia:v „Podsumowanie regu∏ grupowych”.v „Podsumowanie nabytych umiej´t-

noÊci i zaplanowanie ich wykorzy-stania”.

v „Niedokoƒczone zdania – zakoƒcze-nie pracy w grupie”.

2. Kszta∏towanie pozytywnej motywacjido wysi∏ku myÊlowego.

1. W∏àczenie w cykl zaj´ç aktywnychmetod pracy, które mogà zachćiçdo wysi∏ku i sprawiç wiele przyjemno-Êci uczestnikom grupy.

2. Zachćanie do pracy przez nagrod´,na przyk∏ad:v aprobat´ s∏ownà, pochwa∏´ do ro-

dziców, nauczyciela (przy akceptacjiucznia);

v zadawanie dodatkowych, ciekawychproblemów jako zadania domowe-go.

3. åwiczenia wspomagajàce uczenie si´,poprawiajàce integracj´ percepcyjno-mo-torycznà.

1. Systematyczne wprowadzanie çwi-czeƒ Gimnastyki Mózgu® w cykl za-j´ç. Ca∏oÊç çwiczeƒ stanowiç b´dà:v çwiczenia na przekraczanie linii

Êrodkowej,v çwiczenia wyd∏u˝ajàce,v çwiczenia energetyzujàce i pog∏´bia-

jàce postaw´.2. Praca wed∏ug konkretnych zestawów

çwiczeƒ wykorzystujàcych kinezjolo-gi´ edukacyjnà i metody przyspieszo-nego uczenia si´ (np. çwiczenia sty-mulujàce poziom grafomotoryczny;çwiczenia rozwoju emocjonalnego).

3. Zapoznanie uczniów z zasadami szyb-kiego uczenia si´, wdro˝enie do ichsystematycznego stosowania w szkolei w domu.

4. åwiczenia reedukacyjne zaburzonychfunkcji (çwiczenie percepcji wzroko-wej, s∏uchowej, orientacji przestrzen-nej i kierunkowej, sprawnoÊci manual-nej, mowy i myÊlenia, pamićii koncentracji uwagi wg wytyczonychw programie tematów zaj´ç).

5. Ró˝norodne çwiczenia usprawniajàceumiej´tnoÊci czytania i rozumieniatekstu; doskonalenie form wypowie-dzi ustnych i pisemnych.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 64

2 . 4 . I N N E M E T O D Y

65

Uczniowie powinni kontynuowaç uczestnictwo w programie w nast´pnymroku. G∏ówne kierunki pracy terapeutycznej si´ nie zmieniajà. W zale˝noÊciod tempa pracy uczniów i ich potrzeb w∏àczam dalsze çwiczenia treningu in-terpersonalnego z programu Jak ˝yç z ludêmi. W pracy nad ortografià – wyrazyz trudnoÊcià ortograficznà uczeƒ poznaje, wykorzystujàc metod´ ∏aƒcuchowe-go zapami´tywania (∏àczy w skojarzenia i ciàg logiczny). UÊciÊlam wspó∏prac´z rodzicami uczniów oraz polonistà. Nauczyciel powinien mieç ÊwiadomoÊç za-koƒczenia procesu nabywania umiej´tnoÊci interpersonalnych w drugim rokuterapii.

2.4. Inne metody

Chcia∏abym krótko omówiç kilka metod, które uwa˝am za skuteczne i god-ne upowszechnienia, a które stosuj´ w swojej praktyce terapeutycznej. Sà oneszczególnie przydatne w kszta∏towaniu rozwoju emocjonalnego (patrz: pod-rozdz. 5.1. „Zaj´cia wspomagajàce rozwój emocjonalny”).

4. Praca nad ortografià. Poznawanie i utrwalanie poszczegól-nych zasad pisowni (opracowane wyra-zy uczeƒ umieszcza we w∏asnor´czniestworzonym s∏owniczku ortograficz-nym). Poznawanie trudnego wyrazu od-bywa si´ przy wykorzystaniu çwiczeƒGimnastyki Mózgu® i metod przyspie-szonego uczenia si´. Pozwala to na wie-lozmys∏owe utrwalenie (za∏àcznik 12).

5. Wspó∏praca z wychowawcà, polonistà,innymi nauczycielami i rodzicami.

1. Indywidualne spotkania konsultacyj-ne w celu wymiany opinii na temat:aktualnych mo˝liwoÊci dziecka, jegopost´pów w nauce, ewentualnegoz∏agodzenia oceny w zakresie czyta-nia i ortograficznego pisania, ustale-nia kierunku pracy i oceny wysi∏kuucznia.

2. Udzia∏ w warsztatach edukacyjnychw celu nabywania konkretnych umie-j´tnoÊci pracy z dzieckiem.

3. Uczestnictwo nauczycieli w szkole-niach rady pedagogicznej, zespo∏achproblemowo-przedmiotowych w celuzdobywania coraz wi´kszych kompe-tencji w pracy z uczniem o specjalnychpotrzebach edukacyjnych.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 65

Metoda rytmicznego ruchuRytmiczny ruch polega na dostarczaniu ze strony cia∏a odpowiednich bodê-

ców, które stymulujà pieƒ mózgu, co wp∏ywa na pobudzenie i integracj´ po-szczególnych wy˝szych partii mózgu – od mó˝d˝ka, przez uk∏ad limbiczny,do nowej kory.

Dla pobudzenia uk∏adu proprioceptywnego (proprioceptory to receptory czu-ciowe monitorujàce pozycj´ cia∏a w przestrzeni lub pozycj´ stawów i mi´Êni) bar-dzo wa˝ne jest uaktywnienie uk∏adu przedsionkowego. Pomagajà w tym ruchyko∏ysania pobudzajàce ucho Êrodkowe, kana∏y pó∏koliste, ucho wewn´trzne.

Ruchy, które dziecko wykonuje na poczàtku swojego rozwoju, czyli prze-mieszczanie si´, pe∏zanie, raczkowanie itp., pomagajà w odpowiedniej stymula-cji i integracji poszczególnych partii mózgu. JeÊli si´ zdarzy, ˝e ten naturalny roz-wój ruchowy zostanie zahamowany (np. przez wk∏adanie dziecka do chodzika),wówczas zak∏ócimy proces integracji tego naturalnego ruchu.

Najw∏aÊciwszym sposobem pobudzenia tego poziomu rozwoju mózgu jestpraca z integracjà odruchów niemowlćych. åwiczenia, które proponuje Ha-rald Blomberg, pomagajà po∏àczyç niezintegrowane odruchy. Aby nauczyç si´metody rytmicznego ruchu i stosowaç jà w praktyce, nale˝y ukoƒczyç odpo-wiedni kurs. Jednak wiedza o rozwoju ruchowym i odruchach niemowlćychpowinna byç znana wszystkim rodzicom. Wnikliwa obserwacja w∏asnego dziec-ka pozwoli∏aby wówczas na Êwiadomà stymulacj´ rozwoju ruchowego i w raziepotrzeby zastosowanie çwiczeƒ propriocepcji.

Poni˝ej podaj´ przyk∏ad çwiczeƒ ruchowych, które stymulujà funkcje mó˝d˝-ka i wp∏ywajà mi´dzy innymi na popraw´ rozwoju emocjonalnego (çwiczenia by-∏y wymyÊlane wspólnie z dzieçmi na zajćiach terapii rozwoju emocjonalnego).

(Informacje na temat tej metody zebra∏am na kursie prowadzonym przez psy-chiatr´, kinezjologa dr. Haralda Blomberga ze Szwecji).

Rozmowa psychologicznaJest to rodzaj kierowanej przez nauczyciela rozmowy, którà mo˝na przepro-

wadzaç z uczniem w ró˝nych sytuacjach – edukacyjnych, wychowawczych, spo-∏ecznych. Nauczyciel, zadajàc pytania dostosowane do poziomu rozwojowegoucznia, próbuje otrzymaç odpowiedzi, na przyk∏ad w celu:– dok∏adnego poznania dziecka (jego zainteresowaƒ, stosunku do okreÊlonych

rzeczy, zjawisk);– okreÊlenia jego aktualnych potrzeb rozwojowych;– wyznaczenia odpowiedniego kierunku oddzia∏ywaƒ terapeutycznych;– weryfikacji ustalonego programu terapii, jeÊli zajdzie taka koniecznoÊç;


66

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 66

2 . 4 . I N N E M E T O D Y

67

– pozytywnego motywowania do zachowaƒ sprzyjajàcych rozwojowi dziecka;– stosowania pozytywnych wzmocnieƒ podnoszàcych samoocen´ i wiar´ we

w∏asne mo˝liwoÊci rozwojowe.

Art-terapiaNale˝y do metod psychologicznych i jest swoistego rodzaju terapià przez

sztuk´. Na zajćiach proponuj´ wykorzystanie przede wszystkim rysunku jakoformy wyra˝enia uczuç, myÊli konkretnego dziecka. Jest to istotne dla: – poznania aktualnych potrzeb rozwojowych w momencie rozpoczćia terapii,

a wić postawienia najbardziej prawdopodobnej diagnozy zaburzeƒ emocjo-nalnych dziecka;

– uÊwiadomienia dziecku jego prze˝ycia; – wykonywania okreÊlonych dzia∏aƒ w kierunku zmiany nieuÊwiadomionych

zachowaƒ;– okreÊlenia êróde∏ istniejàcych zaburzeƒ;– odblokowania sfery emocjonalnej i wyznaczenia drogi ku swobodnemu do-

skonaleniu osobowoÊci.(Inspiracjà do korzystania z tej metody by∏ dla mnie kurs art-terapii w ujćiu

kinezjologicznym autorstwa Swiet∏any Masgutowej prowadzony przez instrukto-ra kinezjologii Wand´ Miler).

DramaPodstawà tej metody sà emocje i kontakt z drugim cz∏owiekiem. Dziecko roz-

wiàzuje problem dzi´ki uczestnictwu w fikcji dramatycznej. Grajàc rol´, pod-Êwiadomie znajduje rozwik∏anie danego problemu, ukazujàc swoje wn´trze.Dzieci, czyli uczestnicy dramy, sà jednoczeÊnie aktorami (wchodzà w role, anga-˝ujà si´ emocjonalnie w fikcj´ dramatycznà) i widzami (wychodzà z ról, ocenia-jà zdarzenia fikcyjne, dyskutujà na temat postawionych problemów). To Êwietnysposób na kszta∏towanie rozwoju emocjonalnego. Joanna Kobosko, autorka ar-tyku∏u Drama jako poczàtek zmiany, wyrazi∏a si´ o tej metodzie nast´pujàco: Byzmieniç w zachowaniu nawyki utrudniajàce ˝ycie, spojrzenie na siebie, uwra˝li-wiç na problemy otaczajàcego Êwiata, zwi´kszyç zdolnoÊci empatyczne czy na-uczyç dziecko na przyk∏ad z trudnoÊciami w nauce, trzeba stworzyç warunki pe∏-nego, globalnego doÊwiadczenia. Drama staje si´ takim doÊwiadczeniem. Cz´stodoÊwiadczeniem, o które trudno by∏o w jakichkolwiek innych warunkach, sytu-acjach ˝yciowych czy nauczaniu innymi metodami14.

14 J. Kobosko, Drama jako poczàtek zmiany, „Drama” 1994, nr 9.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 67


68

W efekcie stosowania dramy dziecko powinno:– rozwinàç ÊwiadomoÊç samego siebie;– rozwinàç umiej´tnoÊç wspó∏pracy w grupie, integracji z grupà;– rozwinàç poczucie odpowiedzialnoÊci;– pog∏´biç doznania estetyczne;– uzewn´trzniaç w∏asne uczucia;– dà˝yç do zmiany w zachowaniu.

Opowiadania relaksacyjneOpowiadania relaksacyjne sà skutecznà metodà wspierania rozwoju emocjo-

nalnego, poniewa˝ trafiajà w sam Êrodek dzieci´cych uczuç. Czytanie uczniomopowiadaƒ ma na celu:– zainteresowanie Êwiatem ksià˝ek;– uwra˝liwienie na kontakt emocjonalny z drugim cz∏owiekiem;– rozbudzanie uczucia empatii;– roz∏adowanie nagromadzonej energii i skierowanie jej na konstruktywne

tory.Opowiadania relaksacyjne terapeuta wybiera sam spoÊród utworów przezna-

czonych dla dzieci w danej grupie wiekowej. Utwory te powinny byç doÊç krót-kie (ok. 1 strona tekstu lub mniej), o interesujàcej i przyjaznej treÊci.

XRP-03 8/4/09 12:16 PM Page 68

3. Terapia pedagogiczna w praktyceszkolnej

3.1. Rozk∏ad zaj´ç terapii pedagogicznej dla uczniówklas I–VI szko∏y podstawowej oraz I–III gimnazjum

Niniejszy rozk∏ad jest pewnym pomys∏em na to, jak mo˝na zrealizowaç usta-lone w programie cele, opracowujàc konkretne tematy zaj´ç terapii. Pozwalana ∏àczenie prezentowanych metod w ciekawà ca∏oÊç.

W za∏o˝eniu roczna tematyka zaj´ç obejmuje stymulacj´ wszystkich funkcjipercepcyjno-motorycznych umo˝liwiajàcych nabywanie umiej´tnoÊci szkolnychw optymalny dla ucznia sposób. W ka˝dym tygodniu dla danej grupy okreÊlonyjest g∏ówny temat wspierajàcy konkretnà funkcj´ percepcyjno-motorycznà bàdêrozwijajàcy ˝àdanà sfer´ rozwoju. Sà to ró˝nego typu çwiczenia korekcyjno--kompensacyjne, u∏o˝one zgodnie z metodykà nauczania terapeutycznego, orazzintegrowane z nimi inne formy çwiczeƒ prezentowane w programie (np. Gim-nastyki Mózgu® czy przyspieszonego uczenia si´). Temat g∏ówny dla ró˝nychgrup terapii jest tego samego rodzaju (stymuluje, usprawnia, wspiera podobnefunkcje), wzrasta tylko trudnoÊç opracowywanych treÊci zgodnie z zasadà stop-niowania trudnoÊci.

G∏ówne za∏o˝enia sà nast´pujàce:v Zaj´cia przeznaczone sà dla uczniów klas I–VI szko∏y podstawowej (SP) oraz

uczniów klas I–III gimnazjum (G), tworzàcych 5-osobowe zespo∏y terapii pe-dagogicznej.

v Ka˝dy temat przewidziany jest na jednà jednostk´ terapeutycznà, która trwadla uczniów klas I–III szko∏y podstawowej 45 minut, a dla uczniówklas IV–VI i klas I–III gimnazjum – 90 minut (z przerwà okreÊlonà przez tera-peut´ i grup´ uczniów).

v Dla klas I–IV ka˝dy temat zawiera: g∏ówny problem do opracowania na jedno-stce terapeutycznej oraz dostosowane do treÊci çwiczenia Gimnastyki Mó-zgu®.

v Dla klas V i VI tematy zawierajà: g∏ówny problem do opracowania, dostoso-wane do treÊci çwiczenia Gimnastyki Mózgu® oraz dodatkowo çwiczeniaumiej´tnoÊci interpersonalnych: porozumiewania si´, radzenia sobie ze stre-sem, rozwiàzywania problemów, zachowaƒ asertywnych.

69

XRP-04 8/4/09 12:18 PM Page 69

v Tematyka poszczególnych zaj´ç mo˝e ulegaç (i cz´sto ulega) modyfikacjom zewzgl´du na: – mo˝liwoÊci uczniów: percepcyjne, motywacyjne, emocjonalne, spo∏eczne

i inne;– niskà frekwencj´ uczniów na zajćiach; – tempo realizowanych treÊci; – jakoÊç wspó∏pracy z rodzicami oraz nauczycielami dziecka; – ró˝ne nieprzewidziane okolicznoÊci majàce bezpoÊredni lub poÊredni

wp∏yw na realizacj´ procesu terapeutycznego.

Kryteria doboru uczniów na zajćia terapii pedagogicznej1. Na zajćia kwalifikuje si´ uczniów zgodnie z opinià poradni psychologiczno-

-pedagogicznej.2. Wst´pnej weryfikacji uczniów w klasie pierwszej (niediagnozowanych wcze-

Êniej w poradni) dokonuje wychowawca w pierwszym miesiàcu nauki. Odby-wa si´ to na podstawie obserwacji dziecka: jego zachowania, sposobu wypo-wiedzi, umiej´tnoÊci analizy i syntezy s∏uchowej, wzrokowej, poziomukoordynacji wzrokowo-ruchowej, poziomu grafomotoryki.

3. We wst´pnej diagnozie pomaga nauczycielowi terapeuta szkolny, który w kla-sach pierwszych przez 1 godzin´ w tygodniu prowadzi çwiczenia GimnastykiMózgu®. Ma wtedy mo˝liwoÊç dok∏adnej obserwacji dziecka. Sprzymierzeƒ-cem w tym dzia∏aniu jest kinezjologia edukacyjna i inne techniki pozwalajà-ce na dokonanie pierwszej oceny dojrza∏oÊci szkolnej dziecka.

4. Po skonsultowaniu zaobserwowanych faktów zaprasza si´ dziecko do udzia-∏u we wst´pnych zajćiach terapii, gdzie terapeuta ma mo˝liwoÊç lepszegopoznania dziecka.

5. Je˝eli przypuszczenia o trudnoÊciach dziecka potwierdzà si´, organizuje si´spotkanie z rodzicem danego ucznia, dyskutuje si´ o mo˝liwoÊci przebadaniadziecka w poradni i kwalifikuje si´ je na grupowe zajćia terapii pedagogicz-nej na terenie szko∏y.

3 . T E R A P I A P E D A G O G I C Z N A W P R A K T Y C E S Z KO L N E J

70

XRP-04 8/4/09 12:18 PM Page 70

3 . 1 . R O Z K ¸ A D Z A J ¢ å T E R A P I I P E D A G O G I C Z N E J D L A U C Z N I Ó W. . .

71

Klas

aM

iesi

àc

Wrz

esie

ƒ

ISP

1. å

wic

zeni

a iz

abaw

y in

tegr

ujàc

e gr

up´.

Ana

liza

isyn

teza

s∏u

chow

o-w

zrok

owa

w∏a

snyc

h im

ion.

Zab

awy

g∏os

kam

i ilit

eram

i.å

wic

zeni

a na

pozn

anie

zm

ys∏ó

w s

∏uch

u iw

zrok

u.

2. Z

abaw

y g∏

oska

mi i

liter

ami.

Anal

iza

isyn

teza

s∏u

chow

o-w

zrok

owa

imio

n w

∏asn

ych

oraz

kol

egów

zgr

upy.

åw

icze

nia

napo

-zn

anie

zm

ys∏ó

w:

s∏uc

hu, w

zrok

u, d

otyk

u, w

´chu

, sm

aku.

3. Z

abaw

y çw

iczà

ce o

rient

acj´

wsc

hem

acie

w∏a

sneg

o ci

a∏a.

Okr

eÊla

nie

kier

unkó

w. R

uchy

nap

rzem

ienn

e na

stoj

àco.

4. å

wic

zeni

e or

ient

acji

wsc

hem

acie

w∏a

sneg

o ci

a∏a.

Okr

eÊla

nie

kier

unkó

w. R

uchy

nap

rzem

ienn

e na

le˝à

co. U

stal

enie

naj

wa˝

-ni

ejsz

ych

norm

dot

yczà

cych

gru

py.

5. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

. Zab

awy

zle

niw

à ós

emkà

. Kre

Êlen

ie li

nii c

a∏ym

cia

∏em

. Ust

alen

ie p

ozos

ta∏y

ch n

orm

zac

how

ania

wgr

upie

.

6. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

. Kre

Êlen

ie le

niw

ych

ósem

ek n

adu

˝ej p

owie

rzch

ni. K

szta

∏tow

anie

nap

i´ci

a du

˝ych

gru

p m

i´Ên

io-

wyc

h.

7. Z

abaw

y uw

ra˝l

iwia

jàce

s∏u

ch. K

aptu

rek

myÊ

licie

la. W

ys∏u

chiw

anie

dêw

i´kó

w d

ocho

dzàc

ych

zró

˝nyc

h ki

erun

ków

, zró

˝nyc

hêr

óde∏

. Wyo

dr´b

nian

ie s

amog

∏ose

k.

8. O

dtw

arza

nie

stru

ktur

dêw

i´ko

wyc

h. K

aptu

rek

myÊ

licie

la. R

ó˝ni

cow

anie

dêw

i´kó

w d

ocho

dzàc

ych

zró

˝nyc

h êr

óde∏

. S∏u

cha-

nie

opow

iada

nia

kine

zjol

ogic

zneg

o –

wiz

ualiz

acja

treÊ

ci w

pozy

cji D

enni

sona

.

IISP

1. Z

abaw

y iç

wic

zeni

a in

tegr

ujàc

e gr

up´.

Ana

liza

isyn

teza

s∏u

chow

a w

yodr

´bni

onyc

h w

yraz

ów o

treÊ

ci s

po∏e

czno

-em

ocjo

nal-

nej,

napr

zyk∏

ad:

kole

ga, g

rupa

, pom

oc. R

uchy

nap

rzem

ienn

e na

stoj

àco.

2. å

wic

zeni

a in

tegr

ujàc

e. A

naliz

a is

ynte

za s

∏uch

owa

krót

kich

zda

ƒ o

treÊ

ci s

po∏e

czno

-em

ocjo

naln

ej. R

uchy

nap

rzem

ienn

e ró

˝-ne

go ty

pu:

nast

ojàc

o, le

˝àco

, sie

dzàc

o –

prop

onow

ane

prze

z w

ybra

nego

cz∏

onka

gru

py.

3. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej w

zaba

wac

h dr

amow

ych.

Ust

alan

ie n

ajw

a˝ni

ejsz

ych

zasa

d ob

owià

zujà

cych

wgr

upie

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne

wyk

onyw

ane

ener

gicz

nie.

4. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j i

kier

unko

wej

. U

stal

anie

kol

ejny

ch z

asad

obo

wià

zujà

cych

wgr

upie

. Za

pisa

nie

zasa

dna

osob

nych

kar

tkac

h ir

ozm

iesz

czan

ie ic

h na

ró˝n

ych

p∏as

zczy

znac

h w

ed∏u

g po

lece

ƒ na

uczy

ciel

a. O

kreÊ

lani

e ty

ch p

∏asz

-cz

yzn.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne

wyk

onyw

ane

wpo

wol

nym

tem

pie.

XRP-05-tabele 8/4/09 12:19 PM Page 71


72

Klas

aM

iesi

àc

Wrz

esie

ƒ

5. å

wic

zeni

a ks

zta∏

tujà

ce m

otor

yk´

du˝à

. Len

iwe

ósem

ki, r

ysow

anie

obu

ràcz

, akt

ywna

r´k

a. T

wor

zeni

e z

wyo

braê

ni p

rac

pla-

styc

znyc

h in

spiro

wan

ych

leni

wà

ósem

kà i

rysu

nkie

m o

burà

cz n

adu

˝ych

p∏a

szcz

yzna

ch. O

stat

eczn

e us

tale

nie

norm

obo

wià

-zu

jàcy

ch w

grup

ie.

6. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

. Len

iwe

ósem

ki, r

ysow

anie

obu

ràcz

, akt

ywna

r´k

a. R

ysow

anie

leni

wyc

h ós

emek

na

du˝e

j p∏a

sz-

czyê

nie

zre

gula

cjà

napi

ćia

mi´

Êni r

´ki (

naci

sk b

ardz

o le

kki,

moc

ny i

Êred

ni).

7. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci s

∏uch

owej

–tw

orze

nie

ró˝n

ych

stru

ktur

dêw

i´ko

wyc

h. S

∏uch

owe

wyo

dr´b

nian

ie s

amog

∏ose

k is

pó∏-

g∏os

ek w

wyb

rany

ch s

∏ow

ach.

Kap

ture

k m

yÊlic

iela

.

8. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci i

pam

ići

s∏u

chow

ej –

odtw

arza

nie

prez

ento

wan

ych

prze

z na

uczy

ciel

a st

rukt

ur d

êwi´

kow

ych.

S∏u

-ch

owe

grup

owan

ie s

amog

∏ose

k is

pó∏g

∏ose

k w

wyb

rany

ch s

∏ow

ach.

Kap

ture

k m

yÊlic

iela

. W

izua

lizow

anie

prz

ym

uzyc

e re

-la

ksac

yjne

j czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opo

wia

dani

a ki

nezj

olog

iczn

ego

(wpo

zycj

i Den

niso

na).

III

SP

1. å

wic

zeni

a in

tegr

ujàc

e gr

up´

rów

ieÊn

iczà

. Tw

orze

nie

mod

elu

wyr

azu

–ok

reÊl

anie

sam

og∏o

sek,

spó

∏g∏o

sek,

syl

aby.

åw

icze

-ni

a ry

tmiz

acji

(PAC

E), c

zyli

pici

e w

ody

min

eral

nej,

ruch

y na

prze

mie

nne,

çw

icze

nia

nam

yÊle

nie,

poz

ycja

Den

niso

na.

2. å

wic

zeni

a in

tegr

ujàc

e, k

szta

∏tujà

ce w

ra˝l

iwoÊ

ç sp

o∏ec

znà,

czy

li um

iej´

tnoÊ

ç do

strz

egan

ia p

otrz

eb in

nych

. Ana

liza

isyn

teza

s∏u

-ch

owo-

wzr

okow

a w

yraz

ów z

wià

zany

ch z

czek

ajàc

ymi o

bow

iàzk

ami s

zkol

nym

i: ja

jako

ucz

eƒ, k

oleg

a; ç

wic

zeni

a ry

tmiz

acji.

3. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej. P

lano

wan

ie r

ozm

iesz

czen

ia p

rzed

mio

tów

na

ró˝n

ych

p∏as

zczy

znac

h ip

o-st

´pow

anie

wed

∏ug

plan

u. å

wic

zeni

a na

prze

mie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

. Ust

anow

ieni

e za

sad

panu

jàcy

ch w

grup

ie.

4. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej. P

lano

wan

ie ro

zmie

szcz

enia

figu

r, lit

er, c

yfr n

aró

˝nyc

h p∏

aszc

zyzn

ach

ipo-

st´p

owan

ie w

ed∏u

g pl

anu.

åw

icze

nia

napr

zem

ienn

e, r

ysun

ek o

burà

cz, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

Ust

anow

ieni

e za

sad

pa-

nujà

cych

wgr

upie

.

5. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

po∏

àczo

ne z

kszt

a∏to

wan

iem

pam

ići

obr

azow

ej. L

eniw

e ós

emki

–us

tale

nie

w∏a

sneg

o, n

ajba

rdzi

ejef

ekty

wne

go k

ana∏

u do

ucze

nia

si´.

Zap

ami´

tyw

anie

obr

azów

wró

˝nyc

h ek

spoz

ycja

ch c

zaso

wyc

h.

6. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

po∏

àczo

ne z

kszt

a∏to

wan

iem

pam

ići

ruc

how

ej. R

ysun

ek o

burà

cz w

çwic

zeni

ach

graf

omot

oryk

i–

wyk

onan

y na

du˝e

j pow

ierz

chni

kar

tki.

Ust

alen

ie z

asad

dob

rej o

rgan

izac

ji pr

acy

wdo

mu

iwsz

kole

.

7. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci s

∏uch

owej

. Wyo

dr´b

nian

ie n

iesk

ompl

ikow

anyc

h dê

wi´

ków

doc

hodz

àcyc

h z

ró˝n

ych

êród

e∏. K

aptu

-re

k m

yÊlic

iela

. Wyr

ó˝ni

anie

: lic

zby

s∏ów

wzd

aniu

, syl

ab w

s∏ow

ie, g

∏ose

k w

nag∏

osie

iw

yg∏o

sie

oraz

kol

ejny

ch n

ast´

pujà

-cy

ch p

oso

bie

g∏os

ek.



73

8. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

. W

yodr

´bni

anie

ina

zyw

anie

dêw

i´kó

w o

dtw

arza

nych

zka

sety

mag

neto

fono

wej

. Ka

ptur

ekm

yÊlic

iela

. Wiz

ualiz

owan

ie c

zyta

nego

prz

ez n

aucz

ycie

la o

pow

iada

nia

kine

zjol

ogic

zneg

o (w

pozy

cji D

enni

sona

).

IVSP

1. In

tegr

acja

zes

po∏u

ter

apeu

tycz

nego

. An

aliz

a i

synt

eza

s∏uc

how

o-w

zrok

owa

zdaƒ

tem

atyc

znie

zw

iàza

nych

zob

owià

zkam

isz

koln

ymi.

Twor

zeni

e no

rm fu

nkcj

onow

ania

wze

spol

e. å

wic

zeni

a ry

tmiz

acji

–PA

CE.

„Ja

kim

i zm

ys∏a

mi s

i´ u

czym

y?”.

2. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej.

Plan

owan

ie i

rozm

iesz

czan

ie f

igur

izn

aków

gra

ficzn

ych

ró˝n

iàcy

ch s

i´fa

ktur

à, w

ielk

oÊci

à, k

olor

em, k

szta

∏tem

. åw

icze

nia

napr

zem

ienn

e ró

˝neg

o ty

pu. O

dkry

wan

ie w

∏asn

ych

pref

eren

cji w

ucze

-ni

u si

´.

3. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

po∏

àczo

ne z

kszt

a∏to

wan

iem

pam

i´ci

dot

ykow

ej, w

zrok

owo-

ruch

owej

. Pom

pow

anie

pi´

tà. U

sta-

leni

e w

∏asn

ego

spos

obu

efek

tyw

nego

ucz

enia

si´

–di

agno

styc

zne

leni

we

ósem

ki. Z

apoz

nani

e si

´ ze

wsk

azów

kam

i dob

rej

orga

niza

cji p

racy

ucz

nia

wdo

mu

iwsz

kole

.

4. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci i

perc

epcj

i s∏u

chow

ej. K

aptu

rek

myÊ

licie

la. K

lasy

fikow

anie

us∏

ysza

nych

dêw

i´kó

w p

ocho

dzàc

ych

zró

˝-ny

ch ê

róde

∏ –

dêw

i´kó

w n

atur

alny

ch d

ocho

dzàc

ych

zot

ocze

nia,

dêw

i´kó

w w

ytw

orzo

nych

szt

uczn

ie,

dêw

i´kó

w m

owy

ludz

kiej

–fo

nem

ów. W

izua

lizow

anie

opo

wia

dani

a ki

nezj

olog

iczn

ego

(wpo

zycj

i Den

niso

na).

Anal

iza

isyn

teza

zgr

omad

zo-

nych

wyr

a˝eƒ

.

VSP

1. In

tegr

acja

zes

po∏u

ter

apeu

tycz

nego

–çw

icze

nia

naza

pozn

anie

si´

zze

staw

u çw

icze

ƒ in

terp

erso

naln

ych,

mi´

dzy

inny

mi

„Kar

ta d

anyc

h os

obow

ych”

. Ust

anow

ieni

e re

gu∏ g

rupy

jako

Êro

dka

dysc

yplin

ujàc

ego,

zap

ewni

ajàc

ego

pocz

ucie

bez

piec

zeƒ-

stw

a uc

zest

nikó

w. R

ozm

owa

nate

mat

rea

lizac

ji pr

ogra

mu

prof

ilakt

yczn

ego:

Jak

˝yç

zlu

dêm

i. An

aliz

a is

ynte

za s

∏uch

owo-

-wzr

okow

o-ru

chow

a zw

rotó

w g

rzec

znoÊ

ciow

ych.

åw

icze

nia

rytm

izac

ji –

PAC

E.

2. O

rient

acja

kie

runk

owa

iprz

estr

zenn

a w

çwic

zeni

ach

naza

gosp

odar

owyw

anie

ró˝

noro

dnyc

h p∏

aszc

zyzn

. Tw

orze

nie

orig

a-m

i. Ak

tyw

na r

´ka,

rys

owan

ie o

burà

cz, r

uchy

nap

rzem

ienn

e. W

pisy

wan

ie p

oddy

ktan

do li

ter

iwyr

azów

wok

reÊl

one

mie

jsca

kart

ki. D

ykta

ndo

graf

iczn

e. L

abiry

nt. P

rzyp

omni

enie

w∏a

snyc

h pr

efer

encj

i wuc

zeni

u si

´. å

wic

zeni

a in

tegr

acji

–„N

iedo

koƒ-

czon

e zd

ania

”.

3. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

im

a∏ej

po∏

àczo

ne z

kszt

a∏to

wan

iem

pam

i´ci

s∏u

chow

o-w

zrok

owo-

ruch

owej

. Akt

ywna

r´k

a, p

om-

pow

anie

pi´

tà,

sow

a, s

∏oƒ.

Prz

ypom

nien

ie z

asad

dob

rej

orga

niza

cji

prac

y w

dom

u i

wsz

kole

. Po

czuc

ie w

∏asn

ej w

arto

Êci

–„M

oje

zale

ty i

wad

y”.

4. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci i

perc

epcj

i s∏

ucho

wej

. Ro

zpoz

naw

anie

ora

z po

wta

rzan

ie w

okre

Êlon

ych

sekw

encj

ach

zas∏

ysza

nych

dêw

i´kó

w w

ydaw

anyc

h pr

zez

ró˝n

e pr

zedm

ioty

, fo

nem

ów.

Kapt

urek

myÊ

licie

la,

sow

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

Dyk

tand

oz

pods

taw

owym

i wyr

azam

i zó,

u. W

izua

lizow

anie

s∏u

chan

ego

wpo

zycj

i Den

niso

na o

pow

iada

nia

kine

zjol

ogic

zneg

o. U

k∏a-

dani

e py

taƒ

iodp

owie

dzi d

oop

owia

dani

a.



74

Klas

aM

iesi

àc

Wrz

esie

ƒ

VISP

1. In

tegr

acja

wgr

upie

–çw

icze

nia

naza

pozn

anie

si´

zze

staw

u çw

icze

ƒ in

terp

erso

naln

ych

–„M

ój s

tyl ˝

ycia

”. U

stal

enie

re-

gu∏

panu

jàcy

ch w

grup

ie.

UÊw

iado

mie

nie

s∏us

znoÊ

ci r

ealiz

owan

ia (

kont

ynuo

wan

ia)

prog

ram

u pr

ofila

ktyc

zneg

o Ja

k ˝y

çz

ludê

mi.

Anal

iza

psyc

holo

gicz

na w

yra˝

eƒ z

wià

zany

ch z

real

izac

jà p

rogr

amu

inab

ywan

iem

pos

zcze

góln

ych

umie

j´tn

oÊci

:po

rozu

mie

wan

ia s

i´ z

rów

ieÊn

ikam

i, po

dejm

owan

ia d

ecyz

ji, r

adze

nia

sobi

e ze

str

esem

, byc

ia a

sert

ywny

m. å

wic

zeni

a ry

t-m

izac

ji –

PAC

E.

