T.C

İSTANBUL MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

LİSANS BİTİRME TEZİ

YETİŞKİN BİREYLERDE GECE YEME BOZUKLUĞUNUN

UYKU DURUMU, BESLENME ALIŞKANLIĞI VE

SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İLE İLİŞKİSİ

ESRA ARI

TEZ DANIŞMANI: SANEM AVCI

İSTANBUL-2018

i

TEŞEKKÜR

Lisans eğitimim süresince bana yol gösteren, bilgi ve deneyimiyle çalışmanın

planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi aşamalarında destek olan kıymetli tez

danışmanım olan Uzman Diyetisyen Sanem Avcı’ya

Bu süreçte verdikleri destek ve anlayış için Medipol Hastanesinde çalışan personele

ve çalışmama gönüllü olarak katılan herkese,

Çalışmamın istatistiksel olarak değerlendirilmesinde yardımcı olan ve başından beri

manevi desteğini esirgemeyen çalışmam süresince verdiği destek ve önerilerinden

dolayı Doktor Büşra Arı’ya

Bilgi ve deneyimi ile her türlü yardımını esirgemeyen, sonsuz sabır ve hoşgörü

gösteren Uzman Diyetisyen Sanem Avcı hocama

Hayatımın her anında olduğu gibi hep yanımda olan, maddi manevi her türlü desteği

esirgemeyen değerli aileme sonsuz teşekkür ederim.

ii

TEŞEKKÜR

İÇİNDEKİLER

SİMGELER VE KISALTMALAR

TABLO LİSTESİ

ŞEKİL LİSTESİ

ÖZET

ABSTRACT

1.GİRİŞ

2.GENELBİLGİLER

2.1.Gece Yeme Sendromu Tanımı Ve Tanı Ölçütleri

2.2.Gece Yeme Sendromunun Klinik Özellikleri

2.3Gece Yeme Sendromu Epidemiyolojisi

2.4.Gece Yeme Sendromu ve Obezite

2.5.Gece Yeme Sendromu Ve Psikiyatrik Hastalıklar

2.6. Gece Yeme Sendromu Ve Uyku Çalışmaları

2.7. Gece Yeme Sendromu’nun Ayırıcı Tanısı

iii

2.7.1. Gece Yeme Sendromu Ve Uyku İle İlişkili Yeme Bozukluğu

2.7.2.Gece Yeme Sendromu ve Diğer Yeme Bozuklukları

2.8.Gece Yeme Sendromu Tedavisi

2.8.1.Farmakoterapi

2.8.2.Ișık Terapisi

2.8.3. Psikolojik Girişimler

3. Yöntem ve Gereçler

3.1. Yöntem

3.2. Gereçler

3.2.1. Sosyodemografik Veri Formu

3.2.2. Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği

3.3. İstatistiksel Yöntem

4. Bulgular

4.1. Sosyodemografik Özellikler

4.2.Sigara, Alkol Kullanım Özellikleri

4.3.Klinik Özellikleri Ve Gece Yeme Sendromu Değerlendirilmesi

iv

4.4.Gece Yeme Sendromu Değerlendirilmesi

5. Tartışma

5.1. Gece Yeme Sendromu Sıklığı

5.2. Gece Yeme Sendromu ve Cinsiyet İlişkisi

5.3. Gece Yeme Sendromu ve Alkol-Sigara İlişkisi

5.4. Gece Yeme Sendromu ve Uyku İle İlişkisi

6. Sonuç ve Öneriler

7. Kaynaklar

8. Ekler

v

SİMGELER VE KISALTMALAR

WHO Dünya Sağlık Örgütü, World Health Organisation

BTA-YB Başka Türlü Adlandırılamayan Yeme Bozukluğu

GYS Gece Yeme Sendromu

vi

TABLO LİSTESİ

Tablo 2.1.’de gece yeme sendromunun 1955 ve 1999 tanı kriterleri

Tablo 2.2.Allison ve arkadaşlarının 2010 yılında geliştirdiği tanı ölçütleri

Tablo4.3. 1.Gece Atıştırması Olan Bireylerde Pittsburg Uyku Kalite Ölçeği

Tablo 4. 4. 1. Gece Yeme Sendromu Tanısı Alan Hastaların Özellikleri

Tablo4.4. 2.Gece Yeme Sendromu İle Cinsiyet İlişkisi

Tablo 4.4. 3.Gece Yeme Sendromu İle Duygu Durumu İlişkisi

Tablo 4.4. 4.Gece Yeme Sendromu İle Tuvalet İhtiyacı Dışında Gece Uyanış

Durumunun İlişkisi

vii

ŞEKİL LİSTESİ

Grafik 1 Katılımcıların Cinsiyet Dağılımı

Grafik 2 Katılımcıların Yaş Dağılımı

Grafik 3 Katılımcıların Medeni Durum Dağılımı

Grafik 4 Katılımcıların İş Durum Dağılımı

Grafik 5 Katılımcıların Çalışma Saati Dağılımı

Grafik 6 Katılımcıların Ailelerindeki Şişman Birey Dağılımı

Grafik 7 Katılımcıların Doktor Tarafından Tanısı Konmuş Sağlık Sorunu Dağılımı

Grafik 8 Katılımcıların Sigara Kullanma Dağılımı

Grafik 9 Katılımcıların Gece Atıştırma Dağılımı

Grafik 10 Bayan Katılımcıların Şarap İçme Dağılımı

Grafik 11 Erkek Katılımcıların Şarap İçme Dağılımı

Grafik 12 Bayan Katılımcıların Bira İçme Dağılımı

Grafik 13 Erkek Katılımcıların Bira İçme Dağılımı

Grafik 14 Bayan Katılımcıların Rakı İçme Dağılımı

Grafik 15 Erkek Katılımcıların Rakı İçme Dağılımı

Grafik 16 Bayan Katılımcıların Sigara İçme Dağılımı

Grafik 17 Erkek Katılımcıların Sigara İçme Dağılımı

viii

ÖZET

Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı yetişkin bireylerde uyku durumunun ,

beslenme alışkanlığının ve sosyodemografik özelliklerin gece yeme bozukluğu

üzerine etkisini araştırmaktır.

Yöntem ve Gereç: Bu çalışma, Ekim 2017- Mayıs 2018 tarihleri arasında İstanbul

da yaşayan 100 yetişkin gönüllü katılımcıya uygulandı. Bireylere sosyodemografik

veri formu, pittsburg uyku kalitesi ölçeği uygulanmıştır.

Bulgular: GYS tanısı alan bireylerin %21,6’sı akşam yemeğinden sonra tüm günde

aldıkları besin miktarının %1-25'ini almakta, %16,3’ü ise akşam yemeğinden sonra

tüm günde aldıkları besin miktarının %26-50’sini almaktadır. Çalışmaya katılan

bireylerin %21,6’sı bazen akşam yemeğinden sonra tüm günde aldıkları besin

miktarının %1-25'ini almakta, %83,7’si bazen ise akşam yemeğinden sonra tüm

günde aldıkları besin miktarının %26-50’sini almaktadır.

Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen sonuç genellikle uyku bozukluğu olan bireylerde

GYS' nin sık gözleneceği yönündedir.

Anahtar kelimeler: Gece Yeme Sendromu, Uyku Bozukluğu, Obezite, Cinsiyet

ix

ABSTRACT

RELATIONSHIP BETWEEN THE NIGHT STATUS, NUTRITION

SESTIMONY AND SOCIODEMOGRAPHIC FEATURES OF NIGHT FOOD

IN ADULTS

Background and Aim: The aim of this study is to investigate the effect of sleep

status, nutrition habits and sociodemographic characteristics on nighttime eating

disorder in adult subjects.

Materials and Methods: This study was applied to 100 adult volunteer participants

living in Istanbul between October 2017 and May 2018. Individuals have applied

sociodemographic data form, pittsburg sleep quality scale.

Results: 21,6% of the individuals who are diagnosed with GYS take 1-25% of the

amount of food they consume all day after dinner and 16,3% take 26-50% of the

amount of food they consume all day after dinner. 21,6% of the individuals

participating in the study sometimes receive 1-25% of the amount of food they

consume all day after dinner, 83,7% sometimes take 26-50% of the amount of food

they consume all day after dinner.

Conclusion: The result obtained without this study is that GYS is frequently

observed in individuals with sleep disturbance.

Key words: Night Eating Syndrome, Sleep Disorder, Obesity, Gender

x

1.GİRİŞ VE AMAÇ

Dünya sağlık örgütüne göre (WHO) insanın “fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden

tam bir iyilik halinde olması” sağlık olarak tanımlanmaktadır. Kalıtım ve çevre

koşulları insan sağlığını ve buna bağlı olarak toplum sağlığını etkileyen en önemli 2

faktör arasında yer almaktadır. Sağlığı etkileyen çevresel koşulların başında uygun

çevre koşulları ile birlikte yeterli ve dengeli beslenme yaşamın her döneminde insan

sağlığının temelini oluşturduğu gibi olumlu veya olumsuz etkilemektedir. (Baysal

2008 ) Çeşitli ve dengeli beslenerek, yenilen besinden zevk alınması tüm besin

öğelerinin bireye özel gereksinim duyulan miktarlarda alınması ve ideal vücut

ağırlığının sürdürülmesi sağlıklı beslenme olarak tanımlanmaktadır. (TÜBER 2015)

Yeme bozuklukları ; besin tüketimi ve ağırlık meşguliyetine neden olan fazla duygu,

tutum ve davranışlar ile ortaya konulmuş hastalıkları ifade etmektedir. Yeme

bozukluğu olan kişilerde ciddi fiziksel ve duygusal sorunlar bulunmaktadır ve her iki

cinsiyette de görülmekte olup fakat kadınlarda ağırlıktadır. Son 25 yıldır tüm

ülkelerde bulimia nervoza, tıkınırcasına yeme bozukluğu, anoreksiya nervoza ve

gece yeme sendromu gibi farklı rahatsızlıkları içine alan yeme bozukluklarında hızlı

bir artış göstermektedir (Pekcan ve ark. 2008)

İnsanların doğal koşullarda yaklaşık olarak her günün yarısında besin

almamaktadırlar. Uyku süresi açlık zamanının en uzun kısmını oluşturmaktadır.

Bireylerin genellikle uykuya geçişi son yemek yemelerinden 1 ile 4 saat sonra

gerleşmektedir ve ortalama uyku süresi 7 - 9 saat arasındadır. Uyku esnasında glukoz

metabolizması, enerji metabolizması değişiklikleri ve iştahın ayarlanması ile

sağlanmaktadır.(Howell ve ark. 2009,Orhan-Tuncer 2009) BTA-YB tanı kriterlerin

de bulunan gece yeme sendromu (GYS) altı yeme bozukluğundan bir tanesidir

(Striegel-Moore ve ark. 2006).

1955 yılında Stunkard ve arkadaşları tarafından GYS ilk olarak tanımlanmıştır.

