ustawa o rachunkowości

Kancelaria Sejmu s. 1/146

2014-11-12

Dz.U. 1994 Nr 121 poz. 591

U S T A W A

z dnia 29 wrzenia 1994 r.

o rachunkowoci1)

Rozdzia 1

Przepisy oglne

Art. 1. Ustawa okrela zasady rachunkowoci, tryb badania sprawozda

finansowych przez biegych rewidentw oraz zasady wykonywania dziaalnoci w

zakresie usugowego prowadzenia ksig rachunkowych.

Art. 2. 1. Przepisy ustawy o rachunkowoci, zwanej dalej ustaw, stosuje si,

z zastrzeeniem ust. 3, do majcych siedzib lub miejsce sprawowania zarzdu na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

1) spek handlowych (osobowych i kapitaowych, w tym rwnie w organizacji)

oraz spek cywilnych, z zastrzeeniem pkt 2, a take innych osb prawnych, z

wyjtkiem Skarbu Pastwa i Narodowego Banku Polskiego;

2) osb fizycznych, spek cywilnych osb fizycznych, spek jawnych osb

fizycznych oraz spek partnerskich, jeeli ich przychody netto ze sprzeday

towarw, produktw i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy

wyniosy co najmniej rwnowarto w walucie polskiej 1 200 000 euro; 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdroenia nastpujcych dyrektyw

Wsplnot Europejskich: 1) dyrektywy 2001/65/WE z dnia 27 wrzenia 2001 r. zmieniajcej dyrektywy 78/660/EWG,

83/349/EWG oraz 86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawo-zda finansowych niektrych rodzajw spek a take bankw oraz innych instytucji finansowych (Dz. Urz. WE L 283 z 27.10.2001);

2) dyrektywy 2003/38/WE z dnia 13 maja 2003 r. zmieniajcej dyrektyw 78/660/EWG w sprawie rocznych sprawozda finansowych niektrych rodzajw spek w odniesieniu do kwot wyraonych w euro (Dz. Urz. WE L 120 z 15.05.2003);

3) dyrektywy 2003/51/WE z dnia 18 czerwca 2003 r. zmieniajcej dyrektywy 78/660/EWG, 83/349/EWG, 86/635/EWG oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozda finansowych niektrych rodzajw spek, bankw i innych instytucji finansowych oraz zakadw ubezpiecze (Dz. Urz. WE L 178 z 17.07.2003).

Dane dotyczce ogoszenia aktw prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolit Polsk czonkostwa w Unii Europejskiej dotycz ogoszenia tych aktw w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej wydanie specjalne.

Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 330, 613, z 2014 r. poz. 768, 1100.


2014-11-12

3) jednostek organizacyjnych dziaajcych na podstawie Prawa bankowego,

przepisw o obrocie papierami wartociowymi, przepisw o funduszach

inwestycyjnych, przepisw o dziaalnoci ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,

przepisw o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych lub

przepisw o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez wzgldu

na wielko przychodw;

4) gmin, powiatw, wojewdztw i ich zwizkw, a take:

a) pastwowych, gminnych, powiatowych i wojewdzkich jednostek

budetowych,

b) gminnych, powiatowych i wojewdzkich zakadw budetowych,

c) (uchylona);

5) jednostek organizacyjnych niemajcych osobowoci prawnej, z wyjtkiem

spek, o ktrych mowa w pkt 1 i 2;

6) oddziaw i przedstawicielstw przedsibiorcw zagranicznych, w rozumieniu

przepisw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej;

7) jednostek niewymienionych w pkt 16, jeeli otrzymuj one na realizacj zada

zleconych dotacje lub subwencje z budetu pastwa, budetw jednostek

samorzdu terytorialnego lub funduszw celowych od pocztku roku

obrotowego, w ktrym dotacje lub subwencje zostay im przyznane.

2. Osoby fizyczne, spki cywilne osb fizycznych, spki jawne osb

fizycznych oraz spki partnerskie mog stosowa zasady rachunkowoci okrelone

ustaw rwnie od pocztku nastpnego roku obrotowego, jeeli ich przychody netto

ze sprzeday towarw, produktw i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy

s nisze ni rwnowarto w walucie polskiej 1 200 000 euro. W tym przypadku

osoby te lub wsplnicy przed rozpoczciem roku obrotowego s obowizani do

zawiadomienia o tym urzdu skarbowego, waciwego w sprawach opodatkowania

podatkiem dochodowym.

3. Jednostki sporzdzajce sprawozdania finansowe zgodnie z

Midzynarodowymi Standardami Rachunkowoci, Midzynarodowymi Standardami

Sprawozdawczoci Finansowej oraz zwizanymi z nimi interpretacjami ogoszonymi

w formie rozporzdze Komisji Europejskiej, zwanymi dalej MSR, stosuj

przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie

nieuregulowanym przez MSR.


2014-11-12

4. Kocielne osoby prawne nieprowadzce dziaalnoci gospodarczej prowadz

rachunkowo zgodnie z przepisami wewntrznymi tych osb.

Art. 3. 1. Ilekro w ustawie jest mowa o:

1) jednostce rozumie si przez to podmioty i osoby okrelone w art. 2 ust. 1;

2) banku rozumie si przez to jednostk dziaajc na podstawie przepisw

Prawa bankowego;

3) zakadzie ubezpiecze rozumie si przez to jednostk prowadzc dziaalno

ubezpieczeniow na podstawie przepisw o dziaalnoci ubezpieczeniowej;

3a) przepisach o obrocie papierami wartociowymi rozumie si przez to przepisy

ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustawy o nadzorze nad rynkiem

kapitaowym, ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania

instrumentw finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o

spkach publicznych;

3b) zakadzie reasekuracji rozumie si przez to jednostk prowadzc dziaalno

reasekuracyjn na podstawie przepisw o dziaalnoci reasekuracyjnej;

4) udziaach lub udziaowcach rozumie si przez to rwnie odpowiednio akcje

lub akcjonariuszy;

5) krajowych rodkach patniczych, walutach obcych i dewizach rozumie si

przez to krajowe rodki patnicze, waluty obce i dewizy, o ktrych mowa w

przepisach Prawa dewizowego;

5a) czonku organu jednostki rozumie si przez to osob fizyczn, penic

funkcj czonka zarzdu lub innego organu zarzdzajcego, czonka rady

nadzorczej lub innego organu nadzorujcego, jak rwnie innego organu

administrujcego jednostki, powoan do penienia tej funkcji zgodnie z

postanowieniami umowy spki, statutu lub innymi obowizujcymi jednostk

przepisami prawa;

6) kierowniku jednostki rozumie si przez to czonka zarzdu lub innego organu

zarzdzajcego, a jeeli organ jest wieloosobowy czonkw tego organu, z

wyczeniem penomocnikw ustanowionych przez jednostk. W przypadku

spki jawnej i spki cywilnej za kierownika jednostki uwaa si

wsplnikw prowadzcych sprawy spki, w przypadku spki partnerskiej

wsplnikw prowadzcych sprawy spki albo zarzd, a w odniesieniu do

spki komandytowej i spki komandytowo-akcyjnej komplementariuszy


2014-11-12

prowadzcych sprawy spki. W przypadku osoby fizycznej prowadzcej

dziaalno gospodarcz za kierownika jednostki uwaa si t osob; przepis

ten stosuje si odpowiednio do osb wykonujcych wolne zawody. Za

kierownika jednostki uwaa si rwnie likwidatora, a take syndyka lub

zarzdc ustanowionego w postpowaniu upadociowym;

7) organie zatwierdzajcym rozumie si przez to organ, ktry zgodnie z

obowizujcymi jednostk przepisami prawa, statutem, umow lub na mocy

prawa wasnoci jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego

jednostki. W przypadku spki osobowej, z wyjtkiem spki komandytowo-

akcyjnej, oraz spki cywilnej przez organ zatwierdzajcy rozumie si jej

wsplnikw;

8) okresie sprawozdawczym rozumie si przez to okres, za ktry sporzdza si

sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustaw lub inne sprawozdania

sporzdzone na podstawie ksig rachunkowych;

9) roku obrotowym rozumie si przez to rok kalendarzowy lub inny okres

trwajcy 12 kolejnych penych miesicy kalendarzowych, stosowany rwnie

do celw podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany okrela statut lub

umowa, na podstawie ktrej utworzono jednostk. Jeeli jednostka rozpocza

dziaalno w drugiej poowie przyjtego roku obrotowego, to mona ksigi

rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres poczy z ksigami

rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok nastpny. W przypadku

zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien by

duszy ni 12 kolejnych miesicy;

10) dniu bilansowym rozumie si przez to dzie, na ktry jednostka sporzdza

sprawozdanie finansowe;

11) przyjtych zasadach (polityce) rachunkowoci rozumie si przez to wybrane i

stosowane przez jednostk rozwizania dopuszczone ustaw, w tym take

okrelone w MSR, zapewniajce wymagan jako sprawozda finansowych;

12) aktywach rozumie si przez to kontrolowane przez jednostk zasoby

majtkowe o wiarygodnie okrelonej wartoci, powstae w wyniku przeszych

zdarze, ktre spowoduj w przyszoci wpyw do jednostki korzyci

ekonomicznych;


2014-11-12

13) aktywach trwaych rozumie si przez to aktywa jednostki, ktre nie s

zaliczane do aktyww obrotowych, o ktrych mowa w pkt 18;

14) wartociach niematerialnych i prawnych rozumie si przez to, z zastrzeeniem

pkt 17, nabyte przez jednostk, zaliczane do aktyww trwaych, prawa

majtkowe nadajce si do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym

okresie ekonomicznej uytecznoci duszym ni rok, przeznaczone do

uywania na potrzeby jednostki, a w szczeglnoci:

a) autorskie prawa majtkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

b) prawa do wynalazkw, patentw, znakw towarowych, wzorw

uytkowych oraz zdobniczych,

c) know-how.