2. å

wic

zeni

e or

ient

acji

kier

unko

wej

ipr

zest

rzen

nej w

zada

niac

h ró

˝neg

o ty

pu, o

dpr

osty

ch d

osk

ompl

ikow

anyc

h. R

uchy

na-

prze

mie

nne,

s∏o

ƒ, lu

êne

sk∏o

ny. D

ykta

ndo

graf

iczn

e (k

onkr

etne

çw

icze

nie

zks

ià˝k

i Zof

ii H

ande

l oty

m s

amym

tytu

le, w

yko-

nane

wok

reÊl

onym

cza

sie.

Zap

lano

wan

ie i

nani

esie

nie

naok

reÊl

onà

pow

ierz

chni

´ ka

rtki

pom

ys∏ó

w g

rafic

znyc

h do

tycz

àcyc

hor

gani

zacj

i nau

ki w

dom

u iw

szko

le. W

∏asn

e pr

efer

encj

e w

ucze

niu

si´

–ba

dani

e za

pom

ocà

leni

wej

óse

mki

. Wza

le˝n

oÊci

odks

zta∏

tu n

arys

owan

ej ó

sem

ki m

o˝na

dow

iedz

ieç

si´,

czy

ucz

eƒ p

refe

ruje

typ

ucze

nia

si´

wzr

okow

y, s

∏uch

owy

czy

ruch

o-w

y. In

tegr

acja

gru

py –

„Nie

doko

ƒczo

ne z

dani

a”.

3. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

im

a∏ej

po∏

àczo

ne z

kszt

a∏to

wan

iem

odp

owie

dnie

go n

api´

cia

mi´

Êni r

´ki,

d∏on

i. Ak

tyw

na r´

ka, r

y-su

nek

obur

àcz,

rys

owan

ie a

lfabe

tu b

ez o

dryw

ania

r´k

i. Sa

mod

ziel

ne z

apis

anie

zas

ad d

obre

j or

gani

zacj

i pr

acy

wdo

mu

iwsz

kole

. Poc

zuci

e w

∏asn

ej w

arto

Êci –

„Oce

ƒ sa

meg

o si

ebie

”.

4. K

szta

∏tow

anie

wra

˝liw

oÊci

, pam

i´ci

, per

cepc

ji s∏

ucho

wej

. Kap

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, z

gina

nie

stop

y. D

ykta

ndo

orto

graf

icz-

ne (ó

, u) z

sam

okon

trol

à. W

izua

lizow

anie

s∏u

chan

ego

wpo

zycj

i Den

niso

na o

pow

iada

nia

kine

zjol

ogic

zneg

o. W

yodr

´bni

anie

zapa

mi´

tany

ch z

wro

tów

dêw

i´ko

naÊl

adow

czyc

h.

IG

1. å

wic

zeni

a in

tegr

ujàc

e gr

up´.

UÊw

iado

mie

nie

uczn

iom

pod

staw

owyc

h ce

lów

wsp

ó∏dz

ia∏a

nia

wze

spol

e ró

wie

Ênik

ów. T

wo-

rzen

ie z

asad

pra

cy w

grup

ie n

apo

dsta

wie

tes

tu n

iedo

koƒc

zony

ch z

daƒ

(np.

: C

hcia

∏bym

, aby

wm

ojej

gru

pie.

..; D

obra

pra

-ca

wgr

upie

ozn

acza

...).

åw

icze

nia

rytm

izac

ji –

PAC

E.

2. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej w

zada

niac

h pr

zypo

min

ajàc

ych

zasa

dy p

isow

ni r

z. O

prac

owan

ie z

asad

y:„R

zw

ymie

nia

si´

narw

inny

ch fo

rmac

h te

go s

ameg

o w

yraz

u or

az w

wyr

azac

h po

krew

nych

”. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, a

ktyw

-na

r´k

a, p

unkt

y pr

zest

rzen

i, zi

emi,

pozy

tyw

ne. U

stal

enie

iza

pisa

nie

regu

lam

inu

grup

y, c

zyli

swoi

stej

um

owy,

za

któr

ej r

e-al

izac

j´ o

dpow

iada

ucz

eƒ, s

k∏ad

ajàc

sw

ój p

odpi

s. Z

asad

y do

brej

org

aniz

acji

prac

y w

szko

le r

ozpl

anow

ane

nap∏

aszc

zyên

iepi

onow

ej.

3. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

im

a∏ej

wce

lu k

szta

∏tow

ania

pra

wid

∏ow

ego

napi

´cia

mi´

Ênio

weg

o. P

isow

nia

wyr

azów

zaw

iera

jà-

cych

rz

posp

ó∏g∏

oska

ch. A

ktyw

na r

´ka,

leni

we

ósem

ki r

ysow

ane

nadu

˝ej,

pote

m m

a∏ej

pow

ierz

chni

kar

tki z

odpo

wie

dnio



75

ró˝n

icow

anym

nac

iski

em o

∏ów

ka,

pisa

nie

alfa

betu

bez

odr

ywan

ia r

´ki.

Anal

iza

leni

wej

óse

mki

zm

ierz

ajàc

a w

kier

unku

pier

wsz

ej d

iagn

ozy

spra

wdz

ajàc

ej p

refe

renc

je w

ucze

niu

si´.

Zas

ady

dobr

ej o

rgan

izac

ji pr

acy

wdo

mu

rozp

lano

wan

e iz

api-

sane

na

p∏as

zczy

ênie

poz

iom

ej.

4. å

wic

zeni

e sp

ostr

zega

wcz

oÊci

ipa

mi´

ci s

∏uch

owej

. Wiz

ualiz

owan

ie w

pozy

cji D

enni

sona

s∏u

chan

ego

opow

iada

nia.

Wyo

d-r´

bnia

nie

wyr

azów

zrz

. Pis

owni

a rz

eczo

wni

ków

rod

zaju

m´s

kieg

o, z

akoƒ

czon

ych

na-a

rz, -

erz,

-m

istr

z, -

mie

rz. R

uchy

na-

prze

mie

nne,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, s∏o

ƒ, z

gina

nie

stop

y. N

iew

erba

lny

spos

ób p

oroz

umie

wan

ia s

i´.

IIG

1. å

wic

zeni

a in

tegr

ujàc

e gr

up´.

Uzu

pe∏n

iani

e te

stu

nied

okoƒ

czon

ych

zdaƒ

jako

spo

sób

naw

ypow

iedz

enie

w∏a

snej

opi

nii n

ate

-m

at m

o˝liw

oÊci

dzi

a∏an

ia w

sprz

yjaj

àcyc

h w

arun

kach

. Zas

ady

obow

iàzu

jàce

wgr

upie

spi

sane

jako

reg

ulam

in w

form

ie m

a-py

myÊ

li. å

wic

zeni

a ry

tmiz

acji

–PA

CE.

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej i

kier

unko

wej

. Zap

roje

ktow

anie

iw

ykon

anie

zpa

pier

owyc

h el

emen

tów

w∏a

sneg

o m

iejs

cado

prac

y. O

kreÊ

lani

e po

szcz

egól

nych

mie

jsc

pod

wzg

l´de

m k

ieru

nku

iprz

estr

zeni

. Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci o

rtog

rafic

znyc

hzw

iàza

nych

zza

sadà

: „Rz

wym

ieni

a si

´ na

rwin

nych

form

ach

tego

sam

ego

wyr

azu

oraz

ww

yraz

ach

pokr

ewny

ch”.

Ruc

hy n

a-pr

zem

ienn

e, p

unkt

y zi

emi,

prze

strz

eni,

rów

now

agi.

Przy

pom

nien

ie z

asad

dob

rej o

rgan

izac

ji pr

acy

wdo

mu

iwsz

kole

.

3. D

osko

nale

nie

mot

oryk

i du˝

ej i

ma∏

ej p

o∏àc

zone

zks

zta∏

tow

anie

m o

dpow

iedn

iego

nap

ići

a m

i´Ên

i r´k

i, d∏

oni.

Obr

ysow

anie

kont

urów

pira

mid

zre

gula

cjà

napi

ćia

mi´

Êni.

åw

icze

nia

dosk

onal

àce

znaj

omoÊ

ç pi

sow

ni r

zpo

spó∏

g∏os

kach

. Akt

ywna

r´-

ka, l

eniw

e ós

emki

rys

owan

e na

du˝e

j, po

tem

ma∏

ej p

owie

rzch

ni k

artk

i zod

pow

iedn

io r

ó˝ni

cow

anym

nac

iski

em o

∏ów

ka, p

i-sa

nie

alfa

betu

bez

odr

ywan

ia r

´ki.

4. å

wic

zeni

a do

skon

alàc

e pa

mi´

ç s∏

ucho

wo-

ruch

owà.

Wiz

ualiz

owan

ie p

rzy

muz

yce

klas

yczn

ej (n

p. M

ozar

ta) i

wpo

zycj

i Den

-ni

sona

s∏u

chan

ego

opow

iada

nia.

Nan

iesi

enie

info

rmac

ji ze

s∏uc

hane

go te

kstu

na

przy

goto

wan

à m

ap´

myÊ

li. W

yodr

´bni

enie

zop

owia

dani

a w

yraz

ów z

rz. å

wic

zeni

a do

skon

alàc

e zn

ajom

oÊç

piso

wni

rz

wrz

eczo

wni

kach

rod

zaju

m´s

kieg

o za

koƒc

zo-

nych

na

-arz

, -er

z, -

mis

trz,

-m

ierz

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i, s∏

oƒ.

III

G

1. In

tegr

acja

zes

po∏u

rów

ieÊn

ików

. „J

aki

jest

em,

moj

e po

trze

by w

kont

akci

e z

drug

im c

z∏ow

ieki

em”

–w

ypis

anie

inf

orm

acji

naw

∏asn

ym z

djć

iu. R

ozm

owa

psyc

holo

gicz

na p

row

adzà

ca d

ost

wie

rdze

nia,

˝e

isto

tà d

obre

j int

egra

cji g

rupy

jest

w∏a

Êciw

ysp

osób

por

ozum

iew

ania

si´

. Nap

isan

ie r

egul

amin

u fu

nkcj

onow

ania

gru

py. å

wic

zeni

a ry

tmiz

acji

–PA

CE.

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej i

kier

unko

wej

. U

mie

szcz

enie

na

siat

ce f

igur

ibr

y∏ –

dykt

ando

gra

ficzn

e. U

trw

alen

iew

iado

moÊ

ci i

umie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ych

doty

czàc

ych

zasa

dy:

„Rz

wym

ieni

a si

´ na

rw

inny

ch fo

rmac

h te

go s

ameg

o w

y-ra

zu o

raz

ww

yraz

ach

pokr

ewny

ch”.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, ka

ptur

ek m

yÊlic

iela

. Utr

wal

enie

zas

addo

brej

org

aniz

acji

prac

y w

dom

u iw

szko

le.

3. D

osko

nale

nie

mot

oryk

i ora

z sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej. O

brys

owyw

anie

kon

turó

w k

rajó

w U

nii E

urop

ejsk

iej.

Pisa

nie

nazw

sto

-lic

ruc

hem

cià

g∏ym

r´k

i, ze

szc

zegó

lnym

nas

taw

ieni

em n

ap∏

ynno

Êç r

uchó

w n

adga

rstk

a ip

raw

id∏o

wy

naci

sk p

alcó

w n

ao∏

ó-



76

Klas

aM

iesi

àc

Wrz

esie

ƒ

wek

. U

trw

alen

ie p

isow

ni r

zpo

spó∏

g∏os

kach

. Ak

tyw

na r

´ka,

leni

we

ósem

ki r

ysow

ane

nadu

˝ej,

pote

m m

a∏ej

pow

ierz

chni

kart

ki z

odpo

wie

dnio

ró˝

nico

wan

ym n

acis

kiem

o∏ó

wka

, pis

anie

alfa

betu

bez

odr

ywan

ia r

´ki.

„Jak

por

ozum

ieç

si´

zlu

dêm

iin

nych

kra

jów

, nie

zna

jàc

ich

j´zy

ka?”

(ge

styk

ulac

ja, m

imik

a, p

osta

wa

cia∏

a, s

pojrz

enie

–m

owa

cia∏

a).

4. D

osko

nale

nie

pam

ići

s∏u

chow

o-w

zrok

owo-

ruch

owej

. W

yszu

kiw

anie

ró˝

nic

mi´

dzy

obra

zkam

i. W

yodr

´bni

anie

wyr

azów

zrz

. Pis

anie

opo

wia

dani

a z

tym

i wyr

azam

i na

pods

taw

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ

izw

ykor

zyst

anie

m m

uzyk

i kla

sycz

-ne

j. å

wic

zeni

a ut

rwal

ajàc

e zn

ajom

oÊç

piso

wni

rz

wrz

eczo

wni

kach

rod

zaju

m´s

kieg

o za

koƒc

zony

ch n

a-a

rz, -

erz,

-m

istr

z,

-mie

rz. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, l

eniw

e ós

emki

, pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i, zg

inan

ie s

topy

, s∏o

ƒ. P

oroz

u-m

iew

anie

si´

ludz

i ró˝

nych

nar

odow

oÊci

. Szu

kani

e w

spól

nych

war

toÊc

i ∏àc

zàcy

ch lu

dzi n

aÊw

ieci

e (t

oler

ancj

a, p

rzyj

aêƒ,

em

-pa

tia).

Fone

tycz

ny z

apis

poz

drow

ieƒ

wró

˝nyc

h j´

zyka

ch.

Paêd

zier

nik

ISP

1. å

wic

zeni

e sp

ostr

zega

wcz

oÊci

ipa

mi´

ci w

zrok

owej

. Pun

kty

nam

yÊle

nie,

leni

we

ósem

ki. W

yszu

kiw

anie

ró˝

nic

ipod

obie

ƒstw

mi´

dzy

prze

dmio

tam

i, ob

razk

ami.

„Tro

pien

ie”

inaz

ywan

ie s

amog

∏ose

k. U

trw

alan

ie g

∏osk

i ilit

ery

O, o

wza

baw

ach

ruch

owyc

h.

2. å

wic

zeni

e sp

ostr

zega

wcz

oÊci

, pam

ići

wzr

okow

ej i

koor

dyna

cji w

zrok

owo-

ruch

owej

. Pun

kty

nam

yÊle

nie,

leni

we

ósem

ki,

punk

ty z

iem

i ipr

zest

rzen

i. W

yszu

kiw

anie

ró˝

nic

ipod

obie

ƒstw

mi´

dzy

prze

dsta

wio

nym

i obr

azka

mi i

liter

ami.

G∏o

ska

ilite

-ra

O, o

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

–w

ykor

zyst

anie

dra

my.

3. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji. K

aptu

rek

myÊ

licie

la, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji z

trzy

man

iem

punk

tów

poz

ytyw

nych

. Wyk

orzy

stan

ie o

kien

ka d

o„t

ropi

enia

” lit

er. U

trw

alan

ie g

∏osk

i ilit

ery

A, a

wza

baw

ach

ruch

owyc

h.

4. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji i

pam

ići

wzr

okow

ej.

Leni

we

ósem

ki,

pozy

cja

Den

niso

na,

oddy

chan

ie b

rzuc

hem

. W

ykor

zyst

anie

wsk

aêni

ka d

o„t

ropi

enia

” lit

er. G

∏osk

a il

itera

A, a

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

5. å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e na

du˝e

j pow

ierz

chni

. Akt

ywna

r´k

a, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

. Lep

ieni

e ró

˝nyc

h ks

zta∏

-tó

w z

plas

telin

y w

ed∏u

g w

∏asn

ej in

wen

cji i

wed

∏ug

wzo

ru. G

∏osk

a il

itera

E, e

–tw

orze

nie

auto

stra

d z

kszt

a∏tu

lite

ry e

.

6. å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e na

du˝e

j po

wie

rzch

ni.

Akty

wna

r´k

a, l

eniw

e ós

emki

, ry

sune

k ob

uràc

z. G

∏osk

a i

liter

a E,

ew

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m. K

reÊl

enie

du˝

ych

kszt

a∏tó

w li

tery

ew

alfa

bety

czne

j óse

mce

.

7. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

. U

gnia

tani

e w

d∏on

iach

gum

owej

pi-

∏ecz

ki z

wyp

ustk

ami d

la s

tym

ulac

ji na

rzàd

ów a

rtyk

ulac

yjny

ch. U

k∏ad

anie

pro

styc

h zd

aƒ n

apo

dsta

wie

obr

azka

ote

mat

yce

blis

kiej

dzi

ecku

. Utr

wal

anie

g∏o

ski i

liter

y U

, uw

zaba

wac

h ru

chow

ych.



77

8. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

. Wyo

dr´b

nian

ie s

amog

∏ose

k z

rozw

ià-

zyw

anyc

h za

gade

k. G

∏osk

a il

itera

U, u

wop

raco

wan

iu d

ram

owym

.

IISP

1. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci i

pam

ići

wzr

okow

ej. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

. Roz

pozn

awan

ie p

rzed

mio

tów

iw

erba

liza-

cja

spos

trze

˝eƒ.

Zap

ami´

tyw

anie

kol

ejno

Êci p

rzed

staw

iony

ch p

rzed

mio

tów

za

pom

ocà

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ.

2. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci w

zrok

owej

, pam

ići

iko

ordy

nacj

i wzr

okow

o-ru

chow

ej. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obur

àcz,

pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i. W

yszu

kiw

anie

iza

pisy

wan

ie o

kreÊ

lony

ch o

braz

ków

, lite

r or

az w

yraz

ów. Z

apam

i´ty

wa-

nie

kole

jnoÊ

ci p

rzed

staw

iony

ch o

braz

ków

, lite

r iw

yraz

ów z

apo

moc

à ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ.

3. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji ip

ami´

ci s

∏uch

owej

. Kap

ture

k m

yÊlic

iela

, len

iwe

ósem

ki, p

ozyc

ja D

enni

sona

, odd

ycha

nie

brzu

chem

,pu

nkty

zie

mi i

prze

strz

eni.

Znaj

omoÊ

ç lit

er w

alfa

beci

e. Z

apam

i´ty

wan

ie g

rupy

syl

ab n

ast´

pujà

cych

po

sobi

e za

pom

ocà

ryt-

mic

zneg

o w

ystu

kiw

ania

. Wyk

orzy

stan

ie „

s∏uc

haw

ek”

(pla

stik

owyc

h bu

tele

k z

wyc

i´ty

mi o

twor

ami n

aus

ta i

ucho

) do

lep-

szeg

o za

pam

i´ta

nia

wym

awia

nych

lite

r.

4. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji ip

ami´

ci w

zrok

owej

. Len

iwe

ósem

ki, p

ozyc

ja D

enni

sona

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, pun

kty

ziem

i ipr

ze-

strz

eni.

Utr

wal

anie

kol

ejno

Êci l

iter

wal

fabe

cie.

Zap

ami´

tyw

anie

nas

t´pn

ych

liter

alfa

betu

. Czy

tani

e z

zast

osow

anie

m w

skaê

-ni

ka d

ocz

ytan

ia o

raz

wyk

orzy

stan

ie c

zarn

ego

punk

tu (

nam

alow

anej

cza

rnej

kro

pki n

aÊr

odku

bia

∏ej k

artk

i) do

konc

entr

acji.

5. å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e na

du˝e

j iÊr

edni

ej p

owie

rzch

ni. L

eniw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, akt

ywna

r´k

a, k

rà˝e

nie

szy-

jà.

Ryso

wan

ie k

ontu

rów

syl

wet

ki k

oleg

i, od

ryso

wyw

anie

d∏o

ni.

Zape

∏nia

nie

wi´

kszy

ch i

mni

ejsz

ych

pow

ierz

chni

ró˝

nym

isy

mbo

lam

i gra

ficzn

ymi.

6. å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e na

Êred

niej

im

a∏ej

pow

ierz

chni

. Len

iwe

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, a

ktyw

na r

´ka,

krà

˝eni

e sz

y-jà

. Mal

owan

ie o

braz

ów in

spiro

wan

ych

leni

wym

i óse

mka

mi o

raz

muz

ykà

rela

ksac

yjnà

. Kal

kow

anie

iod

wzo

row

ywan

ie o

b-ra

zków

kre

dkam

i Êw

ieco

wym

i.

7. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a ko

nkre

tno-

obra

zow

ego.

Pun

kty

nam

yÊle

nie,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, a

k-ty

wna

r´k

a. P

anto

mim

iczn

e pr

zeds

taw

iani

e tr

eÊci

obr

azkó

w (r

zecz

owni

ków

), od

gady

wan

ie ic

h zn

acze

nia.

Nar

ysow

anie

do-

wol

nej h

isto

ryjk

i obr

azko

wej

, któ

rej b

ohat

erem

jest

wyb

rany

ele

men

t prz

yrod

y, n

apr

zyk∏

ad li

Êç.

8. å

wic

zeni

e m

owy

im

yÊle

nia

konk

retn

o-ob

razo

weg

o. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, o

ddyc

hani

e br

zuch

em,

ener

gety

czne

zie

wan

ie.

Okr

eÊla

nie

treÊ

ci o

braz

ka p

ous

∏ysz

eniu

jego

opi

su. P

raca

wm

a∏yc

h ze

spo∏

ach:

odg

adyw

anie

zag

adek

icz

ytan

ie w

yraz

ówoz

nacz

ajàc

ych

ich

rozw

iàza

nie.

III

SP1.

åw

icze

nie

pam

ići

wzr

okow

ej. L

eniw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i. Za

pam

i´ty

wan

ie s

umy

ocze

kna

kost

kach

. åw

icze

nie

pery

fery

jneg

o w

idze

nia.

Dyk

tand

o gr

afic

zne.



78

Klas

aM

iesi

àc

Paêd

zier

nik

2. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci w

zrok

owej

iin

tegr

acji

wzr

okow

o-ru

chow

ej.

Luên

e sk

∏ony

, le

niw

e ós

emki

, pu

nkty

na

myÊ

leni

e, s

∏oƒ,

punk

ty z

iem

i ipr

zest

rzen

i. C

zyta

nie

zza

stos

owan

iem

wsk

aêni

ka w

ybra

nych

zte

kstu

wyr

azów

. Pr

zepi

syw

anie

tyc

h w

yra-

zów

do

zesz

ytu.

3. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji i

pam

i´ci

wzr

okow

ej.

Pozy

cja

Den

niso

na,

patr

zeni

e na

X, k

orzy

stan

ie z

e w

skaê

nika

, ko

loro

wyc

hpu

nktó

w d

oko

ncen

trac

ji. P

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

Zapa

mi´

tyw

anie

obr

azów

, lite

r, w

yraz

ów, k

rótk

ich

zdaƒ

wró

˝nyc

h ek

s-po

zycj

ach

czas

owyc

h.

4. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji ip

ami´

ci w

zrok

owo-

ruch

owej

. Poz

ycja

Den

niso

na, p

atrz

enie

na

X, k

orzy

stan

ie z

e w

skaê

nika

, kol

o-ro

wyc

h pu

nktó

w d

oko

ncen

trac

ji. P

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

Prze

pisy

wan

ie z

daƒ

zlu

kam

i do

uzup

e∏ni

enia

wyr

azam

i zó

wym

ienn

ym. W

pisy

wan

ie w

yraz

ów w

alfa

bety

czne

óse

mki

.

5. å

wic

zeni

e gr

afom

otor

yki.

Kszt

a∏to

wan

ie d

u˝yc

h im

a∏yc

h gr

up m

i´Ên

iow

ych.

Akt

ywna

r´k

a, le

niw

e ós

emki

, ry

sune

k ob

u-rà

cz n

aró

˝nyc

h p∏

aszc

zyzn

ach

zre

gula

cjà

napi

´cia

mi´

Êni (

ryso

wan

ie z

e zr

ó˝ni

cow

anym

nac

iski

em,

nadu

˝ych

im

a∏yc

hka

rtka

ch, n

ap∏

aszc

zyên

ie p

iono

wej

ipo

ziom

ej).

6. å

wic

zeni

e gr

afom

otor

yki.

Kszt

a∏to

wan

ie m

a∏yc

h gr

up m

i´Ên

iow

ych.

Akt

ywna

r´ka

, len

iwe

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz. W

yçw

i-cz

enie

p∏y

nnoÊ

ci r

uchó

w n

adga

rstk

a –

pisa

nie

wze

szyc

ie a

lfabe

tu b

ez o

dryw

ania

r´k

i.

7. å

wic

zeni

a po

budz

ajàc

e ro

zwój

mow

y im

yÊle

nie

mat

emat

yczn

e. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, e

nerg

etyc

z-ne

zie

wan

ie, k

rà˝e

nie

szyj

à, s

∏oƒ,

sow

a, lu

êne

sk∏o

ny. D

ram

owe

prze

dsta

wia

nie

ró˝n

ych

sytu

acji

prob

lem

owyc

h. O

mów

ie-

nie

tych

syt

uacj

i ora

z sk

onst

ruow

anie

treÊ

ci z

adan

ia m

atem

atyc

zneg

o.

8. å

wic

zeni

a po

budz

ajàc

e ro

zwój

mow

y im

yÊle

nie

mat

emat

yczn

e. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, e

nerg

etyc

z-ne

zie

wan

ie, k

rà˝e

nie

szyj

à, s

∏oƒ,

sow

a, lu

êne

sk∏o

ny. O

maw

iani

e sy

tuac

ji pr

oble

mow

ej p

rzed

staw

ione

j na

obra

zku.

Uk∏

a-da

nie

zada

nia

teks

tow

ego

doom

ówio

nego

obr

azka

.

IVSP

1. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci i

perc

epcj

i wzr

okow

ej o

raz

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej.

Leni

we

ósem

ki, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni,

wyp

ady.

Zapa

mi´

tyw

anie

lite

r, sy

lab

oraz

wyr

azów

zó,

uw

ró˝n

ych

eksp

ozyc

jach

cza

sow

ych

iprz

estr

zenn

ych

(nau

czyc

iel p

okaz

u-je

okr

eÊlo

nà li

ter´

, syl

ab´

czy

wyr

az p

oczà

tkow

o d∏

u˝ej

, póê

niej

cor

az k

róce

j ipr

osi o

zapa

mi´

tani

e. U

k∏ad

a je

na

okre

Êlo-

nej p

owie

rzch

ni s

to∏u

pis

mem

do

do∏u

. Po

pew

nym

cza

sie

ucze

ƒ od

gadu

je, c

o kr

yje

si´

pod

posz

czeg

ólny

m k

arto

nika

mi).

Pikt

ogra

my

jako

spo

sób

naza

pam

i´ty

wan

ie.

2. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci w

zrok

owej

iko

ncen

trac

ji. P

unkt

y po

zyty

wne

, pat

rzen

ie n

aX

iinn

e pu

nkty

, per

yfer

yjne

wid

zeni

e. M

apa

myÊ

li ja

ko s

posó

b no

tow

ania

nie

linea

rneg

o or

az m

etod

a w

spie

rani

a pa

mi´

ci w

zrok

owej

–za

sady

pis

owni

ó, u

.



79

3. å

wic

zeni

e gr

afom

otor

yki p

o∏àc

zone

zçw

icze

niem

ori

enta

cji p

rzes

trze

nnej

iki

erun

kow

ej.

Prac

a ru

chów

dro

bnyc

h (p

re-

cyzy

jnyc

h) d

∏oni

. Akt

ywna

r´k

a, le

niw

e ós

emki

ora

z ry

sune

k ob

uràc

z. D

ykta

ndo

graf

iczn

e w

ykon

ywan

e na

ró˝n

ych

p∏as

z-cz

yzna

ch.

4. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a na

mat

eria

le o

braz

owym

iw

yraz

owym

. Odd

ycha

nie

brzu

chem

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, s

∏oƒ,

sow

a. T

wor

zeni

e sp

ójny

ch w

ypow

iedz

i na

pods

taw

ie p

rzed

staw

iany

ch s

cene

k dr

amow

ych

iobr

azka

. Pis

owni

a w

yraz

ów z

ó,u

wçw

icze

niac

h ut

rwal

ajàc

ych

–uz

upe∏

nian

ie m

apy

myÊ

li.

VSP

1. D

osko

nale

nie

pam

i´ci

wzr

okow

ej Ê

wie

˝ej

id∏

ugot

rwa∏

ej.

åw

icze

nie

perc

epcj

i w

zrok

owej

. Le

niw

e ós

emki

, s∏

oƒ,

sow

a,w

ypad

y. Z

asad

y pi

sow

ni w

yraz

ów z

ó, u

. „J

ak s

amod

ziel

nie

si´

uczy

ç?”.

Ust

alen

ie w

skaz

ówek

dot

yczà

cych

sam

odzi

el-

nego

ucz

enia

si´

. Poc

zuci

e w

∏asn

ej w

arto

Êci –

„Oce

ƒ sa

meg

o si

ebie

”. W

ymyÊ

leni

e af

irm

acji

nate

mat

akc

epta

cji w

∏asn

ejos

oby.

2. S

poso

by n

ado

brà

konc

entr

acj´

ipa

mi´

ç. P

ozyc

ja D

enni

sona

, pun

kty

pozy

tyw

ne, p

atrz

enie

na

punk

ty, w

skaê

nik

docz

yta-

nia,

ugn

iata

nie

gum

oweg

o pr

zedm

iotu

. Map

a m

yÊli

jako

nie

linea

rny

zapi

s za

sad

piso

wni

wyr

azów

zó,

u. S

amod

ziel

ne k

on-

stru

owan

ie m

apy

wed

∏ug

poda

nych

wsk

azów

ek. „

Jak

radz

iç s

obie

ze

stre

sem

?” å

wic

zeni

e –

„Co

to je

st s

tres

?”

3. K

szta

∏tow

anie

gra

ficzn

ej s

tron

y pi

sma.

Akt

ywna

r´k

a, p

isan

ie a

lfabe

tu i

wyr

azów

zó

niew

ymie

nnym

bez

odr

ywan

ia r

´ki,

ugni

atan

ie g

umow

ego

prze

dmio

tu. K

reÊl

enie

ró˝n

ych

kszt

a∏tó

w w

rytm

muz

yki r

elak

sacy

jnej

. „Ja

k ra

dziç

sob

ie z

e st

rese

m?”

.å

wic

zeni

e –

wal

ka z

e st

rese

m.

4. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a. O

ddyc

hani

e br

zuch

em, u

gnia

tani

e gu

mow

ego

prze

dmio

tu, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, s∏o

ƒ, s

owa.

Twor

zeni

e za

koƒc

zeni

a do

wys

∏uch

aneg

o op

owia

dani

a ki

nezj

olog

iczn

ego.

Uk∏

adan

ie z

agad

ek i

rebu

sów

do

wcz

eÊni

ej o

pra-

cow

anyc

h w

yraz

ów z

óni

ewym

ienn

ym. W

ymyÊ

leni

e af

irmac

ji do

tycz

àcej

um

iej´

tnoÊ

ci r

adze

nia

sobi

e ze

str

esem

.

VISP

1. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci w

zrok

owej

iko

ordy

nacj

i wzr

okow

o-ru

chow

ej. L

eniw

e ós

emki

, s∏o

ƒ, s

owa,

wyp

ady.

Opr

acow

anie

wyr

a-zó

w z

trud

noÊc

ià o

rtog

rafic

znà

ó, u

. Zap

isyw

anie

wyr

azów

zpa

mi´

ci p

odcz

as b

ardz

o kr

ótki

ej e

kspo

zycj

i. Tr

opie

nie

wyr

a-zó

w, k

odow

anie

na

ró˝n

ych

pow

ierz

chni

ach

wys

zuka

nych

wyr

azów

. Poc

zuci

e w

∏asn

ej w

arto

Êci –

„Moj

e za

lety

iw

ady”

. Wy-

myÊ

leni

e af

irmac

ji zw

iàza

nej z

pocz

ucie

m w

∏asn

ej w

arto

Êci.

2. å

wic

zeni

e ef

ekty

wne

j pam

i´ci

iko

ncen

trac

ji. S

∏oƒ,

sow

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

, pun

kty

pozy

tyw

ne, p

atrz

enie

na

punk

ty i

in-

ne. W

skaz

ówki

dot

yczà

ce e

fekt

ywne

go u

czen

ia s

i´. P

odaw

anie

w∏a

snyc

h sp

osob

ów. å

wic

zeni

e –

„Co

to je

st s

tres

? Ja

k op

a-no

waç

neg

atyw

ne e

moc

je?”

.

3. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ej s

tron

y pi

sma.

Akt

ywna

r´k

a, p

isan

ie b

ez o

dryw

ania

r´k

i zda

ƒ za

wie

rajà

cych

wyr

azy

zó,

u. U

trw

a-le

nie

piso

wni

poz

nany

ch w

yra˝

eƒ. P

recy

zyjn

e kr

eÊle

nie

pody

ktow

anyc

h pr

zez

nauc

zyci

ela

uk∏a

dów

gra

ficzn

ych.

åw

icze

nia

rela

ksac

yjne

jako

spo

sób

nadu

˝e n

api´

cie

emoc

jona

lne.

Odd

ycha

nie

brzu

chem

.



80

Klas

aM

iesi

àc

Paêd

zier

nik

4. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a. L

uêne

sk∏

ony,

ene

rget

yzat

or, k

o∏ys

ka, s

∏oƒ,

sow

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em. T

wor

zeni

e op

owia

da-

nia

naw

ybra

ny p

rzez

ucz

niów

tem

at –

wyk

orzy

stan

ie z

nany

ch Ê

rodk

ów w

yraz

u, n

apr

zyk∏

ad te

chni

k dr

amow

ych.

Zap

is o

po-

wia

dani

a z

auto

kore

ktà.

IG

1. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci w

zrok

owej

iko

ordy

nacj

i wzr

okow

o-ru

chow

ej. P

isow

nia

wyr

azów

zrz

niew

ymie

nnym

. Len

iwe

ósem

ki,

s∏oƒ

, so

wa,

wyp

ady.

Ozn

acza

nie

rzek

na

map

ie.

Koor

dyno

wan

ie w

zrok

u i

ruch

u r´

ki w

kreÊ

leni

u bi

egu

rzek

–od

êród

∏ado

ujÊc

ia. A

naliz

a le

niw

ej ó

sem

ki w

kier

unku

pot

wie

rdze

nia

pref

eren

cji w

ucze

niu

si´.

Wsk

azów

ki e

fekt

ywne

go u

czen

ia s

i´dl

a w

zrok

owca

, s∏u

chow

ca, k

ines

tety

ka it

p.

2. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci i

konc

entr

acji.

åw

icze

nia

utrw

alaj

àce

piso

wni

´ w

yraz

ów z

rz. S

∏oƒ,

sow

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

, pun

kty

po-

zyty

wne

, pat

rzen

ie n

apu

nkty

. Wys

zuki

wan

ie s

zcze

gó∏ó

w n

apr

zeds

taw

iony

ch p

ortr

etac

h (o

zró˝

nico

wan

ej m

imic

e tw

arzy

).Sp

osob

y po

rozu

mie

wan

ia s

i´ –

mow

a ci

a∏a.