Bu sendrom için meydana getirilen ilk kriterler akşam yemeğinden sonra fazla

ölçüde yemek yenmesi bundan dolayı uyku düzeninde bozukluk ve sabah yemek

yemeden oluşmuştur.(Stunkard ve ark. 1955)

xi

GYS’nin ilk tanımlanmasından 40 yıl sonraki süreçte 1990’ lı yıllarda GYS ile ilgili

yapılan çalışmalarda obezitenin artan bir sorun olması ile GYS araştırma yapan

bireyler tarafından ilgi çekici bir hale gelmiştir(Striegel-Moore ve ark. 2006,

Striegel-Moore ve ark. 2006,Lundgren ve ark. 2006). GYS ile ilgili ilk yapılan

tanımlama ölçütlerinde farklı değişiklikler yapılmış olup özelliklede obez bireylerde,

normal kilolu bireylerde ve psikiyatri hastalarında araştırmalar yapılmıştır.(De zwaan

ve ark. 2003) GYS ile ilgili ilk çalışma obez bireylerde yapılmıştır. Yapılan

araştırmalarda GYS'ye rastlanma oranı obez bireylerde %6 ile %16 arasında

bulunmuştur.(Stunkard ve ark. 1996,Gluck ve ark.2001). Dünya Sağlık Örgütü

(WHO) tarafından “adipoz dokuda yağ miktarının sağlığı bozacak miktarda aşırı

artışı” olarak tanımlanmaktadır obezite.(Yaman 2014) GYS’ nin görülme oranı

Preoperatif bariatrik cerrahi hastalarında %8 ile %42 arasında değişmektedir

(Allison ve ark. 2006, Adami ve ark. 1999, Hsu ve ark. 1996). GYS tanısını tek tip

hale getirmek için yakın zamanda yeni kriterler önerilmiştir (17).Önerilen tanı

kriterleri, akşam yemeğinden sonra besin tüketiminin %25’ten fazla olması ya da

haftada en az iki gece uykudan uyanarak yemek yeme olmasından dolayı sabah

yemek yeme isteğinde azalma meydana gelmesidir. Geçmişte kullanılan kriterlerin

farklı olmasından dolayı GYS’ nin görülme oranını belirlemek zordur. GYS’ nin

görülme oranı geneltoplumda %1.5 olarak tahmin edilmiştir. (18,19)

Bu çalışmanın amacı yetişkin bireylerde uyku durumunun , beslenme

alışkanlığının ve sosyodemografik özelliklerin gece yeme bozukluğu üzerine

etkisini araştırmaktır.

Çalışmadaki Varsayımlar

1. GYS bulunan hastaların uyku kaliteleri diğer hastalara oranla daha düşüktür.

2. Düzenli fiziksel aktivite yapan bireylerin uyku kaliteleri diğer hastalara

oranla daha yüksektir.

xii

2)GENEL BİLGİLER

2.1. GECE YEME SENDROMU TANIMI VE TANI ÖLÇÜTLERİ

Gece yeme sendromu; ilk defa 1955 yılında Stunkard ve arkadaşları tarafından

tedaviye dirençli obez bireylerde, sabahları kahvaltının yapılmaması, akşam fazla

yemek yeme ve uyku bozukluğu ile karakterize bir bozukluk olarak tanımlanmıştır.

GYS’nin ayırıcı tanıları; sabahları kahvaltının atlanması veya ihmal edilebilir

miktarda yenmesi (örneğin kahve veya meyve suyu), akşam yemeğinden sonra

günlük alınan enerjinin en az %25’inin alınması, haftada 3 veya daha fazla sürede

uyku bozukluğunun görülmesidir.(7) Gece yeme sendromunun ilk tanımlamasından

44 yıl sonra Birkedvedt ve arkadaşları 1999 yılında ise uyku düzeni ve yemek yeme

ilişkisi kullanılarak GYS’nin tanımlaması geniş olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada,

GYS’li kişilerin uykudan uyanmalarında artma olduğu ve uyandıkları zamandaki

yemek yeme davranışının bilinçli olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmanın tanı

kriterlerine, gece yemek yeme ölçütü de (yemek yemek için uykudan uyanmak)

eklenmiş ve toplam alınan enerjinin yüzdesi arttırılarak günlük alınan enerjinin %

50’den fazlasının akşam yemeğinden sonra alınması gerektiği belirtilmiştir.(20)

Tablo 2.1.’de gece yeme sendromunun 1955 ve 1999 tanı kriterleri

Stunkard ve Arkadaşlarının Tanımladığı GYS Kriterleri (1955)

Akşam yemeği sonrası günlük kalorinin >%25’ten fazlasının alınması

Sabah anoreksisi

Uykuya geçişte zorlanma

Duygu durumun gece daha çökkün olması

xiii

Birkevendt ve Arkadaşlarının Tanımladığı GYS Kriterleri (1999)

Akşam yemeği sonrası günlük kalorinin >%25’ten fazlasının, enerji alımının %50’den fazla alınmasıSabah anoreksisiGecede en az bir defa uyanmaUykudan uyanma sırasında atıştırmaEn az 3 aydır olmasıTYB ve BN ölçütlerinin karşılanmaması

Tanı kriterlerinde ki farklılıklar sebebiyle yapılan çalışmalarda karşılaştırma

yapabilmek zorlaşmaktadır. Bu karışıklığı önlemek amacıyla ve tanı tutarlılığını

sağlanmak için 2010 yılında Allison ve arkadaşları gece yeme sendromu tanımını

akşam saat 7 ile 11’den daha genel bir ifade olan akşam yemeğinden sonraki süreç

olarak değiştirmiştir. Besin alımının %25’inden fazlasının akşam yemeğinden sonra

alınması veya haftada en az iki gece uykudan uyanarak yemek yeme olmasına ek

olarak sabah kahvaltı yapma isteğinde azalma, akşam yemeğinden sonra ya da gece

güçlü yemek yeme isteği, en az dört gece uykuya dalma veya uykuyu sürdürme

güçlüğü ve uyku bölünmesin de yemek yeme ihtiyacının duyulması şeklinde

belirtilmiştir . (Allison ve ark. 2010)

Tablo 2.2.Allison ve arkadaşlarının 2010 yılında geliştirdiği tanı ölçütleri

A.Aşağıda belirtilenlerin birisi ya da her ikisi şeklinde ortaya çıkan, günlük yeme düzeninde akşamları ve/veya geceleri belirgin artış olduğunun gösterilmesi

A.1. Gıda alımının en az %25’inin akşam yemeğinden sonra olması

A.2. Haftada en az iki gece uykudan uyanarak yeme olması

B. Akşam ve gece yeme episodlarının farkında olunması ve hatırlanıyor olunması

C. Aşağıdaki bulguların en az 3 tanesinin kliniğe eşlik etmesi

C.1. Sabahları yeme isteğinde azalma olması ve/veya haftada 4 ya da daha fazla kahvaltı yapılmayan gün olması.

C.2. Akşam yemeği ile uyku başlangıcı arasında ve/veya geceleri güçlü yeme isteği varlığı

C.3. Haftada en az 4 ya da daha fazla uykuya başlama ve/veya uykuyu sürdürme insomniyası olması

C.4. Uykuya başlamak ya da geri dönebilmek için yeme gerekliliği inancının varlığı

C.5. Duygudurumun sıklıkla depresif olması ve veya akşamları kötüleşmesi

xiv

D. Bozukluğun belirgin sıkıntı ve/veya işlevsellikte azalmaya yol açması

E. Yeme düzenindeki bozukluğun en az 3 aydır olması

F. Bu bozukluğum herhangi bir madde kötüye kullanımı ya da bağımlılığı, tıbbi hastalık, ilaç kullanımı veya diğer psikiyatrik hastalıklara ikincil olarak gelişmiş olmaması

2.2. GECE YEME SENDROMUNUN KLİNİK ÖZELLİKLERİ

GYS normal kilolu, fazla kilolu ve obez bireylerde tanımlanmış olan kronik bir

olgudur.(Howell ve ark. 2009) Gece yeme sendromu; bir yemek yeme

bozukluğunun, bir uyku düzen bozukluğunun ve bir duygu durum bozukluğunun

birleşimidir.( Stunkard ve ark. 2005 ) Normal uyku başlangıcının günlük

zamanlanmasıyla beraber besin alımında günlük bir gecikme olarak karakterize

edilmektedir (Howell ve ark. 2009 ) Enerji alımındaki bu gecikme sonucunda,

kişilerin sabah yemek yemeleri baskılanırken, akşam ve gece yemek yemeleri

artmaktadır. Yemek yeme ve uyku düzeni arasında 2 ile 6 saatlik bir gecikme olduğu

halde uyku döngüsü bozulmamıştır.(Rogers ve ark.2006) GYS olan kişilerin sağlık

kontrolleri karşılaştırıldığında, akşam yemeğinden sonra daha fazla enerji

tükettikleri, gece boyunca daha sık uyandıkları ve uyanınca daha fazla yemek

yedikleri bildirilmiştir. (Birketvedt ve ark 1999, de zwaan ve ark. 2006) Çok çeşitli

besinler söylenmiş olmasına rağmen en yaygın besin seçenekleri; ekmek, sandviç ve

şekerlemelerdir.(Ceru-Björk 2001,Berry ve ark. 1991) Gece besin tüketenlerde,

şeker ve yüksek karbonhidratlı yemekler tercih edilmesine rağmen, yenilen besinler

gün boyu tüketilen yiyeceklere oldukça benzemektedir (Ceru-Björk 2001).

Birketvedt ve arkadaşları yaptığı çalışmalarda, gece yemek yiyenlerin, gece yedikleri

yiyeceklerin %70’inin karbonhidratlardan oluştuğunu, gündüz ise bu oranın %47

olduğunu göstermişlerdir. Proteine oranla yüksek karbonhidrat bulunduran bu

beslenme şekli, triptofanın beyne geçişini artırarak, uykunun başlamasında rol alan

serotonine dönüşmesine yardımcı olmuştur.(Yokogoshi 1986, Spaggiari 1994)

Akşamları görülen fazla yemek yeme, GYS tanısında kullanılan ana sebeplerden biri

olmuştur. Bu fazla yemek yeme, yenilen yemeğin zamanı ve yenilen yemeğin

miktarına bağlı olarak değişik şekillerde tanımlanmıştır. Akşamları aşırı yemek

yeme, önceleri “günlük alınan enerji miktarının %25’inden fazlasının akşam

xv

yemeğinden sonra alınması” olarak tanımlanmıştır.( Stunkard ve ark. 1955 )

Stunkard ve arkadaşları yaptığı çalışmalarında bu kriteri "günlük alınan enerjinin

%50’si ve daha fazlasının akşam 19.00’dan sonra alınması" biçiminde

değiştirmişlerdir. Birçok araştırmacı obez bireylerin günlük alması gereken enerjinin

miktarını yanlış bildirme ihtimallerine karşı, yapılan çalışmalar da belli bir oran

bildirmek yerine "akşam fazla yemek yeme" , "akşam yemeğinden sonra fakat

yatmadan önce fazla yemek yeme" , "gün içinde en çok besin alımının akşam

19.00'dan sonra olması" ifadelerini kullanmışlardır.( Stunkard ve ark. 1996, Rand ve

ark. 1997, Birketvedt ve ark 1999 , Berry ve ark. 1991 ) Gece yeme sendromu olan

bireylerde, olmayan bireylere göre daha sık deprese duygu durum belirtilmiştir.