W przypadku wartoci niematerialnych i prawnych oddanych do uywania na

podstawie umowy najmu, dzierawy lub leasingu, wartoci niematerialne i prawne

zalicza si do aktyww trwaych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami

okrelonymi w ust. 4. Do wartoci niematerialnych i prawnych zalicza si rwnie

nabyt warto firmy oraz koszty zakoczonych prac rozwojowych;

15) rodkach trwaych rozumie si przez to, z zastrzeeniem pkt 17, rzeczowe

aktywa trwae i zrwnane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej

uytecznoci duszym ni rok, kompletne, zdatne do uytku i przeznaczone na

potrzeby jednostki. Zalicza si do nich w szczeglnoci:

a) nieruchomoci w tym grunty, prawo uytkowania wieczystego gruntu,

budowle i budynki, a take bdce odrbn wasnoci lokale, spdzielcze

wasnociowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spdzielcze prawo do

lokalu uytkowego,

b) maszyny, urzdzenia, rodki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych rodkach trwaych,

d) inwentarz ywy.

rodki trwae oddane do uywania na podstawie umowy najmu, dzierawy lub

leasingu zalicza si do aktyww trwaych jednej ze stron umowy, zgodnie z

warunkami okrelonymi w ust. 4;

16) rodkach trwaych w budowie rozumie si przez to zaliczane do aktyww

trwaych rodki trwae w okresie ich budowy, montau lub ulepszenia ju

istniejcego rodka trwaego;


2014-11-12

17) inwestycjach rozumie si przez to aktywa posiadane przez jednostk w celu

osignicia z nich korzyci ekonomicznych wynikajcych z przyrostu wartoci

tych aktyww, uzyskania przychodw w formie odsetek, dywidend (udziaw

w zyskach) lub innych poytkw, w tym rwnie z transakcji handlowej, a w

szczeglnoci aktywa finansowe oraz te nieruchomoci i wartoci niematerialne

i prawne, ktre nie s uytkowane przez jednostk, lecz s posiadane przez ni

w celu osignicia tych korzyci. W przypadku zakadw ubezpiecze i

zakadw reasekuracji przez inwestycje rozumie si lokaty;

18) aktywach obrotowych rozumie si przez to t cz aktyww jednostki, ktre

w przypadku:

a) aktyww rzeczowych, o ktrych mowa w pkt 19 s przeznaczone do

zbycia lub zuycia w cigu 12 miesicy od dnia bilansowego lub w cigu

normalnego cyklu operacyjnego waciwego dla danej dziaalnoci, jeeli

trwa on duej ni 12 miesicy,

b) aktyww finansowych, o ktrych mowa w pkt 24 s patne i wymagalne

lub przeznaczone do zbycia w cigu 12 miesicy od dnia bilansowego lub

od daty ich zaoenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowi aktywa

pienine,

c) nalenoci krtkoterminowych obejmuj og nalenoci z tytuu dostaw

i usug oraz cao lub cz nalenoci z innych tytuw niezaliczonych

do aktyww finansowych, a ktre staj si wymagalne w cigu 12

miesicy od dnia bilansowego,

d) rozlicze midzyokresowych trwaj nie duej ni 12 miesicy od dnia

bilansowego;

19) rzeczowych aktywach obrotowych rozumie si przez to materiay nabyte w

celu zuycia na wasne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostk

produkty gotowe (wyroby i usugi) zdatne do sprzeday lub w toku produkcji,

pprodukty oraz towary nabyte w celu odprzeday w stanie

nieprzetworzonym;

20) zobowizaniach rozumie si przez to wynikajcy z przeszych zdarze

obowizek wykonania wiadcze o wiarygodnie okrelonej wartoci, ktre

spowoduj wykorzystanie ju posiadanych lub przyszych aktyww jednostki;


2014-11-12

21) rezerwach rozumie si przez to zobowizania, ktrych termin wymagalnoci

lub kwota nie s pewne;

22) zobowizaniach krtkoterminowych rozumie si przez to og zobowiza z

tytuu dostaw i usug, a take cao lub t cz pozostaych zobowiza, ktre

staj si wymagalne w cigu 12 miesicy od dnia bilansowego;

23) instrumentach finansowych rozumie si przez to kontrakt, ktry powoduje

powstanie aktyww finansowych u jednej ze stron i zobowizania finansowego

albo instrumentu kapitaowego u drugiej ze stron pod warunkiem, e z

kontraktu zawartego midzy dwiema lub wicej stronami jednoznacznie

wynikaj skutki gospodarcze, bez wzgldu na to, czy wykonanie praw lub

zobowiza wynikajcych z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo

warunkowy. Do instrumentw finansowych nie zalicza si w szczeglnoci:

a) rezerw i aktyww z tytuu odroczonego podatku dochodowego,

b) umw o gwarancje finansowe, ktre ustalaj wykonanie obowizkw z

tytuu udzielonej gwarancji, w formie zapacenia kwot odpowiadajcych

stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek niespacenia

wierzytelnoci przez dunika w wymaganym terminie,

c) umw o przeniesienie praw z papierw wartociowych w okresie

pomidzy terminem zawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wykonanie tych

umw wymaga wydania papierw wartociowych w okrelonym terminie,

rwnie wtedy, gdy przeniesienie tych praw nastpuje w formie zapisu na

rachunku papierw wartociowych, prowadzonym przez podmiot

upowaniony na podstawie odrbnych przepisw,

d) aktyww i zobowiza z tytuu programw, z ktrych wynikaj udziay

pracownikw oraz innych osb zwizanych z jednostk w jej kapitaach

lub w kapitaach innej jednostki z grupy kapitaowej, do ktrej naley

jednostka,

e) umw poczenia spek, z ktrych wynikaj obowizki okrelone w art.

44b ust. 9;

24) aktywach finansowych rozumie si przez to aktywa pienine, instrumenty

kapitaowe wyemitowane przez inne jednostki, a take wynikajce z kontraktu

prawo do otrzymania aktyww pieninych lub prawo do wymiany

instrumentw finansowych z inn jednostk na korzystnych warunkach;


2014-11-12

25) aktywach pieninych rozumie si przez to aktywa w formie krajowych

rodkw patniczych, walut obcych i dewiz. Do aktyww pieninych zalicza

si rwnie inne aktywa finansowe, w tym w szczeglnoci naliczone odsetki

od aktyww finansowych. Jeeli aktywa te s patne lub wymagalne w cigu 3

miesicy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub zaoenia (lokaty),

to na potrzeby rachunku przepyww pieninych zalicza si je do rodkw

pieninych, chyba e ujmuje si je w przepywach z dziaalnoci inwestycyjnej

(lokacyjnej);

26) instrumentach kapitaowych rozumie si przez to kontrakty, z ktrych wynika

prawo do majtku jednostki, pozostaego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu

wszystkich wierzycieli, a take zobowizanie si jednostki do wyemitowania

lub dostarczenia wasnych instrumentw kapitaowych, a w szczeglnoci

udziay, opcje na akcje wasne lub warranty;

27) zobowizaniach finansowych rozumie si przez to zobowizanie jednostki do

wydania aktyww finansowych albo do wymiany instrumentu finansowego z

inn jednostk, na niekorzystnych warunkach;

28) zobowizaniach warunkowych rozumie si przez to obowizek wykonania

wiadcze, ktrych powstanie jest uzalenione od zaistnienia okrelonych

zdarze;

29) aktywach netto rozumie si przez to aktywa jednostki pomniejszone o

zobowizania, odpowiadajce wartociowo kapitaowi (funduszowi) wasnemu;

30) przychodach i zyskach rozumie si przez to uprawdopodobnione powstanie w

okresie sprawozdawczym korzyci ekonomicznych, o wiarygodnie okrelonej

wartoci, w formie zwikszenia wartoci aktyww, albo zmniejszenia wartoci

zobowiza, ktre doprowadz do wzrostu kapitau wasnego lub zmniejszenia

jego niedoboru w inny sposb ni wniesienie rodkw przez udziaowcw lub

wacicieli;

31) kosztach i stratach rozumie si przez to uprawdopodobnione zmniejszenia w

okresie sprawozdawczym korzyci ekonomicznych, o wiarygodnie okrelonej

wartoci, w formie zmniejszenia wartoci aktyww, albo zwikszenia wartoci

zobowiza i rezerw, ktre doprowadz do zmniejszenia kapitau wasnego lub

zwikszenia jego niedoboru w inny sposb ni wycofanie rodkw przez

udziaowcw lub wacicieli;


2014-11-12

32) pozostaych kosztach i przychodach operacyjnych rozumie si przez to koszty

i przychody zwizane porednio z dziaalnoci operacyjn jednostki, a w

szczeglnoci koszty i przychody zwizane:

a) z dziaalnoci socjaln,

b) ze zbyciem rodkw trwaych, rodkw trwaych w budowie, wartoci

niematerialnych i prawnych, a take nieruchomoci oraz wartoci

niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji,

c) z utrzymywaniem nieruchomoci oraz wartoci niematerialnych i

prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym take z aktualizacj wartoci

tych inwestycji, jak rwnie z ich przekwalifikowaniem odpowiednio do

rodkw trwaych oraz wartoci niematerialnych i prawnych, jeeli do

wyceny inwestycji przyjto cen rynkow bd inaczej okrelon warto

godziw,

d) z odpisaniem nalenoci i zobowiza przedawnionych, umorzonych,

niecigalnych, z wyjtkiem nalenoci i zobowiza o charakterze

publicznoprawnym nieobciajcych kosztw,

e) z utworzeniem i rozwizaniem rezerw, z wyjtkiem rezerw zwizanych z

operacjami finansowymi,

f) z odpisami aktualizujcymi warto aktyww i ich korektami, z wyjtkiem

odpisw obciajcych koszty finansowe,

g) z odszkodowaniami i karami,

h) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpatnie, w tym w drodze darowizny

aktyww, w tym take rodkw pieninych na inne cele ni dopaty do

cen sprzeday, nabycie lub wytworzenie rodkw trwaych, rodkw

trwaych w budowie albo wartoci niematerialnych i prawnych;

33) stratach i zyskach nadzwyczajnych rozumie si przez to straty i zyski

powstajce na skutek zdarze trudnych do przewidzenia, poza dziaalnoci

operacyjn jednostki i niezwizane z oglnym ryzykiem jej prowadzenia;

34) sprawowaniu kontroli nad inn jednostk rozumie si przez to zdolno

jednostki do kierowania polityk finansow i operacyjn innej jednostki, w celu

osigania korzyci ekonomicznych z jej dziaalnoci;

35) sprawowaniu wspkontroli nad inn jednostk rozumie si przez to zdolno

wsplnika jednostki wspzalenej na rwni z innymi wsplnikami, na


2014-11-12

zasadach okrelonych w zawartej pomidzy nimi umowie, umowie spki lub

statucie do kierowania polityk finansow i operacyjn tej jednostki, w celu

osigania wsplnie korzyci ekonomicznych z jej dziaalnoci;

36) znaczcym wpywie na inn jednostk rozumie si przez to niemajc

znamion sprawowania kontroli lub wspkontroli zdolno jednostki do

wpywania na polityk finansow i operacyjn innej jednostki, w szczeglnoci

przez:

a) udzia w podejmowaniu decyzji w sprawie podziau zysku lub pokrycia

straty,

b) zasiadanie w organie zarzdzajcym, nadzorujcym lub administrujcym,

c) przeprowadzanie istotnych transakcji z t jednostk,

d) udostpnianie tej jednostce informacji technicznych o zasadniczym

znaczeniu dla jej dziaalnoci,

e) moliwo wymiany czonkw organw zarzdzajcych, nadzorujcych

lub administrujcych;

37) jednostce dominujcej rozumie si przez to jednostk bdc spk

handlow lub przedsibiorstwem pastwowym, sprawujc kontrol nad inn

jednostk, a w szczeglnoci:

a) posiadajc bezporednio lub porednio przez udziay wikszo oglnej

liczby gosw w organie stanowicym innej jednostki (zalenej), take na

podstawie porozumie z innymi uprawnionymi do gosu, wykonujcymi

swe prawa gosu zgodnie z wol jednostki dominujcej, lub

b) uprawnion do kierowania polityk finansow i operacyjn innej jednostki

(zalenej) w sposb samodzielny lub przez wyznaczone przez siebie osoby

lub jednostki na podstawie umowy zawartej z innymi uprawnionymi do

gosu, posiadajcymi, na podstawie statutu lub umowy spki, cznie z

jednostk dominujc, wikszo oglnej liczby gosw w organie

stanowicym, lub

c) uprawnion do powoywania i odwoywania wikszoci czonkw

organw zarzdzajcych, nadzorujcych lub administrujcych innej

jednostki (zalenej), lub

d) bdc udziaowcem jednostki, ktrej czonkowie zarzdu w poprzednim

roku obrotowym, w cigu biecego roku obrotowego i do czasu


2014-11-12

sporzdzenia sprawozdania finansowego za biecy rok obrotowy,

stanowi jednoczenie wicej ni poow skadu zarzdu tej jednostki

(zalenej) lub osoby, ktre zostay powoane do penienia tych funkcji w

rezultacie wykonywania przez jednostk dominujc prawa gosu w

organach tej jednostki (zalenej);

