verslag insake die gekonsolideerde finansiële...

V E R S L AG I N SAK E D I E G EKON SOL ID E E RDEF I NAN S I ë L E J A AR S TATE 2 0 0 9

Universiteit se Verklaring oor Korporatiewe Bestuur

Universiteitsraad se Verantwoordelikheid vir Finansiële Verslagdoening

Verslag van die Onafhanklike Ouditeur aan die Universiteitsraad

Rekeningkundige Beleid

Gekonsolideerde Staat van Finansiële Posisie

Gekonsolideerde Inkomstestaat

Gekonsolideerde Staat van Omvattende Inkomste

Gekonsolideerde Staat van Veranderings in Fondse

Gekonsolideerde Staat van Kontantvloeie

AantekeningebydieGekonsolideerdeFinansiëleJaarstate

53

56

57

58

65

66

67

68

69

70

52

U N I V E R S I T E I T S T E l l E N B O S C HF INANS I ë L E V ERS LAG

53

UN I V E R S I T E I T S R A AD S E V E R K L A R I NG OOR KO R PO R AT I EW E B E S T U U R

V E R S L AG I N SAK E D I E G EKON SOL ID E E RDE F I NAN S I ë L E J A AR S TATE 2 0 0 9

DIEUNIVERSITEITSTELLENBOSCHHETIN1918INGEVOLGEWET13VAN1916BYDIEOMSKEPPINGVANDIE

VICTORIAKOLLEGEIN’NUNIVERSITEITONTSTAAN.DIEUNIVERSITEITISTOTDIEBEGINSELSVANDISSIPLINE,

DEURSIGTIGHEID,ONAFHANKLIKHEID,AANSPREEKLIKHEID,REGVERDIGHEIDENFINANSIëLE,OMGEWINGS-

ENSOSIALEVERANTWOORDELIKHEIDSOOSVERVATINDIEKINGII-VERSLAEOORKORPORATIEWEBESTUUR

VERBIND.DIEBESTUURBESKIKREEDSOORPROSESSEOMDIEKINGIII-VERSLAG,SOOSGEPAS,TEIMPLEMENTEER.

Die Universiteitsraad (hierna die Raad genoem) bestaan uit akademiese en nieakademiese lede, behoorlik volgens die Statuut van die Universiteit aangestel en genomineer, van wie die meerderheid nie personeel of studente van die Universiteit is nie. Die rol van die Voorsitter van die Raad is van die rol van die Rektor en Visekanselier van die Universiteit geskei. Sake wat vir oorweging en besluitneming aan die Raad toegewys is, word in die Statuut van die Universiteit, hetsy deur gevestigde praktyke of ingevolge die Wet op Hoër Onderwys, 1997, uiteengesit. Die Raad moet aan sy onderskeie belangegroepe verantwoording doen. Die Raad sien toe dat die Universiteit op verantwoordelike en deursigtige wyse bestuur word en is tot gesonde bestuursbeginsels verbind. Die Raad, wat minstens vier keer per jaar vergader, bestaan uit 30 lede, met 29 poste wat gevul is. Die name van die lede verskyn op bladsy 3. Die Raad het strukture geskep om toe te sien dat sy verpligtings te alle tye teenoor alle belangegroepe behoorlik nagekom word. Die volgende raadskomitees speel ’n direkte rol by die effektiewe funksionering van die Universiteit: die Uitvoerende Komitee van die Raad; die Menslikehulpbron-komitee van die Raad; die Oudit- en Risikokomitee van die Raad en die Beleggingskomitee van die Raad. Die komitees is almal formeel gekonstitueer met skriftelike mandate en bestaan hoofsaaklik uit lede van die Raad wat nie personeel of studente van die Universiteit is nie.

Die Uitvoerende Komitee van die Raad, wat minstens vyf keer per jaar vergader, neem namens die Raad besluite, handel sake namens die Raad af, adviseer die Raad oor beleidsbesluite en skakel in die tydperk tussen Raadsvergaderings oor sake wat die funksies van die Raad raak, met die senior bestuur. Die Uitvoerende Komitee van die Raad bestaan uit sewe lede, wat ook lede van die Raad is. Tans is ses poste gevul. Die komitee vervul ook ’n moniterings- en kontrolefunksie namens die Raad deurdat dit die Universiteit se Oorhoofse Strategiese Plan en transformasiemikpunte vir 2015 aanbeveel en die implementering daarvan moniteer, die jaarlikse bedryfs- en kapitaalbegrotings aanbeveel en die vordering ingevolge die goedgekeurde

begrotings en die resultate kontroleer. Die komitee is ook verantwoordelikomtoetesiendatdieUniversiteitfinansieelgesond en ’n lopende saak is.

Die Oudit- en Risikokomitee van die Raad, waarvan die Voorsitter en lede ook lede van die Raad of ander eksterne personeiswatoordienodigefinansiëlekundigheidbeskikomdie komitee met die doeltreffende uitvoering van sy pligte by te staan, funksioneer sedert 31 Oktober 2005 en bestaan uit vier lede, soos op bladsy 3 uiteengesit word. Die komitee vergader minstens twee keer per jaar en die vergaderings word deur die interne en eksterne ouditeure en die lede van die senior bestuur van die Universiteit bygewoon. Die interne en eksterne ouditeure se onbeperkte toegang tot die Oudit- en Risikokomitee verseker hulle onafhanklikheid. Die Oudit- en Risikokomitee funksioneer ooreenkomstig ’n skriftelike mandaat van die Raad en doen verantwoording aan die Raad oor die volgende:

Die beskerming van bates.•

Die werking van geskikte stelsels van interne beheer.•

Risikobestuurs- en -beheermaatreëls.•

Interne en eksterne oudit.•

Voldoening aan statutêre vereistes.•

Rekeningkundige beleid.•

Finansiële verslagdoening.•

Die stand van die Universiteit as lopende saak.•

Die Menslikehulpbron-komitee van die Raad is vir oorweging van sake soos personeelvergoeding en byvoordele en aanbevelings daaroor aan die Raad verantwoordelik. Die komitee doen ook aanbevelings aan die Raad oor sake rakende algemene personeelbeleid, dienskontrakte, pensioenfondse, bonusse, prestasiebeoordelingsraamwerke, aanstellings en bevordering van senior bestuurslede, ens. Die komitee bestaan uit vyf lede, soos op bladsy 3 uiteengesit word.

Effektiewe, doeltreffende en deursigtige finansiële bestuur- en interne beheerstelsels word gebruik om die akkuraatheid van die Universiteit se rekeningkundige rekords en die integriteitvandiedatawatvirdieopstelvanfinansiëlestategebruik word, te verseker.

Daar is inherente beperkings op die doeltreffendheid van enige interne beheerstelsel, met inbegrip van die moontlikheid van menslike foute en die omseiling of omverwerping van beheermaatreëls. Gevolglik kan selfs ’n doeltreffende interne beheerstelselslegsredelikegerusstellingtenopsigtevanfinansiëleinligting verskaf.

Die interne en eksterne ouditeure evalueer die effektiwiteit, doeltreffendheid en deursigtigheid van die finansiële bestuur- en interne beheerstelsels. Gebreke in die stelsels word onder die aandag van die bestuur en, waar toepaslik, van die Oudit- en Risikokomitee gebring. Stappe word gedoen om beheergebreke reg te stel en bied geleenthede om die stelsel te verbeter na gelang gebreke geïdentifiseerword.DieUniversiteithetook’nformeleprosedure vir die aanmelding van moontlike ongerymdhede of bedrog.

Die Universiteit funksioneer volgens ’n waardestelsel wat in sy Strategiese Raamwerk uiteengesit word en wat deur die universiteitsgemeenskap aanvaar is. Finansiële bestuur berus op ’n stel beginsels wat die Raad op 19 Mei 2003 aanvaar het en wat van tyd tot tyd hersien word. Die Universiteit het ook ’n stel riglyne vir alle etiese aspekte van wetenskaplike navorsing. Hierdie riglyne word deur drie etiekkomitees (een elk vir Gesondheidswetenskappe, Natuurwetenskappe en Geesteswetenskappe) toegepas om te verseker dat navorsers in elke verhouding met subjekte en objekte waarin hulle tydens wetenskaplike navorsing betrokke raak, in ooreenstemming met die tersaaklike etiese norme optree. Die etiese norme wat in die riglyne uiteengesit word, geld reeds vanaf die evaluering van die doel van die bepaalde navorsing en die onderwerp van navorsing, en is ook bindend tenopsigtevanfinansieringsbronne,kliënte,diegemeenskap,diefisiese,biologieseensosialeomgewing,dieveiligheidvannavorsers en medewerkers, en die navorser se persoonlike verantwoordelikheid.

Die Universiteit streef daarna om by die bestuur van menslike hulpbronne sensitiwiteit aan die dag te lê, met inagneming van diversiteit, die besondere omgewing en politieke, ekonomiese en maatskaplike verband waarbinne die instelling funksioneer. Derhalwe is die nodigemaatreëlsgetrefomkonflikeffektieftekanbestuur. Diejaar2009isgekenmerkdeurdieafwesigheidvanenigekonflikwat diensonderbreking meebring, en die voortsetting van die Personeelwelwees-projek en -eenheid. Die Eenheid is die taak opgelê om na die algemene welwees van die Universiteit se personeel om te sien en is ’n belangrikte toevoeging tot die Universiteit asook ’n aanduiding van die Universiteit se bereidwilligheid om in sy menslike hulpbronne te investeer. Die Universiteit beskik oor die beleide en prosedures om aan die werkgewer sowel as werknemers die nodige prosedurele en statutêre beskerming te bied.IndiéverbandkanspesifiekmeldinggemaakwordvandieDissiplinêre en Grieweprosedure, die Seksueleteistering-beleid en -prosedure, die Kode vir Bestuurspraktyke en die Beleid ter Voorkoming van Nepotisme. Hierbenewens word voortdurend na groter deursigtigheid, deelnemendheid en effektiewe kommunikasie gestreef. Deurlopende opleiding van omgewingshoofde ten opsigte van die hantering van arbeidsaangeleenthede verseker dat arbeidskonflikspoedigeaandaggenieten,waarmoontlik,virallepartye bevredigend opgelos word. ’n Verdere bydraende faktor om ernstigearbeidskonflikteminimaliseerisdieteenwoordigheidvan’nombudsman op die kampus wat direk aan die Rektor verslag doen en as ’n buitengewone kanaal dien vir klagtes waar die klaer (hetsy student of personeellid) nie deur die gewone strukture bevredigend behandel word nie. Herstruktureringsprosesse moet ingevolge arbeidswetgewing aan die beginsels van korrektheid, billikheid en deursigtigheid voldoen.

Die Universiteit onderskryf die beginsels van ’n deelnemende en deursigtige bestuurstyl. Drie vakbonde, te wete die National EducationalHealthandAlliedWorkersUnion(NEHAWU), SolidariteitendieSouthAfricanParastatalandTertiaryInstitutions Union (SAPTU), is op die kampus van die Universiteit aktief en geniet organisatoriese regte. Erkenningsooreenkomste ismetNEHAWUenSAPTUaangegaan.Dieonderskeiepersoneelverenigings, naamlik die Dosentevereniging, die AdministratiewePersoneelvereniging,dieTegnieseVereniging,die Werknemersvereniging en die Vroueforum, word saam met die erkende vakbonde oor ’n breë spektrum menslikehulpbron-aangeleenthede gekonsulteer. Die personeelverenigings word

54


55

UNIVERS ITE ITSRAADSEVERKLARINGOORKORPORATIEWEBESTUURVERVOLG

ook in ’n verskeidenheid deelnemende besluitnemingstrukture soos die Gesondheidsorgkomitee, die Raad van Trustees vandieUSAftredefonds(USAF) en die Oorkoepelende Diensbillikheidsforum verteenwoordig. ’n Gespreksforum wat gereeld vergader is gedurende 2005 geformaliseer om aktuele sake met personeelverenigings te bespreek. ’n Memorandum van verstandhouding is met die universiteitsbestuur gesluit.

Diensbillikheid is vir die Universiteit steeds ’n strategiese prioriteit en die Oorkoepelende Diensbillikheidsforum moniteer alle diensbillikheidsaangeleenthede. In die verslagjaar is die Diensbillikheidsplan en -beleid en Kode vir Bestuurspraktyke verder verfyn. Beleide ten opsigte van Persone met Gestremdhede en ten opsigte van Seksuele Teistering is reedsgeïmplementeerenkeuringspanelebetrokkebydieaanstelling van personeel is saamgestel. Gesprekke word met dekane en omgewingshoofde as deel van die implementering en monitering van die Diensbillikheidsplan gehou. Persoonlike ontwikkelingsplanne ten opsigte van personeel met potensiaal is ook steeds van krag.

Die deelname van studente aan besluitneming is vir die Universiteit belangrik, soos dit ook in die Strategiese Raamwerk uiteengesit word.

Op makrovlak het studente sitting in die hoogste formele gesagstrukture, soos die Studenteraad (SR)-verteenwoordiging in die Raad, die Senaat en die Institusionele Forum. Studente is ook lede van die fakulteitsrade, die Studentegeldekomitee en die keuringskomitees vir die aanwys van die Rektor en Viserektore. Verder dien studente in verskeie belangrike

werkskomitees, soos die Komitee insake Beurse en lenings, die Sentrale Dissiplinêre Komitee, die Taalkomitee, die Biblioteekkomitee en die Studentehuisvestingskomitee. Vanuit die fakulteite word studenteverteenwoordigers aangewys wat die AkademieseBelangeraad(ABR) vorm, waarvan die Voorsitter en Ondervoorsitter verskeie verteenwoordigingsfunksies in die sfeer van die Viserektor (Onderrig) vervul.

Verskeie adviesforums – byvoorbeeld vir studente met spesialeleerbehoeftesofMIV/Vigsofwatgeteisterwordofmiddele misbruik – maak ook van studente se vaardighede en kennis gebruik. Die Bekendstellings- en Moniteringswerkgroep wat die verwelkoming van nuwelingstudente bestuur, bestaan uit verskeie studenteverteenwoordigers en al die monitors op een na kom uit studentegeledere.

Die Studenterade van Stellenbosch, Tygerberg en die MilitêreAkademiehelpstudenteomasleiersteontwikkel.In samewerking met die Sentrum vir Studentevoorligting en -ontwikkeling (SSVO) word die jaarlikse SR-verkiesing ook as ’n leierskapsontwikkelingsgeleentheid ingespan. Die grondwet van die Verenigingsraad maak daarvoor voorsiening dat studenteverenigings, onder leiding van ’n SR-lid, ’n meer gestruktureerde rol in die uitbouing van ’n diverse en gesonde studentegemeenskap speel.

DieStudenteraadsvoorsitterendieABR-voorsitterhetsittingin die bestuurspan van die Viserektor (Onderrig). Daarbenewens vergader die Uitvoerende Komitee van die Studenteraad maandeliks met die Rektor se bestuurspan om algemene bestuurskwessies te bespreek.

MATIESTAKELMIV/V IGSMET270PROJEKTE

DieUniversiteitseAfdelingNavorsingsontwikkelinghetinligting oor die 270 projekte by die US wat verband hou met MIV/vigsondervyfhooftemasin’nglanspublikasiesaamgevat.Die projekte wissel van die voorkoming en behandeling vanMIV/vigstotdiesosialeenkultureleaspektedaarvan.Die bekendstelling van die publikasie is opgevolg met ’n simposiumoorMIV/vigsnavorsingaandieUSwatbygedrahet tot die daarstel van netwerke tussen navorsers. Hier oorhandig die twee redakteurs, prof Izak van der Merwe (links) en me Maryke Hunter-Hüsselmann, ’n kopie aan die Rektor, prof Russel Botman.

