VAHYE DN PROJES

LKEL BECERLEREl Kitabhttp://geocities.com/vahsiyedonusprojesihttp://uygarligakarsi.cjb.net

Yaamlarmzn yeniden vahiletirilmesi iin gerekli olan sadece istemek, sorumluluk almak ve "ilkel becerileri" renmektir. Bu anlamda, her ne kadar kendimiz daha bu teknikleri tatbik etmesek de lkel Beceriler blmnde baz web sitelerinden aldmz yazlar yaynlyoruz...Bizler kentte domu ultra-uygarlam insanlar olarak daha kyn k'sini ormann o'sunu vahinin v'sini bilmiyoruz. Vahide nelerle karlaabileceimizden haberimiz bile yok...Fakat yaamn TOTAL ZGRLETRLMES iin insanolunun sorumluluk almas gerektiine inanyor ve uygarln acizlii yerine vahinin sorumluluunu almamz gerektiini dnyoruz..."Vahiye Dn Projesi"nin hayata kavumas iin en temel ve nemli unsurlardan olan "lkel Beceriler" bize yeniden vahilemenin yollarn gsterecek, D.I.Y.'i (Kendi kendine Yap!) dorudan icra etmemizi salayacak ve "almak=Hayatta Kalmak" yanlsamasn yaratan Kapitalist uygarln yaam biiminin ne zrva olduunu ispatlayacak yeteneklere sahip olmamz salayacak. lkel Beceriler, ate yakmaktan, su bulmaya, barnmadan yn bulmaya bir ok bilgiyi renmemizi ve birlikte pratik yapmamz ieriyor. Bunun dnda vahide yenebilir bitkileri renme ve salk sorunlarna zm bulma gibi insann gndelik yaamda ve hayat boyunca yaamsal olarak ihtiyac olan hereyi pratik iinde ve birlikte renmeye ve edindiimiz bu bilgileri paylaacaz.Ayrca bu bilgiler ne hobi faaliyeti iin vahiye giden insanlar iindir ne de kent yaamndan sklm bir ka zengin ocuunun kurgulad geici bir oyundur. Aksine yaamn TOTAL ZGRLETRLMES iin tekno-endstriyel kapitalist uygarln yerle bir edilmesine ynelik atlan devrimci bir admdr.BAZI LKEL BECERLER:Su BulmaHayatta kalma mcadelesinde su kadar nemli baka bir ey yoktur.Vcudumuzun % 70 sudur.Bir insan dzenli ve minimum miktarda su almaz ise , o insann hzl ve verimli olmasn bekleyemezsiniz.Bir insann iklime,doadaki aktivitesine ve ortam ssna bal olarak minimum hergn 2.5 lt su imesi gerekmektedir.tiimiz su dk ,idrar,vcuttan ve akcierlerden kan nem sonucu kaybedilmektedir.Bu miktar hergn tekrar tamamlanmak zorundadr.Yemek yemeden bitkin vaziyette 30 gn dayanabilirsiniz ama su imeden( bu sre ortama bal olarak) 7- 10 gn dayanabilirsiniz.Bu sre sonunda lm kanlmazdr.Aada sralanan nerileri su temin edinceye kadar (vcudumuzda mevcut suyu korumak iin) uygulamalsnz.

1- Su kaybn nlemek ve gneten yanmamak iin vcud derimizi rtmemiz gerekmektedir. 2-Gnn en scak saatlerinde ar almadan kann.Yrmeniz zorunlu ise bunu acele etmeden yapn. 3-Suyunuz yoksa yemek yemeyin.Konuarak aznzn ve boaznzn kurumasna neden olacanzdan bundan saknn. 4-Mevcut suyunuzu akam serinliinde veya gece kk yudumlarla iin. 5-evrenizde deniz suyu veya iilmez su varsa elbiselerinizi slatn.Bu ilem sizi serin tutar ve terlemenizi engeller. 6-Alkol ve sigara imeyiniz.

Sayn .Kenan Atasavun tarafndan hazrlanm cetvelde bir insann eitli s derecelerindeki su ihtiyac ve dayanma sreleri gsterilmektedir.

Uzun sre dayanmanz suyun olmasna baldr.Planlarnz su temini zerine yapmalsnz.Suyu temin ettikten sonra dier konulara balayn. Dikkat edeceiniz nemli bir hususta susuz kalmamak iin kesinlikle durgun ve pis yzey sularn arndrmadan imeyiniz.Bu sular sizde hastalk yapacak bakterileri ihtiva eder.Asla salnz tehlikeye atmayn.Susuzluk hzl bir lm ise,pis sular imek yava bir lmdr.Bulabildiiniz tek su kayna pis su ise,ne kadar susuz dahi olsanz filitre etmeden ve arndrmadan imeyiniz.

SUYU ARITMAKlk ilemimizde suyu artmak iin ekilde grld gibi bir dzenek hazrlamamz gerekmektedir.Bu ilem ile suyun iindeki amuru,yapraklar ve dier pislikleri uzaklatracaz.ekilde bir kolu balanm bir giysi grlmektedir.Bunun yerine bir orap veya elbise parasda olabilir.Bu giysi iine kum ve ot koymamz kafidir.Bulabilirsek iine konan yanm odun kmr su iindeki kokuyu alr. Szlen suyu enaz be dakika kaynatmamz gerekmektedir.Bu ilem srasnda mevcut kabmz yok ise,bu i iin bir aa parasnn iini yakp oyduumuz yeri bir kap gibi kullanabiliriz.Daha sonra atete stlan temiz talar aa kap iindeki su iine koyarak suyu kaynatabilirizBu ilemde souyan talar tekrar atee konarak su kaynyana kadar ileme devam edebiliriz.Ayn i iin ekil verilmi ve gnete kurutulmu kil kapta kullanlabilir. Kaynama sresi, suyun kaynama noktasna ulat andan itibaren be dakikadr.

SUYU NEREDE BULABLRZ ?Pek ok yerde yzey suyu bulmak mmkn deildir.Doada su ararken memeli hayvanlara ve kulara dikkat etmemiz gerekir.Bu hayvanlarn ou bizler gibi hergn su imek zorundadrlar.Vahi hayvanlarn ayak izlerinin younlamas suya giden hayvanlar iaret edebilir.Genellikle dz araziden ykselen kayalk tepelerin yamalar su bulma ihtimalini artrr.Bu gibi yerlerde bulunan yeil bitkiler suyun varln gsterebilir.Youn yeil bitkilerin dibinde nemli toprak varsa uygun yeri kazdmzda suyu ulaabiliriz.Kazdmz yerden su kt taktirde ilk bulank suyun atlmasndan sonra gelen su temiz olacaktr.

Sabahlar gne domadan imenler zerinde biriken i damlalar ince bir bez vastas ile toplanarak ve bez yeterince slandnda bir kaba sklarak gerekli su temin edilebilir.

Doada dar ve gne almayan derin kaya yarklarnn iinde su bulunabilir.

Kurumu grnen dere yataklarnn zemininde kum altnda su olabilir.Dere yatann bir engel veya bir kaya ile karlat blmm n taraf kazlarak su bulunabilir.

Tam tersine arazi ok slak ve bulunduumuz yer bataklk olabilir.Suyun biraz tesine kazacamz ukura dolan su ilk bata bulank olabilir.Beklediimizde su berraklaacaktr.

Deniz kysnda ve geni bir kumsalda isek,denizden karaya doru enaz 100 metre ileride kumu kazdmzda az tuzlu ama iilebilir su buluruz.

Eer deniz kenarnda ve elimizde su kaynatacak bir kap var ise,ekilde grld gibi bir dzenek hazrlanr.Kabn stne konan kuma paras buhardan slandka sklarak su temin edilir. Deniz kysnda ve elimizde byk naylon torba varsa,deniz suyunu kaynatarak buhardan su elde eden bir imbik yapabiliriz.Tencereden kan buhar naylon torba iinde youarak su haline gelecek ve ieri kvrdmz naylon torbann kenarnda birikecektir.

Kar olan bir ortamda ise,hazrladmz dzenekteki bezin iine doldurduumuz kar; ayn zamanda snmak iin yaktmz atein ss ile eriyerek alttaki kaba toplanmaktadr

Yenen kar, aksine susuzluu neden olur.Bunun iin kar elimizde skarak eriyen kar suyunu imek gerekir.

Bir bitkinin yapraklar zerine geirilen torba iinde,yapraklardan kan nem younlaarak torbada toplanr

Bir bitkinin zerine geirilen torba iinde,yapraklardan ve zeminden kan nem younlaarak kenarda toplanr.

SU MB Su mbii en kurak ortamlarda bile alan bir sistemdir.Bu sistem iin 180x180 plastik rt,bir kap ve ince hortum gereklidir.Az genilii 100 cm ve derinlii 70 cm olan bir ukur kazlr.ukur dibine bir kova ve bu kovann iinden gelen yaklak 150 cm plastik borunun ucu ukur dna alnr.Bu ukurun stne dibe kadar inen bir naylon rt serilir.ukurun kenarnda naylon rtnn zerine toprak ylr.Naylon rtnn su kabnn tam stne gelen ksmna bir ta konur.Gne doduunda hava snrken, henz serin olan topraktan kan buhar naylonun altnda damlalar.Su damlalar bydke aa kayp aadaki kaba damlarlar.Geceleyin hava sourken henz scak olan zeminden kan buhar younlaarak kaba damlar.Bylece gndz ve gece su toplama imkan olur.Geceleri gndze gre daha az su birikir.Biriken su plastik borudan emilerek alnr.Plastik borunun amac dzenei bozmadan srekli su almak iindir.

Su imbiinin boyutlu resmi.

Ate Yakma

Doadaki yaam mcadelesinde sudan sonra en gerekli olan ey atedir.Ate sayesinde snrz,yemek piiririz,geceleyin gvenlik salarz,suyu mikroplardan temizleriz,yerimizi belli etmek iin kullanrz.ATE NASIL YAKILIR. Atein oluabilmesi iin kvlcm veya ok youn s ve bunlarn hemen tututurabilecei kav denilen malzemeye ihtiyacmz vardr.Atein yaklmasnda iyi havann nemi inkar edilemez.yi havalarda edineceimiz ate yakma deneyleri ile ancak yamurlu ve nemli havalarda bunu baarabiliriz.Tabiattan ate yakabilmemiz iin gereken malzemeleri kolaylkla bulabiliriz.