37a) jednostce dominujcej niszego szczebla rozumie si przez to spk

handlow, ktra jest jednoczenie jednostk zalen od innej spki handlowej

lub przedsibiorstwa pastwowego i jednostk dominujc w stosunku do co

najmniej jednej spki handlowej;

37b) jednostce dominujcej wyszego szczebla rozumie si przez to jednostk

bdc spk handlow lub przedsibiorstwem pastwowym, ktra jest

jednostk dominujc w stosunku do jednostki dominujcej niszego szczebla;

37c) wsplniku jednostki wspzalenej rozumie si przez to jednostk bdc

spk handlow lub przedsibiorstwem pastwowym, sprawujc wraz z

innymi udziaowcami wspkontrol nad jednostk wspzalen;

38) znaczcym inwestorze rozumie si przez to jednostk bdc spk

handlow lub przedsibiorstwem pastwowym, posiadajc w innej jednostce

niebdcej jednostk zalen lub wspzalen nie mniej ni 20% gosw w

organie stanowicym tej jednostki i wywierajc znaczcy wpyw wobec tej

jednostki, przy czym liczb gosw ustala si z zachowaniem zasady okrelonej

w pkt 37 lit. a. Udzia w oglnej liczbie gosw moe by mniejszy ni 20%,

jeeli inne okolicznoci, wymienione w pkt 36 wskazuj na wywieranie

znaczcego wpywu;

39) jednostce zalenej rozumie si przez to jednostk bdc spk handlow lub

podmiotem utworzonym i dziaajcym zgodnie z przepisami obcego prawa

handlowego, kontrolowan przez jednostk dominujc;

40) jednostce wspzalenej rozumie si przez to jednostk, ktra jest

wspkontrolowana przez wsplnikw na podstawie zawartej pomidzy nimi

umowy, umowy spki lub statutu;

41) jednostce stowarzyszonej rozumie si przez to jednostk bdc spk

handlow lub podmiotem utworzonym i dziaajcym zgodnie z przepisami

obcego prawa handlowego, na ktr znaczcy inwestor wywiera znaczcy

wpyw;


2014-11-12

42) jednostkach podporzdkowanych rozumie si przez to jednostki zalene,

wspzalene oraz stowarzyszone;

43) jednostkach powizanych z jednostk rozumie si przez to jej jednostk

dominujc, znaczcego inwestora, jej jednostki zalene, wspzalene i

stowarzyszone oraz jednostki znajdujce si wraz z jednostk pod wspln

kontrol, a take wsplnika jednostki wspzalenej;

44) grupie kapitaowej rozumie si przez to jednostk dominujc wraz z

jednostkami zalenymi;

45) konsolidacji rozumie si przez to czenie sprawozda finansowych jednostek

tworzcych grup kapitaow przez sumowanie odpowiednich pozycji

sprawozda finansowych jednostki dominujcej i jednostek zalenych, z

uwzgldnieniem niezbdnych wycze i korekt;

46) kapitaach mniejszoci rozumie si przez to cz aktyww netto jednostki

zalenej, objtej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, ktra naley

do udziaowcw innych ni jednostki grupy kapitaowej;

47) metodzie praw wasnoci rozumie si przez to przyjt przez jednostk

dominujc, wsplnika jednostki wspzalenej lub znaczcego inwestora

metod wyceny udziaw w aktywach netto jednostki podporzdkowanej, z

uwzgldnieniem wartoci firmy lub ujemnej wartoci firmy, ustalonych na

dzie objcia kontroli, wspkontroli lub wywierania znaczcego wpywu.

Warto pocztkow udziau aktualizuje si na dzie bilansowy, na ktry

sporzdza si sprawozdanie finansowe, o zmiany wartoci aktyww netto

jednostki podporzdkowanej, jakie nastpiy w okresie sprawozdawczym,

wynikajce zarwno z osignitego wyniku finansowego, skorygowanego o

odpis raty wartoci firmy lub ujemnej wartoci firmy przypadajcy na dany

okres sprawozdawczy, jak i o wszelkie inne zmiany, w tym wynikajce z

rozlicze z jednostk dominujc, wsplnikiem jednostki wspzalenej lub

znaczcym inwestorem;

48) Europejskim Obszarze Gospodarczym rozumie si przez to kraje Unii

Europejskiej oraz Islandi, Liechtenstein i Norwegi.

1a. Jednostkami mikro w rozumieniu ustawy s:

1) spki, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, inne osoby prawne, a take

oddziay przedsibiorcw zagranicznych, w rozumieniu przepisw o swobodzie


2014-11-12

dziaalnoci gospodarczej z wyczeniem jednostek, o ktrych mowa w art. 2

ust. 1 pkt 3, jednostek zamierzajcych ubiega si albo ubiegajcych si

o zezwolenie na wykonywanie dziaalnoci na podstawie przepisw, o ktrych

mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3, oraz jednostek sektora finansw publicznych jeeli

jednostki te w roku obrotowym, za ktry sporzdzaj sprawozdanie finansowe,

oraz w roku poprzedzajcym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek

rozpoczynajcych dziaalno w roku obrotowym, w ktrym rozpoczy

dziaalno, nie przekroczyy co najmniej dwch z nastpujcych trzech

wielkoci:

a) 1 500 000 z w przypadku sumy aktyww bilansu na koniec roku

obrotowego,

b) 3 000 000 z w przypadku przychodw netto ze sprzeday towarw

i produktw za rok obrotowy,

c) 10 osb w przypadku redniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na

pene etaty,

2) stowarzyszenia, zwizki zawodowe, organizacje pracodawcw, izby

gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsibiorcw zagranicznych,

w rozumieniu przepisw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, spoeczno-

zawodowe organizacje rolnikw, organizacje samorzdu zawodowego,

organizacje samorzdu gospodarczego rzemiosa i Polskie Biuro

Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jeeli nie prowadz dziaalnoci

gospodarczej,

3) osoby fizyczne, spki cywilne osb fizycznych, spki jawne osb fizycznych

oraz spki partnerskie, jeeli przychody netto tych jednostek ze sprzeday

towarw, produktw i operacji finansowych wyniosy rwnowarto w walucie

polskiej nie mniej ni 1 200 000 euro i nie wicej ni 2 000 000 euro za

poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynajcych

dziaalno albo prowadzenie ksig rachunkowych w sposb okrelony ustaw

w roku obrotowym, w ktrym rozpoczy dziaalno albo prowadzenie ksig

rachunkowych w sposb okrelony ustaw,

4) osoby fizyczne, spki cywilne osb fizycznych, spki jawne osb fizycznych

oraz spki partnerskie, ktre stosuj zasady rachunkowoci na podstawie art. 2

ust. 2


2014-11-12

w stosunku, do ktrych organ zatwierdzajcy podj decyzj w sprawie

sporzdzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47

ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4.

1b. Jednostkami mikro w rozumieniu ustawy s rwnie jednostki, o ktrych

mowa w ust. 1a pkt 1, ktre:

1) za poprzedni rok obrotowy sporzdziy sprawozdanie finansowe

z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a

ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 oraz

2) w roku obrotowym, za ktry sporzdzaj sprawozdanie finansowe, albo w roku

poprzedzajcym ten rok obrotowy przekroczyy dwie z wymienionych w ust. 1a

pkt 1 wielkoci.

2. Wyraone w euro wielkoci przelicza si na walut polsk po rednim kursie,

ogoszonym przez Narodowy Bank Polski, na dzie bilansowy, z zastrzeeniem ust.

3.

3. Wyraone w euro wielkoci, o ktrych mowa w ust. 1a pkt 3 oraz w art. 2

ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przelicza si na walut polsk po rednim kursie ogoszonym

przez Narodowy Bank Polski, na dzie 30 wrzenia roku poprzedzajcego rok

obrotowy.

4. Jeeli jednostka przyja do uywania obce rodki trwae lub wartoci

niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z ktr jedna ze stron, zwana dalej

finansujcym, oddaje drugiej stronie, zwanej dalej korzystajcym, rodki trwae

lub wartoci niematerialne i prawne do odpatnego uywania lub rwnie pobierania

poytkw na czas oznaczony, rodki te i wartoci zalicza si do aktyww trwaych

korzystajcego, jeeli umowa spenia co najmniej jeden z nastpujcych warunkw:

1) przenosi wasno jej przedmiotu na korzystajcego po zakoczeniu okresu, na

ktry zostaa zawarta;

2) zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystajcego, po zakoczeniu

okresu, na jaki zostaa zawarta, po cenie niszej od wartoci rynkowej z dnia

nabycia;

3) okres, na jaki zostaa zawarta, odpowiada w przewaajcej czci

przewidywanemu okresowi ekonomicznej uytecznoci rodka trwaego lub

prawa majtkowego, przy czym nie moe by on krtszy ni 3/4 tego okresu.


2014-11-12

Prawo wasnoci przedmiotu umowy moe by, po okresie, na jaki umowa

zostaa zawarta, przeniesione na korzystajcego;

4) suma opat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i

przypadajca do zapaty w okresie jej obowizywania, przekracza 90% wartoci

rynkowej przedmiotu umowy na ten dzie. W sumie opat uwzgldnia si

warto kocow przedmiotu umowy, ktr korzystajcy zobowizuje si

zapaci za przeniesienie na niego wasnoci tego przedmiotu. Do sumy opat

nie zalicza si patnoci na rzecz finansujcego za wiadczenia dodatkowe,

podatkw oraz skadek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeeli korzystajcy

pokrywa je niezalenie od opat za uywanie;

5) zawiera przyrzeczenie finansujcego do zawarcia z korzystajcym kolejnej

umowy o oddanie w odpatne uywanie tego samego przedmiotu lub

przeduenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od

przewidzianych w dotychczasowej umowie;

6) przewiduje moliwo jej wypowiedzenia, z zastrzeeniem, e wszelkie

powstae z tego tytuu koszty i straty poniesione przez finansujcego pokrywa

korzystajcy;

7) przedmiot umowy zosta dostosowany do indywidualnych potrzeb

korzystajcego. Moe on by uywany wycznie przez korzystajcego, bez

wprowadzania w nim istotnych zmian.

5. W przypadku spenienia co najmniej jednego z warunkw okrelonych w ust.

4, oddane do uywania korzystajcemu rodki trwae lub wartoci niematerialne i

prawne zalicza si u finansujcego do aktyww finansowych odpowiednio jako inne

dugoterminowe bd krtkoterminowe aktywa.

6. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystajcego nie

podlega obowizkowi badania i ogaszania w myl art. 64 ust. 1, to moe on

dokonywa kwalifikacji umw, o ktrych mowa w ust. 4, wedug zasad okrelonych

w przepisach podatkowych i nie stosowa ust. 4 i 5.

Art. 4. 1. Jednostki obowizane s stosowa przyjte zasady (polityk)

rachunkowoci, rzetelnie i jasno przedstawiajc sytuacj majtkow i finansow oraz

wynik finansowy.


2014-11-12

2. Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje si w ksigach

rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treci

ekonomiczn.

3. Rachunkowo jednostki obejmuje:

1) przyjte zasady (polityk) rachunkowoci;

2) prowadzenie, na podstawie dowodw ksigowych, ksig rachunkowych,

ujmujcych zapisy zdarze w porzdku chronologicznym i systematycznym;

3) okresowe ustalanie lub sprawdzanie drog inwentaryzacji rzeczywistego stanu

aktyww i pasyww;

4) wycen aktyww i pasyww oraz ustalanie wyniku finansowego;

5) sporzdzanie sprawozda finansowych;

6) gromadzenie i przechowywanie dowodw ksigowych oraz pozostaej

dokumentacji przewidzianej ustaw;

7) poddanie badaniu, skadanie do waciwego rejestru sdowego, udostpnianie i

ogaszanie sprawozda finansowych w przypadkach przewidzianych ustaw.

