wetmatigheden in de zorg - geclusterd in 3 catergorieen

Wetmatigheden in de zorg – geclusterd in 3

categorieënVan belemmerend naar bevorderend: trends op het gebied van wetmatigheden

Drie clusters voor wetmatigheden

Kwaliteitsregulering

Financiering Structuur & organisatie

• Er zijn vele manieren mogelijk om wetmatigheden in de zorg te kaderen.

• Hoe meer subcategorieën, hoe meer de informatie wordt versnipperd.

• We hebben gekozen voor de gepresenteerde drie clusters omdat het gros aan wetmatigheden hier valt onder te brengen en omdat hierin de meeste ontwikkeling gaande is waar zorginstellingen mee van doen hebben.

• Uiteraard is er bij sommige trends sprake van een zekere mate van overlap.

KwaliteitsreguleringTrends die bijdragen aan het inzichtelijk en meetbaar maken van kwaliteit van

zorg

Kwaliteits-regulering

Toename benchmarking Een benchmark kan dienen als instrument om betrouwbare en actuele branche-informatie beschikbaar te hebben voor een actieve belangenbehartiging en selectie op basis van kwaliteit.

Ter illustratie:

Actiz heeft voor de periode 2010-2015 Benchmark in de Zorg ontwikkeld. De benchmark meet en vergelijkt de prestaties op het gebied van verpleging en verzorging intramuraal, extramuraal, Wmo, kraamzorg en JGZ.


Verscherpt toezichtDit resulteert onder ander in een toenemend aantal protocollen en standaarden, dat nageleefd dient te worden. De IGZ ziet toe op de uitvoering hiervan.

Ter illustratie:

IGZ wil sancties opleggen aan organisaties die na september 2013 nog niet voldoen aan de Zorgstandaard Diabetes. Dit heeft dusdanig veel juridische, financiële en organisatorische consequenties dat zorggroepen vrezen dat ze zichzelf moeten opheffen of hun contracten en statuten dusdanig moeten aanpassen, dat ze niet meer onder de kwaliteitswet vallen.


Ontwikkelingen in praktijkvariatiePraktijkvariatie beschrijft het fenomeen in de zorg dat er grote verschillen zijn in de mate waarin behandelingen plaatsvinden in verschillende regio’s of tussen artsen onderling.

Ter illustratie:

Praktijkvariatie is groot op die gebieden waar de medische wetenschap ambigu is, en niet uitgesproken. Bij de behandeling van heupfracturen bestaat bijna geen praktijkvariatie meer.

Minder praktijkvariatie leidt tot een robuuster zorgproces. Zorgverzekeraars zijn voornemens praktijkvariatie te bestrijden.

Structuur &organisatie

TaakherschikkingHet overhevelen van taken en verantwoordelijkheden van bijvoorbeeld arts naar verpleegkundige.

Ter illustratie:

Verruiming vergt duidelijkheid omtrent taken en verantwoordelijkheden. Een x aantal taken is van oudsher aan de arts toebedeeld. Specialistisch verpleegkundigen kunnen voorbehouden zorg voor chronisch zieke patiënten, zoals diabetici, uit handen nemen van de arts. Buurtzorg brengt zorg dichter bij huis, onder andere door inzet van specialistisch verpleegkundigen.


Meer handvaten voor indicatiestellingIndicatiestelling kent een groot grijs gebied. Aanscherpen van definities om tot een indicatie te komen draagt bij aan minder variatie. Deze definities worden opgesteld door de NZA.

Ter illustratie:

• Wanneer is een regelmatig terugkerende verkoudheid van een kind reden om tonsillen te gaan verwijderen?

• Wanneer kan een chronisch zieke patiënt weer worden overgedragen naar de eerste lijn?

FinancieringTrends die van toepassing zijn op de verschillende financieringsstromen

FinancieringToenemend aantal private investeerdersSteeds meer participatiemaatschappijen nemen deelnemingen in de zorg zowel in Zelfstandige Behandelcentra, 1e lijns en 2e lijns zorginstellingen in geestelijke en somatische zorg.

Ter illustratie:

Sinds 1995 helpt, begeleidt en instrueert Medizorg patiënten in hun thuisbehandeling. De focus ligt op medicatie en infuusbehandelingen, diabeteszorg, medische voeding en wondzorg. Van Lanschot is een van de investeerders in MediZorg.

FinancieringTurbulentie omtrent contracterenZorginstanties ervaren vaak een moeilijkheden bij het jaarlijks opnieuw contracteren van zorg. Hierbij moeten veel en veranderende regels in acht worden genomen.