3. å

wic

zeni

e gr

afic

znej

str

ony

pism

a. P

isow

nia

wyr

azów

, wkt

óryc

h ˝

wym

ieni

a si

´ na

g, z

, ê(z

i), s

, dz,

dê,

h. A

ktyw

na r

´ka,

pisa

nie

bez

odry

wan

ia r

´ki

zdaƒ

uw

zgl´

dnia

jàcy

ch w

yraz

y z

˝. K

alko

wan

ie w

yraz

ów z

˝i

ich

form

zaw

iera

jàcy

ch l

itery

,na

któr

e ˝

si´

wym

ieni

a. Z

asad

y ef

ekty

wne

go p

oroz

umie

wan

ia s

i´ z

apo

moc

à s∏

ów.

4. å

wic

zeni

e m

owy

imyÊ

leni

a. U

k∏ad

anie

opo

wia

dani

a na

pods

taw

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ

wed

∏ug

zgro

mad

zone

gos∏

owni

ctw

a z

˝ni

ewym

ienn

ym. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, lu

êne

sk∏o

ny, e

nerg

etyz

ator

, ko∏

yska

, s∏o

ƒ, s

owa,

ene

rget

yczn

e zi

ewa-

nie,

odd

ycha

nie

brzu

chem

. Por

ozum

iew

anie

si´

zró

wie

Ênik

ami w

scen

kach

impr

owiz

owan

ych.

IIG

1. D

osko

nale

nie

pam

i´ci

s∏u

chow

o-w

zrok

owo-

ruch

owej

. åw

icze

nia

utrw

alaj

àce

piso

wni

´ w

yraz

ów z

rzni

ewym

ienn

ym. Z

apa-

mi´

tani

e15

wyr

azów

∏aƒc

ucho

wà

met

odà

skoj

arze

ƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, s∏o

ƒ. W

y-ko

nyw

anie

pol

eceƒ

nau

czyc

iela

–w

ype∏

nian

ie k

ontu

rów

map

y Po

lski

naz

wam

i mia

st, k

rain

geo

graf

iczn

ych

zaw

iera

jàcy

ch rz

.„J

ak s

i´ u

czyç

?” –

przy

pom

nien

ie z

asad

efe

ktyw

nego

ucz

enia

si´

zgo

dnie

zw

∏asn

ymi p

refe

renc

jam

i (w

zrok

owie

c, s

∏uch

o-w

iec,

kin

este

tyk)

.

2. D

osko

nale

nie

pam

i´ci

iko

ncen

trac

ji. W

yszu

kiw

anie

zte

kstu

ote

mat

yce

przy

rodn

icze

j wyr

azów

zrz

iich

zap

isyw

anie

. Okr

e-Êl

enie

zas

ad p

isow

ni. W

ykor

zyst

anie

wsk

aêni

ka p

odcz

as c

zyta

nia.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

le-

nie,

akt

ywna

r´k

a, p

atrz

enie

na

X, ç

wic

zeni

e pe

ryfe

ryjn

ego

wid

zeni

a. „

Jak

skut

eczn

ie k

omun

ikow

aç s

i´ z

rów

ieÊn

ikam

i?”.

Budo

wan

ie s

cene

k im

prow

izow

anyc

h –

wyr

a˝an

ie e

moc

ji za

pom

ocà

mow

y ci

a∏a.

3. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ej s

tron

y pi

sma

ikoo

rdyn

acji

wzr

okow

o-ru

chow

ej. ¸

àcze

nie

punk

tów

zaz

nacz

onyc

h na

papi

erze

mi-

limet

row

ym je

dnà

kres

kà, b

ez o

dryw

ania

r´ki

. åw

icze

nie

piso

wni

wyr

azów

z˝

wym

ieni

ajàc

ym s

i´ n

ag,

z, ê

(zi),

s, d

z, d

ê,h.



81

Ruch

y na

prze

mie

nne,

akt

ywna

r´k

a, u

gnia

tani

e w

d∏on

i gum

owej

pi∏k

i ora

z dr

ewni

aneg

o w

a∏ka

zw

ypus

tkam

i. „W

kom

uni-

kow

aniu

si´

wa˝

na je

st e

mpa

tia”

–çw

icze

nia

wpa

rach

.

4. D

osko

nale

nie

mow

y im

yÊle

nia.

Uk∏

adan

ie r

ymow

anek

do

wyr

azów

z˝

niew

ymie

nnym

. O

dgad

ywan

ie z

nacz

eƒ w

yraz

ówna

pods

taw

ie z

agad

ek r

ucho

wyc

h, im

prow

izow

anyc

h w

dram

ie, o

raz

zaga

dek

s∏ow

nych

. U∏o

˝eni

e op

owia

dani

a na

pods

ta-

wie

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, luê

ne s

k∏on

y, e

nerg

etyz

ator

, ko∏

yska

. To-

lera

ncja

dla

inno

Êci –

çwic

zeni

a w

scen

kach

impr

owiz

owan

ych.

III

G

1. D

osko

nale

nie

pam

ići

wzr

okow

o-ru

chow

ej. D

emon

stro

wan

ie w

krót

kich

odc

inka

ch c

zasu

obr

azów

óse

mki

(ka

˝da

ósem

kaum

iesz

czon

a na

jedn

ym o

braz

ie je

st in

nej w

ielk

oÊci

, inn

ego

kolo

ru, z

najd

uje

si´

win

nym

mie

jscu

kar

tki).

Sam

odzi

elne

na-

ryso

wan

ie z

apam

i´ta

nej ó

sem

ki. å

wic

zeni

a ut

rwal

ajàc

e pi

sow

ni´

wyr

azów

zrz

niew

ymie

nnym

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

-w

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, pat

rzen

ie n

aX,

s∏o

ƒ, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. D

osko

nale

nie

pam

ići

iko

ncen

trac

ji. U

trw

alen

ie z

asad

pis

owni

zrz

. Wpi

syw

anie

wyr

azów

wal

fabe

tycz

ne ó

sem

ki r

ysow

a-ne

wpo

wie

trzu

. Pow

tarz

anie

wyr

azów

wçw

icze

niu

„s∏o

ƒ”. S

∏uch

anie

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opo

wia

dani

a re

laks

acyj

-ne

go p

rzy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j, z

wyk

orzy

stan

iem

zna

nych

çw

icze

ƒ ko

ncen

trac

ji (n

p. r

ysow

anie

wyb

rany

ch fi

gur

geom

e-tr

yczn

ych

oci

àg∏e

j pow

tarz

alno

Êci,

doty

kani

e d∏

oni o

pusz

kam

i pal

ców

, sie

dzen

ie w

pozy

cji D

enni

sona

, trz

yman

ie p

unkt

ówpo

zyty

wny

ch, p

atrz

enie

wci

emny

pun

kt n

aka

rtce

).

3. U

trw

alen

ie n

awyk

u es

tety

czne

go p

isan

ia i

dosk

onal

enie

koo

rdyn

acji

wzr

okow

o-ru

chow

ej. K

alko

wan

ie z

dani

a –

afirm

acji:

Po-

rozu

mie

wam

si´

za

pom

ocà

kultu

raln

ych

zwro

tów

. D

orys

owyw

anie

ele

men

tów

fig

ur,

liter

wsp

osób

sym

etry

czny

. Pi

sani

ez

pam

ići

kró

tkic

h zd

aƒ. U

trw

alan

ie p

isow

ni w

yraz

ów z

˝w

ymie

niaj

àcym

si´

na

g, z

, ê(z

i), s

, dz,

dê,

h. R

uchy

nap

rzem

ien-

ne, l

eniw

e ós

emki

, sow

a, s

∏oƒ,

akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

4. D

osko

nale

nie

mow

y im

yÊle

nia.

Utr

wal

anie

zna

jom

oÊci

çw

icze

ƒ st

ymul

ujàc

ych

funk

cje

mó˝

d˝ka

(pat

rz: p

rogr

am, z

a∏àc

zni-

ki o

raz

inne

çw

icze

nia,

pol

egaj

àce

napo

dsko

kach

, obr

otac

h, b

iega

niu,

skr

´tac

h, o

dbic

iu, w

ymyÊ

lone

prz

ez u

czni

ów).

Ruch

yna

prze

mie

nne,

pat

rzen

ie n

aX

–po

obro

tach

ró˝

nego

typ

u, le

niw

e ós

emki

rys

owan

e na

p∏as

zczy

ênie

pio

now

ej i

pozi

omej

.U

∏o˝e

nie

izap

isan

ie k

rótk

iego

teks

tu r

ymow

aneg

o z

wyr

azam

i zaw

iera

jàcy

mi ˝

niew

ymie

nne.

List

opad

ISP

1. å

wic

zeni

a pr

zygo

tow

ujàc

e do

nauk

i cz

ytan

ia.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

len

iwe

ósem

ki,

rysu

nek

obur

àcz.

G∏o

ska

ilit

era

I, i

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

. Wys

zuki

wan

ie p

ozna

nych

sam

og∏o

sek

wod

czyt

ywan

ych

nag∏

ówka

ch z

gaze

t.

2. å

wic

zeni

a pr

zygo

tow

ujàc

e do

nauk

i czy

tani

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

.G

∏osk

a il

itera

Y, y

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

. Wys

zuki

wan

ie li

tery

yw

Êrod

ku i

nako

ƒcu

wyr

azu.

3. å

wic

zeni

e gr

afom

otor

yki i

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej.

Leni

we

ósem

ki i

ryso

wan

ie o

burà

cz n

ap∏

aszc

zyên

ie p

iono

wej

idu

˝ym

form

acie

. G∏o

ska

ilite

raM

, mw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.



82

Klas

aM

iesi

àc

List

opad

4. å

wic

zeni

e gr

afom

otor

yki i

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej.

Leni

we

ósem

ki i

ryso

wan

ie o

burà

cz n

ap∏

aszc

zyên

ie p

ozio

mej

idu

˝ym

form

acie

. G∏o

ska

ilite

ra T

, tw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

5. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, ko∏

yska

, s∏o

ƒ, s

owa.

Poj

ćia

: w

y-ra

z, li

tera

, g∏o

ska

wdr

amow

ych

prez

enta

cjac

h. G

∏osk

a il

itera

D, d

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

6. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, ko∏

yska

, s∏o

ƒ, s

owa.

Poj

ćia

: zda

-ni

e, w

yraz

, lite

ra, g

∏osk

a w

dram

owyc

h pr

ezen

tacj

ach

iwuj

ćiu

obr

azow

o-sy

mbo

liczn

ym: n

ako

loro

wyc

h, p

apie

row

ych

pro-

stok

àtac

h. G

∏osk

a il

itera

K, k

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

7. K

szta

∏tow

anie

wra

˝liw

oÊci

na

popr

awny

zap

is w

yraz

u. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, w

pisy

wan

ie li

ter

wal

fabe

tycz

ne ó

sem

ki, r

ysu-

nek

obur

àcz,

s∏o

ƒ, a

ktyw

na r

´ka.

Wys

zuki

wan

ie w

wyr

azie

pod

anyc

h pr

zez

nauc

zyci

ela

liter

, zaz

nacz

anie

ich

wyb

rany

m k

o-lo

rem

. G∏o

ska

ilite

raL,

lw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

8. K

szta

∏tow

anie

wra

˝liw

oÊci

ort

ogra

ficzn

ej i

odpo

wie

dzia

lnoÊ

ci z

apr

awid

∏ow

y za

pis

wyr

azu.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

wpi

syw

a-ni

e lit

er w

alfa

bety

czne

óse

mki

, rys

unek

obu

ràcz

, s∏o

ƒ, a

ktyw

na r

´ka.

G∏o

ska

ilite

ra S

, sw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

Wys

zuki

wan

ie s

ylab

wze

staw

ie p

rzyg

otow

anyc

h w

yraz

ów.

IISP

1. C

zyta

nie

wyb

rany

ch r

zecz

owni

ków

. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e. W

yg∏a

szan

ie a

firm

acji

doty

czàc

ej c

zyta

nia

zje

dnoc

zesn

ym w

ykon

ywan

iem

leni

wyc

h ós

emek

.

2. C

zyta

nie

wyb

rany

ch c

zaso

wni

ków

. D

ram

owe

prze

dsta

wia

nie

zdaƒ

typ

u: „

Sam

ochó

d je

dzie

”, „

Ewa

pisz

e” (

rzec

zow

nik

+cz

asow

nik)

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie.

Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji do

tycz

àcej

czy

tani

a z

jedn

ocze

snym

wyk

ony-

wan

iem

leni

wyc

h ós

emek

.

3. å

wic

zeni

e sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej. R

ysow

anie

leni

wyc

h ós

emek

ze

zró˝

nico

wan

iem

nap

ići

a m

i´Ên

i d∏o

ni i

palc

ów (

bard

zos∏

abo,

zde

cydo

wan

ie i

Êred

nio)

, ak

tyw

na r

´ka,

rys

unek

obu

ràcz

. Ry

sow

anie

obr

azkó

w,

napr

zyk∏

ad w

ybra

nych

prz

edm

io-

tów

, ze

zró

˝nic

owan

ymi

dozn

ania

mi

doty

kow

ymi:

palc

em n

apl

ecac

h, p

rzed

ram

ieni

u, p

iask

u, p

∏ytk

ach

ró˝n

ej f

aktu

ry–

zot

war

tym

i, po

tem

zam

kni´

tym

i ocz

ami.

4. å

wic

zeni

e sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej.

Ryso

wan

ie o

burà

cz p

rzy

Êred

nim

nap

ići

u m

i´Ên

i d∏o

ni i

palc

ów,

akty

wna

r´k

a, le

niw

eós

emki

. Pi

sani

e fig

ur,

liter

, cy

fr z

e zr

ó˝ni

cow

anym

i do

znan

iam

i do

tyko

wym

i: pa

lcem

na

plec

ach,

prz

edra

mie

niu,

pia

sku,

p∏yt

kach

ró˝

nej f

aktu

ry.



83

5. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie,

oddy

chan

ie b

rzuc

hem

, lu

êne

sk∏o

ny,

s∏oƒ

, so

wa.

Rze

-cz

owni

k ic

zaso

wni

k –

çwic

zeni

a ut

rwal

ajàc

e.

6. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, l

uêne

sk∏

ony,

s∏o

ƒ, s

owa.

Pis

a-ni

e zd

aƒ z

pam

i´ci

. Wyo

dr´b

nian

ie r

zecz

owni

ka i

czas

owni

ka.

7. K

szta

∏tow

anie

wra

˝liw

oÊci

ort

ogra

ficzn

ej. W

yraz

y z

ów

ymie

nnym

wdz

ia∏a

niac

h dr

amow

ych

–od

gady

wan

ie z

nacz

enia

wy-

razó

w o

raz

ich

wym

iana

na

form

y z

o, a

, e. M

anip

ulow

anie

suw

akam

i ort

ogra

ficzn

ymi.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

-ki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

zgi

nani

e st

opy,

luên

e sk

∏ony

, s∏o

ƒ.

8. K

szta

∏tow

anie

wra

˝liw

oÊci

ort

ogra

ficzn

ej. W

yraz

y z

óni

ewym

ienn

ym o

prac

owyw

ane

podc

zas

le˝e

nia

wpo

zycj

i Den

niso

na.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

gina

nie

stop

y, lu

êne

sk∏o

ny, s

∏oƒ.

S∏u

chan

ie i

wiz

ualiz

acja

opo

-w

iada

nia

nauc

zyci

ela

insp

irow

aneg

o m

uzyk

à re

laks

acyj

nà, z

wyk

orzy

stan

iem

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ; n

arys

owan

iesk

ojar

zeƒ

dono

wo

opra

cow

ywan

ych

wyr

azów

ora

z za

pis

ws∏

owni

czka

ch w

yraz

ów z

trud

noÊc

ià o

rtog

rafic

znà.

III

SP

1. C

zyta

nie

wyr

azów

izd

aƒ z

apis

anyc

h ró

˝nor

odnà

czc

ionk

à. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

. Sa-

mod

ziel

ne u

∏o˝e

nie

afirm

acji

zwià

zane

j zum

iej´

tnoÊ

cià

czyt

ania

.

2. C

zyta

nie

zod

pow

iedn

ià m

odul

acjà

g∏o

su. P

raca

zw

ybra

nym

prz

ez u

czni

a te

kste

m z

czas

opis

ma

dla

dzie

ci. R

uchy

nap

rze-

mie

nne

ró˝n

ego

typu

(na

le˝à

co, s

iedz

àco

isto

jàco

), le

niw

e ós

emki

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, l

uêne

sk∏

ony,

ko∏

yska

.

3. K

szta

∏tow

anie

poz

iom

u gr

afic

zneg

o pi

sma.

Akt

ywna

r´k

a, r

ysun

ek o

burà

cz, l

eniw

e ós

emki

. Ilu

stra

cja

plas

tycz

na u

twor

u re

-la

ksac

yjne

go. R

ysow

anie

wÊc

iÊle

okr

eÊlo

ny s

posó

b: r

egul

owan

ie n

api´

cia

mi´

Êni d

∏oni

wod

st´p

ach

1-m

inut

owyc

h.

4. å

wic

zeni

e pr

ecyz

ji ru

chów

d∏o

ni. K

oord

ynac

ja s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

a. W

ykon

ywan

ie p

rzez

ucz

niów

pol

eceƒ

typ

u:W

eê d

ole

wej

r´k

i tek

turk

´ z

dziu

rkam

i, do

praw

ej n

iebi

eskà

we∏

n´ i

utw

órz

ciek

awy

obra

zek.

Akt

ywna

r´k

a, r

ysun

ek o

bu-

ràcz

, len

iwe

ósem

ki, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, u

gnia

tani

e w

d∏on

i gum

owej

pi∏k

i.

5. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci g

ram

atyc

znyc

h. O

ddyc

hani

e br

zuch

em,

ruch

y na

prze

mie

nne,

pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i. G

∏ów

necz

´Êci

mow

y w

opra

cow

aniu

dra

mow

ym. S

kons

truo

wan

ie m

apy

myÊ

li z

przy

swoj

onyc

h w

iado

moÊ

ci.

6. D

osko

nale

nie

znaj

omoÊ

ci g

∏ów

nych

cz´

Êci

mow

y. S

amod

ziel

ne k

onst

ruow

anie

wie

lozd

anio

wej

wyp

owie

dzi

pise

mne

jna

pods

taw

ie o

braz

ka. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

7. D

osko

nale

nie

wra

˝liw

oÊci

ort

ogra

ficzn

ej. R

ysun

ek o

burà

cz, l

eniw

e ós

emki

, luê

ne s

k∏on

y, s

∏oƒ.

Zas

ady

piso

wni

wyr

azów

zrz

wop

raco

wan

iu d

ram

owym

.

8. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci o

rtog

rafic

znyc

h. R

ysun

ek o

burà

cz,

leni

we

ósem

ki,

luên

e sk

∏ony

, kr

à˝en

ie g

∏ow

à, z

gina

nie

stop

y,s∏

oƒ. Z

asad

y pi

sow

ni w

yraz

ów z

rzw

çwic

zeni

ach:

uzu

pe∏n

iani

e lu

k w

wyr

azac

h, p

isan

ie z

pam

i´ci

.



84

Klas

aM

iesi

àc

List

opad

IVSP

1. C

zyta

nie

teks

tu z

odpo

wie

dnià

into

nacj

à –

wch

odze

nie

wro

le. K

rà˝e

nie

szyj

à, k

o∏ys

ka, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, çw

icze

nie

pery

fery

jneg

o w

idze

nia.

Dob

ór o

dpow

iedn

iej m

uzyk

i do

czyt

ania

–ry

tm i

tem

po w

czyt

aniu

im

uzyc

e.

2. D

osko

nale

nie

pozi

omu

graf

iczn

ego

pism

a po

∏àcz

one

zks

zta∏

tow

anie

m o

rient

acji

kier

unko

wej

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

akt

yw-

na r

´ka,

leni

we

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz. P

isan

ie w

yraz

ów p

atyc

zkie

m p

ogl

inia

nej t

ablic

y. W

skaz

ywan

ie k

ieru

nku

pisa

nia

wok

reÊl

onyc

h od

st´p

ach

czas

owyc

h. R

egul

owan

ie o

dpow

iedn

iego

nac

isku

pal

ców

.

3. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne

wró

˝nyc

h po

zycj

ach,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, o

ddyc

hani

ebr

zuch

em. K

onst

ruow

anie

wie

lozd

anio

wyc

h w

ypow

iedz

i na

tem

at h

isto

ryjk

i obr

azko

wej

. Pod

pisy

wan

ie o

braz

ków

wfo

rmie

zdaƒ

ozn

ajm

ujàc

ych.

4. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci o

rtog

rafic

znyc

h. L

eniw

e ós

emki

, sow

a, lu

êne

sk∏o

ny, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

Piso

wni

a w

yraz

ówz

rz–

zasa

dy p

isow

ni p

reze

ntow

ane

napo

dsta

wie

map

y m

yÊli.

VSP

1. C

zyta

nie

sele

ktyw

ne –

g∏oÊ

ne i

cich

e w

odpo

wie

dnio

okr

eÊlo

nym

tem

pie.

Wyk

orzy

stan

ie t

akto

mie

rza.

Ruc

hy n

aprz

emie

n-ne

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

leni

we

ósem

ki, k

rà˝e

nie

szyj

à, k

o∏ys

ka, o

ddyc

hani

e br

zuch

em. S

∏uch

anie

muz

yki r

elak

sacy

jnej

pod

-cz

as c

zyta

nia.

Roz

pozn

awan

ie i

nazy

wan

ie u

czuç

. åw

icze

nia

dram

owe.

2. K

szta

∏tow

anie

odp

owie

dnie

go p

ozio

mu

graf

iczn

ego

pism

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, a

ktyw

na r

´ka,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, pun

k-ty

poz

ytyw

ne, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Wpi

syw

anie

wyr

a˝eƒ

okr

eÊla

jàcy

ch u

czuc

ia w

alfa

bety

czne

óse

mki

. Zm

iana

nap

i´ci

a m

i´-

Êni d

∏oni

na

okre

Êlon

y sy

gna∏

. Lab

irynt

pod

ejm

owan

ia d

ecyz

ji –

çwic

zeni

a.

3. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Odd

ycha

nie

brzu

chem

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, r

uchy

nap

rzem

ienn

e. O

dgry

wan

ieim

prow

izow

anyc

h sc

enek

prz

ym

uzyc

e kl

asyc

znej

. Bud

owan

ie s

pójn

ych

wyp

owie

dzi „

Dla

czeg

o bo

hate

r pod

jà∏ t

akà

decy

zj´?

”.

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni,

zgin

anie

sto

-py

, pom

pow

anie

pi´

tà. P

isow

nia

wyr

azów

zrz

, ˝–

zapi

s po

znan

ych

zasa

d na

map

ie m

yÊli.

VISP

1. C

zyta

nie

teks

tów

zcz

asop

ism

a m

∏odz

ie˝o

weg

o pr

zyu˝

yciu

wsk

aêni

ka. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, krà

˝eni

e sz

y-jà

, ko∏

yska

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie. S

wob

odny

wyb

ór m

uzyk

i do

czyt

ania

–m

uzyk

a kl

asyc

zna

lub

rela

ksac

yjna

. Kla

syfik

acja

uczu

ç. å

wic

zeni

a dr

amow

e w

rozp

ozna

wan

iu u

czuç

.

2. U

trw

alan

ie p

ozyt

ywny

ch n

awyk

ów d

otyc

zàcy

ch o

dpow

iedn

iej g

rafii

pis

ma.

Pis

anie

alfa

betó

w i

dow

olny

ch z

daƒ

bez

odry

-w

ania

r´k

i dla

uzy

skan

ia p

∏ynn

oÊci

ruc

hów

r´k

i, do

breg

o te

mpa

ies

tety

ki p

ism

a. A

ktyw

na r

´ka,

ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

-w

e ós

emki

. „Ja

k po

dejm

ujem

y w

∏aÊc

iwe

decy

zje?

” –

çwic

zeni

a.



85

3. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

. Ind

ywid

ualn

e uk

∏ada

nie

spój

nych

wyp

owie

dzi n

ate

mat

pod

ejm

owan

ia w

a˝ny

ch d

ecyz

ji.

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ego

zapi

su. L

eniw

e ós

emki

, alfa

bety

czne

óse

mki

, zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

-tà

. Zas

ady

piso

wni

wyr

azów

zrz

, ˝ok

reÊl

one

wpr

akty

czny

ch ç

wic

zeni

ach

ró˝n

ego

typu

.

IG

1. å

wic

zeni

e cz

ytel

nego

ipo

praw

nego

pis

ania

. Wsp

ólne

u∏o

˝eni

e iz

apis

anie

opo

wia

dani

a na

pods

taw

ie z

grom

adzo

nego

s∏o

w-

nict

wa

zrz

i˝ja

ko u

trw

alen

ie z

asad

pis

owni

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, a

ktyw

na r

´ka,

zgi

nani

e st

opy,

pom

po-

wan

ie p

i´tà

. Wyk

orzy

stan

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ.

2. D

osko

nale

nie

pozy

tyw

nych

naw

yków

wpi

sani

u. P

isan

ie b

ez o

dryw

ania

r´k

i alfa

betu

iaf

irmac

ji do

tycz

àcej

um

iej´

tnoÊ

ci r

a-dz

enia

sob

ie z

e st

rese

m (n

p. Je

stem

spo

kojn

y, c

h´tn

ie w

ykon

uj´

pozy

cj´

Den

niso

na) –

dla

uzys

kani

a p∏

ynno

Êci r

uchó

w r

´ki,

dobr

ego

tem

pa o

raz

este

tyki

pis

ma.

Akt

ywna

r´k

a, r

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

. „Ja

k po

dejm

ujem

y w

∏aÊc

iwe

decy

-zj

e?”

–çw

icze

nia

inte

rper

sona

lne.

3. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Pis

owni

a ni

ez

rzec

zow

nika

mi i

przy

mio

tnik

ami.

Wys

zuki

wan

ie w

yraz

ów z

tek-

stu

znaj

dujà

cego

si´

wcz

asop

iÊm

ie d

la m

∏odz

ie˝y

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

s∏o

ƒ, s

owa,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

. „C

o to

jest

str

es?

Dla

czeg

o dz

ia∏a

ham

ujàc

o na

proc

es u

czen

ia s

i´?”

–dy

skus

ja.

4. å

wic

zeni

a w

prow

adza

jàce

zas

ady

piso

wni

wyr

azów

zó,

u.

Czy

tani

e w

iers

za z

awie

rajà

cego

wyr

azy

zó,

u.

Wys

zuki

wan

ieop

raco

wyw

anyc

h w

yraz

ów z

apo

moc

à w

skaê

nika

ora

z ic

h za

pis

wpo

stac

i dw

óch

zbio

rów

. Le

niw

e ós

emki

, al

fabe

tycz

neós

emki

, zg

inan

ie s

topy

, po

mpo

wan

ie p

i´tà

, od

dych

anie

brz

uche

m,

pozy

cja

Den

niso

na.

„Jak

por

adzi

ç so

bie

ze s

tres

em?”

–sc

enki

impr

owiz

owan

e.

IIG

1. å

wic

zeni

a do

skon

alàc

e op

is ja

ko fo

rm´

wyp

owie

dzi u

stne

j ipi

sem

nej.

Wyk

orzy

stan

ie s

∏ow

nict

wa

zrz

i˝do

twor

zeni

a op

i-su

. Utr

wal

enie

zas

ad p

isow

ni w

yraz

ów z

rzi˝

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, a

ktyw

na r

´ka,

zgi

nani

e st

opy,

ko∏y

ska.

2. D

osko

nale

nie

pism

a. K

alig

rafo

wan

ie z

daƒ

pisa

nych

bez

odr

ywan

ia r

´ki.

Wyk

onyw

anie

ozd

obny

ch in

icja

∏ów

, or

nam

entó

wna

papi

erze

mili

met

row

ym. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, s

tym

ulac

ja o

pusz

ków

pal

ców

chr

opow

atà

p∏yt

kà p

last

ikow

à, p

unkt

y po

zyty

wne

iró

wno

wag

i. Pi

sani

e af

irmac

ji do

tycz

àcej

zac

how

ania

rów

now

agi e

moc

jona

lnej

(np.

Je-

stem

spo

kojn

y, o

twar

ty n

apr

zyja

êƒ).

3. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

mat

yczn

ych.

Pis

owni

a ni

ez

przy

s∏ów

kam

i, lic

zebn

ikam

i iza

imka

mi.

Wys

zuki

wan

ie w

s∏ow

-ni

ku o

rtog

rafic

znym

ró˝

nych

cz´

Êci m

owy

zpr

zecz

enie

m n

ie. P

raca

wpa

rach

–sa

mod

ziel

ne u

k∏ad

anie

dla

kol

egi d

ykta

nda

zty

mi w

yraz

ami.

Wyk

onan

ie m

apy

myÊ

li z

info

rmac

jam

i: „J

ak ra

dziç

sob

ie z

e st

rese

m?”

(1. å

wic

zeni

a G

imna

styk

i Móz

gu®

:pu

nkty

poz

ytyw

ne, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, s

owa,

poz

ycja

Den

niso

na.2

. Afir

mac

je.3

. Wiz

ualiz

acje

.4. S

∏uch

anie

muz

yki r

e-la

ksac

yjne

j lub

kla

sycz

nej.

5. å

wic

zeni

a ry

tmic

zneg

o ru

chu

prze

dsn

em).

Wyk

onan

ie z

apis

anyc

h çw

icze

ƒ.



86

Klas

aM

iesi

àc

List

opad

4. D

osko

nale

nie

znaj

omoÊ

ci z

asad

y pi

sow

ni w

yraz

ów z

ów

ymie

niaj

àcym

si´

na

o, a

, e. T

wor

zeni

e iz

apis

ywan

ie b

ez o

dryw

a-ni

a r´

ki c

iàgó

w w

yraz

owyc

h z∏

o˝on

ych

zw

yraz

ów z

óor

az ic

h fo

rm z

awie

rajà

cych

lite

ry, n

akt

óre

ósi

´ w

ymie

nia.

Odd

zie-

leni

e w

yraz

ów w

ciàg

ach,

uzu

pe∏n

ieni

e dr

obny

ch e

lem

entó

w li

ter

(kro

pki,

kres

ki it

p.).

Ruch

y na

prze

mie

nne,

akt

ywna

r´k

a,s∏

oƒ, z

gina

nie

stop

y. Z

a∏o˝

enie

tabe

li, w

któr

ej u

czeƒ

b´d

zie

noto

waç

opi

sy s

tres

ujàc

ych

sytu

acji.

III

G

1. U

trw

alan

ie n

awyk

u po

praw

nego

czy

tani

a (n

p. w

ykon

anie

çw

icze

ƒ re

laks

acyj

nych

prz

edcz

ytan

iem

–pa

trz:

pro

gram

, za∏

àcz-

niki

; çw

icze

nia

Gim

nast

yki M

ózgu

®:

ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e; Ê

ledz

enie

tek

stu

przy

u˝y-

ciu

wsk

aêni

ka;

s∏uc

hani

e m

uzyk

i kla

sycz

nej,

noto

wan

ie n

ajw

a˝ni

ejsz

ych

info

rmac

ji w

post

aci m

apy

myÊ

li).

Wys

zuki

wan

ieiz

azna

czan

ie z

akre

Êlac

zem

frag

men

tów

teks

tu m

ówià

cych

one

gaty

wny

ch u

czuc

iach

.

2. U

trw

alan

ie n

awyk

u po

praw

nego

pis

ania

(pro

pozy

cja

konk

retn

ych

çwic

zeƒ

podn

oszà

cych

wsz

ybki

m c

zasi

e po

ziom

gra

ficz-

ny p

ism

a, p

atrz

: pr

ogra

m, z

a∏àc

znik

i; kr

eÊle

nie

linii

ciàg

∏ej w

labi

rynt

ach

ró˝n

ego

typu

). U

trw

alen

ie s

poso

bów

rad

zeni

a so

-bi

e ze

str

esem

. Sam

odzi

elne

wyk

onan

ie m

apy

myÊ

li z

info

rmac

jam

i na

ten

tem

at.

3. U

trw

alen

ie p

isow

ni w

yraz

ów z

rzi˝

. Stw

orze

nie

rebu

sów

, któ

rych

rozw

iàza

niem

b´d

à te

wyr

azy.

Wyk

orzy

stan

ie o

prac

owy-

wan

ych

wyr

azów

do

u∏o˝

enia

rel

acji

zpr

zebi

egu

zaw

odów

nar

ciar

skic

h. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´-

ka, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy.

4. U

trwal

enie

pis

owni

wyr

azów

zó

wym

ieni

ajàc

ym s

i´ n

ao,

a, e

. Sko

nstru

owan

ie g

ry o

rtogr

afic

znej

zut

rwal

anym

i wyr

azam

i. U

∏o˝e

-ni

e iz

apis

anie

opo

wia

dani

a ze

zgr

omad

zony

mi w

yraz

ami.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, s

∏oƒ,

zgi

nani

e st

opy,

luên

e sk

∏ony

.

Gru

dzie

ƒ

ISP

1. C

zyta

nie

syla

b iw

yraz

ów z

wyk

orzy

stan

iem

oki

enek

lub

wsk

aêni

ka. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, wyg

∏asz

anie

afir

-m

acji

ztr

zym

anie

m p

unkt

ów p

ozyt

ywny

ch. G

∏osk

a il

itera

B, b

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

2. C

zyta

nie

syla

b iw

yraz

ów z

wyk

orzy

stan

iem

„s∏

ucha

wek

” dl

a w

zmoc

nien

ia p

ami´

ci s

∏uch

owej

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

-w

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji z

trzy

man

iem

pun

któw

poz

ytyw

nych

. G∏o

ska

ilite

ra R

, rw

opra

co-

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

3. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci p

opra

wne

go z

apis

u po

dany

ch s

ylab

iw

yraz

ów. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obur

àcz,

akt

ywna

r´k

a, s

∏oƒ.

G∏o

ska

ilite

ra P

, pw

çwic

zeni

ach

dram

owyc

h ig

rafic

znyc

h.

4. P

isan

ie s

ylab

iw

yraz

ów z

auto

kore

ktà.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, a

ktyw

na r

´ka,

s∏o

ƒ. G

∏osk

ail

itera

N, n

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.



87

5. O

maw

iani

e tr

eÊci

obr

azka

ote

mat

yce

zim

owej

. Wys

zuki

wan

ie w

spól

nych

cec

h, k

lasy

fikow

anie

prz

edm

iotó

w. L

eniw

e ós

em-

ki, s

∏oƒ,

sow

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em. G

∏osk

a il

itera

C, c

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

6. S

amod

ziel

ne r

ysow

anie

his

tory

jki

obra

zkow

ej o

tem

atyc

e Êw

iàte

czne

j. O

mów

ieni

e tr

eÊci

his

tory

jki

ze z

wró

ceni

em u

wag

ina

popr

awno

Êç b

udow

anej

wyp

owie

dzi.

Leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, s

∏oƒ,

sow

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em. G

∏osk

a il

i-te

raL,

lw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

IISP

1. C

zyta

nie

wyr

azów

wie

losy

labo

wyc

h, k

tóry

ch w

ymow

a je

st z

godn

a z

zapi

sem

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

ysu-

nek

obur

àcz.