4. Jednostka moe w ramach przyjtych zasad (polityki) rachunkowoci

stosowa uproszczenia, jeeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpywu na realizacj

obowizku okrelonego w ust. 1.

5. Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialno za wykonywanie obowizkw

w zakresie rachunkowoci okrelonych ustaw, w tym z tytuu nadzoru, rwnie

w przypadku gdy okrelone obowizki w zakresie rachunkowoci z wyczeniem

odpowiedzialnoci za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury

zostan powierzone innej osobie lub przedsibiorcy, o ktrym mowa w art. 11 ust. 2,

za ich zgod. Przyjcie odpowiedzialnoci przez inn osob lub przedsibiorc

powinno by stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiem

jednostki jest organ wieloosobowy, a nie zostaa wskazana osoba odpowiedzialna,

odpowiedzialno ponosz wszyscy czonkowie tego organu.

Art. 4a. 1. Kierownik jednostki oraz czonkowie rady nadzorczej lub innego

organu nadzorujcego jednostki s zobowizani do zapewnienia, aby sprawozdanie

finansowe oraz sprawozdanie z dziaalnoci speniay wymagania przewidziane w

niniejszej ustawie.

2. Kierownik jednostki oraz czonkowie rady nadzorczej lub innego organu

nadzorujcego jednostki odpowiadaj solidarnie wobec spki za szkod wyrzdzon


2014-11-12

dziaaniem lub zaniechaniem stanowicym naruszenie obowizku wynikajcego z

ust. 1.

Art. 5. 1. Przyjte zasady (polityk) rachunkowoci naley stosowa w sposb

cigy, dokonujc w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji

gospodarczych, wyceny aktyww i pasyww, w tym take dokonywania odpisw

amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporzdzania

sprawozda finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikajce byy

porwnywalne. Wykazane w ksigach rachunkowych na dzie ich zamknicia stany

aktyww i pasyww naley uj w tej samej wysokoci, w otwartych na nastpny

rok obrotowy ksigach rachunkowych.

2. Przy stosowaniu przyjtych zasad (polityki) rachunkowoci przyjmuje si

zaoenie, e jednostka bdzie kontynuowaa w dajcej si przewidzie przyszoci

dziaalno w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan

likwidacji lub upadoci, chyba e jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub

prawnym. Ustalajc zdolno jednostki do kontynuowania dziaalnoci, kierownik

jednostki uwzgldnia wszystkie informacje dostpne na dzie sporzdzenia

sprawozdania finansowego, dotyczce dajcej si przewidzie przyszoci,

obejmujcej okres nie krtszy ni jeden rok od dnia bilansowego.

Art. 6. 1. W ksigach rachunkowych jednostki naley uj wszystkie

osignite, przypadajce na jej rzecz przychody i obciajce j koszty zwizane z

tymi przychodami dotyczce danego roku obrotowego, niezalenie od terminu ich

zapaty.

2. Dla zapewnienia wspmiernoci przychodw i zwizanych z nimi kosztw

do aktyww lub pasyww danego okresu sprawozdawczego zaliczane bd koszty

lub przychody dotyczce przyszych okresw oraz przypadajce na ten okres

sprawozdawczy koszty, ktre jeszcze nie zostay poniesione.

Art. 7. 1. Poszczeglne skadniki aktyww i pasyww wycenia si stosujc

rzeczywicie poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem

zasady ostronoci. W szczeglnoci naley w tym celu w wyniku finansowym, bez

wzgldu na jego wysoko, uwzgldni:

1) zmniejszenia wartoci uytkowej lub handlowej skadnikw aktyww, w tym

rwnie dokonywane w postaci odpisw amortyzacyjnych lub umorzeniowych;


2014-11-12

2) (uchylony);

3) wycznie niewtpliwe pozostae przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne;

4) wszystkie poniesione pozostae koszty operacyjne i straty nadzwyczajne;

5) rezerwy na znane jednostce ryzyko, groce straty oraz skutki innych zdarze.

2. Zdarzenia, o ktrych mowa w ust. 1, naley uwzgldni take wtedy, gdy

zostan one ujawnione midzy dniem bilansowym a dniem, w ktrym rzeczywicie

nastpuje zamknicie ksig rachunkowych.

2a. Jednostka mikro, o ktrej mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2, moe zrezygnowa z

zachowania zasady ostronoci przy wycenie poszczeglnych skadnikw aktyww

i pasyww.

3. Warto poszczeglnych skadnikw aktyww i pasyww, przychodw i

zwizanych z nimi kosztw, jak te zyskw i strat nadzwyczajnych ustala si

oddzielnie. Nie mona kompensowa ze sob wartoci rnych co do rodzaju

aktyww i pasyww, przychodw i kosztw zwizanych z nimi oraz zyskw i strat

nadzwyczajnych.

Art. 8. 1. Okrelajc zasady (polityk) rachunkowoci naley zapewni

wyodrbnienie w rachunkowoci wszystkich zdarze istotnych do oceny sytuacji

majtkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu

zasady ostronoci, o ktrej mowa w art. 7.

2. W celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostka moe, ze

skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez wzgldu na dat podjcia

decyzji, zmieni dotychczas stosowane rozwizania na inne, przewidziane ustaw.

Zmiana dotychczas stosowanych rozwiza wymaga rwnie okrelenia w

informacji dodatkowej wpywu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane

innymi przepisami prawa, jeeli zostay one sporzdzone za okres, w ktrym

powysze rozwizania ulegy zmianie. W przypadku takim naley w sprawozdaniu

finansowym jednostki za rok obrotowy, w ktrym zmiany te nastpiy, poda

przyczyny tych zmian, okreli liczbowo ich wpyw na wynik finansowy oraz

zapewni porwnywalno danych sprawozdania finansowego dotyczcych roku

poprzedzajcego rok obrotowy, w ktrym dokonano zmian.

3. W przypadku zmian zasad (polityki) rachunkowoci, spowodowanych

zaprzestaniem stosowania MSR przy sporzdzaniu sprawozda finansowych przez

jednostki, o ktrych mowa w art. 45 ust. 1a i 1b, skutki finansowe przejcia na


2014-11-12

zasady (polityk) rachunkowoci okrelone w ustawie odnosi si na kapita (fundusz)

wasny i wykazuje jako zysk (strata) z lat ubiegych, a jeeli skutki przeszacowania

aktyww dokonanego zgodnie z MSR rozliczono z kapitaem (funduszem) z

aktualizacji wyceny jako zmian stanu tego kapitau (funduszu). Do zmian zasad

(polityki) rachunkowoci polegajcych na zaprzestaniu stosowania MSR przy

sporzdzaniu sprawozda finansowych stosuje si odpowiednio przepisy ust. 1 i 2.

Rozdzia 2

Prowadzenie ksig rachunkowych

Art. 9. Ksigi rachunkowe prowadzi si w jzyku polskim i w walucie polskiej.

Art. 10. 1. Jednostka powinna posiada dokumentacj opisujc w jzyku

polskim przyjte przez ni zasady (polityk) rachunkowoci, a w szczeglnoci

dotyczce:

1) okrelenia roku obrotowego i wchodzcych w jego skad okresw

sprawozdawczych;

2) metod wyceny aktyww i pasyww oraz ustalania wyniku finansowego;

3) sposobu prowadzenia ksig rachunkowych, w tym co najmniej:

a) zakadowego planu kont, ustalajcego wykaz kont ksigi gwnej, przyjte

zasady klasyfikacji zdarze, zasady prowadzenia kont ksig pomocniczych

oraz ich powizania z kontami ksigi gwnej,

b) wykazu ksig rachunkowych, a przy prowadzeniu ksig rachunkowych

przy uyciu komputera wykazu zbiorw danych tworzcych ksigi

rachunkowe na informatycznych nonikach danych z okreleniem ich

struktury, wzajemnych powiza oraz ich funkcji w organizacji caoci

ksig rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,

c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksig

rachunkowych przy uyciu komputera opisu systemu informatycznego,

zawierajcego wykaz programw, procedur lub funkcji, w zalenoci od

struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmw i parametrw oraz

programowych zasad ochrony danych, w tym w szczeglnoci metod

zabezpieczenia dostpu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto

okrelenie wersji oprogramowania i daty rozpoczcia jego eksploatacji;


2014-11-12

4) systemu sucego ochronie danych i ich zbiorw, w tym dowodw

ksigowych, ksig rachunkowych i innych dokumentw stanowicych

podstaw dokonanych w nich zapisw.

2. Kierownik jednostki ustala w formie pisemnej i aktualizuje dokumentacj, o

ktrej mowa w ust. 1.

3. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, przyjmujc zasady

(polityk) rachunkowoci, jednostki mog stosowa krajowe standardy

rachunkowoci wydane przez Komitet Standardw Rachunkowoci. W przypadku

braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostki, inne ni wymienione w art. 2

ust. 3, mog stosowa MSR.

Art. 11. 1. Ksigi rachunkowe s prowadzone przez jednostk.

2. Jednostka moe powierzy prowadzenie ksig rachunkowych przedsibiorcy,

o ktrym mowa w art. 76a ust. 3, lub przedsibiorcy prowadzcemu dziaalno w

tym zakresie z innego pastwa czonkowskiego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4

ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o wiadczeniu usug na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej (Dz. U. Nr 47, poz. 278, z pn. zm.2)).

Art. 11a. W przypadku gdy ksigi rachunkowe s prowadzone poza siedzib

jednostki lub miejscem sprawowania zarzdu, kierownik jednostki jest obowizany:

1) powiadomi waciwy urzd skarbowy o miejscu prowadzenia ksig

rachunkowych w terminie 15 dni od dnia ich wydania;

2) zapewni dostpno ksig rachunkowych wraz z dowodami ksigowymi

uprawnionym organom zewntrznej kontroli lub nadzoru w siedzibie jednostki

lub w miejscu sprawowania zarzdu albo w innym miejscu za zgod organu

kontroli lub nadzoru.

Art. 12. 1. Ksigi rachunkowe otwiera si, z zastrzeeniem ust. 3:

1) na dzie rozpoczcia dziaalnoci, ktrym jest dzie pierwszego zdarzenia

wywoujcego skutki o charakterze majtkowym lub finansowym,

2) na pocztek kadego nastpnego roku obrotowego,

3) na dzie zmiany formy prawnej,

2) Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 227, poz.

1367 i Nr 228, poz. 1368.


2014-11-12

4) na dzie wpisu do rejestru poczenia jednostek lub podziau jednostki,

powodujcych powstanie nowej jednostki (jednostek),

5) na dzie rozpoczcia likwidacji lub ogoszenia upadoci

w cigu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarze.

2. Ksigi rachunkowe zamyka si, z zastrzeeniem ust. 3, 3a, 3b i 3c:

1) na dzie koczcy rok obrotowy,

2) na dzie zakoczenia dziaalnoci jednostki, w tym rwnie jej sprzeday,

zakoczenia likwidacji lub postpowania upadociowego, o ile nie nastpio

jego umorzenie,

3) na dzie poprzedzajcy zmian formy prawnej,

4) w jednostce przejmowanej na dzie poczenia zwizanego z przejciem

jednostki przez inn jednostk, to jest na dzie wpisu do rejestru tego

poczenia,

5) na dzie poprzedzajcy dzie podziau lub poczenia jednostek, jeeli w

wyniku podziau lub poczenia powstaje nowa jednostka, to jest na dzie

poprzedzajcy dzie wpisu do rejestru poczenia lub podziau,

6) na dzie poprzedzajcy dzie postawienia jednostki w stan likwidacji lub

ogoszenia upadoci,

7) na inny dzie bilansowy okrelony odrbnymi przepisami

nie pniej ni w cigu 3 miesicy od dnia zaistnienia tych zdarze.