(Birketvedt ve ark 1999, Gluck ve ark 2001). GYS’li bireylerin duygu durum

puanlarında saat 16.00’dan sonra günlük olarak azalma olduğu belirtilmiştir. GYS

olan kişilerde hayat boyu majör depresif bozukluk ve kaygı bozukluğu öyküsü daha

fazladır. (Birketvedt ve ark 1999 )

Lundgren ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışmada, GYS ölçütlerini karşılayan

bireylerin alkol ve madde kullanımının daha sık olduğu belirlenmiştir, diğer

psikolojik bozuklukların sıklığında GYS olan bireyler ve olmayan bireyler arasında

farklılık belirtilmemiştir.(Lundgren ve ark. 2006) GYS' nin uyku düzeni ile

arasındaki ilişki incelendiğinde, daha sık uyanan bireylerde daha çok yemek

yemenin olduğu gözlenmiştir.(Manni 1997, Colles 2007)

2.3. GECE YEME SENDROMU EPİDEMİYOLOJİSİ

Gece yeme sendromu konusuna, olan ilgi son yıllarlarda artmış olmasına rağmen,

yapılan farklı tanımlamalardan dolayı, gerçek görülme sıklığının belirlenmesi

zorlaşmaktadır. GYS ile ilgili yapılan çalışmalarda, genel popülasyon da görülme

sıklığı %1,5 oranında saptanmıştır. (Rand ve ark. 1997, Striegel-More ve ark. 2005)

GYS, obez olmayan kişilerde de bulunmasına rağmen, görülme sıklığı oranının,

BKİ’nin artmasıyla arttığı gözlemlenmiştir (Stunkard ve ark. 2005 ). Kilo verme

amaçlı başvuran bireylerde, %4,3 ile %8,9 arasında GYS görülme oranı

xvi

değişmektedir (Stunkard ve ark. 1996, Marshall ve ark 2004 ). Erken görülen

erişkinlik dönemi boyunca, genelde yirmili yaşlara doğru ve yirmili yaşların sonuna

doğru gece yeme sendromu başlar. (Adami ve ark. 2002) Bireylerde Cinsiyet

dağılımına bakıldığında, obez bireylerde yapılan çalışmalarda erkekler ve bayanlar

arasında görülme sıklığı aynı bulunmuştur (Gluck ve ark. 2001, Berry ve ark.

1991 ).

2.4.GECE YEME SENDROMU VE OBEZITE

GYS’nin obez bireylerde daha sık görüldüğü yapılan çalışmalar sonucu elde edilen

verilerde gözlemlenmektedir ( de zwaan ve ark. 2003, Berry ve ark. 1991, Gluck ve

ark. 2001, Aronof ve ark. 2001, Napolitano 2001 ).Gece Yeme Sendromunun

obeziteye neden olup olmadığı ya da obezitenin öncesinde var olup olmadığı henüz

netlik kazanmamıştır (Howell ve ark. 2009, Orhan, Tuncer 2009 ). Aronoff ve

arkadaşlarının yaptığı çalışmalarda GYS bulunması ile obezite arasında olumlu ilişki

bulunurken, yapılan başka çalışmalarda bu olumlu ilişki bulunmamıştır (Napolitano

2001, Berry ve ark. 1991, Gluck ve ark. 2001, Aronof ve ark. 2001, Allison ve ark.

2005 ). Birketvedt ve arkadaşlarının yaptığı çalışmalara katılan bireylerin %60'ında

obez olduktan sonrasına kadar GYS’nin gelişmediği belirtilmiştir.( Birketvedt ve ark

1999 ) Ayrıca yapılan çalışmalarda GYS olan bireylerin çoğunun kilo fazlası

olmayıp, gece yemek yemelerini, sorun olarak düşünmedikleri belirtilmiştir

(Birketvedt ve ark 1999). Allison ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada bireylerin

günlük toplam kalori alımının, gece besin tüketenler ile karşılaştırılan grup arasında

değişiklik göstermemişlerdir.( Allison ve ark.2010, Allison ve ark. 2005 , Kant ve

ark. 1997)Yapılan bu çalışmada gece besin tüketenlerin, karşılaştırılan gruba göre

daha depresif özellik gösterdiği belirtilmiştir. Başka bir yapılan çalışmada ise akşam

tüketilen besin miktarı ile on yıl sonra meydana gelen kilo değişikliği arasında bir

ilişki bulunamamıştır.(Kant ve ark. 1997) Andersen ve arkadaşlarının yaptığı

çalışmada bireylerin uykudan uyanarak yemek yemenin, normal kilolu ve fazla kilolu

bayanlarda 6 yıl sonra meydana gelen kilo değişimi ile ilgili olmadığını, GYS'nin

yalnızca obez bayanlarda, ilerleyen sürede kilo alımına neden olabileceğini

belirtilmiştir . GYS olmayan bayanların GYS olan bayanlara göre fazla kilolu

xvii

olmaya daha uygundur(Anderden ve ark. 2004, Striegel ve ark.2005). Yapılan bir

çalışmada gece yemek yemesi olan bireyler ile gece yemek yemesi olmayan bireyler

arasında toplam kalori alımı açısından benzer olduğu bildirilmiştir (Allison ve ark.

2005 ).

Yapılan çalışmalar tarandığında saptanan çelişkili bulguların sıklığı sebebiyle GYS

ile obezite arasındaki ilişki netlik kazanamamıştır.

2.5. GECE YEME SENDROMU VE PSİKİYATRİK HASTALIKLAR

GYS ile Psikiyatrik hastalıklar arasındaki bağlantı, son dönemlerde giderek

fazlalaşan bir ilgi konusu olmakla beraber yapılan birçok çalıșmada bu bağlantı

üzerinde durulmuştur. GYS olmayan bireyler, olan bireylere göre daha fazla depresif

duygu durumu belirtmișlerdir.( Orhan, Tuncer 2009 ) Gece yeme sendromunun sık

gözlendiği ve yemek yeme ataklarının, GYS’nin ilk tanımlaması yapıldığında

psikososyal stres faktörleri ile alakalı olduğu ortaya çıkmıştır.( Stunkard ve ark. 1955

) Yakın zamanda yapılan çalışmalara katılan bireylerin %75'inde Gece Yeme

Sendromunun hayatlarının stresli zamanlarında ortaya çıktığı gözlenmiştir.( Allison

ve ark. 2004 ) Pawlow ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada sürekli anksiyete

seviyesinin GYS olan bireylerde sağlıklı bireylere göre daha yüksek olduğu

gösterilmiştir.( Pawlow ve ark. 2003)

2.6. GECE YEME SENDROMU VE UYKU ÇALIŞMALARI

GYS için uykuyu sürdürme bozukluğu ya da uykuya başlama sıklıkla tanımlanmış

olsada, GYS olmayan bireyler ile olan kişilerin ilginç olarak uykuya başlama ve

xviii

uykuyu bitirme zamanları birbirlerine benzer.(Allison ve ark. 2010, Stunkard ve ark.

2009)

GYS’li bireylerde uyku özelliklerinin incelenmesi için yapılan polisomnografi

çalışmasında bireylerin çoğunda yeme ile ilişkili olan sık uykudan uyanmaların

olduğu ve uyku verimliliklerinin düşük olduğu belirtilmiştir.(Spaggiari 1994, Manni

1997).

2.7. GECE YEME SENDROMU’NUN AYIRICI TANISI

Gece yeme sendromu olan bireylerin yemek yeme ve uyuma kriterleri, başka yemek

yeme sorunu olan bireylerden ayırır. Tıkınırcasına yemek yeme bozukluğu daha fazla

gece uyanmalarının olması ve uyanmalar sırasında yenilen yiyecek ölçüsünün daha

fazla olması gece yeme sendromundan ayırır ayrıca tıkınırcasına yemek yeme

bozukluğunda yenilen besinlerin ölçüsü daha büyük miktarlarda ve farklı

zamanlardadır.( Orhan, Tuncer 2009 )

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu(Binge Eating-BED): Tıkanırcasına yeme bozukluğu

bulimia nevrozaya benzer üç ayda en az bir kere meydana gelen insanların

kontrolünü kaybettiği fazla yemek yeme isteğinin olduğu bir durumdur. BED’in farkı

kendi kendini kusturma gibi Bulimia Nervoza’da olan uygunsuz davranışı yoktur.

(Fairburn 2003) GYS’nin tanı kriteri haftada en az iki gece uykudan uyanarak yemek

yeme olması ve besin alımının en az %25’i akşam yemeğinden sonra alınmasıdır

fakat bu semptomlar TYB'de gözlenmez.( Bilgiç 2015 ).

Bulimia Nervosa: Anoreksiya Nervoza’da olduğu gibi bireylerde kilo alma kaygısı

vardır. BN’da,TN’de görülen davranışların 3 ay boyunca haftada 1 kez olması

gerekir.Fakat bu davranışların AN’de olmaması gerekir.(Garfinkel ve ark.1995)

Anoreksiya Nervosa: GYS'de sabahları anoreksi görülmesine karşı rağmen akşam

saatlerinde fazla ölçüde yeme tutumu gözlenirken, AN'de ise anoreksi gün içinde

xix

süreklilik göstermektedir. AN'de BKİ azlığı gözlenirken veya vücut şekli bozulurken

GYS'de bu belirtiler olmaz.( Bilgiç 2015 )

2.7.1.Gece Yeme Sendromu Ve Uyku İle İlişkili Yeme Bozukluğu

GYS'nin ilk tanımlanmasından beri süre gelen zamanda uykusuzluk tanı ölçekleri

arasında kullanılır. (Küçükgöncü 2011)1991 yılında ilk olarak Schenck ve

arkadașları tarafından Uykuyla ilișkili yeme bozukluğu (UİYB) gündüz yeme

bozukluklarından farklı bir sendrom olarak tanımlanmıștır.( Orhan, Tuncer 2009 )

GYS’lu bireyler UİYB olan kişilerle, aynı klinik özellikleri gösterebilirler. Fakat

UİYB olan bireylerde gece yemek yeme sırasında, farkında olma seviyelerinde

azalma olur. (de zwaan ve ark. 2003, Bilgiç 2015) UİYB uyku esnasında peş peşe

olacak șekilde meydana gelen isteğimizle olmayan yemek yeme yada içecek içme

olayları olarak tanımlanır. Uyurgezerliğe benzemektedirler çünkü bazı kişilerde

yemek yeme olayı esnasında hemen tamamen uyanıklık moduna geçiş yoktur. Bazı

bireylerde ertesi sabah yediklerini hatırlarlar çünkü yemek yeme olayı esnasında

uyanıktırlar .(Orhan, Tuncer 2009 )Schenk ve Mahowald’ın yaptığı çalıșmada UİYB

sıklığı %0.5 olarak tespit edilmiş olup bu çalışma uyku bozuklukları laboratuarına 8

yıllık periyodda gelen hastalar arasında yapılmıştır.(Schenck ve ark. 1994) Bu

Schenk ve Mahowald’ın yaptığı çalışmanın sıklığıdır fakat UİYB’nin genel

popülasyondaki sıklığı ile ilișkili bir tahmin yoktur. İlk yapılan çalıșmalarda özellikle

UİYB’nin yeme bozukluğu olan bireylerde daha yaygın olarak gözlendiği

belirtilmiștir. Yapılan araştırmalarda UİYB’nin depresyonlu bireylerde %3.4, yeme

bozukluğu olan bireylerde %8.7-16.7 oranlarında, sağlıklı bireylerde %4.6 oranında

görüldüğü belirtilmiștir.(Winkelman ve ark. 1999) UİYB görülen bireylerin %66 ile

%83’ünü kadınlar olușturmaktadır ve bu bayanlarda UİYB’nin ortalama görülme

bașlangıç yașı 22 ile 29 arasında değișmektedir. Bu kronik bir durum olup bireylerin

çoğunda uzun süreli istem dıșı gece yeme öyküsü gözlenmektedir.(American

Acedemy 2005)

xx

2.7.2. Gece Yeme Sendromu ve Diğer Yeme Bozuklukları

TYB ve GYS’'de benzer özellikte akşamları aşırı yemek yeme olayları gözlenebilir

(Allison ve ark. 2010 ). TYB'de kişiler akşam yemek yeme davranışında

bulunmuşlarsa, gece yemeleri ile anksiyete düzeyleri arasında belirgin bir ilişki

bulunmazken GYS'li bireylerde gece yemek yemeleri ile gece yaşanan anksiyete

bozuklukları ilişkilidir. (Sassaroli ve ark. 2009 ). GYS görülen bireylerin %7 ile

%25'inde aynı zamanda TYB tanı kriterleri gözlenmektedir. (Allison ve ark. 2006,

Striegel-Moore ve ark. 2005, Allison ve ark 2007, Tzischinski 2000, Powers ve ark.