Ter illustratie:

Een klein ZBC wordt continue benadert door de afdeling zorgbemiddeling van een zorgverzekeraar, om prijsafspraken te maken over een specifieke orthopedische ingreep. De afdeling zorginkoop beslist hierover echter pas ver in het jaar en besluit op het laatste moment toch om de zorg elders in te kopen.

FinancieringGefragmenteerde financieringEr zijn verschillende financieringsstromen in de zorg aanwijsbaar. In veel gevallen komt financiering van een zorgproces uit verschillende stromen die continu wijzigen.

Ter illustratie:

Het kabinet Rutte II wil miljoenen bezuinigen op de AWBZ. Sommige zorgactiviteiten zullen worden overgeheveld naar de Zvw en andere naar de Wmo. Thuiszorgorganisatie Sensire zal dan geconfronteerd worden met verschillende financieringsvormen. De mogelijkheid bestaat dat Sensire wel financiering krijgt voor verpleging, maar niet voor verzorging, wat in de praktijk lastig te organiseren kan zijn.

FinancieringSwitch naar prestatiebekostigingSinds de invoering van het DBC-systeem in 2005, spreekt men over prestatiebekostiging voor het uitvoeren van diagnose-behandelcombinaties.

Ter illustratie:

Voor A-segmentzorg zijn maximale tarieven vastgesteld door de Nza.

B-segmentzorg is daarentegen vrij onderhandelbaar tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Onder het B-segment vallen bijvoorbeeld heup- en knieoperaties en cataracten. Dit zijn voorbeelden van relatief gestandaardiseerde behandelmethoden.

FinancieringSelectieve inkoopSelectieve inkoop behelst het recht voor een zorgverzekeraar om op basis van prijs/kwaliteitverhouding beperkte zorg bij een zorgaanbieder in te kopen.

Ter illustratie:

Zorgverzekeraars hebben met selectieve inkoop een middel in handen om concentratie en spreiding van ziekenhuisvoorzieningen te initiëren.

Achmea heeft dit jaar 100 miljoen gereserveerd voor het contracteren van ZBC’s. Zorgverzekeraars zijn voornemens om in 2013 dwingender afspraken te maken, met name als het gaat om praktijkvariatie.

FinancieringIntroductie van DOT-systematiekEen DOT staat voor DBC’s Op weg naar Transparantie. De DOT systematiek is ingevoerd op 1 januari 2012 en heeft als doel om de DBC systematiek te vereenvoudigen en beter toepasbaar te laten zijn in de praktijk.

Ter illustratie:

Met de introductie van DOT werd het aantal DBC’s teruggebracht van 30.000 naar 4.400 specialisme overstijgende DBC’s, gebaseerd op het internationale diagnosestelstel ICD-10. In plaats van 20 verschillende gangbare operatietechnieken voor 1 aandoening, worden er nu slechts enkele erkend ter vergoeding.

FinancieringMeer macht bij de zorgverzekeraarMet de introductie van de Zorgverzekeringswet in 2006, werd gereguleerde marktwerking een feit. Zorgverzekeraars krijgen hierin een steeds prominentere positie.

Ter illustratie:

Zorgverzekeraar Menzis heeft TopZorg; keurmerk voor goede zorg, geïntroduceerd. Menzis garandeert haar klanten topzorg door harde afspraken te maken over de informatievoorziening, snelheid en kwaliteit van een behandeling. Menzis contracteert alleen ziekenhuizen die aan hun criteria voldoen.

Structuur & organisatieTrends die maken dat er op structureel en organisatorisch vlak evenwichten

verschuiven


Keuze zorgverlener ingeperktTot oktober 2012 kon de consument als basisverzekering kiezen uit een natura- of een restitutiepolis. Vanaf oktober 2012 gaat de restitutiepolis naar de aanvullende verzekering.

Ter illustratie:

Bij een naturapolis is een verzekerde niet vrij een behandeling te kiezen en wordt de rekening rechtstreeks van de zorgverlener doorgestuurd naar de verzekeraar op basis van gecontracteerde, relatief lage tarieven.

Een restitutiepolis is duurder en biedt de verzekerde vrijheid zelf een zorgverlener te kiezen.


Apotheker valt onder WGBOSinds de introductie van de wet Geneesmiddelen in 2007, valt de apotheker onder de wet Wet Geneeskundige Behandel Overeenkomst (WGBO).

Ter illustratie:

Handelingen op het gebied van medicatie vielen tot 2007 onder de verantwoordelijkheid van artsen.

Sinds 2007 zijn veel van die verantwoordelijkheden overgeheveld naar de apotheker. Zo valt de apotheker inmiddels ook onder de informatieplicht.