3. Mona nie zamyka i nie otwiera ksig rachunkowych w przypadku:

1) przeksztacenia spki osobowej oraz spki cywilnej w inn spk osobow, a

take spki kapitaowej w inn spk kapitaow;

2) poczenia jednostek, gdy w myl ustawy rozliczenie poczenia nastpuje

metod czenia udziaw i nie powoduje powstania nowej jednostki;

3) ogoszenia upadoci jednostki z moliwoci zawarcia ukadu.

3a. Mona nie zamyka ksig rachunkowych, jeeli podzia jednostki nastpuje

przez wydzielenie.

3b. Mona nie zamyka ksig rachunkowych za rok obrotowy, w ktrym

dziaalno jednostki przez cay czas pozostawaa zawieszona, chyba e jednostka

dokonuje odpisw amortyzacyjnych lub umorzeniowych lub wystpuj inne

zdarzenia wywoujce skutki o charakterze majtkowym lub finansowym.


2014-11-12

3c. Przepisu ust. 3b nie stosuje si do emitentw papierw wartociowych

zamierzajcych ubiega si o dopuszczenie lub ubiegajcych si o dopuszczenie do

obrotu na rynku regulowanym w pastwie nalecym do Europejskiego Obszaru

Gospodarczego oraz emitentw papierw wartociowych dopuszczonych do obrotu

na tym rynku.

4. Ostateczne zamknicie i otwarcie ksig rachunkowych jednostki

kontynuujcej dziaalno powinno nastpi najpniej w cigu 15 dni od dnia

zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy.

5. Zamknicie ksig rachunkowych polega na nieodwracalnym wyczeniu

moliwoci dokonywania zapisw ksigowych w zbiorach tworzcych zamknite

ksigi rachunkowe, z uwzgldnieniem art. 13 ust. 2 i 3.

Art. 13. 1. Ksigi rachunkowe obejmuj zbiory zapisw ksigowych, obrotw

(sum zapisw) i sald, ktre tworz:

1) dziennik;

2) ksig gwn;

3) ksigi pomocnicze;

4) zestawienia: obrotw i sald kont ksigi gwnej oraz sald kont ksig

pomocniczych;

5) wykaz skadnikw aktyww i pasyww (inwentarz).

2. Przy prowadzeniu ksig rachunkowych przy uyciu komputera za

rwnowane z nimi uwaa si odpowiednio zasoby informacyjne rachunkowoci,

zorganizowane w formie oddzielnych komputerowych zbiorw danych, bazy danych

lub wyodrbnionych jej czci, bez wzgldu na miejsce ich powstania i

przechowywania.

3. Warunkiem utrzymywania zasobw informacyjnych systemu rachunkowoci

w formie okrelonej w ust. 2 jest posiadanie przez jednostk oprogramowania

umoliwiajcego uzyskiwanie czytelnych informacji w odniesieniu do zapisw

dokonanych w ksigach rachunkowych, poprzez ich wydrukowanie lub przeniesienie

na informatyczny nonik danych.

4. Ksigi rachunkowe, z uwzgldnieniem techniki ich prowadzenia, powinny

by:

1) trwale oznaczone nazw (pen lub skrcon) jednostki, ktrej dotycz (kada

ksiga wizana, kada luna karta kontowa, take jeeli maj one posta


2014-11-12

wydruku komputerowego lub zestawienia wywietlanego na ekranie monitora

komputera), nazw danego rodzaju ksigi rachunkowej oraz nazw programu

przetwarzania;

2) wyranie oznaczone co do roku obrotowego, okresu sprawozdawczego i daty

sporzdzenia;

3) przechowywane starannie w ustalonej kolejnoci.

5. Przy prowadzeniu ksig rachunkowych przy uyciu komputera naley

zapewni automatyczn kontrol cigoci zapisw, przenoszenia obrotw lub sald.

Wydruki komputerowe ksig rachunkowych powinny skada si z automatycznie

numerowanych stron, z oznaczeniem pierwszej i ostatniej, oraz by sumowane na

kolejnych stronach w sposb cigy w roku obrotowym.

6. Ksigi rachunkowe naley wydrukowa nie pniej ni na koniec roku

obrotowego. Za rwnowane z wydrukiem uznaje si przeniesienie treci ksig

rachunkowych na informatyczny nonik danych, zapewniajcy trwao zapisu

informacji, przez czas nie krtszy od wymaganego dla przechowywania ksig

rachunkowych.

Art. 14. 1. Dziennik zawiera chronologiczne ujcie zdarze, jakie nastpiy w

danym okresie sprawozdawczym. Bez wzgldu na technik prowadzenia ksig

rachunkowych dziennik powinien umoliwia uzgodnienie jego obrotw z obrotami

zestawienia obrotw i sald kont ksigi gwnej.

2. Zapisy w dzienniku musz by kolejno numerowane, a sumy zapisw

(obroty) liczone w sposb cigy. Sposb dokonywania zapisw w dzienniku

powinien umoliwia ich jednoznaczne powizanie ze sprawdzonymi i

zatwierdzonymi dowodami ksigowymi.

3. Jeeli stosuje si dzienniki czciowe, grupujce zdarzenia wedug ich

rodzajw, to naley sporzdzi zestawienie obrotw tych dziennikw za dany okres

sprawozdawczy.

4. Przy prowadzeniu ksig rachunkowych przy uyciu komputera zapis

ksigowy powinien posiada automatycznie nadany numer pozycji, pod ktr zosta

wprowadzony do dziennika, a take dane pozwalajce na ustalenie osoby

odpowiedzialnej za tre zapisu.


2014-11-12

Art. 15. 1. Konta ksigi gwnej zawieraj zapisy o zdarzeniach w ujciu

systematycznym. Na kontach ksigi gwnej obowizuje ujcie zarejestrowanych

uprzednio lub rwnoczenie w dzienniku zdarze, zgodnie z zasad podwjnego

zapisu.

2. Zapisw na okrelonym koncie ksigi gwnej dokonuje si w kolejnoci

chronologicznej.

Art. 16. 1. Konta ksig pomocniczych zawieraj zapisy bdce

uszczegowieniem i uzupenieniem zapisw kont ksigi gwnej. Prowadzi si je w

ujciu systematycznym jako wyodrbniony system ksig, kartotek (zbiorw kont),

komputerowych zbiorw danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach ksigi

gwnej.

2. Na kontach ksig pomocniczych mona w cigu okresu sprawozdawczego

stosowa, obok lub zamiast jednostek pieninych, jednostki naturalne. Naley

wwczas sporzdzi na koniec okresu sprawozdawczego zestawienie zapisw

dokonanych na kontach ksig pomocniczych w jednostkach naturalnych i ustali ich

warto.

3. (uchylony).

Art. 17. 1. Konta ksig pomocniczych prowadzi si w szczeglnoci dla:

1) rodkw trwaych, w tym take rodkw trwaych w budowie, wartoci

niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych od nich odpisw

amortyzacyjnych lub umorzeniowych;

2) rozrachunkw z kontrahentami;

3) rozrachunkw z pracownikami, a w szczeglnoci jako imienn ewidencj

wynagrodze pracownikw zapewniajc uzyskanie informacji, z caego okresu

zatrudnienia;

4) operacji sprzeday (kolejno numerowane wasne faktury i inne dowody, ze

szczegowoci niezbdn do celw podatkowych);

5) operacji zakupu (obce faktury i inne dowody, ze szczegowoci niezbdn do

wyceny skadnikw aktyww i do celw podatkowych);

6) kosztw i istotnych dla jednostki skadnikw aktyww;

7) operacji gotwkowych w przypadku prowadzenia kasy.


2014-11-12

2. Kierownik jednostki, uwzgldniajc rodzaj i warto poszczeglnych grup

rzeczowych skadnikw aktyww obrotowych posiadanych przez jednostk,

podejmuje decyzj o stosowaniu jednej z nastpujcych metod prowadzenia kont

ksig pomocniczych dla tych grup skadnikw:

1) ewidencj ilociowo-wartociow, w ktrej dla kadego skadnika ujmuje si

obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieninych;

2) ewidencj ilociow obrotw i stanw, prowadzon dla poszczeglnych

skadnikw lub ich jednorodnych grup wycznie w jednostkach naturalnych.

Warto stanu wycenia si przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego,

za ktry nastpuj rozliczenia z budetem z tytuu podatku dochodowego,

dokonane na podstawie danych rzeczywistych;

3) ewidencj wartociow obrotw i stanw towarw oraz opakowa, prowadzon

dla punktw obrotu detalicznego lub miejsc skadowania, ktrej przedmiotem

zapisw s tylko przychody, rozchody i stany caego zapasu;

4) odpisywania w koszty wartoci materiaw i towarw na dzie ich zakupu lub

produktw gotowych w momencie ich wytworzenia, poczone z ustalaniem

stanu tych skadnikw aktyww i jego wyceny oraz korekty kosztw o warto

tego stanu, nie pniej ni na dzie bilansowy.

Art. 18. 1. Na podstawie zapisw na kontach ksigi gwnej sporzdza si na

koniec kadego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej ni na koniec miesica,

zestawienie obrotw i sald, zawierajce:

1) symbole lub nazwy kont;

2) salda kont na dzie otwarcia ksig rachunkowych, obroty za okres

sprawozdawczy i narastajco od pocztku roku obrotowego oraz salda na

koniec okresu sprawozdawczego;

3) sum sald na dzie otwarcia ksig rachunkowych, obrotw za okres

sprawozdawczy i narastajco od pocztku roku obrotowego oraz sald na koniec

okresu sprawozdawczego.

Obroty tego zestawienia powinny by zgodne z obrotami dziennika lub obrotami

zestawienia obrotw dziennikw czciowych.

2. Co najmniej na dzie zamknicia ksig rachunkowych sporzdza si

zestawienia sald wszystkich kont ksig pomocniczych, a na dzie inwentaryzacji

zestawienia sald inwentaryzowanej grupy skadnikw aktyww.


2014-11-12

Art. 19. 1. Wykaz skadnikw aktyww i pasyww (inwentarz), potwierdzony

ich inwentaryzacj, sporzdzaj jednostki, ktre uprzednio nie prowadziy ksig

rachunkowych w sposb okrelony ustaw. W pozostaych jednostkach rol

inwentarza spenia zestawienie obrotw i sald kont ksigi gwnej oraz zestawienia

sald kont ksig pomocniczych sporzdzone na dzie zamknicia ksig

rachunkowych.

2. Pozycje inwentarza sporzdzonego przez jednostki, ktre nie prowadziy

uprzednio ksig rachunkowych, powinny stanowi odpowiedniki lub rozwinicia

poszczeglnych pozycji bilansu otwarcia. Skadniki aktyww i pasyww wycenia si

w inwentarzu wedug zasad okrelonych w rozdziale 4.

Art. 20. 1. Do ksig rachunkowych okresu sprawozdawczego naley

wprowadzi, w postaci zapisu, kade zdarzenie, ktre nastpio w tym okresie

sprawozdawczym.