KAV Bir kvlcmla dahi kolayca tutuabilecek malzemedir.Hafif , gevek ve kuru aa kabuklar,kuru otlardan ince ve kk paralar,kuru yosunlar,kk ku yuvalarndaki tyler ve eitli kuru bitki lifleri kav iin idealdir.Kav bulamadmz taktirde kuru pamuklu giysilerimizi ince liflere ayrarak elde edeceimiz pamuk yn iyi bir kavdr.Kuru gazete kad lifleride bir kavdr.Benzin,fiek veya mermi mhimmatda dikkatli kullanlrsa iyi bir tututurucudur.

eitli kav tipleri Kuru yapraklareitli kuru otlar

Kuru mantarlarn d kabuklar atldktan sonra iteki destek lifleri kav iin kullanlr.Kuru otlardan hazrlanm yndaki lifler ok abuk ate alabilir.Yal havalarda aa kabuklarnn ii,l aa gvdelerinin ii iyi kavdr.Kuru ve l yusunlar iyi kavdr.En iyi yosunlar aa gvdeleri zerinde bulabilirsiniz.Kuru yapraklar btn veya paralanm olarak kullanlabilir.Buna benzer yapraklara rasladnzda varsa naylon torbaya koyarak yannzda bulundurun.

Kavn Tututurulmas Hazrladz kav eer elimizde bir para elik(cep aks gibi) var ise doada sk bulunan akmaktana vurarak kan kvlcmla tututurabiliriz.Bu kvlcmla en iyi pamuk tutumaktadr.Hafif yanmay yava fleyerek desteklemek gerekir.

Fotoraf makinas veya bir drbnden skebileceimiz ince kenarl bir mercek ile gne nlarn kav zerinde odaklayarak kav tututurabiliriz.Hafif yanmay yava fleyerek desteklemek gerekir.

Elimizde bir ak var ise,kablolarn birbirine dedirerek elde ettiimiz kvlcm ile kav(eer benzini tututurmak istiyorsanz ok dikkatli olun ve ok az miktar kullann) tututurabiliriz.

Aatan imal ettiimiz yay ve matkap kullanarak kav tututurabiliriz.

Yukardaki ekilde gibi bir yay ,bir aa ubuk,avucumuzu korumak iin bir matkap ba ve bir ate tahtas hazrlanacaktr.Ate tahtas ve matkap kavak tr bir aatan olmas tercih edilir.Ate tahtas 5cm kalnlnda,matkap tahtas 30-40 cm uzunluunda , yay 75 cm uzunlukta ve 2 cm kalnlnda olmaldr.Matkap ubuunun, matkap ba iinde en az srtnme ile dnmeli ve bu yer yalanmaldr.

Her iki aacnda kuru olmas ve l aalardan alnmas gereklidir.Ate tahtas zerinde yaplan V eklindeki entik en nemli noktadr.Bu entiin matkap ucunun temas ettii noktann merkezine kadar alm olmas gerekir.

En pratik duru,sa dizimizi yere koyarken sol ayamzn ucu ile ate tahtasnn hareket etmesini nleriz.Sol elimizin avucu iindeki matkap ba ile matkap ubuunu ate tahtas iindeki kertie bastrrz.Sa elimizde olan ve matkap ubuunun stne bir kere dolanm yay ileri geri hareket ettiririz.

Yay sanki testere ile tahta keser gibi ileri geri hareket ettirin.Tahta yeterince sndnda duman kmaya balyacaktr.Dndrmeyi hzlandrdmzda sol elle matkap zerindeki basnc artrmalyz.Daha ok duman kmaya balarken,ate tahtas altna koyduumuz ince plaka stne siyah renkli toz dklmeye balyacaktr.Bu yn yeterli miktara ulatnda delgi ve tahtay ince plaka zerinden kaldrp,bu siyah yna elimizle yavaa yelpaze yapmalyz.

Bu ynda kvlcm varsa yn derhal kzarp, parlyacaktr.Bu yn hemen kav zerine datmadan yerletirmeliyiz.

flemeye baladmzda bu kvlcm kav alevlendirecektir.

ODUN ETLER Atei yakarken seeceimiz odun eitleri nemlidir.Yumuak odunlar,rnein kknar,elma,oban pskl abuk yanarlar ve iyi s verirler.Bunlar atei gelitirirken kullanmak gerekir.Piirme yaparken veya uzun sreli ate gerektiinde sert odunlar lazmdr.Bunlar yava yanarlar ve dayankldrlar.Kayn,hu aac ve mee bu cins sert odunlu aalardr.Odun bulamadmz durumlarda kurumu hayvan pislikleri,kuru deniz yosunlar,kuru likenler,kuru turba ynlar acil yakt gereksinimizi karlarlar.

ATE KURARKEN KULLANILACAK MALZEME VE SIRASI Atei kurarken ncelikle kavdan balarz.Kav iyice tututuunda stne l yapraklar,yaprak saplar ve ok ince dal paralar koyarz.Bunlar tututuunda atei ktrmeden stne kzlderili adr eklinde kk dal paralar koyarz.Bunlar yanarken ana yaktmz olan kuru kaln dallar koyarz.Eer ate sabaha kadar muhafaza edilecek ise kaln kt ucundan atee yerletiririz.

lk olarak kav konur.

ra olarak adlandracamz malzeme.l yapraklar,ok ince dallar.

Kk dallar konur.

Orta kalnlkta olan dallar.

Ana yaktmz olan dallar

Gece atei iin ktkler.

ATE YAKMA YERNN DZENLENMES

Ate yaklacak yer hertrl kuru yaprak,dal gibi yanacak maddelerden temizlenmelidir.Eer zemin kuru otla kapl ise zemine alan ukur iinde ve evresi tala kapatlarak ate yaklmaldr.Emniyet asndan atein evresindeki en az 1 metre apl alanda yanacak hibirey olmamaldr.Hava rzgarl ise ate yerinin rzgar ynnde atein sramamas iin tedbir alnmaldr.

Eer zeminde su,buz ve kar varsa kaln dallardan hazrlanan platform zerinde ateinizi kurun.Ateinizi her zaman ihtiyacnza gre hazrlayn.Basit birey iin byk ate yakarak odununuzu israf etmeyin.

Ateinizin etrafa sramasn engellemek iin talarla etrafn evirebilirsiniz.Bu talar hibir zaman dere yataklarndan almayn.Bu talarn ilerine su szm olabilir.Oluan buhar nedeniyle bu talar patlyabilirler.

Kayalardan yapacanz bir koruma duvar,ateinizin rzgarda hzla yanmasn ve odun stokunuzun azalmasn engeller.Atein ssnn size daha iyi yansmasn salar.Bu kaya duvarnn boluklarn amurla kapayabilirsiniz.

ATEN KURULMASI

Ate yakacamz zemin imle kapl ise,ate yaklacak alan bir krek ucunu drt parmak derinliinde saplyarak iaretleyin ve zemini parmak derinliinde ve imeni topra ile birlikte hal gibi kaldrp ve hava scak ise glge bir yere koyun.Kamp bittiinde ate yaklan yeri dzenleyerek kardmz im haly tekrar eski yerine yerletirin.Hava scaksa ve mmkn ise bu imi ve topra slatarak brakn. *** DAMA KULLANDIINIZ ALANI LK GELDNZ GB VE TEMZ OLARAK TERKEDN ! ***

Ateinizin tek bir kibritle sorunsuz yanmasn isterseniz,ateinizi kurallara uygun kurmalsnz.Atei daima kk hazrlayp denetiminiz altnda bytn.Byk kurulan atein sorunlarn zmek, kk atee gre her zaman daha zordur.Ateinizi yaktktan sonra,ate toparlandka odun koyun.kan snn dier odunlar kurutup,tututuracan unutmayn.Ate kuvvetlendike yanabilecek kadar kaln dallar sein.Daima en inceden yava yava kaln dallara gei yapn.Atein iine erken atlm yanmamakta direnen kaln dallar var ise zorlamayn;bu dallar atein kenarna alp daha ince dallarla atei takviye edin.Ortam slak ise atein yanna odun koyarak kurumalarn salayn.Hibir zaman ya aa dal kullanmayn.Hem yakmakta zorlanrsnz,hemde dumandan duramazsnz.Aalk ve allk blgede evrenize dikkatli baktnzda,daha nce nemsemediiniz yzlerce kk dal paracklarnn olduunu greceksiniz.lk yanmadan sonra bunlar kullann.Bunlar hem kuru hemde yanmak iin yeterince kktrler.

(TEEPEE) TARZI ATE HAZIRLAMA TEKN Kzlderili adr tarznda kurulan ate yakma tekniidir.Kav ile tututurulan ince dallarn alevinin daha kaln dallar tututurmasn salayan bu teknikte,atein yanp kendi zerine kerek, kendini sndrmesinide engeller.

nce dallardan kzlderili adr eklinde iskelet hazrlanr.

Bu yap daha kalnca dallarla desteklenir.

Daha kaln dallar konur.

n tarafta bir aklk brakrz.Bu aklktan kav yerletiririz.

ndeki aklktan kav tututururuz.

ndeki aklktan ince dallar ile kavn yanmas srekli desteklenir.

ATEN SNDRLMES Yaklan her atein dikkatlice sndrlmesi gerekir.Sndrme iini toprak,su, ve karla yapabiliriz.Atei toprak ile sndrdmzde ite yanan ksmn kalmadndan emin olun.Atei hibir zaman kendi halinde snmesi iin brakmaynz.

**** ATE YANAR VAZYETTE BIRAKMAYIN ****

ETL YANSITICILAR

Yapacamz bu reflektr-yanstc bizi hem rzgardan korur.Ayn zamanda atein ssn bize yanstr.