U N I V E R S I T E I T S T E l l E N B O S C H F INANS I ë L E V ERS LAG

UNIVERSITEITSRAADSEVERANTWOORDELIKHEIDVIRFINANSIëLEVERSLAGDOENING

Die Universiteitsraad aanvaar verantwoordelikheid vir die integriteit, objektiwiteit en betroubaarheid van die gekonsolideerde finansiëlejaarstatevandieUniversiteitStellenbosch.Dieverantwoordelikheid vir die voorbereiding en aanbieding van die finansiëlejaarstateisaandiebestuurgedelegeer.

Die Raad is van mening dat die Universiteit Stellenbosch, insluitendediefilialeentrustswatbydiegekonsolideerdestate ingesluit word, as ’n lopende saak bedryf word, en die gekonsolideerdefinansiëlejaarstateisgevolglikophierdiegrondslag voorberei.

Die eksterne ouditeur is daarvoor verantwoordelik om op grond van sy oudit ’n onafhanklike mening oor die billikheid vandiegekonsolideerdefinansiëlestateuittespreek.Hyhetonbeperktetoegangtotallefinansiëlerekordsenverwantedata, insluitende notules van vergaderings van die Raad en alle Raadskomitees, gehad.

Die Oudit- en Risikokomitee het bevestig dat voldoende internefinansiëlebeheerstelselsinstandgehouwordendatdaargedurende die jaar geen wesenlike gebreke in die funksionering vandieinternefinansiëlebeheerstelselswasnie.

DieRaadistevrededatdiegekonsolideerdefinansiëlejaarstatediefinansiëleposisie,dieresultatevanbedrywighede,veranderingsin fondse en kontantvloei redelik weergee in ooreenstemming met die toepaslike rekeningkundige beleid wat op International Financial Reporting Standards gegrond word.

Tussen die jaareinde en die datum van hierdie verslag het geen wesenlike feite aan die lig gekom of omstandighede ontstaan watdiefinansiëleposisievandieUniversiteitStellenboschwesenlikbeïnvloednie.

Diegekonsolideerdefinansiëlejaarstateopbladsye58tot92is deur die Raad goedgekeur en onderteken deur:

Dr PF de V ClüverVoorsitter van die Universiteitsraad

Prof HR BotmanRektor en Visekanselier

Dr GS van NiekerkVoorsitter van die Oudit- en Risikokomitee

Prof l van HuyssteenUitvoerende Direkteur: Bedryf en Finansies

56


14 Junie 2010

57

VERSLAGVANDIE ONAFHANKLIKEOUDITEURAANDIE UNIVERS ITE ITSRAAD

Onshetdiegroep-finansiëlejaarstatevandieUniversiteitStellenboschgeoudit.Hierdiefinansiëlestatebestaanuit diegekonsolideerdestaatvanfinansiëleposisiesoosop 31 Desember 2009, die gekonsolideerde inkomstestaat, die gekonsolideerde staat van omvattende inkomste, die gekonsolideerde staat van veranderings in fondse, die gekonsolideerde staat van kontantvloeie vir die jaar wat op daardie datum geëindig het, en ’n opsomming van beduidende rekeningkundige beleid en ander verduidelikende aantekeninge, soos uiteengesit op bladsye 58 tot 92.

RAADS E VERANTWOORDEL IKHE IDV IR D I EF INANS I ë LE STATE

Die Universiteit Stellenbosch se Raad is verantwoordelik vir dieopstelenredelikevoorstellingvanhierdiefinansiëlestateooreenkomstig International Financial Reporting Standards en op die wyse wat deur die Minister van Onderwys vereis word ingevolge artikel 41 van die Wet op Hoër Onderwys (No. 101 van 1997, soos gewysig tot en met die Regulasies vir Jaarlikse Rapportering vir Hoër Onderwysinstellings gedateer 1 Augustus 2007). Hierdie verantwoordelikheid sluit in: die ontwerp, implementering en instandhouding van interne beheer relevant totdieopstelenredelikevoorstellingvanfinansiëlestatewatvry is van wesenlike wanvoorstelling, hetsy weens bedrog of foute; die keuse en toepassing van toepaslike rekeningkundige beleid; en die maak van rekeningkundige ramings wat in die omstandighede redelik is.

OUDITEURS E VERANTWOORDEL IKHE ID

Dit is ons verantwoordelikheid om op grond van ons oudit ’nmeningoorhierdiefinansiëlestateuittespreek.Onshetons oudit ooreenkomstig International Standards on Auditing uitgevoer. Daardie standaarde vereis dat ons voldoen aan etiese vereistes en die oudit beplan en uitvoer om redelike gerusstellingteverkryofdiefinansiëlestatevryisvanwesenlike wanvoorstelling.

’n Oudit behels die uitvoer van prosedures om ouditbewyse teverkryoordiebedraeenopenbaarmakingindiefinansiëlestate. Die prosedures wat gekies word hang af van die ouditeur se oordeel, insluitend die beoordeling van die risiko’s van wesenlikewanvoorstellingvandiefinansiëlestate,hetsyweensbedrog of foute. Tydens daardie risikobeoordeling oorweeg die ouditeur interne beheer relevant tot die entiteit se opstel enredelikevoorstellingvandiefinansiëlestate,teneindeouditprosedures te ontwerp wat in die omstandighede toepaslik is, maar nie met die doel om ’n mening uit te spreek oor die effektiwiteit van die entiteit se interne beheer nie. ’n Oudit sluit ook ’n evaluering van die toepaslikheid van rekeningkundige beleid wat gebruik is en die redelikheid van rekeningkundige ramings wat deur die bestuur gemaak is in, asook ’n evaluering vandiealgehelevoorstellingvandiefinansiëlestate.

Ons glo dat die ouditbewyse wat ons verkry het, toereikend en toepaslik is om ’n grondslag vir ons ouditmening te bied.

M E N I NG

Naonsmeningisdiegroep-finansiëlejaarstate,inallewesenlikeopsigte, ’n redelike voorstelling van die Universiteit Stellenbosch sefinansiëleposisiesoosop31Desember2009envansyfinansiëleprestasieenkontantvloeivirdiejaarwatopdaardiedatum geëindig het, ooreenkomstig International Financial Reporting Standards en op die wyse wat deur die Minister van Onderwys ingevolge artikel 41 van die Wet op Hoër Onderwys (No. 101 van 1997, soos gewysig tot en met en insluitend die Regulasies vir Jaarlikse Rapportering vir Hoër Onderwysinstellings gedateer 1 Augustus 2007) vereis word.

PricewaterhouseCoopers Ing.

Direkteur: E CarelseGeregistreerde OuditeurStellenbosch

14 Junie 2010


1. VOORBERE ID INGSGRONDS L AG

DiegekonsolideerdefinansiëlejaarstatevandieUniversiteitStellenboschwordinooreenstemmingmetInternational Financial Reporting Standards (IFRS)opgestel.Diegekonsolideerdefinansiëlejaarstatewordopgestelopdiehistoriesekoste-grondslag,soosdeurdieherwaardasie van beleggings beskikbaar vir verkoop, skenkings en beleggingseiendom gewysig.

DaarwordbydievoorbereidingvanhierdiegekonsolideerdefinansiëlejaarstateinooreenstemmingmetIFRSop’naantalkritiekerekeningkundige ramings gesteun. Die bestuur moet by die toepassing van die Universiteit se rekeningkundige beleid sy oordeel gebruik. Gevalle wat ’n hoë mate van oordeel verg, en areas wat beduidende veronderstellings en ramings vereis, word in aantekening 1 by die gekonsolideerdefinansiëlejaarstatebespreek.

R E K E N I N G KU N D I G E B E l E I D

DIEVERNAAMSTEREKENINGKUNDIGEBELEIDWATBYDIEVOORBEREIDINGVANHIERDIEGEKONSOLIDEERDEFINANSIëLE JAARSTATETOEGEPASWORD,WORDHIERONDERUITEENGESIT.DIEBELEIDWORDKONSEKWENTTOEGEPASVIRALLETYDPERKEWATINHIERDIEGEKONSOLIDEERDEFINANSIëLE JAARSTATEGEDEKWORD.

IAS1–‘PRESENTATIONOFFINANCIALSTATEMENTS’(EFFEKTIEF VANAF 1 JANUARIE 2009):

Die gewysigde standpunt verhoed dat inkomste en uitgawes, behalwe transaksies met eienaars, in die staat van veranderings in fondse getoon word. Transaksies, behalwe transaksies met eienaars, moet in die staat van omvattende inkomste onderskei wordvanveranderingswateienaarsbelangbeïnvloed.DieUniversiteit toon gevolglik alle veranderings wat eienaarsbelang beïnvloedindiestaatvanveranderingsinfondse,terwylalleandertransaksies in die staat van omvattende inkomste ingesluit word.

IFRS7–‘FINANCIALINSTRUMENTS’ (EFFEKTIEF VANAF 1 JANUARIE 2009):

Die gewysigde standpunt vereis uitgebreide openbaarmaking oor die bepaling van billike waarde volgens ’n hiërargie en likiditeitsrisiko.Dieveranderingbeïnvloednieinkomstenie.

NUWEENGEWYSIGDESTANDPUNTETOEGEPAS

Die volgende nuwe standpunte, interpretasies en wysigings aan die huidige standpunte is al gepubliseer vir rekeningkundige tydperkewatopofna1Januarie2010begin,maardiebestuurhetbesluit om nie die veranderings reeds in 2009 toe te pas nie.

Die bestuur is van mening dat veranderings in onderstaande standpunte, interpretasies en wysigings nie in die volgende jaar ’n wesenlike uitwerking op die Universiteit se gekonsolideerde finasiëlejaarstategaanhênie.

STANDPUNTE,INTERPRETASIESENWYSIGINGSAANGEPUBLISEERDESTANDPUNTEWATNOGNIEEFFEKTIEFISNIE

IFrs 1 (WYsIGInG) “First-timeAdoptionofInternationalFinancialReportingStandards–Revised” (effektief vanaf 1 Julie 2009)

IFrs 2 (WYsIGInG) “AmendmentstoIFRS2:GroupCash-settledShare-basedPaymentTransactions”(effektief vanaf 1 Januarie 2010)

IFrs 3 “Business Combinations” (effektief vanaf 1 Julie 2009)

IFrs 9 (WYsIGInG) “Financial Instruments” (effektief vanaf 1 Januarie 2013)

Ias 19 “TheLimitonaDefinedBenefitAsset,MinimumFundingRequirementsandtheirInteractionintheSouthAfricanPension Fund Environment” (effektief vanaf 1 April 2009)

Ias 24 (WYsIGInG) “Related Party Disclosures” (effektief vanaf 1 Januarie 2011)

Ias 27 “Consolidated and Separate Financial Statements” (effektief vanaf 1 Julie 2009)

Ias 32 (WYsIGInG) “ClassificationofRightsIssues”(effektief vanaf 1 Januarie 2010)

Ias 39 (WYsIGInG) “FinancialInstruments:RecognitionandMeasurementExposuresQualifyingforHedgeAccounting”(effektief vanaf 1 Julie 2009)

IFrIc 9 “Reassessment of Embedded Derivatives” (effektief vanaf 1 Julie 2009)

IFrIc 14 “TheLimitonaDefinedBenefitAsset,MinimumFundingRequirementsandtheirInteraction” (effektief vanaf 1 Januarie 2011)

IFrIc 17 “DistributionsofNon-cashAssetstoOwners”(effektief vanaf 1 Julie 2009)

58


59

1.VOORBERE ID INGSGRONDS L AG V E RVO LG

IFrs 2, “SHARE-BASEDPAYMENT” “Scope of IFRS 2 and revised IFRS 3”

IFrs 5, “NON-CURRENT ASSETSHELDFORSALEAND

DISCONTINUEDOPERATIONS”

“Disclosures of non-current assets (or disposal groups)classifiedasheldforsaleordiscontinuedoperations”

IFrs 8, “OPERATINGSEGMENTS” “Disclosure of information about segment assets”

Ias 1, “PRESENTATIONOFFINANCIALSTATEMENTS”

“Current/Non-currentclassificationofconvertibleinstruments”

Ias 7, “STATEMENTOFCASHFLOWS” “Classificationofexpendituresonunrecognisedassets”

Ias 17, “LEASES” “Classificationofleasesoflandandbuildings”

Ias 18, “REVENUE” “Determining whether an entity is acting as a principal or as an agent”

Ias 36, “IMPAIRMENTOFASSETS” “Unit of accounting for goodwill impairment test”

Ias 38, “INTANGIBLEASSETS”“AdditionalconsequentialamendmentsarisingfromrevisedIFRS3”“Measuring the fair value of an intangible asset acquired in a business combination”

Ias 39,“FINANCIALINSTRUMENTS:

RECOGNITIONANDMEASUREMENT”

“Treating loan prepayment penalties as closely related embedded derivatives”“Scopeexemptionforbusinesscombinationcontracts”“Cashflowhedgeaccounting”

IFrIc 9, “REASSESSMENTOFEMBEDDEDDERIVATIVES”

“Scope of IFRIC 9 and revised IFRS 3”

IFrIc 16,“HEDGESOFANETINVESTMENTINAFOREIGN

OPERATION”

“Amendmenttotherestrictionontheentitythatcanholdhedginginstruments”

Die International Accounting Standards Board (IASB) dryf ’n jaarlikse verbeteringsprojek waar nodige wysigings wat nie dringend is nie aan gepubliseerde standpunte aangebring kan word. Sommige van hierdie wysigings lei tot wysigings aan ander standpunte.Diewysigingsiseffektiefvanaf1Januarie2010.

Onderstaande standpunte is aangepas. Die bestuur is van mening dat aanpassings in onderstaande standpunte nie in die volgende jaar ’n wesenlike uitwerking op die Universiteit se gekonsolideerde state sal hê nie.

VERBETERINGSPROJEKWYSIGINGSAANSTANDPUNTEWATNOGNIEEFFEKTIEFISNIE

IFrIc 18 “TransfersofAssetsfromCustomers”(effektief vanaf 1 Julie 2009)

IFrIc 19 “ExtinguishingFinancialLiabilitieswithEquityInstruments”(effektief vanaf 1 Julie 2010)

ac 504 “IAS19(AC 116)TheLimitonaDefinedBenefitAsset,MinimumFundingRequirementsandtheirInteraction intheSouthAfricanPensionFundEnvironment”(effektief vanaf 1 April 2009)

2 . KONSOL IDA S I EGRONDS L AG

FIL IALE

AlleentiteitewaarindieUniversiteitdirekofindirek’nbelangvan meer as die helfte van die stemreg hou, of ten opsigte waarvan hy andersins oor die vermoë beskik om beheer oor die bedrywighede uit te oefen, word in die gekonsolideerde finansiële jaarstate ingesluit. Die aankoopmetode word vir die teboekstelling van die verkryging van filiale gebruik. Die koste van ’n verkryging word gemeet as die billike waarde van bates oorgedra en laste aanvaar soos op die transaksiedatum, insluitende enige transaksiekoste. Identifiseerbare bates verkry en laste en voorwaardelike aanspreeklikhede aanvaar in ’n besigheidskombinasie word aanvanklik teen billike waarde gemeet.

Die surplus van die koste van verkryging bo die billike waarde vandiegroepsedeelvandieidentifiseerbarenettobateswordasklandisiewaardeverantwoord.Dieresultatevanfilialegedurendedie jaar aangekoop word ingesluit vanaf die datum waarop effektiewe beheer verkry is. Konsolidasie word gestaak vanaf die datum waarop effektiewe beheer eindig.