2. Podstaw zapisw w ksigach rachunkowych s dowody ksigowe

stwierdzajce dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej dowodami

rdowymi:

1) zewntrzne obce otrzymane od kontrahentw;

2) zewntrzne wasne przekazywane w oryginale kontrahentom;

3) wewntrzne dotyczce operacji wewntrz jednostki.

3. Podstaw zapisw mog by rwnie sporzdzone przez jednostk dowody

ksigowe:

1) zbiorcze suce do dokonania cznych zapisw zbioru dowodw

rdowych, ktre musz by w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione;

2) korygujce poprzednie zapisy;

3) zastpcze wystawione do czasu otrzymania zewntrznego obcego dowodu

rdowego;

4) rozliczeniowe ujmujce ju dokonane zapisy wedug nowych kryteriw

klasyfikacyjnych.

4. W przypadku uzasadnionego braku moliwoci uzyskania zewntrznych

obcych dowodw rdowych, kierownik jednostki moe zezwoli na

udokumentowanie operacji gospodarczej za pomoc ksigowych dowodw

zastpczych, sporzdzonych przez osoby dokonujce tych operacji. Nie moe to

jednak dotyczy operacji gospodarczych, ktrych przedmiotem s zakupy


2014-11-12

opodatkowane podatkiem od towarw i usug oraz skup metali nieelaznych od

ludnoci.

5. Przy prowadzeniu ksig rachunkowych przy uyciu komputera za

rwnowane z dowodami rdowymi uwaa si zapisy w ksigach rachunkowych,

wprowadzane automatycznie za porednictwem urzdze cznoci, informatycznych

nonikw danych lub tworzone wedug algorytmu (programu) na podstawie

informacji zawartych ju w ksigach, przy zapewnieniu, e podczas rejestrowania

tych zapisw zostan spenione co najmniej nastpujce warunki:

1) uzyskaj one trwale czyteln posta zgodn z treci odpowiednich dowodw

ksigowych;

2) moliwe jest stwierdzenie rda ich pochodzenia oraz ustalenie osoby

odpowiedzialnej za ich wprowadzenie;

3) stosowana procedura zapewnia sprawdzenie poprawnoci przetworzenia

odnonych danych oraz kompletnoci i identycznoci zapisw;

4) dane rdowe w miejscu ich powstania s odpowiednio chronione, w sposb

zapewniajcy ich niezmienno, przez okres wymagany do przechowywania

danego rodzaju dowodw ksigowych.

Art. 21. 1. Dowd ksigowy powinien zawiera co najmniej:

1) okrelenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego;

2) okrelenie stron (nazwy, adresy) dokonujcych operacji gospodarczej;

3) opis operacji oraz jej warto, jeeli to moliwe, okrelon take w jednostkach

naturalnych;

4) dat dokonania operacji, a gdy dowd zosta sporzdzony pod inn dat take

dat sporzdzenia dowodu;

5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, ktrej wydano lub od ktrej przyjto

skadniki aktyww;

6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujcia w ksigach

rachunkowych przez wskazanie miesica oraz sposobu ujcia dowodu w

ksigach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te

wskazania;

7) (uchylony).

1a. Mona zaniecha zamieszczania na dowodzie danych, o ktrych mowa:

1) w ust. 1 pkt 13 i 5, jeeli wynika to z odrbnych przepisw;


2014-11-12

2) w ust. 1 pkt 6, jeeli wynika to z techniki dokumentowania zapisw

ksigowych.

2. Warto moe by w dowodzie pominita, jeeli w toku przetwarzania w

rachunkowoci danych wyraonych w jednostkach naturalnych nastpuje ich

wycena, potwierdzona stosownym wydrukiem.

3. Dowd ksigowy opiewajcy na waluty obce powinien zawiera przeliczenie

ich wartoci na walut polsk wedug kursu obowizujcego w dniu

przeprowadzenia operacji gospodarczej. Wynik przeliczenia zamieszcza si

bezporednio na dowodzie, chyba e system przetwarzania danych zapewnia

automatyczne przeliczenie walut obcych na walut polsk, a wykonanie tego

przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk.

4. Jeeli dowd nie dokumentuje przekazania lub przejcia skadnika aktyww,

przeniesienia prawa wasnoci lub uytkowania wieczystego gruntu albo nie jest

dowodem zastpczym, podpisy osb, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 5, mog by

zastpione znakami zapewniajcymi ustalenie tych osb. Podpisy na dokumentach

ubezpieczenia i emitowanych papierach wartociowych mog by odtworzone

mechanicznie.

5. Na danie organw kontroli lub biegego rewidenta naley zapewni

wiarygodne przetumaczenie na jzyk polski treci wskazanych przez nich dowodw,

sporzdzonych w jzyku obcym.

Art. 22. 1. Dowody ksigowe powinny by rzetelne, to jest zgodne z

rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, ktr dokumentuj, kompletne,

zawierajce co najmniej dane okrelone w art. 21, oraz wolne od bdw

rachunkowych. Niedopuszczalne jest dokonywanie w dowodach ksigowych

wymazywania i przerbek.

2. Bdy w dowodach rdowych zewntrznych obcych i wasnych mona

korygowa jedynie przez wysanie kontrahentowi odpowiedniego dokumentu

zawierajcego sprostowanie, wraz ze stosownym uzasadnieniem, chyba e inne

przepisy stanowi inaczej.

3. Bdy w dowodach wewntrznych mog by poprawiane przez skrelenie

bdnej treci lub kwoty, z utrzymaniem czytelnoci skrelonych wyrae lub liczb,

wpisanie treci poprawnej i daty poprawki oraz zoenie podpisu osoby do tego


2014-11-12

upowanionej, o ile odrbne przepisy nie stanowi inaczej. Nie mona poprawia

pojedynczych liter lub cyfr.

4. Jeeli jedn operacj dokumentuje wicej ni jeden dowd lub wicej ni

jeden egzemplarz dowodu, kierownik jednostki ustala sposb postpowania z

kadym z nich i wskazuje, ktry dowd lub jego egzemplarz bdzie podstaw do

dokonania zapisu.

Art. 23. 1. Zapisw w ksigach rachunkowych dokonuje si w sposb trway,

bez pozostawiania miejsc pozwalajcych na pniejsze dopiski lub zmiany. Przy

prowadzeniu ksig rachunkowych przy uyciu komputera naley stosowa waciwe

procedury i rodki chronice przed zniszczeniem, modyfikacj lub ukryciem zapisu.

2. Zapis ksigowy powinien zawiera co najmniej:

1) dat dokonania operacji gospodarczej;

2) okrelenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu ksigowego stanowicego

podstaw zapisu oraz jego dat, jeeli rni si ona od daty dokonania operacji;

3) zrozumiay tekst, skrt lub kod opisu operacji, z tym e naley posiada

pisemne objanienia treci skrtw lub kodw;

4) kwot i dat zapisu;

5) oznaczenie kont, ktrych dotyczy.

3. Zapisw dotyczcych operacji wyraonych w walutach obcych dokonuje si

w sposb umoliwiajcy ustalenie kwoty operacji w walucie polskiej i obcej.

4. Zapisy w dzienniku i na kontach ksigi gwnej powinny by powizane ze

sob w sposb umoliwiajcy ich sprawdzenie.

5. Zapisy w ksigach rachunkowych powinny by dokonane w sposb

zapewniajcy ich trwao, przez czas nie krtszy od wymaganego do

przechowywania ksig rachunkowych.

Art. 24. 1. Ksigi rachunkowe powinny by prowadzone rzetelnie, bezbdnie,

sprawdzalnie i bieco.

2. Ksigi rachunkowe uznaje si za rzetelne, jeeli dokonane w nich zapisy

odzwierciedlaj stan rzeczywisty.

3. Ksigi rachunkowe uznaje si za prowadzone bezbdnie, jeeli

wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do


2014-11-12

zaksigowania w danym miesicu dowody ksigowe, zapewniono cigo zapisw

oraz bezbdno dziaania stosowanych procedur obliczeniowych.

4. Ksigi rachunkowe uznaje si za sprawdzalne, jeeli umoliwiaj

stwierdzenie poprawnoci dokonanych w nich zapisw, stanw (sald) oraz dziaania

stosowanych procedur obliczeniowych, a w szczeglnoci:

1) udokumentowanie zapisw pozwala na identyfikacj dowodw i sposobu ich

zapisania w ksigach rachunkowych na wszystkich etapach przetwarzania

danych;

2) zapisy uporzdkowane s chronologicznie i systematycznie wedug kryteriw

klasyfikacyjnych umoliwiajcych sporzdzenie obowizujcych jednostk

sprawozda finansowych i innych, sprawozda, w tym deklaracji podatkowych

oraz dokonanie rozlicze finansowych;

3) w przypadku prowadzenia ksig rachunkowych przy uyciu komputera

zapewniona jest kontrola kompletnoci zbiorw systemu rachunkowoci oraz

parametrw przetwarzania danych;

4) zapewniony jest dostp do zbiorw danych pozwalajcych, bez wzgldu na

stosowan technik, na uzyskanie w dowolnym czasie i za dowolnie wybrany

okres sprawozdawczy jasnych i zrozumiaych informacji o treci zapisw

dokonanych w ksigach rachunkowych.

5. Ksigi rachunkowe uznaje si za prowadzone bieco, jeeli:

1) pochodzce z nich informacje umoliwiaj sporzdzenie w terminie

obowizujcych jednostk sprawozda finansowych i innych, sprawozda, w

tym deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozlicze finansowych;

2) zestawienia obrotw i sald kont ksigi gwnej s sporzdzane przynajmniej za

poszczeglne okresy sprawozdawcze, nie rzadziej ni na koniec miesica, w

terminie, o ktrym mowa w pkt 1, a za rok obrotowy nie pniej ni do 85

dnia po dniu bilansowym;

3) ujcie wpat i wypat gotwk, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu

detalicznego i gastronomii nastpuje w tym samym dniu, w ktrym zostay

dokonane.

Art. 25. 1. Stwierdzone bdy w zapisach poprawia si:

1) przez skrelenie dotychczasowej treci i wpisanie nowej, z zachowaniem

czytelnoci bdnego zapisu, oraz podpisanie poprawki i umieszczenie daty;


2014-11-12

poprawki takie musz by dokonane jednoczenie we wszystkich ksigach

rachunkowych i nie mog nastpi po zamkniciu miesica lub

2) przez wprowadzenie do ksig rachunkowych dowodu zawierajcego korekty

bdnych zapisw, dokonywane tylko zapisami dodatnimi albo tylko ujemnymi.

2. W razie ujawnienia bdw po zamkniciu miesica lub prowadzenia ksig

rachunkowych przy uyciu komputera, dozwolone s tylko korekty dokonane w

sposb okrelony w ust. 1 pkt 2.

Rozdzia 3

Inwentaryzacja

Art. 26. 1. Jednostki przeprowadzaj na ostatni dzie kadego roku obrotowego

inwentaryzacj:

1) aktyww pieninych (z wyjtkiem zgromadzonych na rachunkach

bankowych), papierw wartociowych w postaci materialnej, rzeczowych

skadnikw aktyww obrotowych, rodkw trwaych oraz nieruchomoci

zaliczonych do inwestycji, z zastrzeeniem pkt 3, a take maszyn i urzdze

wchodzcych w skad rodkw trwaych w budowie drog spisu ich iloci z

natury, wyceny tych iloci, porwnania wartoci z danymi ksig rachunkowych

oraz wyjanienia i rozliczenia ewentualnych rnic;

2) aktyww finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub

przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierw wartociowych w

formie zdematerializowanej, nalenoci, w tym udzielonych poyczek, z

zastrzeeniem pkt 3, oraz powierzonych kontrahentom wasnych skadnikw

aktyww drog otrzymania od bankw i uzyskania od kontrahentw

potwierdze prawidowoci wykazanego w ksigach rachunkowych jednostki

stanu tych aktyww oraz wyjanienia i rozliczenia ewentualnych rnic;

3) rodkw trwaych, do ktrych dostp jest znacznie utrudniony, gruntw oraz

praw zakwalifikowanych do nieruchomoci, nalenoci spornych i wtpliwych,

a w bankach rwnie nalenoci zagroonych, nalenoci i zobowiza wobec

osb nieprowadzcych ksig rachunkowych, z tytuw publicznoprawnych, a

take aktyww i pasyww niewymienionych w pkt 1 i 2 oraz wymienionych w

pkt 1 i 2, jeeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn

uzasadnionych nie byo moliwe drog porwnania danych ksig


2014-11-12

rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartoci tych

skadnikw.