BarnmaDoada yaam mcadelesinde insann yamurdan,kardan,rzgardan ve gneten korunarak dinlenmesi gereklidir.Fiziksel iyi bir dinlenme,ruhsal yapmzda olumlu etkileyecek ve moralimizi ykseltecektir.Bulunduumuz evre ve iklime gre iine girip korunacak bir barna ina etmeyi renmemiz gereklidir.Barna, hangi etkenlerden korunmak istiyor isek ve kalacamz sre ne kadar ise ona gre hazrlamalyz. Barna hazrlamak iin bulunduumuz ortamdaki metaryellerde ok nemlidir.Sonunda barnak bu metaryallerle ina edilecektir.ncelikle evremizi dikkatle gzden geirmeliyiz.Bulabileceimiz bir maara,terkedilmi bir kulbe,doal bir barnak bizi byk bir enerji kaybndan kurtaracak ve zaman kazandracaktr.Hazr bir barnak bulamaz isek,kuracamz yeri iyi semeliyiz.Bu yer rzgarn estii tepe st veya derin vadilerde kanal gibi esen tabanlarndan uzak olmaldr.Rzgarlardan korunmal kuytu bir yer semeliyiz.Barnamzn girii rzgar ynnde olmamaldr.Bu mmkn deilse kaya ve toprak yn,kar duvar,buz paralar veya al rp ile ina edilecek bir duvar ile rzgar engellenmelidir.Bu rzgar engeli barnamzn kolay snmasn salayacaktr.Barnak mmkn olduu kadar basit fakat en iyi konforu verecek bir yapda olmaldr. Resimde doal bir oyuk ve rzgardan korunmak iin yaplan bir duvar grlmektedir.

Barna ina ederken u kural unutulmamaldr.Hava scak veya souk olsun vcudumuz yattmzda zemin ile temas etmemelidir.Isnm bir zemin vcudumuzun su kaybna yol aacaktr.Souk bir zemin ise vcudun s kaybetmesine yol aar.Hazrlyacamz basit bir yer yata ihtiyacmz grecektir.Kuru otlardan,taze am dallarndan hazrlayacamz bir yatak vcudun dinlenmesini kolaylatracaktr.Yata boyumuzdan biraz uzun, 90 cm eninde ve 30 cm yksekliinde hazrlamalyz.Yattmzda rahatsz eden dallar var ise ayarlyarak en uygun ekli bulmalyz.Yattka dallar ezileceinden iki gnde bir yeni dallar ile yatak takviye edilmelidir.

am yaprak ve dallarndan yaplan kamp yata ve basit bir barnak.

Erelti otu ve kuru otlardan yaplan ilte."Sir Baden Powell'n Erkek ocuklar in zcilik Kitabndan"

EK DAMLI BARINAK Aalk alanlarda rahata ina edebileceimiz ve aralar 2.5 m gemeyen iki aacn atallarndan yararlanarak barna yapabiliriz.Uygun aa bulamadmz taktirde yere tutturacamz 3 direk ile bu barnak ina edilebilir. Eik atl barnak yapm

Zemine 45 derece ayla konan ana dallarn atallarna yere paralel dallar yerletiririz.Alttan denmeye balanan dallarn bir st srasndaki dallar alttakilerin stne konur. 45 derecelik eim suyun akmasna yeterlidir.Akan suyun barnaa girmesine engel olmak iin barna evreleyen, dal veya kaya paras ile kazlan 4 parmak derinliinde bir drenaj kanal yaplmaldr.

Dallarn kiremit gibi yerletirilmesi

Uygun aa bulamaz isek aadaki gibi barnaklar ina edilebilir.

eitli eik daml barnak yapm.

Navajo kzlderili kulbesi

Apahi kzlderili kulbesi

Sktrlm ot,saz,kam veya ince dallardan duvarlar olan yaltm kuvvetli barnak yapm.

KUBBE EKLNDE BARINAK evremizde barnak iin aa bulamadmz taktirde,ince sazlardan,ksa boylu aaklardan aadaki gibi kubbe tarznda barnak ina edebiliriz.Bunun iin yere 2 m apnda bir daire izeriz.Bu dairenin kenarlarna kaln ular topraa sokulan ince dallar yerletiririz.Dallarn ince ular kubbenin tepesinde karlkl balanmaldr.nde giri iin, tepedede ate dumannn k iin aklk brakrz.Yan duvarlar ince dallar ile sepet gibi reriz.Kubbenin st ot,saz,dal ve amur ile kapatlr.Otlarla kapatlrken alttan balyarak yukar klmaldr.Her ot-saz kat altakinin stne konmaldr.

AA ALTI BARINAKLAR Barnak ina edecek zaman ve enerji olmad taktirde nispeten kolay yaplabilecek barnaklardr.Bu barnak iin devrilmi bir aa gvdesi gereklidir.

Kar kalnlnn yksek olduu aalkl da tepelerinde yapabileceimiz bu barnaklar yolunu kaybetmi doa gezginleri,kayaklar ve daclar iin uygundur.nemli olan geceyi veya frtnay atlatmak ve hayatta kalmaktr.Bu amala rzgarn az olduu bir noktada 1.5-2 m derinlikteki kar aacn gvdesinden 1 metre yarapl ve iinde oturduumuzda rzgardan etkilenmeyecek derinlikte kazarz.Kazmay kayaklar,aa dallar,hedik gibi malzemelerle yapabiliriz.Bu ilem srasnda minimun kyafetle ve terlemeden dinlenerek yapmalyz.ukurun zeri kayaklar,aa dallar ve kar bloklar ile rtlr.Gerekirse gvdeden uzakta minik bir ate yaklabilir.Bu ukurda yere koyacamz dallar zerine oturulmaldr.

KAR

BARINAKLARIKar iyi bir yaltkandr.Dalarda mahsur kalan birok dac hayatn kar maaralar sayesinde kurtarmlardr.Hibir zaman kuvvetli bir tipide yolu bulmaya alarak ve enerjinizi sonuna kadar tketerek mcadele etmeyiniz.Doru yapacanz bir kar barna, frtna geene kadar beklemenizi ve snz korumanz salyacaktr.Ama hayatta kalmak olmaldr.Dikkat edilecek husus ok kuytu bir yere bu barna yapmayn.Youn kar bu noktalarda birikeceinden yaptnz kar barnann hava deliklerinin tkanmasna ve havasz kalmanza neden olacaktr.Rzgar alan ve yeterli kar olan bir noktada bu barna ina edin.Barnanz yksek yamalarn ve tepelerin dibinde tehdidine ak alanlarda kurulmamaldr.Kar barnanz 2-3 metre kalnlndaki kar ynn kayak,hedik,yemek taba,krek,aa dal ile maara eklinde kazlmas ile yapabilirsiniz. Kar barnanzn i ssn, girite yapacanz bir delik ve stte aacanz ikinci bir havalandrma delii vastas ile ayarlamanz gerekmektedir. s duvarlarn terleme yapp damlamayaca ve geveyip kmeyecei sda olmaldr.Bu barna karda kazarken soyunmak ve en ince giysi ile almak gereklidir.Kaz terlemeden yaplmaldr.Dk olan s derecelerinde terlemek ve bu terle oturmak ok tehlikelidir.Bu barnak geici sre iin yapldndan tehlike geene kadar barnakta yatmamak, yere uzanmamak gereklidir.Ama s kaybetmemek olmaldr.Barnan zeminine konan dallar zemin ile s alveriimizi nispeten azaltacaktr.Bu dallar zerinde oturmak gereklidir.

AIRI SOUK KLMLER N BARINAKLARAr souk iklimlerde yaan karlar donarak sertleir ve dayanma direnleri artar.Eskimolarn ina ettikleri iglolarn kutup aylarnn saldrlarna dayand sylenmektedir.Kar tabakalar bir testere yardmyla istenen kalnlkta bloklar halinde kesilerek bu barnaklar ina edilirler.

GLO YAPIMI glo yapmna yere bir ember izerek balarz.Minimum 2.5m olan emberi eit yay paralarna bleriz.Kestiimiz her blok bu yay paras kadar olacaktr.

Temel saylacak bloklar dzgn yerletirilmelidir.

Kubbenin yapm spiral eklinde olacandan ilk sra ekilde grld gibi kesilmelidir.Yapm salyangoz kabuu gibi dnerek srmelidir.Blok paralar ie dnk olacak tarzda kesilmelidir.Bu tarz kesim yaptmz taktirde kubbe ekline alacaktr.Her blok yerletirilirken yanlzca kelerden temas edecek tarzda tralanarak yerletirilmelidir.

En tepede yer alan kilit blok ieri girerek ve ierden tralanarak yerletirilmelidir.glo bitiminde aralklar karla svanmaldr.

lk YardmLK YARDIM BLGLERA. TANIMIAniden hastalanan veya kazaya urayan kiinin hayatn kurtarmak ve doktora ulatrlncaya kadar, o andaki durumunun daha ktye gitmesini nlemek iin mevcut malzemelerle yaplan yardma ilk yardm denir. lk yardm yapan kimse ne kadar bilgili olursa olsun doktorun yerini tutamaz. Bu husus unutulmamaldr.