Wyk

orzy

stan

ie p

omoc

y do

czyt

ania

: ok

ienk

a is

uwak

a.

2. C

zyta

nie

zdaƒ

zaw

iera

jàcy

ch w

yraz

y w

ielo

syla

bow

e zg

odni

e z

zasa

dà fo

nety

cznà

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

y-su

nek

obur

àcz,

s∏o

ƒ. W

ykor

zyst

anie

pom

ocy

docz

ytan

ia:

wsk

aêni

ka (

paty

czka

).

3. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci o

rtog

rafic

znyc

h. P

owtó

rzen

ie z

asad

pis

owni

wyr

azów

zó.

Wpi

syw

anie

trud

nych

wyr

azów

wal

-fa

bety

czne

óse

mki

, s∏o

ƒ, s

owa.

Afir

mow

anie

cel

ów d

otyc

zàcy

ch o

rtog

rafii

.

4. U

trw

alan

ie p

ozna

nych

wyr

azów

zó.

Pis

anie

zpa

mi´

ci. A

utok

orek

ta. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, zgi

nani

e st

opy,

luên

e sk

∏ony

, akt

ywna

r´k

a.

5. ¸

àcze

nie

myÊ

li w

obr´

bie

zdan

ia. U

k∏ad

anie

spó

jnyc

h zd

aƒ n

apo

dsta

wie

obr

azka

. Wyo

dr´b

nian

ie p

odst

awow

ych

cz´Ê

ci m

owy.

6. T

wor

zeni

e, p

odpi

syw

anie

icz

ytan

ie z

daƒ

napo

dsta

wie

his

tory

jki o

braz

kow

ej. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, luê

nesk

∏ony

, ko∏

yska

.

III

SP

1. C

iche

czy

tani

e ze

zro

zum

ieni

em i

zw

ykor

zyst

anie

m w

skaê

nika

kró

tkie

go, s

pójn

ego

teks

tu. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, r

uchy

na-

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki. W

izua

lizac

ja c

zyta

nego

prz

ez n

aucz

ycie

la o

pow

iada

nia

kine

zjol

ogic

zneg

o.

2. G

∏oÊn

e cz

ytan

ie w

ybra

nego

teks

tu. W

yszu

kiw

anie

wsk

azan

ych

prze

z na

uczy

ciel

a w

yraz

ów o

znac

zajà

cych

ró˝

ne c

z´Êc

i mo-

wy.

Ana

liza

wyo

dr´b

nion

ych

wyr

azów

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e, k

o∏ys

ka.

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

ej n

am

ater

iale

ort

ogra

ficzn

ym z

rz, ˝

. S∏u

chan

ie w

iers

za c

zyta

nego

prz

ezna

uczy

ciel

a. W

yszu

kiw

anie

wte

kÊci

e or

az z

apis

ywan

ie w

yraz

ów z

rz, ˝

iust

alen

ie z

asad

ich

piso

wni

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, a

ktyw

na r

´ka,

s∏o

ƒ, z

gina

nie

stop

y, k

rà˝e

nie

szyj

à.

4. å

wic

zeni

e po

praw

noÊc

i ort

ogra

ficzn

ej d

otyc

zàce

j rz,

˝. G

rupo

we

kons

truo

wan

ie g

ry o

rtog

rafic

znej

wed

∏ug

wsp

ólni

e us

talo

-ny

ch z

asad

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

luên

e sk

∏ony

, ene

rget

yzat

or, k

o∏ys

ka.

5. å

wic

zeni

e po

praw

nej a

rtyk

ulac

ji. C

zyta

nie

teks

tu z

e s∏

owni

ctw

em u

wzg

l´dn

iajà

cym

g∏o

ski s

zere

gu s

zum

iàce

go i

cisz

àceg

o.W

yodr

´bni

anie

iza

pisy

wan

ie t

ych

wyr

azów

. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, l

eniw

e ós

emki

, ak

tyw

na r

´ka,

zie

wan

ie e

nerg

etyc

zne,

ugni

atan

ie g

umow

ej p

i∏ki w

celu

sty

mul

owan

ia r

ecep

toró

w m

owy

znaj

dujà

cych

si´

na

koƒc

ach

palc

ów.



88

Klas

aM

iesi

àc

Gru

dzie

ƒ

6. T

wor

zeni

e ka

rt o

rtog

rafic

znyc

h w

ed∏u

g w

∏asn

ej in

wen

cji.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

pun

kty

rów

now

agi,

punk

ty p

ozyt

ywne

, krà

-˝e

nie

szyj

à.

IVSP

1. C

zyta

nie

iroz

pozn

awan

ie z

daƒ

ozna

jmuj

àcyc

h, p

ytaj

àcyc

h iw

ykrz

ykni

kow

ych.

Zas

toso

wan

ie w

skaz

ówek

dot

yczà

cych

efe

k-ty

wne

go c

zyta

nia.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, wyp

ady.

2. D

osko

nale

nie

intu

icji

orto

graf

iczn

ej. C

zyta

nie

teks

tu w

spom

agan

e ko

men

tarz

em n

aucz

ycie

la –

trop

ieni

e w

yraz

ów z

rz, ˝

, pi-

sani

e z

pam

i´ci

ora

z uz

upe∏

nian

ie lu

k w

zdan

iach

. Len

iwe

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

wyp

ady,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

.

3. T

wor

zeni

e sc

enek

impr

owiz

owan

ych

nate

mat

Êw

iàt

iudz

iela

nia

pom

ocy

ludz

iom

pok

rzyw

dzon

ym p

rzez

los.

Om

awia

nie

scen

ek, w

ycià

gani

e w

nios

ków

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

pun

kty

rów

now

agi,

krà˝

enie

szy

jà.

VSP

1. C

zyta

nie

teks

tu z

wyk

orzy

stan

iem

wsk

aêni

ka.

Wys

zuki

wan

ie w

teÊc

ie o

dpow

iedz

i na

pyta

nia

opr

oble

mat

yce

spo∏

eczn

ej.

Pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, w

ypad

y, le

niw

e ós

emki

. Bud

owan

ie w

∏aÊc

iwyc

h re

lacj

i wpo

rozu

mie

wan

iu s

i´ z

rów

ie-

Ênik

ami –

kom

unik

acja

nie

wer

baln

a.

2. å

wic

zeni

e po

praw

noÊc

i ort

ogra

ficzn

ej. Z

apis

ywan

ie tr

udny

ch w

yraz

ów w

okre

Êlon

ych

pozy

cjac

h pr

zest

rzen

nych

. Zap

ami´

-ty

wan

ie ty

ch u

k∏ad

ów. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, k

rà˝e

nie

szyj

à.

3. „

Kultu

ra w

ypow

iedz

i to

spos

ób n

azn

alez

ieni

e po

rozu

mie

nia”

–sc

enki

dra

mow

e. G

ra e

duka

cyjn

a „O

H”.

(Wsk

∏ad

gry

wch

o-dz

à ka

rty

„poj

´cia

” ik

arty

„ob

razk

i” o

ró˝n

ej tr

eÊci

. Sko

jarz

enia

wyw

o∏an

e ic

h tr

eÊci

à w

spom

agaj

à po

rozu

mie

wan

ie s

i´ z

in-

nym

i jak

o je

den

ze s

poso

bów

ksz

ta∏to

wan

ia te

j um

iej´

tnoÊ

ci).

Ruch

y na

prze

mie

nne,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, zie

wan

ie e

ner-

gety

czne

. Kom

unik

acja

wer

baln

a –

çwic

zeni

a.

VISP

1. C

zyta

nie

teks

tu o

tem

atyc

e sp

o∏ec

znej

. Dys

kusj

a na

tem

at lo

sów

boh

ater

ów. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

-ni

we

ósem

ki, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, odd

ycha

nie

brzu

chem

. Kom

unik

acja

nie

wer

baln

a ja

ko s

posó

b na

poro

zum

iew

anie

si´

zró

wie

Ênik

ami,

rodz

icam

i, na

uczy

ciel

ami.

2. D

osko

nale

nie

popr

awno

Êci o

rtog

rafic

znej

. Opr

acow

ywan

ie w

yraz

ów z

rz, ˝

napo

dsta

wie

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ,sa

mod

ziel

ne p

isan

ie o

pow

iada

nia

zty

mi w

yraz

ami.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

leni

we

ósem

ki, p

ompo

wan

iepi

´tà,

zgi

nani

e st

opy,

wyp

ady,

akt

ywna

r´k

a.

3. Z

ak∏ó

ceni

a w

kom

unik

acji

–w

ykry

wan

ie b

∏´dó

w n

apo

dsta

wie

gry

edu

kacy

jnej

„O

H”

idzi

a∏aƒ

dra

mow

ych.

Stw

orze

nie

listy

popr

awny

ch z

asad

kom

unik

acji

doco

dzie

nneg

o st

osow

ania

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

pun

kty

ziem

i ipr

ze-

strz

eni,

s∏oƒ

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y po

zyty

wne

.



89

IG

1. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci c

zyta

nia

ze z

rozu

mie

niem

. Opr

acow

anie

tek

stu

ote

mat

yce

spo∏

eczn

ej. W

y∏on

ieni

e pr

oble

mu,

sy-

tuac

ji na

pi´c

ia e

moc

jona

lneg

o. R

ozm

owa

psyc

holo

gicz

na w

celu

roz

wik

∏ani

a pr

oble

mu.

Opr

acow

anie

zas

ady:

„Ó

wym

ieni

asi

´ na

o, a

, e”.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

wyp

ady.

2. P

isow

nia

nie

zpr

zys∏

ówka

mi,

licze

bnik

ami

iza

imka

mi.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

s∏o

ƒ, s

owa,

ko∏

yska

.W

spól

ne s

porz

àdze

nie

map

y m

yÊli

zin

form

acja

mi n

ate

mat

pis

owni

nie

zró

˝nym

i cz´

Êcia

mi m

owy.

3. W

skaz

ówki

dot

yczà

ce s

amod

ziel

nego

ucz

enia

si´

. Wsp

ólne

spo

rzàd

zeni

e m

apy

myÊ

li uw

zgl´

dnia

jàce

j wia

dom

oÊci

na

tem

atef

ekty

wne

go u

czen

ia s

i´ (p

atrz

: za∏

àczn

ik10

). Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y zi

emi,

prze

strz

eni,

rów

now

agi,

kapt

urek

myÊ

li-ci

ela,

ko∏

yska

.

IIG

1. D

osko

nale

nie

czyt

ania

ze

zroz

umie

niem

. Wys

zuki

wan

ie w

opra

cow

anym

tekÊ

cie

zwià

zków

fraz

eolo

gicz

nych

it∏u

mac

zeni

eic

h. U

trw

alen

ie p

isow

ni r

zecz

owni

ków

zak

oƒcz

onyc

h na

-ów

, -ów

ka, -

ówna

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, wyp

ady.

Ana

liza

zapi

sany

ch p

rzez

ucz

nia

sytu

acji,

wkt

óryc

h od

czuw

a∏ s

tres

.

2. D

osko

nale

nie

piso

wni

wyr

azów

zó,

uw

dykt

andz

ie z

kom

enta

rzem

. Utr

wal

anie

zna

jom

oÊci

zas

ad p

isow

ni w

yraz

ów z

ó.Ru

chy

napr

zem

ienn

e, l

eniw

e ós

emki

, pu

nkty

na

myÊ

leni

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la,

zgin

anie

sto

py,

akty

wna

r´k

a. Z

apam

i´ta

-ni

e15

wyr

azów

zó

niew

ymie

nnym

zza

stos

owan

iem

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ.

3. W

skaz

ówki

dot

yczà

ce s

amod

ziel

nego

ucz

enia

si´

. Sa

mod

ziel

ne s

porz

àdze

nie

map

y m

yÊli

uwzg

l´dn

iajà

cej

wia

dom

oÊci

nate

mat

efe

ktyw

nego

ucz

enia

si´

(pa

trz:

za∏

àczn

ik10

). Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y zi

emi,

prze

strz

eni,

rów

now

agi,

kap-

ture

k m

yÊlic

iela

, ko∏

yska

.

IIIG

1. D

osko

nale

nie

czyt

ania

ze

zroz

umie

niem

. Wys

zuki

wan

ie fr

agm

entó

w t

ekst

u b´

dàcy

ch o

dpow

iedz

ià n

apo

dane

pyt

ania

(za

-st

osow

anie

wsk

azów

ek d

otyc

zàcy

ch s

amod

ziel

nego

ucz

enia

si´

, pat

rz:

prog

ram

, za∏

àczn

iki).

Utr

wal

enie

pis

owni

rze

czow

-ni

ków

zak

oƒcz

onyc

h na

-ów

, -ów

ka, -

ówna

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, z

gina

nie

stop

y, k

o∏ys

ka, s

∏oƒ.

2. U

trw

alen

ie p

isow

ni w

yraz

ów z

ó, u

wró

˝nor

odny

ch ç

wic

zeni

ach.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, s

∏oƒ,

sow

a, p

ompo

wa-

nie

pi´t

à. P

isem

ne ro

zwin

i´ci

e m

yÊli:

„Po

przy

jÊci

u ze

szk

o∏y

dodo

mu…

”. U

trw

alan

ie n

awyk

u do

brej

org

aniz

acji

prac

y w

dom

u.

3. O

pis

wyb

rane

j ozd

oby

choi

nkow

ej, p

isan

ie ˝

ycze

ƒ do

wyb

rane

j oso

by, n

apis

anie

opo

wia

dani

a o

tem

atyc

e Êw

iàte

czne

j –fo

r-m

a w

ypow

iedz

i do

wyb

oru.

Pre

zent

acja

pra

cy n

afo

rum

gru

py. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, luê

-ne

sk∏

ony,

krà

˝eni

e sz

yjà.

Styc

zeƒ

ISP

1. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

isp

raw

noÊc

i man

ualn

ej. Z

abaw

y ∏à

czàc

e pr

awà

ilew

à st

ron´

cia

∏a w

ymag

ajàc

e pr

acy

koƒc

zyn,

po∏o

˝ony

ch p

ote

j sam

ej s

tron

ie. D

otyk

anie

opu

szka

mi p

alcó

w p

rzed

mio

tów

, tab

licze

k o

ró˝n

ej f

aktu

rze

iwie

lkoÊ

ci, f

igur

,



90

Klas

aM

iesi

àc

Styc

zeƒ

liter

po∏

àczo

ne z

rozw

ijani

em p

ami´

ci d

otyk

owej

, s∏u

chow

ej i

wzr

okow

ej. A

ktyw

na r

´ka,

rys

unek

obu

ràcz

, len

iwe

ialfa

be-

tycz

ne ó

sem

ki. G

∏osk

a il

itera

G, g

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

2. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

isp

raw

noÊc

i man

ualn

ej.

Akty

wna

r´k

a, r

ysun

ek o

burà

cz,

leni

we

ialfa

bety

czne

óse

mki

. Za

j´ci

aw

para

ch:

elem

enty

mas

a˝u

takt

ylne

go (

prze

z od

pow

iedn

io d

ozow

any

doty

k), ç

wic

zeni

e ru

chów

hom

olog

iczn

ych,

hom

o-la

tera

lnyc

h ib

ilate

raln

ych.

Rys

owan

ie le

niw

ych

ósem

ek p

rzy

Êred

nim

nap

i´ci

u m

i´Ên

i r´k

i. G

∏osk

a il

itera

F, f

wop

raco

wa-

niu

polis

enso

rycz

nym

.

3. K

szta

∏tow

anie

orie

ntac

ji ki

erun

kow

ej i

prze

strz

enne

j. U

k∏ad

anie

lite

r zr

ó˝ni

cow

anyc

h ko

lory

styc

znie

im

ater

ia∏o

wo

ium

iej-

scow

ieni

e ic

h w

prze

strz

enia

ch o

kreÊ

lony

ch p

rzez

nau

czyc

iela

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne

wró

˝nyc

h po

zycj

ach:

na

stoj

àco,

le-

˝àco

, sie

dzàc

o, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a. G

∏osk

a il

itera

¸, ∏

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

4. K

szta

∏tow

anie

orie

ntac

ji ki

erun

kow

ej i

prze

strz

enne

j. W

yodr

´bni

anie

lite

r w

ybra

nych

zcz

asop

ism

a. W

ycin

anie

ich

inak

le-

jani

e na

okre

Êlon

ej p

rzes

trze

ni. R

uchy

nap

rzem

ienn

e w

ró˝n

ych

pozy

cjac

h: n

ast

ojàc

o, le

˝àco

, sie

dzàc

o, le

niw

e ós

emki

, ak-

tyw

na r

´ka.

G∏o

ska

ilite

ra Z

, zw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

5. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

, wzr

okow

ej i

ruch

owej

. Nau

ka n

apa

mi´

ç ki

nezj

olog

iczn

ych

rym

ów z

wyk

orzy

stan

iem

Gim

-na

styk

i Móz

gu®

imuz

yki k

lasy

czne

j. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, akt

ywna

r´k

a, z

gina

nie

sto-

py, p

ompo

wan

ie p

i´tà

. G∏o

ska

ilite

ra J,

jw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

6. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

, wzr

okow

ej, r

ucho

wej

iin

tegr

acji

s∏uc

how

o-w

zrok

owo-

ruch

owej

. Zap

ami´

tyw

anie

ido

k∏ad

-ne

wyk

onyw

anie

pol

eceƒ

dot

yczà

cych

çw

icze

ƒ st

ymul

acji

mó˝

d˝ka

(zze

staw

u çw

icze

ƒ ro

zwoj

u em

ocjo

naln

ego)

. Ruc

hy n

a-pr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, akt

ywna

r´k

a, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, s∏o

ƒ, s

owa.

G∏o

ska

ili-

tera

Ó, ó

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

7. K

szta

∏tow

anie

em

ocjo

naln

ej i

spo∏

eczn

ej s

fery

roz

woj

u. O

dgad

ywan

ie i

nazy

wan

ie p

ozyt

ywny

ch i

nega

tyw

nych

sta

nów

uczu

ciow

ych

napo

dsta

wie

sce

nek

pant

omim

iczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

poz

ycja

Den

niso

na, p

unkt

y ró

wno

wag

i, po

zy-

tyw

ne. å

wic

zeni

a ry

tmic

zneg

o ru

chu

zze

staw

u te

rapi

i pro

prio

cept

ywne

j. O

prac

owan

ie g

∏osk

i ilit

ery

Ñ, à

wza

baw

ach

dra-

mow

ych.

8. K

szta

∏tow

anie

odp

owie

dnie

go p

ozio

mu

emoc

ji. R

ysun

ek „

Ja p

odcz

as z

amie

ci Ê

nie˝

nej”

jako

for

ma

wyr

azu

uczu

ç ko

nkre

t-ne

go d

ziec

ka –

art-

tera

pia.

Roz

mow

a ps

ycho

logi

czna

po

zako

ƒczo

nej p

racy

. Szu

kani

e od

pow

iedz

i na

pyta

nie:

„Ja

k si

´ cz

u-∏e

m p

odcz

as p

racy

nad

rysu

nkie

m?”

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

poz

ycja

Den

niso

na, p

unkt

y ró

wno

wag

i, po

zyty

wne

. Opr

acow

a-ni

e g∏

oski

ilit

ery

¢, ´

wza

baw

ach

ruch

owyc

h.



91

IISP

1. å

wic

zeni

e m

otor

yki d

u˝ej

im

a∏ej

ora

z sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej. Z

abaw

a dr

amow

a „Z

gadn

ij, c

o po

kazu

j´, p

otem

pow

tórz

trzy

-kr

otni

e te

n ru

ch”

kszt

a∏tu

jàca

mot

oryk

´ du

˝à. O

dtw

arza

nie

wyk

onyw

anyc

h w

zaba

wie

czy

nnoÊ

ci n

aró

˝nyc

h p∏

aszc

zyzn

ach

zapo

moc

à pi

órka

, w´g

la, m

azak

a, o

∏ów

ka ja

ko n

arz´

dzi p

isar

skic

h w

ymag

ajàc

ych

zró˝

nico

wan

ego

napi

´cia

mi´

Êni r

´ki p

i-sz

àcej

iw

spom

agaj

àcej

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne

nale

˝àco

, akt

ywna

r´k

a, le

niw

e ós

emki

.

2. å

wic

zeni

e sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej. W

ykon

anie

ste

mpl

i zzi

emni

aka.

Tw

orze

nie

prac

y pl

asty

czne

j far

bà p

laka

tow

à, s

tem

pla-

mi i

palc

ami.

Ruch

y na

prze

mie

nne

ró˝n

ego

typu

, akt

ywna

r´ka

, len

iwe

ósem

ki, u

gnia

tani

e gu

mow

ej p

i∏ki,

„wa∏

kow

anie

” d∏

o-ni

dre

wni

anym

wa∏

eczk

iem

zw

ypus

tkam

i.

3. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej.

Kons

truo

wan

ie g

ry m

atem

atyc

znej

. Ro

zmie

szcz

anie

licz

b il

iter

napl

an-

szy.

U∏o

˝eni

e is

pisa

nie

regu

∏ gry

za

pom

ocà

pikt

ogra

mów

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne

wró

˝nyc

h uk

∏ada

ch, l

eniw

e ós

emki

, sow

a,s∏

oƒ, r

ysun

ek o

burà

cz, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

4. å

wic

zeni

a ks

zta∏

tujà

ce s

fer´

roz

woj

u em

ocjo

naln

ego

oraz

orie

ntac

j´ p

rzes

trze

nnà

ikie

runk

owà.

Gra

nie

wsk

onst

ruow

anà

napo

prze

dnic

h za

j´ci

ach

gr´

mat

emat

yczn

à. S

∏uch

anie

muz

yki

klas

yczn

ej p

odcz

as g

ry.

Ruch

y na

prze

mie

nne

wró

˝nyc

huk

∏ada

ch, l

eniw

e ós

emki

, sow

a, s

∏oƒ,

rys

unek

obu

ràcz

, pun

kty

pozy

tyw

ne, z

iem

i ipr

zest

rzen

i.

5. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

ej. S

∏uch

anie

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opo

wia

dani

a ki

nezj

olog

iczn

ego.

Uk∏

adan

ie o

dpow

iedz

i do

pyta

ƒ na

tem

at t

reÊc

i prz

eczy

tane

go o

pow

iada

nia

(pyt

ania

wsp

omag

ane

ilust

racj

ami).

Ruc

hy n

a-pr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, çw

icze

nie

nam

yÊle

nie,

zgi

nani

e st

opy,

poz

ycja

Den

niso

na.

6. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

ej. S

∏uch

anie

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opo

wia

dani

a ki

nezj

olog

iczn

ego.

Wym

yÊla

nie

inne

go z

akoƒ

czen

ia. T

wor

zeni

e „r

zeêb

” –

zapa

mi´

tyw

anie

stw

orzo

nych

prz

ez u

czni

ów u

k∏ad

ów (

uwzg

l´dn

ia-

jàcy

ch c

hara

kter

ysty

czne

pos

taci

e op

owia

dani

a) i

odtw

arza

nie

tych

uk∏

adów

wró

˝nyc

h od

st´p

ach

czas

u. R

uchy

nap

rze-

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, p

unkt

y po

zyty

wne

, poz

ycja

Den

niso

na.

7. å

wic

zeni

a ks

zta∏

tujà

ce s

fer´

em

ocjo

naln

o-sp

o∏ec

znà.

Tw

orze

nie

scen

ek im

prow

izow

anyc

h ty

pu „

stop

-kla

tka”

, kt

óryc

h te

-m

atem

jest

okr

eÊla

nie

inaz

ywan

ie u

czuç

. Odz

wie

rcie

dlen

ie u

czuc

ia Ê

rodk

ami p

last

yczn

ymi –

nam

alow

anie

obr

azu,

insp

iro-

wan

ego

oglà

dany

mi s

cenk

ami i

muz

ykà

rela

ksac

yjnà

, za

pom

ocà

farb

, gru

bego

p´d

zla,

na

du˝e

j pow

ierz

chni

kar

tonu

. Wy-

g∏as

zani

e af

irmac

ji in

tegr

ujàc

ych,

poz

ycja

Den

niso

na, p

unkt

y pr

zest

rzen

i, zi

emi,

pozy

tyw

ne.

8. å

wic

zeni

a st

ymul

ujàc

e fu

nkcj

e m

ó˝d˝

ka p

o∏àc

zone

zG

imna

styk

à M

ózgu

®i

met

odam

i pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´(p

atrz

: po

droz

dz.

5.2.

„å

wic

zeni

a st

ymul

ujàc

e fu

nkcj

e m

ó˝d˝

ka p

o∏àc

zone

zki

nezj

olog

ià e

duka

cyjn

à im

etod

ami p

rzy-

spie

szon

ego

ucze

nia

si´”

).

III

SP1.

åw

icze

nia

mot

oryk

i isp

raw

noÊc

i man

ualn

ej. R

ytm

iczn

e na

pina

nie

iroz

luên

iani

e m

i´Ên

i ist

awów

wçw

icze

niac

h: a

ktyw

nar´

ka, r

ysow

anie

leni

wej

óse

mki

, rys

unek

obu

ràcz

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne

iodd

ycha

nie

brzu

chem

wyk

onyw

ane

wró

˝nyc

h po

-zy

cjac

h.



92

Klas

aM

iesi

àc

Styc

zeƒ

2. D

osko

nale

nie

spra

wno

Êci m

anua

lnej

. Wyk

onyw

anie

pre

cyzy

jnyc

h ru

chów

r´k

i pod

czas

kal

kow

ania

rys

unku

, nas

t´pn

ie li

ter

iich

po∏

àcze

ƒ w

wyr

az. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, akt

ywna

r´k

a.

3. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j i

kier

unko

wej

wza

baw

ach

ruch

owyc

h. R

uchy

nap

rzem

ienn

e ró

˝neg

o ty

pu,

punk

tyna

myÊ

leni

e, s

owa,

akt

ywna

r´k

a, r

ysun

ek o

burà

cz, k

rà˝e

nie

szyj

à.

4. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej i

kier

unko

wej

. O

kreÊ

lani

e po

∏o˝e

nia

prze

dmio

tów

na

obra

zku

oraz

wer

baliz

owan

iesp

ostr

ze˝e

ƒ. W

ykor

zyst

anie

kom

pute

row

ej g

ry e

duka

cyjn

ej. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, s

owa,

akt

ywna

r´-

ka, r

ysun

ek o

burà

cz, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e, k

rà˝e

nie

szyj

à.

5. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

. Za

pam

i´ty

wan

ie w

yraz

ów z

apo

moc

à ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ.

¸àc

zeni

e w

yraz

óww

logi

cznà

ca∏

oÊç,

stw

orze

nie

naic

h po

dsta

wie

opo

wia

dani

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

, ry-

sune

k ob

uràc

z.

6. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci w

zrok

owo-

ruch

owej

. Zap

isan

ie o

pow

iada

nia

stw

orzo

nego

na

pods

taw

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ.

Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci w

ypow

iedz

i pi

sem

nej.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

len

iwe

ósem

ki,

rysu

nek

obur

àcz,

akt

ywna

r´k

a,s∏

oƒ, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

.

7. D

osko

nale

nie

sfer

y em

ocjo

naln

o-sp

o∏ec

znej

. „D

lacz

ego

pom

agam

y in

nym

ludz

iom

?” –

rozm

owa

psyc

holo

gicz

na p

row

adzà

-ca

do

stw

ierd

zeni

a, ˝

e ka

˝dy

cz∏o

wie

k po

trze

buje

wsp

arci

a dr

ugie

go c

z∏ow

ieka

. W

ykon

anie

rys

unku

pod

tytu

∏em

„Po

ma-

gam

”. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y po

zyty

wne

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, poz

ycja

Den

niso

na.

8. D

osko

nale

nie

sfer

y em

ocjo

naln

o-sp

o∏ec

znej

. Zn

acze

nie

empa

tii.

Wiz

ualiz

owan

ie c

zyta

nego

prz

ez n

aucz

ycie

la k

rótk

iego

opow

iada

nia

przy

bli˝

ajàc

ego

poj´

cie

empa

tii.

Zbio

row

e uk

∏ada

nie

iza

pisy

wan

ie l

istu

do

chor

ego

kole

gi.

Leni

we

ósem

ki,

kapt

urek

myÊ

licie

la, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, poz

ycja

Den

niso

na.

IVSP

1. D

osko

nale

nie

mot

oryk

i isp

raw

noÊc

i man

ualn

ej.

Dra

ma

–dz

ia∏a

nia

pant

omim

iczn

e –

çwic

zeni

a do

skon

alàc

e ko

ordy

nacj

´m

i´dz

y m

i´Ên

iam

i ist

awam

i ram

ieni

a ip

rzed

ram

ieni

a. R

ysow

anie

po

linia

ch, p

oob

rze˝

ach

kart

ki, p

okw

adra

tach

wze

szy-

cie

krat

kow

anym

–çw

icze

nia

nadg

arst

ka, k

iÊci

d∏o

ni, m

i´Ên

i ist

awów

pal

ców

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

ysu-

nek

obur

àcz,

akt

ywna

r´k

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej

iki

erun

kow

ej.

Kodo

wan

ie d

wóc

h di

agra

mów

na

pods

taw

ie i

nfor

mac

ji s∏

owne

j na

-uc

zyci

ela.

Zm

iana

dia

gram

u w

ed∏u

g um

owne

go d

êwi´

ku.

Wpi

syw

anie

wyr

azów

wok

reÊl

one

prze

z na

uczy

ciel

a m

iejs

cana

kart

kach

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, pun

kty

prze

strz

eni,

ziem

i, na

myÊ

leni

e, s

owa,

s∏o

ƒ.



93

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

ej. W

izua

lizow

anie

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opo

wia

dani

a za

wie

rajà

ce-

go g

∏osk

i brz

mie

niow

o po

dobn

e, n

apr

zyk∏

ad p

-b, s

z-˝.

Kon

stru

owan

ie m

apy

myÊ

li –

spos

obu

nani

elin

earn

e no

tow

anie

za-

pam

i´ta

nych

treÊ

ci. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, l

eniw

e ós

emki

, pom

pow

anie

pi´

tà, z

gi-

nani

e st

opy.

4. K

szta

∏tow

anie

sfe

ry e

moc

jona

lno-

spo∏

eczn

ej. K

oƒcz

enie

rozp

ocz´

tego

opo

wia

dani

a na

tem

at k

onie

czno

Êci u

dzie

lani

a po

mo-

cy p

otrz

ebuj

àcym

. Kl

asyf

ikow

anie

ucz

uç p

ozyt

ywny

ch i

nega

tyw

nych

. Te

rapi

a ta

ktyl

na –

çwic

zeni

a do

tyko

we

wpa

rach

przy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, a

firm

acje

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

VSP

1. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych.

Pis

anie

okr

eÊlo

nych

prz

ez n

aucz

ycie

la p

owta

rzaj

àcyc

h si

´ lit

er,

syla

b, w

yraz

ówp∏

ynny

m, n

iepr

zerw

anym

ruch

em (n

p. e

eeoo

ouuu

baba

bape

pepe

alea

leal

e…).

Ró˝n

icow

anie

nap

i´ci

a m

i´Ên

i r´k

i na

okre

Êlo-

ny s

ygna

∏. U

zupe

∏nia

nie

luk

wzd

ania

ch –

pisa

nie

wyr

azów

ozd

obnà

czc

ionk

à w

ymag

ajàc

à pr

ecyz

yjny

ch r

uchó

w d

∏oni

. Ry-

sune

k ob

uràc

z, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej i

kier

unko

wej

. Kon

stru

owan

ie m

apy

myÊ

li na

pods

taw

ie w

skaz

ówek

nau

czyc

iela

. Wpi

-sy

wan

ie z

daƒ

okre

Êlaj

àcyc

h za

chow

ania

ase

rtyw

ne. å

wic

zeni

a w

rozp

ozna

wan

iu ta

kich

zac

how

aƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, ry

-su

nek

obur

àcz,

akt

ywna

r´k

a, s

∏oƒ,

sow

a, k

rà˝e

nie

szyj

à.

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

ej.

Zapa

mi´

tyw

anie

ase

rtyw

nych

zw

rotó

w n

apo

dsta

wie

kon

stru

owan

ych

pikt

ogra

mów

. Zac

how

ania

ule

g∏e

iagr

esyw

ne –

çwic

zeni

a w

rozp

ozna

wan

iu ta

kich

zac

how

aƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unk-

ty n

am

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, a

firm

owan

ie a

sert

ywny

ch z

wro

tów

.

4. K

szta

∏tow

anie

sfe

ry e

moc

jona

lno-

spo∏

eczn

ej.

Zmia

na z

akoƒ

czen

ia c

zyta

nej p

rzez

nau

czyc

iela

baÊ

ni.

Okr

eÊla

nie

wyo

dr´b

-ni

onyc

h pr

ze˝y

ç bo

hate

rów

–ro

zpoz

naw

anie

ucz

uç –

rozm

owa

wpa

rach

. „Ki

edy

iwja

kich

syt

uacj

ach

u˝yw

aç z

acho

waƒ

aser

tyw

nych

?” –

scen

ki im

prow

izow

ane.

Ele

men

ty te

rapi

i tak

tyln

ej –

stym

ulac

ja d

otyk

iem

–çw

icze

nia

wpa

rach

. Afir

mac

ja,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, prz

estr

zeni

, zie

mi,

pozy

cja

Den

niso

na.

VISP

1. å

wic

zeni

e p∏

ynny

ch i

ciàg

∏ych

ruc

hów

pis

arsk

ich

prze

z pi

sani

e zd

aƒ b

ez o

dryw

ania

r´k

i na

p∏as

zczy

ênie

kar

tki w

okre

Êlo-

nej l

inia

turz

e, w

pisy

wan

ie w

yraz

ów w

alfa

bety

czne

óse

mki

wry

tmie

okr

eÊlo

nym

prz

ez m

uzyk

´. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, r

y-su

nek

obur

àcz,

akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y pr

zest

rzen

i, zi

emi,

ugni

atan

ie g

umow

ego

prze

dmio

tu.

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej i

kier

unko

wej

. D

ok∏a

dne

wyk

onyw

anie

czy

nnoÊ

ci w

zrok

owo-

ruch

owyc

h po

dw

p∏y-

wem

bod

êca

s∏ow

nego

–w

pisy

wan

ie w

okie

nka

diag

ram

u zd

aƒ m

ówià

cych

oza

chow

ania

ch a

sert

ywny

ch. „

Dla

czeg

o w

ar-

to z

acho

wyw

aç s

i´ a

sert

ywni

e?”

–çw

icze

nia

dram

owe

wpa

rach

. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, ry

sune

k ob

uràc

z,ka

ptur

ek m

yÊlic

iela

, pun

kty

prze

strz

eni,

ziem

i, po

zyty

wne

.

