ustawa o pomocy osobom niesamodzielnym
DESCRIPTION
MIECZYSŁAW AUGUSTYN SENATOR RP. Ustawa o pomocy osobom niesamodzielnym. Wstępne założenia. MIECZYSŁAW AUGUSTYN SENATOR RP. Opieka nad niesamodzielnymi – diagnoza. Osoby niesamodzielne, obecnie: potocznie to, osoby najciężej i trwale niepełnosprawne - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Wstępne założenia
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Osoby niesamodzielne, obecnie:
- potocznie to, osoby najciężej i trwale niepełnosprawne
-prawnie, osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji
lub o znacznym stopniu niepełnosprawności
Według GR: niezdolni do samodzielnej egzystencji w
wyniku choroby lub urazu i wymagający stałej pomocy w
czynnościach dnia codziennego.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Mamy tylko szacunki:
ZUS i KRUS (niezdolność do samodzielnej egzystencji
+znaczny stopień niepełnosprawności)- 2.073 tys.(2008)
Według UE – ok. 1 mln
770 tys. na podstawie wyliczeń DAS KPRM (2009)
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Kto opiekuje się niesamodzielnymi dzisiaj:
Rodzina – ok. 80 %, trudno jednak określić zakres i
jakość tej opieki.
Szara strefa, zatrudnienie nierejestrowe opiekunów
Pomoc społeczna, samorządy: usługi pielęgnacyjne
w domu, świadczenia pielęgnacyjne, zasiłki
pielęgnacyjne, domy pomocy, ośrodki wsparcia, w
tym domy dziennego pobytu.
Ochrona zdrowia :
- środowiskowa opieka długoterminowa
- - Odziały geriatryczne, ZOL i ZPO
ZUS i KRUS: dodatki pielęgnacyjne:
- 1,5 mln osób na kwotę ok.4 mld zł
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Ile wydajemy na opiekę nad niesamodzielnymi
(długoterminową):
- Szacunki KE – 0,4/0,5 PKB
- Wyliczenia Grupy Roboczej 10 mld (0,8 PKB)
- Wyliczenia ekspertów BŚ 13 mld (0,9%PKB)
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Uwagi: Dane dla Austrii, Belgii, Kanady, Dani, Węgier, Islandii, Norwegii, Portugali, Szwajcarii oraz Stanów Zjednoczonych odnoszą się jedynie do wydatków na usługi opieki długoterminowej w związku z problemami zdrowotnymi. W innych przypadkach, koszty odnoszą się zarówno do wydatków w związku z problemami zdrowotnymi (opieka pielęgniarska) oraz na opiekę długoterminową. Dane dla Islandii i Stanów Zjednoczonych odnoszą się jedynie do usług opieki pielęgniarskiej w ośrodkach opieki długoterminowej. Dane dla Stanów Zjednoczonych zaniżają wydatki na w pełni prywatne usługi opieki długoterminowej. Dane dla Polski nie uwzględniają wydatków na infrastrukturę, stanowiących 0,25% Produktu Krajowego Brutto (2007). Dane dla Holandii nie uwzględniają opłat ponoszonych przez osoby korzystające z usług opieki, szacowanych na około 8% całkowitych wydatków na opiekę długoterminową (2007).Źródło Dane na temat zdrowia Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju 2010
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Ograniczona dostępność, zbyt wysokie koszty dla
niesamodzielnych, rodzin i samorządów;
Niewłaściwie adresowane świadczenia, niska efektywność;
Zła organizacja (brak koordynacji, kompleksowości,
ciągłości, nakładanie się orzeczeń i uprawnień, różne
zasady kwalifikacji i kontroli jakości, brak lub niejednolite
standardy, nierówna konkurencja i przerzucanie kosztów;
Słabo rozwinięty rynek usług (uboga oferta, rozległa „szara
strefa”).
Kompleksowość publicznej ochrony ubezpieczeniowej OD w krajach OECD, 2008r.