B. NEM Yaam boyunca insan, ilkyardm gerektiren durumlarla her zaman karlaabilir. Zamannda yaplacak basit ve etkili bir ilk yardmla hasta veya yaralnn hayat kurtarlabilir. C. TEMEL LKELER TEHS: Tehis iin nce hastann veya yaralnn hikayesi renilir. Sonra belirtiler ve bulgular saptanr.TEDAV: Hasta iin en uygun ilkyardm, zamannda ve zarar vermeden uygulanr.TAIMA: Tehis ve tedavi yapldktan sonra en yakn salk kurumuna uygun koullar iinde tanr.D. LK YARDIMIN TEMEL KURALLARI: Hasta veya kazazedenin emniyetini salayn Yatrp, dinlendirin. Kaza yerini iaretleyin. Panii nleyin, kalabal datn. Temiz hava salayn, hastay scak tutun, sk giysilerini gevetin. Hasta veya kazazedeyi iyice muayene edin. Mdahaleyi sratle, sakin ve gerektii kadar yapn. Dzenli solunum salayn. Kanamay durdurun. oku nleyin. Bilinci yerinde olmayanlara yiyecek ve iecek vermeyin Gerekiyorsa tbbi tedavi iin doktor salayn. Bilmediiniz durum varsa, srar etmeyin. E. KANAMALARDA LK YARDIM eitli nedenlerle kann damar dna kmasna kanama denir. Yetikin bir kimsede 5-6 kg. kan vardr. 1-1,5 kg. kan kaybeden bir insann hayat tehlikeye girer. O HALDE KANAMALARI HEMEN DURDURMAK GEREKR. Kanamalar kann akt yere gre i ve d kanama olmak zere ikiye ayrabiliriz. 1. kanamalar organlardaki dokular besleyen kan damarlarnn yrtlmas veya zedelenmesi sonucu kann damarlardan vcut boluklarna akmasnda denir. kanamalar kiiyi lme gtrebilir.Bulgular;-Baygnlk hali, ba dnmesi, -Yzde, dudaklarda ve parmak ularnda solukluk, -Huzursuzluk,-Derinin nemli ve soukluu, -Susama hissi, -Hzl ve zayf nabz, nabzn glkle hissedilmesi, -Hzl solunum,-Hava al hissetmesi (Sanki hava alamyormu gibi bir hisse kaplmas),-Bilincin azalmas ve en sonunda bilincin kaybolmas.Yaplacak ilk yardm-Yaral srt st yatrlr.-Ba yana evrilir. -oka kar tedbir alnr. -Azdan yiyecek-iecek verilmez.-Sarsmadan ambulans veya sedye ile hastahaneye gtrlr.2. D KanamalarKann damardan vcut dna kmasna d kanama denir. D kanama genellikle yaralanmalar sonucu olur ve atardamar, toplardamar, klcal damar kanamalar eklinde grlr. D Kanamalar Durdurucu Yntemlera. Parmakla Basn YapmaYara ufak ve kanama az ise; Yara zerine temiz bir bez ya da pansumanla BASTIRINIZ.b.Basnl Pansuman (Tampon)Yara iindeki yabanc cisimleri karmadan yara zerine temiz bir pansuman koyduktan sonra kravat, earp veya varsa sarg bezi ile skca SARINIZ. c. Kanayan Yerin Yksekte TutulmasYaral veya kanayan ksmn kalp seviyesi zerine ykseltilmesi ile kanama olduka azalr hatta durulabilir. d. Damar zerine Basn Yaplacak Tazyik Noktalarakak blgesi: Kulak nne parmanzla bastrnz. Yz blgesi: Kanamann olduu taraf alt ene kemiinin orta ksmna parmanzla bastrnz.Ba ve yzn bir blgesinde: -nce yaralnn arkasna geiniz. -Hastann ban kanayan yana doru einiz. -Drt parmakla alt ene kesinin hemen altna (kanayan tarafta) boyuna BASTIRINIZ. Kol blgesinde (Omuz ve st kol): -Yaralnn nne durunuz. -Ban kanayan tarafa doru einiz.-Ba parmanzla o taraf kprck kemiinin te bir i ksmnn arka ve alt tarafna doru BASTIRINIZ.Bacak blgesinde: -Yaraly srt st ve dz yatrnz. -Kanayan tarafta yer alnz. -Kask kvrmnn te bir ksmndan geen atardamar sktracak bir kuvvetle bastrnz. -Kalp seviyesinin yukarsna kaldrnz. e. Boucu Sarglama (Turnike)Boucu sarglama; kol ve bacaklardaki byk kanamalarda atardamar, deri ile kemik arasna sktrarak kanamay durdurma yntemidir. Tek kemikler zerine uygulanr. (Kolda paz, bacakta uyluk kemiine uygulanr). Uygulamada dar sarg, kravat, kemer, earp, mendil, ince lastik vb. malzeme kullanlabilir. Kesinlikle tel, kablo, zincir v.b. kullanlmamaldr.Turnike uygulamas sonucu meydana gelen doku harabiyeti ve bunun ortaya kard istenmeyen etkiler nedeniyle gnmzde turnike uygulanmamaktadr. Ancak, aada belirtilen zel durumlarda baka bir ey yaplamyorsa turnike uygulanr.-ok sayda ciddi yaralnn bulundugu bir ortamda tek ilk yardmc varsa, kanamay durdurmak ve daha sonra dier yarallar ile ilgilenmek gerekiyorsa-Yaralnn g koullarda bir yere tanmas gerekiyorsa (rnegin, engebeli bir arazi geilecekse), tama srasnda kanamay durdurmak amacyla-Uzuv kopmas varsa ve kanama yerine en yakn atar damara bask uygulamas yetersiz kalmsa hasta/yaralya turnike uygulanabilir.f. Boucu Sarglama Uygulanmas-Boucu sarglama uygulanacak yer tespit edilir.-Boucu sarglama malzemesi skca 2-3 kez sarlr ve balanr.-Sktrma ubuu (turnike aac) yerletirilir tekrar balanr.-Kan duruncaya kadar sktrma ubuu dndrlr, kan durunca ubuk sabitletirilir. -Boucu sarg balandktan sonra uygulama zaman bir kada kaydedilir ve grlecek ekilde vcuda aslr. -Her 20 dakikada bir 5-10 saniye boucu sarg gevetilir.-Turnike bir saatten fazla uygulanmamal ayet uzun kalacaksa gevetme aralklar sklatrlmaldr. -Kol ve bacak kopmalar varsa, temiz bir poet iine konulan kopan uzuv buz ve su bulunan ikinci bir poetin iine konularak kazazede ile birlikte tam teekkll bir hastahaneye gtrlmelidir.F. YARALANMALAReitli nedenlerle vcut dokularnn btnlnn bozulmas ya da bir ksmnn kaybna yara denir.1. Yaralanmalarda lk Yardma. Yaplmas Gerekenler-Yaraly emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatrnz.-Ellerinizi sabunlu su ile ykaynz.-Varsa nce kanamay durdurunuz.-Yara zerinde giysi varsa diki yerinden sknz veya kesiniz. -Yara evresinde kllar temizleyiniz. -Yara zerine pansuman koyduktan sonra yara etrafn sabunlu su ile temizleyiniz ve yaraya demeyecek ekilde tentrdiyot srnz. -Yara kirli ise yaray merkezden, d evreye doru lk sabunlu su ile ykaynz.-Yara zerine pansuman koyup, sarg bezi ile sarnz. -Yaral ksmn altna kaln karton vb. koyup sararak tespit ediniz, dinlendiriniz. -Ary, ilii ve morluu nlemek iin o blgeye havluya sarl buz koyunuz.-Yara iinde batk cisimler varsa, simitik yapp koyunuz ve sarg bezi ile sarnz.b. Yaplmamas Gerekenler -Yara zerine tentrdiyot ve benzeri antiseptik srmeyiniz.-Yara zerine, yara tozu, pudra, merhem, kl, ttn vb. eyler koymaynz.-Batm olan cisimleri karmaynz.-Yara zerine pamuk koymaynz.-Yaraya ve pansuman malzemesine el srmeyiniz.G. YANIKLAR, HALANMALAR VE LK YARDIM Ate, scak bir cisim, elektrik, radyasyon, asit veya bazla oluan yaralara yank; scak su, buhar vs. yol at doku bozukluklarna ise halanma denir. Vcut dokularnn yanma derecelerine gre yanklar 3 gruba ayrlr. 1.Birinci derece yank: Bunun en gzel rnei gne yanklardr. Deri yzeyi kzarr, hafif i oluur. Yank blge duyarl olup bastrnca arr. 2.kinci derece yank:Yukarda belirtilenlere ek olarak deri zerinde ii su dolu kabarcklar olur. 5 cm2 den daha byk byle bir yan olan kiiyi hemen hastahaneye gnderiniz.3.nc Derece yank: Yank derinin btn kalnln iine ald gibi bazen daha derinlere, kemie kadar inebilir. Byle yan olanlar hemen hastahaneye gnderilmelidir. Yanklarla halanmalar; oka, mikrop almaya, solunum zorluuna sebep olur. Yank ve Halanmalarda lk yardm - Kk bir yeriniz yanmsa iinde kk buz paralar bulunan su dolu bir kovaya sokunuz ya da musluk suyu altna 10 dakika tutunuz. -Yank veya halanm ksmlara elinizi srmeyiniz.-Yank veya halanm yzeye temiz bir bez veya pansuman koyunuz.-Yank nedeniyle deride oluan ii su dolu kabarcklar skmaynz, patlatmaynz.-Yankl hastay sakin, lk bir yerde dinlendiriniz. -Yanm giysileri karmaynz. -Yank zerine yourt, sala, di macunu srmeyiniz. -Yank blgesinde bilezik, knye, yzk varsa keserek karnz.-Asit yanklarnda, giysilerini karnz, bol su ile ykaynz.-Baz yanklarnda, asit yanklarndaki gibi davrannz. -Elektrik sonucu oluan yanklar ile byk yanklarda hastay zaman kaybetmeden hastahaneye gtrnz.