Intergroeptransaksies, -saldo’s en ongerealiseerde wins op transaksiestussendieUniversiteitensyfilialeworduitgeskakel.Ongerealiseerde verliese word ook uitgeskakel, maar word as ’n moontlike waardedalingsaanwyser van die onderliggende bate gehanteer.Dierekeningkundigebeleidvanfilialeword,waarnodig, tydens konsolidasie aangepas.


2 . KONSOL IDA S I EGRONDS L AG V E RVO LG

3 . BU ITE L ANDS E VALUTA

4 . E I E N D O M , B O E K E E N TO E RU S T I N G

FUNKSIONELEENAANBIEDINGSGELDEENHEID

Itemswatindiegekonsolideerdefinansiëlejaarstateingesluitword, word gemeet deur gebruik te maak van die geldeenheid van die primêre ekonomiese omgewing waarin die Universiteit bedrywig is (die funksionele geldeenheid). Die gekonsolideerde finansiëlejaarstatewordaangebiedinSuid-Afrikaanserand,watdie Universiteit se funksionele en aanbiedingsgeldeenheid is.

TRANSAKSIESENSALDO’S

Valutatransaksies word verantwoord teen die wisselkoers wat op die transaksiedatum geld. Wins en verlies wat ontstaan by die vereffening van sulke transaksies en die omskakeling van monetêre bates en laste wat in buitelandse valuta gedenomineer is, word in die gekonsolideerde inkomstestaat erken. Hierdie saldo’s word teen jaareindwisselkoerse omgeskakel.

Grond en geboue bestaan hoofsaaklik uit lesingslokale, laboratoriums, koshuise en administratiewe geboue. Grond en geboue word teen historiese waarde minus opgehoopte waardevermindering getoon, met uitsluiting van skenkings van grond en geboue wat soos op die datum van die skenking deur beëdigde waardeerders teen billike waarde gewaardeer word. Die Universiteit het die vrystelling van IFRS 1 toegepas om die markwaarde van geboue soos op die datum van omskakeling (1 Januarie 2004) as kosprys te ag.

Historiese koste sluit direkte koste met betrekking tot die verkryging van die item in. Naverkrygingskoste word net by die oorspronklike kosprys getel, of as ’n afsonderlike bate erken, indien die vloei van toekomstige ekonomiese voordele uit die item na die Universiteit waarskynlik is en die koste betroubaar gemeet

kanword.Alleanderherstel-eninstandhoudingskostewordindie inkomstestaat erken in die tydperk waarin dit aangegaan word.

Boeke en toerusting word teen kosprys getoon, met uitsluiting van skenkings van boeke en toerusting wat soos op die datum van die skenking teen billike waardes deur beëdigde waardeerders gewaardeer word.

Geen waardevermindering word ten opsigte van grond erken nie, omdat dit ’n onbeperkte leeftyd het. Die waardevermindering van ander bates word volgens die reguitlynmetode bereken om die koste of herwaardeerde bedrae oor die nutsduur van die bates tot op die reswaarde af te skryf.

GEASSOS IEERDEMAATSKAPPYE

’nGeassosieerdemaatskappyis’nmaatskappy,behalwe’nfiliaal,waarin die Universiteit ’n belegging het en ten opsigte waarvan hy vanweë die omvang van sy belegging die vermoë het om ’n beduidende invloed daarop te kan uitoefen. Die resultate van geassosieerde maatskappye word deur middel van die ekwiteitsmetode verantwoord. Die ekwiteitsmetode behels dieerkenningvandieUniversiteitensyfilialesebelangindienaverkrygingswins en -verlies van geassosieerde maatskappye in die gekonsolideerde inkomstestaat en die naverkrygingsbewegings in reserwes in die gekonsolideerde staat van omvattende inkomste.

Die kumulatiewe naverkrygingsbewegings word teen die drabedrag van die belegging in die geassosieerde maatskappy

aangepas.DieerkenningvandieUniversiteitensyfilialeseaandeel in verliese van geassosieerde maatskappye word tot die belang in die geassosieerde maatskappy beperk. Bykomende verliese word net erken in die mate waarin die Universiteit en sy filialedieskuldvandiegeassosieerdemaatskappygewaarborghet.

Intergroeptransaksies, -saldo’s en ongerealiseerde wins op transaksies tussen die Universiteit en sy geassosieerdes word na gelang van die Universiteit se belang in die geassosieerde maatskappye uitgeskakel. Ongerealiseerde verliese word ook uitgeskakel, maar word as ’n moontlike waardedalingsaanwyser van die onderliggende bate hanteer. Die rekeningkundige beleid van geassosieerde maatskappye word, waar nodig, aangepas.

GESAMENTLIKEONDERNEMINGS

Die Universiteit se belang in gesamentlik beheerde entiteite word te boek gestel op die proporsionele konsolidasiegrondslag. Die Universiteit se aandeel in die gesamentlike ondernemings se individuele inkomste en uitgawes, bates en laste, en kontantvloei word op ’n item-per-item-grondslag by soortgelyke items in die gekonsolideerdefinansiëlejaarstategevoeg.Diegedeeltevanwins en verlies by die verkoop van bates deur die Universiteit

aan die gesamentlike ondernemings wat aan die ander partye toeskryfbaaris,wordindiegekonsolideerdefinansiëlejaarstateerken. Die Universiteit erken nie enige wins en verlies van die gesamentlike ondernemings wat uit aankope van die gesamentlike ondernemings tot en met die verkoop van sulke items aan ’n buiteparty spruit nie. ’n Verlies word egter onmiddellik erken indien die verlies ’n verlaging in die netto realiseerbare waarde van die bate weerspieël.

60


61

4 . E I E N D O M , B O E K E E N TO E RU S T I N G V E RVO LG

Die nutsduur en reswaarde van eiendom, boeke en toerusting word jaarliks hersien en, indien nodig, aangepas. Indien die drabedrag van ’n bate groter as die realiseerbare waarde is, word dit tot op die realiseerbare waarde afgeskryf. Wins en verlies by die verkoop van bates word in die gekonsolideerde inkomstestaat erken en verteenwoordig die verskil tussen die opbrengs en die drabedrag soos op die datum van die verkoop.

RESWAARDESENWAARDEVERMINDERINGSKOERSE :

rEsWaarDE2009

%

WaarDEVEr-MInDErInG

2009%

rEsWaarDE2008

%

WaarDEVEr-MInDErInG

2008%

GronD 100 ,0 0 ,0 100 ,0 0 ,0

GEBoUE 0 ,0 1,3 – 20 ,0 0 ,0 1,3 – 20 ,0

rEKEnaarToErUsTInG 0 ,0 33,3 0 ,0 33,3

anDEr 0 ,0 – 40 ,0 5 ,0 – 25 ,0 0 ,0 – 40 ,0 5 ,0 – 25 ,0

BIBLIoTEEKBoEKE 0 ,0 100 ,0 0 ,0 100 ,0

5 . ONTASBARE BATE S

6 . F INANS I ë L E IN STRUMENTE

Aangekoopterekenaarsagtewarelisensieswordgekapitaliseerteendiekosteaangegaanomdiespesifiekesagtewareteverkry en in gebruik te neem. Hierdie koste word oor die verwagte nutsduur (10 jaar) van die sagteware geamortiseer.

Naverkrygingskoste wat vir die instandhouding van rekenaarsagteware aangegaan word, word as ’n uitgawe erken in die tydperk waarin dit aangegaan word.

Finansiële instrumente sluit in kontant en kontantekwivalente, beleggings, debiteure en lenings, handels- en ander krediteure, en lenings. Finansiële instrumente word aanvanklik teen billike waarde, transaksiekoste ingesluit, erken. Konvensionele koopenverkoopvanfinansiëlebateswordsoosopdieverhandelingsdatum erken.

DieUniversiteitklassifiseersyfinansiëlebatesvolgensdie volgende kategorieë: debiteure en lenings; beleggings beskikbaarvirverkoopenfinansiëleinstrumenteteenbillikewaarde, met aanpassings deur wins en verlies, gedra. Dieklassifikasiewordbepaaldeurdiedoelwaarvoordie bateverkryis.Diebestuurbepaaldieklassifikasiebyaanvanklike erkenning.

DEBITEURE EN lENINGS

Debiteureenleningsisnieafgeleidefinansiëleinstrumentemetvaste of bepaalbare terugbetalings wat nie in ’n aktiewe mark gekwoteer word nie. Debiteure en lenings word aanvanklik teen billike waarde erken. Indien die bedrae eers na 12 maande vanaf die jaareinde betaalbaar is, word dit by niebedryfsbates ingesluit, andersins by bedryfsbates.

Debiteure en lenings word teen die geamortiseerde koste getoon deur van die effektiewerentekoers-metode gebruik te maak, en na voorsiening vir waardedaling van die uitstaande bedrag. ’n Voorsiening vir waardedaling word geskep indien daar objektiewe bewyse is dat uitstaande bedrae nie volgens

die oorspronklike bepalings ingevorder sal word nie. Die bedrag van die voorsiening is die verskil tussen die drabedrag en die verhaalbare bedrag, wat die teenswoordige waarde van die verwagte kontantvloei, gediskonteer teen die effektiewe rentekoers, verteenwoordig.

Beduidendefinansiëleproblemeendiewanbetalingvan uitstaande skuld word as aanwysers van waardedaling beskou. Die drabedrag van die bate word verminder deur van ’n voorsieningsrekening gebruik te maak. Die bedrag van die waardedaling word in die gekonsolideerde inkomstestaat as bedryfsuitgawes erken. Wanneer die debiteur of lening oninvorderbaar is, word dit teen die voorsieningsrekening afgeskryf. Die latere verhaling van enige bedrae wat voorheen afgeskryf is, word as bedryfsuitgawes na die gekonsolideerde inkomstestaat gekrediteer.

Handels- en ander debiteure, met uitsluiting van valutatermynkontrakbates, word as debiteure en lenings geklassifiseer.Valutatermynkontrakbateswordasafgeleideinstrumentegeklassifiseerenwordteenbillikewaarde,metaanpassings deur wins en verlies, gedra. Verwys na aantekening 9 vir die samestelling van handels- en ander debiteure.

Kontant en kontantekwivalente, wat as debiteure en leningsgeklassifiseerword,bestaanuitkontantvoorhande,daggelddeposito’s, beleggings in geldmarkinstrumente en bankoortrekkings.


6 . F INANS I ë L E IN STRUMENTE V E RVO LG

BELEGGINGSBESKIKBAARVIRVERKOOP

Beleggingswordgeklassifiseeras‘beskikbaarvirverkoop’enworddeur die gebruik van toepaslike waardasiemetodes teen billike waardes getoon. Beleggings word by niebedryfsbates ingesluit, behalwe as die Universiteit beoog om die belegging binne 12 maandevanafdiejaareindevandiehandtesit.Aankopeenverkopevan beleggings word soos op die verhandelingsdatum erken, dit wil sê die datum waarop die Universiteit hom tot die aankope en verkope verbind. Veranderings in billike waardes word in die staat van omvattende inkomste getoon. Die verskil tussen die netto verkoopsopbrengs en die kosprys van die belegging word by vervreemding van die billikewaarde-reserwe na die gekonsolideerde inkomstestaat oorgedra.

Beleggings word onterken wanneer die reg op kontantvloei verval of oorgedra is, of die Universiteit die beduidende risiko’s en voordele wat met eienaarskap gepaard gaan, oorgedra het.

Daar word onderskei tussen veranderings weens wisselkoersverskille en billikewaarde-veranderings van instrumente watin’nbuitelandsevalutagedenomineerenwatgeklassifiseerisas ‘beskikbaar vir verkoop’. Wisselkoerswins en verlies word in die gekonsolideerde inkomstestaat erken. Beweging in die billike waardes van hierdie beleggings word in die staat van omvattende inkomste erken.

Die billike waarde van genoteerde beleggings word op huidige markpryse gegrond. Die Universiteit bepaal die billike waarde van ongenoteerde beleggings en beleggings waarvoor daar nie ’n aktiewe mark is nie, deur van toepaslike waardasietegnieke gebruik te maak.

Die Universiteit beoordeel teen elke jaareinde, indien daar objektiewebewysebestaan,of’nfinansiëlebatesewaardegedaalhet.’n Beduidende afname in die billike waarde van die belegging oor ’n tydperk na laer as die kosprys daarvan is ’n aanduiding dat die belegging se waarde gedaal het. Indien sulke bewyse bestaan vir beleggings ‘beskikbaar vir verkoop’, word die kumulatiewe verlies van die billikewaarde-reserwe na die gekonsolideerde inkomstestaat oorgedra.

Die kumulatiewe verlies word bereken as die verskil tussen die verkrygingskoste en die huidige billike waarde na aftrekking van enige waardedalings wat in vorige tydperke erken is. Waardedalingsverliese wat in die gekonsolideerde inkomstestaat erken is, word nie in die gekonsolideerde inkomstestaat teruggeskryf indien daar latere verhalings is nie.

AFGELEIDEINSTRUMENTE

Afgeleideinstrumente,insluitendevalutatermynkontrakte,word as ‘teen billike waarde deur wins en verlies’ geklassifiseer. Hierdie instrumente word erken teen billike waarde soos op die datum waarop die afgeleide kontrak aangegaan word. In die daaropvolgende tydperke word dit teen billike waarde herwaardeer. Wins en verlies op afgeleide instrumente word in die inkomstestaat erken.

HANDELS -ENANDERKREDITEURE

Handels- en ander krediteure word aanvanklik teen billike waarde aangeteken. Daarna word dit teen geamortiseerde koste getoon deur van die effektiewerentekoers-metode gebruik te maak. Valutatermynkontraklaste word teen billike waarde, met aanpassings deur die inkomstestaat, gedra.

RENTEDRAENDELENINGS

lenings word aanvanklik teen hulle billike waarde erken, na aftrekking van enige transaksiekoste wat aangegaan is. lenings word na aanvanklike erkenning teen geamortiseerde koste gedra. Verskille tussen die aanvanklik erkende bedrag endieaflossingsbedragwordoordieduurvandieleningin die gekonsolideerde inkomstestaat erken deur van die effektiewerentekoers-metode gebruik te maak. lenings word as bedryfslaste getoon, behalwe indien die Universiteit ’n onvoorwaardelike reg het om betaling vir minstens 12 maande na die jaareinde uit te stel.

62

Voorraad, wat hoofsaaklik uit verbruikersgoedere en skryfbehoeftes bestaan, word getoon teen die kosprys, op die grondslag van gemiddelde koste, of die netto realiseerbare waarde, wat ook al die laagste is.

Kostesluitfinansieringskosteuit.Nettorealiseerbarewaarde is die geraamde verkoopsprys in die normale gang van sake, minus verkoopskoste.


7. NAVORSINGS -EN ONTWIKKElINGSKOSTE

Navorsings- en ontwikkelingskoste word afgeskryf in die jaar waarin dit aangegaan word, aangesien albei aan die gewone bedrywighede van ’n Universiteit inherent is.

9. VOORRAAD

8 . SKENKINGS

Skenkings word teen die billike waarde soos op die datum van die skenking, gegrond op eksterne waardasies, getoon.

63

11 . I N KO M S T E - E R K E N N I N G

12 . H U R E

Inkomste word erken teen die billike waarde van die bedrae of goedere wat ontvang is.

Studente- en inwoningsgeld word erken na gelang die diens gelewer word.

Sentrale owerheidsbewilligings word erken in die tydperk waarvoor dit ontvang word. Owerheidsbewilligings word erken wanneer daar redelike sekerheid is dat die toekenning ontvang sal word en dat die Universiteit sal voldoen aan al die voorwaardes wat daaraan gekoppel word.