Źródło: dane OECD dotyczące ochrony zdrowia, 2010.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Jak zmieni się sytuacja w przyszłości:
- Znacząco wzrośnie zapotrzebowanie na usługi w opiece
długoterminowej;
- Zwiększą się wymagania jakościowe;
- Skurczą się zasoby opieki krewniaczej;
- Zmaleją możliwości samodzielnego sfinansowania usług
przez niesamodzielnych i ich opiekunów;
- Wzrośnie presja na władze publiczne na pomoc osobom
niesamodzielnym;
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Realna możliwość zmian:
Etap I – jednolity, budżetowy system pomocy,
z możliwością doubezpieczenia;
Etap II – wprowadzenie powszechnego ubezpieczenia
opiekuńczego o finansowaniu budżetowo -
ubezpieczeniowym z wykorzystaniem rozwiązań I
etapu
Osoba niesamodzielna, lub
jej bliscy
Składają jeden wniosek do OPS w
sprawie orzeczenia i przyznania świadczeń
Lekarz orzecznik
Orzeka o stopniu niesamodzielności i
wydaje opinię o potrzebnych
świadczeniach medycznych
Gminne zespoły interdyscyplinarne
Określają zakres świadczeń
Rodzina lub inni bliscy
Kontrakt z OPS, lub umowę ze
świadczeniodawcą
ZADBANA OSOBA NIESAMODZIELNA,
ZADOWOLENI BLISCY
OPS, Wojewoda
Kontrolują jakość opieki/świadczeń
PCPR i Wojewoda
Prowadzą rejestr świadczeniodawców
Osoby bliskie lub/i świadczeniodawcy
Świadczenie usług
OPS i wójt
Wydają i rozliczają czeki oraz szkolą
osoby bliskie (opiekunów)
Zawierać będą niezbędne definicje w tym:
niesamodzielności, opiekuna faktycznego, domowych
usług opiekuńczych, taryfy cen usług,
świadczeniodawcy i świadczeniobiorcy
ustala zasady opieki nad niesamodzielnymi: prymatu
opieki domowej nad innymi formami, równego
traktowania świadczeniobiorców i świadczeniodawców,
współdziałania, wzmacniania autonomii, ciągłości,
kompleksowości i koordynacji.MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Po 6- ciu miesiącach od wystąpienia niesamodzielności
Jaka będzie procedura :
1. Postępowanie: na wniosek własny, opiekuna faktycznego,
lekarza, pielęgniarki, kierownika OPS
- Dane we wniosku i załączniki m.in. wywiad środowiskowy i
wywiad pielęgniarki POZ, dane o opiekunach faktycznych
2. Orzeczenie lekarza orzecznika:
- kryteria, trzy stopnie niesamodzielności
- Od decyzji przysługiwać będzie odwołanieMIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
3. Gminny zespół ds. przyznawania świadczeń w
składzie:
- pracownik socjalny, pielęgniarka, sekretarz, osoba
niesamodzielna i/lub opiekun prawny możliwy udział
OP:
-Analizuje dokumentację i orzeczenie; ewentualnie
ocenia sytuację na miejscu;
- Dba o komplementarności działań opiekunów
faktycznych i zawodowych
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
- Wójt wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia;
- Decyzja określa:
1)Zakres zaangażowania opiekunów faktycznych i świadczeń z tytułu
niesamodzielności;
2)zasady współpracy opiekunów faktycznych i zawodowych
-Decyzję zawierającą ustalenia przesyła do: wnioskującego
(opiekuna), lekarza i pielęgniarki POZ oraz OPS;
-Od decyzji przysługiwać będzie odwołanie do SKO;
Świadczenia dzielą się na opiekuńcze i finansowe;
Świadczenia opiekuńcze: higiena ciała, odżywianie i
mobilność;
Świadczenia opiekuńcze udzielane będą w formie:
- Usług zwiększających autonomię i bezpieczeństwo
- Wspierania rodzin w sprawowaniu opieki
- Domowych usług opiekuńczych
- Opieki instytucjonalnej;
Świadczenia pielęgnacyjne – przysługują z ustaw
zdrowotnych
Szkolenie i informowanie opiekunów nieformalnych
(obowiązkowe w OPS, PCPR i Internecie);
OPS podpisuje umowę z opiekunami nieformalnymi w formie
kontraktu socjalnego;
Świadczenia finansowe:
- Opłacenie składek ubezpieczenia społ. i zdrowotnej
- Refundacja kosztów kwalifikowanych: opłacenie opieki
zastępczej, catering, usługi kąpielowe, dofinansowanie
zakupu sprzętu zwiększającego mobilność oraz zakupu
środków pomocniczych np. pieluchomajtek MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Świadczyć je mogą osoby fizyczne, podmioty gospodarcze,
organizacje pozarządowe, gminne lub powiatowe jednostki