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owo-

wzr

okow

o-ru

chow

ej. S

twor

zeni

e m

apy

myÊ

li do

ró˝n

ych

typó

w z

acho

waƒ

: ule

g∏yc

h, a

gres

yw-

nych

, ase

rtyw

nych

. Dog

∏´bn

a an

aliz

a ne

gaty

wny

ch z

acho

waƒ

. Wym

yÊle

nie

izap

isan

ie w

∏asn

ej a

firm

acji,

któ

ra u

trw

ala

na-



94

Klas

aM

iesi

àc

Styc

zeƒ

byte

zac

how

ania

ase

rtyw

ne. W

ykon

ywan

ie ç

wic

zeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®w

ed∏u

g s∏

owno

-ruc

how

ego

uk∏a

du z

adem

onst

ro-

wan

ego

prze

z ch

´tne

go u

czni

a. Z

apam

i´ty

wan

ie i

odtw

arza

nie

zpa

mi´

ci o

dpow

iedn

iej k

olej

noÊc

i wyk

onyw

anyc

h çw

icze

ƒ.Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

iin

ne ç

wic

zeni

a za

prop

onow

ane

prze

z ch

´tne

go u

czni

a.

4. K

szta

∏tow

anie

sfe

ry e

moc

jona

lno-

spo∏

eczn

ej. P

isan

ie s

pójn

ej w

ypow

iedz

i wfo

rmie

opo

wia

dani

a na

tem

at o

dczu

wan

ych

sta-

nów

em

ocjo

naln

ych

–in

spira

cja

muz

ykà

klas

yczn

à. S

twor

zeni

e sw

oist

ego

„kal

enda

rza

uczu

ç” („

kale

ndar

z” to

kar

tka,

na

któr

ejzn

ajdu

je s

i´ d

ata

oraz

zao

bser

wow

ane

uczu

cie.

Zad

anie

m u

czni

a je

st n

azw

anie

tego

ucz

ucia

ora

z za

pisa

nie

sytu

acji,

wkt

órej

si´

poja

wi∏o

. Poz

wal

a to

na

dok∏

adnà

obs

erw

acj´

sie

bie

irad

zeni

e so

bie

zne

gaty

wny

mi e

moc

jam

i). E

lem

enty

tera

pii d

otyk

iem

(takt

ylne

j) –

prac

a w

para

ch. A

firm

acja

, pun

kty

pozy

tyw

ne, p

ozyc

ja D

enni

sona

pod

czas

s∏u

chan

ia m

uzyk

i rel

aksa

cyjn

ej.

IG

1. K

szta

∏tow

anie

gra

ficzn

ej s

tron

y pi

sma

prze

z pi

sani

e af

irmac

ji be

z od

ryw

ania

r´k

i (d

otyc

zàcy

ch f

unkc

jono

wan

ia u

czni

aw

szko

le b

ez n

adm

iern

ego

napi

´cia

em

ocjo

naln

ego)

. Pis

owni

a rz

eczo

wni

ków

zak

oƒcz

onyc

h na

-ów

, -ów

ka, -

ówna

. Ruc

hyna

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, r

ówno

wag

i, po

zycj

a D

enni

sona

. Pow

tarz

anie

afir

-m

acji

podc

zas

trzy

man

ia p

unkt

ów p

ozyt

ywny

ch i

s∏uc

hani

a m

uzyk

i kla

sycz

nej.

2. å

wic

zeni

e or

ient

acji

prze

strz

enne

j iki

erun

kow

ej. K

lasy

fikow

anie

wyr

azów

wed

∏ug

wyb

rane

j cec

hy i

wpi

syw

anie

ich

wod

-po

wie

dnie

dia

gram

y. Z

apam

i´ty

wan

ie w

yraz

ów z

óni

ewym

ienn

ym z

u˝yc

iem

∏aƒ

cuch

owej

met

ody

skoj

arze

ƒ. R

uchy

na-

prze

mie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, s∏o

ƒ, s

owa,

pun

kty

pozy

tyw

ne, p

rzes

trze

ni i

ziem

i. O

mów

ieni

e ro

dza-

jów

zac

how

aƒ:

uleg

∏ego

, ag

resy

wne

go i

aser

tyw

nego

. Tw

orze

nie

krót

kich

sce

nek

impr

owiz

owan

ych

dla

wyj

aÊni

enia

omaw

iany

ch z

acho

waƒ

.

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci w

zrok

owo-

ruch

owej

. Cic

he c

zyta

nie

teks

tu h

isto

rycz

nego

. Prz

edst

awie

nie

info

rmac

ji z

teks

tu n

aos

i cza

-su

. Utr

wal

anie

zas

ad p

isow

ni w

yraz

ów z

u(u

napo

czàt

ku i

nako

ƒcu

wyr

azu,

uw

czas

owni

kach

). Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

-ni

we

ósem

ki, s

∏oƒ,

rysu

nek

obur

àcz,

akt

ywna

r´ka

. Ase

rtyw

noÊç

jako

zac

how

anie

kon

stru

ktyw

ne. B

udow

anie

sce

nek

impr

o-w

izow

anyc

h –

çwic

zeni

a w

para

ch.

4. K

szta

∏tow

anie

sfe

ry e

moc

jona

lnej

. Odc

zyty

wan

ie u

twor

u po

etyc

kieg

o na

pozi

omie

met

afor

yczn

ym. K

lasy

fikow

anie

wyr

azów

wed

∏ug

nace

chow

ania

em

ocjo

naln

ego.

Por

zàdk

owan

ie w

yraz

ów z

awie

rajà

cych

ó, u

iokr

eÊle

nie

zasa

d ic

h pi

sow

ni. P

unkt

ypo

zyty

wne

, zie

mi,

prze

strz

eni,

rów

now

agi,

luên

e sk

∏ony

, ko∏

yska

. Zad

ania

pis

emne

typu

„pr

awda

czy

fa∏s

z” w

para

ch –

zde-

cydo

wan

ie, c

zy d

ane

zdan

ie o

kreÊ

la z

acho

wan

ie a

sert

ywne

.

IIG

1. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ej s

tron

y pi

sma.

Zas

ady

piso

wni

uw

przy

rost

kach

iw

czas

owni

kach

. Rys

unek

obu

ràcz

, akt

ywna

r´-

ka,

wpi

syw

anie

wyr

azów

zu

wal

fabe

tycz

nà ó

sem

k´.

Um

iej´

tnoÊ

ç ró

˝nic

owan

ia z

acho

waƒ

ule

g∏yc

h, a

gres

ywny

ch i

aser

-ty

wny

ch n

apo

dsta

wie

sce

nek

impr

owiz

owan

ych.



95

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej i

kier

unko

wej

. ¸àc

zeni

e pu

nktó

w n

asi

atce

. åw

icze

nia

dosk

onal

àce

znaj

omoÊ

ç pi

sow

-ni

uw

po∏à

czen

iach

au,

eu.

Stw

orze

nie

opis

u po

stac

i (po

wst

a∏ej

w w

ynik

u po

∏àcz

enia

pun

któw

na

siat

ce).

Ruch

y na

prze

-m

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i, ak

tyw

na r

´ka,

s∏o

ƒ, s

owa.

Prz

yczy

na–s

kute

k w

rozp

atry

wan

iu z

acho

waƒ

agre

syw

nych

.

3. D

osko

nale

nie

pam

ići

wzr

okow

ej i

koor

dyna

cji w

zrok

owo-

ruch

owej

. Ogl

àdan

ie o

braz

ów w

krót

kich

ods

t´pa

ch c

zasu

. Opi

sw

ybra

nego

obr

azu.

åw

icze

nia

utrw

alaj

àce

znaj

omoÊ

ç w

yraz

ów z

ó, u

–pr

aca

ze s

∏ow

niki

em o

rtog

rafic

znym

. Ruc

hy n

aprz

e-m

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y. P

rzyc

zyna

–sku

tek

wro

zpat

ryw

aniu

zac

ho-

waƒ

ule

g∏yc

h.

4. K

szta

∏tow

anie

sfe

ry e

moc

jona

lnej

. Pu

nkty

poz

ytyw

ne,

ener

gety

czne

zie

wan

ie,

pozy

cja

Den

niso

na.

S∏uc

hani

e op

owia

dani

apr

zym

uzyc

e kl

asyc

znej

, pod

czas

le˝e

nia

wpo

zycj

i Den

niso

na. W

yodr

´bni

anie

treÊ

ci n

ate

mat

zac

how

aƒ u

leg∏

ych,

agr

esyw

-ny

ch i

aser

tyw

nych

. Roz

mow

a ps

ycho

logi

czna

na

tem

at p

otrz

eby

zach

owaƒ

ase

rtyw

nych

jako

kon

stru

ktyw

nych

, bud

ujàc

ych

zdro

we

rela

cje

mi´

dzy

ludê

mi.

III

G

1. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ej s

tron

y pi

sma.

åw

icze

nie

kalig

rafii

. Utr

wal

enie

zna

jom

oÊci

zas

ad p

isow

ni u

oraz

çw

icze

nia

wza

sto-

sow

aniu

ich

wpr

akty

ce. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y po

zyty

wne

, zie

mi i

prze

strz

eni.

Pise

m-

ne r

ozw

ini´

cie

myÊ

li: „

Trac

´, k

iedy

jest

em u

leg∏

y”.

2. D

osko

nale

nie

orie

ntac

ji pr

zest

rzen

nej

iki

erun

kow

ej.

Wyk

onyw

anie

zad

aƒ z

labi

rynt

em (

plas

tikow

à p∏

ytkà

zro

wka

mi

wks

zta∏

cie

labi

rynt

u). U

trw

alen

ie p

isow

ni w

yraz

ów z

ó, u

. Zap

lano

wan

ie i

wyk

onan

ie g

ry o

rtog

rafic

znej

. Ruc

hy n

aprz

e-m

ienn

e, p

unkt

y zi

emi,

prze

strz

eni,

nam

yÊle

nie,

pom

pow

anie

pi´

tà.

Pise

mne

roz

win

ići

e m

yÊli:

„Tr

ac´,

kie

dy j

este

mag

resy

wny

”.

3. D

osko

nale

nie

pam

ići

wzr

okow

ej i

koor

dyna

cji w

zrok

owo-

ruch

owej

. Ogl

àdan

ie w

krót

kich

ods

t´pa

ch c

zasu

obr

azkó

w o

raz

wyr

azów

zó,

u, u

mie

szcz

onyc

h na

kart

ce p

opra

wni

e lu

b w

lust

rzan

ym o

dbic

iu. Z

apis

wyr

azów

zpa

mi´

ci. R

uchy

nap

rze-

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, s

∏oƒ,

akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y po

zyty

wne

. Pis

emne

roz

win

ići

e m

yÊli:

„Zy

skuj

´, k

ie-

dy je

stem

ase

rtyw

ny”.

4. K

szta

∏tow

anie

odp

owie

dnie

go p

ozio

mu

napi

ćia

em

ocjo

naln

ego.

Pun

kty

pozy

tyw

ne, r

ówno

wag

i, po

zycj

a D

enni

sona

. Roz

-m

owa

psyc

holo

gicz

na n

apo

dsta

wie

prz

eczy

tany

ch p

rzez

ucz

niów

sce

nek.

Szu

kani

e od

pow

iedz

i na

pyta

nie:

„Ja

k po

stàp

iç?”

.Po

daw

anie

arg

umen

tów

pot

wie

rdza

jàcy

ch s

∏usz

noÊç

sto

sow

ania

zac

how

aƒ a

sert

ywny

ch.

Luty

ISP

1. C

zyta

nie

ipi

sani

e sy

lab

oraz

wyr

azów

. å

wic

zeni

a od

dech

owe.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, od

dych

anie

brz

u-ch

em, a

ktyw

na r

´ka,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, poz

ycja

Den

niso

na. G

∏osk

a il

itera

W, w

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.



96

Klas

aM

iesi

àc

Luty

2. C

zyta

nie

ipi

sani

e sy

lab,

wyr

azów

ikr

ótki

ch z

daƒ.

åw

icze

nia

arty

kula

cyjn

e. W

izua

lizow

anie

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opow

iada

nia

uwzg

l´dn

iajà

cego

wie

le w

yraz

ów z

sz. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, r

ysun

ek o

burà

cz, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, a

ktyw

-na

r´k

a, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Dw

uzna

k sz

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

3. T

wor

zeni

e sp

ójne

j wyp

owie

dzi u

stne

j na

tem

at o

glàd

anyc

h sc

enek

dra

mow

ych.

Naz

ywan

ie s

tanó

w e

moc

jona

lnyc

h po

stac

i.Ru

chy

napr

zem

ienn

e, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e. S

tym

ulow

anie

rece

ptor

ów z

najd

ujàc

ych

si´

napa

lcac

hd∏

oni i

stop

ach

(mas

a˝ d

rew

nian

ym w

a∏ec

zkie

m z

wyp

ustk

ami).

4. T

wor

zeni

e w

ypow

iedz

i ust

nej n

ate

mat

s∏u

chan

ego

opow

iada

nia

kine

zjol

ogic

zneg

o. N

azyw

anie

wys

t´pu

jàcy

ch w

opow

iada

-ni

u ro

dzaj

ów u

czuç

(np

. str

ach,

rad

oÊç,

zad

owol

enie

). Ru

chy

napr

zem

ienn

e, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e,le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

. Wyk

orzy

stan

ie e

lem

entó

w m

asa˝

u ta

ktyl

nego

–od

g∏as

kani

a do

ucis

kani

a. D

wuz

nak

czw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

5. O

prac

owyw

anie

wyr

azów

zó.

Wiz

ualiz

owan

ie s

koja

rzeƒ

zty

mi w

yraz

ami w

pozy

cji D

enni

sona

, na

st´p

nie

utrw

alan

ie ic

hw

çwic

zeni

u „s

∏oƒ”

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, s∏o

ƒ, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

6. U

trw

alen

ie w

yraz

ów z

ó. W

izua

lizow

anie

sko

jarz

eƒ z

tym

i wyr

azam

i wpo

zycj

i Den

niso

na, r

ysow

anie

ich

wsa

mod

ziel

nie

wyk

onan

ym s

∏ow

nicz

ku o

rtog

rafic

znym

. Pis

anie

zpa

mi´

ci u

trw

alon

ych

wyr

azów

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

odd

ycha

nie

brzu

-ch

em, s

∏oƒ,

poz

ycja

Den

niso

na.

IISP

1. W

yszu

kiw

anie

wte

kÊci

e ic

zyta

nie

wyr

azów

zaw

iera

jàcy

ch li

tery

opo

dobn

ym k

szta

∏cie

, na

przy

k∏ad

d-b

, p-g

, m-n

-u, l

-t-∏.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki r

ysow

ane

wpo

wie

trzu

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà.

2. å

wic

zeni

a w

pisa

niu

wyr

azów

zaw

iera

jàcy

ch li

tery

opo

dobn

ym k

szta

∏cie

, na

przy

k∏ad

d-b

, p-g

, m-n

-u, l

-t-∏

(kal

kow

anie

, pi-

sani

e z

pam

i´ci

). Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

rys

owan

e na

kart

ce, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wa-

nie

pi´t

à, a

ktyw

na r

´ka.

3. S

∏uch

anie

prz

ym

uzyc

e kl

asyc

znej

wie

rsza

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

. Pre

zent

acja

treÊ

ci w

dzia

∏ani

ach

dram

owyc

h. W

zro-

kow

e se

greg

owan

ie w

yraz

ów (n

p. rz

eczo

wni

ków

) zaw

iera

jàcy

ch li

tery

opo

dobn

ym k

szta

∏cie

. Kap

ture

k m

yÊlic

iela

, ruc

hy n

a-pr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, poz

ycja

Den

niso

na.

4. S

∏uch

anie

prz

ym

uzyc

e re

laks

acyj

nej o

pow

iada

nia

czyt

aneg

o pr

zez

nauc

zyci

ela.

S∏u

chow

e w

yodr

´bni

anie

s∏ó

w z

prze

czyt

a-ne

go te

kstu

(np.

prz

ymio

tnik

ów).

Zapi

sani

e pr

zym

iotn

ików

na

kolo

row

ych

kart

kach

. Kap

ture

k m

yÊlic

iela

, ruc

hy n

aprz

emie

n-ne

, rys

unek

obu

ràcz

, akt

ywna

r´k

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

.



97

5. P

ozna

nie

zasa

dy p

isow

ni r

z, je

Êli w

ymie

nia

si´

nar.

Dra

mow

e pr

zeds

taw

iani

e w

yraz

ów i

ich

wym

iany

. Wyk

orzy

stan

ie s

u-w

aków

igi

er o

rtog

rafic

znyc

h. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, sow

a, s

∏oƒ,

leni

we

ósem

ki.

6. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci o

rtog

rafic

znyc

h –

opra

cow

anie

wyr

azów

zrz

niew

ymie

nnym

. Wyk

orzy

stan

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

e-to

dy s

koja

rzeƒ

pod

czas

wiz

ualiz

acji

przy

muz

yce

klas

yczn

ej. Z

apis

anie

wyr

azów

do

s∏ow

nicz

ka. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, k

ap-

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, s

∏oƒ,

akt

ywna

r´k

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

III

SP

1. C

zyta

nie

ipis

anie

wyr

azów

zaw

iera

jàcy

ch d

wuz

naki

. Kod

owan

ie i

odko

dow

ywan

ie w

yraz

ów –

prac

a na

diag

ram

ach.

Ruc

hyna

prze

mie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, len

iwe

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

rzes

trze

ni i

ziem

i, ak

tyw

na r

´ka.

2. C

zyta

nie

ipis

anie

wyr

azów

zaw

iera

jàcy

ch z

mi´

kcze

nia.

Kod

owan

ie i

odko

dow

ywan

ie w

yraz

ów –

prac

a na

diag

ram

ach.

Ru-

chy

napr

zem

ienn

e, r

ysun

ek o

burà

cz, l

eniw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

prz

estr

zeni

izi

emi,

akty

wna

r´k

a.

3. S

∏uch

anie

wpo

zycj

i Den

niso

na i

przy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j cz´

Êci o

pow

iada

nia.

Zna

lezi

enie

myÊ

li pr

zew

odni

ej. K

oƒcz

enie

opow

iada

nia

–uz

upe∏

nian

ie b

raku

jàcy

ch w

yraz

ów, z

daƒ.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

aptu

-re

k m

yÊlic

iela

, poz

ycja

Den

niso

na.

4. U

k∏ad

anie

opo

wia

dani

a z

poda

nych

cz´

Êci.

Zapo

znan

ie u

czni

ów z

e st

rukt

urà

tej w

ypow

iedz

i pis

emne

j. W

yodr

´bni

anie

cz´

-Êc

i kol

oram

i. W

yszu

kiw

anie

iza

pisy

wan

ie c

zaso

wni

ków

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, a

ktyw

-na

r´k

a, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

.

5. å

wic

zeni

e pi

sow

ni w

yraz

ów z

ch–

wyk

orzy

stan

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ,

poz

ycji

Den

niso

na i

wiz

ualiz

acji

przy

mu-

zyce

rel

aksa

cyjn

ej. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, w

ypad

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, sow

a, p

ozyc

ja D

enni

-so

na.

6. å

wic

zeni

e pi

sow

ni w

yraz

ów z

h–

wyk

orzy

stan

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ,

poz

ycji

Den

niso

na i

wiz

ualiz

acji

przy

muz

y-ce

rel

aksa

cyjn

ej. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, w

ypad

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, sow

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

IVSP

1. C

zyta

nie

ipi

sani

e zd

aƒ z

awie

rajà

cych

wyr

azy,

wkt

óryc

h lit

era

ipe

∏ni

podw

ójnà

fun

kcj´

: sy

labo

twór

czà

izm

i´kc

zajà

cà,

napr

zyk∏

ad:

zim

a, s

ito, c

icho

, sik

orka

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne

wró

˝nyc

h po

zycj

ach,

leni

we

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, z

gina

-ni

e st

opy,

akt

ywna

r´k

a.

2. P

raca

zte

kste

m o

rtog

rafic

znym

. Kor

ekta

opr

acow

ywan

ego

opow

iada

nia

–za

mia

na tr

udny

ch o

rtog

rafic

znie

wyr

azów

na

in-

ne,

∏atw

iejs

ze i

znan

e uc

znio

wi.

Prez

enta

cja

treÊ

ci t

ekst

u w

dzia

∏ani

ach

pant

omim

iczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

len

iwe

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

3. U

trw

alan

ie w

yraz

ów z

ch, h

. åw

icze

nie

korz

ysta

nia

ze s

∏ow

nika

ort

ogra

ficzn

ego.

Uzu

pe∏n

iani

e m

apy

myÊ

li no

wym

i wyr

a-za

mi.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ialfa

bety

czne

óse

mki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

akt

ywna

r´k

a, w

ypad

y, s

∏oƒ.



98

Klas

aM

iesi

àc

Luty

VSP

1. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

czy

tani

a ip

isan

ia. O

prac

owan

ie te

kstu

odu

˝ym

zab

arw

ieni

u em

ocjo

naln

ym, z

awie

rajà

cego

wy-

razy

ze

zmi´

kcze

niam

i –za

dani

a ks

zta∏

tujà

ce p

erce

pcj´

wzr

okow

o-ru

chow

à. E

lem

enty

ter

apii

prop

rioce

ptyw

nej –

çwic

ze-

nia

wpa

rach

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, l

eniw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. W

spól

ne t

wor

zeni

e op

owia

dani

a po

dejm

ujàc

ego

tem

atyk

´ za

chow

aƒ a

sert

ywny

ch p

oup

rzed

nim

zap

reze

ntow

aniu

sce

nek

dram

owyc

h. P

rzep

isan

ie t

ekst

u do

zesz

ytu.

Aut

okor

ekta

. „Ja

k pr

ze˝y

ç od

tràc

enie

?” –

kier

owan

a, a

pote

m s

wob

odna

idy

s-ku

sja.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

prz

estr

zeni

, zie

mi,

pozy

tyw

ne, l

uêne

sk∏

ony,

ko∏

yska

.

3. U

trw

alen

ie z

asad

pis

owni

ch,

hw

dzia

∏ani

ach

dram

owyc

h ip

odcz

as w

izua

lizac

ji op

owia

dani

a w

pozy

cji D

enni

sona

. „Ja

k ra

dziç

sobi

e z

odtr

àcen

iem

?” –

çwic

zeni

a dr

amow

e ii

nteg

racy

jne.

Ele

men

ty te

rapi

i tak

tyln

ej –

çwic

zeni

a w

para

ch. R

uchy

nap

rzem

ien-

ne w

ró˝n

ych

pozy

cjac

h, le

niw

e ia

lfabe

tycz

ne ó

sem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, afir

mac

ja, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

VISP

1. S

twor

zeni

e iz

apis

anie

spó

jneg

o te

kstu

(np.

pro

test

u, li

stu…

) zai

nspi

row

aneg

o dz

ia∏a

niam

i dra

mow

ymi (

ucze

ƒ w

roli

nada

w-

cy, o

dbio

rcy

prog

ram

ów te

lew

izyj

nych

pro

pagu

jàcy

ch p

rzem

oc).

Dzi

eci u

czà

si´

przy

okaz

ji re

agow

aç n

apr

zem

oc. å

wic

ze-

nie

aser

tyw

nych

zac

how

aƒ. W

ys∏a

nie

doKr

ajow

ej R

ady

Radi

ofon

ii iT

elew

izji

listu

zaw

iera

jàce

go g

∏osy

spr

zeci

wu

wob

ec p

ro-

pago

wan

ia p

rzem

ocy

wpr

ogra

mac

h te

lew

izyj

nych

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, zgi

nani

est

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà, a

ktyw

na r

´ka.

2. In

dyw

idua

lne

stw

orze

nie

izap

isan

ie k

rótk

iego

opo

wia

dani

a na

tem

at a

sert

ywny

ch z

acho

waƒ

. Ins

pira

cja

muz

ykà

klas

yczn

à,w

ybra

nym

i his

tory

jkam

i obr

azko

wym

i, w

∏asn

ymi p

rze˝

ycia

mi.

åw

icze

nie

zach

owaƒ

, któ

re u

znal

iÊm

y za

aser

tyw

ne. L

eniw

eós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

.

3. T

wor

zeni

e ry

mow

anyc

h te

kstó

w u

trw

alaj

àcyc

h po

znan

e w

yraz

y z

ch,

h. P

reze

ntac

ja t

wór

czoÊ

ci w

dow

olne

j fo

rmie

prze

dgr

upà.

Wyb

ór m

uzyk

i rel

aksa

cyjn

ej, k

lasy

czne

j, no

woc

zesn

ej –

jako

pod

kreÊ

lajà

cego

treÊ

ç t∏a

. Len

iwe

ósem

ki, k

aptu

-re

k m

yÊlic

iela

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

.

IG

1. W

yszu

kiw

anie

ww

ybra

nym

tekÊ

cie

znac

zeƒ

dos∏

owny

ch i

ukry

tych

ora

z za

pisy

wan

ie ic

h na

map

ie m

yÊli.

Utr

wal

enie

zas

adpi

sow

ni w

yraz

ów z

chw

ymie

niaj

àcym

si´

na

sz, s

, Ê. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, s

owa,

s∏o

ƒ, k

rà˝e

nie

szyj

à, p

unkt

y po

zyty

wne

,lu

êne

sk∏o

ny, a

ktyw

na r

´ka.

Wyp

owia

dani

e af

irmac

ji m

ówià

cych

oza

chow

aniu

ase

rtyw

nym

(np.

Mam

pra

wo

zadb

aç o

w∏a

-sn

e do

bro,

moj

e w

ybor

y sà

traf

ne),

przy

jedn

ocze

snym

trzy

man

iu p

unkt

ów p

ozyt

ywny

ch.

2. S

amod

ziel

ne u

∏o˝e

nie

izap

isan

ie li

stu

dow

ybra

nego

nau

czyc

iela

(z

proÊ

bà n

p. o

pom

oc w

nauc

e).

Zam

iesz

czen

ie o

dpo-

wie

dnic

h zw

rotó

w u

wzg

l´dn

iajà

cych

ase

rtyw

ne c

echy

nad

awcy

. åw

icze

nia

piso

wni

wyr

azów

zch

nako

ƒcu.

Ruc

hy n

aprz

e-m

ienn

e, lu

êne

sk∏o

ny, e

nerg

etyz

ator

, ko∏

yska

.



99

3. T

wor

zeni

e pr

zym

uzyc

e re

laks

acyj

nej k

rótk

ich

teks

tów

(wty

m r

ymow

anyc

h) n

apo

dsta

wie

obr

azkó

w. å

wic

zeni

a w

piso

wni

wyr

azów

zch

posp

ó∏g∏

osce

s. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, krà

˝eni

e sz

yjà,

zgi

nani

e st

opy.

IIG

1. G

rupo

we

wyk

onyw

anie

zad

aƒ te

stow

ych

jako

çw

icze

nie

czyt

ania

ze

zroz

umie

niem

. Dos

kona

leni

e zn

ajom

oÊci

zas

ad p

isow

-ni

wyr

azów

zch

wym

ieni

ajàc

ym s

i´ n

asz

, s, Ê

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, po

zyty

wne

, len

iwe

ósem

-ki

, zgi

nani

e st

opy.

Wyp

owia

dani

e af

irmac

ji m

ówià

cych

oas

erty

wny

m z

acho

wan

iu, p

rzy

jedn

ocze

snym

trzy

man

iu p

unkt

ówpo

zyty

wny

ch.

2. D

osko

nale

nie

wyp

owie

dzi p

isem

nych

. Ind

ywid

ualn

e tw

orze

nie

opis

u pa

cynk

i –st

rach

a na

wró

ble.

Prz

ypom

nien

ie p

isow

niw

yraz

ów z

chna

koƒc

u. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, lu

êne

sk∏o

ny, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

3. K

szta

∏tow

anie

sfe

ry e

moc

jona

lnej

: –ry

tmic

zny

ruch

, wyk

onan

ie p

rzy

muz

yce

klas

yczn

ej p

racy

pla

styc

znej

: „M

oje

doÊw

iad-

czen

ia”.

Roz

mow

a ps

ycho

logi

czna

na

tem

at w

ykon

anyc

h pr

ac.

Wyp

owie

dzi

uczn

iów

na

zasa

dzie

dob

row

olno

Êci.

Leni

we

ósem

ki, p

unkt

y po

zyty

wne

, rów

now

agi,

oddy

chan

ie b

rzuc

hem

, poz

ycja

Den

niso

na.

III

G

1. In

dyw

idua

lne

wyk

onan

ie z

adaƒ

tes

tow

ych

jako

dos

kona

leni

e cz

ytan

ia t

ekst

u ze

zro

zum

ieni

em. P

rzyg

otow

anie

do

podj

´cia

zada

nia

(çw

icze

nia

Gim

nast

yki M

ózgu

®, w

yg∏o

szen

ie a

firm

acji

–um

ocni

enie

wia

ry w

e w

∏asn

e m

o˝liw

oÊci

edu

kacy

jne,

wi-

zual

izow

anie

rad

oÊci

zw

ykon

ania

zad

ania

ios

iàgn

i´ci

a do

breg

o ef

ektu

).

2. U

trw

alan

ie z

najo

moÊ

ci z

asad

pis

owni

wyr

azów

zch

wçw

icze

niac

h ró

˝neg

o ty

pu. W

ykor

zyst

anie

map

y m

yÊli

dogr

afic

zne-

go p

rzed

staw

ieni

a zd

obyt

ych

wia

dom

oÊci

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, s

∏oƒ,

pun

kty

pozy

tyw

ne, z

iem

i ipr

zest

rze-

ni, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Pró

ba c

hara

kter

ysty

ki w

∏asn

ej o

soby

, szu

kani

e od

pow

iedz

i na

pyta

nie:

„C

zy je

stem

ase

rtyw

ny?”

. Za-

pis

cech

wpo

stac

i map

y m

yÊli.

3. D

osko

nale

nie

rów

now

agi e

moc

jona

lnej

. Sk

onst

ruow

anie

gry

pla

nszo

wej

prz

edst

awia

jàce

j rod

zaje

ucz

uç (

odne

gaty

wny

chdo

pozy

tyw

nych

: z∏

oÊç,

sm

utek

, za˝

enow

anie

, zaz

droÊ

ç, ˝

al, r

adoÊ

ç, z

adow

olen

ie, s

atys

fakc

ja it

p.).

Gra

wed

∏ug

usta

lony

chiz

aakc

epto

wan

ych

regu

∏. Le

niw

e ós

emki

, pun

kty

pozy

tyw

ne, r

ówno

wag

i, zi

emi,

prze

strz

eni,

pozy

cja

Den

niso

na.

Mar

zec

ISP

1. Im

pres

je p

last

yczn

e um

o˝liw

iajà

ce w

yra˝

enie

sie

bie.

Mal

owan

ie i

ryso

wan

ie n

adu

˝ej p

owie

rzch

ni z

apo

moc

à p´

dzli

ró˝n

ejgr

uboÊ

ci, p

iórk

a ii

nnyc

h w

ybra

nych

prz

ez d

ziec

ko p

rzyb

orów

. S∏u

chan

ie m

uzyk

i kla

sycz

nej.

Mal

owan

ie le

niw

ych

ósem

ek,

rysu

nek

obur

àcz

zw

yobr

aêni

. Wys

taw

a pr

ac z

kom

enta

rzem

s∏o

wny

m s

ameg

o au

tora

. Opr

acow

ywan

ie d

wuz

naku

Dz,

dz.

Wpi

syw

anie

dw

uzna

ku w

leni

wà

ósem

k´.

2. Im

pres

je r

ytm

iczn

o-m

uzyc

zne

umo˝

liwia

jàce

wyr

a˝en

ie s

iebi

e. T

wor

zeni

e ry

tmów

, m

elod

ii ze

zgr

omad

zony

ch p

rzed

mio

-tó

w i

inst

rum

entó

w p

erku

syjn

ych

imel

odyc

znyc

h. R

ytm

izow

anie

wie

rszy

kin

ezjo

logi

czny

ch. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, k

aptu

-re

k m

yÊlic

iela

, ko∏

yska

. Opr

acow

ywan

ie d

wuz

nakó

w:

D˝,

d˝

oraz

Dê,

dê.



100

Klas

aM

iesi

àc

Mar

zec

3. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci c

zyta

nia

ze z

rozu

mie

niem

. Czy

tani

e kr

ótki

ch z

daƒ

wsp

omag

ane

obra

zkie

m s

twor

zony

m w

wy-

niku

dzi

a∏aƒ

dra

mow

ych:

„st

op-k

latk

i”, p

anto

mim

y, s

cene

k im

prow

izow

anyc

h. W

ykor

zyst

anie

do

czyt

ania

oki

enek

, pat

ycz-

ka lu

b pa

lca

wsk

azuj

àceg

o do

min

ujàc

ej r

´ki.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, z

iew

anie

ene

rget

ycz-

ne, a

ktyw

na r

´ka,

s∏o

ƒ, s

owa.

4. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci c

zyta

nia

ze z

rozu

mie

niem

. Czy

tani

e te

kstu

prz

ez n

aucz

ycie

la –

mod

ulow

anie

g∏o

su, a

kcen

tow

a-ni

e za

koƒc

zeni

a m

yÊli

krót

kà p

rzer

wà

wcz

ytan

iu, z

mia

ny t

empa

isi

∏y g

∏osu

. Udz

iela

nie

odpo

wie

dzi n

apy

tani

a do

tycz

àce

teks

tu.

Sam

odzi

elne

czy

tani

e pr

zez

uczn

iów

kró

tkic

h zd

aƒ,

wsp

omag

ane

ilust

racj

à w

ksià

˝ce.

Wyk

orzy

stan

ie d

ocz

ytan

iaok

iene

k, p

atyc

zka

lub

palc

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, l

eniw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, zie

wan

ie e

nerg

e-ty

czne

, akt

ywna

r´k

a. O

prac

owyw

anie

g∏o

ski o

podw

ójny

m z

apis

ie:

rz-˝

.

5. O

prac

owyw

anie

g∏o

ski o

podw

ójny

m z

apis

ie: c

h-h.

Wys

zuki

wan

ie w

tekÊ

cie

oraz

odw

zoro

wyw

anie

syl

ab i

wyr

azów

zch

, h.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, a

ktyw

na r

´ka,

rys

unek

obu

ràcz

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

.

6. T

wór

cze

ryso

wan

ie p

rzed

mio

tów

, pos

taci

, zja

wis

k m

ajàc

ych

wna

zwie

: ch

, h. W

ymyÊ

lani

e sk

ojar

zeƒ

insp

irow

anyc

h m

uzy-

kà. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, r

ysun

ek o

burà

cz, k

aptu

rek

myÊ

licie

la.

7. W

spól

ne tw

orze

nie

gry

orto

graf

iczn

ej u

wzg

l´dn

iajà

cej p

ozna

ne d

wuz

naki

. Red

ukow

anie

zby

tnie

go n

api´

cia

emoc

jona

lneg

opo

dcza

s gr

y za

pom

ocà

rozm

owy

kier

owan

ej p

rzez

nau

czyc

iela

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

trzy

man

ie p

unk-

tów

poz

ytyw

nych

, poz

ycja

Den

niso

na.

8. K

szta

∏tow

anie

odp

owie

dnie

go p

ozio

mu

emoc

ji za

pom

ocà

çwic

zeƒ,

zab

aw, g

ier

prop

onow

anyc

h w

podr

ozdz

iale

5.1.