Zorginstelling mag max. 2% groeienVerzekeraars, ziekenhuizen en overheid zijn in een convenant overeengekomen dat het marktvolume voor zorginstellingen maximaal 2% per jaar mag groeien.

Ter illustratie:

Impact van de maatregel is dat zorgverzekeraars deze regel 1-op-1 doorvertalen naar jaarlijkse budgetten.


Stagnerende volumegroei ziekenhuizenSinds 2006 was er sprake van een sterke volumegroei onder meer door het wegwerken van wachtlijsten die waren ontstaan tot die tijd.

Ter illustratie:

Na een afnemende groei in 2011, lijken de ziekenhuizen ook in 2012 minder te groeien.

Daarmee is de trend van de voorafgaande 5 jaar gestagneerd, toen ziekenhuizen nog gemiddeld 4,7% groeiden.


Veranderende honorering specialistenZiekenhuizen en medisch specialisten moeten samen afspraken maken over honorering onder een plafond.

Ter illustratie:

Inkomens van vrijgevestigde medisch specialisten daalden afgelopen jaren al met 20%. Vorig jaar werden ministerie, ziekenhuizen en medisch specialisten het eens over invoering van integrale bekostiging in 2015. Onder dat stelsel wordt de honorering van specialisten primair bepaald door (vrije) onderhandelingen binnen het ziekenhuis, waarbij zorgverzekeraars een sturende rol hebben.


Onduidelijke verantwoordelijkheid EPDInvoering van het landelijk EPD wordt belemmerd door issues over patiëntveiligheid en privacybescherming,

Ter illustratie:

Bij de Amerikaanse non-profit zorgaanbieder en –verzekeraar Kaiser Permanente hebben allen die betrokken zijn bij het zorgproces, inclusief de patiënt, inzicht in het patiëntendossier.

Het mortaliteitscijfer van cliënten bij Kaiser Permanente ligt 30% lager dan bij andere zorgverzekeraars.


DecollectiveringDe overheid trekt zich langzaam terug als actor in de zorg en wordt meer een regelgever.

Ter illustratie:

Toenemende liberalisering heeft er voor gezorgd dat de Nza een andere rol kreeg toebedeeld.

De Nma is er bijgekomen als controlerende instantie op de marktwerking. Zorgverzekeraars hebben een meer acterende rol gekregen, die de komende jaren nog verder valt in te vullen.


16 jaar tot evidence-based handelingDe ontwikkeltijd van een behandeling duurt gemiddeld 16 jaar. Dit beslaat de tijd tussen het begin van de onderzoeksfase en de implementatie van een behandeling op de medische werkvloer.

Ter illustratie:

De ontwikkeling van een geneesmiddel tot de registratie en implementatie ervan kost jaren. Tevens kan het jaren duren voordat een nieuwe (vaak minder invasieve) behandelmethode geaccepteerd wordt als nieuwe standaard. Zo worden liesbreuken in veel ziekenhuizen nog via een open-buik operatie behandeld terwijl laparoscopie minder complicaties geeft.


Meer nadruk op preventieDe wet publieke gezondheidszorg (Wpg) richt zich op maatregelen ter voorkómen en vroegtijdig opsporen van ziekte. GGD Nederland heeft hierin een sleutelpositie.

Ter illustratie:

In het kader van het vergroten van zelfredzaamheid van de patiënt richt zorgverzekeraar Agis zich momenteel op het leveren van een geïntegreerd zorgaanbod op gebied van preventie en 1e lijnszorg. Agis streeft er met deze aanpak naar om multidisciplinaire samenwerking te bewerkstelligen op wijk- of buurtniveau.


Aantal parttimers neemt toeWaar de zorg van oudsher een sector is waar veel fulltimers werkzaam waren, werken steeds meer zorgverleners parttime.

Ter illustratie:

Feminisering van de zorg is hierin een van actoren. Dit verandert de werkomstandigheden, zoals:verminderen aantal werkuren• meer groepspraktijken• flexibelere werktijden

In 2011 waren 75% van de inschrijvingen voor de studie geneeskunde vrouwen.


Onzekerheid over betalen goodwillDe meeste specialisten in ziekenhuizen zijn verenigd in maatschappen. De 2 ton goodwill die ingelegd moet worden om toe te treden, vormt een steeds groter obstakel voor jonge artsen.

Ter illustratie:

De hoogte van de inkomens van medisch specialisten staat voortdurend ter discussie. In juni 2012 kwam een wetsvoorstel waarin werd gesuggereerd medisch specialisten 13.500 euro mee te laten betalen aan hun eigen opleiding. Onzekerheid maakt dat jonge artsen het betalen van goodwill als een grote stap ervaren.

wetmatigheden in de zorg - geclusterd in 3 catergorieen

Documents