organizacyjne, opiekun osoby niesamodzielnej;
Opiekun osoby niesamodzielnej: wiarygodny, na
podstawie umowy uaktywniającej zawartej między ONs,
rodziną (opiekunem faktycznym);
Rejestr opiekunów prowadzić będzie PCPR;
W sprawowaniu opieki można będzie korzystać z pomocy
wolontariuszyMIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Rodzaje pomocy instytucjonalnej : ośrodki wsparcia
dziennego (DDP), ośrodki wsparcia całodobowego (DPS)
Pomoc świadczyć mogą osoby fizyczne, podmioty
gospodarcze, jednostki samorządowe, OP
Świadczenia mogą mieć charakter stały lub okresowy:
opieka wytchnieniowa (zasady i warunki przyznania –
różny wymiar)
Koszt opłacałaby gmina po przedłożeniu rachunku i
potwierdzeniu pobytu
Na realizację określonych świadczeń przysługiwać
będzie czek opiekuńczy o wartości zależnej od
stopnia niesamodzielności;
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Czek opiekuńczy to promesa płatności dla podmiotów
zarejestrowanych w rejestrze starosty lub wojewody;
Czek opiekuńczy wydawać się będzie ONs lub jej
opiekunowi faktycznemu;
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Czek realizować będzie OPS po przestawieniu umowy,
potwierdzeniu wykonania usługi oraz faktury;
Świadczeniodawca zobowiązany będzie do
powiadomienia OPS o rozpoczęciu świadczenia usług;
Osoba, której przyznano świadczenie tracić będzie
prawo do zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego;
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Warunki wiarygodności świadczeniodawców;
Zasady kontroli: opiekuna faktycznego, OPS i wojewody
Postępowanie w przypadku stwierdzenia
nieprawidłowości przez opiekuna faktycznego
(powiadomienie OPS, kontrola, wykreślenie z rejestru);
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Postępowanie w czasie kontroli OPS i wojewody –
zgodność ze standardami: wykreślenie z rejestru,
zerwanie kontraktu z opiekunem nieformalnym;
O ponowne orzeczenie można się ubiegać po dwóch
latach (wcześniej OPS, lekarz, pielęgniarka z powodu
pogorszenia stanu zdrowia);
Zmiana zakresu świadczeń i zaangażowania opiekunów
rodzinnych możliwa w wypadku zmiany sytuacji
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Odpłatne wykonywanie usług opiekuńczych
będzie działalnością regulowaną i wymagać będzie
wpisu do rejestru: starosty (powiatowy obszar
działania) lub wojewody;
Zasady dokonywania rejestracji (potrzebne dokumenty
w tym oświadczenie o spełnieniu standardów);
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Wydawane będą certyfikaty poświadczające wpis;
Wojewoda/ starosta może dokonać kontroli
sprawdzającej;
Wydanie certyfikatu będzie odpłatne;
Świadczeniodawca musi informować o zmianie sytuacji;
Standardy i zobowiązanie do ich przestrzegania (określą je
ministrowie)
Instytut Badania i Regulacji Rynku Usług Opiekuńczych:
- Opracuje propozycje standardów;
- Określi zasady i sposoby mierzenia jakości;
- Będzie negocjował i zatwierdzał taryfy dla ośrodków wsparcia
całodobowego;
- Będzie monitorował skuteczność orzecznictwa oraz stopnia
zaspokojenia potrzeb i przygotowywał propozycje zmian oraz
prognozy;
Źródłem finansowania będzie budżet państwa;
Stworzony zostanie państwowy, celowy:
Fundusz Zabezpieczenia Opiekuńczego;
Środki pochodzić będą z dotacji budżetowej i będą
równe zmniejszeniu przewidywanej dotacji do ZUS i
KRUS na dodatki pielęgnacyjne dla osób po 75
roku w związku ze zmianą zasad ich
przyznawania oraz ze środków wydawanych dziś na
inne świadczeń;MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Wydatki na dodatki pielęgnacyjne dla osób powyżej 75 rż, oraz świadczenia z tytułu niesamodzielności
Świadczenia z tytułu niesamodzielności
Oprac. DAS KPRM
Ustalone zostaną wszystkie źródła przychodów i rodzaje
wydatków, w tym ewentualne środki dla samorządów
za wykonywanie zadań nałożonych ustawą;
Ustalone zostaną zasady(algorytmy) przekazywania
środków do wojewodów, starostw, gmin oraz na druk
czeków, działanie zespołów orzekających itd.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Zmiany obejmą bardzo wiele ustaw, w tym:
- o pomocy społecznej;
- o świadczeniach rodzinnych;
- o emeryturach i rentach z FUS;
- o ubezpieczeniu społecznym rolników;
- o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków
publicznych;
- o finansach publicznych;
- - kodeks pracyMIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Ustawa wdrażana będzie etapami :
I etap – świadczenia dla osób o największym stopniu
niesamodzielności;
II etap – świadczenia dla osób o największym i
umiarkowanym stopniu niesamodzielności;
III etap – dla wszystkich stopni niesamodzielności;
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Gdy niesamodzielny przebywa w domu a) z bliskimi sprawującymi opiekę:- szkolenie opiekunów w rodzinie;- pokrycie kosztów ubezpieczenia;- pokrycie kwalifikowanych kosztów opieki;- opieka zastępczą w pełnym wymiarze;b) z bliskimi pracującymi:- czek opiekuńczy na pokrycie kosztów opieki- opieka wytchnieniowa – w niepełnym wymiarzec) samodzielnie- teleopieka- czek na zatrudnienie opiekuna lub wynajęcie firmy
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Gdy niesamodzielny potrzebuje instytucjonalnej
pomocy w dzień:
- szkolenie opiekuna faktycznego/nieformalnego
- czek na zakup usług opiekuńczych
- opieka zastępcza w niepełnym wymiarze
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Gdy niesamodzielny potrzebuje pomocy całodobowej:
- czek na pokrycie części odpłatności za pobyt w placówce
całodobowej
We wszystkich przypadkach:
- Zdecydowane podniesienie poziomu dofinansowania i
dostępności usług opiekuńczych
- Wysokość każdego z pakietów świadczeń nie powinna
przekraczać wartości czeku określonego dla danego stopnia
niesamodzielności
Odczuwalna poprawa poziomu zabezpieczenia na wypadek
niesamodzielności;
Zdecydowane podniesienie wysokości świadczenia w
wypadku niesamodzielności;
Szansa na pracę (i godziwą emeryturę) dla osób w wieku
okołoemerytalnym(50+);
Możliwość odpoczynku i leczenia, gdy opiekun nieformalny
sprawuje opiekę;
Ograniczenie dostępności do świadczenia po 75 rż do
osób z orzeczeniem niesamodzielności.
OD to najbardziej obiecujący sektor zatrudnienia
w UE
Powstanie ok. 200 tys. miejsc legalnej pracy;
Ograniczona zostanie „szara strefa” zatrudnienia tzw.
nierejestrowego;
Zmaleje odpływ wykwalifikowanych opiekunów z
zawodu lub do innych krajów UE;
Wzrośnie poziom zatrudnienia w grupie 50+.MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Powstanie nowy rynek usług i kolejne kilkanaście tysięcy firm;
Nastąpi przekierowanie środków publicznych na dofinansowanie
usług opiekuńczych co podniesie opłacalność w tym sektorze i
zachęci do nowych inwestycji prywatnych;
Wprowadzenie czeku stworzy warunki do równej konkurencji;
Działalność gospodarcza w sektorze usług nad niesamodzielnymi
będzie miała charakter swobodny na tyle ile to możliwe
( deregulacja), a będzie regulowana na tyle i tylko tak długo jak
to okaże się konieczne ( najbardziej w zakresie całodobowej opieki
instytucjonalnej).
Zmiany w kodeksie pracy. Celem zmian jest umożliwienie łączenia
obowiązków opiekuńczych z pracą zawodową.
Istota zmian :- Obowiązek udzielenia bezpłatnego urlopu
opiekunowi osoby niesamodzielnej ( na wniosek, po okazaniu zaświadczenia lekarskiego – w celu przedłużenia – orzeczenia)
Zmiany w Kodeksie pracy cd. :- Łączny wymiar urlopu nie może przekraczać
3 lat;- Pracodawca nie może wypowiedzieć ani
rozwiązać umowy o pracę;- Pracodawca dopuszcza po urlopie do pracy
na tym samym stanowisku lub równoważnym;
- Pracownik może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy maksimum do pół etatu, a pracodawca powinien go uwzględnić.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Gminy będą głównymi partnerami w realizacji nowego
systemu wsparcia:
Korzyści
- Niesamodzielni mieszkańcy gmin objęci zostaną opieką o
gwarantowanym poziomie;
- Znacząco zmaleją wydatki gmin na opiekę
środowiskową, półstacjonarną i stacjonarną;
- Zmaleje presja na wydatki inwestycyjne – każdy podmiot
będzie mógł wybudować i prowadzić ośrodek wsparcia;
- Wzrosną wpływy podatkowe.