1999, Allison ve ark. 2005 )BN’deki gibi GYS'de kilo alımının önüne geçmek için

aşırı egzersiz yapma yada kusma; laksatif, diüretikler gibi ilaçların kullanımı

bulunmamaktadır (Q’Reardon ve ark. 2005, Allison ve ark. 2010, Benca ve ark.

2005).

2.8. GECE YEME SENDROMU TEDAVİSİ

Literatürde kapsamlı olarak gece yeme bozukluğu ile ilgili kullanılan tedavi metotları

yayınlanmamıștır. Gece yeme sendromu için yapılan çalışmalarda farmakolojik

olmayan ve farmakolojik olan tedavi yöntemleri kullanılmıştır. Bu tedaviler;

farmakoterapi, ıșık terapisi ve psikolojik tedaviler’ dir.( Orhan, Tuncer 2009 )

2.8.1.Farmakoterapi

GYS tedavisi için günümüze kadar yapılmış olan araştırmaların en önemlisi

serotonin sistemi üzerine olmuştur. GYS için serotoninin düzenlenmesinin Merkezi

sinir sisteminde (MSS) etkili bir tedavi yöntemi olabileceği belirtilmiştir. (Howell ve

ark. 2009, Orhan, Tuncer 2009, Howell ve ark. 2009 ).

xxi

Serotonin taşıyıcısına (SERT) serotoninin bağlanma olayındaki artışın, uyarı

iletiminde bozukluklara sebep olabileceği düşünülmektedir.

Bu olay GYS’ye neden olabilir. Gece besin tüketenlerde serotininin bağlanmasındaki

artış, hem besin alımında hem de nöroendokrin fonksiyonda disregülasyona neden

olmaktadır.

Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSGİ) serotonin geri alımını inhibe ederek,

serotonin taşıyıcısın aktivitesinde azalma meydana getirirler ve post-sinaptik

serotonin iletimini artırarak GYS’nu yatıştırırlar.(Stunkard ve ark. 2009)

1994 yılında yapılan bir çalışmada 6-15 aylık takip periyodunda D-fenfluramin

ile tedavi edilen hastalarda, akșam vakti olan yemek yeme sıklıklarında ve enerji

alımında azalmalar olduğu saptanmıştır.(Orhan, Tuncer 2009)

2.8.2.Ișık Terapisi

Işık terapisi (Bright light terapi) gece yeme sendromu tedavisinde farmakolojik

olmayan bir tedavidir ve bu tedavide yapılan çalışmalar sınırlıdır. Genellikle olgu

sunumlarıyla ışık terapisinin etkinliğini inceleyen çalışmalar sunulmuştur. Obez 51

yaşında GYS’li bir kadın hastada, ışık terapisinin yanına 40 mg/gün paroksetin

tedavisi uygulandığında, depresyon skorlarında ve gece yeme durumlarında azalma

olduğu saptanmıştır. Fakat uygulanan ışık terapisine ara verildikten sonra, gece yeme

durumu tekrar kendini yinelemiş ve gene bright light terapisi uygulanmıştır

(Friedman ve ark. 2002 ). GYS görülen bir erkek topluluğuna ise 14 seanslık ışık

terapisi uygulanmış ve terapi sonrasında gece yeme durumlarında azalma

görülmüştür. (Friedman ve ark. 2004)

xxii

2.8.3. Psikolojik Girişimler

GYS' li kişilerde depresyon, stres ve anksiyete belirtilerinin daha sık

gözlenilmesinden dolayı psikolojik müdahalelerin etkili olabileceği düşünülebilir.

(Orhan ,Tuncer 2009, O'Reardon 2005). Pawlow ve arkadaşlarının yapmış olduğu

çalışmada 20 GYS’si olan bireyleri iki gruba ayırmışlar ve gruun birine 20 dakika

kas egzersizi, ikinci grubu ise gene 20 dakika oturtmuşlardır. Bu çalışmadan bir

hafta sonra stres ve akşam açlık seviyelerinin egzersiz grubunda daha düşük olduğu,

fakat sabahleyin açlık seviyelerinin ise daha yüksek olduğu saptanmıştır.(Pawlow ve

ark. 2003)

xxiii

3. GEREÇ VE YÖNTEM

3.1.YÖNTEM

Bu çalışma, Ekim 2017- Mayıs 2018 tarihleri arasında İstanbul da yaşayan 100

yetişkin gönüllü katılımcıya uygulandı.

Çalışmaya dahil edilme kriterleri:

1. Katılımcının 18-40 yaş aralığında olması

2. Katılımcının anket formlarını dolduracak düzeyde eğitimli olması

3. Çalışmaya katılmayı kabul etmiş olması

Çalışmaya dahil edilmeme kriterleri:

1. Psikotik ya da bipolar bozukluğu olanlar

2. Anoreksiya nevroza veya bulimiya nevroza tanısı alanlar

3. Obstrüktif uyku apne sendromu olanlar

4. Hamile olanlar

5. Alkol veya madde bağımlılığı, intihar eğilimi olanlar

6. Yeme ve kilo problemleri için profesyonel tedavi alanlar

7. Gece vardiyalı çalışanlar

3.2. GEREÇ

3.2.1. Sosyodemografik Veri Formu:

Bu formda katılımcıların kişisel bilgilerine; yaş, cinsiyet, medeni durum, çalışıp

çalışmadığı, mesleği, çalışma saatlerine, bireylerin antropometrik ölçümlerine; vücut

ağırlığı(kg), boy uzunluğu(cm), bel çevresi(cm),kalça çevresine(cm) ve sağlık

xxiv

bilgilerine yer verilmiştir. Bireylerin beslenme alışkanlığı ve fiziksel aktivite

alışkanlıkları da sorgulanmıştır.

3.2.2.Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği:

Son bir ay içerisindeki uyku alışkanlıkları dikkate alınarak cevaplanmaktadır.

Toplam 9 sorudan oluşan formda skorlar elde edilir. Bunlar uyku kalitesi, uykuya

dalma süresi, uyku süresi, uyku ilacı kullanımıdır. Her bir soru 0’dan 3’e kadar bir

sayı ile değerlendirilmektedir.

3.3. İstatistiksel Yöntem

Yapılan çalışmada elde edilen verilerin değerlendirilirken, istatistiksel analizler ve

verilerin kodlanması için SPSS 18.0 for Windows programı kullanıldı. Çalışma

verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodlar (Ortalama, Standart

sapma, frekans), iki grup arasında parametrik dağılım özelliği gösteren nicel

ölçümlerin karşılaştırılmasında Student T testi, niteliksel verilerin

karşılaştırılmasında dört gözlü düzende ve çok gözlü düzende yüzdelik Ki-Kare

testi,one-way anova testi kullanıldı.Sonuçlar anlamlılık p<0.05 düzeyinde

değerlendirildi.

xxv

4.BULGULAR

4.1. SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLER

Çalışmaya Ekim 2017- Mayıs 2018 tarihleri arasında bireylerin %64’ü kadın(n=64),

%36’sı erkek(n=36) toplam 100 hasta alınmıştır.(Grafik1) Çalışmaya katılanların

%35’i 18-24 yaşında(n=35), %28’i 25-35 yaşında(n=28), %37’si 35-40 yaşındadır.

(n=37)(Grafik 2) Çalışmaya katılan bireylerin medeni durum dağılımları

incelendiğinde 29’u (%29) evli, 71’i (%71) katılımcının bekar olduğu tespit

edilmiştir .(Grafik3) Çalışmaya katılan bireylerin 55(%55) tanesi çalışıyor; bu

çalışan bireylerin 62(%62) tanesi 8-17.00, 2(%2) tanesi vardiyalı, 2(%2) sadece gece

vardiyalı, 14(%14) tanesi sabahtan akşama kadar 9 saatten fazla çalışmakta ve

bireylerin 45(%45) tanesi çalışmamaktadır. .(Grafik4) .(Grafik5)

CİNSİYET

KADINERKEK

Grafik 1 Katılımcıların Cinsiyet Dağılımı

xxvi

YAŞ

18-2425-3535-40

Grafik 2 Katılımcıların Yaş Dağılımı

EVLİ BEKAR0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

MEDENİYET DURUMU

MEDENİYET DURUMU

Grafik 3 Katılımcıların Medeni Durum Dağılımı

xxvii

İŞ DURUMU

ÇALIŞIYORÇALIŞMIYOR

Grafik 4 Katılımcıların İş Durum Dağılımı

8-17.00 vardiyalı sadece gece vardiyalı

sabahtan akşama kadar 9

saatten fazla

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

ÇALIŞMA SAATİ

ÇALIŞMA SAATİ

Grafik 5 Katılımcıların Çalışma Saati Dağılımı

xxviii

evet hayır0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Ailenizde şişman birey var mı?

Ailenizde şişman birey var mı?

Grafik 6 Katılımcıların Ailelerindeki Şişman Birey Dağılımı

Çalışmaya katılan bireylerin ailelerinde ki şişmanlığa bakıldığında %45’inin

ailesinde şişman birey varken, % 55’inin ailesinde şişman birey yoktur.

Doktor tarafından tanısı konmuş sağlık sorunu var mı?

evethayır

Grafik 7 Katılımcıların Doktor Tarafından Tanısı Konmuş Sağlık Sorunu Dağılımı

Çalışmaya katılan bireylerin %13’ünde doktor tarafından tanısı konmuş sağlık

sorunu gözlenirken, %87’sinde doktor tarafından tanısı konmuş sağlık sorunu

gözlenmemektedir.

xxix

Sigara kullanıyor musunuz?

evethayıriçtim-bıraktım

Grafik 8 Katılımcıların Sigara Kullanma Dağılımı

Çalışmaya katılan bireylerin %27’sinin sigara içtiği gözlenmekteyken, %63’ünün

sigara içmediği gözlenmekte, %10’unun ise önceden sigara içtiği fakat şimdi

içmediği gözlenmektedir.

evet hayır bazen0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Gece atıştırmalarınız olur mu?

Gece atıştırmalarınız olur mu?