Navorsingstoekennings word op grond van die bepalings van die individuele kontrakte erken en word oor die termyn van die navorsing uitgestel. Daarteenoor word die uitgawes ook erken wanneer dit aangegaan word.

Rente-inkomste word op ’n tydtoedelingsgrondslag erken deur die effektiewerentekoers-metode toe te pas. Wanneer ’n waardedaling van ’n debiteur geskied, verminder die Universiteit die drabedrag na die verhaalbare bedrag. Die verhaalbare

bedrag verteenwoordig die toekomstige kontantvloei teen die oorspronklike effektiewe rentekoers gediskonteer. Hierdie diskonto word oor tyd as rente erken. Rente-inkomste ten opsigte van lenings waarvoor ’n waardedaling erken is, word teen die oorspronklike effektiewe rentekoers erken.

Interdepartementele inkomste en uitgawes word uitgeskakel.

AnderinkomstewatdeurdieUniversiteitverdienword,wordop die volgende grondslae erken:

Dividendinkomste • – wanneer die aandeelhouer se reg om ’n dividend te ontvang gevestig word, dit wil sê op die laaste dag vir registrasie ten opsigte van genoteerde aandele, en in die geval van ongenoteerde aandele wanneer dit verklaar word.

Huurinkomste• – ontvangste ten opsigte van bedryfshuurkontrakte word oor die tydperk van die huurtermyn op ’n reguitlyngrondslag in die gekonsolideerde inkomstestaat erken.

Toevallige verkope en dienste• – word erken in die tydperk waarin dit toeval.

Bates met ’n onbepaalde nutsduur is nie aan waardevermindering en amortisasie onderworpe nie en word jaarliks vir waardedaling getoets. Bates wat aan waardevermindering en amortisasie onderworpe is, word vir moontlike waardedaling getoets indien ’n gebeurtenis of verandering in omstandighede aandui dat die drabedrag van die bate moontlik nie verhaalbaar is nie. ’n Waardedalingsverlies word erken vir die bedrag waarmee die drabedrag van die

bate sy verhaalbare bedrag oorskry. Die verhaalbare bedrag is die bates se billike waarde, minus enige verkoopskoste, of die gebruikswaarde daarvan, wat ook al die hoogste is. In die toets vir waardedaling word bates gegroepeer op die kleinste vlakwaarvoordaarafsonderlikidentifiseerbarekontantvloeiis (kontantgenererende eenhede).Niefinansiëlebatesmetvorigewaardedalings word aan elke jaareinde hersien vir ’n moontlike omswaaiing van die waardedaling wat reeds erken is.

Indien die verhuurder die beduidende risiko’s en voordele van eienaarskap van ’n gehuurde item behou, word dit as bedryfshuur geklassifiseer.Betalingstenopsigtevanbedryfshuurwordoordietydperkvandiehuurtermynop’nreguitlyngrondslagindiegekonsolideerde inkomstestaat erken.

13 . B E l E G G I N G S E I E N D O M M E

Beleggingseiendomme word gehou om huurinkomste te genereer en om kapitaalgroei te bewerkstellig. Eienaargeokkupeerde eiendomme word vir administratiewe, onderrig- en navorsingsdoeleindes gehou. Die verskil in gebruik onderskei eienaargeokkupeerde eiendomme van beleggingseiendomme.

Beleggingseiendomme word as langtermynbeleggings beskou en gedra teen billike waarde wat jaarliks deur eksterne beëdigde

waardeerders bepaal word. Beleggingseiendomme is nie aan waardevermindering onderworpe nie. Enige verandering in waarde word direk in die netto wins of verlies vir die betrokke tydperk by die gekonsolideerde inkomstestaat ingesluit.

Eienaargeokkupeerde eiendomme word ooreenkomstig die rekeningkundige beleid vir eiendom, boeke en toerusting erken en gemeet.


10. WAARDEDALINGVANNIEF INANSIëLEBATES

15 . P E R S O N E E lVO O R D E l E

16 . U I TGE STE LDE B E L A ST ING

NA-AFTREDEMEDIESEVOORDELEENGROEPLEWENSVERSEKERINGSKEMA

Na-aftrede mediese voordele word aan afgetrede werknemers verskaf. Toegang tot hierdie voordeel word beperk tot werknemerswatvoor1Junie2002aangestelis.Allewerknemersword verplig om aan die groeplewensversekeringskema deel te neem. Die verwagte koste van hierdie voordele word oor die dienstydperk erken. Die verpligting ten opsigte van die na-aftrede mediese voordele is die teenswoordige waarde van die verpligting soos aan die jaareinde, minus die billike waarde van planbates enenigeaanpassingsviraktuariëlewins/verliesenverstrekedienskoste. Die verpligting word minstens elke drie jaar aktuarieel deur’nonafhanklikeaktuarisbereken.Aktuariëlewinsenverliesword onmiddellik in die gekonsolideerde inkomstestaat erken.

PENSIOENVERPlIGTINGS

Bydraes word maandeliks aan die Universiteit van Stellenbosch Aftredefonds,’nomskrewebydrae-planvirpermanentewerknemers van die Universiteit, gedoen. ’n Omskrewebydrae-plan is ’n pensioenplan waar die Universiteit vaste bydraes aan ’n eksterne fonds doen.

LANGDIENSVOORDELE

Na25jaardiensleweringkwalifiseerwerknemersvir’ngeskenkmet ’n waarde gelykstaande aan 50% van die werknemer se maandelikse salaris (met ’n minimum waarde van R400 en ’n maksimum waarde van R5 000). Die Universiteit erken ’n las en die gepaardgaande uitgawe na gelang die verpligting oploop.

Uitgestelde belasting word volgens die aanspreeklikheidsmetode voorsien. Uitgestelde belasting verteenwoordig die belastinguitwerking van tydelike verskille tussen die belastingbasisse van bates en van laste en drawaardesvirfinansiëleverslagdoeningsdoeleindes.Huidigebelastingkoerse word gebruik om uitgestelde belasting te

bepaal. Uitgesteldebelasting-bates word slegs erken in die mate dat die verhaalbaarheid daarvan waarskynlik is. Uitgestelde belasting word nie voorsien indien dit uit die aanvanklike erkenning van bates en laste as gevolg van ander transaksies as besigheidskombinasies spruit nie en soos op die transaksiedatum nierekeningkundigeofbelasbarewinsofverliesbeïnvloednie.

64


14 . VO O R S I E N I N G S

Voorsienings word erken wanneer die Universiteit ’n huidige wettige of afgeleide verpligting het as gevolg van ’n verpligtende gebeurtenis wat in die verlede plaasgevind het en wat waarskynlik tot ’n uitvloei van hulpbronne in die vorm van ekonomiese voordele sal lei om die verpligting te vereffen, en ’n redelike raming van die bedrag van die verpligting gemaak kan word. Voorsienings word gemeet teen die huidige waarde van die verwagte toekomstige uitgawes om die verpligting te vereffen, gediskonteer teen die markverwante koers vir soortgelyke voorsienings. Veranderings in die waarde van voorsienings as gevolg van tydsverloop word as rente erken.

65

BaTEs aanTEKEnInGE 2009r'000

2008r'000

nIEBEDrYFsBaTEs 6 373 365 5 888 299

Eiendom, boeke en toerusting 4 3 308 816 3 323 981

Ontasbare bates 5 5 971 7 363

langtermynbeleggings 6 2 882 849 2 399 622

Beleggingseiendomme 7 53 538 51 602

Belegging in geassosieerdes 8 4 513 4 569

Bedryfshuurbate 12 64 -

Handels- en ander debiteure 9 117 614 101 162

BEDrYFsBaTEs 1 095 692 947 342

Voorraad 11 2 707 3 253

Handels- en ander debiteure 9 171 763 199 310

Korttermynbeleggings 6 - 18 445

Kontant en kontantekwivalente 25 921 222 726 334

ToTaLE BaTEs 7 469 057 6 835 641

GEKonsoLIDEErDE sTaaT Van FInansIËLE PosIsIE soos oP 31 DEsEMBEr 2009

FonDsE En aansPrEEKLIKHEDE aanTEKEnInGE 2009r'000

2008r'000

FonDsE BEsKIKBaar 6 735 907 6 166 491

Onbeperkte fondse 2 526 678 694 556

Beperkte fondse 2 3 327 843 2 847 463

Eiendomsherwaardasiereserwe 2 2 538 731 2 538 731

Billikewaarde-reserwe 2 342 655 85 741

nIEBEDrYFsLasTE 439 106 436 193

Rentedraende lenings 3 107 256 110 774

Bedryfshuurlas 12 - 2 919

Personeelvoordele 27 331 850 322 500

BEDrYFsLasTE 294 044 232 957

Handels- en ander krediteure 13 282 445 223 186

Uitgestelde belasting 10 105 36

Korttermyngedeelte van rentedraende lenings 3 6 907 5 609

Korttermyngedeelte van bedryfshuurlas 12 2 376 1 916

Korttermynskuldinstrumente 2 210 2 210

ToTaLE FonDsE En aansPrEEKLIKHEDE 7 469 057 6 835 641


66

aan- TEKE- nInGE

oPVoEDKUnDIGEn aLGEMEEn

onBEPErK

oPVoEDKUnDIGEn aLGEMEEn

BEPErK

oPVoEDKUnDIG En aLGEMEEn

ToTaaL

sTUDEnTE- EnPErsonEEL-

HUIsVEsTInG(BEPErK)

2009ToTaaL

2008ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

ToTaLE InKoMsTE 1 296 483 1 219 056 2 515 539 172 264 2 687 803 2 520 303

HErHaLEnDE ITEMs

Owerheidstoekennings 702 706 252 197 954 903 - 954 903 845 918

Studente-, inwonings- en ander gelde 384 700 36 097 420 797 165 797 586 594 499 358

Privaat skenkings, toekennings en kontrakte 84 325 681 708 766 033 - 766 033 678 061

Verkope van dienste en produkte 101 68 435 68 536 - 68 536 62 462

sUBToTaaL 1 171 832 1 038 437 2 210 269 165 797 2 376 066 2 085 799

Rente en dividende verdien 19 49 292 133 175 182 466 6 398 188 865 212 577

Wins by verkoop van eiendom, boeke

en toerusting - 1 470 1 470 69 1 539 1 861

Gerealiseerde wins by verkoop van beleggings 20 64 190 44 019 108 209 - 108 209 182 237

Ekwiteitswins in geassosieerdes 8 - 350 350 - 350 1 450

Valutawins 11 169 1 605 12 774 - 12 774 36 379

ToTaLE UITGaWEs 1 001 146 1 233 340 2 234 486 140 816 2 375 301 1 979 541

HErHaLEnDE ITEMs

Personeelkoste 15 675 011 323 976 998 988 12 770 1 011 758 885 757

-Akademiesprofessioneel 345 835 103 994 449 829 - 449 829 395 825

-Ander 329 176 219 982 549 159 12 770 561 929 489 932

Anderbedryfsuitgawes 17 271 024 780 062 1 051 086 126 778 1 177 864 925 092

Waardevermindering en amortisasie 17 53 774 110 790 164 564 1 238 165 802 149 929

sUBToTaaL 999 810 1 214 828 2 214 638 140 786 2 355 424 1 960 778

Verlies by verkoop van eiendom, boeke en

toerusting 1 336 2 667 4 003 30 4 032 85

Waardedaling van lenings 17 - 1 070 1 070 - 1 070 1 077

Wisselkoersverlies - 14 775 14 775 - 14 775 17 601

rEsErWEs (238 741) 270 189 31 449 (31 449) - -

Toedeling na reserwes - 14 197 14 197 (14 197) - -

Oorplasing na reserwes (238 741) 255 992 17 252 (17 252) - -

sUrPLUs VIr DIE Jaar 56 596 255 905 312 502 - 312 502 540 762

GEKonsoLIDEErDE InKoMsTEsTaaT VIr DIE Jaar GEËInDIG 31 DEsEMBEr 2009


67

oPVoED-KUn DIG En aLGEMEEn

sTUDEnTE- En PErsonEEL-

HUIsVEsTInG

FILIaaL-MaaT-

sKaPPYE

LEnInGs-FonDsE

sKEnKInGs-FonDsE

VasTEBaTE-FonDsE

ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

31 DEsEMBEr 2008

sUrPLUs VIr DIE Jaar

540 762

-

-

-

-

-

540 762

anDEr oMVaTTEnDE

InKoMsTE

BILLIKEWaarDE-rEsErWE

- Realisasie na inkomstestaat (44 951) (7 243) - - (70 496) (59 547) (182 237)

-Aanpassingvirdie jaar (100 437) (13 719) - - (116 151) (110 244) (340 551)

ToEDELInG na rEsErWEs (940 537) 29 858 3 694 2 874 116 951 787 160 -

oorPLasInGs na rEsErWEs 147 924 (8 257) - 17 399 (21 741) (135 325) -

ToTaLE oMVaTTEnDE

InKoMsTE (397 239) 639 3 694 20 273 (91 437) 482 044 17 974

31 DEsEMBEr 2009

sUrPLUs VIr DIE Jaar

312 502

-

-

-

-

-

312 502

anDEr oMVaTTEnDE

InKoMsTE

BILLIKEWaarDE-rEsErWE

- Realisasie na inkomstestaat (22 211) (1 866) - - (79 574) (4 558) (108 209)

-Aanpassingvirdie jaar 71 376 4 359 - - 298 553 (9 164) 365 124

ToEDELInG na rEsErWEs 67 204 31 667 (6 303) 6 375 95 781 (194 724) -

oorPLasInGs na rEsErWEs 245 981 (14 197) - 17 646 52 845 (302 275) -

ToTaLE oMVaTTEnDE

InKoMsTE 674 852 19 962 (6 303) 24 021 367 605 (510 720) 569 416

GEKonsoLIDEErDE sTaaT Van oMVaTTEnDE InKoMsTE VIr DIE Jaar GEËInDIG 31 DEsEMBEr 2009


68

GEKonsoLIDEErDE sTaaT Van VEranDErInGs In FonDsE VIr DIE Jaar GEËInDIG 31 DEsEMBEr 2009

oPVoED-KUn DIG En aLGEMEEn

sTUDEnTE- En PErsonEEL-

HUIsVEsTInG

FILIaaL-MaaT-

sKaPPYE

LEnInGs-FonDsE

sKEnKInGs-FonDsE

VasTEBaTE-FonDsE

ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

saLDo soos oP 1 JanUarIE 2008 1 851 843 39 836 (838) 153 787 1 000 886 3 103 003 6 148 517

Surplus vir die jaar 540 762 - - - - - 540 762

Anderomvattende inkomste vir die jaar (938 001) 639 3 694 20 273 (91 437) 482 044 (522 788)

saLDo soos oP 31 DEsEMBEr 2008 1 454 604 40 475 2 856 174 060 909 449 3 585 047 6 166 491

saLDo soos oP 1 JanUarIE 2009 1 454 604 40 475 2 856 174 060 909 449 3 585 047 6 166 491

Surplus vir die jaar 312 502 - - - - - 312 502

Anderomvattende inkomste vir die jaar 362 349 19 962 (6 303) 24 021 367 605 (510 720) 256 914

saLDo soos oP 31 DEsEMBEr 2009 2 129 455 60 437 (3 447) 198 081 1 277 054 3 074 327 6 735 907


69

GEKonsoLIDEErDE sTaaT Van KonTanTVLoEIE VIr DIE Jaar GEËInDIG 31 DEsEMBEr 2009

KonTanTVLoEI UIT BEDrYFsaKTIWITEITE aan- TEKE- nInGE

2009r’000

2008 r’000

Kontant uit owerheidstoekennings ontvang 954 903 829 251

Kontant uit studente-, inwonings- en ander gelde ontvang 582 394 483 551

Kontant uit privaat skenkings, toekennings en kontrakte ontvang 739 445 678 061

Kontant uit verkope van dienste en produkte ontvang 52 587 24 642

Kontant vir personeelkoste betaal (971 532) (838 841)

Kontant vir voorrade en dienste betaal (1 129 891) (939 725)

Kontant deur bedrywighede gegenereer 24 227 905 236 939

Plus: Rente ontvang 21 158 422 173 111

Plus: Dividende ontvang 22 35 311 61 171

Min: Rente betaal 23 (14 823) (17 592)

Netto kontantinvloei uit bedryfsaktiwiteite 406 815 453 629

KonTanTVLoEI UIT BELEGGInGsaKTIWITEITE (209 707) (241 670)

Toevoeging tot beleggings (196 485) (283 931)

Gerealiseerde surplusse op beleggings 123 783 210 906

Toevoeging tot eiendom, boeke en toerusting (142 484) (170 421)

Opbrengs uit die verkoop van eiendom, boeke en toerusting 5 479 1 776

KonTanTVLoEI UIT FInansIErInGsaKTIWITEITE

Afnameinrentedraendelenings (2 220) (12 380)

nETTo ToEnaME In KonTanT En KonTanTEKWIVaLEnTE 194 888 199 579

KonTanT En KonTanTEKWIVaLEnTE aan DIE BEGIn Van DIE Jaar 726 334 526 755

KonTanT En KonTanTEKWIVaLEnTE aan DIE EInDE Van DIE Jaar 25 921 222 726 334


AANTEKEN INGE BY D I E G EKONSOL IDE ERDE F INANS I ë L E J A AR STATE V I RD I E J A AR GE ë IND IG 31 DE S EMB ER 2 0 0 9

Die bestuur se ramings en oordeel word deurlopend geëvalueer en word gegrond op historiese ondervinding en ander faktore, wat toekomstige verwagtings insluit en vir die gegewe omstandighede as redelik geag word.