2. Inwentaryzacj drog spisu z natury obejmuje si rwnie znajdujce si w

jednostce skadniki aktyww, bdce wasnoci innych jednostek, powierzone jej do

sprzeday, przechowania, przetwarzania lub uywania, powiadamiajc te jednostki o

wynikach spisu. Obowizek ten nie dotyczy jednostek wiadczcych usugi

pocztowe, transportowe, spedycyjne i skadowania.

3. Termin i czstotliwo inwentaryzacji, okrelone w ust. 1, uwaa si za

dotrzymane, jeeli inwentaryzacj:

1) skadnikw aktyww z wyczeniem aktyww pieninych, papierw

wartociowych, produktw w toku produkcji oraz materiaw, towarw i

produktw gotowych, okrelonych w art. 17 ust. 2 pkt 4 rozpoczto nie

wczeniej ni 3 miesice przed kocem roku obrotowego, a zakoczono do 15

dnia nastpnego roku, ustalenie za stanu nastpio przez dopisanie lub

odpisanie od stanu stwierdzonego drog spisu z natury lub potwierdzenia salda

przychodw i rozchodw (zwiksze i zmniejsze), jakie nastpiy midzy

dat spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikajcego z ksig

rachunkowych, przy czym stan wynikajcy z ksig rachunkowych nie moe by

ustalony po dniu bilansowym;

2) zapasw materiaw, towarw, produktw gotowych i pproduktw

znajdujcych si w strzeonych skadowiskach i objtych ewidencj ilociowo-

wartociow przeprowadzono raz w cigu 2 lat;

3) nieruchomoci zaliczonych do rodkw trwaych oraz inwestycji, jak te

znajdujcych si na terenie strzeonym innych rodkw trwaych oraz maszyn i

urzdze wchodzcych w skad rodkw trwaych w budowie

przeprowadzono raz w cigu 4 lat;

4) zapasw towarw i materiaw (opakowa) objtych ewidencj wartociow w

punktach obrotu detalicznego jednostki przeprowadzono raz w roku;

5) zapasw drewna w jednostkach prowadzcych gospodark len

przeprowadzono raz w roku.

4. Inwentaryzacj, o ktrej mowa w ust. 1, przeprowadza si rwnie na dzie

zakoczenia dziaalnoci przez jednostk oraz na dzie poprzedzajcy postawienie

jej w stan likwidacji lub ogoszenia upadoci.


2014-11-12

5. Mona odstpi od przeprowadzenia inwentaryzacji:

1) w przypadku ogoszenia upadoci z moliwoci zawarcia ukadu, jeeli

zgodnie z art. 12 ust. 3 pkt 3 jednostka nie zamyka ksig rachunkowych;

2) w przypadku poczenia lub podziau jednostek, z wyjtkiem spek

kapitaowych, jeeli strony w drodze umowy pisemnej odstpi od

przeprowadzenia inwentaryzacji;

3) w przypadku zawieszenia dziaalnoci, jeeli zgodnie z art. 12 ust. 3b jednostka

nie zamyka ksig rachunkowych.

Art. 27. 1. Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji naley odpowiednio

udokumentowa i powiza z zapisami ksig rachunkowych.

2. Ujawnione w toku inwentaryzacji rnice midzy stanem rzeczywistym a

stanem wykazanym w ksigach rachunkowych naley wyjani i rozliczy w

ksigach rachunkowych tego roku obrotowego, na ktry przypada termin

inwentaryzacji.

Rozdzia 4

Wycena aktyww i pasyww oraz ustalenie wyniku finansowego

Art. 28. 1. Aktywa i pasywa wycenia si nie rzadziej ni na dzie bilansowy w

sposb nastpujcy:

1) rodki trwae oraz wartoci niematerialne i prawne wedug cen nabycia lub

kosztw wytworzenia, lub wartoci przeszacowanej (po aktualizacji wyceny

rodkw trwaych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe,

a take o odpisy z tytuu trwaej utraty wartoci;

1a) nieruchomoci oraz wartoci niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji

wedug zasad, stosowanych do rodkw trwaych oraz wartoci niematerialnych

i prawnych, okrelonych w pkt 1 oraz w art. 31, art. 32 ust. 15 i art. 33 ust. 1

lub wedug ceny rynkowej bd inaczej okrelonej wartoci godziwej;

2) rodki trwae w budowie w wysokoci ogu kosztw pozostajcych w

bezporednim zwizku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o

odpisy z tytuu trwaej utraty wartoci;

3) udziay w innych jednostkach oraz inne ni wymienione w pkt 1a inwestycje

zaliczone do aktyww trwaych wedug ceny nabycia pomniejszonej o odpisy

z tytuu trwaej utraty wartoci lub wedug wartoci godziwej albo


2014-11-12

skorygowanej ceny nabycia jeeli dla danego skadnika aktyww zosta

okrelony termin wymagalnoci; warto w cenie nabycia mona przeszacowa

do wartoci w cenie rynkowej, a rnic z przeszacowania rozliczy zgodnie z

art. 35 ust. 4;

4) udziay w jednostkach podporzdkowanych zaliczone do aktyww trwaych

wedug zasad okrelonych w pkt 3 lub metod praw wasnoci, pod warunkiem,

e bdzie ona stosowana jednolicie wobec wszystkich jednostek

podporzdkowanych;

5) inwestycje krtkoterminowe wedug ceny (wartoci) rynkowej albo wedug

ceny nabycia lub ceny (wartoci) rynkowej, zalenie od tego, ktra z nich jest

nisza albo wedug skorygowanej ceny nabycia jeeli dla danego skadnika

aktyww zosta okrelony termin wymagalnoci, a krtkoterminowe

inwestycje, dla ktrych nie istnieje aktywny rynek, w inny sposb okrelonej

wartoci godziwej;

6) rzeczowe skadniki aktyww obrotowych wedug cen nabycia lub kosztw

wytworzenia nie wyszych od cen ich sprzeday netto na dzie bilansowy;

7) nalenoci i udzielone poyczki w kwocie wymaganej zapaty, z

zachowaniem zasady ostronoci, z zastrzeeniem pkt 7a;

7a) nalenoci i udzielone poyczki zaliczone do aktyww finansowych, mog by

wyceniane wedug skorygowanej ceny nabycia, a jeeli jednostka przeznacza je

do sprzeday w okresie do 3 miesicy, to wedug wartoci rynkowej lub inaczej

okrelonej wartoci godziwej;

8) zobowizania w kwocie wymagajcej zapaty, z zastrzeeniem pkt 8a;

8a) zobowizania finansowe mog by wyceniane wedug skorygowanej ceny

nabycia, a jeeli jednostka przeznacza je do sprzeday w okresie do 3 miesicy,

to wedug wartoci rynkowej lub inaczej okrelonej wartoci godziwej;

9) rezerwy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartoci;

9a) udziay (akcje) wasne wedug cen nabycia;

10) kapitay (fundusze) wasne, z wyjtkiem udziaw (akcji) wasnych, oraz

pozostae aktywa i pasywa w wartoci nominalnej.

2. Cena nabycia, o ktrej mowa w ust. 1, to cena zakupu skadnika aktyww,

obejmujca kwot nalen sprzedajcemu, bez podlegajcych odliczeniu podatku od

towarw i usug oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powikszona o


2014-11-12

obcienia o charakterze publicznoprawnym oraz powikszona o koszty

bezporednio zwizane z zakupem i przystosowaniem skadnika aktyww do stanu

zdatnego do uywania lub wprowadzenia do obrotu, cznie z kosztami transportu,

jak te zaadunku, wyadunku, skadowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniona

o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jeeli nie jest moliwe

ustalenie ceny nabycia skadnika aktyww, a w szczeglnoci przyjtego

nieodpatnie, w tym w drodze darowizny jego wyceny dokonuje si wedug ceny

sprzeday takiego samego lub podobnego przedmiotu.

2a. W przypadkach nabycia udziaw (akcji) wasnych w drodze egzekucji za

cen nabycia uwaa si cen nabycia ustalon w postpowaniu egzekucyjnym,

powikszon o koszty poniesione w toku postpowania egzekucyjnego, ktre nie

zostay spce zwrcone. W przypadku nieodpatnego nabycia udziaw (akcji)

wasnych cena nabycia obejmuje wszystkie koszty ponoszone przez spk na ich

nabycie.

3. Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostajce w bezporednim

zwizku z danym produktem oraz uzasadnion cz kosztw porednio zwizanych

z wytworzeniem tego produktu. Koszty bezporednie obejmuj warto zuytych

materiaw bezporednich, koszty pozyskania i przetworzenia zwizane

bezporednio z produkcj i inne koszty poniesione w zwizku z doprowadzeniem

produktu do postaci i miejsca, w jakich si znajduje w dniu wyceny. Do

uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, czci kosztw

porednich zalicza si zmienne porednie koszty produkcji oraz t cz staych,

porednich kosztw produkcji, ktre odpowiadaj poziomowi tych kosztw przy

normalnym wykorzystaniu zdolnoci produkcyjnych. Za normalny poziom

wykorzystania zdolnoci produkcyjnych uznaje si przecitn, zgodn z

oczekiwaniami w typowych warunkach, wielko produkcji za dan liczb okresw

lub sezonw, przy uwzgldnieniu planowych remontw. Jeeli nie jest moliwe

ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje si wedug ceny

sprzeday netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o

przecitnie osigany przy sprzeday produktw zysk brutto ze sprzeday, a w

przypadku produktu w toku take z uwzgldnieniem stopnia jego przetworzenia.

Do kosztw wytworzenia produktu nie zalicza si kosztw:


2014-11-12

1) bdcych konsekwencj niewykorzystanych zdolnoci produkcyjnych i strat

produkcyjnych;

2) oglnego zarzdu, ktre nie s zwizane z doprowadzaniem produktu do

postaci i miejsca, w jakich si znajduje na dzie wyceny;

3) magazynowania wyrobw gotowych i pproduktw, chyba e poniesienie tych

kosztw jest niezbdne w procesie produkcji;

4) kosztw sprzeday produktw.

Koszty te wpywaj na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w ktrym zostay

poniesione.

4. W przypadkach uzasadnionych niezbdnym, dugotrwaym przygotowaniem

towaru lub produktu do sprzeday bd dugim okresem wytwarzania produktu, cen

nabycia lub koszt wytworzenia mona zwikszy o koszty obsugi zobowiza

zacignitych w celu finansowania zapasu towarw lub produktw w okresie ich

przygotowania do sprzeday bd wytworzenia i zwizanych z nimi rnic

kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytuu.