Grafik 9 Katılımcıların Gece Atıştırma Dağılımı

xxx

Çalışmaya katılan bireylerin %19’unda gece atıştırması olurken, %29’unda gece

atıştırması olmamakta, %52’sinde ise bazen gece atıştırması olmaktadır.

4.2.SİGARA-ALKOL KULLANIM ÖZELLİKLERİ

hiçbir zaman haftada 1 gün hergün0.00%

10.00%20.00%30.00%40.00%50.00%60.00%70.00%80.00%90.00%

BAYAN

BAYAN

Grafik 10 Bayan Katılımcıların Şarap İçme Dağılımı

Bayanların %89,1’i hiçbir zaman şarap içmemekte, %9,4’ü haftada bir gün şarap

içmekte, %1,6’sı her gün şarap içmektedir.

xxxi

hiçbir zaman haftada bir gün haftada 2-3 gün0.00%

10.00%20.00%30.00%40.00%50.00%60.00%70.00%80.00%

ERKEK

ERKEK

Grafik 11 Erkek Katılımcıların Şarap İçme Dağılımı

Erkeklerin %77,8’i hiçbir zaman şarap içmemekte, %19,4’ü haftada bir gün şarap

içmekte, %2,8’i haftada 2-3 gün şarap içmektedir.

BAYAN

HİÇBİR ZAMANHAFTADA 1 GÜN

Grafik 12 Bayan Katılımcıların Bira İçme Dağılımı

Bayanların %96,9’u hiçbir zaman bira içmemekte, %3,1’i haftada bir gün bira

içmektedir.

xxxii

Erkek

hiçbir zamanhaftada 1 günhaftada 2-3 gün

Grafik 13 Erkek Katılımcıların Bira İçme Dağılımı

Erkeklerin %69,4’ü hiçbir zaman bira içmemekte, %25’i haftada bir gün bira

içmekte, %5,6’sı haftada 2-3 gün bira içmektedir.

hiçbir zaman haftada 1 gün0%

20%

40%

60%

80%

100%

bayan

bayan

Grafik 14 Bayan Katılımcıların Rakı İçme Dağılımı

xxxiii

Bayanların %95,3’ü hiçbir zaman rakı içmemekte, %4,7’si haftada bir gün rakı

içmektedir.

hiçbir zaman haftada 1 gün0.00%

10.00%20.00%30.00%40.00%50.00%60.00%70.00%80.00%90.00%

erkek

erkek

Grafik 15 Erkek Katılımcıların Rakı İçme Dağılımı

Erkeklerin %80,6’sı hiçbir zaman bira içmemekte, %19,4’ü haftada bir gün bira

içmektedir.

evet hayır içtim-bıraktım0.00%

10.00%20.00%30.00%40.00%50.00%60.00%70.00%80.00%90.00%

bayan

bayan

Grafik 16 Bayan Katılımcıların Sigara İçme Dağılımı

xxxiv

Bayanların % 15,6’sı sigara içmekte, %79,7’si sigara içmemekte, %4,7’si di önceden

sigara içmiş fakat şimdi içmemektedir.

evet hayır içtim-bıraktım0.00%5.00%

10.00%15.00%20.00%

25.00%30.00%

35.00%40.00%

45.00%50.00%

erkek

erkek

Grafik 17 Erkek Katılımcıların Sigara İçme Dağılımı

Erkeklerin %47,2’si sigara içmekte, %33,3’ü sigara içmemekte, %19,4’ü de

önceden sigara içmiş fakat şimdi içmemektedir.

4.3.KLİNİK ÖZELLİKLERİ VE GECE YEME SENDROMU

DEĞERLENDİRİLMESİ

Tablo4.3. 1.Gece Atıştırması Olan Bireylerde Pittsburg Uyku Kalite Ölçeği

Ort.±S.S P

Evet 1,23±0,483Hayır 0,75±0,51Bazen 1,64±0,74Toplam 1,30±0,74 0,000

xxxv

Yaptığımız çalışmaya göre pittsburg ölçeğinde yüksek puan alanların(daha kalitesiz

uyuyanların) gece yemek yemeye daha fazla kalktıkları saptanmıştır. Gece yeme

sendromu ile uyku kalitesi arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır.(p˂0,05)

4.4.GECE YEME SENDROMU DEĞERLENDİRİLMESİ

Tablo 4. 4. 1. Gece Yeme Sendromu Tanısı Alan Hastaların Özellikleri

GYS tanısı alan bireylerin %21,6’sı akşam yemeğinden sonra tüm günde aldıkları

besin miktarının %1-25'ini almakta, %16,3’ü ise akşam yemeğinden sonra tüm

günde aldıkları besin miktarının %26-50’sini almaktadır. Çalışmaya katılan

bireylerin %21,6’sı bazen akşam yemeğinden sonra tüm günde aldıkları besin

miktarının %1-25'ini almakta, %83,7’si bazen ise akşam yemeğinden sonra tüm

günde aldıkları besin miktarının %26-50’sini almaktadır.(p˂0,05 olduğu için

anlamlı.)

xxxvi

Günlük besin alımınızın ne kadarını akşam yemeğinden sonra alırsınız

evet bazen

%1-25 %21,6 %21,6

%26-50 %16,3 %83,7

P=0,000

Tablo4.4. 2.Gece Yeme Sendromu İle Cinsiyet İlişkisi

CİNSİYET

GECE ATIŞTIRMALARI

EVET HAYIR BAZEN

KIZ %9,4 %29,7 %60,9

ERKEK %36,1 %27,8 %36,1

P=0,003

Çalışmaya katılan erkek bireylerde gece atıştırmalarının daha fazla görüldüğü

saptanmıştır.(p˂0,05)

Tablo 4.4. 3.Gece Yeme Sendromu İle Duygu Durumu İlişkisi

Son zamanlarda hüzünlülük durumu Gece Atıştırmaları

Evet Hayır Bazen

Hiç %43,8 %50 %6,3Çok az %11,8 %52,9 %35,3Biraz %11,9 %16,9 %71,2Oldukça çok %33,3 %33,3 %33,3Aşırı %50 0 %50

P=0,000

Yaptığımız çalışmaya göre aşırı duygu bozukluğu olan bireylerde gece yeme bozukluğunun

daha fazla görüldüğü saptanmıştır.(p˂0,05)

xxxvii

Tablo 4.4. 4.Gece Yeme Sendromu İle Tuvalet İhtiyacı Dışında Gece Uyanış Durumunun İlişkisi

Tuvalet ihtiyacı dışında gece uyanış durumu Gece Atıştırmaları

Evet Hayır Bazen

Hiç %3,8 %61,5 %34,6Haftada1den az %40 %50 %10Haftada 1 %14,9 %4,3 %80,9Haftada 1 den çok %20 %80 %0Her gece %50 %16,7 %33,3

P=0,000

Yaptığımız çalışmaya göre her gece tuvalet dışında uyanan bireylerde gece atıştırmalarının

olduğu saptanmıştır. (p˂0,05)

xxxviii

5.TARTIŞMA

Bu çalışmada yetişkin bireylerde gece yeme bozukluğunun uyku durumu, beslenme

alışkanlığı ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi araştırılmştır. Cinsiyet ile Gece

Yeme Sendromu arasındaki ilişki halen netlik kazanmamıştır.( KÜÇÜKGÖNCÜ

Dr.S. 2011) Çalışmaya katılan 100 bireyin %71’inde gece uykudan kalkarak

atıştırmalarının olduğu, bu bireylerin %19’unun ise her gece uykudan kalkarak

yemek yediği saptanmıştır.

Bu çalışmada gece atıştırması olanların büyük kısmının (%72,2) erkek olduğu

görülmüştür. Gece yemek yemesi olmayan bireyler ile yapılan karşılaştırmada ise

gece yeme sıklığı açısından cinsiyetler arasında pek farklılık tespit edilmemiştir.

Tuvalet dışında her gece uyanan bireylerin %50’sinde gece atıştırmasının olduğu

görülmüştür.

5.1. GECE YEME SENDROMU’NUN GÖRÜLME OLASILIĞI

Gece yeme sendromu farklı ölçütler kullanılarak ilk kez tanımlanmasından bu

zamana kadar farklı örneklemlerle araştırılmıştır. (Orhan, Tuncer 2009, de zwaan ve

ark.2003,Marshall ve ark.2004) Bizim yaptığımız çalışmada gece yeme sıklığı %19

iken başka yapılan bir çalışmada YAB, PA, Major depresyon ve OKB hastaları ile

yapılan çalışmada GYS sıklığı %15.7 olarak tespit edildiği saptanmıştır.

(KÜÇÜKGÖNCÜ Dr.S. 2011) Geçmiş zamanda yapılan çalışmaların obez kişilerde

ve kadınlarda yapılması, GYS değerlendirmesinin geçerliliğinin olmamasına ve

xxxix

bireylerde görülme olasılığını saptamada zorluklara neden olmuştur.( de zwaan ve

ark.2003 )

GYS’nin görülme olasılığı toplumu içeren çalışmalarda %1.6 ile %1.1 arasında

belirtilmiştir (Striegel-Moore ve ark. 2006 ,Stunkard ve ark. 2009, Lamerz ve ark.

2005). Tip II diabetli bireylerde %3.8 (Allison ve ark. 2007), uyku bozukluğu olan

bireylerde %8.6 (Olbrich ve ark. 2009), kilo vermeye çalışan bireylerde %14 ile

%4,3 arasında (Stunkard ve ark. 1996, Gluck ve ark. 2001, Colles 2007), bariatrik

cerrahi uygulanmış bireylerde%42 (Hsu ve ark. 1996) ile %8 (Adami ve ark.

1999)arasında GYS’ nin görülme olasılığı saptanmıştır. GYS’ nin görülme olasılığı

TYB olan bireylerde %15 olarak saptanmıştır. (Stunkard ve ark. 1996 ) Yapılan

başka bir çalışmada ise elde edilen verilerin toplumu içeren çalışmalardan daha fazla

olduğu, obez ve fazla kilolu bireylerde uygulanan çalışmalarda açığa çıkan bulgularla

benzerdir. Bu çalışmanın uygulandığı grubun sadece obez ve kilolu bireylerden

meydana gelmediği elde edilen verilerin psikiyatrik hastalığı olan bireylerde GYS'

nin nadir olmadığı saptanmıştır.( KÜÇÜKGÖNCÜ Dr.S. 2011) GYS’ nin psikiyatrik

hastalarda görülme olasılığı ile ilgili yapılan araştırmalar oldukça sınırlıdır. Lundgren

ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada GYS’ nin görülme olasılığını saptamak için

399 psikiyatri hastası üzerinde çalışma yapılmış ve tüm hastalarda GYS’ nin görülme

olasılığı %12.3 olarak saptanmıştır. Bu 399 hastadan çalışmayı tamamlayamayan

bireyler çıkarıldığında GYS’ nin görülme olasılığı %15.6 olarak saptanmıştır.