„Za

-j´

cia

wsp

omag

ajàc

e ro

zwój

em

ocjo

naln

y”. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, tr

zym

anie

pun

któw

poz

ytyw

nych

, pun

kty

rów

now

agi,

po-

zycj

a D

enni

sona

.

IISP

1. M

uzyc

zne

wyr

a˝an

ie s

iebi

e. „

Rado

Êç”

–ek

spre

syjn

e w

yra˝

enie

tego

ucz

ucia

wdz

ia∏a

niac

h m

uzyc

znyc

h. T

wór

cze

wyk

orzy

-st

anie

inst

rum

entó

w d

êwi´

kona

Êlad

owcz

ych

(np.

pus

zek

wyp

e∏ni

onyc

h gr

oche

m, k

lock

ów d

rew

nian

ych)

. åw

icze

nie

wra

˝-liw

oÊci

s∏u

chow

o-ru

chow

ej. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, r

ysun

ek o

burà

cz, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, s

owa,

s∏o

ƒ, p

unkt

y po

zyty

wne

.

2. W

spom

agan

ie r

ozw

oju

emoc

jona

lneg

o. „

Pozw

ól,

aby

z∏oÊ

ç ul

ecia

∏a w

pow

ietr

ze”

–za

baw

a po

zwal

ajàc

a na

roz∏

adow

anie

nega

tyw

nych

em

ocji

wko

ntro

low

any

spos

ób. L

eniw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y po

zyty

wne

, poz

ycja

Den

niso

na.

3. D

osko

nale

nie

tech

niki

czy

tani

a. C

zyta

nie

krót

kieg

o te

kstu

za

pom

ocà

wsk

aêni

ka. W

ykor

zyst

anie

pod

pórk

i pod

ksià

˝k´

wy-

znac

zajà

cej o

dpow

iedn

i kàt

czy

tani

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, krà

˝eni

e sz

yjà,

luên

e sk

∏ony

.



101

4. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci c

zyta

nia

ze z

rozu

mie

niem

. Udz

iela

nie

odpo

wie

dzi n

aza

dane

prz

ez n

aucz

ycie

la p

ytan

ia d

otyc

zà-

ce te

kstu

. Nar

ysow

anie

his

tory

jki o

braz

kow

ej lu

b st

wor

zeni

e pi

ktog

ram

u w

celu

utr

wal

enia

treÊ

ci o

prac

owan

ego

teks

tu. R

u-ch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, ç

wic

zeni

e pe

ryfe

ryjn

ego

wid

zeni

a, g

imna

styk

a ok

a.

5. S

∏uch

anie

kin

ezjo

logi

czne

j pio

senk

i wra

z z

jedn

ocze

snym

wyk

onyw

anie

m p

owta

rzaj

àcyc

h si

´ ru

chów

obu

ràk

(ja

k ry

so-

wan

ie o

burà

cz).

S∏u

chow

e w

yodr

´bni

anie

wyr

azów

okr

eÊla

jàcy

ch r

odza

j çw

icze

nia

Gim

nast

yki M

ózgu

®z

jedn

ocze

snym

dok∏

adny

m w

ykon

ywan

iem

çw

icze

ƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, r

ysun

ek o

burà

cz, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

akt

yw-

na r

´ka.

6. å

wic

zeni

a s∏

ucho

wo-

wzr

okow

o-ru

chow

e. R

ysow

anie

pik

togr

amów

do

kine

zjol

ogic

znyc

h ry

mow

anek

. Ind

ywid

ualn

a re

cyta

-cj

a ry

mow

anek

na

pods

taw

ie n

arys

owan

ych

obra

zków

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, len

iwe

ósem

ki, p

ompo

-w

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y.

7. Z

abaw

y or

togr

afic

zne.

Dra

mow

e pr

zeds

taw

iani

e tr

udny

ch w

yraz

ów z

ch, h

–sc

enki

impr

owiz

owan

e, „

rzeê

ba”,

„st

op-k

lat-

ka”.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, ry

sune

k ob

uràc

z, s

owa,

s∏o

ƒ, o

ddyc

hani

e br

zuch

em,

ener

gety

czne

zie

wan

ie.

8. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci o

rtog

rafic

znej

ipa

mi´

ci w

zrok

owej

. Zap

ami´

tyw

anie

wyr

azów

zch

, hza

pom

ocà

∏aƒc

ucho

wej

me-

tody

sko

jarz

eƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, r

ysun

ek o

burà

cz, s

owa,

s∏o

ƒ, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

III

SP

1. M

oje

cia∏

o m

ówi:

„To

jest

em ja

”. P

rzed

staw

iani

e uc

zuci

a za

pom

ocà

w∏a

sneg

o ci

a∏a.

Wyk

orzy

stan

ie d

ram

y iz

abaw

y do

eks-

pono

wan

ia g

∏ów

nych

cec

h ch

arak

teru

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

rów

now

agi i

prze

strz

eni,

ko∏y

ska,

ene

rget

yzat

or.

2. „

Mam

sw

oje

mar

zeni

a” –

rysu

nek

dow

olny

mi Ê

rodk

ami p

last

yczn

ymi p

rzy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j. Sw

obod

ne ro

zmow

y na

te-

mat

rys

unkó

w. P

unkt

y po

zyty

wne

, rów

now

agi,

pozy

cja

Den

niso

na.

3. å

wic

zeni

e cz

ytan

ia z

e zr

ozum

ieni

em. S

∏uch

anie

w∏a

sneg

o cz

ytan

ia p

rzez

„s∏

ucha

wki

”. W

yszu

kiw

anie

wte

kÊci

e od

pow

iedz

ina

pyta

nia

izaz

nacz

anie

kol

orow

ymi z

akre

Êlac

zam

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

krà

˝eni

e sz

y-jà

, ko∏

yska

, odd

ycha

nie

brzu

chem

.

4. C

zyta

nie

ze z

rozu

mie

niem

. Sam

odzi

elne

wyk

onan

ie k

ilku

pole

ceƒ

spra

wdz

ajàc

ych

stop

ieƒ

rozu

mie

nia

teks

tu. R

uchy

nap

rze-

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, s

owa,

s∏o

ƒ, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

5. P

isan

ie k

ilku

spój

nych

zda

ƒ na

pods

taw

ie z

grom

adzo

nego

s∏o

wni

ctw

a. Z

naki

prz

esta

nkow

e ii

ch r

ola.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, a

ktyw

na r

´ka,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

.

6. W

spól

ne p

isan

ie k

rótk

iego

opo

wia

dani

a. P

reze

ntow

anie

treÊ

ci w

wyb

rany

prz

ez u

czni

a sp

osób

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

-w

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

akt

ywna

r´k

a, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà.



102

Klas

aM

iesi

àc

Mar

zec

7. Z

abaw

y or

togr

afic

zne.

Kon

stru

owan

ie k

art d

oPi

otru

sia

zw

yraz

ami z

awie

rajà

cym

i tru

dnoÊ

ç or

togr

afic

znà

ch, h

iodp

owie

d-ni

mi o

braz

kam

i. O

kreÊ

leni

e w

∏asn

ych

uczu

ç po

skoƒ

czon

ej g

rze.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, a

ktyw

na r

´ka,

pun

k-ty

poz

ytyw

ne, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

8. U

k∏ad

anie

iro

zwià

zyw

anie

reb

usów

iza

gade

k po

dsum

owuj

àcyc

h um

iej´

tnoÊ

ç st

osow

ania

zas

ad p

isow

ni w

yraz

ów z

ch, h

.Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y po

zyty

wne

, ko∏

yska

, luê

ne s

k∏on

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

IVSP

1. W

yra˝

anie

w∏a

snyc

h uc

zuç

wko

lora

ch t´

czy.

Wiz

ualiz

owan

ie s

∏uch

aneg

o z

taÊm

y m

agne

tofo

now

ej te

kstu

oko

lora

ch u

czuç

.„M

alow

anie

” w

∏asn

ego

obec

nego

sta

nu e

moc

jona

lneg

o pr

zyw

ykor

zyst

aniu

ró˝

nych

Êro

dków

pla

styc

znyc

h. K

aptu

rek

my-

Êlic

iela

, akt

ywna

r´k

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

, pun

kty

pozy

tyw

ne, r

uchy

nap

rzem

ienn

e, lu

êne

sk∏o

ny, k

o∏ys

ka.

2. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

czy

tani

a ze

zro

zum

ieni

em. C

zyta

nie

teks

tu w

spom

agan

e pi

ktog

ram

em. S

amod

ziel

ne u

k∏ad

anie

pyta

ƒ do

teks

tu i

udzi

elan

ie o

dpow

iedz

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, akt

ywna

r´k

a, p

ompo

wa-

nie

pi´t

à, z

gina

nie

stop

y.

3. D

ram

owe

impr

owiz

owan

ie tr

eÊci

prz

eczy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

teks

tu s

praw

ozda

nia

nate

mat

trad

ycji

pow

itani

a w

iosn

y.U

zupe

∏nia

nie

luk

wzd

ania

ch. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, luê

ne s

k∏on

y, k

o∏ys

ka, k

aptu

rek

myÊ

licie

la.

4. Z

abaw

y or

togr

afic

zne.

Tw

orze

nie

rym

ów d

opo

dany

ch w

yra˝

eƒ z

trud

noÊc

ià o

rtog

rafic

znà.

Uk∏

adan

ie r

ytm

u do

rym

ówza

pom

ocà

inst

rum

entó

w d

êwi´

kona

Êlad

owcz

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

leni

we

ósem

ki, k

aptu

rek

my-

Êlic

iela

, zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà.

VSP

1. B

udow

anie

w∏a

sneg

o po

rtre

tu o

sobo

woÊ

ciow

ego

zak

cent

em n

apo

zyty

wne

str

ony.

Dra

ma

plas

tycz

na –

nana

szki

cow

anym

kont

urze

w∏a

snej

syl

wet

ki u

mie

jsco

wie

nie

cech

oso

bow

ych,

na

przy

k∏ad

prz

yse

rcu

zobr

azow

anie

ucz

uç. P

unkt

y po

zyty

w-

ne, r

ówno

wag

i, po

zycj

a D

enni

sona

, wyp

owia

dani

e af

irmac

ji do

war

toÊc

iow

ujàc

ych.

2. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

czy

tani

a ze

zro

zum

ieni

em. O

dczy

tyw

anie

wyr

a˝eƒ

izd

aƒ z

map

y m

yÊli,

dot

yczà

cej e

fekt

ywny

ch s

po-

sobó

w n

are

laks

acj´

. Poz

nani

e m

o˝liw

oÊci

red

ukow

ania

str

esu.

Ugn

iata

nie

gum

oweg

o pr

zedm

iotu

, pun

kty

pozy

tyw

ne, p

ozyc

jaD

enni

sona

, afir

mac

ja, m

uzyk

a re

laks

acyj

na, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, r

uchy

nap

rzem

ienn

e w

ró˝n

ych

pozy

cjac

h, le

niw

e ós

emki

.

3. S

∏uch

anie

wpo

zycj

i Den

niso

na,

ztr

zym

anie

m p

unkt

ów p

ozyt

ywny

ch,

przy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j –w

ypow

iedz

i oul

ubio

-ny

ch s

poso

bach

sp´

dzan

ia w

olne

go c

zasu

. Sa

mod

ziel

ne n

apis

anie

rek

lam

y za

ch´c

ajàc

ej d

oud

zia∏

u w

zaw

odac

h sp

orto

-w

ych.

åw

icze

nia

inte

rper

sona

lne

–ra

dzen

ie s

obie

ze

stre

sem

. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, l

eniw

e ós

emki

, ka

ptur

ek m

yÊlic

iela

,pu

nkty

poz

ytyw

ne, p

ozyc

ja D

enni

sona

, akt

ywna

r´k

a.



103

4. Z

abaw

y or

togr

afic

zne

wsp

omag

ane

ruch

em z

elem

enta

mi w

spó∏

zaw

odni

ctw

a (n

p. z

abaw

a „R

zuç

doce

lu –

poda

j zas

ad´

or-

togr

afic

znà

iwyr

az d

otyc

zàcy

tej z

asad

y”).

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, prz

estr

ze-

ni, r

ówno

wag

i, ko

∏ysk

a, a

ktyw

na r

´ka.

VISP

1. „

To je

stem

ja”

–pr

ezen

tacj

a w

∏asn

ych

cech

oso

bow

oÊci

na

pods

taw

ie w

ybra

nego

prz

ez s

iebi

e Êr

odka

wyr

azu.

Wyg

∏asz

anie

afirm

acji

jako

wzm

ocni

enie

poz

ytyw

nego

myÊ

leni

a. P

ozyc

ja D

enni

sona

, pun

kty

pozy

tyw

ne, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, zgi

na-

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

.

2. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

czy

tani

a ze

zro

zum

ieni

em. C

zyta

nie

wyb

rane

go p

rzez

ucz

niów

teks

tu –

napo

dsta

wie

zas

ad s

a-m

odzi

elne

go u

czen

ia s

i´. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, po

mpo

wan

ie p

i´tà

. Zas

toso

wa-

nie

ró˝n

ych

spos

obów

na

wyc

isze

nie

si´

–m

ówie

nie

afirm

acji,

wiz

ualiz

acja

, poz

ycja

Den

niso

na, t

rzym

anie

pun

któw

poz

y-ty

wny

ch, p

atrz

enie

na

X.

3. S

∏uch

anie

odt

wor

zone

go z

taÊm

y m

agne

tofo

now

ej o

pow

iada

nia

oak

tyw

nych

spo

soba

ch s

p´dz

ania

wol

nego

cza

su.

Rada

napr

zed∏

u˝aj

àcy

si´

stre

s: e

fekt

ywne

gos

poda

row

anie

cza

sem

. Sam

odzi

elne

zre

dago

wan

ie o

g∏os

zeni

a o

zbli˝

ajàc

ej s

i´ a

k-cj

i cha

ryta

tyw

nej.

Kapt

urek

myÊ

licie

la, l

eniw

e ós

emki

, ruc

hy n

aprz

emie

nne,

s∏o

ƒ, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

4. Z

abaw

y or

togr

afic

zne.

Wej

Êcie

wro

l´ n

aucz

ycie

la (

wyk

orzy

stan

ie e

lem

entó

w „

nauc

zani

a ró

wie

Ênic

zego

”).

Utr

wal

enie

za-

sad

orto

graf

iczn

ych

ró˝n

ymi

spos

obam

i w

ybra

nym

i pr

zez

„nau

czyc

iela

”. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, l

eniw

e ós

emki

, pu

nkty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, l

uêne

sk∏

ony,

sow

a, s

∏oƒ.

IG

1. „

Lubi

´ to

, co

robi

´” –

zapr

ojek

tow

anie

, wyk

onan

ie i

zapr

ezen

tow

anie

rek

lam

y. Z

apam

i´ty

wan

ie w

yraz

ów z

ch∏a

ƒcuc

how

àm

etod

à sk

ojar

zeƒ.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

luên

e sk

∏ony

, ene

rget

yzat

or, k

o∏ys

ka, p

unkt

y po

zyty

wne

. Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji m

a-jà

cych

na

celu

um

ocni

enie

wia

ry w

e w

∏asn

e m

o˝liw

oÊci

(np

. Lub

i´ to

, co

robi

´. M

am d

u˝e

mo˝

liwoÊ

ci).

2. C

iche

czy

tani

e te

kstu

lite

rack

iego

. Pis

emne

udz

iele

nie

odpo

wie

dzi n

apy

tani

a zw

iàza

ne z

teks

tem

. Utr

wal

enie

zas

ad p

isow

-ni

wyr

azów

zch

. Len

iwe

ósem

ki, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

wyp

ady,

pun

kty

pozy

tyw

ne. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

cipo

dejm

owan

ia d

ecyz

ji. S

zuka

nie

odpo

wie

dzi n

apy

tani

e: „

Dla

czeg

o w

a˝ne

jest

pod

ejm

owan

ie d

ecyz

ji?”.

3. S

∏uch

anie

odt

wor

zone

go z

taÊm

y m

agne

tofo

now

ej o

pow

iada

nia

opis

ujàc

ego

prob

lem

och

arak

terz

e sp

o∏ec

znym

. Pró

by o

d-po

wie

dzi n

apy

tani

e: „

Dla

czeg

o bo

hate

r po

djà∏

tak

à de

cyzj

´?”.

Utr

wal

anie

zas

ad p

isow

ni w

yraz

ów z

hw

ymie

niaj

àcym

si´

nag,

˝, z

. Kap

ture

k m

yÊlic

iela

, zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà, w

ypad

y.

4. å

wic

zeni

a do

skon

alàc

e um

iej´

tnoÊ

ç za

pam

i´ty

wan

ia tr

udny

ch w

yraz

ów (w

izua

lizow

anie

sko

jarz

eƒ d

ow

ybra

nych

wyr

azów

ztr

udno

Êcià

ort

ogra

ficzn

à pr

zym

uzyc

e kl

asyc

znej

lub

rela

ksac

yjne

j, bu

dow

anie

opo

wia

daƒ

doci

àgu

wyr

azów

, zap

ami´

ty-

wan

ie w

yraz

ów w

çwic

zeni

u „s

∏oƒ”

). Za

pam

i´ty

wan

ie w

yraz

ów z

h, c

h. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y po

zyty

wne

, zgi

nani

est

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà, w

ypad

y. „

Pode

jmow

anie

w∏a

Êciw

ej d

ecyz

ji” –

twor

zeni

e sc

enek

impr

owiz

owan

ych,

oce

na s

ytu-

acji,

pod

j´ci

e de

cyzj

i.



104

Klas

aM

iesi

àc

Mar

zec

IIG

1. L

ista

cec

h os

obow

ych.

Stw

orze

nie

w∏a

sneg

o po

rtre

tu, n

akt

órym

uw

idac

znia

jà s

i´ c

hara

kter

ysty

czne

cec

hy o

sobo

we.

Do-

skon

alen

ie z

asad

pis

owni

wyr

azów

zch

. Pr

zysw

ojen

ie15

wyr

azów

∏aƒ

cuch

owà

met

odà

skoj

arze

ƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e,pu

nkty

na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, rów

now

agi,

kapt

urek

myÊ

licie

la, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji m

ajàc

ej n

ace

-lu

bud

owan

ie w

iary

we

w∏a

sne

mo˝

liwoÊ

ci. S

wob

odne

roz

mow

y na

tem

at w

∏asn

ych

doÊw

iadc

zeƒ

zwià

zany

ch z

pode

jmo-

wan

iem

dec

yzji.

2. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci k

orzy

stan

ia z

ró˝n

ych

êród

e∏ in

form

acji:

s∏o

wni

ków

, enc

yklo

pedi

i, In

tern

etu.

Pra

ca w

para

ch:

uk∏a

-da

nie

wpo

rzàd

ku c

hron

olog

iczn

ym n

azw

isk

s∏aw

nych

pos

taci

his

tory

czny

ch, a

utor

ów k

sià˝

ek –

umie

szcz

enie

na

osi t

arcz

yze

garo

wej

. Pun

kty

nam

yÊle

nie,

rów

now

agi,

ziem

i ipr

zest

rzen

i, po

mpo

wan

ie p

i´tà

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie. P

rzyg

otow

anie

iprz

epro

wad

zeni

e fik

cyjn

ego

wyw

iadu

zw

ybra

nà p

osta

cià

nate

mat

: „J

aka

decy

zja

wPa

na/P

ani ˝

yciu

by∏

a na

jwa˝

niej

sza

idla

czeg

o?”

(dzi

a∏an

ia d

ram

owe

wpa

rach

).

3. S

∏uch

anie

wyw

iadu

odt

wor

zone

go z

taÊm

y m

agne

tofo

now

ej. å

wic

zeni

a te

stow

e do

skon

alàc

e ro

zum

ieni

e te

kstu

. Utr

wal

e-ni

e pi

sow

ni w

yraz

ów z

hw

ymie

niaj

àcym

si´

na

g, ˝

, z. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, s

∏oƒ,

sow

a, p

ompo

wan

iepi

´tà,

zgi

nani

e st

opy.

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ych.

Zap

ami´

tyw

anie

wyr

azów

zch

, hza

pom

ocà

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ, tw

o-rz

enie

map

y m

yÊli.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne,

rów

now

agi,

pozy

cja

Den

niso

na.

Wiz

ualiz

owan

ie(w

pozy

cji D

enni

sona

, pod

czas

s∏u

chan

ia m

uzyk

i rel

aksa

cyjn

ej) b

ezpi

eczn

ego

mie

jsca

, wkt

órym

pod

ejm

uje

si´

wa˝

nà d

ecyz

j´.

III

G

1. å

wic

zeni

e ko

ordy

nacj

i wzr

okow

o-ru

chow

ej p

odcz

as u

trw

alan

ia z

asad

pis

owni

wyr

azów

zch

. Wys

zuki

wan

ie n

adi

agra

mac

hod

pow

iedn

ich

wyr

azów

ipi

sani

e do

nich

sko

jarz

eƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

gina

nie

stop

y, s

∏oƒ,

akt

yw-

na r

´ka.

Wyg

∏asz

anie

prz

ym

uzyc

e re

laks

acyj

nej a

firm

acji

doty

czàc

ej c

elu,

któ

re u

czeƒ

pra

gnie

osi

àgnà

ç w

najb

li˝sz

ym c

za-

sie.

Zap

isan

ie te

j afir

mac

ji do

zesz

ytu.

Pod

j´ci

e de

cyzj

i osy

stem

atyc

znym

pow

tarz

aniu

afir

mac

ji w

dom

u or

az r

ealiz

acji

wy-

znac

zone

go c

elu.

2. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

kor

zyst

ania

zró

˝nyc

h êr

óde∏

info

rmac

ji: c

zaso

pism

, s∏o

wni

ków

, enc

yklo

pedi

i, In

tern

etu.

Pra

cazb

ioro

wa:

szu

kani

e in

form

acji

nate

mat

mo˝

liwoÊ

ci ro

zwija

nia

w∏a

snyc

h za

inte

reso

waƒ

. Spo

rzàd

zeni

e ze

staw

ieni

a w

∏asn

ych

zam

i∏ow

aƒ, c

ech

osob

owyc

h z

ró˝n

ymi s

poso

bam

i roz

woj

u za

inte

reso

waƒ

. Len

iwe

ósem

ki, s

owa,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

rów

-no

wag

i, zi

emi i

prze

strz

eni,

pom

pow

anie

pi´

tà. P

isem

ne d

okoƒ

czen

ie m

yÊli:

„In

tere

suj´

si´

..., d

late

go c

hcia

∏bym

...”.

3. U

trw

alan

ie n

awyk

u do

breg

o cz

ytan

ia (d

ok∏a

dnoÊ

ç, o

dpow

iedn

ie te

mpo

, dyk

cja)

. Roz

wià

zyw

anie

zad

aƒ te

stow

ych

dopr

zecz

y-ta

nego

teks

tu. U

trw

alan

ie z

asad

pis

owni

wyr

azów

zh

wym

ieni

ajàc

ym s

i´ n

ag,

˝, z

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, e

ner-

gety

czne

zie

wan

ie, a

ktyw

na r

´ka.

Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji do

tycz

àcej

pos

taw

y zd

ecyd

owan

ia w

sytu

acji

pode

jmow

ania

dec

yzji.



105

4. U

trw

alan

ie n

awyk

u po

praw

nej p

isow

ni w

yraz

ów z

hdo

zapa

mi´

tani

a. U

k∏ad

anie

opo

wia

dani

a do

zgro

mad

zony

ch w

yraz

ówpr

zyu˝

yciu

∏aƒc

ucho

wej

met

ody

skoj

arze

ƒ (le

˝eni

e w

pozy

cji D

enni

sona

, prz

ym

uzyc

e re

laks

acyj

nej).

Zap

isan

ie s

pójn

ej w

y-po

wie

dzi n

ate

mat

: „J

akà

decy

zj´

podj

à∏em

ost

atni

o? C

zy jà

zre

aliz

owa∏

em?”

.

Kwie

cieƒ

ISP

1. å

wic

zeni

a pa

mi´

ci i

konc

entr

acji.

Poz

nani

e za

k∏ad

kow

ej m

etod

y za

pam

i´ty

wan

ia –

zapa

mi´

tyw

anie

5 ta

blic

zek

ozr

ó˝ni

co-

wan

ej f

aktu

rze.

Wzr

okow

o-ru

chow

e id

enty

fikow

anie

tab

licze

k z

odpo

wie

dnià

cyf

rà.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki,

sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Zm

i´kc

zeni

e Si

, siw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

2. å

wic

zeni

a pa

mi´

ci i

konc

entr

acji.

Sto

sow

anie

zak

∏adk

owej

met

ody

zapa

mi´

tyw

ania

do

zapa

mi´

tani

a10

tabl

icze

k o

zró˝

ni-

cow

anej

fak

turz

e. W

zrok

owo-

czuc

iow

o-ru

chow

e id

enty

fikow

anie

tab

licze

k z

odpo

wie

dnià

cyf

rà. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

-ni

we

ósem

ki,

sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà,

zgin

anie

sto

py,

pozy

cja

Den

niso

na,

patr

zeni

e na

punk

t. Zm

i´kc

zeni

e C

i, ci

wop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

3. K

szta

∏tow

anie

poz

ytyw

nej m

otyw

acji

dopr

acy.

Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji po

wod

ujàc

ej w

zros

t mot

ywac

ji, n

apr

zyk∏

ad:

Ch´

tnie

anga

˝uj´

si´

wpr

ac´

naza

jći

ach.

Z∏a

twoÊ

cià

przy

swaj

am w

iedz

´. P

ozyc

ja D

enni

sona

, trz

yman

ie p

unkt

ów p

ozyt

ywny

ch, r

u-ch

y na

prze

mie

nne

wró

˝nyc

h po

zycj

ach,

leni

we

ósem

ki. Z

mi´

kcze

nie

Zi, z

iwop

raco

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

4. K

szta

∏tow

anie

poz

ytyw

nej m

otyw

acji

dopr

acy

iwia

ry w

e w

∏asn

e m

o˝liw

oÊci

. Wyg

∏asz

anie

afir

mac

ji po

zwal

ajàc

ej u

trw

alaç

wia

r´ w

e w

∏asn

e m

o˝liw

oÊci

, na

przy

k∏ad

: „Z

otw

arto

Êcià

prz

yjm

uj´

now

e um

iej´

tnoÊ

ci. C

zuj´

si´

siln

a”. P

ozyc

ja D

enni

so-

na, t

rzym

anie

pun

któw

poz

ytyw

nych

, ruc

hy n

aprz

emie

nne

wró

˝nyc

h po

zycj

ach,

leni

we

ósem

ki. Z

mi´

kcze

nie

Ni,

niw

opra

-co

wan

iu p

olis

enso

rycz

nym

.

5. K

onku

rs c

zyta

nia.

Czy

tani

e fr

agm

entu

prz

ynie

sion

ej z

dom

u ul

ubio

nej k

sià˝

ki (

zach

owan

ie o

dpow

iedn

iego

ryt

mu

item

pa).

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki,

ener

gety

czne

zie

wan

ie,

ko∏y

ska,

krà

˝eni

e sz

yjà,

akt

ywna

r´k

a. Z

mi´

kcze

nie

Dzi

, dz

iw

opra

cow

aniu

pol

isen

sory

czny

m.

6. K

onku

rs p

isan

ia. P

rzep

isan

ie z

czas

opis

ma

dla

dzie

ci d

wóc

h w

ybra

nych

prz

ez u

czni

a zd

aƒ (

odpo

wie

dnie

um

iesz

czen

ie z

a-pi

su w

linia

turz

e pr

zez

uwzg

l´dn

ieni

e w

ielk

oÊci

, pro

porc

ji lit

er).

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, e

nerg

etyc

zne

ziew

a-ni

e, k

o∏ys

ka, k

rà˝e

nie

szyj

à, a

ktyw

na r

´ka.

IISP

1. å

wic

zeni

e w

ra˝l

iwoÊ

ci i

pam

ići

dot

ykow

ej,

wć

how

ej,

s∏uc

how

ej,

wzr

okow

ej i

ruch

owej

. M

anip

ulow

anie

tab

liczk

ami

oró

˝nej

fakt

urze

wed

∏ug

wsk

azów

ek n

aucz

ycie

la. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, r

ysun

ek o

burà

cz, l

eniw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

-ni

e, s

∏oƒ,

sow

a, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, z

gina

nie

stop

y.

2. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci i

konc

entr

acji.

Sto

sow

anie

zak

∏adk

owej

met

ody

zapa

mi´

tyw

ania

–na

daw

anie

naz

w p

onum

erow

a-ny

m ta

blic

zkom

ze

zró˝

nico

wan

à fa

ktur

à. P

reze

ntow

anie

tabl

icze

k w

ró˝n

ych

eksp

ozyc

jach

prz

estr

zenn

ych,

odg

adyw

a-


Klas

aM

iesi

àc

Kwie

cieƒ

nie

nada

nych

naz

w.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, le

niw

e ós

emki

, pu

nkty

na

myÊ

leni

e, s

∏oƒ,

sow

a, k

aptu

rek

myÊ

licie

la.

3. P

odni

esie

nie

mot

ywac

ji do

prac

y –

uk∏a

dani

e iw

yg∏a

szan

ie a

firm

acji

doty

czàc

ej c

elu

zaj´

ç, n

apr

zyk∏

ad: J

este

m w

ytrw

a∏y.

Po-

traf

i´ s

koƒc

zyç

rozp

ocz´

tà p

rac´

. Ana

liza

wys

∏uch

aneg

o op

owia

dani

a pr

ezen

tujà

cego

zm

agan

ia b

ohat

era,

jego

ogr

omny

wy-

si∏e

k w

∏o˝o

ny w

poko

nyw

anie

s∏a

boÊc

i ira

doÊç

zos

iàgn

i´te

go s

ukce

su. W

yg∏a

szan

ie a

firm

acji,

poz

ycja

Den

niso

na, p

unkt

ypo

zyty

wne

, na

myÊ

leni

e, lu

êne

sk∏o

ny, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

4. K

szta

∏tow

anie

wia

ry w

e w

∏asn

e m

o˝liw

oÊci

–pr

ezen

tow

anie

osi

àgni

´ç z

wià

zany

ch z

wys

i∏kie

m w

∏o˝o

nym

wre

aliz

acj´

za-

dani

a (n

p. w

∏asn

ej p

asji,

kol

ekcj

i, pi

´kni

e na

pisa

nej p

racy

itp.

). Za

uwa˝

enie

, wyo

dr´b

nien

ie i

zapa

mi´

tani

e uc

zuci

a to

war

zy-

szàc

ego

tej p

reze

ntac

ji. L

eniw

e ós

emki

, krà

˝eni

e sz

yjà,

pun

kty

pozy

tyw

ne, o

ddyc

hani

e br

zuch

em.

5. K

onku

rs c

zyta

nia.

Czy

tani

e w

ybra

nych

prz

ez d

ziec

ko fr

agm

entó

w b

ajki

(rów

nom

iern

e, n

iezb

yt s

zybk

ie c

zyta

nie,

zdo

brà

in-

tona

cjà)

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki r

ysow

ane

wpo

wie

trzu

, çw

icze

nie

pery

fery

jneg

o w

idze

nia.

6. K

onku

rs p

isan

ia. P

isan

ie z

pam

i´ci

kilk

u zd

aƒ (

popr

awne

, bez

b∏´d

ne z

apis

anie

wyr

azów

ora

z do

k∏ad

ne ∏à

czen

ie li

ter)

. Ru-

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

rys

owan

e na

kart

ce p

apie

ru, r

ysun

ek o

burà

cz, a

ktyw

na r

´ka,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, o

d-dy

chan

ie b

rzuc

hem

.

III

SP

1. å

wic

zeni

e ko

ncen

trac

ji. G

ra w

koÊc

i zza

pam

i´ty

wan

iem

sum

y oc

zek.

Dod

awan

ie w

pam

i´ci

. Kon

cent

racj

a na

kolo

row

ych

punk

tach

. Pa

trze

nie

naX,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

len

iwe

ósem

ki,

rysu

nek

obur

àcz,

sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà,

pozy

cja

Den

niso

na.

2. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci i

konc

entr

acji.

Zap

ami´

tyw

anie

iod

twar

zani

e uk

∏adu

fig

ur i

liter

wm

ozai

ce g

eom

etry

czne

j ilit

erow

ej.

Zak∏

adko

wa

met

oda

zapa

mi´

tyw

ania

–na

k∏ad

anie

info

rmac

ji na

tabl

iczk

i iza

pam

i´ty

wan

ie t

ych

info

rmac

ji. P

unkt

y na

my-

Êlen

ie, l

eniw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

3. K

szta

∏tow

anie

mot

ywac

ji iw

iary

we

w∏a

sne

mo˝

liwoÊ

ci e

duka

cyjn

e. W

izua

lizow

anie

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

opo

wia

-da

nia.

Roz

mow

a w

para

ch n

ate

mat

treÊ

ci o

pow

iada

nia

–um

o˝liw

ieni

e pr

zeka

zani

a w

∏asn

ych

odcz

uç i

czuc

ie s

i´ w

ys∏u

cha-

nym

. Kap

ture

k m

yÊlic

iela

, odd

ycha

nie

prze

pono

we,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, p

unkt

y po

zyty

wne

, poz

ycja

Den

niso

na.

4. B

udow

anie

poz

ytyw

nych

rel

acji

spo∏

eczn

ych.

Tw

orze

nie

impr

owiz

owan

ych

scen

ek p

anto

mim

iczn

ych,

prz

edst

awia

jàcy

ch k

on-

flikt

owe

sytu

acje

szk

olne

wÊr

ód r

ówie

Ênik

ów. U

akty

wni

anie

myÊ

leni

a pr

zycz

ynow

o-sk

utko

weg

o po

dcza

s an

aliz

y pr

ezen

tow

a-ny

ch w

scen

kach

syt

uacj

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, s

∏oƒ,

sow

a, p

unkt

y ró

wno

wag

i, po

zycj

a D

enni

sona

.


106


5. K

onku

rs c

zyta

nia.

Czy

tani

e pr

zygo

tow

aneg

o pr

zez

nauc

zyci

ela

krót

kieg

o te

kstu

wzb

ogac

oneg

o ob

razk

iem

(p∏

ynne

, wyr

azi-

ste

czyt

anie

zod

pow

iedn

ià in

tona

cjà)

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, len

iwe

ósem

ki, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, od-

dych

anie

brz

uche

m.

6. K

onku

rs p

isan

ia. P

isan

ie z

pam

ići

wyb

rany

ch z

daƒ

(pop

raw

noÊç

zap

isu,

∏àcz

enie

lite

r). R

uchy

nap

rzem

ienn

e, r

ysun

ek o

bu-

ràcz

, len

iwe

ósem

ki, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, akt

ywna

r´k

a.