H. SOLUNUM SSTEMYLE LGL LK YARDIM Yaam iin gerekli temiz havann alnp kirli hava olarak geri atlmasna SOLUNUM, eitli nedenlerle solunum durmas haline de BOULMA denir. 1. Boulma nedenleri-Solunum yolu; bilinsiz olarak dilin arkaya gitmesi, ban ne doru bklmesi, yabanc cisim, takma di, azda biriken kann solunum yolunu kapatmas veya solunum yollarnn yaralanmas, ses tellerinin imesi gibi nedenlerle tkanabilir.-eitli zehirli gazlar, kafa yaralanmalar gibi nedenlerle santral sinir sisteminin almasnn yavalamas, suda boulma ve iple boulmalar v.b. nedenlerle solunum yavalayabilir veya durabilir.-Kalp durmas, ok durumu, elektrik arpmas, karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle de solunum durabilir. -Gs duvarnn delici cisimlerle yaralanmalar sonucu da boulma olabilir. 2. Boulma belirtileri Duygu ve BulgularBunlar boulmann derece ve iddetine gre ikiye ayrlrlar.a. lk Safhada Grlenler-Ba dnmesi ve halsizlik,-Nefes darl, -Nabz saysnn artmas, -Ksmi bilin kayb, -Boyun damarlarnda ime, -Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yzde kzarma, kan toplanmas. b. Sonraki Safhada Grlenler -Dudaklar, burun, kulaklar ve ayak parmaklar mavimtrak gridir. -Solunum kesik kesiktir veya hi yoktur.-Nabz yava ve dzensizdir. -Tam bilin kayb vardr. c. Ne Yapmalyz? -Boulmaya neden olan etken ortadan kaldrlr. (yabanc cisim, azda takma di, sakz v.b)-Boyun, ene yere dik olacak ekilde, arkaya bklr. ene alr, dil ne ekilir. -Azdan aza yapay solunum yaplr. Solunum yollarnn almas ilk dakika iinde yaplmaldr, beyin daha fazla oksijensizlie dayanamaz.3. Suda Boulmada lk yardm-Suda boulma tehlikesi geiren kiiyi karaya karp, srt st yatrn. -Yakasn, kemerini gevetiniz. -Takma diini karnz.-Aznn iindeki yabanc cisimleri temizleyiniz. Azdan aza yapay solunum yapnz. Soluk verdii zaman kiinin ban yana eviriniz. Bu hareketi 5-6 kez tekrarlaynz. Bylece; fazla su kprerek dar kt gibi kiiye yeterli solunum da yaptrm olursunuz.-Daha sonra slak giysileri karp battaniyeye sarn, -Yutulan suyu kartmak iin iki elinizle karn altndan tutarak hastay yukar kaldrnz. Bu suretle hava yolundaki sularn boalmasna yardm etmi olursunuz. 4. Azdan aza Sun'i Teneffs Metodu -Kiiyi dz bir yere srtst yatrnz. -enesini yukar gelecek ekilde ban geriye ekerek solunum yollarn anz. -Az evresini temizleyiniz.-eneye bastrarak azn almasn salayp, dier elinizle burun deliklerini tkaynz. -Derin nefes alp azdan aza dakikada 12-15 defa fleyiniz. -Gs kafesinin ykselip, ykselmediini kontrol ediniz. -Solunum normale dnnceye kadar veya hastahaneye ulatrncaya kadar ileme devam ediniz.I. ELEKTRK APRMASINDA LK YARDIMElektrik arpmas sonucunda kas kramplar, krklar, sinir felci, solunum merkezinin felci, solunum ve kalbin durmas olabilir.-Kesinlikle kendinizi tehlikeye atmaynz.-Elektrik fii size yaknsa ekiniz. -Sigortay karnz. -Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer ya da kuru gazete tomar ile yaralnn elektrik teli ile olan ilikisini kesiniz. -Varsa yank tedavisi uygulaynz. -Bilinsiz ve soluk alamyorsa azdan aza yapay solunum yapnz. -Bilinsiz fakat soluk alyorsa, ok durumunu nleyiniz, ayaklarn yukar kaldrnz. Nabz alnamyorsa kalp masaj yapnz. -Bilinli ve soluk alyorsa, sakin olarak dinlendiriniz. Kendisine gelince ambulansla hastahaneye gnderiniz. J. OKKelime anlam SARSILMA demektir. Dolam sistemindeki kann eitli nedenlerle azalmas, hcrelere yeterli oksijenin gelmemesi sonucu ortaya kar.1.Belirtileri -Kaza yerinde sessiz, sakin, hi hareket etmeyen bir yaralnn bilinci yerinde olmayabilir.-Deri souktur ve soluktur,-Souk ve yapkan bir terleme grlr, -Gzler gz ukuruna batm ekilde sanki burnu sivrilmi gibidir.-Nabz zayftr ve hzldr. -Solunum hzlanmtr. 2. Yaplmas Gerekenler-Uygun bir yere srtst yatrnz.-Etrafndaki kalabal datnz. -Az hareket ettirmeye alnz. -Beynin kan dolamasn ve almasn kolaylatrmak iin bata kanama yoksa ba 150-300 aa getirip, ayak ucunu 30-40 cm kaldrnz.-Yakasn, kemerini, gmleini gevetiniz.-Solunum yolu tkankl varsa gideriniz. -Gerekirse yapay solunum ve kalp masaj yapnz.-Kanamas varsa kanamay durduracak nlemi alnz. -Krk varsa atel ile tespit yapnz.-Soluk almakta glk ekiyorsa ba ve gs ksmn hafife ykseltiniz.-Battaniye ile rtnz.-Yaral bilinsiz ise kat yiyecek-iecek vermeyiniz.-htiya durumunda dudaklar ve dili birka damla su ile slatnz. K. BLN KAYBI (HSSZLK) VE LK YARDIM Bilin kayb, beynin almasndaki geici bir duraklamadr. Bilin Kaybnda lk Yardm -Yaral veya hastaya temiz hava salaynz ve solunum yollarnn tkanmasn nleyiniz.-Solunum bozulmu veya durmusa suni solunum yaptrnz.-Hastay yana yatrnz.(saa ya da sola)-Giysilerinin boyun, gs ve bel ksmlarn gevetiniz. -Battaniyeye sarnz, scak uygulama yapmaynz. -Yiyecek ve sulu eyler vermeyiniz.-Hastay yalnz brakmaynz.-Mmkn olan sratle tbbi mdahaleye naklediniz.L. KIRIKLAR-IKIKLAR-BURKULMALAR 1. KrklarHerhangi bir kuvvet zoru ile kemik btnlnn bozulmasna KIRIK denir. eitleri:a.Ak Krkb.Kapal Krk a. Krklarda Genel Duygu ve Bulgular -Krk yerinde ve yaknnda ar,-Dokunmaya kar hassasiyet,-ekil bozukluu,-ilik, morluk, -Hareketsizlik ve kuvvetsizlik, -Krk kemiklerin birbirine srtnme sesi.b. Krklarda Genel Tedavi Kurallar -Eer deride yara varsa zerine steril bir pansuman ya da mendil koyup sarnz.-Yara iinde grlen kemik paralarn karmaya almaynz. Kanama yapabilir. Damar ve sinirleri yaralayabilirsiniz. O ksmn zerine steril pansuman koyunuz. Sonra bir bezi simit eklinde katlayp delik olan ksm ortaya gelecek ekilde yerletiriniz. En st ksmna kaln pamuk ya da snger tabakas koyunuz.Sarnz. -Krk olup olmadn nce elbisesi zerinden hafife elle muayene ederek saptamaya alnz.-nce salam tarafn, elbise kolunu karnz. Gerekirse elbise yerini diki yerinden sknz ya da kesiniz.-Elle hoyrata muayene etmeyiniz. Krk yerini oynatmaynz. Ar oka yol aabilir. Krk kemik ular damar ve sinirleri yaralayabilir.-Krk ularn hareketsiz hale getirmek iin krk yerini tespit ediniz. Kol ya da bacan her iki yanna kaln karton ya da tahta koyup sarg bezi, earp, kravat ya da gmlek paralar ile sarnz. -Tespit iin kullanlan karton, tahta gibi gereler krk yerini bir st birde alt tarafndaki eklemlerin tesine kadar gelecek uzunlukta olmaldr. Bu aralara atel ad verilir. Atellerin deriye gelen ksmlar pamuk ve bezlerle beslenmelidir. -ok durumuna gre nlem alnz.-Kanama varsa bilinen nlemlerle kanamasn durdurunuz.-Krk yerin zerine havluya sarl buz torbas koyunuz. -Yaraly battaniye ile rtnz. Dinlendiriniz. -Yaral ksm kalp seviyesinin yukarsna kaldrnz. -Krlan organ hangi durumda bulduysanz o durumda tespit ediniz. Kr yerine koymaya almaynz. Gereksiz dokunmalardan kannz. -Yaraly ambulansla ortopedi ve travmatoloji kliniine gtrnz. c. Omurga Krklarnda lk Yardmou kez yksek bir yerden dme ya da trafik kazalar sonucu omurgada krk ve bazen iinden geen omurilikte deiik derecelerde yaralanmalar olabilir.-Yaraly muayene etmeden, belinde ya da boynunda ars, baka bir ikayeti olup olmadn sormadan dndrmeyiniz. Ayaa kaldrmaynz. -Kesin tan bilinmedike belinde ars olan byle bir yaralda krn da olabileceini unutmaynz. Krk olmad kesin olarak saptanncaya kadar krk var gibi hareket ediniz.-Eer omurgasnda bir krktan pheleniyorsanz, yaraly yerinden kaldrmadan altna genie bir tahta ya da kap yerletiriniz. -Ba ve boyunun her iki yanna ayakkablarn ve katlayarak elbiselerini koyarak boynunun oynamasn engelleyiniz. Eer elinizde kum torbas varsa onu da koyabilirsiniz. Naylon torba iine kum veya toprak doldurarak kum torbas yapabilirsiniz. -Yaraly omuzlar, havsala, uyluk, dizalt ve ayak bileinin zerinden geecek ekilde geni bezlerle tahtaya balaynz. Byle taynz. Rntgen ekilip kesinlikle krk olmad saptanmadka ayaa kaldrmaynz. -Aksi durumda kendiliinden iyi olabilecek bir omurga kr, yaral kiinin kaba muayenesi, ayaa kaldrlmas ya da uygun olmayan tama koullar nedeniyle omurilik zedelenmesi olabilir. Bunun sonucu bacaklarda fel, halsizlik, idrar ve byk abdestini tutamamas gibi ok nemli sonular dourabilir. -Yara varsa steril pansuman koyunuz. -ok durumuna gre nlem alnz. -Arsn dindiriniz. d. Parmak Krklarnda lk Yardm -Krk olan parmak altna parmak geniliinde bir tahta ya da eer elinde varsa hazr dar bir alminyum erit (atel) koyarak sarnz. Gerekirse krk parma; yandaki salam parmaa flasterle ya da sarg bezi ile sararak tespit ediniz. -Krk taraf kalp seviyesinin zerinde tutunuz. -Krk yer zerine buz koyunuz. -Parmaktaki yzk kesilerek karlmaldr. (yzk nedeniyle ilik olur. Yzk parma skarak kangrene evirebilir.) -Hastahaneye gnderiniz.e. n Kol Krklarnda lk Yardm -Kazann olduu yerde yaralnn ceketini karmadan, krk olan tarafn elini kar omuza gelecek ekilde kolu gs zerine koyunuz ve gse sarnz.-n kolu da gen sarg bezi ya da tlbentle boyuna asnz.-Eer elinizde tespit iin hazr gereler (atel) ya da tahta, kaln karton varsa kol ya da n kolun her iki yzne bunlar uygulaynz. Gmleinizden yrttnz bezlerle, kravat, earp ya da sarg bezi ile krk yerinin yukarsndan ve aasndan balaynz. -Kolu gs zerine koyup baka bir earp ya da gen sarg ile sarnz. -n kolu da gen sarg, tlbent ya da earp ile boyuna asnz. -Krk yer zerine buz koyunuz. Bilezik varsa karnz.f. Krek ve Kprck Kemii Krklarnda lk Yardm -Krk tarafn koltuk altna ufak bir pamuk topa ya da kat bir bez koyup kolu earp ya da tlbentle boyuna asnz. -Krk yer zerine buz koyunuz. -Yaraly oturur durumda ve ambulansla hastahaneye gnderiniz.-Eer gen sarg ya da earp yoksa yaral elinizi ceketinizin iki dmesi arasndan ieri sokup ayn taraf ceket eteini yukar kaldrp ineleyiniz.-Bir omuz zerinden gelen sargy (katlanm bir tlbent) kar taraf koltuk altndan geirip arkada balaynz. Dier sarg ile yan ilemi kar tarafa yapp arkadan birbiri ile ve ilk sargnn ular ile dm ediniz. Bunlar yaparken omuzlar arkaya doru ekiniz. g. Bacak Krklarnda lk Yardm -Bacakta krk varsa kaza yerinde yaralnn pantolonunu karmaya almaynz.-Eer yara varsa pantolonun diki yerinden sknz ya da kesiniz. Yara zerine temiz mendil ya da pansuman koyup zerinden sarnz. Bylece ak bir krkta yaradan mikroplarn girmesini nlemi ve kanamann durmasn salam olursunuz. -Eer elinizde uzun tahta ya da kaln karton varsa uzun olann dta ayak bileinden bele kadar, ksa olann da i tarafta ayak bileinden kasa gelecek ekilde bacan her iki yanna yerletiriniz.-Ayak bileinin zerinden diz altndan ve stnden gmlek paras, earp, kravat ya da sarg bezi ile balaynz.-Eer elinizde tespit iin ara-gere varsa iine katlanm bez ya da pamuk koyup baca yavaa yerletiriniz, sonra bunun zerinden sarnz.-Eer elinizde tespit iin hibir ara-gere yoksa krk olan baca salam bacaa sararak tespit ediniz. -Krk yara zerine havluya sarl buz koyunuz. -Srtst yatar durumda ve sedye ile hastahaneye gnderiniz.h. Ayak ve Ayak Bilei Krklarnda lk Yardm -Kiinin ayandaki yaralarn zerine temiz bir mendil ya da pansuman koyup sarnz. -Yumuak kare eklindeki bir yastn ortasna aya yerletiriniz.-Yastn kenarlarn nde birbirine yaklatrnz, engelli ine ile tutturunuz. Gerekiyorsa zerinde sarg bezi ile sarnz. -Yastk iine koymadan nce havluya sarl buz uygulaynz.-Kalp seviyesinin zerinde tutunuz. N. IKIKLARDA LK YARDIMBir eklemi oluturan kemiklerden bir veya hepsinin birbiri zerinde yer deitirerek normal eklem ilikisinin deimesine "IKIK"denir. kk ile eklem kapsl denen eklemi evreleyen zar balar da yrtlabilir. Bu ise sk sk kklara, burkulmalara yol aar. kk olan eklemde ar, ilik, hareket snrll vardr. kk eklemi bkme ile eklemin tekrar eski kk durumuna geldii grlr.-kk olan eklemi yerine koymaya almaynz. -Krkta olduu gibi kk eklemi bir ekilde tespit ediniz. -kktan phelendiiniz zaman eklemde ve onun yanndaki kemiklerde krn, eklem banda yrtn da olabileceini unutmaynz. -kk eklem zerinde yarm saat havluya sarl buz torbas koyunuz. -Kalp seviyesinin zerinde tutunuz. -En yakn salk merkezine gtrnz.O. BURKULMALARDA LK YARDIMBir eklemin etrafndaki balarn, eklem kapsl ve dier yumuak doku yaplarn; eklemin normal hareket geniliinin tesinde zorlanmasna "BURKULMA" denir. Eklemde ilik, ar, morluk olur. Bu yaplar normalden fazla gerilebilir. Hatta yrtlabilir. Hareketler arldr.-Burkulmu eklemi hareket ettirmeyiniz. -O eklem zerine yarm saat havluya sarl buz torbas koyunuz. -Burkulmu ayanzn zerine basmaynz. Koltuk denei kullannz. -Burkulmu ayanzn altna 4-5 yastk koyarak kalp seviyesinin zerine kaldrnz. Burkulmu yerinizi sarktmaynz. ilik, kanama ve ar olabilir. -Burkulma kolunuzda ise kolunuz kalp seviyesi zerinde olacak ekilde tlbentle kolunuzu boynunuza asnz. -Kesinlikle scak havlu ya da termofor uygulamaynz. iliin artmasna yol aarsnz. -Ovuturmaynz. O ekleminizi dinlendiriniz. -Elastik sarg ile skmayacak ekilde sarnz. -Parmaklarnz oynatarak kaslarnz altrnz. Bylece kaslarn pompalayc etkisi ile iliin azalmasna alnz.-Her burkulmann altndan bir krk ya da eklem ba yrt kabileceini unutmaynz. -En yakn salk merkezine gtrnz.P. EZLMELERDE LK YARDIM Vcudun bir yerine rnein kol ya da bacaa ar bir cisim dt ya da arpt zaman deri ve altndaki dokular kaslar ezilir. Yrtlabilir, kanama ilik olur. -Elastik sarg sarp o yerinizi yksekte tutunuz.-O blgeye havluya sarl buz uygulaynz.-O blgenizi dinlendiriniz. R. ZEHRLENMELER VE LK YARDIMZehirli maddelerin vcuda girmesi sonucu ortaya kan duruma ZEHRLENME denir. 1. Zehirlenme ekilleria. Az Yolu le; *Gda zehirlenmeleri, ilalarla olan zehirlenmeler, kimyasal madde ile zehirlenmeler, alkol zehirlenmesi.b. Solunum Yolu le; *Karbonmonoksit zehirlenmeleri, dier zehirli gazlarla olan zehirlenmeler.c. Deri Yolu le; *Zehirli gazlar, bcek ldrc ilalarla olan zehirlenmeler, dier kimyasal maddelerle olan zehirlenmeler. 2. Belirtiler-Azda yanma, zel tat, yutkunma zorluu, bulant, kusma, karn ars, karn kramp, ishal, halsizlik, ba ars, ba dnmesi ve terleme, -Bilinte deiik derecelerde bozukluk, -Solunum ve dolamda deiik derecelerde bozukluk, hatta durma, -nemli durumlarda idrar miktar azl hatta hi idrara kamama,-Grmede bozukluk, nabzda zayflama, gzbebeklerinde klme, kan basncnda dme ve havaleler olabilir. a. Bilinci Yerinde ise;-Mmkn olduu kadar abuk tbbi yardm isteyiniz:bir ambulans (Tel: 112) arnz. Zehirlenmenin nedenini biliyorsanz, haber verirken belirtiniz. Ayrca Zehirlenmelerde Bavurulacak Danma Merkezini arayabilirsiniz. -Tbbi yardm ulaana kadar hasta yalnz braklmamaldr.-Kusturarak mide iindekileri boaltnz.b. Bilinci Kaybolmu ise;-Yan yatrnz. -Ba ve boyunu arkaya eviriniz, soluk yolunu anz.-Alt eneyi ve dili ne ekiniz. -Gerekirse azdan aza yapay solunum yapnz. -Kalp durmusa kalp masaj uygulaynz. -Hastahaneye gnderiniz. 3. Zehirli mantar, Ttn ve Zehirli Dier Bitkiler ile Olan zehirlenmelerde lk yardm-Azdan bol su iirerek sulandrnz.-Parmanz zehirlenenin azna sokarak kusturmaya alnz. Trnanz uzunsa hastann boazn yaralayabilirsiniz. Trnanz kesiniz.-Kusarak karlan saklaynz. Birlikte hastahaneye gtrnz. Bylece zehrin cinsi saptanabilir. -Zehirli gday aldktan sonra 3-4 saat gemise mshil vererek dar atlmasn salaynz. -ki yemek ka tbbi kmr bir bardak su iinde kartrarak iiniz. Tbbi kmr zehirleri bnyesinde tutar. -oku nleyiniz. Hastahaneye gnderiniz. DKKAT: Genel kural olarak zehirlenen kiiyi kusturmayn; bu kuraln tek istisnas eer kii bilinli ise ve ksa bir sre nce olmas "ila iimi" sz konusu ise kusturulabilinir.Doada Acil DurumlarDOADA YAAM VE ACL DURUMLAR