Die bestuur maak ramings en veronderstellings oor die toekoms. Gevolglik sal die rekeningkundige ramings wat in diefinansiëlejaarstategebruikword,nienoodwendigmetdie werklike uitkoms in daaropvolgende tydperke strook nie. Onderstaande ramings en veronderstellings kan ’n wesenlike invloed op die drabedrag van bates en laste hê.

PERSONEElVOORDElE

’nAantalaannameswordindievoorsieningvirpersoneelvoordelegemaak. Verwys na aantekening 27 vir die aannames.

Diehoofaannameis’ngesondheidsorginflasiekoersvan 7,3% (2008: 5,5%). Die uitwerking van ’n verandering van 1% indiegesondheidsorginflasiein2009salsoosvolgwees:

ToEnaME Van 1% - 10,8% (2008: 12,1%) styging in die verstrekediens-verpligtings

- 11,8% (2008: 13,8%) styging in die diens- en rentekoste (net kontraktuele verpligting)

aFnaME Van 1% - 9,2% (2008: 10,1%) daling in die verstrekediens-verpligtings

- 10,0% (2008: 11,4%) daling in die diens- en rentekoste (net kontraktuele verpligting)

WAARDEDALINGVANSTUDENTEGELDE EN -lENINGS

Die jaarlikse voorsiening vir die waardedaling van studentelenings word gegrond op die aanname dat studente teen gemiddeld prima minus 2% lenings in die mark kan aangaan. Hierdie aannamewordopnavraebyverskeiefinansiëleinstellingsgegrond. Voorsiening vir waardedaling van studentegelde word op historiese tendense gegrond.

WAARDEDALINGVANBELEGGINGS

Die Universiteit bepaal die beduidendheid van ’n afname in die billike waarde na laer as die markwaarde met inagneming van dievolatiliteitvandiespesifiekeinstrument.’nAfnamenalaeras die markwaarde wat langer as 12 maande duur, word geag beduidend te wees.

NUTSDUURENRESWAARDESVANBATES

Die nutsduur van grond word as onbepaald geag. Gevolglik word geen waardevermindering op grond erken nie. Die nutsduur van ander bates word op grond van ondervinding in die verlede en eienskappevandiespesifiekeitemsgeraam.Dienutsduurvangeboue word individueel beoordeel.

Die reswaardes van ander bates word op grond van ondervinding indieverledeeneienskappevandiespesifiekeitemsgeraam.

MARKWAARDEVANGEBOUE

Twee metodes word toegepas om die markwaarde van geboue te bepaal. Die eerste is die direk vergelykbare metode, waarvolgens waarde met verwysing na die werklike verkoopsprys van vergelykbare eiendom vasgestel word. Die tweede is om ’n waardasie op die potensiële verhuringsinkomste, met inagneming van die unieke aard van die Universiteit se eiendomme en okkupasiekoerse, te grond.

Dieherwaardasievangebouesoosop1Januarie2004ingevolgeIFRS 1, ‘First-time adoption of International Financial Reporting Standards’, word gegrond op die volgende sleutelaannames:

D• ie geboue sal onder normale marktoestande in die mark geplaas en verhandel word.

A• l die eiendomme van die Universiteit Stellenbosch sal nie gelyktydig in die oop mark geplaas word nie.

W• aar daar titelbeperkings teen eiendomme geregistreer is wat die verkope daarvan beperk of verhoed, sal sodanige titelbeperkings, waar moontlik, by wyse van die Wet op Opheffing van Beperkings, No. 84 van 1967, opgehef word voordat die eiendomme in die mark geplaas word.

VERlOFVOORSIENING

Werknemers is geregtig om hulle jaarlikse verlof binne sewe maande na die einde van die betrokke verlofjaar te neem. Werknemerswatvoor1Januarie2008aangestelis,isverdergeregtig om ’n aantal dae, op hulle posvlak gegrond, te laat oploop oftelaatuitbetaal.Indiegevalvanwerknemerswatna1Januarie2008 aangestel is, verval jaarlikse verlof wat nie geneem of opgeloop of uitbetaal word nie, dus na sewe maande. Historiese tendense ten opsigte van die aantal dae wat verval het, word by die berekening van die verlofvoorsiening gebruik.

1. KR IT I EKE R EKEN INGKUND IGE R AM INGS EN OORDEE L

70


71

2009 2008

r’000 r’000

FaKULTEIT- En sTEUnDIEnsrEsErWEs 273 697 244 583

BELEGGInGsFonDsE WaarVan nET DIE oPBrEnGs VIr aanWEnDInG BEsKIKBaar Is

106 046 77 587

raaDsFonDsE 146 935 372 386

526 678 694 556

2 . FONDS SALDO ’ S

2009 BEPErK onBEPErK EIEnDoMs- HErWaarDasIE-

rEsErWE

BILLIKE-WaarDE-rEsErWE

ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

oPVoEDKUnDIG En aLGEMEEn 2 022 431 36 592 - 70 432 2 129 455

sTUDEnTE- En PErsonEELHUIsVEsTInG 54 518 - - 5 919 60 437

FILIaaLMaaTsKaPPYE (2 964) - - (483) (3 447)

LEnInGsFonDsE 198 081 - - - 198 081

sKEnKInGsFonDsE 534 634 490 086 - 252 334 1 277 054

VasTEBaTE-FonDsE 521 143 - 2 538 731 14 453 3 074 327

3 327 843 526 678 2 538 731 342 655 6 735 907

2008 BEPErK onBEPErK EIEnDoMs- HErWaarDasIE-

rEsErWE

BILLIKE-WaarDE-rEsErWE

ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

oPVoEDKUnDIG En aLGEMEEn 1 371 885 61 451 - 21 268 1 454 604

sTUDEnTE- En PErsonEELHUIsVEsTInG 37 049 - - 3 427 40 475

FILIaaLMaaTsKaPPYE 3 339 - - (483) 2 856

LEnInGsFonDsE 174 060 - - - 174 060

sKEnKInGsFonDsE 579 660 296 434 - 33 354 909 449

VasTEBaTE-FonDsE 681 471 336 670 2 538 731 28 174 3 585 047

2 847 463 694 556 2 538 731 85 741 6 166 491

ONBEPERKTEFONDSEWORDSOOSVOLGSAAMGESTEL:

DIEOPGEHOOPTESALDO’SSOOSOP31DESEMBERISSOOSVOLG:


72

3 . R ENTEDR AENDE L EN INGS

Die gemiddelde rentekoers ten opsigte van lenings vir 2009 beloop soos op jaareinde 13,6% (2008: 14,3%).

Motorlenings ter waarde van R16,0 miljoen (2008: R15,6 miljoen), waarvoor motorvoertuie beswaar is (verwys na aantekening 4), wordbyrentedraendeleningsingesluit.Andermotorleningsdeurwerknemers verskuldig, word by handels- en ander debiteure (verwys na aantekening 9)ingesluit.Aldielenings,metdieuitsondering van die motorskemas, het vaste rentekoerse. Die rentekoerse van motorskemas is aan prima gekoppel.

DIEAFLOSDATUMSVANRENTEDRAENDELENINGSISSOOSVOLG:

2009 2008

r'000 r'000

Binne een jaar 768 465

Tussen twee en vyf jaar 69 309 55 526

Na vyf jaar 44 086 60 392

114 163 116 383

2009 2008

r'000 r'000

Twee lenings by die staat met verskillende rentekoerse, in gelyke halfjaarlikse betalings eindigende onderskeidelik 2012 en 2018 terugbetaalbaar

1 190 1 379

Verskeie lenings by versekeringsmaatskappye met verskillende rentekoerse en termyne, in halfjaarlikse betalings terugbetaalbaar 3 147 5 440

Verskeieleningsbyanderfinansiëleinstellingsmetverskillenderentekoerseentermyne,inhalfjaarliksebetalingsterugbetaalbaar 74 963 76 631

Verskeie lenings by privaat individue en maatskappye met verskillende rentekoerse en termyne, in halfjaarlikse betalings terugbetaalbaar - 13

BankfasiliteitvirdiefinansieringvandieUniversiteitseverskillendemotorskemas 34 863 32 920

114 163 116 383

MIn: GEDEELTE BInnE EEn Jaar TErUGBETaaLBaar (6 907) (5 609)

107 256 110 774

4 . E I E N D O M , B O E K E E N TO E RU S T I N G

2009 2008

KosPrYs oPGEHooPTEWaarDEVEr-

MInDErInG

nETToDra-

WaarDE

KosPrYs oPGEHooPTEWaarDEVEr-

MInDErInG

nETToDra-

WaarDE

r'000 r'000 r'000 r'000 r'000 r'000

GronD 15 679 - 15 679 15 679 - 15 679

GEBoUE 3 409 295 390 604 3 018 691 3 381 902 329 619 3 052 283

rEKEnaar-ToErUsTInG

202 438 159 933 42 505 188 016 140 384 47 632

anDEr 490 520 258 579 231 941 445 845 237 458 208 387

BIBLIoTEEK-BoEKE

309 587 309 587 - 270 792 270 792 -

4 427 519 1 118 703 3 308 816 4 302 234 978 253 3 323 981


73

4 . E I E N D O M , B O E K E E N TO E RU S T I N G V E RVO LG

2008 GronD GEBoUE rEKEnaar- ToErUsTInG

anDEr BIBLIo-TEEK-

BoEKE

ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

rEKonsILIasIE Van DIE DraBEDraG:

KosPrYs aan DIE BEGIn Van DIE Jaar 15 335 3 318 651 171 230 395 577 259 298 4 160 091

oPGEHooPTE WaarDEVErMInDErInG aan DIE BEGIn Van DIE Jaar

- (268 540) (127 933) (218 987) (259 298) (874 758)

nETTo BEGInDraWaarDE 15 335 3 050 111 43 297 176 590 - 3 285 333

nETTo ToEVoEGInGs En VErVrEEMDInGs 344 64 054 31 747 57 655 33 386 187 186

WaarDEVErMInDErInG PEr InKoMsTEsTaaT

- (61 882) (27 412) (25 858) (33 386) (148 538)

nETTo EInDDraWaarDE 15 679 3 052 283 47 632 208 387 - 3 323 981

2009 GronD GEBoUE rEKEnaar- ToErUsTInG

anDEr BIBLIo-TEEK-

BoEKE

ToTaaL

r’000 r’000 r’000 r’000 r’000 r’000

rEKonsILIasIE Van DIE DraBEDraG:

KosPrYs aan DIE BEGIn Van DIE Jaar 15 679 3 381 902 188 016 445 845 270 792 4 302 234

oPGEHooPTE WaarDEVErMInDErInG aan DIE BEGIn Van DIE Jaar

- (329 619) (140 384) (237 458) (270 792) (978 253)

nETTo BEGInDraWaarDE 15 679 3 052 283 47 632 208 387 - 3 323 981

nETTo ToEVoEGInGs En VErVrEEMDInGs - 28 955 25 488 53 555 41 247 149 245

WaarDEVErMInDErInG PEr InKoMsTEsTaaT

- (62 547) (30 615) (30 001) (41 247) (164 410)

nETTo EInDDraWaarDE 15 679 3 018 691 42 505 231 941 - 3 308 816

Die register met volledige besonderhede van grond en geboue is by die kantore van die Universiteit beskikbaar.

Motorvoertuie met ’n boekwaarde van R16,0 miljoen (2008: R15,6 miljoen) wat ingevolge personeelmotorskemas by die onderskeie banke (verwys na aantekening 3) beswaar is, word by ander bates ingesluit.

Eiendom op Stellenbosch waarop ’n notariële verband ter waarde van R191,6 miljoen in 2005 geregistreer is, word by grond ingesluit. Die regte ingevolge die verhuringsooreenkoms is aan diefinansierdergesedeer.


74

5 . ONTASBARE BATE S

6 . L ANGTERMYNBE LEGG INGS

2009 2008

KosPrYs oPGEHooPTEaMorTIsasIE

nETTo Dra-WaarDE

KosPrYs oPGEHooPTEaMorTIsasIE

nETTo Dra-WaarDE

r'000 r'000 r'000 r'000 r'000 r'000

oracLE HrMs 13 913 7 942 5 971 13 913 6 550 7 363

2009 2008

r'000 r'000

rEKonsILIasIE Van DIE DraBEDraG

nETTo BEGInDraWaarDE 7 363 8 754

aMorTIsasIE PEr InKoMsTEsTaaT (1 392) (1 391)

nETTo EInDDraWaarDE 5 971 7 363

DIEBILLIKEWAARDESVANLANGTERMYNBELEGGINGSSOOSOP31DESEMBERISSOOSVOLG:

2009 2008

r'000 r'000

sTaaTsEFFEKTE 233 793 36 972

aanDELE 2 199 508 1 950 517

- Genoteerde aandele 2 197 633 1 949 039

- Ongenoteerde aandele 1 875 1 478

VasTE DEPosITo's 330 856 291 107

anDEr 118 692 139 471

2 882 849 2 418 067

MIn: KorTTErMYnBELEGGInGs - (18 445)

2 882 849 2 399 622

’n Volledige beleggingsregister is by die kantore van die Universiteit aan belanghebbers beskikbaar.

Die gemiddelde rentekoers wat soos op jaareinde op staatseffekte van toepassing was, is 10,8% (2008: 8,8%) en op vaste deposito’s 8,4% (2008: 12,1%).

Die Universiteit se beleggingsportefeuljes word deur gerespekteerde batebestuurders bestuur.

7. B E l E G G I N G S E I E N D O M M E

Allebeleggingseiendommeisop11Februarie2010 (2008: 28 Januarie 2009) gewaardeer deur ’n beëdigde waardeerder wat met die herwaardasie van geokkupeerde woonstelgeboue bekend is. Inkomste ontvang uit beleggingseiendomme het R4,6 miljoen (2008: R3,6 miljoen) beloop.