IVSP

1. D

osko

nale

nie

pam

ići

iko

ncen

trac

ji. N

auka

na

pam

i´ç

wie

rsza

na

pods

taw

ie p

ikto

gram

u. W

izua

lizac

ja z

adaƒ

do

wyk

onan

iana

nast

´pne

zaj

ćia

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, s

∏oƒ,

sow

a, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. K

szta

∏tow

anie

mot

ywac

ji iw

iary

we

w∏a

sne

mo˝

liwoÊ

ci. P

rzek

azyw

anie

kol

edze

info

rmac

ji na

tem

at s

poso

bów

real

izac

ji w

y-br

aneg

o pr

zed

tygo

dnie

m z

adan

ia –

rozm

owa

wpa

rach

. Pr

ezen

tow

anie

wyn

ików

w∏a

snej

pra

cy z

auto

kore

ktà.

Pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e.

3. K

onku

rs c

zyta

nia

ipis

ania

. Czy

tani

e pr

zygo

tow

aneg

o pr

zez

nauc

zyci

ela

teks

tu (

tem

po, w

yraz

isto

Êç, z

naki

inte

rpun

kcyj

ne).

Pisa

nie

ze s

∏uch

u ki

lku

zdaƒ

(pop

raw

noÊç

zap

isu

pod

wzg

l´de

m o

rtog

rafic

znym

igr

afic

znym

). Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

eós

emki

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, k

rà˝e

nie

szyj

à, k

o∏ys

ka, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, a

ktyw

na r

´ka.

VSP

1. D

osko

nale

nie

pam

ići

iko

ncen

trac

ji. R

ytm

iczn

e ry

sow

anie

sch

emat

u sy

mbo

li gr

afic

znyc

h (s

posó

b na

konc

entr

acj´

) pod

czas

s∏uc

hani

a cz

ytan

ego

prze

z na

uczy

ciel

a fr

agm

entu

lekt

ury.

Odt

war

zani

e za

pam

i´ta

nej t

reÊc

i utw

oru

wdz

ia∏a

niac

h pa

ntom

i-m

iczn

ych.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

rys

unek

obu

ràcz

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, s∏o

ƒ, s

owa,

zgi

nani

e st

opy,

po-

zycj

a D

enni

sona

.

2. K

szta

∏tow

anie

mot

ywac

ji iw

iary

we

w∏a

sne

mo˝

liwoÊ

ci. „

Jak

dà˝y

ç do

pe∏n

ej r

ealiz

acji

wyb

rane

go p

rzez

sie

bie

celu

?”. B

u-rz

a m

ózgó

w –

prze

dsta

wie

nie

spos

obów

na

pikt

ogra

mac

h. å

wic

zeni

a in

terp

erso

naln

e w

zmac

niaj

àce

pocz

ucie

w∏a

snej

war

-to

Êci –

„Pap

iero

wa

torb

a”. P

unkt

y po

zyty

wne

, na

myÊ

leni

e, le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, poz

ycja

Den

niso

na, w

ypo-

wia

dani

e af

irmac

ji.

3. K

onku

rs c

zyta

nia

ipis

ania

. Czy

tani

e te

kstu

ozr

ó˝ni

cow

anej

czc

ionc

e, w

ielk

oÊci

iró

˝nym

ksz

ta∏c

ie li

ter

(ca∏

oÊci

owe,

p∏y

nne

iwyr

azis

te c

zyta

nie)

. Pis

anie

ze

s∏uc

hu z

daƒ

zaw

iera

jàcy

ch w

yraz

y z

utra

tà d

êwi´

czno

Êci n

ako

ƒcu

iwÊr

odku

wyr

azu

(po-

praw

noÊç

zap

isu,

dok

∏adn

oÊç

po∏à

czen

ia li

ter)

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, a

ktyw

na r

´ka.

VISP

1. D

osko

nale

nie

pam

ići

iko

ncen

trac

ji. U

gnia

tani

e gu

mow

ego

prze

dmio

tu p

odcz

as s

∏uch

ania

czy

tane

go p

rzez

nau

czyc

iela

frag

men

tu le

ktur

y. P

rzek

azyw

anie

treÊ

ci z

apo

moc

à m

apy

myÊ

li. P

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

-ni

e st

opy,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, akt

ywna

r´k

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. M

otyw

owan

ie d

opr

acy

nad

zada

niem

prz

ez w

ykor

zyst

anie

moc

nych

str

on. P

rzyp

omni

enie

wia

dom

oÊci

na

tem

at e

fekt

yw-

nego

ucz

enia

si´

wko

nkre

tnym

zad

aniu

. UÊw

iado

mie

nie

sobi

e od

nies

iony

ch s

ukce

sów

szk

olny

ch p

odcz

as w

izua

lizac

ji. å

wi-


107



108

Klas

aM

iesi

àc

Kwie

cieƒ

czen

ia in

terp

erso

naln

e w

zmac

niaj

àce

pocz

ucie

w∏a

snej

war

toÊc

i –„Z

wie

rz´t

a”. A

firm

acja

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne,

kapt

urek

myÊ

licie

la.

3. K

onku

rs c

zyta

nia

ipis

ania

. Czy

tani

e pr

zez

uczn

ia t

ekst

u w

obra

nej p

rzez

sie

bie

roli

(p∏y

nnoÊ

ç, b

ieg∏

oÊç,

wyr

azis

toÊç

czy

ta-

nego

test

u, p

omys

∏ow

oÊç

wpr

zeds

taw

iani

u ro

li). P

isan

ie z

e s∏

uchu

zda

ƒ za

wie

rajà

cych

wyr

azy

z: à

, om

, ´, e

n(p

opra

wno

Êçza

pisa

nych

wyr

azów

, ∏àc

zeni

e lit

er).

Ruch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, a

ktyw

-na

r´k

a, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

.

IG

1. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

iko

ncen

trac

ji. P

isan

ie i

g∏oÊ

ne c

zyta

nie

wiz

ytów

ek m

ened

˝ers

kich

. Zap

ami´

tyw

anie

naz

w fi

rmpr

ezen

tow

anyc

h uc

znio

m w

krót

kich

ods

t´pa

ch c

zasu

. åw

icze

nie

pisa

nia

àw

koƒc

ówka

ch o

dmia

ny r

ó˝ny

ch c

z´Êc

i mow

y.Ka

ptur

ek m

yÊlic

iela

, len

iwe

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, poz

ycja

Den

niso

na, p

atrz

enie

naX.

„Ja

kà p

odjà

ç de

cyzj

´?”

–ro

zmow

a ps

ycho

logi

czna

na

pods

taw

ie p

rzed

staw

ione

j prz

ez n

aucz

ycie

la s

ytua

cji w

ymag

a-jà

cej p

odj´

cia

decy

zji.

Uza

sadn

ieni

e w

ybor

u.

2. U

Êwia

dom

ieni

e uc

znio

m m

ocny

ch s

tron

ich

osob

owoÊ

ci. Z

asto

sow

anie

zas

ad e

fekt

ywne

go u

czen

ia s

i´ w

opra

cow

aniu

tek-

stu

liter

acki

ego

(s∏u

chan

ie m

uzyk

i kl

asyc

znej

pod

czas

czy

tani

a, w

ykor

zyst

anie

wsk

aêni

ka d

ocz

ytan

ia i

tp.;

patr

z: z

a∏àc

z-ni

k10

). Pi

sem

ne w

ykon

anie

pol

eceƒ

do

teks

tu. å

wic

zeni

e pi

sow

ni ´

wko

ƒców

kach

odm

iany

ró˝

nych

cz´

Êci m

owy.

Wyg

∏a-

szan

ie a

firm

acji,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, k

aptu

rek

myÊ

licie

la. R

ozm

owa

kier

owan

a na

tem

at d

ecyz

ji po

dj´t

ych

prze

zuc

znió

w w

osta

tnim

cza

sie.

3. K

onku

rs c

zyta

nia.

Czy

tani

e pr

zez

uczn

ia t

ekst

u w

obra

nej p

rzez

sie

bie

roli

(p∏y

nnoÊ

ç, w

yraz

isto

Êç c

zyta

nego

tes

tu, p

omy-

s∏ow

oÊç

prze

dsta

wia

nej r

oli).

Oce

na c

zyta

nia

zuz

asad

nien

iem

. åw

icze

nie

piso

wni

wyr

azów

zà,

´w

ymie

niaj

àcym

i si´

wza

-je

mni

e. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, w

ypad

y. „

Czy

pot

rafi´

pod

ejm

owaç

dec

yzje

?” –

roz-

mow

a po

dsum

owuj

àca

prac

´ na

dty

m z

agad

nien

iem

.

IIG

1. å

wic

zeni

a st

ymul

ujàc

e fu

nkcj

e m

ó˝d˝

ka z

zest

awu

çwic

zeƒ

rozw

oju

emoc

jona

lneg

o (p

atrz

: pod

rozd

z.5.

2. „

åw

icze

nia

sty-

mul

ujàc

e fu

nkcj

e m

ó˝d˝

ka p

o∏àc

zone

zki

nezj

olog

ià e

duka

cyjn

à im

etod

ami p

rzys

pies

zone

go u

czen

ia s

i´”)

. åw

icze

nia

do-

skon

alàc

e pi

sow

ni´

àw

koƒc

ówka

ch o

dmia

ny r

ó˝ny

ch c

z´Êc

i mow

y. „

Wyb

ierz

, jak

à po

djàç

dec

yzj´

?” –

sam

odzi

elne

prz

e-cz

ytan

ie k

rótk

ich

teks

tów

, wyb

ór w

∏aÊc

iwej

dla

sie

bie

decy

zji s

poÊr

ód k

ilku

prze

dsta

wio

nych

.

2. O

prac

owan

ie k

rótk

iego

teks

tu li

tera

ckie

go n

apo

dsta

wie

zas

ad e

fekt

ywne

go u

czen

ia s

i´ (p

atrz

: za∏

àczn

ik10

). å

wic

zeni

e pi

-so

wni

´w

koƒc

ówka

ch o

dmia

ny r

ó˝ny

ch c

z´Êc

i mow

y. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, zg

inan

ie s

topy

, s∏

oƒ,

luên

esk

∏ony

.



109

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

iko

ordy

nacj

i wzr

okow

o-ru

chow

ej. W

ykon

ywan

ie p

olec

eƒ p

oddy

ktan

do n

aucz

ycie

la. W

pisy

-w

anie

na

map

ie P

olsk

i naz

w m

iejs

cow

oÊci

, zaz

nacz

anie

gra

nic

paƒs

tw s

àsia

dujà

cych

zna

szym

kra

jem

, kol

orow

anie

form

te-

renu

. åw

icze

nie

piso

wni

à, ´

ww

yraz

ach

doza

pam

i´ta

nia.

Wyk

orzy

stan

ie ç

wic

zeni

a „s

∏oƒ”

do

zapa

mi´

tyw

ania

opr

acow

a-ny

ch w

yraz

ów (

patr

z: z

a∏àc

znik

12).

Kapt

urek

myÊ

licie

la, a

ktyw

na r

´ka,

s∏o

ƒ, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.

III

G

1. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

iko

ncen

trac

ji. S

∏uch

anie

opo

wia

dani

a na

uczy

ciel

a pr

zym

uzyc

e kl

asyc

znej

, pod

czas

sie

dzen

ia w

po-

zycj

i Den

niso

na. S

∏uch

owe

wyo

dr´b

nien

ie w

yraz

ów z

h, c

hii

ch g

rupo

wan

ie. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, l

uêne

sk∏o

ny, w

ypad

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

. Kon

kurs

na

u∏o˝

enie

cie

kaw

ej h

isto

ryjk

i, w

któr

ej b

ohat

er p

odej

muj

e w

∏aÊc

iwà

decy

zj´.

2. U

trw

alan

ie p

isow

ni à

, ´w

koƒc

ówka

ch o

dmia

ny r

ó˝ny

ch c

z´Êc

i mow

y. W

pisy

wan

ie p

odob

razk

ami w

yraz

ów w

odpo

wie

d-ni

ej f

orm

ie.

Uk∏

adan

ie s

pójn

ych

zdaƒ

ze

zgro

mad

zony

mi

wyr

azam

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, l

eniw

eós

emki

, zgi

nani

e st

opy.

3. å

wic

zeni

e pa

mi´

ci s

∏uch

owej

, koo

rdyn

acji

wzr

okow

o-ru

chow

ej i

zdol

noÊc

i man

ualn

ych.

Wyk

onyw

anie

pol

eceƒ

nau

czyc

ie-

la: r

obie

nie

w´z

∏ów

ze

sznu

rka,

ogl

àdan

ie ic

h na

obra

zku,

zap

ami´

tani

e ip

rzer

ysow

anie

tego

sch

emat

u do

zesz

ytu.

åw

icze

-ni

a ut

rwal

ajàc

e pi

sow

ni´

à, ´

ww

yraz

ach

doza

pam

i´ta

nia.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, len

iwe

ósem

ki, a

k-ty

wna

r´k

a, w

ypad

y. P

isem

ne d

okoƒ

czen

ie m

yÊli:

„Po

djà∏

em d

ecyz

j´…

”.

Maj

ISP

1. G

imna

styk

a M

ózgu

®w

zaba

wac

h ut

rwal

ajàc

ych

dok∏

adno

Êç r

uchó

w. O

prac

owan

ie g

∏ose

k il

iter

ci, ç

.

2. å

wic

zeni

a st

ymul

ujàc

e fu

nkcj

e m

ó˝d˝

ka, G

imna

styk

a M

ózgu

®im

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ (p

atrz

: pod

rozd

z.5.

1.„Z

aj´c

ia r

ozw

oju

emoc

jona

lneg

o”).

åw

icze

nia

utrw

alaj

àce

znaj

omoÊ

ç zm

i´kc

zeƒ

ci, ç

.

3. D

ram

owe

prze

dsta

wia

nie

sytu

acji

(sce

nki

impr

owiz

owan

e) u

wzg

l´dn

iajà

cych

kol

ejno

Êç d

zia∏

aƒ,

s∏u˝

àce

orga

niza

cji

nauk

iw

dom

u. U

trw

alen

ie z

asad

dob

rej o

rgan

izac

ji pr

acy

wsz

kole

. Pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, ró

wno

wag

i, na

myÊ

leni

e, o

ddyc

ha-

nie

brzu

chem

. Opr

acow

anie

g∏o

sek

ilite

r zi

, ê.

4. Z

apis

anie

zas

ad d

obre

j org

aniz

acji

prac

y w

szko

le i

wdo

mu

wfo

rmie

map

y m

yÊli.

Pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, ró

wno

wag

i,na

myÊ

leni

e, o

ddyc

hani

e br

zuch

em. å

wic

zeni

a ut

rwal

ajàc

e zn

ajom

oÊç

zmi´

kcze

ƒ zi

, ê.

5. Z

asto

sow

anie

poz

nany

ch m

etod

prz

yspi

eszo

nego

ucz

enia

si´

(afir

mac

je, w

izua

lizac

je, m

uzyk

a re

laks

acyj

na i

klas

yczn

a, m

a-pa

myÊ

li ii

nne)

wko

nkre

tnyc

h dz

ia∏a

niac

h. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

sow

a, s

∏oƒ,

pom

po-

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

poz

ycja

Den

niso

na. O

prac

owan

ie g

∏ose

k il

iter

ni, ƒ

.

6. Z

asto

sow

anie

poz

nany

ch m

etod

prz

yspi

eszo

nego

ucz

enia

si´

wko

nkre

tnyc

h dz

ia∏a

niac

h –

dout

rwal

enia

zna

jom

oÊci

zm

i´kc

zeƒ

ni,

ƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.


Klas

aM

iesi

àc

Maj

7. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ego

pozi

omu

pism

a –

ryso

wan

ie le

niw

ej ó

sem

ki n

aró

˝nyc

h p∏

aszc

zyzn

ach:

pio

now

ej, p

ozio

mej

, ze

zró˝

nico

wan

ym n

acis

kiem

na

narz

´dzi

e do

ryso

wan

ia;

wpi

syw

anie

lite

r iw

ybra

nych

wyr

azów

wal

fabe

tycz

ne ó

sem

ki. R

u-ch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ialfa

bety

czne

óse

mki

, akt

ywna

r´k

a, z

gina

nie

stop

y, p

ompo

wan

ie p

i´tà

. Opr

acow

anie

g∏o

sek

ili-

ter

dzi,

dê.

8. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ego

pozi

omu

pism

a –

ryso

wan

ie o

burà

cz p

rzy

stol

iku

(pos

taw

a le

kko

poch

ylon

a, n

ogi o

part

e o

pod-

∏og´

ca∏

ymi s

topa

mi)

ze Ê

redn

im n

acis

kiem

na

narz

´dzi

e do

ryso

wan

ia. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a,zg

inan

ie s

topy

, pom

pow

anie

pi´

tà. U

trw

alen

ie z

najo

moÊ

ci z

mi´

kcze

ƒ dz

i, dê

.

IISP

1. D

osko

nale

nie

popr

awno

Êci w

ykon

ywan

ia G

imna

styk

i Móz

gu®

oraz

çw

icze

ƒ ry

tmic

zneg

o ru

chu

przy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j.

2. Z

abaw

y, g

ry i

çwic

zeni

a z

zest

awu

zaj´

ç ro

zwoj

u em

ocjo

naln

ego.

Wyk

orzy

stan

ie m

uzyk

i rel

aksa

cyjn

ej i

klas

yczn

ej. R

uchy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y po

zyty

wne

, poz

ycja

Den

niso

na.

3. C

zyta

nie

frag

men

tów

wie

rsza

wyb

rane

go z

czas

opis

ma

dla

dzie

ci. „

Wja

ki s

posó

b uc

zyç

si´

czyt

ania

?” –

zebr

anie

ipr

zeçw

i-cz

enie

zas

ad e

fekt

ywne

go c

zyta

nia.

Wyk

orzy

stan

ie o

kien

ek, w

skaê

nika

, pod

pórk

i pod

ksià

˝k´.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki r

ysow

ane

wpo

wie

trzu

.

4. å

wic

zeni

a re

laks

acyj

ne. „

Wja

ki s

posó

b w

ypoc

zyw

aç?”

–pr

zeds

taw

ieni

e ok

reÊl

onyc

h um

iej´

tnoÊ

ci w

dram

ie. P

unkt

y po

zy-

tyw

ne, z

iem

i, pr

zest

rzen

i, ró

wno

wag

i, en

erge

tycz

ne z

iew

anie

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, poz

ycja

Den

niso

na.

5. M

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ za

stos

owan

e do

opra

cow

ania

kró

tkie

go t

ekst

u o

wio

Ênie

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

-w

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

6. W

iosn

a w

muz

yce

klas

yczn

ej (

Czt

ery

pory

rok

u. W

iosn

aA.

Viv

aldi

ego)

–in

spira

cja

muz

yczn

a do

dzia

∏aƒ

plas

tycz

nych

. Ana

-liz

a ry

sunk

u (o

dpow

iedz

i na

pyta

nie:

„Ja

kie

lubi

´ ko

lory

idl

acze

go?”

). Ka

ptur

ek m

yÊlic

iela

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne,

rów

now

agi,

akty

wna

r´k

a.

7. K

szta

∏tow

anie

gra

ficzn

ego

pozi

omu

pism

a. P

isan

ie a

lfabe

tu b

ez o

dryw

ania

r´k

i, w

pisy

wan

ie w

yraz

ów w

alfa

bety

czne

óse

m-

ki, p

rzep

isyw

anie

wyr

azów

wok

reÊl

one

pola

na

pow

ierz

chni

kar

tki –

uwzg

l´dn

ieni

e od

pow

iedn

iej w

ielk

oÊci

lite

r. Ru

chy

na-

prze

mie

nne,

leni

we

ialfa

bety

czne

óse

mki

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y na

myÊ

leni

e.

8. D

osko

nale

nie

graf

iczn

ego

pozi

omu

pism

a. Z

amal

owyw

anie

wi´

kszy

ch i

mni

ejsz

ych

pow

ierz

chni

figu

r geo

met

rycz

nych

. Kal

-ko

wan

ie n

azw

figu

r ru

chem

cià

g∏ym

r´k

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, akt

ywna

r´k

a, p

unkt

y zi

emi i

prze

strz

eni.


110



111

III

SP

1. D

osko

nale

nie

prec

yzji

ruch

ów p

odcz

as w

ykon

ywan

ia G

imna

styk

i Móz

gu®

. Pra

ca w

para

ch: j

edna

oso

ba w

ydaj

e s∏

owne

po-

lece

nia

doty

czàc

e ok

reÊl

oneg

o çw

icze

nia,

adr

uga

wyk

onuj

e je

zdu

˝à d

ok∏a

dnoÊ

cià;

pot

em z

mia

na r

ól.

2. D

osko

nale

nie

prec

yzji

ruch

ów o

raz

praw

id∏o

weg

o od

dych

ania

–w

yd∏u

˝one

go, p

rzep

onow

ego

podc

zas

çwic

zeƒ

rytm

iczn

e-go

ruc

hu (

rytm

iczn

oÊç

wyz

nacz

ana

spok

ojnà

muz

ykà

rela

ksac

yjnà

).

3. U

trw

alen

ie z

asad

dob

rej o

rgan

izac

ji pr

acy

wdo

mu.

Spo

rzàd

zeni

e pi

ktog

ram

ów. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e,po

zyty

wne

, prz

estr

zeni

, zie

mi,

akty

wna

r´k

a.

4. U

trw

alen

ie z

asad

dob

rej o

rgan

izac

ji pr

acy

wsz

kole

. Spo

rzàd

zeni

e m

apy

myÊ

li. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e,po

zyty

wne

, prz

estr

zeni

, zie

mi,

akty

wna

r´k

a.

5. M

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ za

stos

owan

e do

nauk

i wie

rsza

na

pam

i´ç.

Wyb

ór m

etod

y pr

zez

uczn

ia. R

uchy

nap

rze-

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, sow

a, s

∏oƒ,

krà

˝eni

e sz

yjà,

poz

ycja

Den

niso

na.

6. å

wic

zeni

e sp

ostr

zega

wcz

oÊci

ipa

mi´

ci w

zrok

owej

. Zap

ami´

tyw

anie

wyb

rany

ch w

yraz

ów (

np. z

trud

noÊc

ià o

rtog

rafic

znà)

∏aƒc

ucho

wà

met

odà

skoj

arze

ƒ. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, s

∏oƒ,

zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

7. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych.

Pis

anie

lite

r is

ylab

wci

àgu

(bez

odr

ywan

ia r

´ki p

iszà

cej),

ze

zró˝

nico

wan

ym n

api´

-ci

em r

´ki (

nazm

ian´

nac

isk

bard

zo s

∏aby

, moc

ny, Ê

redn

i). R

uchy

nap

rzem

ienn

e, a

ktyw

na r

´ka,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, le

niw

e ós

emki

.

8. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych.

Pis

anie

zpa

mi´

ci w

yraz

ów i

zdaƒ

wod

pow

iedn

im t

empi

e, z

e Êr

edni

m n

acis

kiem

.Ru

chy

napr

zem

ienn

e, a

ktyw

na r

´ka,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, le

niw

e ós

emki

.

IVSP

1. Â

wia

dom

e w

ykor

zyst

anie

çw

icze

ƒ G

imna

styk

i Móz

gu®

wce

lu d

osko

nale

nia

konk

retn

ych

umie

j´tn

oÊci

szk

olny

ch. D

ok∏a

d-ne

wyk

onan

ie ç

wic

zeƒ

zw

yjaÊ

nien

iem

cel

owoÊ

ci ic

h st

osow

ania

.

2. Z

asad

y do

brej

org

aniz

acji

prac

y w

dom

u iw

szko

le. S

porz

àdze

nie

trze

ch li

st, n

akt

óryc

h na

le˝y

wyp

isaç

: „C

o zr

ealiz

owa-

∏em

wpe

∏ni?

Cze

go n

ie z

do∏a

∏em

zro

biç?

Jaki

ch z

asad

sam

si´

dop

raco

wa∏

em?”

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unk-

ty n

am

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, p

rzes

trze

ni, z

iem

i, ak

tyw

na r

´ka.

3. Z

asto

sow

anie

met

od p

rzys

pies

zone

go u

czen

ia s

i´ d

ore

aliz

acji

tem

atu

zw

ybra

nego

prz

ez u

czni

a pr

zedm

iotu

, na

przy

k∏ad

pow

tórk

i zhi

stor

ii. P

róba

oce

ny p

rzyd

atno

Êci p

oszc

zegó

lnyc

h m

etod

prz

ez k

olej

nych

ucz

niów

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

k-ty

na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, len

iwe

ósem

ki, l

uêne

sk∏

ony,

s∏o

ƒ, k

rà˝e

nie

szyj

à, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych.

Pis

anie

wyr

azów

bez

odr

ywan

ia r

´ki,

pisa

nie

zdaƒ

zpa

mi´

ci –

sam

odzi

elne

uzu

pe∏-

nian

ie lu

k w

zdan

iach

. Ucz

niow

ie c

zyta

jà k

olej

no z

dani

a z

tabl

icy.

Nau

czyc

iel Ê

cier

a ni

ektó

re t

rudn

e el

emen

ty (

po∏à

czen

ia


Klas

aM

iesi

àc

Maj

posz

czeg

ólny

ch li

ter

lub

trud

noÊc

i ort

ogra

ficzn

e). U

czeƒ

zpa

mi´

ci z

apis

uje

kole

jne

zdan

ia, u

zupe

∏nia

jàc

brak

ujàc

e el

emen

-ty

. Zw

raca

nie

uwag

i na

harm

onijn

e pi

smo.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la,

akty

wna

r´k

a, r

ysun

ek o

burà

cz.

VSP

1. U

czeƒ

wro

li na

uczy

ciel

a –

popr

owad

zeni

e ze

staw

u çw

icze

ƒ G

imna

styk

i Móz

gu®

. Pop

raw

ne n

azyw

anie

çw

icze

ƒ. å

wic

ze-

nia

inte

rper

sona

lne

„Jak

pod

jàç

konk

retn

à de

cyzj

´?”

–w

spól

na a

naliz

a sy

tuac

ji pr

oble

mow

ych.

2. Z

asto

sow

anie

zas

ad d

obre

j org

aniz

acji

prac

y w

dom

u iw

szko

le. W

ykon

anie

map

y m

yÊli.

Szu

kani

e od

pow

iedz

i na

pyta

nia:

„Nad

czym

jesz

cze

pow

inie

nem

pop

raco

waç

? C

zy z

real

izow

a∏em

pod

j´tà

prz

ez s

iebi

e de

cyzj

´?”.

Wni

oski

zpr

acy

wci

àgu

tygo

dnia

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, ró

wno

wag

i, po

zycj

a D

enni

sona

.

3. Z

asto

sow

anie

met

od p

rzys

pies

zone

go u

czen

ia s

i´ d

out

rwal

ania

wi´

kszy

ch p

artii

mat

eria

∏u.

Prac

a w

para

ch.

Prez

enta

cja

opra

cow

anyc

h tr

eÊci

. Um

iej´

tnoÊ

ç po

rozu

mie

wan

ia s

i´ n

iew

erba

lneg

o –

çwic

zeni

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

le-

nie,

poz

ytyw

ne, l

eniw

e ós

emki

, rys

unek

obu

ràcz

, luê

ne s

k∏on

y, s

∏oƒ,

krà

˝eni

e sz

yjà,

poz

ycja

Den

niso

na.

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych.

Pis

anie

bez

odr

ywan

ia r´

ki z

daƒ

nate

mat

efe

ktyw

nego

por

ozum

iew

ania

si´

. Pod

zia∏

zdaƒ

na

wyr

azy.

åw

icze

nia

inte

rper

sona

lne

„Jak

si´

por

ozum

iew

aç?”

–ko

mun

ikac

ja w

erba

lna.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, a

ktyw

na r

´ka,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, k

rà˝e

nie

szyj

à, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

VISP

1. K

wiz

spr

awdz

ajàc

y w

iado

moÊ

ci n

ate

mat

cel

owoÊ

ci w

ykon

ywan

ia o

kreÊ

lone

go r

odza

ju ç

wic

zeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®z

jed-

nocz

esny

m p

rakt

yczn

ym ic

h w

ykon

ywan

iem

. Aut

okor

ekta

. åw

icze

nie

umie

j´tn

oÊci

pod

ejm

owan

ia d

ecyz

ji.

2. Z

alet

y iw

ady

korz

ysta

nia

zza

sad

dobr

ej o

rgan

izac

ji pr

acy

wdo

mu

iwsz

kole

. Spo

rzàd

zeni

e lis

ty z

alet

iw

ad o

raz

wpi

sani

ew

∏asn

ych

refle

ksji.

„W

jaki

spo

sób

pode

jmuj

´ de

cyzj

e?”

–w

nios

ki z

tygo

dnio

wej

pra

cy. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y zi

emi,

prze

strz

eni,

rów

now

agi,

pozy

cja

Den

niso

na.

3. M

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ ja

ko fo

rma

prez

enta

cji n

iety

pow

ych

umie

j´tn

oÊci

, na

przy

k∏ad

zap

ami´

tyw

anie

wie

luw

yraz

ów,

cyfr

wod

pow

iedn

iej k

olej

noÊc

i, od

czyt

ywan

ie s

umy

ocze

k na

kilk

u ko

stka

ch d

ogr

y, s

porz

àdza

nie

map

y m

yÊli,

pikt

ogra

mów

itp.

Por

ozum

iew

anie

si´

nie

wer

baln

e –

çwic

zeni

a, r

efle

ksje

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

y-ty

wne

, len

iwe

ósem

ki, r

ysun

ek o

burà

cz, s

∏oƒ,

krà

˝eni

e sz

yjà,

poz

ycja

Den

niso

na.

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych.

Pis

anie

bez

odr

ywan

ia r

´ki z

daƒ

–af

irmac

ji na

tem

at s

wob

ody

poro

zum

iew

ania

si´

niew

erba

lneg

o. P

isan

ie z

e s∏

uchu

ze

zwró

ceni

em u

wag

i na

p∏yn

noÊç

ruc

hów

r´k

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

le-

nie,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, a

ktyw

na r

´ka,

s∏o

ƒ.


112


IG

1. U

trw

alen

ie p

opra

wno

Êci w

ykon

ywan

ia G

imna

styk

i Móz

gu®

(zw

róce

nie

uwag

i na

wyd

∏u˝o

ny o

ddec

h w

fazi

e w

dech

u iw

y-de

chu,

pic

ie w

ody

min

eral

nej o

raz

nado

k∏ad

noÊç

wyk

onan

ia k

a˝de

go r

uchu

). Pi

sow

nia

wyr

azów

z-o

m, -

on. P

rzyp

omni

e-ni

e sp

osob

ów n

aef

ekty

wne

por

ozum

iew

anie

si´

zak

oƒcz

one

grup

owym

spo

rzàd

zeni

em m

apy

myÊ

li.

2. P

rzyp

omni

enie

wsk

azów

ek d

obre

j org

aniz

acji

prac

y w

dom

u iw

szko

le. S

porz

àdze

nie

inst

rukc

ji ko

rzys

tani

a z

tych

zas

ad.

Piso

wni

a w

yraz

ów z

em, e

n. K

aptu

rek

myÊ

licie

la, p

unkt

y zi

emi,

prze

strz

eni,

rów

now

agi,

zgin

anie

sto

py, p

ompo

wan

ie p

i´-

tà. W

izua

lizow

anie

(pr

zym

uzyc

e re

laks

acyj

nej,

wpo

zycj

i Den

niso

na)

prze

czyt

aneg

o pr

zez

nauc

zyci

ela

opis

u sy

tuac

ji pr

a-w

id∏o

weg

o po

rozu

mie

wan

ia s

i´.

3. M

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ za

stos

owan

e do

opra

cow

ania

kon

kret

nego

zad

ania

(np.

tem

atu

zbi

olog

ii). P

raca

wpa

-ra

ch. P

róba

aut

oref

leks

ji is

amoo

ceny

po

zapr

ezen

tow

aniu

zad

ania

. Pis

owni

a fo

rm r

zecz

owni

ków

zak

oƒcz

onyc

h na

-ja, -

ia,

-ea.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne

ró˝n

ego

typu

(na

stoj

àco,

le˝à

co i

sied

zàco

), le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, p

om-

pow

anie

pi´

tà,

zgin

anie

sto

py,

ko∏y

ska.

Wiz

ualiz

owan

ie (

przy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j, w

pozy

cji D

enni

sona

) pr

zecz

ytan

ego

prze

z na

uczy

ciel

a op

isu

sytu

acji

wym

agaj

àcej

zas

toso

wan

ia s

poso

bów

na

redu

kcj´

zby

tnie

go n

api´

cia

emoc

jona

lneg

o. P

rzy-

pom

nien

ie w

iado

moÊ

ci n

ate

mat

„Ja

k ra

dziç

sob

ie z

e st

rese

m?”

.

4. K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci g

rafic

znyc

h io

rtog

rafic

znyc

h. W

yodr

´bni

anie

ipr

zepi

syw

anie

zte

kstu

wyr

azów

ztr

udno

Êcia

mi

orto

graf

iczn

ymi (

rz, ˝

, ó, u

). O

kreÊ

lani

e za

sad

piso

wni

tych

wyr

azów

. Sam

ooce

na p

opra

wno

Êci ∏

àcze

nia

posz

czeg

ólny

ch li

-te

r w

wyr

azie

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, a

ktyw

na r

´ka,

zgi

nani

e st

opy,

pom

pow

anie

pi´

tà. S

amod

ziel

ne u

k∏ad

a-ni

e iw

ypow

iada

nie

afirm

acji

nate

mat

∏ago

dzen

ia s

ytua

cji s

tres

owej

(np

. Jes

tem

spo

kojn

y io

pano

wan

y. Z

pew

noÊc

ià p

ora-

dz´

sobi

e z

tym

zad

anie

m),

podc

zas

trzy

man

ia p

unkt

ów p

ozyt

ywny

ch).

IIG

1. R

ozm

owa

psyc

holo

gicz

na n

ate

mat

rac

jona

lneg

o m

yÊle

nia

oraz

szu

kani

a ko

nstr

ukty

wne

go r

ozw

iàza

nia

wm

omen

cie

poja

-w

ieni

a si

´ pr

oble

mu.

Wsp

ólne

nap

isan

ie r

ozpr

awki

na

tem

at:

„Pod

j´∏a

m/P

odjà

∏em

w∏a

Êciw

à de

cyzj

´”. D

osko

nale

nie

znaj

o-m

oÊci

zas

ad p

isow

ni w

yraz

ów z

om, o

n, e

m, e

n. S

porz

àdze

nie

gry

orto

graf

iczn

ej u

wzg

l´dn

iajà

cej t

e za

sady

. Ruc

hy n

aprz

e-m

ienn

e ró

˝neg

o ty

pu, l

eniw

e ós

emki

, pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, ró

wno

wag

i, po

zyty

wne

.

2. Z

asad

y do

brej

org

aniz

acji

prac

y w

dom

u iw

szko

le p

rzed

staw

ione

wpo

stac

i obr

azkó

w. P

odpi

syw

anie

obr

azkó

w ró

wno

wa˝

-ni

kam

i zda

ƒ. G

rupo

we

wyk

onan

ie m

apy

myÊ

li z

przy

goto

wan

ego

mat

eria

∏u j´

zyko

weg

o. å

wic

zeni

e pi

sow

ni fo

rm r

zecz

ow-

nikó

w z

akoƒ

czon

ych

na-ja

, -ia

, -ea

. Pun

kty

ziem

i, pr

zest

rzen

i, ak

tyw

na r

´ka,

zgi

nani

e st

opy.