Genel BilgilerDoa faaliyetlerine balamadan nce gideceiniz yeri iyice inceleyin. Ne tr bir ortamla karlaacanz konusunda bilginiz olsun. Mmkn olduunca srtlar takip et.Eer geni bir tepeyi amak zorunda kalrsan, etrafndan dolanarak amaya al veya en az eimli yerinden k.Haritay inceleyerek kolay olan rotay belirle.Alternatif rotalar belirle. Bir dereyi gemenin pek ok yolu varsa, durumlar deitiinde (kpr yklm veya su seviyesi ok yksek olabilir) hemen rotay deitir.Blgeyi ok iyi tanmaya al. Baka tr malzemelere ihtiyacn olup olmadn belirle.Kamp Yerinin Seimiyi bir kamp yeri iin gerekli olanlar.ilebilir su olmal.yi yanan odun. evreden rahatlkla temin edilebilmeli.Ak bir alan, adr ve kamp atei iin uygun eim, ancak su basmayacak ve tutmayacak ykseklikte olmaldr. Ayrca sel tehlikesi bulunmayan bir alan olmaldr. Bunun iin blgeye gelirken buradaki sel basknlar ile ilgili bilgileri edin.Atein yaylmasna kar gvenlikli olmaldr.Gnn belli saatlerinde gne alabilmeli, zellikle gnn ilk saatlerinde.Yazn rzgarn esmesi istenebilir, fakat souk havalarda rzgara kar korunakl olmal.zel ve gvenli olmal.Kesinlikle evredeki hibir aac kesmeyiniz.Acil Durum Ara-GereleriAcil durum ara-gereleri en az harita ve pusu kadar ve hatta onlardan daha fazla nemlidir. Bunun iin yannzda mutlaka acil durum ara-gerelerini tamalsnz. Kayboldunuz ve pusulanz ve haritanz olmasna ramen onlardan yararlanamyorsunuz (ayanz krld, gr uzakl sfr vb. ). Bu durumda size gerekli olan acil durum ara-gereleridir. Kiiye, gideceiniz yere bal olarak deise de temel olanlar unlardr.lk yardm kit iKibrit. Su geirmez bir yerde korunmal. Bunun yerine bir akmak da alabilirsiniz. Buda su geirmez, rzgarda yanabilen ve tamamen gazla dolu olmaldr.Diki kit i. Diki inesi, iplik, birka toplu ine, engelli ine ve birka tane kk dme.Kk ok ilevli bir ak. Yzeyleri keskin, temiz ve passz olarak korunmaldr.