2009 2008

r'000 r'000

nETTo BEGInDraWaarDE 51 602 48 730

HErWaarDasIE GEDUrEnDE DIE Jaar 1 936 2 872

nETTo EInDDraWaarDE 53 538 51 602


75

8 . B E L EGG ING IN GEA S SOS I E ERDE S

Daar was gedurende die jaar geen beweging in die Universiteitensyfilialesebelang in die geassosieerdes nie.

naaM GETaL aanDELE

BELanG EFFEKTIEWEsTEMrEG

UnIsTEL GEnEEsKUnDIGE LaBoraTorIUMs (EDMs) BPK

350 35,0% 35,0%

sUn sPacE anD InForMaTIon sYsTEMs (EDMs) BPK

112 500 7,8% 26,0%

UsB BEsTUUrsonTWIKKELInG BPK 9 000 000 48,8% 48,8%

8 .1 UN I STE L G ENE E SKUND IGE L ABORATOR IUMS ( EDMS ) B PK

Die hoofdoelstelling van die maatskappyisdieverskaffingvan genetiese, diagnostiese en toetsingsdienste vir mense en diere.

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar 1 983 1 832

nETTo aanDEEL In WIns Van GEassosIEErDE 455 151

Deel van voorbelaste wins 875 319

Deel van belasting (245) (98)

Dividende verdien (175) (70)

saLDo aan DIE EInDE Van DIE Jaar 2 438 1 983

8 . 2 SUN S PACE AND IN FORMAT ION SYSTEM S ( EDMS ) B PK

Die hoofdoelstelling van die maatskappy is die ontwikkeling en vervaardiging van mikrosatelliete en satellietsubstelsels.

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar 495 1 284

BYKoMEnDE BELEGGInG In GEassosIEErDE - 4

nETTo aanDEEL In VErLIEs Van GEassosIEErDE (406) (793)

Deel van voorbelaste verlies (406) (793)

Deel van belasting - -

saLDo aan DIE EInDE Van DIE Jaar 89 495

8 . 3 U S B B E S T U U R S O N T W I K K E l I N G B P K

Die hoofdoelstelling van die maatskappy is die ontwikkeling en aanbieding van bestuurs ontwik keling-programmeendieverskaffingvan konsultasie dienste.

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar 2 091 -

nETTo aanDEEL In WIns Van GEassosIEErDE (105) 2 091

Deel van voorbelaste wins 429 3 708

Deel van belasting (127) (1 066)

Waardedaling in belegging in geassosieerde (407) (551)


ToTaaL 4 513 4 569


76

8 . 4 BATE S , L A STE EN W IN S VAN UN I STE L G ENE E SKUND IGE L ABORATOR IUMS ( EDMS ) B PK

8 . 6 BATE S , L A STE EN W IN S VAN USB BESTUURSONTWIKKElING BPK

8 . 5 BATE S , L A STE EN V ERL I E S VAN S UN S PACE AND IN FORMAT ION S Y S T E M S ( E D M S ) B P K

2009 2008

r'000 r'000

aanLEG En ToErUsTInG

1 758 2 005

onTasBarE BaTEs 1 779 1 398

BEDrYFsBaTEs 4 683 3 741

ToTaLE BaTEs 8 220 7 144

LanGTErMYnLasTE 432 432

BEDrYFsLasTE 822 1 047

ToTaLE LasTE 1 254 1 479

InKoMsTE 12 485 10 294

WIns 1 800 632

2009 2008

r'000 r'000

nIEBEDrYFsBaTEs 471 630



LanGTErMYnLasTE - -



InKoMsTE 48 638 55 899

WIns 618 5 415

2009 2008

r'000 r'000

aanLEG , ToErUsTInG En VoErTUIE

872 1 133

onTasBarE BaTEs 12 455 16 165



LanGTErMYnLasTE 93 113



InKoMsTE 7 834 21 097

VErLIEs (22 631) (8 846)

8 . B E L EGG ING IN GEA S SOS I E ERDE S V E RVO LG


77

2009 2008

r'000 r'000

sTUDEnTEGELDE 49 754 44 832

Studentegelde verskuldig 79 643 69 944

Min: Voorsiening vir waardedaling van studentegelde (29 889) (25 112)

sTUDEnTELEnInGs 100 004 100 310

Studentelenings verskuldig 124 554 110 473

Min: Waardedaling van studentelenings (10 649) (9 568)

Min: Voorsiening vir waardedaling van studentelenings (13 901) (595)

HanDELsDEBITEUrE 62 032 69 710

Handelsdebiteure verskuldig 63 733 69 710

Min: Voorsiening vir waardedaling van handelsdebiteure (1 701) -

oWErHEIDsDEBITEUrE 2 397 21 254

MoTorLEnInGs 20 715 18 795

rEnTE En DIVIDEnDE oP BELEGGInGs onTVanGBaar 8 048 12 917

VaLUTaTErMYnKonTraKBaTE - 3 569

anDEr 46 427 29 085

289 377 300 472

(117 614) (101 162)

MIn: LanGTErMYnGEDEELTE Van MoTorLEnInGs (14 286) (10 508)

MIn: LanGTErMYnGEDEELTE Van sTUDEnTELEnInGs na InaGnEMInG Van VoorsIEnInG VIr WaarDEDaLInG

(103 328) (90 654)

171 763 199 310

9. HANDEL S - EN ANDER DEB ITEURE

Verwys na aantekening 29 vir bedrae uitstaande deur verwante partye wat hierbo ingesluit is.Alleniebedryfsdebiteureisbinnevyfjaarvanafdiefinansiëlejaareindeontvangbaar.

STUDENTEGElDE

Uitstaande skuld van minder as twee jaar wat in die proses van terugbetaling is, word nie vir waardedaling oorweeg nie. Hierdie kategorie beloop R45,6 miljoen (2008: R41,2 miljoen) soos op jaareinde. Uitstaande studentegelde is net deur vorige studente verskuldig aangesien huidige studente nie toegelaat word om te registreer of te gradueer indien daar meer as R500 ten opsigte van die student se rekening uitstaande is nie. Die oorblywende skuld word op grond van historiese invorderingsukseskoerse beoordeel. Die waarskynlikheid vir invordering van skuld van

twee jaar en ouer word oorweeg en ’n waardedaling word op grond daarvan erken. Die waarskynlikheid vir die invordering van skuld van ouer as drie jaar is baie klein en gevolglik word ’n waardedaling vir ’n groter persentasie van hierdie groep erken. Die vergroting in die voorsiening vir die jaar sowel as onverhaalbare skuld afgeskryf word in die gekonsolideerde inkomstestaatonder‘Anderbedryfsuitgawes’getoon.

DIEOUDERDOMSONTLEDINGVANUITSTAANDESTUDENTEGELDETENOPSIGTEWAARVAN’N

WAARDEDALINGERKENIS,ISSOOSVOLG:

2009 2008

r'000 r'000

- TUssEn 1 En 3 Jaar 16 635 14 422

- 3 Jaar En oUEr 17 412 14 296

ToTaaL 34 047 28 718

DIE BEWEGING IN DIE VOORSIENING VIR WAARDEDALINGINSTUDENTEGELDEISSOOSVOLG:

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar

25 112 22 829

VErGroTInG Van VoorsIEnInG VIr DIE Jaar

5 985 5 494

BEDraE GEDUrEnDE DIE Jaar as onVErHaaLBaar

aFGEsKrYF

(1 208) (3 211)

saLDo aan DIE EInDE Van DIE Jaar

29 889 25 112


78

STUDENTElENINGS

Studentelenings word teen laer as markverwante rentekoerse toegestaan. ’n Waardedaling ten opsigte van uitstaande studentelenings word by erkenning van die lening bereken. Studente word as delgingspligtig of niedelgingspligtig gekategoriseer. ’n Voorsiening vir waardedaling van hul lenings word gegrond op historiese inligting volgens die kategorie waarin die student val. Soos op jaareinde het studente wat nie delgingspligtig was nie, se lenings R80,0 miljoen (2008: R76,0 miljoen) beloop en geen verdere waardedaling word ten opsigte van hierdie groep nodig geag nie. Studente wat delgingspligtig was, se lenings het R44,6 miljoen (2008: R34,5 miljoen) beloop, waarvan R25,8 miljoen (2008: R29,1 miljoen) nie agterstallig was nie, en gevolglik word geenwaardedalingnodiggeagnie.Agterstalligestudenteleningshet R18,8 miljoen (2008: R5,4 miljoen) beloop. Die agterstallige studentelenings word vir moontlike waardedaling oorweeg.

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar

595 627

VErGroTInG In VoorsIEnInG VIr DIE Jaar

13 931 208

BEDraE GEDUrEnDE DIE Jaar as onVErHaaLBaar

aFGEsKrYF

(625) (240)

saLDo aan DIE EInDE Van DIE Jaar 13 901 595

DIE BEWEGING IN DIE VOORSIENING VIR WAARDEDALINGINSTUDENTELENINGSISSOOSVOLG:

DIEOUDERDOMSONTLEDINGVANAGTERSTALLIGEDEBITEURE IS SOOS VOlG:Anderdebiteuresluit’naantalkleinerdebiteureinwatnie’n

beduidende geskiedenis van wanbetaling toon nie en waarvan die kredietwaardigheid goed is. Weens die aard van inkomste gehef, wat hoofsaaklik bestaan uit navorsingsverwante inkomste waarvoor kontrakte bestaan, word debiteure jonger as vier maande nie vir waardedaling oorweeg nie. Debiteure ouer as vier maande word vir waardedaling oorweeg. Soos op jaareinde beloop handelsdebiteure en ander debiteure wat ten volle presteer, R66,4 miljoen (2008: R69,3 miljoen).

9. HANDEL S - EN ANDER DEB ITEURE V E RVO LG

2009 2008

r'000 r'000

- TUssEn 1 En 4 MaanDE 23 366 23 890

- oUEr as 4 MaanDE 18 702 5 554

ToTaaL 42 068 29 444

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar - -

VErHoGInG In VoorsIEnInG VIr DIE Jaar 1 883 -

BEDraE GEDUrEnDE DIE Jaar as onVErHaaLBaar aFGEsKrYF (182) -

saLDo aan DIE EInDE Van DIE Jaar 1 701 -

HANDELS-ENANDERDEBITEURE

DIEBEWEGINGINDIEVOORSIENINGVIRWAARDEDALINGINDEBITEUREISSOOSVOLG:

OWERHEIDSDEBITEURE

Hierdie bedrae is verskuldig deur die staat en geen waardedaling word nodig geag nie.

MOTORlENINGS

Die invorderbaarheid van motorlenings wat deur werknemers verskuldig is, word as hoogs waarskynlik geag en gevolglik word geen waardedaling ten opsigte van hierdie kategorie voorsien nie (verwys na aantekening 3).

RENTE EN DIVIDENDE OP BElEGGINGS ONTVANGBAAR

Die bedrae is van die Universiteit se beleggingsbestuurders ontvangbaar. Die Universiteit se beleggingsportefeuljes word deur gerespekteerde batebestuurders bestuur en die bedrae word dus as ten volle invorderbaar beskou.

VALUTATERMYNKONTRAKBATE

Die valutatermynkontrakbate word teen die billike waarde soos op jaareinde getoon.

Die vergroting van die voorsiening vir die jaar sowel as onverhaalbare skulde afgeskryf word in die gekonsolideerde inkomstestaatonder‘Anderbedryfsuitgawes’getoon.


79

DIEBEWEGINGINDIEUITGESTELDEBELASTING-REKENINGISSOOSVOLG:

DIEUITGESTELDEBELASTING-SALDOBESTAANUITDIEVOLGENDE:

VOORRAADBESTAANUITDIEVOLGENDEITEMS:

DIENETTOBEDRYFSHUURLASISSOOS VOLGSAAMGESTEL:

DIEVERWAGTEBEWEGINGINDIENETTOBEDRYFSHUURLASISSOOSVOLG:

10 . U I TGE STE LDE B E L A ST ING

11. VOORRAAD

12 . B EDRYF SHUURL A S / ( BATE )

2009 2008

r'000 r'000

saLDo aan DIE BEGIn Van DIE Jaar (36) 2

BEWEGInG GEDUrEnDE DIE Jaar:

BErEKEnDE aanGEsLanE VErLIEs - (2)

TYDELIKE VErsKILLE TEn oPsIGTE Van EIEnDoM, BoEKE En ToErUsTInG (73) (62)

oPGELoPE VErLoF 4 26

saLDo aan DIE EInDE Van DIE Jaar (105) (36)

2009 2008

r'000 r'000

TYDELIKE VErsKILLE TEn oPsIGTE Van EIEnDoM, BoEKE En ToErUsTInG (135) (62)

oPGELoPE VErLoF 30 26

(105) (36)

2009 2008

r'000 r'000

sKrYFBEHoEFTEs 294 314

VErBrUIKBarE MaTErIaaL 2 413 2 939

2 707 3 253

2009 2008

r'000 r'000

BEDrYFsHUUrLas 2 376 4 835

BEDrYFsHUUrBaTE (64) -


2009 2008

r'000 r'000


BInnE 1 Jaar BETaaLBaar (2 376) (1 916)

BInnE 2 - 5 Jaar BETaaLBaar (18 284) (14 933)

na 5 Jaar BETaaLBaar 18 348 12 014

- -

’n Uitgesteldebelastingbate word vir belastingverliese erken slegs in die mate wat die verhaalbaarheid daarvan waarskynlik is. Filiale van die Universiteit het uitgestelde- belastingbates van R2,9 miljoen (2008: R2,8 miljoen) wat as gevolg van onsekerheid oor die verhaalbaarheid daarvan nie in die gekonsolideerde finansiëlejaarstateerkenwordnie. Die beweging in belasting vir die jaar word by ander bedryfsuitgawes ingesluit.


80

DIE VOlGENDE VERPlIGTINGS HET SOOS OP 31 DESEMBER BESTAANTENOPSIGTEVANKAPITAALKONTRAKTE

GOEDGEKEUR,OFBESTELLINGSGEPLAAS,METBETREKKINGTOT GEBOUE, BIBlIOTEEKBOEKE EN -TYDSKRIFTE:

13 . HANDEL S - EN ANDER KRED ITEURE

14 . V E R P l I G T I N G S

15 . P E R S O N E E l KO S T E

2009 2008

r'000 r'000

HanDELsKrEDITEUrE 21 956 23 798

sTUDEnTEGELDE VoorUIT onTVanG 48 508 42 060

VaLUTaTErMYnKonTraKLas 5 170 -

oPGELoPE VErGoEDInGsKosTE 17 921 14 995

oPGELoPE UITGaWEs 27 503 15 314

oPGELoPE VErLoFVErPLIGTInG 91 929 81 404

sTUDEnT- En anDEr oPVraaGBarE DEPosITo's 1 261 988

anDEr 68 197 44 627

282 445 223 186

2009 2008

r'000 r'000

GEBoUE 77 983 29 508

BIBLIoTEEKBoEKE En -TYDsKrIFTE 2 840 1 393

80 823 30 901

Wesenlike niekanselleerbare huurkontrakte sluit die huur van studentehuisvesting en die huur van kleiner toerusting in. Hierdie kontrakte het verskillende termyne.