Prz

ypom

nien

ie z

asad

efe

ktyw

-ne

go p

oroz

umie

wan

ia s

i´ w

prac

y gr

upow

ej.

3. M

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ w

nauc

e hi

stor

ii, m

atem

atyk

i, j´

zyka

obc

ego.

Wyb

ór m

etod

do

opra

cow

ania

pod

anyc

hza

daƒ

(15

min

na

wyk

onan

ie p

olec

enia

, prz

ydy

skre

tnej

pom

ocy

nauc

zyci

ela)

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unk-

ty n

am

yÊle

nie,

zie

mi i

prze

strz

eni,

s∏oƒ

, sow

a, p

ozyc

ja D

enni

sona

. „Ja

k po

kona

ç st

res

prze

dw

ykon

anie

m z

adan

ia?”

–pr

zy-

pom

nien

ie in

form

acji.


113



114

Klas

aM

iesi

àc

Maj

4. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

gra

ficzn

ych

iort

ogra

ficzn

ych.

Wys

zuki

wan

ie w

diag

ram

ie w

yraz

ów z

rz, ˝

, ó, u

. Prz

epis

ywan

iezn

alez

iony

ch w

yraz

ów b

ez o

dryw

ania

r´k

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

ziem

i ipr

zest

rzen

i, po

mpo

wan

iepi

´tà,

krà

˝eni

e sz

yjà.

Odg

ryw

anie

sce

nek

impr

owiz

owan

ych

prze

dsta

wia

jàcy

ch z

acho

wan

ia a

sert

ywne

.

III

G

1. R

ozm

owa

psyc

holo

gicz

na n

ate

mat

spo

sobó

w p

oroz

umie

wan

ia s

i´ z

rów

ieÊn

ikam

i –„Z

mie

rzam

y do

kons

truk

tyw

nych

roz

-w

iàza

ƒ”. W

spól

ne n

apis

anie

roz

praw

ki n

ate

mat

: „R

ozm

owa

zni

elub

ianà

kol

e˝an

kà”.

Utr

wal

enie

zna

jom

oÊci

pis

owni

wy-

razó

w z

om, o

n, e

m, e

n. R

uchy

nap

rzem

ienn

e ró

˝neg

o ty

pu, s

∏oƒ,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, r

ówno

wag

i, ak

tyw

na r

´-ka

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie.

2. R

ozm

owa

psyc

holo

gicz

na n

ate

mat

spo

sobó

w p

oroz

umie

wan

ia s

i´ z

nauc

zyci

elam

i –zm

ierz

amy

doko

nstr

ukty

wny

ch r

oz-

wià

zaƒ.

Pis

emne

dok

oƒcz

enie

myÊ

li: „

Kied

y ro

zmaw

iam

zna

uczy

ciel

em...

”. A

naliz

a za

pisa

nych

myÊ

li. å

wic

zeni

a ut

rwal

ajà-

ce p

isow

ni´

form

rze

czow

nikó

w z

akoƒ

czon

ych

na-ja

, -ia

, -ea

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

s∏o

ƒ, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

,ró

wno

wag

i, ak

tyw

na r

´ka,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie.

3. R

ozm

owa

psyc

holo

gicz

na n

ate

mat

spo

sobó

w p

oroz

umie

wan

ia s

i´ z

rodz

icam

i –zm

ierz

amy

doko

nstr

ukty

wny

ch r

ozw

ià-

zaƒ.

Pis

emne

dok

oƒcz

enie

myÊ

li: „

Wro

zmow

ie z

rodz

icem

...”.

Ana

liza

zapi

sany

ch m

yÊli.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, r

ówno

wag

i, ak

tyw

na r

´ka,

ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie.

4. M

etod

y pr

zysp

iesz

oneg

o uc

zeni

a si

´ w

nauc

e ró

˝nyc

h pr

zedm

iotó

w.

Wyb

ór m

etod

do

opra

cow

ania

pod

anyc

h za

daƒ

(15

min

na

wyk

onan

ie p

olec

enia

, prz

ydy

skre

tnej

pom

ocy

nauc

zyci

ela)

. Utr

wal

enie

pis

owni

wyr

azów

zrz

, ˝, ó

, u. R

uchy

nap

rze-

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, z

iem

i ipr

zest

rzen

i, s∏

oƒ, s

owa,

poz

ycja

Den

niso

na. M

etod

y ra

dzen

ia s

obie

ze

stre

sem

–po

wtó

rzen

ie.

Cze

rwie

c

ISP

1. Z

abaw

y or

togr

afic

zne.

Poz

nani

e ko

lejn

ych

trud

nych

wyr

azów

wçw

icze

niu

„s∏o

ƒ”, w

pozy

cji D

enni

sona

, pod

czas

trzy

man

iapu

nktó

w p

ozyt

ywny

ch. U

trw

alen

ie w

szys

tkic

h w

yraz

ów p

ozna

nych

tà m

etod

à. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

k-ty

na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. S

posó

b na

orto

graf

i´. U

trw

alen

ie p

ozna

nych

wyr

azów

inny

mi m

etod

ami:

poka

zani

e zn

acze

nia

trud

nych

wyr

azów

prz

ez ç

wi-

czen

ia d

ram

owe,

rys

owan

ie s

koja

rzeƒ

dot

yczà

cych

dan

ej t

rudn

oÊci

, ko

rzys

tani

e z

orto

graf

iczn

ych

suw

aków

, za

pisy

wan

iew

yraz

ów d

os∏

owni

czkó

w. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, s

∏oƒ,

pom

-po

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

poz

ycja

Den

niso

na.



115

3. P

reze

ntac

ja u

mie

j´tn

oÊci

nab

ytyc

h po

dcza

s za

j´ç

wci

àgu

roku

szk

olne

go (

przy

goto

wan

a pr

zez

uczn

iów

wdo

mu)

. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, zie

wan

ie e

nerg

etyc

zne,

luên

e sk

∏ony

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

-ne

, poz

ycja

Den

niso

na.

4. K

onku

rs p

i´kn

ego

pisa

nia

(ksz

ta∏t

liter

, ich

∏àcz

enie

, est

etyk

a). P

isan

ie p

oÊl

adzi

e, o

dwzo

row

ywan

ie, p

isan

ie z

apo

moc

à ka

l-ki

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, a

ktyw

na r

´ka,

rys

unek

obu

ràcz

.

5. å

wic

zeni

a w

spom

agaj

àce

rozw

ój e

moc

jona

lny

–„W

rzuç

z∏o

Êç d

osp

ecja

lnej

mas

zyny

” (p

atrz

: pod

rozd

z.5.

1. „

Zaj´

cia

wsp

o-m

agaj

àce

rozw

ój e

moc

jona

lny”

). Pu

nkty

poz

ytyw

ne, k

rà˝e

nie

szyj

à, lu

êne

sk∏o

ny, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

6. „

Ja i

moj

a gr

upa”

–çw

icze

nia

inte

grac

yjne

, utr

wal

ajàc

e w

zaje

mne

rel

acje

em

ocjo

naln

o-sp

o∏ec

zne

zgr

upà

rów

ieÊn

iczà

(pe

-da

gogi

k´ z

abaw

y). P

róba

wyp

owie

dzi w

raz

zuz

asad

nien

iem

–„J

ak c

zu∏e

m s

i´ w

grup

ie?”

. Wyk

onan

ie o

braz

ka p

rzed

staw

ia-

jàce

go w

∏asn

e uc

zuci

a. P

odaw

anie

info

rmac

ji zw

rotn

ej r

ówie

Ênik

om i

nauc

zyci

elow

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

my-

Êlen

ie, p

ozyt

ywne

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, s∏o

ƒ, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, poz

ycja

Den

niso

na.

IISP

1. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ych.

Prz

ypom

nien

ie o

prac

owan

ych

wcz

eÊni

ej o

pow

iada

ƒ za

wie

rajà

cych

wyr

azy

ztr

udno

Êcià

ort

ogra

ficzn

à. W

yjaÊ

nien

ie z

asad

ich

piso

wni

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

ap-

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. U

trw

alen

ie s

poso

bów

na

skut

eczn

à na

uk´

orto

graf

ii: ç

wic

zeni

e „s

∏oƒ”

, po

zycj

a D

enni

sona

, m

apa

myÊ

li, r

ysow

anie

sko

ja-

rzeƒ

do

wyr

azów

, uk∏

adan

ie o

pow

iada

ƒ na

pods

taw

ie ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

-ki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, s

owa,

s∏o

ƒ, p

ompo

wan

ie p

i´tà

, zgi

nani

e st

opy,

poz

ycja

Den

niso

na.

3. Z

apre

zent

owan

ie w

∏asn

ych

prac

, b´d

àcyc

h w

ynik

iem

um

iej´

tnoÊ

ci n

abyt

ych

podc

zas

ca∏o

rocz

nej p

racy

na

zaj´

ciac

h. R

uchy

na-

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, poz

ycja

Den

niso

na.

4. Z

apre

zent

owan

ie w

∏asn

ych

prac

, b´d

àcyc

h w

ynik

iem

sam

odzi

elne

j pra

cy w

dom

u. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, od-

dych

anie

brz

uche

m, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, poz

ycja

Den

niso

na.

5. O

cena

w∏a

snej

pra

cy n

apo

dsta

wie

ana

lizy

kart

wys

i∏ku.

Wni

oski

wyn

ikaj

àce

zsa

moo

ceny

. Prz

ypom

nien

ie ç

wic

zeƒ

kine

zjo-

logi

i edu

kacy

jnej

(pr

ecyz

ja r

uchó

w p

rzy

dok∏

adny

m, w

yd∏u

˝ony

m o

ddec

hu).

6. „

Ja i

moj

a gr

upa”

–çw

icze

nia

inte

grac

yjne

(zab

awa

idra

ma)

pod

sum

owuj

àce

spos

ób r

ealiz

acji

regu

∏ fun

kcjo

now

ania

gru

py.

Ruch

y na

prze

mie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, s

∏oƒ,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, ene

rget

yczn

e zi

e-w

anie

, poz

ycja

Den

niso

na.

III

SP1.

Utr

wal

enie

spo

sobó

w n

ask

utec

znà

nauk

´ or

togr

afii.

Pre

zent

owan

ie m

etod

à dr

amy

wyr

azów

ztr

udno

Êcià

ort

ogra

ficzn

à. R

u-ch

y na

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, sow

a, s

∏oƒ,

pom

pow

anie

pi´

tà, z

gi-

nani

e st

opy,

poz

ycja

Den

niso

na.


Klas

aM

iesi

àc

Cze

rwie

c

2. S

poso

by n

aci

ekaw

à na

uk´

orto

graf

ii. Z

apam

i´ty

wan

ie i

utrw

alan

ie w

yraz

ów z

trud

noÊc

ià o

rtog

rafic

znà

zapo

moc

à çw

icze

-ni

a „s

∏oƒ”

ora

z ∏a

ƒcuc

how

ej m

etod

y sk

ojar

zeƒ.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, s

owa,

s∏o

ƒ, p

om-

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

3. P

reze

ntac

ja n

abyt

ych

wci

àgu

roku

um

iej´

tnoÊ

ci –

rozw

iàza

nie

prob

lem

u ok

reÊl

oneg

o pr

zez

nauc

zyci

ela.

Ruc

hy n

aprz

emie

n-ne

, len

iwe

ósem

ki, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, z

iew

anie

ene

rget

yczn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, poz

ycja

Den

niso

na.

4. D

osko

nale

nie

logi

czne

go m

yÊle

nia.

Gry

wsk

ojar

zeni

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, s

owa,

krà

˝eni

e sz

yjà,

pun

kty

ziem

i, pr

zest

rze-

ni i

rów

now

agi.

5. „

Ja i

moj

a gr

upa.

Cze

go n

aucz

yliÊ

my

si´

odsi

ebie

?” –

twor

zeni

e „c

egie

∏ek”

, kar

tono

wyc

h pr

osto

kàtó

w, n

akt

óryc

h je

st p

rzez

uczn

iów

rys

owan

y lu

b za

pisy

wan

y ic

h w

k∏ad

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, a

ktyw

na r

´ka,

kap

tu-

rek

myÊ

licie

la, s

∏oƒ,

odd

ycha

nie

brzu

chem

, ene

rget

yczn

e zi

ewan

ie, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

6. „

Jak

zorg

aniz

owaç

cie

kaw

e w

akac

je?”

–za

plan

owan

ie z

esta

wu

çwic

zeƒ,

któ

re z

aakc

eptu

je k

a˝dy

ucz

estn

ik g

rupy

. Zan

oto-

wan

ie ty

ch in

form

acji

wpo

stac

i map

y m

yÊli.

Wyk

onan

ie ç

wic

zeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®po

ddy

ktan

do c

h´tn

ego

uczn

ia.

IVSP

1. U

trw

alen

ie s

poso

bów

na

skut

eczn

à na

uk´

orto

graf

ii. S

kons

truo

wan

ie m

apy

myÊ

li z

pozn

anym

i zas

adam

i ort

ogra

ficzn

ymi.

Prac

a gr

upow

a. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, s

owa,

s∏o

ƒ, p

om-

pow

anie

pi´

tà, z

gina

nie

stop

y, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. P

reze

ntac

ja w

∏asn

ych

umie

j´tn

oÊci

prz

edgr

upà.

Odg

ryw

anie

rol

i nau

czyc

iela

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

leni

we

ósem

ki, o

ddy-

chan

ie b

rzuc

hem

, zie

wan

ie e

nerg

etyc

zne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

3. „

Ja i

moj

a gr

upa”

. Zbi

orow

e w

ykon

anie

„ta

Êmy

film

owej

” –

nary

sow

anie

sce

nek

z˝y

cia

grup

y. P

rzek

azan

ie in

form

acji

zwro

t-ny

ch. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, akt

ywna

r´ka

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, s∏o

ƒ, o

ddyc

hani

e br

zuch

em,

ener

gety

czne

zie

wan

ie, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

VSP

1. U

trw

alen

ie s

poso

bów

na

skut

eczn

à na

uk´

orto

graf

ii. P

isan

ie o

pow

iada

nia

wyb

rane

go z

e zb

ioru

wyr

azów

um

iesz

czon

ych

win

dy-

wid

ualn

ych

s∏ow

nicz

kach

. Aut

okor

ekta

iau

topr

ezen

tacj

a. D

ziel

enie

si´

w∏a

snym

i prz

yk∏a

dam

i zac

how

aƒ a

sert

ywny

ch. R

uchy

na-

prze

mie

nne,

leni

we

ósem

ki, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, kap

ture

k m

yÊlic

iela

, akt

ywna

r´ka

, sow

a, s

∏oƒ,

poz

ycja

Den

niso

na.

2. Z

bior

owe

pisa

nie

listu

do

auto

ra p

rogr

amu

tera

peut

yczn

ego.

Zaw

arci

e w

liÊci

e od

pow

iedz

i na

pyta

nie:

„Pr

zyjm

uj´

czy

od-

rzuc

am z

awar

te w

prog

ram

ie m

etod

y?”.

Zap

reze

ntow

anie

wyk

orzy

styw

anyc

h sp

osob

ów n

ast

res.

Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

le-


116



117

niw

e ós

emki

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, zie

wan

ie e

nerg

etyc

zne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, l

uêne

sk∏

ony,

krà

˝eni

e sz

yjà,

pozy

cja

Den

niso

na.

3. „

Ja i

moj

a gr

upa”

–w

ykon

anie

nag

rani

a na

taÊm

ie m

agne

tofo

now

ej.

Nau

czyc

iel w

roli

dzie

nnik

arza

. U

dzie

lani

e w

ywia

duna

tem

at s

cene

k z

˝yci

a gr

upy.

Uzu

pe∏n

ieni

e te

stu

nied

okoƒ

czon

ych

zdaƒ

pod

sum

owuj

àceg

o pr

ac´

wgr

upie

. Ruc

hy n

aprz

e-m

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, k

aptu

rek

myÊ

licie

la, e

nerg

etyc

zne

ziew

anie

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, poz

ycja

Den

niso

na.

VISP

1. U

trw

alan

ie s

poso

bów

na

skut

eczn

à na

uk´

orto

graf

ii. W

ykon

anie

pla

katu

zac

h´ca

jàce

go d

ona

uki o

rtog

rafii

kon

kret

nym

i spo

-so

bam

i. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, l

eniw

e ós

emki

, pu

nkty

na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, ka

ptur

ek m

yÊlic

iela

, ak

tyw

na r

´ka,

sow

a,s∏

oƒ, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

2. In

dyw

idua

lne

pisa

nie

listu

do

auto

ra p

rogr

amu

tera

peut

yczn

ego.

Zaw

arci

e w

liÊci

e od

pow

iedz

i na

pyta

nie:

„Pr

zyjm

uj´

czy

odrz

ucam

zaw

arte

wpr

ogra

mie

met

ody?

”. R

uchy

nap

rzem

ienn

e, le

niw

e ós

emki

, odd

ycha

nie

brzu

chem

, zie

wan

ie e

nerg

e-ty

czne

, pun

kty

nam

yÊle

nie,

poz

ytyw

ne, l

uêne

sk∏

ony,

krà

˝eni

e sz

yjà,

poz

ycja

Den

niso

na.

3. „

Ja i

moj

a gr

upa”

. Sko

nstr

uow

anie

gry

, któ

rej k

olej

ne p

unkt

y b´

dà o

braz

ami z

˝yci

a gr

upy.

Uzu

pe∏n

ieni

e te

stu

nied

okoƒ

czo-

nych

zda

ƒ po

dsum

owuj

àceg

o pr

ac´

wgr

upie

. Ruc

hy n

aprz

emie

nne,

pun

kty

nam

yÊle

nie,

kap

ture

k m

yÊlic

iela

, ene

rget

yczn

ezi

ewan

ie, o

ddyc

hani

e br

zuch

em, p

ozyc

ja D

enni

sona

.

IG

1. U

trw

alan

ie s

poso

bów

na

skut

eczn

à na

uk´

orto

graf

ii. W

ykon

anie

rek

lam

y fir

my

prez

entu

jàce

j naj

leps

ze s

poso

by n

aop

ano-

wan

ie o

rtog

rafii

iau

topr

ezen

tacj

a na

foru

m g

rupy

. Ru

chy

napr

zem

ienn

e, p

unkt

y na

myÊ

leni

e, p

ozyt

ywne

, zg

inan

ie s

topy

,zi

ewan

ie e

nerg

etyc

zne,

wyp

ady.

Wiz

ualiz

owan

ie p

rzy

muz

yce

rela

ksac

yjne

j, w

pozy

cji D

enni

sona

prz

eczy

tane

go p

rzez

na-

uczy

ciel

a op

isu

sytu

acji

wym

agaj

àcej

odp

owie

dzi n

apy

tani

e: „

Jak

si´

zach

owa∏

boh

ater

?”. O

kreÊ

leni

e ce

ch z

acho

wan

ia a

ser-

tyw

nego

.

2. å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci p

isan

ia r

ó˝ny

ch f

orm

wyp

owie

dzi.

Indy

wid

ualn

e pi

sani

e pr

oÊby

do

auto

ra p

rogr

amu

tera

peut

ycz-

nego

(np

. pro

Êby

ouz

upe∏

nien

ie p

rogr

amu

ww

ybor

ze t

reÊc

i). U

trw

alen

ie z

asad

pis

owni

wyr

azów

zch

, h, à

, ´. R

uchy

na-

prze

mie

nne,

luên

e sk

∏ony

, ene

rget

yzat

or, k

o∏ys

ka. W

izua

lizow

anie

prz

ym

uzyc

e kl

asyc

znej

wpo

zycj

i Den

niso

na c

zyta

nego

prze

z na

uczy

ciel

a fr

agm

entu

lek

tury

. O

dpow

iedê

na

pyta

nie:

„Ja

kà n

ale˝

a∏o

podj

àç d

ecyz

j´?”

. Pr

zypo

mni

enie

inf

orm

acji

nate

mat

pod

ejm

owan

ia d

ecyz

ji.

3. U

dzie

leni

e in

form

acji

zwro

tnyc

h na

tem

at p

racy

wze

spol

e te

rape

utyc

znym

. Ind

ywid

ualn

e uz

upe∏

nien

ie te

stu

nied

okoƒ

czo-

nych

zda

ƒ (n

p. „

Prac

a w

grup

ie...

”; „

Naj

bard

ziej

zap

ami´

ta∏e

m...

” itd

.). P

rzep

is n

aud

ane

wak

acje

. Sam

odzi

elny

wyb

ór i

za-

pisa

nie

çwic

zeƒ

kine

zjol

ogii

eduk

acyj

nej d

ow

ykon

ania

wok

resi

e w

akac

yjny

m.

IIG

1. D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ych.

Sko

nstr

uow

anie

pom

ocy

dyda

ktyc

znej

do

nauk

i ort

ogra

fii w

ed∏u

g w

∏asn

ych

po-

mys

∏ów

(np

. gra

pla

nszo

wa,

kar

ty d

oPi

otru

sia,

dom

ino,

puz

zle)

. Wyp

isan

ie z

asad

gry

do

stw

orzo

nych

pom

ocy.

Dyk

tand

out

rwal

ajàc

e po

znan

e za

sady

pop

raw

nej p

isow

ni. W

ykon

anie

wsz

ystk

ich

çwic

zeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®.



118

Klas

aM

iesi

àc

Cze

rwie

c

2. D

osko

nale

nie

znaj

omoÊ

ci w

ykon

ywan

ia ç

wic

zeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®na

posz

czeg

ólne

um

iej´

tnoÊ

ci:

czyt

anie

g∏o

Êne,

czy

-ta

nie

cich

e ze

zro

zum

ieni

em, u

mie

j´tn

oÊci

mat

emat

yczn

e, g

rafic

zne,

ort

ogra

ficzn

e, o

rgan

izac

yjne

. Gra

ficzn

e pr

zeds

taw

ie-

nie

tego

zad

ania

wed

∏ug

w∏a

sneg

o po

mys

∏u. W

ykon

anie

çw

icze

ƒ zg

odni

e z

podz

ia∏e

m n

apo

szcz

egól

ne u

mie

j´tn

oÊci

.

3. In

form

acje

zw

rotn

e na

tem

at p

racy

iw

spó∏

prac

y w

grup

ie.

Indy

wid

ualn

e uz

upe∏

nien

ie t

estu

nie

doko

ƒczo

nych

zda

ƒ(n

p.„P

raca

wgr

upie

...”;

„N

ajba

rdzi

ej z

apam

i´ta

∏em

...”

itd.).

Prz

epis

na

udan

e w

akac

je. S

amod

ziel

ny w

ybór

iza

pisa

nie

çwi-

czeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®do

wyk

onan

ia w

okre

sie

wak

acyj

nym

.

III

G

1. K

onku

rs u

mie

j´tn

oÊci

ort

ogra

ficzn

ych.

Wyk

onan

ie te

stu

uwzg

l´dn

iajà

cego

zna

jom

oÊç

zasa

d or

togr

afii

oraz

um

iej´

tnoÊ

ç ic

hpr

akty

czne

go z

asto

sow

ania

. Wyk

onan

ie ç

wic

zeƒ

Gim

nast

yki M

ózgu

®ko

lejn

o, z

godn

ie z

ich

prze

znac

zeni

em (

np. z

esta

wçw

icze

ƒ na

czyt

anie

, tw

órcz

e m

yÊle

nie

itd.).

2. K

onku

rs p

i´kn

ego

pisa

nia.

Wyk

onan

ie p

olec

eƒ s

praw

dzaj

àcyc

h po

ziom

gra

ficzn

y pi

sma.

Wyk

onan

ie w

szys

tkic

h çw

icze

ƒG

imna

styk

i Móz

gu®

stym

uluj

àcyc

h m

otor

yk´

du˝à

, ma∏

à, s

praw

noÊç

man

ualn

à, o

rient

acj´

prz

estr

zenn

à ik

ieru

nkow

à or

azko

ordy

nacj

´ w

zrok

owo-

ruch

owà.

3. In

form

acje

zw

rotn

e na

tem

at p

racy

iw

spó∏

prac

y w

grup

ie. K

ilkuz

dani

owe,

pis

emne

dok

oƒcz

enie

myÊ

li: „

Wie

m, j

akie

mam

mo˝

liwoÊ

ci...

”; „

Mog

´ o

sobi

e po

wie

dzie

ç, ˝

e...”

; „P

odjà

∏em

dec

yzj´

...”

(wyb

ór z

dani

a, z

któr

ym u

czeƒ

si´

uto

˝sam

ia).


3.2. Przyk∏adowy scenariusz zaj´ç terapii pedagogicznej

Temat nr 2 / grupa klas VI / wrzesieƒ

Temat: åwiczenie orientacji kierunkowej i przestrzennej w zadaniach ró˝negotypu, od prostych do skomplikowanych. Ruchy naprzemienne, s∏oƒ, luêne sk∏o-ny. Dyktando graficzne wykonane w okreÊlonym czasie. W∏asne preferencjew uczeniu si´ – badanie za pomocà leniwej ósemki. Integracja grupy – test nie-dokoƒczonych zdaƒ.

Cele. Uczeƒ:v wykonuje z dok∏adnoÊcià çwiczenia Gimnastyki Mózgu®; v ma poczucie orientacji kierunkowej i przestrzennej;v zna swój typ uczenia si´ i wie, jak efektywnie z niego korzystaç;v rozumie korzyÊci pracy w dobrze zintegrowanym zespole terapeutycznym.

Metody:v kinezjologia edukacyjna (Gimnastyka Mózgu®: ruchy naprzemienne, s∏oƒ,

luêne sk∏ony, punkty na myÊlenie, leniwe ósemki, pozycja Dennisona);v przyspieszone uczenie si´ (s∏uchanie muzyki relaksacyjnej podczas rysowania

leniwych ósemek, çwiczenia integracyjne);v trening interpersonalny (test niedokoƒczonych zdaƒ).

Pomoce dydaktyczne:v zabawki „labirynt”;v karty diagramu;v arkusze szarego papieru;v çwiczenie z programu profilaktycznego Jak ˝yç z ludêmi;v Z. Handzel, Dyktanda graficzne (Gdaƒsk 2001);v kredki;v drewniany wa∏eczek z wypustkami.

Przebieg zaj´ç: I etap – wywo∏anie pozytywnej motywacji 1. åwiczenia integrujàce. Uczniowie siedzà w kr´gu na dywanie. Ka˝dy z nich

trzyma w r´kach pod∏u˝ny, drewniany wa∏eczek z wyraênie wyczuwalnymi

119

3 . 2 . P R Z Y K ¸ A D O W Y S C E N A R I U S Z Z A J ¢ å T E R A P I I P E D A G O G I C Z N E J

XRP-06 8/4/09 12:20 PM Page 119

w dotyku wypustkami. Podczas rozmowy dzieci obracajà wa∏eczek w d∏o-niach, stymulujàc w ten sposób receptory mowy znajdujàce si´ w koniusz-kach palców. a) Nauczyciel terapeuta pyta uczniów, jak si´ obecnie czujà. Prosi, aby na-

zwali to uczucie (np.: Jestem smutny, radosny, z∏y...), a nast´pnie okreÊlilijego intensywnoÊç w skali od –50 do +50. Potem ch´tni uczniowie wyja-Êniajà przyczyn´ swojego stanu emocjonalnego.

b) Terapeuta rozdaje karteczki i prosi uczniów o dokoƒczenie rozpocz´tychzdaƒ (np.: W mojej grupie czuj´ si´...; Wspó∏praca w grupie pozwala mi...).

2. Przypomnienie zasad obowiàzujàcych uczestników grupy. (Jest to bardzowa˝ny element, który wyznacza przebieg spotkania, daje poczucie bezpie-czeƒstwa i sprawia, ˝e wszyscy czujà si´ tak samo wa˝ni).

II etap – osiàgnićie stanu gotowoÊci do pracyGimnastyka Mózgu® – çwiczenia rytmizujàce (picie niegazowanej wody mi-

neralnej ma∏ymi ∏ykami, punkty na myÊlenie, ruchy naprzemienne, pozycjaDennisona).

III etap – wprowadzenie do procesu uczenia si´1. åwiczenia orientacji (ró˝nicowanie stron – prawa, lewa, orientacja w schema-

cie cia∏a, reakcja na s∏uch). Uczniowie wykonujà çwiczenia w parach. Jedno dziecko le˝y na dywanie,na plecach, rće k∏adzie wzd∏u˝ cia∏a, nogi z∏àczone. Drugie dziecko delikat-nie dotyka kolejnych koƒczyn. Dotkni´ta r´ka lub noga unoszà si´ lekkow gór´, a potem wracajà na swoje miejsce. Nast´puje zmiana çwiczàcych.Dotykanie odbywa si´ w kolejnoÊci: r´ka lewa, r´ka prawa, noga lewa, nogaprawa, obydwie rće równoczeÊnie, obydwie nogi równoczeÊnie, lewa r´kai lewa noga równoczeÊnie, prawa r´ka i prawa noga równoczeÊnie, nast´pnienaprzemiennie – r´ka lewa, noga prawa i odwrotnie. åwiczenie jest powta-rzane w zró˝nicowanej kolejnoÊci, wed∏ug uznania dziecka, które dotyka.W wersji trudniejszej çwiczenie wykonuje si´ z zamkni´tymi oczami.

2. åwiczenie koordynacji wzrokowo-s∏uchowo-ruchowej – Gimnastyka Mó-zgu®: „s∏oƒ”.

3. åwiczenie poczucia równowagi i koordynacji – Gimnastyka Mózgu®: „luênesk∏ony”.


120

XRP-06 8/4/09 12:20 PM Page 120

IV etap – ca∏oÊciowe zapoznanie uczniów z materia∏em do pracy1. Motywowanie uczniów. Terapeuta w sposób obrazowy opowiada uczniom

o celowoÊci wykonywania çwiczeƒ na orientacj´ kierunkowà i przestrzennài wymienia umiej´tnoÊci szkolne, które ulegnà poprawie.

2. Podanie kolejnych etapów pracy uczniów na zaj´ciach.

V etap – praca w∏aÊciwa1. åwiczenie orientacji kierunkowej i przestrzennej.

a) Zabawa ruchowa. Uczniowie stojà, majàc obok siebie wolnà przestrzeƒdo wykonywania swobodnych ruchów. Terapeuta podaje polecenia typu:Dotknij prawà r´kà prawego ucha (prawà r´kà lewego ucha, lewà r´kà prawe-go kolana). Spójrz przed siebie, zrób dwa kroki i dotknij lewà nogà pod∏ogi.

b) Uczniowie siadajà przy stolikach. Otrzymujà zabawki „labirynt” – plastiko-we p∏ytki z rowkami labiryntu. Palcem prawej, a potem lewej r´ki wodzàpo rowkach. Poczàtkowo z otwartymi oczami, potem z zamkni´tymi, a na-st´pnie ponownie z zamkni´tymi oczami wed∏ug ustnych poleceƒ tera-peuty, który kieruje ruchem palca, na przyk∏ad: prosto, w prawo itd.

2. Opracowywanie materia∏u ortograficznego – zasady pisowni wyrazów z ó. a) Uczniowie wype∏niajà diagramy wed∏ug poleceƒ terapeuty.

Na przyk∏ad:v W okienku A1 wpisz wyraz kózka,v B2 – mrówka,v C3 – chór,v A1 – wózek,v B2 – Kraków,v C3 – ogórek.Po wype∏nieniu diagramu terapeuta pyta uczniów, jakà prawid∏owoÊç orto-graficznà zauwa˝yli w zapisie. Uczniowie odpowiadajà, ˝e w okienku A1 sàwyrazy z ó wymiennym, w B2 wyrazy koƒczàce si´ na -ówka, -ów, w C3– wyrazy z ó niewymiennym. Terapeuta poleca uczniom samodzielnie dopi-saç dwa wyrazy w ka˝dej kolumnie zgodnie z zasadà ortograficznà.

3 . 2 . P R Z Y K ¸ A D O W Y S C E N A R I U S Z Z A J ¢ å T E R A P I I P E D A G O G I C Z N E J

121

A B C

1

2

3

XRP-06 8/4/09 12:20 PM Page 121

b) Samodzielne wykonanie „dyktanda graficznego”. Zadaniem uczniów jest po-∏àczenie ze sobà wskazanych punktów. Po wykonaniu zadania uczeƒ widzirezultat swojej pracy w postaci rysunku, na przyk∏ad jakiegoÊ przedmiotu.

3. Organizacja nauki w szkole i w domu. Uczniowie otrzymujà arkusz szaregopapieru, na którym narysowane sà dwa du˝e kwadraty. Terapeuta wyjaÊnia,˝e jeden kwadrat to pokój ucznia w domu, a drugi – to pokój terapii w szko-le. Zadaniem uczniów jest zaplanowanie, a nast´pnie naniesienie na te kwa-draty pomys∏ów graficznych. Praca ma byç plastycznà odpowiedzià na pyta-nie: „Jak umieÊciç poszczególne sprz´ty i przedmioty w pokojach, abych´tnie w nich pracowaç?” Po zakoƒczeniu pracy terapeuta pyta wybranychuczniów, gdzie zosta∏y umieszczone dane przedmioty. Uczniowie odpowia-dajà, okreÊlajàc po∏o˝enie (np. „Szafa stoi przy drzwiach, obok okna...”).

VI etap – relaksacjaRysowanie leniwych ósemek przy muzyce relaksacyjnej. Ka˝dy uczeƒ otrzymujekartk´ formatu A4. Siedzàc przy stoliku, umieszcza kartk´ przed sobà. Kredkà ry-suje leniwe ósemki – 15 razy r´kà dominujàcà, potem 15 razy drugà r´kà, a na-st´pnie 15 razy, trzymajàc kredk´ oburàcz. Pami´ta przy tym, aby wodziç wzro-kiem za ruchem r´ki. Po zakoƒczonej pracy wspólnie z terapeutà analizujà kszta∏tósemki. Ósemka stanowi komunikat dla ucznia, który kana∏ ma najbardziej aktyw-ny. Wiedza o tym, czy uczeƒ jest wzrokowcem, s∏uchowcem czy kinestetykiem,jest niezb´dna w procesie nabywania umiej´tnoÊci.

VII etap – podsumowanie pracy i ustalenie celów na przysz∏e zaj´cia1. Podsumowanie opracowanych zagadnieƒ. Terapeuta kolejno omawia ich ce-

lowoÊç, uczniowie s∏uchajà, siedzàc w kr´gu.2. Próba samooceny w∏asnej pracy na zaj´ciach. 3. Zanotowanie punktacji na kartach wysi∏ku (za∏àcznik 8).


122

A B C D E

1 . . . . .

2 . . . . .

3 . . . . .

4 . . . . .

5 . . . . .

XRP-06 8/4/09 12:20 PM Page 122

xrp-03 - sp45.edu.plsp45.edu.pl/warsztat_pracy/kreowanie_rozwoju_dziecka_metody... · (znane z...

Documents