Ek htiyalarKiinin ihtiyalar, tama kapasitesi eklenecek malzemeleri snrlar. Yinede ek ihtiya malzemelerini sralayalm.Yedek pusula. Dieri kaybolduunda, krldnda yada kontrol amal kullanlabilir.Konserve yiyecek.yot tabletleri. Suyu iilebilir hale getirmek iin. Uyarlara uygun kullannz.Kk bir el feneri. Pillerini kontrol ederek alnz.Torba battaniye. Rzgar ve su geirmez olduundan scak tutar.Hamak. Yatak olarak kullandnz gibi gerekirse balk a olarak da kullanabilirsiniz.lk Yardm GerekirseDoaya geziye giderken yannzda kapsaml bir ilk yardm kiti ve kitab almalsnz. Ayrca mutlaka ilk yardm eitimi almalsnz. Eer doada banza bir kaza gelirse bununla baa kmak ve gerekli ilk yardm yapmak sizin sorumluluunuzdadr. Byle bir durumla karlatnzda;Sakin olun, hastay sakinletirin ve uygun ilk yardm uygulayn.Hastay scak tutun ve yatrn. Krk-kk ve yarasn iyice belirlemeden hareket ettirmeyin.Herhangi bir kanama varsa durdurun. Kanamay kontrol etmek iin, kanayan ksm kalp seviyesinin stnde tutun ve gazl bez veya temiz bir elbise ile kanayan blgeye basn uygulayn. Kanamay durduramazsanz (mutlaka gerekiyorsa ve biliyorsanz) yara ile kalp arasndaki blgeye turnike uygulayn. Hastaya gven verin, ok belirtileri olup olmadn gzleyin.Nefes almyorsa hemen yapay solunum uygulayn (bilmiyorsanz mutlaka renin).Kafa, ense ve omurgasnda krk ve yaralanma olup olmadn kontrol edin,Gerekli olmadka elbiselerini karmayn.Hareket edip edemeyeceine karar verin. Edemeyecek durumda ise korunakl bir duruma getirin, yanna yiyecek ve iecek brakarak yardm getirmeye gidin.Hasta oka GirerseCiddi yaralanma ve krlmalar oka neden olabilir. ok btn vcudu etkileyen bir depresyon halidir. Dolam sistemi tm vcuda gerekli kan salayamamaktadr. Souk ve ac oku iddetlendirebilir. Vcut sour, kalp at zayf ve hzldr. oktan korumak ve kontrol altnda tutmak iin;

YARALANMISAKanamay durdur Krk ve kklar tespit etEer kafa ve gs yaralanmas yoksa, hastay ayaklar kafa ve gsten yukarda olacak ekilde srt st yatr. Bu ekilde beyin, kalp, akcierler ve dier hayati organlara olan kan dolam artacaktr.Eer iddetli kafa ve gs yaralanmas varsa, vcudu yksekte tut. Eer gs yaralanmas varsa , salam akcierin ilevini kolaylatrmak iin yaral taraf stte tut.Eer yaral kii bilincini kaybederse, kan, kusmuk ve dilini yutmamas iin hastay yz yere bakacak ekilde yatr (ok pozisyonuna) getir. Hastay scak tutunuz ve d etkenlere kar koruyunuz Gne arpmas Gne arpmas, vcudun s dengesini salayamadnda oluur. Vcut scakl aniden ykselir, 10 15 dakika iinde 41 oC a ular. Acil olarak gereken yaplmazsa lme yada kalc arzalara neden olabilir. GNE (SICAKLIK) ARPMASININ BELRTLERHareket etmede glk Ayak, bacak ve kollarda kramp Ba dnmesi, ba ars, bitkinlikKusmaBaylma ve uur kaybKusmaAr yorgunluk hissi, sinirlilik, aknlkYAPILMASI GEREKENLERHastay glge bir yere gtr. Nasl yapabiliyorsan, hastay ok hzl bir ekilde sout.Vcut scakln takip et, scaklk 38 39 oC a dnceye kadar soutmaya devam et.Sakn alkoll iecek verme.Bilinci ve davranlar normalse iecek bir ey ver.Bilinci yerinde deilse iecek bir ey verme, boulmasna neden olabilirsiniz.Kramp sonucu bilinsiz hareketler yaparsa yaralanmasn engelle.Kusuyorsa yan yzkoyun yatr.ok acele tbbi yardm ar.Yn BulmaDnya zerinde bulunduumuz yeri harita ve aletler kullanarak belirliyebiliriz.Bulunduumuz noktadan dier bir noktaya giderken, yrdmz yn rota olarak adlandrrz.ki nokta arasnda birok engeller,tepeler,ormanlar,gller ve nehirler yer alabilir.nemli olan bir yerden dierine giderken, saydmz bu engelleri aarken rota dediimiz ynmz kaybetmememizdir.Yaplan aratrmalarda bir kii bilmedii bir arazide hareket ediyorsa bir mddet sonra yn duygusunu kaybettii grlmektedir.Yry srasnda, yaamlarnda sa ayan kullanan insanlarn kuvvetli olan bu ayaklar ile sola gre daha uzun adm attklar grlmektedir.Bu nedenle dz bir doru zerinde yrdklerini zanneden kiilerin rotalarndan sola doru saptklar ve zaman iinde sola doru ok geni bir yay izdikleri grlmektedir.Sonuta umduklar yere ulaamadklar gibi nerede olduklarn bilememektedirler.Son yllarda lkemizde doada etkinlik gsteren kiilerin says artmtr.Bu say art beraberinde kazalar ve kaybolma olaylarn getirmektedir.Yn saptama ok kesin ve net bir hadisedir.Doada yryen bir kii net olarak nerede olduunu bilmeli veya kaybolduunu kabul etmelidir. Pusula ve imdi reneceimiz yntemlerle yeryzeyinde ancak yn saptamas yaplabilir. Yani ancak istenen rotada yrmek mmkn olabilir.Yeryz zerinde nerede olduumuz sorusunun cevab farkl aletler gerektirir.Bu aletlerden elde ettiimiz sonu ile enlem ve boylammz derece,dakika ve saniye cinsinden renebiliriz.Bu bilgi ancak bir haritaya aktarldktan sonra o anki haritadaki yerimizi bilebiliriz. Sonu olarak doada ynmz belirlemeden nce kabaca nerede olduumuzu bilmek zorundayz.Ancak bundan sonra nereye gideceimizi dnp sonra ynmzm saptamalyz.

Yn Saptama Yntemleri

Pusula Yardm le Ynmz en kolay pusula yardm ile saptyabiliriz.Pusula ibresinin koyu renkli ucu manyetik kuzeyi gsterir.Kuzeyinin nerede olduunu belirledikten sonra,hangi yne gidecek isek o ynde yer alan bir cismi (rnein aa,iri kayalar gibi)hedef alp oraya kadar gitmek ve o noktada gitmek istediimiz ynde yeni bir cisim saptamak gerekir.Bu yntemle mmkn olduu kadar dz bir izgide yol alnabilir.

Pusula

Doada gidilecek yn iin belirli cisim ve iaretleri hedef alp yryn.

Kutup Yldz leDnyamzn kutup noktalarndan geen hayali eksen izgisi kutup yldznn ok yaknndan gemektedir.Bu nedenle geceleyin yldzlar ve gezegenler hareket halinde iken(dnyann kendi etrafnda dnnden dolay)kutup yldz sabit kalr.Doada herhangi bir yldz hedef alp yrr iseniz,yldzn hareketinden dolay dz bir izgide yryemezsiniz. Dnyann dnnden tr kutup yldz evresinde dier yldzlarn dn."Grnt fotoraf filminin uzun pozlandrlmas ile elde edilmi.(Corbis.com)"

Bu nedenle gkyznde yanlzca kutup yldzn bularak onun kuzeyi gsterdiini bilerek,amaladnz ynde yryebilirsiniz.Kutup yldzn bulmak iin belirgin baz yldz guruplarn bilmek zorundasnz.(Bu bilgiler kuzey yarm kresinde geerlidir) Byk Ay yldz gurubu 7 yldzdan oluur.Grnm eik duran kahve cezvesine benzer.Sapn karsnda yer alan kenarn uzunluunu 5 le arptmzda ve kenar ynnde kutup yldzn buluruz.Kutup yldzn doru bulduumuzdan emin olmak iin yan yatm ve be yldzdan oluan bir W harfine benzeyen Cassiopeia yldz gurubunu kullanrz.Byk W nun ortasndaki yldz, kutup yldz dorultusundadr.(Ltfen izimleri inceleyiniz)

Byk Ay Yldz Gurubu

Cassiopeia Yldz Gurubu

US Army FM 21-76 da Kutup Yldznn Bulunmas

Gne le Yn Bulma Parlak gneli bir gnde bir sopa ve glgesi yardm ile yn tayini yaplabilir.Sopann glgesi iaretlenir.Bir sre sonra yer deitiren glge ucu tekrar iaretlenir.Bu iki iareti birletiren izgiye dik doru S - N eksenidir.Birinci iareti sola ve ikinci iareti sanza aldnzda yznz kuzeye bakmaktadr.

Saat Yardm le Yn TayiniGneli bir gnde bileimizdeki saat yardm ile yn tayin edebiliriz.Saatin akrebi gnee dndrlr.Saatin 12 rakkam ile akrebin oluturduu ann a ortay Gney-Kuzey Hattdr.Gne taraf gney yndr.