DIE VOLGENDEBEDRAE I S SOOSOPJAARE INDE INGEVOLGENIEKANSELLEERBARE

BEDRYFSHUURKONTRAKTEBETAALBAAR:

2009 2008

r'000 r'000

BInnE EEn Jaar 7 007 6 312

BInnE TWEE ToT VYF Jaar 36 629 32 999

na VYF Jaar - 10 636

43 636 49 947

2009 2008

r'000 r'000

- VErGoEDInG En BYVoorDELE 1 002 408 871 155

- VoorsIEnInG VIr PErsonEELVoorDELE 9 265 13 978

- VoorsIEnInG VIr LanGDIEnsVoorDELE 85 624

1 011 758 885 757

Verwys na aantekening 29 vir bedrae betaalbaar aan verwante partye wat hierbo ingesluit is.

Die gemiddelde getal voltydse, permanente werknemers is 2 453 (2008: 2 313).


81

16 . P E R S O N E E l KO S T E : U I T VO E R E N D E B E S T U U R

Die volgende inligting word verskaf om aan die Wet op Hoër Onderwys (No. 101 van 1997, soos gewysig)endieRegulasiesvirJaarlikseVerslagdoening deur Hoër Onderwysinstellings (afdeling 7.8) te voldoen.

BETAL INGAANRAADSLEDEV IR D IE BYWONINGVANRAADS- ENKOMITEEVERGADERINGS :

naaM aMP aarD ToTaLE WaarDE

r’000

PErIoDE

ProF Hr BoTMan Rektor en Visekanselier Vergoeding uitbetaal 1 967 Jan–Des

Verlof uitbetaal 137 Jan–Des

ProF JF sMITH Viserektor (Gemeenskapsinteraksie en Personeel) Vergoeding uitbetaal 1 390 Jan–Des


ProF M FoUrIE Viserektor (Onderrig) Vergoeding uitbetaal 1 389 Jan–Des

Verlof uitbetaal - Jan–Des

ProF a Van ZYL Viserektor (Navorsing) Vergoeding uitbetaal 1 412 Jan–Des


ProF L Van HUYssTEEn Uitvoerende Direkteur: Bedryf en Finansies Vergoeding uitbetaal 1 390 Jan–Des


BETaaL aan GETaL LEDE BYWonInG Van VErGaDErInGs

GEMIDDELDE WaarDE

r’000

TErUGBETaLInG Van UITGaWEs

ToTaLE WaarDE

r’000

raaDsVoorsITTEr 1 – –

raaDsLEDE 30 – 60

Geen vergoeding word vir die bywoning van raads- en komiteevergaderings aan raads- of komiteelede betaal nie.


82

17. TOTALE U ITGAWES

18 . HUUR ONTVANG

TOTALE U ITGAWES I S NA INAGNEMINGVANDIE VOLGENDEBEREKEN:

2009 2008

r'000 r'000

WaarDEVErMInDErInG 164 410 148 538

- Geboue 62 547 61 882

- Rekenaartoerusting 30 615 27 412

-Ander 30 001 25 858

- Biblioteekboeke 41 247 33 386

aMorTIsasIE Van onTasBarE BaTEs 1 392 1 391

WaarDEDaLInG Van sTUDEnTELEnInGs InGEVoLGE Ias 39 1 070 1 077

DIE VOLGENDEBEDRAE I S SOOSOP JAARE INDE INGEVOLGENIEKANSELLEERBAREBEDRYFSHUURKONTRAKTEONTVANGBAAR:

2009 2008

r'000 r'000

BInnE EEn Jaar 6 208 1 196

BInnE TWEE ToT VYF Jaar 9 944 2 737

na VYF Jaar 4 391 1 534

20 543 5 467

anDEr BEDrYFsUITGaWEs

BEUrsE 296 241 243 960

HUUr 28 357 37 835

- Geboue 19 164 30 727

- Toerusting 9 193 7 108

InsTanDHoUDInG En HErsTELWErK 50 280 60 532

oUDITEUrsVErGoEDInG 3 120 2 703

Vir oudit

- Voorsiening vir huidige jaar 1 336 1 241

- Ondervoorsiening in vorige jaar 227 253

Vir ander dienste 1 557 1 209

VErHoGInG In VoorsIEnInG VIr WaarDEDaLInG Van sTUDEnTEGELDE, sTUDEnTELEnInGs En DEBITEUrE

19 784 2 251

anDEr UITGaWEs 780 082 577 811

1 177 864 925 092

Wesenlike huurkontrakte wat nie kanselleerbaar is nie, sluit verhuring van winkels en huise in. Die kontrakte het verskillende termyne.


83

19 . R E N T E E N D I V I D E N D E V E R D I E N

21. R ENTE ONTVANG

23 . R ENTE B E TA AL

20 . G ERE AL I S E ERDE W IN S BY V ERKOOP VAN B E L EGG INGS

2 2 . D I V IDENDE ONTVANG

2009 2008

r'000 r'000

rEnTE onTVanG

- Bedryfsbeleggings 71 180 69 878

- Niebedryfsbeleggings 53 275 50 101

-Ander 29 073 32 224

DIVIDEnDE onTVanG 35 337 60 374

188 865 212 577

2009 2008

r'000 r'000

Bedrag aan die begin van die jaar ontvangbaar 11 284 32 192

Bedrag in inkomstestaat 153 528 152 203

Bedrag aan die einde van die jaar ontvangbaar (6 390) (11 284)

158 422 173 111

2009 2008

r'000 r'000

Bedrag aan die begin van die jaar betaalbaar 2 931 2 922


Bedrag aan die einde van die jaar betaalbaar (2 983) (2 931)

14 823 17 592

2009 2008

r'000 r'000

Bedrag aan die begin van die jaar ontvangbaar 1 633 2 430


Bedrag aan die einde van die jaar ontvangbaar (1 659) (1 633)

35 311 61 171

2009 2008

r'000 r'000

WIns UIT BILLIKEWaarDE-rEsErWE GErEaLIsEEr

108 209 182 237


84

24 . R EKONS I L I A S I E VAN SURPLU S MET KONTANTVLOE I

2 5 . KONTANT EN KONTANTEKWIVALENTE

2009 2008

r'000 r'000

sUrPLUs VoLGEns DIE GEKonsoLIDEErDE InKoMsTEsTaaT 312 502 540 762

aanPassInGs VIr:

Gerealiseerde wins by verkoop van beleggings (108 209) (182 237)

Rente en dividende ontvang (193 733) (234 281)

Finansieringskoste 14 823 17 592

Wins by die verkoop van eiendom, boeke en toerusting (1 539) (1 861)

Verhoginginvoorsieningvirverlofgratifikasie 10 525 32 705

Verhoging in voorsiening vir personeelvoordele 9 350 14 602

Verhoging in voorsiening vir waardedaling van studentegelde en -lenings 5 857 3 359

Waardevermindering en amortisasie 165 802 149 929

Valutawins (12 774) (36 379)

Toename in belegging in geassosieerde (350) (1 450)

Verlies by die verkoop van eiendom, boeke en toerusting 4 032 85

Skenking van eiendom, boeke en toerusting (9 487) (2 388)

Skenking van beleggings (17 101) -

BEDrYFsInKoMsTE Voor BEDrYFsKaPITaaLVEranDErInGs 179 698 300 438

VEranDErInG In BEDrYFsKaPITaaL 48 207 (63 499)

Afname/(Toename)inhandels-enanderdebiteure 6 320 (62 874)

Min:Afnameindebiteureviruitstaandebeleggingsinkomste (4 869) (21 705)

Afname/(Toename)invoorraad 546 (853)

Toename in handels- en ander krediteure 48 734 23 240

Afnameinbedryfshuurlas (2 524) (1 307)

KonTanT DEUr BEDrYWIGHEDE GEGEnErEEr 227 905 236 939

DIE UNIVERS ITE IT BESK IK OOR DIE VOlGENDE FAS IL ITE ITE BY BANKE :

2009 2008

r'000 r'000

FasILITEITE WaT JaarLIKs HErsIEn WorD

149 138 112 538

2009 2008

r'000 r'000

GUnsTIGE BanKsaLDo's 148 175 112 335

KorTTErMYnBELEGGInGs as KonTanT

773 047 613 999

921 222 726 334

Die gemiddelde rentekoers vir 2009 ten opsigte van kontant en kontantekwivalente beloop 7,7% (2008: 12,3%) soos op jaareinde.

Soos op jaareinde is net ’n gedeelte van die fasiliteit vir motorlenings opgeneem. Die gedeelte wat opgeneem is, word by rentedraende lenings ingesluit. Verwys na aantekening 3.


85

26 . F INANS I ë L E R I S I KOBE STUUR

26 .1 MARKR I S I KO

26 .1(A ) VALUTAR I S I KO

Die randbedrae betaalbaar en die gekontrakteerde wisselkoerse ten opsigte van uitstaande valutatermynkontrakte soos op jaareinde was:

2009 2008

r'000 r'000

aUD - 2

caD - 4

cHF - 44

EUro 688 892

GBP 64 146

noK (12) -

VsD 684 3 356

1 424 4 444

DieUniversiteitsebedrywighedestelhomaansekerefinansiëlerisiko’s,naamlikmarkrisiko,kredietrisikoenlikiditeitsrisikobloot. DieUniversiteitseoorhoofserisikobestuursprogramfokusopdieonvoorspelbaarheidvanfinansiëlemarkteenpoogomdiepotensieelnadelige uitwerking op die Universiteit te minimaliseer.

Die bedrywighede van die Universiteit stel hom aan verskeie markrisiko’s, insluitende valutarisiko, prysrisiko en rentekoersrisiko, bloot.

AsgevolgvaninternasionaletransaksiesinandergeldeenhedeasdieSuid-Afrikaanserand(die Universiteit se funksionele geldeenheid), word die Universiteit aan valutarisiko blootgestel. Hierdie risiko spruit uit toekomstige finansiële transaksies sowel as erkende bates en laste, wat veral in VS$, £ en € gedenomineer is. Valutarisiko van toekomstige finansiële transaksies word bestuur deur vooruitdekking deur middel van valutatermynkontrakte uit te neem.

Valutatermynkontrakte word aangegaan om die blootstelling aan wisselkoersskommelings ten opsigte van sekere transaksies te bestuur. ’n Omsigtige benadering met betrekking tot vooruitdekking word gehandhaaf. Die vervaldatum van valutatermynkontrakte soos op 31 Desember is binne ses maande na die jaareinde.

Indiendiewisselkoerssoosop31Desember2009met10,0%verstewig/verswakhet,metalleanderfaktorekonstant,soudiesurplusvirdiejaarsoosvolgvermeerder/(verminder)het:

2009 2008

r'000 r'000

VsD [TEEn GEMIDDELDE KoErsE r9,4100 = $1 (2008: r7,8113 = $1)] 18 820 16 716

GBP [TEEn GEMIDDELDE KoErsE r13,1640 = £1 (2008: r18,5741 = £1)] 849 1 975

EUro [TEEn GEMIDDELDE KoErsE r12,2038 = €1 (2008: r12,1100 = €1)] 9 749 7 339

29 418 26 030


86

Dievolgendebedryfsbatesen-lastetenopsigtevanbuitelandsevalutatransaksies,soosindiegekonsolideerdestaatvanfinansiëleposisiegetoon, word nie deur valutatermynkontrakte vooruit gedek nie:

26 .1(A ) VALUTAR I S I KO V ERVOLG

2 6 .1( B ) P RY S R I S I KO

2 6 . 2 l I K I D I T E I T S R I S I KO

2 6 .1(C ) R E N T E KO E R S R I S I KO

VaLUTa ranDWaarDE VaLUTa ranDWaarDE

2009 2009 2008 2008

’000 r’000 ’000 r’000

HanDELsKrEDITEUrE

EUR 2 23 - -

GBP 2 20 - -

VSD 4 28 6 56

nETTo VaLUTaVErPLIGTInG 71 56

HanDELsDEBITEUrE

AUD - - 2 14

CAD - - 5 33

CHF - - 50 433

EURO 163 1 682 71 909

GBP 12 139 - -

NOK 100 124 - -

VSD 1 109 8 006 1 474 13 490

nETTo VaLUTaBaTE 9 951 14 879

Die Universiteit word blootgestel aan prysrisiko ten opsigte van genoteerde beleggings beskikbaar vir verkoop. Indien die plaaslike sekuriteitebeurs soos op 31 Desember met 10,0%klim/valenalleanderfaktorekonstantbly,soudiebillikewaarde-reserwe vir genoteerde aandele met R219,8 miljoen (2008: R194,9 miljoen)vermeerder/verminderhet.’nSekuriteitebeurs-styging/dalingvan10,0%soosop 31Desembersou’ntoename/afnamevanR23,4miljoen (2008: R3,7 miljoen) in die billikewaarde-reserwe vir rentedraende genoteerde instrumente tot gevolg gehad het.

Die Universiteit word nie aan kommoditeitsprysrisiko blootgestel nie.

Die rentekoerseienskappe van nuwe en bestaande lenings word deurlopend hersien. Die Universiteit het vir die jare geëindig 31 Desember 2009 en 2008 geen ooreenkomste met betrekking tot rentekoersafgeleide instrumente gesluit nie.

Indien die rentekoers ten opsigte van saldo’s by banke soos aan diejaareindemet100basispuntestyg/daal,soudiesurplusvirdiejaar met R9,2 miljoen (2008: R7,2 miljoen)toegeneem/afgeneemhet.

Indien die rentekoers ten opsigte van rentedraende beleggings soosaandiejaareindemet100basispuntetoeneem/afneem,sou die surplus vir die jaar met R3,3 miljoen (2008: R2,9 miljoen) toegeneem/afgeneemhet.

Indien die rentekoers ten opsigte van die bankfasiliteit vir die finansieringvandieUniversiteitseonderskeiemotorskemassoosopjaareindemet100basispuntestyg/daal,soudiesurplusvirdiejaarmet R0,3 miljoen (2008: R0,3 miljoen)afgeneem/toegeneemhet.

2009 2008

r'000 r'000

Bedryfsbates 1 095 963 947 342

Bedryfslaste 294 044 232 957

% LasTE ToT BaTEs 26,8% 24,6%

Deursigtige likiditeitsrisikobestuur impliseer die handhawing van voldoende kontant en bemarkbare sekuriteite, asook die beskikbaarheid van kredietfasiliteite. Voldoende kredietfasiliteite isbyfinansiëleinstellingsbeskikbaarindiendieUniversiteitditsou nodig kry.


87

BATES SOOSOP31 DESEMBER2009 TEENB ILL IKE WAARDEGETOON:

2 6 . 3 K R E D I E T R I S I KO

26 . 4 R AM ING VAN B I L L I K E WAARDE

VLaK 1 VLaK 2 VLaK 3 ToTaaL

r'000 r'000 r'000 r'000

sTaaTsEFFEKTE 233 793 - - 233 793

aanDELE

- Genoteerde aandele 2 197 633 - - 2 197 633

- Ongenoteerde aandele - 1 875 - 1 875

VasTE DEPosITo's 330 856 - - 330 856

anDEr 118 692 - - 118 692

2 880 974 1 875 - 2 882 849

Potensiële kredietrisiko ontstaan hoofsaaklik as gevolg van uitstaande studentegelde en -lenings, handelsdebiteure en kontantmiddele. Studente met uitstaande studentegelde van meer asR500en/ofagterstalligestudenteleningswordnietoegelaatomvir’nvolgendeakademiesejaarteregistreerof’ngraadsertifikaatte ontvang nie. Handelsdebiteure bestaan uit ’n groot hoeveelheid klante en hulle kredietwaardigheid word deurlopend deur die

Universiteitgeëvalueer.Kontantsurplussewordslegsbyfinansiëleinstellings met goeie kredietwaardigheid belê. Geen wesenlike kredietrisiko bestaan soos op 31 Desember 2009 en soos op 31 Desember 2008 waarvoor daar nie voldoende voorsiening gemaak is nie. Handels- en ander debiteure word na aftrekking van enige voorsiening vir waardedaling getoon.