4a. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe jednostki nie podlega

obowizkowi badania i ogaszania w myl art. 64 ust. 1 to obliczajc koszt

wytworzenia produktu zgodnie z ust. 3, jednostka moe do kosztw bezporednich

doliczy koszty porednie zwizane z wytworzeniem tego produktu, niezalenie od

poziomu wykorzystania zdolnoci produkcyjnych. Ustalony w ten sposb koszt

wytworzenia nie moe by wyszy od ceny sprzeday netto.

5. Za cen (warto) sprzeday netto skadnika aktyww przyjmuje si moliw

do uzyskania na dzie bilansowy cen jego sprzeday, bez podatku od towarw i

usug i podatku akcyzowego, pomniejszon o rabaty, opusty i inne podobne

zmniejszenia oraz koszty zwizane z przystosowaniem skadnika aktyww do

sprzeday i dokonaniem tej sprzeday, a powikszon o nalen dotacj

przedmiotow. Jeeli nie jest moliwe ustalenie ceny sprzeday netto danego

skadnika aktyww, naley w inny sposb okreli jego warto godziw na dzie

bilansowy.

6. Za warto godziw przyjmuje si kwot, za jak dany skadnik aktyww

mgby zosta wymieniony, a zobowizanie uregulowane na warunkach transakcji

rynkowej, pomidzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowizanymi

ze sob stronami. Warto godziw instrumentw finansowych znajdujcych si w


2014-11-12

obrocie na aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty zwizane

z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysoko bya znaczca. Cen rynkow

aktyww finansowych posiadanych przez jednostk oraz zobowiza finansowych,

ktre jednostka zamierza zacign, stanowi zgoszona na rynku bieca oferta

kupna, natomiast cen rynkow aktyww finansowych, ktre jednostka zamierza

naby, oraz zacignitych zobowiza finansowych stanowi zgoszona na rynek

bieca oferta sprzeday.

7. Trwaa utrata wartoci zachodzi wtedy, gdy istnieje due

prawdopodobiestwo, e kontrolowany przez jednostk skadnik aktyww nie

przyniesie w przyszoci w znaczcej czci lub w caoci przewidywanych korzyci

ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizujcego doprowadzajcego

warto skadnika aktyww wynikajc z ksig rachunkowych do ceny sprzeday

netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposb wartoci godziwej.

8. Cena nabycia i koszt wytworzenia rodkw trwaych w budowie, rodkw

trwaych oraz wartoci niematerialnych i prawnych obejmuje og ich kosztw

poniesionych przez jednostk za okres budowy, montau, przystosowania i

ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjcia do uywania, w tym rwnie:

1) niepodlegajcy odliczeniu podatek od towarw i usug oraz podatek akcyzowy;

2) koszt obsugi zobowiza zacignitych w celu ich finansowania i zwizane z

nimi rnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytuu.

8a. Skorygowana cena nabycia aktyww finansowych i zobowiza

finansowych to cena nabycia (warto), w jakiej skadnik aktyww finansowych lub

zobowiza finansowych zosta po raz pierwszy wprowadzony do ksig

rachunkowych, pomniejszona o spaty wartoci nominalnej, odpowiednio

skorygowana o skumulowan kwot zdyskontowanej rnicy midzy wartoci

pocztkow skadnika i jego wartoci w terminie wymagalnoci, wyliczon za

pomoc efektywnej stopy procentowej, a take pomniejszona o odpisy aktualizujce

warto.

9. Lokaty, ktrych ryzyko ponosi ubezpieczajcy, s wyceniane przez zakad

ubezpiecze na ycie wedug wartoci godziwych ustalonych na dzie bilansowy.

Rnice midzy wartoci godziw a wartoci wedug cen nabycia albo kosztu

wytworzenia tych lokat odpowiednio zwikszaj lub zmniejszaj rezerwy

techniczno-ubezpieczeniowe na ycie, ktrych ryzyko lokaty ponosi ubezpieczajcy.


2014-11-12

Warto godziw nieruchomoci okrela rzeczoznawca majtkowy co najmniej raz

na 5 lat. Jeeli nie jest moliwe ustalenie wartoci godziwej innych lokat ni

nieruchomoci, to ich wycena nastpuje po cenach nabycia albo kosztach

wytworzenia. Warto godziw nieruchomoci pooonych za granic oraz

zagranicznych instrumentw finansowych ustala si wedug zasad obowizujcych w

kraju ich pochodzenia.

10. W ubezpieczeniach majtkowych i osobowych dopuszcza si stosowanie

dyskonta lub odpisw wycznie przy ustalaniu rezerw na skapitalizowan warto

rent, rezerw ubezpiecze na ycie, rezerw ubezpiecze na ycie, gdy ryzyko lokaty

(inwestycyjne) ponosi ubezpieczajcy, oraz rezerw na premie i rabaty (bonifikaty)

dla ubezpieczonych w zwizku z osiganymi dochodami z lokat stanowicych

pokrycie tych rezerw.

11. Na dzie nabycia lub powstania ujmuje si w ksigach rachunkowych

nabyte lub powstae:

1) zapasy rzeczowych skadnikw aktyww obrotowych wedug cen nabycia lub

kosztw wytworzenia;

2) nalenoci i zobowizania, w tym rwnie z tytuu poyczek wedug wartoci

nominalnej.

12. Przepis ust. 11 pkt 2 nie dotyczy bankw.

Art. 28a. Jednostka mikro nie wycenia aktyww i pasyww wedug wartoci

godziwej i skorygowanej ceny nabycia.

Art. 29. 1. Jeeli zaoenie kontynuacji dziaalnoci, o ktrym mowa w art. 5

ust. 2, nie jest zasadne, to wycena aktyww jednostki nastpuje po cenach sprzeday

netto moliwych do uzyskania, nie wyszych od cen ich nabycia albo kosztw

wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub

umorzeniowe, a take odpisy z tytuu trwaej utraty wartoci. W takim przypadku

jednostka jest rwnie obowizana utworzy rezerw na przewidywane dodatkowe

koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utrat zdolnoci do kontynuowania

dziaalnoci.

2. Wycena po cenach sprzeday netto i utworzenie rezerwy nastpuj w

szczeglnoci w przeddzie postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogoszenia

upadoci, na koniec roku obrotowego, jeeli na dzie zatwierdzenia sprawozdania


2014-11-12

finansowego za dany rok obrotowy jednostka nie bdzie kontynuowaa dziaalnoci,

na koniec roku obrotowego przypadajcego w czasie trwania postpowania

likwidacyjnego lub upadociowego, a take w przeddzie przekazania, podziau lub

sprzeday jednostki, jeeli odpowiednia umowa nie przewiduje przyjcia za

podstaw rozlicze wartoci majtku ustalonej przy zaoeniu, e dziaalno

gospodarcza bdzie przez jednostk kontynuowana.

2a. Rnica powstaa w wyniku wyceny oraz utworzenia rezerwy, o ktrych

mowa w ust. 1, wpywa na kapita (fundusz) z aktualizacji wyceny.

3. Wszczcie postpowania naprawczego albo upadociowego z moliwoci

zawarcia ukadu lub zmiana formy prawnej jednostki nie stanowi przeszkody do

uznania, e dziaalno bdzie kontynuowana.

Art. 30. 1. Nie rzadziej ni na dzie bilansowy wycenia si wyraone w

walutach obcych:

1) skadniki aktyww (z wyczeniem udziaw w jednostkach

podporzdkowanych wycenianych metod praw wasnoci) i pasyww po

obowizujcym na ten dzie rednim kursie ogoszonym dla danej waluty przez

Narodowy Bank Polski, z zastrzeeniem pkt 2;

2) gotwk znajdujc si w jednostkach prowadzcych kupno i sprzeda walut

obcych po kursie, po ktrym nastpi jej zakup, jednak w wysokoci nie

wyszej od redniego kursu ogoszonego na dzie wyceny dla danej waluty

przez Narodowy Bank Polski.

2. Wyraone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje si w ksigach

rachunkowych na dzie ich przeprowadzenia o ile odrbne przepisy dotyczce

rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej i innych krajw Europejskiego

Obszaru Gospodarczego oraz rodkw niepodlegajcych zwrotowi, pochodzcych ze

rde zagranicznych nie stanowi inaczej odpowiednio po kursie:

1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikajcym z charakteru operacji w

przypadku sprzeday lub kupna walut oraz zapaty nalenoci lub zobowiza;

2) rednim ogoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia

poprzedzajcego ten dzie w przypadku zapaty nalenoci lub zobowiza,

jeeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o ktrym mowa w pkt 1, a take w

przypadku pozostaych operacji.


2014-11-12

3. Jeeli aktywa i pasywa s wyraone w walutach, dla ktrych Narodowy Bank

Polski nie ogasza kursu, to kurs tych walut okrela si w relacji do wskazanej przez

jednostk waluty odniesienia, ktrej kurs jest ogaszany przez Narodowy Bank

Polski.

4. Rnice kursowe dotyczce inwestycji dugoterminowych wyraonych w

walutach obcych, powstae na dzie ich wyceny, rozlicza si w sposb okrelony w

art. 35 ust. 2 i 4. Rnice kursowe, z zastrzeeniem ust. 57, dotyczce pozostaych

aktyww i pasyww wyraonych w walutach obcych, powstae na dzie ich wyceny

oraz przy zapacie nalenoci i zobowiza w walutach obcych, jak rwnie

sprzeday walut, zalicza si odpowiednio do przychodw lub kosztw finansowych,

a w uzasadnionych przypadkach do kosztu wytworzenia produktw lub ceny

nabycia towarw, a take ceny nabycia lub kosztu wytworzenia rodkw trwaych,

rodkw trwaych w budowie lub wartoci niematerialnych i prawnych.

5. Powstae na dzie wyceny rnice kursowe od inwestycji stanowicych

pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, zakady ubezpiecze na ycie oraz

zakady reasekuracji prowadzce dziaalno reasekuracyjn w zakresie reasekuracji

ubezpiecze na ycie zaliczaj do przychodw lub kosztw dziaalnoci lokacyjnej i

wykazuj w technicznym rachunku ubezpiecze na ycie.

6. Powstae na dzie wyceny rnice kursowe od inwestycji stanowicych

pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w czci dotyczcej lokat rodkw

skapitalizowanej wartoci rent i rezerwy na premie oraz rabaty dla ubezpieczonych,

zakady ubezpiecze majtkowych i osobowych oraz zakady reasekuracji

prowadzce dziaalno reasekuracyjn w zakresie reasekuracji ubezpiecze

majtkowych i osobowych zaliczaj do przychodw lub kosztw dziaalnoci

lokacyjnej i wykazuj w technicznym rachunku ubezpiecze majtkowych i

osobowych.

7. Powstae na dzie wyceny rnice kursowe od nalenoci i zobowiza z

tytuu ubezpiecze i reasekuracji zalicza si do pozostaych przychodw lub kosztw

technicznych na udziale wasnym.

Art. 31. 1. Warto pocztkow stanowic cen nabycia lub koszt

wytworzenia rodka trwaego powikszaj koszty jego ulepszenia, polegajcego na

przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodujcego, e

warto uytkowa tego rodka po zakoczeniu ulepszenia przewysza posiadan


2014-11-12

przy przyjciu do uywania warto uytkow, mierzon okresem uywania,

zdolnoci wytwrcz, jakoci produktw uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego

rodka trwaego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.

2. Warto pocztkow rodkw trwaych z wyjtkiem gruntw niesucych

wydobyciu kopalin metod odkrywkow zmniejszaj odpisy amortyzacyjne lub

umorzeniowe dokonywane w celu uwzgldnienia utraty ich wartoci, na skutek

uywania lub

ustawa o rachunkowości

Documents