KaybolursanzKayboldunuzDiyelim ki kayboldunuz. Ortada kaldnz ve nereye gideceinizi bilmiyorsunuz. Gerekten g durumdaysanz her eyden nce;Sakin kal, nce ayaklarn deil gereki bir ekilde kafan kullan Yiyecek olmadan uzun zaman yaamn srdrebilirsin, iecek de o kadar sorun olmaz. Burada pusulanz olmadan yolunuzu nasl bulabileceiniz anlatlacaktr. Pusulanz yok ama, gne, yldzlar, ay ve etrafnzdaki doa var.Buradaki bilgiler esas olarak Kuzey Yarmkre iindir.Pusula Olmadan Gideceiniz Yn BulmakBalang olarak bir tepeye kp etrafa bakmak iyi bir fikirdir. nsanlarn kullandklar bir yol olup olmadna bakn. Yoksa, hangi ynn gitmeye en elverili olduunu tespit edin. Haritanz yoksa grdklerinizi haritalatrn. Aadaki yntemleri kullanarak kuzeyin neresi olduunu belirleyin. Zorunlu olanlarn dnda daha fazla tepe trmanmamanz gerektiini hatrlayn. Ve ok yorgunsanz hi trmanmayn. Bu durumda olduunuz yerde kalmay deneyebilirsiniz. Bu durumda sizi kurtarmaya geleceklere daha fazla nasl yardmc olabileceinizi iyice dnn ve uygulayn.GNDZ En doru olan bu yntemi uygulamak iin ak bir gkyz, birka sopa, bir iki ta ve bir de bolca zamana ihtiyacnz olacak. Sabahleyin, yada en azndan leden nce glgeler belirmeye balar. Uzunca bir sopay yere saplayn veya dik duracak ekilde talarla sabitleyin. ekilde grnd gibi glgenin tam olarak son bulduu yere kk bir sopay saplayn ve sonra bunu ortadaki uzun sopaya balayarak toprak zerine yarm bir daire izin ve akamzeri oluncaya kadar bekleyin.

Glge leye kadar ksalacak ve tekrar uzamaya balayacaktr. Glgenin en ksa olduu noktaya bir iaret koyun. En ksa olan bu glge Kuzey i gsterecektir. Glgenin tekrar sizin izdiiniz daireye ulat yer de bir iaret koyun, Birinci iareti ikinciye birletiren dorultu Bat Dou dorultusudur. Bunu dzenli olarak yapabilirsiniz. nk bu ekilde iaretlenen iki nokta Bat Dou dorultusunu verir. zellikle paral bulutlu durumlarda gerekebilir. Bunun daha ksa olan yntemi de vardr. Ancak Ekvatordan uzaklatka doruluu azalr.Herhangi bir zamandaki glgenin ucuna bir iaret koyun, 20 dakika sonrakini de iaretleyin. Bu ikisi arasndaki dorultu da Bat Dou ynn gsterecektir.Bazen bu da yeterli olur.

GECE

AKREP VE YELKOVANLI BR KOL SAATNZ VARSA

Eer analog, akrep ve yelkovan olan, bir kol saatiniz varsa bunu Kuzeyi bulmak iin kullanabilirsiniz. Saatinizi nnzde akrep (ksa kol, ekilde krmz olan) gnei gsterecek ekilde tutun. Bu durumda iken akreple saat 12 iareti arasndaki ay ortalayacak ekilde bir doru geirin. Gnee doru olan yn Gneyi gsterir (sabah 06 akam 18 aras). Gnmzde pek ok insan dijital saat kullanyor. Eer sizde de byle bir saat varsa bir kat zerine analog bir saat izin. Dijital saati kullanarak akrebin yerini belirleyin.

Kendi Pusulan Yap

Gerekirse kendi pusulan kendin yap. Bunun iin bir ine ve bir bardak suya ihtiyacnz var. Eer ineyi dikkatli bir biimde suyun yzeyine koyarsanz yzey gerilim kuvvetleri inenin suyun zerinde yzmesini salayacaktr. Eer bunda baarl olamazsanz;neyi bir kadn zerine koyarak suya brakabilirsiniz. Yzerse sorun yok. Batarsa byk bir olaslkla ine suyun yzeyinde kalacaktr. neyi yalayabilirsiniz veya Batmayan bir cismin zerine koyabilirsiniz.Eer ine mknatsl ise aynen bir pusula gibi hareket edecek ve olduka doru olarak Kuzey Gney dorultusunu gsterecektir. Dier teknikleri kullanarak da Kuzeyi tayin edebilirsiniz. Gnmzde mknatsl ine bulmak zor ise de bulduunuzla ansnz denersiniz.

evrendeki Aalardan YararlanAalar hakknda bilmeniz gereken ok ey vardr. Her eyden nce kuzeye uzanan ok az dal vardr. Bir aaca aadan yukarya doru bakarsanz bunu rahatlkla grrsnz. Aalarn kuzeye bakan ksmlar gneye bakanlara gre ok daha fazla nemlidir. Karncalar yuvalarn aalarn gneye bakan ksmnda yapmay severler. Ayrca evrende erimemi kar bulunuyorsa, onlara dikkat et. Gney yamalarda ve kayalarn gney ksmlarnda karlar daha abuk erir. Tepelerin gney kesimlerinde bitki rts daha ok toprak daha kalndr. Meyveler nce gney kesimde oluur.Ancak rzgar bu zellikleri bozabilir ve yanlabilirsiniz. Bunlar dier yntemlere destek vermek iin kullanabilirsinizAy le Kuzeyi Bulmak

Ay bir pusuladr ve ok doru olarak Kuzeyi gsterir. Eer Ay gryorsanz kuzey ynn bulabilirsiniz. Bunun iki yolu vardr.Dolunaya yakn zamanlarda ay zerinde bir glge grrsnz. Bu glgenin iindeki parmak Kuzeyi gsterir.Ayn dier zamanlarnda glge ularndan yukar doru hayali bir izgi geirirseniz, bu izgi Kuzey yldzna doru uzanacaktr. Ama kuzey yldz nerede ? Eer gece olan uzakln gznzde canlandrabiliyorsanz tahmin etmeniz zor olmayacaktr.

Doa EtiiGelecein gezginlerine ilkel bir vahi doa brakmak iin hep birlikte bizler bir eyler yapabiliriz. Eski bir atasz doaya yaptnz gezilerde hep aklnzda bulunsun."Anlardan baka bir ey gtrme, ayak izinden baka bir ey brakma.Doada iz brakmamann temel ilkeleri;nceden plan yap ve hazrlan. Daha nce bilinen yerlere git ve oralarda kamp yap. pleri uygun biimde yok et. Bulduun gibi brak. Kamp ateini en az seviyede yak. Dier kamp sakinlerine saygl ol.nceden Plan Yap ve HazrlanGezmeye gittiin yerin zelliklerini ve uyulmas gereken kurallar ren.Kt hava koullar, kazalar ve acil durumlar iin hazrlkl ol.Fazla zaman harcamamak iin gezini programla.Kk gruplar halinde gez. Bir gezi grubu 4 ila 6 kii arasnda olmaldr.p en aza indirmek iin yiyecekleri tekrar paketle.Kayalara iaret koymak, boyamak ve ya iaret bayra dikmekten kanmak iin harita ve pusula kullan. Daha nce bilinen yerlere git ve oralarda kamp yap.Daha nceden gidilen yerlerde patikalar ve kamp yerleri olumutur. Gl veya rman etrafndaki kua korumak iin buralardan en az 60 metre uzaa kamp kur.yi bir kamp alan bulunur, yaplmaz. Alternatif bir tanesine gerek yoktur. Var olan kamp alanlarn ve patikalar kullanmaya al. Patikann ortasnda tek sra halinde yryn. Islak ve amurlu olsa da. Kamp alannkk tutun. Etkinliklerinizi bitki rts olmayan yerde yapn. Yeni kamp alan ve patika olumasna neden olmayn. Yeni etkilenmeye balam yerlerden kann. pleri Uygun Biimde Yoket p ve artklarnn braklaca bir yer bul. Ayr olarak paketlenmi atklarn hepsini yeniden bir pakete koy. Kat insan atklarn sulardan en az 60 metre uzaklkta ve 15 20 cm derinlikte ukurlara brakn ve sonra rtn. Tuvalet katlarn ve hijyenik rnleri skca,almayacak ekilde paketleyiniz.Ykanmak ve di fralamak iin dere ve glleri kullanmayn, buralarn en az 60 metre uzana su gtrerek bu ileri yapn. Az miktar biyolojik sabun kullann.Bulduun Gibi Brak Gemii koru. ncele ama sakn dokunma.Kayalar, bitkileri ve dier doal nesneleri bulduun gibi brak.Doasnn dnda bir yere gtrme. Bir eyler kurma, ina etme ve kazma. Kamp Ateini En Az Seviyede Yak Kamp atei doada gelimekte olan baz eyleri yok edebilir. Hafif bir ocak ve kandil kullanabilirsiniz. Eer ate yaklmasna izin veriliyorsa, daha nce yaklan yerleri kullann. Kk ate yakn. Sadece yerde bulduunuz ve elle krlabilen sopalar yakn. Odun ve kmrleri tamamen kl oluncaya kadar yakn, sonra soumu klleri datn.Dier Kamp Sakinlerine Saygl Ol Yaban hayatn uzaktan gzleyin. Onlara yaklamayn ve izlemeyin.Hayvanlar asla beslemeyin. Yaban hayvanlarn beslemek onlarn salna zarar verir, doal davranlarn deitirir, onlar bakalarna muhta ve dier tehlikelere ak hale getirir. Doal yaam ve yiyeceklerinizi korumak iin onlar ierde ok iyi bir ekilde saklayn. Kpeinizi (eer getirdiyseniz) srekli olarak kontrol edin, edemeyecekseniz getirmeyin. Hassas zamanlarda doal hayattan kann. zellikle, iftleme, yuva kurma, yavrulama ve yavrularn gelimesi dnemlerinde buralarda bulunmayn.

Betonlar Arasndan Ykselen lmz Tabiat Anann Feryadyla Birleiyor !Vahiye Dn Projesi : http://geocities.com/vahsiyedonusprojesi vahsiyedonusprojesi@yahoo.com