(Lundren ve ark. 2006)

Bu incelediğimiz çalışmaların GYS görülme olasılıklarına bakıldığında GYS' nin

psikiyatrik hastalığı bulunan bireylerde daha fazla görüleceği, başka yönden bu

yapılan çalışmada gece atıştırmalarının uyku bozukluğu ve yeme düzensizliğine

bağlı artabileceği söylenebilir.

xl

5.2. GECE YEME SENDROMU VE CINSIYET İLIŞKISI

Cinsiyet ile gece yeme sendromu arasındaki ilişki netlik kazanmamıştır.(Orhan,

Tuncer 2009) Yaptığımız çalışmada gece yeme sendromu görülen bireylerin

çoğunluğunun (%72,2) erkek olduğu saptanmıştır. Yapılan başka bir çalışmada ise

gece yeme sendromu görülen bireylerin çoğunun(%83.0) kadın olduğu

saptanmıştır.( KÜÇÜKGÖNCÜ Dr.S. 2011 )

GYS görülmeyen bireyler ile karşılaştırma yapıldığında GYS’ nin görülme olasılığı

cinsiyetle ilişkili olmadığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalarda GYS'nin

bayanlarda daha çok görüldüğü saptansada, yapılan çalışmaların çoğunun bayanlar

üzerinde uygulanmış olması GYS üzerine cinsiyetin etkisini bulmayı

zorlaştırmıştır.( de zwaan ve ark. 2003,Q’Reardon ve ark. 2005) Kuldau ve Rand’

ın normal kilolu bireyler üzerine yaptığı çalışmada GYS’ nin görülme olasılığı

bayan ve erkeklerdeki oranın çok yakın saptanmıştır.(Rand ve ark. 1986)

CeruBjörk ve arkadaşlarının obez olan 192 bireyde yaptıkları çalışmada, GYS

görülen bireylerin %82'sinin bayan olduğu saptanmıştır. (Ceru-Björk 2001)

Gluck ve arkadaşlarının yapmış olduğu obez bireyler üzerindeki çalışmada ise

GYS' si olan bireylerin %72.7'sinin bayanlar olduğu saptanmıştır.(Gluck ve ark.

2001) Napolitano ve arkadaşlarının yapmış olduğu çalışmada ise GYS olan

bireylerin %57.1'inin bayan olduğu saptanmıştır.(Napolitano 2001) Diğer çalışma

obezite kliniklerinde yapılmış olup yapılan bu çalışmada GYS’ nin görülme

olasılığı bayan ve erkeklerde anlamlı farklılık bulunmamaktadır. (Adomi ve ark.

2002, Rand ve ark. 1993) Aronoff ve arkadaşlarının yapmış olduğu çalışma obez

110 bireyde uygulanıp diğer çalışmalardan farklı olarak GYS’ nin görülme

olasılığıerkeklerde %79 olarak saptanmıştır.(Aronof ve ark. 2001)

xli

Yaptığımız çalışmada gece yeme sendromunun görülme oranı geçmişte yapılan

çalışmalardaki görülme oranlarına benzemektedir. Yaptığımız çalışmaya katılan

bireylerin erkek/bayan oranı 1,77 olduğu için ve çalışmaya erkek ve bayan katılımı

aynı olmadığı için biz GYS 'nin erkeklerde daha çok gözlendiği sonucuna

varılmamaktadır. GYS ile cinsiyet arasındaki ilişkiyi saptamak için,erkek ve bayan

sayısının eşit olması gerekmektedir.

5.3. GECE YEME SENDROMU VE ALKOL-SİGARA İLİŞKİSİ

Yapılan çalışmada bayanların %89,1’i hiçbir zaman şarap içmemekte, %9,4’ü

haftada bir gün şarap içmekte, %1,6’sı her gün şarap içmekte ,erkeklerin %77,8’i

hiçbir zaman şarap içmemekte, %19,4’ü haftada bir gün şarap içmekte, %2,8’i

haftada 2-3 gün şarap içmektedir. Bayanların %96,9’u hiçbir zaman bira

içmemekte, %3,1’i haftada bir gün bira içmekte, erkeklerin %69,4’ü hiçbir zaman

bira içmemekte, %25’i haftada bir gün bira içmekte, %5,6’sı haftada 2-3 gün bira

içmektedir. Bayanların %95,3’ü hiçbir zaman rakı içmemekte, %4,7’si haftada bir

gün rakı içmekte, erkeklerin %80,6’sı hiçbir zaman bira içmemekte, %19,4’ü

haftada bir gün bira içmektedir. Çalışmaya katılan bireylerin %27’sinin sigara içtiği

gözlenmekteyken, %63’ünün sigara içmediği gözlenmekte, %10’unun ise önceden

sigara içtiği fakat şimdi içmediği gözlenmektedir. Çalışmamızda, sigara ile GYS

arasındaki ilişki incelendiğinde, p>0,05 olduğu için anlamlı bir ilişki

bulunmamıştır.(p=0,185) Yapılan başka bir çalışmada ise bu çalışmaya katılan

kişilerin 35'i (%55,6) sigara kullanıyor, 9'u (%14,3) düzenli alkol kullanıyor, 5

kişide (%7,9) madde kullandığı saptanmıştır. Bu incelediğimiz çalışmada, sigara,

alkol kullanımının GYS ile ilişkisine bakıldığında anlamlı bir farklılık bulunmadığı

tespit edilmiştir.(p>0,05)(Bilgiç 2015)

Yapılan başka çalışmalar incelendiğinde GYS olan bireylerde sigara

bağımlılıklarının olduğu saptanmıştır.(Lundgren ve ark. 2006; Saraçlı ve ark. 2015;

Küçükgöncü ve Beştepe, 2014). Sigara kullanımı açısından Arslan ve

xlii

arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada ise GYS’si olan bireyler ile olmayan bireyler

arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. (Arslan ve ark. 2015).

Lundgren ve arkadaşlarının psikiyatrik bozukluğu olan 399 bireyde yaptığı

çalışmada GYS’ nin görülme olasılığının fazla alkol tüketen bireylerde daha fazla

olduğunu belirtmişlerdir.(Lundgren ve ark. 2006) Yaptığımız çalışmada GYS

olmayan bireyler ile olan bireyler arasında alkol tüketimi açısından bir farklılık

gözlenmemiştir.

5.4. GECE YEME SENDROMU VE UYKU İLE İLİŞKİSİ

GYS' nin tanımlanmasından bu yana uyku bozukluğu tanı kriterlerinde yer almıştır.

(Stunkard ve ark. 1955) Gece yeme sendromu olan bireylerin 3' te 2'sinde

psikolojik bozukluklar veya uyku durum bozukluğu yaşadıkları saptanmıştır. (Vinai

ve ark. 2008). Uyku düzenleri GYS'li bireylerin tam incelenmemiştir. (Vinai ve ark.

2008) Yaptığımız çalışmada GYS'li bireylerin PUKÖ kullanılarak uyku kalitesi

değerlendirilmiştir. Bu çalışmada PUKÖ puanlarının toplamının yüksekliğinin GYS

ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Uykuyu sürdürme ya da uykuya başlama

insomniyası GYS için tanımlansa da (Allison ve ark. 2010), uykuya başlangıç ve

uyku bitiş zamanları GYS olan bireyler ve olmayan bireyler arasında benzer

bulunmuştur (O'Reardon ve ark. 2010, Rogers ve ark. 2006) Yapılan çalışmalarda

uykuya dalmakta zorlanan bireylerin gece yemesi olduğu bulunmuştur (Marshallve

ark. 2004, Ceru-Bjork ve ark.2001 ).

Ceru-Björk ve arkadaşlarının obez olan 194 bireyde yaptıkları çalışmada GYS

olmayan bireylerin GYS’si olan bireylere göre uykuya daha kolay daldıkları

saptanmıştır.( Ceru-Bjork ve ark.2001 ) de Zwaan ve arkadaşlarının yaptığı çalışma

ise uykuya başlamada zorluk çeken bireylerin %66'sının gece yemesi olduğu

xliii

saptanmıştır.( de Zwaan ve ark. 2006) Uykudan uyanmaların olduğu ve uyku

verimliliklerinin düşük olduğu GYS’li bireylerde iki polisomnografi çalışması

yapılmıştır.(Spaggiari ve ark. 1994,Manni ve ark.1997) NREM dönemlerinde

GYS'li hastaların uyku yapılarında belirgin değişiklikler olduğu ve gece yemelerin

sıklıkla olduğu yapılan polisomnografi çalışmalarında saptanmıştır (Rogers ve ark.

2006, Vetrugno ve ark. 2006 ).Yapılan çalışmalarda toplam uyku süreleri ve uyku

verimliliklerinin GYS’li bireylerde düşük olduğu ve %93.3'ünün gece

uyandıklarında yemek yedikleri olduğu saptanmıştır.( Rogers ve ark. 2006)

Yaptığımız çalışmanın sonucu pittsburg ölçeği kullanılarak yapılan diğer

çalışmalara benzerdir.Yaptığımız çalışmada gece yemesi olan bireylerde uyku

bozuklukluğunun görüldüğü ve bu uyku bozukluğunun günlük yaşamı etkilediği

saptanmıştır.

GYS'nin akla gelen ilk özelliği bireylerin uykudan uyanarak yemek yeme

davranışını göstermesidir. GYS'li bireylerdeki uyku bozukluklarına yönelik

uygulana tedavilerin gece yeme davranışlarını aza indirebileceği söylenebilir.

xliv

6. SONUÇ VE ÖNERİLER

Çalışmamızda yetişkin bireylerde gece yeme bozukluğunun uyku durumu, beslenme

alışkanlığı ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmaya alınan

tüm bireylerin %19'unda GYS görülmüştür. GYS tanısı konanların çoğunun erkek

olduğu saptanmıştır. GYS olan bireylerin gece yemelerinin uyku bozulşuğu ile ilgili

olduğu saptanmıştır.

Gece Yeme Sendromu olan ve olmayan hastaların karşılaştırılmasında ise GYS'li

hastalarda uyku bozukluğunun daha çok olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında her

gece tuvalet dışında uyanan bireylerde gece atıştırmalarının olduğu saptanmıştır.GYS'li kişilerde

sigara kullanımının yüksek olduğu tespit edilmiştir..

GYS olan bireylerin gece yemek yemeleri ile ilgili durumu sorun olarak

algılamamaları bunların ihmal edilebileceğini düşündürmektedir.

xlv

KAYNAKÇA

Adami GF, Campostano A, Marinari GM, Ravera G, Scopinaro N. Night

eating in obesity: a descriptive study. Nutrition 2002; 18:587-589

Adami GF, Meneghelli A, Scopinaro N. Night eating and binge eating

disorder in obese patients. Int J Eat Disord 1999;25: 335-338.

Allison KC, Ahima RS, O’Reardon JP, Dinges DF, Sharma V, Cummings

DE, et al. Neuroendocrine profiles associated with energy intake, sleep, and

stress in the night eating syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2005; 90:

6214-6217,

Allison KC, Crow SJ, Reeves RR, West DS, Foreyt JP, Dilillo VG, Wadden

TA, Jeffery RW, Van DB, Stunkard AJ. Binge eating disorder and night

eating syndrome in adults with type 2 diabetes. Obesity (Silver Spring)

2007; 15 : 12871293.

Allison KC, Lundgren JD, O'Reardon JP, Geliebter A, Gluck ME, Vinai P,

Mitchell JE, Schenck CH, Howell MJ, Crow SJ, Engel S, Latzer Y,

Tzischinsky O, Mahowald MW, Stunkard AJ. Proposed diagnostic criteria

for night eating syndrome Int J Eat Disord 2010; 43:241-247.