Die billike waardes van genoteerde beleggings “beskikbaar vir verkoop” word op die gekwoteerde markpryse soos op jaareinde gegrond. Die gekwoteerde markprys verwys na die sluitingsprys op die laaste sakedatum voor die jaareinde. Die billike waardes van ongenoteerde beleggings wat nie in ’n aktiewe mark verhandel word nie, word deur middel van toepaslike waardasiemetodes, gegrond op marktoestande soos op jaareinde, bepaal.Billikewaardesvandieresvandiefinansiëleinstrumente

word op grond van verdiskonteerde kontantvloeimodelle bepaal. Handels- en ander debiteure en -krediteure en rentedraende lenings se nominale waardes minus waardedalings word geag die billike waardes daarvan te wees. Korttermynskuldinstrumente verteenwoordig skenkingsfondse waar die skenker die aanwending en die tydstip van aanwending kan bepaal en word teen billike waarde aangeteken.

Die billike waarde van genoteerde beleggings, staatseffekte, vaste deposito’s en ander beleggings word op huidige markpryse gegrond. Anderbeleggingsbestaanhoofsaaklikuitkontantinstrumentewatdeel vorm van die Universiteit se langtermynbeleggingspoel. Die Universiteit bepaal die billike waarde van ongenoteerde beleggings en beleggings waarvoor daar nie ’n aktiewe mark is nie, deur van waardasietegnieke gebruik te maak.

Diebillikewaardevanfinansiëleinstrumentewatnieop die sekuriteitebeurs verhandel word nie, word deur middel van

toepaslike waardasietegnieke bepaal. Hierdie tegnieke neem hoofsaaklik beskikbare markdata in berekening. Die gebruik vanentiteitspesifiekeramingswordbeperk.Indieninsettenetuit beskikbare markdata bestaan, word die instrument op vlak 2getoon.Spesifiekewaardasietegniekesluitdiegebruikvangekwoteerde of handelaarspryse van soortgelyke instrumente in, met inagneming van risikofaktore.

Indien enige van die insette nie op beskikbare markdata gegrond word nie, word die item op vlak 3 getoon.

DieUniversiteitStellenboschpasvanaf1Januarie2009diewysigingvanIFRS7toevirfinansiëleinstrumentewatteenbillikewaardeindiestaatvanfinansiëleposisiegetoonword.Hierdieaanpassingvereisdatbillikewaardemetingsgeopenbaarwordvolgens die onderstaande hiërargie:

Vlak 1 Gekwoteerde pryse volgens aktiewe markte vir identiese bates en laste.•

Vlak 2 Insette anders as gekwoteerde pryse wat direk (pryse) of indirek (afgelei vanaf pryse) verkry word.•

Vlak 3 Insette vir bates en laste wat nie op beskikbare markdata gegrond word nie.•


88

26 . 4 R AM ING VAN B I L L I K E WAARDE V E RVO LG

26 . 5 B E STUUR VAN B E SK I KBARE FONDS E

200931 DEsEMBEr

DraWaarDE KonTraKTUELE KonTanTVLoEI

< 1 Jaar 1 – 5 Jaar > 5 Jaar

r'000 r'000 r'000 r'000 r'000

Rentedraende lenings 114 163 205 970 17 982 100 262 87 726

Bedryfshuurlas 2 312 2312 2 376 18 284 (18 348)

Handels- en ander krediteure 233 937 233 937 233 937 - -

Korttermynskuldinstrumente 2 210 2 210 2 210 - -

ToTaLE FInansIËLE LasTE 352 622 444 429 256 505 118 546 69 378

200831 DEsEMBEr

DraWaarDE KonTraKTUELE KonTanTVLoEI

< 1 Jaar 1 – 5 Jaar > 5 Jaar

r'000 r'000 r'000 r'000 r'000

Rentedraende lenings 116 383 221 287 17 259 102 010 102 018

Bedryfshuurlas 4 836 4 836 1 916 14 934 (12 014)

Handels- en ander krediteure 181 126 181 126 181 126 - -

Korttermynskuldinstrumente 2 210 2 210 2 210 - -

ToTaLE FInansIËLE LasTE 304 555 409 459 202 511 116 944 90 004

Die Universiteit Stellenbosch bestuur sy fondse ten einde te verseker dat hy as lopende onderneming sal voortbestaan. Fondse bestaan uit beperkte en onbeperkte fondse. Beperkte fondse bestaan uit bedryfs-, lenings-, skenkings- en vastebate-fondse met bepaalde voorwaardes vir aanwending. Onbeperkte fondse is daardie fondse wat die Raad diskresionêr kan aanwend.

27. P E R S O N E E lVO O R D E l E

BYDRAESTOTDIEPENSIOENFONDSVIRGEASSOSIEERDEINRIGTINGS(PGI )

Die fonds word deur die staat geadministreer en derhalwe word ’n aktuariële waardasie nie deur die Universiteit vereis nie.

BYDRAESTOTDIEUNIVERSITEITSTELLENBOSCHAFTREDEFONDS(USAF )

Werknemers wat nie lede van die PGI is nie, moet aansluit by USAF,watop1November1994ontstaanhet.

USAF,watdeurdieWetopPensioenfondsevan1956 (soos gewysig) beheer word, is ’n vaste bydraeplan vir permanente werknemers van die Universiteit. Die fonds word minstens elke drie jaar deur ’n onafhanklike aktuaris gewaardeer. Die aktuariële tekort wat met die oorskakeling van PGI ontstaan het, is deur die loop van 2002 deur die werkgewer uitgewis. DieledetalvanUSAFbeloopsoosop1Januarie20102716(2008: 2 528). ledebydraekoerse wissel tussen 10% en 20% van pensioengewende verdienste. Die aktuaris het verklaar dat die fondsfinansieelgesondis.Totalebydraesbetaal,het R79,5 miljoen (2008: R66,1 miljoen) beloop.

ANDERVOORDELE

Na-aftrede mediese voordele word aan sekere afgetrede werknemers verskaf. Toegang tot hierdie voordeel word beperk totwerknemerswatvoor1Junie2002aangestelis.

Die groeplewensversekeringskema voorsien lewensversekering by die dood van die lid. lidmaatskap van die skema is vir alle permanente werknemers van die Universiteit verpligtend.

Die verpligtings word minstens elke drie jaar deur die onafhanklike aktuaris aktuarieel bereken en op ’n jaarlikse grondslag hersien. ’n Volledige aktuariële waardasie is soos op 31 Desember 2009 gedoen. Die volgende aktuariële waardasie salnielaternieas1Januarie2013gedoenword.


89

2009 2008

MEDIEsEVErPLIGTInG

GroEP-LEWEns-

VErsEKErInG

ToTaaL MEDIEsEVErPLIGTInG

GroEP-LEWEns-

VErsEKErInG

ToTaaL

r'000 r'000 r'000 r'000 r'000 r'000

VErPLIGTInG aan DIE BEGIn Van DIE Jaar

300 896 19 865 320 761 293 013 13 770 306 783

aanPassInGs In DIE InKoMsTEsTaaT:

- Huidige dienskoste 3 560 797 4 357 4 190 403 4 593

- Rentekoste 21 196 1 395 22 591 23 513 1 089 24 602

-Aktuariëleverlies/(wins) 1 953 (1 324) 629 (3 950) 5 719 1 769

- Verwagte bydraes deur die werkgewer betaalbaar

(17 073) (1 239) (18 312) (15 870) (1 116) (16 986)

310 532 19 494 330 026 300 896 19 865 320 761

27. P E R S O N E E lVO O R D E l E V E RVO LG

DIE AKTUARIëLE WAARDAS IEMETODE I S D IE GEPROJEKTEERDE-EENHEIDSKREDIET-METODE .D IE HOOFAKTUARIëLE AANNAMES I S D IE VOLGENDE :

D IE AKTUARIëLE VERL IES I S AANDIE VOLGENDEFAKTORETOESKRYFBAAR :

DIE VERPL IGT INGAANDIE E INDEVANDIE JAARI S SOOS VOlG:

REKONSIL IAS IE VANDIE DRABEDRAG:

2009 2008

- Verdiskonteringskoers 9,3% 7,3%

-Medieseinflasie 7,3% 5,5%

-Salarisinflasie 6,8% 5,0%

- Normale aftreeouderdom 65,0 65,0

- Verwagte gemiddelde aftreeouderdom 65,0 65,0

-Ouderdomsverskiltussenhooflidengade 4,0 4,0

- Inkomste by aftrede 75,0% 75,0%

- Proporsie by aftrede getroud 75,0% 75,0%

- Maksimum ouderdom vir weeskindbydraes 21,0 21,0

- Voortsetting by aftrede 100,0% 100,0%

2009 2008

r’000 r’000

Verandering in die waardasiemetodologie - 11 540

Veranderingindiedemografieseaannames - 3 880

Verandering in die groeplewensversekeringaannames - (2 898)

Verandering in die aktuariële grondslag 13 184 7 274

Verhoging in bydraes (12 721) (16 568)

Verandering in ledetalle en -besonderhede (1 094) (3 781)

Verandering in voordele - (920)

Anderfaktore 2 (296)

(629) (1 769)

2009 2008

r’000 r’000

Voortgesette lede 241 067 236 284

Indiens-lede 88 959 86 477

330 026 320 761

Die verwagte toename in die verpligting vir die volgende twaalf maande vir indiens-lede is R13,6 miljoen (2009: R8,7 miljoen).


90

LANGDIENSVOORDELE

Na25jaardiensleweringkwalifiseerwerknemersvir’ngeskenkmet ’n waarde gelykstaande aan 50% van die werknemer se maandelikse salaris, met ’n minimum waarde van R400 en ’n maksimum waarde van R5 000.

27. P E R S O N E E lVO O R D E l E V E RVO LG

2009 2008

r’000 r’000

Aktiewelede 1 824 1 739

ToTaLE VErPLIGTInG 331 850 322 500

DIEVERPLIGTINGAANDIEEINDEVANDIEJAAR IS SOOS VOlG:

DIE GESK IEDENIS VANPERSONEELVOORDELE I S SOOSVOLG:

2009 2008 2007 2006 2005

r'000 r'000 r'000 r'000 r'000

HUIDIGE WaarDE Van VErPLIGTInG 331 850 322 500 307 898 306 372 290 260

aKTUarIËLE (VErLIEs)/WIns as GEVoLG Van onDErVInDInG (13 825) (9 545) 23 638 14 576 (22 779)

2 8 . INKOMSTEB E L A ST ING

29. V ERWANTE PART Y-TR ANSAKS I E S

DieUniversiteitwordingevolgeartikel10(1)(cA)(i)vannormaleinkomstebelastingvrygestel.SommigevandiefilialevandieUniversiteitis wel belastingpligtig. Verwys na aantekening 10.

29.1 V ERWANTE PART YE

Onderstaande instansies word geag verwante partye van die Universiteit te wees.

ParTY VErWanTsKaP

Stellenbosch Trust Universiteit is alleenbegunstigde

Universiteit Stellenbosch Beleggingstrust Universiteit is alleenbegunstigde

InnovUS Tegnologie-Oordrag (Edms) Bpk [voorheen Unistel Groep Beherend (Edms) Bpk]

Volfiliaal

Unistel Eiendomme (Edms) Bpk Volfiliaal

Unistel Tegnologie (Edms) Bpk VolfiliaalvanInnovUSTegnologie-Oordrag(Edms)Bpk

Stellenbosch Universiteit Sport Prestasie Instituut (Edms) Bpk VolfiliaalvanInnovUSTegnologie-Oordrag(Edms)Bpk

Unistel Geneeskundige laboratoriums (Edms) Bpk Geassosieerde maatskappy van die Universiteit Stellenbosch Beleggingstrust

Sun Space and Information Systems (Edms) Bpk Geassosieerde maatskappy van die Universiteit Stellenbosch Beleggingstrust

Aquastel(Edms)Bpk VolfiliaalvanUniversiteitStellenboschBeleggingstrust

AfricanSunMedia(Edms)Bpk VolfiliaalvanUniversiteitStellenboschBeleggingstrust

USB Bestuursontwikkeling Bpk Geassosieerde maatskappy van die Universiteit

Stellenbosse Instituut vir Gevorderde Navorsing (STIAS) Volfiliaal

Uitvoerende bestuurslede word ook geag verwante partye van die Universiteit te wees. Verwys na aantekening 16 vir ’n lys van die uitvoerende bestuurslede en betalings aan hulle gedurende die jaar.


91

29. 2 TR ANSAKS I E S M ET V ERWANTE PART YE

2009 2008

r'000 r'000

Bydraes ontvang 196 036 132 262

Administratiewedienste - 279

Dienste 6 477 5 157

Rente 379 564

202 892 138 262

2009 2008

r'000 r'000

Dienste 2 779 -

Huur 1 059 -

Administratiewediensteentantième 5 985 5 237

Rente - 312

9 823 5 549

VANAFF IL IALE : VANAFGEASSOS IEERDES :

29. 2 .1 I N KO M S T E

2009 2008

r'000 r'000

Administratiewedienste - 99

Dienste 14 838 10 154

Skenkings 80 5

Rente 386 670

15 304 10 928

2009 2008

r'000 r'000

Administratiewedienste - -

Dienste - -

Skenkings - -

Rente - 343

- 343

AANF IL IALE : AANGEASSOS IEERDES :

2 9 . 2 . 2 U ITGAWES

2009 2008

r'000 r'000

Filiale 2 015 1 954

Geassosieerdes - -

2 015 1 954

2009 2008

r'000 r'000

Filiale 2 315 6 889

Geassosieerdes - -

2 315 6 889

ONTVANGBAARVAN: BETAALBAARAAN:

29 . 2 . 3 B EDR AE SOOS OP J A ARE INDE U IT STA ANDE

Transaksies met verwante partye sluit in die betaling vir administratiewediensteenfinansieringskostesowelasbeleggingsinkomste verdien.

Belanghebbers het gedurende die jaar geen wesenlike belang gehad nie in enige wesenlike ooreenkoms van die Universiteit of enige vansyfilialewattot’nbotsingvanbelangekanaanleidinggeenie.

Die volgende verwanteparty-transaksies het tussen die Universiteit en verwante partye plaasgevind. Transaksies tussendieUniversiteitStellenboschensyfilialewordbykonsolidasie uitgeskakel.


92

2009 2008

r'000 r'000

Stellenbosch Universiteit Sportprestasie Instituut (Edms) Bpk 7 041 3 426

Unistel Tegnologie (Edms) Bpk 4 970 4 970

InnovUS Tegnologie-Oordrag (Edms) Bpk 2 323 2 323

14 334 10 719

29. 2 . 4 L EN INGS A AN V ERWANTE PART YE TOEGE STA AN

30 . VOORWAARDEL I K E A ANS PRE EKL I KHEDE

Die Universiteit waarborg ’n persentasie van die uitstaande bedragtenopsigtevanverbandleningsvankwalifiserendewerknemers. Die maksimum blootstelling soos op jaareinde beloop R452 652 (2008: R452 625).

DieUniversiteithetonderneemom,waarnodig,finansiëleondersteuningaansommigefilialeengeassosieerdesteverskaf.

Die lening aan Stellenbosch Universiteit Sport Prestasie Instituut (Edms) Bpk dra rente wat aan die prima koers gekoppel is, en het geen vaste terugbetalingsbepalings nie.

Die lenings aan Unistel Tegnologie (Edms) Bpk en InnovUS Tegnologie Oordrag (Edms) Bpk dra rente wat aan die prima koers gekoppel is, en is deur onderlinge ooreenkoms terugbetaalbaar.


verslag insake die gekonsolideerde finansiële...

Documents