Obowiązki wynikające z ustawy:
- wnioskowanie OPS o orzekanie, gdy nikt inny tego nie
robi, a jest to konieczne;
- wydawanie i realizacja czeków;
- refundowanie kwalifikowanych kosztów opieki;
- Zawieranie kontraktów z opiekunami nieformalnymi;
- kontrola jakości usług
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Korzyści:
- Zmaleje presja na wydatki inwestycyjne na remonty i
budowę nowych domów pomocy społecznej;
- Wzrosną możliwości utrzymania placówek na poziomie
odpowiadającym standardom;
- Pojawi się możliwość podwyżek płac w domach pomocy
i ośrodkach wsparcia;
Obowiązki:
zorganizowanie i prowadzenie Komisji orzekających (lub
wykorzystanie w tym celu PZON);
wydawanie decyzji ws zakresu usług opiekuńczych i
współdziałania z opiekunami rodzinnymi/faktycznymi;
prowadzenie rejestrów świadczeniodawców i opiekunów
osób niesamodzielnych;
opłacanie składek za opiekunów w rodzinie
szkolenie opiekunów rodzinnych/ faktycznych
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Wojewoda:
- Prowadzić będzie rejestr świadczeniodawców
- Przekazywać będzie środki budżetowe na realizację
ustawy
- Kontrolować będzie wykonywanie standardów jakości
usług
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
- Wydawać będzie rozporządzenia w zakresie :formularzy
i wniosków, kryteriów orzekania, zakresu świadczeń
opiekuńczych, wzoru czeku, standardy usług,
- Powoływać będzie Instytut badań i regulacji rynku
uslug opiekuńczych, nadawać mu statut i nadzorować
pracę
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Jasne rozdzielenie zadań medycznych i opiekuńczych w
opiece nad niesamodzielnymi;
Przejęcie finansowania usług z zakresu pielęgnacji
podstawowej ( higienicznej) przez nowy system opieki;
Zmniejszenie zjawiska pobytów socjalnych w szpitalach
oraz ZOL i ZPO
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Możliwość wykorzystania części bazy materialnej w
nowym systemie;
Uwolnienie fachowego, deficytowego personelu
pielęgniarskiego;
Dodatkowe wpływy ze składek na ubezpieczenie
zdrowotne
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Racjonalizacja wydatków publicznych w zakresie
pomocy osobom niesamodzielnym(niezdolnym do
samodzielnej egzystencji);
Wpływy podatkowe z nowych firm i od nowo
zatrudnionych;
Nowe wpływy do ZUS – zmniejszenie dotacji;
Zmniejszenie wydatków na aktywizację bezrobotnych i
pomoc społeczną.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Jak długo wystarczy środków na finansowanie zadań
wynikających z UPN:
- Największy napływ osób niesamodzielnych nastąpi w
latach 2020 –2025.
- W tych latach system pomocy osobom niesamodzielnym
powinien ulec przekształceniu.
Potrzeba wprowadzenia ubezpieczenia
opiekuńczego po 2020 r. jednak nie później niż w
2025 r.
Docelowy system powinien mieć charakter mieszany:
ubezpieczeniowo – budżetowy:
- zapobiegnie to przerzucaniu całego ciężaru opieki na
ubezpieczonych;
- obniży wysokość składki do ok. 1 – 1,5%;
- zabezpieczy system przed niedoborami wywołanymi
zmianami demograficznymi;
- pozwoli niemal w całości wykorzystać dorobek pierwszego
etapu reformy.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
Dobra koncepcja i projekt ustawy;
Aprobata interesariuszy i zorganizowane działania
informacyjne;
Aktywność organizacji samorządowych;
Aprobata i nacisk opinii publicznej;
Wola polityczna.
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP
MIECZYSŁAW AUGUSTYN
SENATOR RP