Allison KC, Stunkard AJ, Their SL. Overcoming night eating syndrome: a

step-by-step guide to breaking the cycle. Oakland, CA, New Harbinger,

2004

Allison KC, Wadden TA, Sarwer DB, Fabricatore AN, Crerand CE,

Gibbons LM, Stack RM, Stunkard AJ, Williams NN. Night eating syndrome

and binge eating disorder among persons seeking bariatric surgery:

prevalence and related features. Surg Obes Relat Dis 2006;2:153-158.

xlvi

American Academy of Sleep Medicine The International Classification of

Sleep Disorders, 2nd ed: Diagnostic and coding manual. Westchester, IL,

2005

Andersen GS, Stunkard AJ, Sorensen TI, Petersen L, Heitmann BL. Night

eating and weight change in middle-aged men and women. Int J Obes Relat

Metab Disord 2004;28 : 1338-1343,

Aronoff NJ, Geliebter A, Zammit G. Gender and body mass index as related

to the night-eating syndrome in obese outpatients. J Am Diet Assoc 2001;

101: 102-104.

Arslan, F. C., Tiryaki, A., Aykut, D. S., Özkorumak, E., İlter, Z. Ç., &

Günaydın, D. Ağır Ruhsal Bozukluğu Olan Kilolu veya Obez Ayaktan

Hasta Grubunda Gece Yeme Sendromu Yaygınlığı.Türk Psikiyatri Dergisi

2015;26

Baysal, A. Aksoy, M.Bozkurt, N., Merdol, T. K., Pekcan, G., Besler, H. T.

ve diğerleri. (2008) Diyet El Kitabı, 5. Basım. Ankara, Hatiboğlu Yayınevi

Benca RM, Schenck CH. Sleep and Eating Disorders; In Kryger MH, Roth

T, Dement WC (Editors). Principles and Practice of Sleep Medicine United

States, Elsevier Saunders, 2005, 1337-1344.

Berry EM, Growdon JH, Wurtman JJ, Caballero B, Wurtman RJ. A balanced

carbohydrate: protein diet in the management of Parkinson’s disease.

Neurology 1991; 41: 1295-1297.

Bilgiç O.Dr., Affektif Bozukluklarda Gece Yeme Sendromunun Sıklığı Ve

İlişkili Klinik Özellikleri 2015; 23: 23-25

Birketvedt G, Florholmen J, Sundsfjord J, Osterud B, Dinges D, Bilker W,

Stunkard A. Behavioral And Neuroendocrine Characteristics Of The Night-

Eating Syndrome. Jama. 282: 657-663, 1999

Cerú-Björk C, Andersson I, Rössner S. Night eating and nocturnal eating-two

different or similar syndromes among obese patients Int J Obes Relat Metab

Disord 2001; 25: 365-372

Colles SL , Dixon JB, O'Brien PE. Night eating syndrome and nocturnal

snacking: association with obesity, binge eating and psychological distress.

xlvii

Int J Obes 2007; 31: 1722-1730.

De Zwaan M, Burgard MA, Schenck CH, Mitchell JE. Night time eating: A

review of the literature. Eur Eat Disord Rev 2003; 11: 7-24.

De Zwaan M, Roerig DB, Crosby RD, Karaz S, Mitchell JE. Nighttime

eating: A descriptive study. Int J Eat Disord 2006; 39: 224-232

Fairburn CG, Harrison PJ. Eating disorders Lancet 2003; 361: 407-416

Friedman S, Even C, Dardennes R, Guelfi JD. Light therapy, nonseasonal

depression, and night eating syndrome. Can J Psychiatry 2004; 49: 790.

Friedman S, Even C, Dardennes R, Guelfi JD. Light therapy, obesity, and

nighteating syndrome. Am J Psychiatry 2002; 159: 875-876.

Garfinkel PE.Classification and diagnosis of eating disorders.In:Brownell

DK,Fairburn CG,eds.Eating disorders and obesity.A comprehensive

hanbook.New York ,NY:Guilford Press,1995

Gluck ME, Geliebter A, Satov T. Night eating syndrome is associated with

depression, low self-esteem, reduced daytime hunger, and less weight loss

in obese outpatients. Obes Res 2001; 9:264-267

Howell MJ, Schenck CH, Crow SJ. A review of nighttime eating disorders.

Sleep Med Rev 2009;13:23-34

Howell MJ, Schenck CH. Treatment of nocturnal eating disorders. Curr

Treat Options Neurol 2009; 11: 333-339

Hsu LK, Betancourt S, Sullivan SP. Eating disturbances before and after

vertical banded gastroplasty: a pilot study. Int J Eat Disord 1996;19:23-34.

Kant AK, Schatzkin A, Ballard-Barbash R. Evening eating and subsequent

longterm weight change in a national cohort. Int J Obes Relat Metab Disord

1997; 21: 407-412

KÜÇÜKGÖNCÜ Dr.S. Gece Yeme Sendromunun Depresyon Ve Anksiyete

Bozuklukları İle İlişkisi 2011; 62: 61-63

Küçükgöncü S, Tek C, Beştepe E, Musket C, Gülöksüz S. Clinical features

of night eating syndrome among depressed patients. Eur Eat Disord Rev.

2014;22(2):102–108

xlviii

Küçükgöncü, S., & Beştepe, E. Majör Depresyon ve Anksiyete Bozukluğu

Hastalarında Gece Yeme Sendromu. Nöropsikiyatri Arşivi , 2014, 51, 368-

375.

Lamerz A, Kuepper-Nybelen J, Bruning N, Wehle C, Trost-Brinkhues G,

Brenner H, Hebebrand J, Herpertz-Dahlmann B. Prevalence of obesity,

binge eating, and night eating in a cross-sectional field survey of 6-year-old

children and their parents in a German urban population. J Child Psychol

Psychiatry 2005; 46: 385-393.

Lundgren JD, Allison KC, Crow S, O'Reardon JP, Berg KC, Galbraith J,

Martino NS, Stunkard AJ.Prevalence of the night eating syndrome in a

psychiatric population. Am J Psychiatry 2006; 163: 156-158.

Manni R, Ratti MT, Tartara A. Nocturnal eating: prevalence and features in

120 insomniac referrals. Sleep 1997; 20:734-738.

Marshall HM, Allison KC, O'Reardon JP, Birketvedt G, Stunkard AJ.

Night eating syndrome among nonobese persons International Journal of

Eating Disorders 2004; 35: 217-222

Napolitano MA, Head S, Babyak MA, Blumenthal JA. Binge eating

disorder and night eating syndrome: psychological and behavioral

characteristics. Int J Eat Disord 2001; 30: 193-203

Olbrich K, Muhlhans B, Allison KC, Hahn EG, Schahin SP, de Zwaan M.

Night eating, binge eating and related features in patients with obstructive

sleep apnea syndrome. Eur Eat Disord Rev 2009; 17: 120-127

O'Reardon JP, Peshek A, Allison KC. Night eating syndrome: diagnosis,

epidemiology and management. CNS Drugs 2005; 19:997-1008.

O'Reardon JP, Ringel BL, Dinges DF, Allison KC, Rogers NL, Martino NS,

Stunkard AJ. Circadian eating and sleeping patterns in the night eating

syndrome. Obes Res 2004;12:1789-1796.

Orhan FO, Tuncer D. Gece Yeme Bozuklukları. Psikiyatride Güncel

Yaklaşımlar 2009;1:132-154

Pawlow LA, O’Neil PM, Malcom RJ. Night eating syndrome: Effects of

brief relaxation training on stress, mood, hunger, and eating patterns.

xlix

International Journal of Obesity 2003; 27: 970-978.

Pawlow LA, O'Neil PM, Malcolm RJ. Night eating syndrome: effects of

brief relaxation training on stress, mood, hunger, and eating patterns. Int J

Obes Relat Metab Disord 2003;27:970-978.

Pekcan G, Alphan E, Köksal E, Küçükerdönmez Ö, Bayrak M, Kızıltan G,

Hasbay A, Şahin Gürhan N, Akgün B, Çiçek B, Dönmez S, Bayraktar F,

Baş M, Aytulu T, Şahin H, Avşar FM, Erdem NZ, Gökçel A. Yetişkinlerde

ağırlık yönetimi. 1 Baskı, İstanbul, Ekspress Baskı, 2008.

Powers PS, Perez A, Boyd F, Rosemurgy A. Eating pathology before and

after bariatric surgery: a prospective study. Int J Eat Disord 1999; 25:293-

300

Rand CS , Macgregor AM, Stunkard AJ. The night eating syndrome in the

general population and among postoperative obesity surgery patients . Int J

Eat Disord 1997; 22: 65-69.

Rand CS, Kuldau JM. Eating patterns in normal weight individuals:

bulimia, restrained eating and night eating syndrome Int J Eat Disord 1986 ;

5: 75-84.

Rand CS, Kuldau JM. Morbid obesity: a compraison between a general

population and obesity surgery patients. International Journal of Obesity

1993;17 :657-661.

Rogers NL, Dinges DF, Allison KC, Maislin G, Martino N, O’Reardon JP, et

al. Assessment of sleep in women with night eating syndrome. Sleep 2006;

29: 814-819

Rogers NL, Dinges DF, Allison KC, Maislin G, Martino N, O'Reardon JP,

Stunkard AJ. Assessment of sleep in women with night eating syndrome.

Sleep 2006;29:814-819.

Saraçlı Ö, Atasoy N, Akdemir A ve ark, The prevalance and clinical

features of the night eating syndrome in psychiatry out patient population.

Compr Psychiatry, 2015, 57:79-84

Sassaroli S, Ruggiero GM, Vinai P, Cardetti S, Carpegna G, Ferrato N,

Vallauri P, Masante D, Scarone S, Bertelli S, Bidone R, Busetto L,

l

Sampietro S. Daily and nightly anxiety among patients affected by night

eating syndrome and binge eating disorder. Eat Disord 2009; 17: 140-145.

Schenck CH, Mahowald MW. Review of nocturnal sleep-related eating

disorders. Int J Eat Disord 1994;15:343-356

Spaggiari MC, Granella F, Parrino L, Marchesi C, Melli I, Terzano MG.

Nocturnal eating syndrome in adults. Sleep 1994;17: 339-344

Striegel-Moore RH , Franko DL, Thompson D, Affenito S, Kraemer HC.

Night eating: prevalence and demographic correlates. Obesity (Silver

Spring) 2006; 14: 139-147

Striegel-Moore RH, Dohm FA, Hook JM, Schreiber GB, Crawford PB,

Daniels SR. Night eating syndrome in young adult women: prevalence and

correlates. Int J Eat Disord 2005; 37: 200-206

Striegel-Moore RH, Dohm FA, Hook JM, Schreiber GB, Crawford PB,

Daniels SR. Night eating syndrome in young adult women: prevalence and

correlates. Int J Eat Disord 2005; 37: 200-206.

Striegel-Moore RH, Franko DL, May A, Ach E, Thompson D, Hook JM.

Should night eating syndrome be included in the DSM Int J Eat Disord

2006;39:544-549.

Stunkard A, Berkowitz R, Wadden T, Tanrikut C, Reiss E, Young L. Binge

eating disorder and the night eating syndrome. Int J Obes Relat Metab

Disord 1996; 20:1-6

Stunkard AJ, Allison KC, Lundgren JD, O’Reardon JP. A biobehavioural

model of the night eating syndrome Obes Rev 2009; 10 (Suppl 2): 69-77

Stunkard AJ, Allison KC, O’Reardon JP. The night eating syndrome: a

progress report. Appetite 2005; 45: 182-186

Stunkard AJ, Allison KC. Two forms of disordered eating in obesity: binge

eating and night eating. Int J Obes Relat Metab Disord 2003; 27: 1-12

Stunkard AJ, Grace WJ, Wolff HG. The night-eating syndrome; a pattern of

food intake among certain obese patients Am J Med 1955; 19:78-86.

Türkiye’ye Özgü Besin Ve Beslenme Rehberi Ankara 2015 (sayfa 11, 5)

Tzischinski O, Lazer Y. [Nocturnal eating disorder--sleep or eating

li

disorder?]. Harefuah 2000; 138:199-203, 271, 270.

Vetrugno R, Manconi M, Ferini-Strambi L, Provini F, Plazzi G, Montagna

P. Nocturnal eating: sleep-related eating disorder or night eating syndrome?

A videopolysomnographic study.Sleep 2006;29 :949-954.

Vinai P, Allison KC, Cardetti S, Carpegna G, Ferrato N, Masante D,

Vallauri P, Ruggiero GM, Sassaroli S. Psychopathology and treatment of

night eating syndrome: a review. Eat Weight Disord 2008;13:54-63.

Winkelman JW , Herzog DB, Fava M. The prevalence of sleep-related

eating disorder in psychiatric and non-psychiatric populations Psycholog

Med 1999; 29 : 1461-1466.

Yaman M. Obezitede diyet tedavisi. Archives of Clinical Toxicology, 1: 8-

12, 2014.

Yokogoshi H, Wurtman RJ. Meal composition and plasma amino acid ratios:

effects of various proteins or carbohydrates, and of various protein

concentrations. Metab Clin Exp 1986; 35: 637-642

Tarih:……../……../2017

Ad-

lii

Soya

d:

YETİŞKİN BİREYLERDE GECE YEME BOZUKLUĞUNUN UYKU

DURUMU, BESLENME ALIŞKANLIĞI VE

SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İLE İLİŞKİSİ

NOT: Dolduracağınız bu anket formu tamamıyla bilimsel bir amaca hizmet

etmek için hazırlanmıştır ve bilgilerinizin gizliliği ön planda tutulacaktır.

Samimi ve doğru cevaplar vermeniz çalışmanın sonuç vermesi açısından

önemlidir. Katıldığınız ve zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz.

KİŞİSEL BİLGİLER

1. Yaş: 1) 18-24 yaş 2) 25-35 yaş 3) 35-40 yaş

2. Cinsiyet: 1) Kadın 2) Erkek

3. Medeni durumunuz: 1) Evli 2) Bekar

3)Diğer…

4. Çalışıyor/Çalışmıyor

5. Meslek:

Çalışma saatleri: a)8.00-17.00 b)Vardiyalı c)Sadece gece vardiyası

d)Sabahtan akşama kadar 9 saatten fazla

ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER

Vücut ağırlığı: ………. kg Boy uzunluğu: ………. cm

Bel çevresi: ……….…..cm(Biliyorsanız) Kalça çevresi: ………...

cm(Biliyorsanız)

liii

SAĞLIK BİLGİLERİNİZ

1. Ailenizde şişman birey var mı? 1) Evet

2)

Hayır

2. Cevabınız evet ise kim/ kimler olduğunu yazar mısınız?

……………………………………………

3. Doktor tarafından teşhisi konmuş herhangi bir hastalığınız var mı? 1) Evet

2) Hayır

4. Cevabınız evet ise hangi

hastalık/hastalıklar?..............................................................................

5. Sigara kullanıyor musunuz? 1) Evet 2) Hayır 3) İçtim- bıraktım

BESLENME ALIŞKANLIKLARI

Aşağıdaki soruları son 3 ayı kapsayacak şekilde cevaplayınız.

6. Günlük öğün sayınız nedir? ………. Ana öğün ………. Ara öğün

7. Öğün atlar mısınız?

1)Evet 2)Hayır 3)Bazen

8. Cevabınız ‘Evet’ ise en sık atladığınız öğün hangisidir?

a) Sabah b) Öğle c) Akşam d) Ara öğün

Öğün atlama nedenlerinizi belirtiniz (Birden fazla şık işaretleyebilirsiniz.)

1)Zaman yetersizliği 2) Alışkanlığım yok 3) Canım istemiyor

4)Hazırlanmadığı için 5) Zayıflamak istiyorum. 6)

Diğer………………

9. Sabahları ne kadar aç oluyorsunuz?

liv

Hiç / Çok az / Biraz / Orta derecede / Aşırı

10. İlk yemeğinizi genelde ne zaman yersiniz?

Saat 9’dan önce / 9-12 arası / 12-15 arası / 15-18 arası / 18’den sonra

11. Akşam yemeğinden yatana kadarki zamanda yemeniz üzerinde ne kadar

kontrolünüz var?

Hiç / Çok az / Biraz / Çok / Tamamen

12. Günlük besin alımınızın tahmini olarak ne kadarını akşam yemeğinden sonra

tüketirsiniz?

%0 / %1-25 / %26-50 / %51-75 / %76-100

13. Son zamanlarda hüzünlü veya kederli hissediyor musunuz?

Hiç / Çok az / Biraz / Oldukça çok / Aşırı

14. Tuvalet gereksinmesi dışında, gece hangi sıklıkta en az bir kez kalkarsınız?

Hiç / Haftada birden az / Haftada bir / Haftada birden çok / Her gece

15. Gece atıştırmalarınız olur mu?

1)Evet 2)Hayır 3)Bazen

Cevabınız Evet veya Bazen ise 16,17,18,19 no’lu soruları cevaplayınız.

16. Gece yarısı atıştırdığınızda, yediğinizin ne kadar farkındasınız?

Hiç / Çok az / Biraz / Çok / Tamamen

17. Gece kalktığınızda yemenizi ne kadar kontrol edebiliyorsunuz?

Hiç / Çok az / Biraz / Çok / Tamamen

18. Gece yemeniz sizi ne kadar rahatsız ediyor?

Hiç / Çok az / Biraz / Orta derecede / Aşırı

19. Gece yemeniz hayatınızı ne kadar etkiliyor?

Hiç / Çok az / Biraz / Orta derecede / Aşırı

20. İlk öğünü güne başladıktan kaç saat sonra yersiniz? …………dakika/ saat

21. Yemeklerinizi genelde nerede yersiniz?

1) Dışarıda 2) Evde

22. Evde veya dışarıda yediğinizde daha çok hangi tür yemekleri tercih

edersiniz?

a) Fast food (Hamburger, sandviç vb)

lv

b) Hazır yiyecekler (Dondurulmuş ürünler,konserveler vb.)

c) Ev yemekleri

d) Yağsız ve hafif yiyecekler (Salata,sebze yemekleri vb.)

e) Diğer………………………(belirtiniz)

23. Yeme alışkanlıklarınızı etkileyen faktörler nelerdir?

a) Ailem

b) Eğitim programları (Radyo,televizyon, konferans vb.)

c) Yaşadığım yer (İl, ilçe, kasaba, köy)

d) Arkadaş çevrem

e) Kaldığım yer (Okul, yurt vb.)

f) Çalıştığım yerde/ Okulda

Hiçbir

Zaman

Haftada

1 gün

Haftada

2-3 gün

Haftada

3 günden

fazla

Her

Gün

1) Ne sıklıkla meyve

tüketirsiniz?

2) Ne sıklıkla sebze

tüketirsiniz?

3 )Ne sıklıkla kurubaklagil

tüketirsiniz?

4) Ne sıklıkla et ve et ürünleri

tüketirsiniz?

5) Ne sıklıkla süt ve süt ürünleri

tüketirsiniz?

6) Ne sıklıkla yumurta

tüketirsiniz?

7 )Ne sıklıkla ekmek

tüketirsiniz?

lvi

8) Ne sıklıkla hamur işleri

tüketirsiniz?

9) Ne sıklıkla

pilav/makarna/bulgur/eriş-te

tüketirsiniz?

10) Ne sıklıkla şeker

tüketirsiniz?

11) Ne sıklıkla tatlı tüketirsiniz?

12) Ne sıklıkla çikolata

tüketirsiniz?

13) Ne sıklıkla fast-food

tüketirsiniz?

Hiçbir

Zaman

Haftada

1 gün

Haftada

2-3 gün

Haftada

3 günden

fazla

Her

Gün

14) Çay

15) Bitki çayı

16) Türk Kahvesi

17) Nescafe

18) Şarap

19) Bira

20) Rakı,cin..vb

21) Hazır meyve suları

22) Taze meyve suları

23) Kolalı içecekler

lvii

24) Şalgam

25) Gazoz

26) Soda

27) Diğer……………………

• Günlük ortalama su tüketimi miktarınız nedir?

1)…< 5 su bardağı(1 lt) 2)5-10 su bardağı(1-2 lt) 3)10-15 su bardağı(2-3

lt) 4) 15 su bardağı(3 lt) <...

FİZİKSEL AKTİVİTE ALIŞKANLIKLARI

24. Düzenli olarak spor yapıyor musunuz?

a)Evet/ Bazen (aktivite türü ………. Süre ……….. sıklık …………..)

b) Hayır

25. Cevabınız evet ise ne zamandır egzersiz yapıyorsunuz? ……………….

hafta/ ay/ yıl

PİTSBURG UYKU KALİTESİ ÖLÇEĞİ

Aşağıdaki soruları son 1 ay içerisindeki uyku alışkanlıklarınızı dikkate alarak

yanıtlayınız.

1. Genellikle saat kaçta uyku için yatağa

gidersiniz?.................................................................................

2. Yatağa yatmanız ile uykuya dalmanız arasında geçen süre ortalama kaç

dakikadır?............................

3. Genellikle sabah kaçta

uyanırsınız?........................................................................................................

4. Geceleri ortalama uyku süreniz ne kadardır?(Yatakta geçirilen süre değil;

lviii

uyku süresi?)……………..

5. Geçen ay içinde kötü uydum

çünkü..

Hiç

Yok(0)

Haftada 1

den az(1)

Haftada

1-2

kere(2)

Haftada 3

veya daha

fazla(3)

a)30 dk içinde uykuya dalamadım

b)Uykunun ortasında sabah çok

erken uyandım

c)Banyoyu kullanmak zorunda

kaldım

d)Rahat nefes alamadım

e)Şiddetli horladım veya öksürdüm

f)Soğuk hissettim

g)Sıcak hissettim

h)Kötü rüya gördüm

I)Ağrım oldu

j)Diğer nedenler

6. Geçen ay içinde uykuya

yardım için ne kadar sıklıkla

ilaç kullanmak zorunda

kaldınız?

7. Geçen ay içerisinde ne kadar

sıklıkla uyanıkken araç

kullanma, yemek yeme veya

sosyal aktivitelerde uykuluk

nedeni ile zorluk çektiniz?

lix

8. Geçen ay içerisinde ne kadar

sıklıkla isteksizlik çektiniz?

Çok

İyi(0)

Oldukça

İyi(1)

Oldukça

Kötü(2)

Çok

Kötü(3)

9. Geçen ay içerisinde genelde

uyku kaliteniz için

yorumunuz.

lx

lxi