thlazing(august) 09, 2017 nilaini (wednesday) thar/2017/august/ht-09-08-2017.pdf(an independent...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 27th. March., 2017 to 27th.April., 2017 delivery :09-08-2017 (wed) Time :9AM-ll stock STOCK: 306 rate: Rs. 626/- GAS NEWS Agency : SAS Booking :11th. March., 2017 to 11th. April., 2017 delivery :09-08-2017 (wed) Time :9AM-ll stock stOCK : 306/rate:Rs. 667/- Hmasawnna Thar Vol - 32/290 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLAZING(AUGUST) 09, 2017 NILAINI (wedNeSdAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 SP Hotline Number 7085-256-377 Chuongman 50% concession ding CCPUr: August 4, 2017 nia Senior Citizens Wel- fare Association le Private Transport Association, CC- Pur han DC Office, CCPur chamber-a meeting neia thutlukna siema lo um ta an- gin CCPur khawpui sunga transport operators (Bus/ Auto rickshaw/Winger/ Jeep/ Tata Sumo) hai chu kum upa tieng (senior citi- zens) hai motor chuongman 50% concession pe vawng dingin Mr Shyam Lal Poo- nia, IAS, DC, CCPur chun Augut 7, 2017 khan ngenna le inhriettirna a siem. ATWU in rally CCPUr: ATWU/ATML inrawinain August 9, 2017, 10:30AM a inthawk hin UPF/KNO han sawrkar thlungpui le vawisun New Delhi hmuna Political talk an nei ding thlawpnain CC- Pur khawpui sunga lampui hraw (rally) an tum. Rally a \hang ding hai chu Com- munity Hall, Hiangtam Lamka hmunah 10:30AM chena tlungkim seng din- gin Rally Organizing Team chun inhriettirna a siem. NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI INHrIeTTIrNA Le NGeNNA Hmasawnna Thar nitin Chanchinbu semtuhai po po August 13, 2017 chawhnung dar 2 khin Editor & Publisher chengna Inah meeting pawimaw ko a ni a, Hmasawnna Thar semtuhai po po \hang seng dingin ka hung inhriettir cheu. A \hang nawhai chu an chunga ro rela um dan dan sawisel thei naw nihai. Zanikhan (August 8, 2017) ei Chanchinbu Hmasawnna thar sutzo hun a lo inhmu met leiin a semtuhai inthuruolin an chanchinbu sem ding an sem naw vawng a. Hi lei hin \hahnemngai taka Hmasawnna Thar latu le tiemtu han kan harsatna tuok hi mi lo hriethiempui hram hram dingin ka hung ngen cheu. Tuta hnung hiengang thil hi a tlung nawk ta nawna dingin theitawp suoin hma hung lang kan tih. Sd/- Lalmalsawm Sellate Editor & Publisher, Hmasawnna Thar Daily KNLF in GS an hnawtdawk CCPUr : KNLF/KNO C- in-C (L) Tonglenlal @ Lal- moi thatnaa \hang KNLF General Secretary Letmin- thang Haokip @ Boithang @ Lhumlheng of M. Song- gel, Churachandpur chu an pawl dan dungzuiin an paw- la inthawk an hnawtdawk niin Kolphe Kuki, Info. & Pub. Secretary, KNLF/ KNO chun thusuok a siem. Pasal 1 na taka kap hliem ImPHAL : Zani 1:50 PM vel khan Imphal-Jiribam Road a Takyelpat Blind School fena lampui lai Honda Dio Scooter a chu- ong pasal pakhat chu tu ti hrietlo han an kap a, na takin a hliem leiin RIMS Hospital panpui a nih. A kaput hai hi mi 3 an ni a, Bike a inphurin an tlan hmang. Kap hliema um hi Sandam Bhogen (42), s/o Bheigya of Sairem Vil- lage, PS Lamshang, Imphal West District a nih. San- dam Bhogen hi kum 2013 a kha nuhmei suolluia in- tum, Lungina intang le tu- lai hnaia bail-a hung suok, Court hmaa van lang le a kir tienga kappa um a nih. Katy Perry in NTV Video Music Award Host ding-P4 Pasal 1 AR han rangkachak 4.160 Kg leh an man ImPHAL : Zani zing dar 8:15 vel khan Moreh a inthawka Imphal pan tum Maruti Van pak- hat 12 Assam Rifles han Khudengthabi Vehicle check post-ah sukchawlin an dap a, hi Van khaltu Raju Muniyandi (45), s/o R. Muniyandi of Moreh Ward No. 1 chu rang- kachak tlang (Gold Bis- cuits) 25 (4.160 Kg vela rik) leh an man a, Customs Authority, Moreh kutah an inhlan. Rangkachak mana um hi Rs. 1.2 crore manhu vel nia hril a nih. Journalist chu mi pawimaw, sawrkâr khawm sawisel-a siem\ha thei an nih: Th Biswajit IMPHAL: Information and Public Relations min- ister Mr Thongam Biswajit Singh chun, Journalist hai hi mi bik tak an ni a, sawrkâr khawm siem\ha thei le sukse thei khawpa thilthawthei, ram le hnam hmasâwnna dinga mi pawimaw tak an nih tiin a hril. Hi thu hi Mr Th Biswa- jit Singh-in Department of Information and Public Re- lations (DIPR) buotsaina hnuoia One-Year Diploma Course in Journalism and Mass-communication, State Institute of Journal- ism-a nei ding hawngna huna a hril a nih. Minister-in a hril pei dan chun, tulai social me- dia a hrât taa chu mipui hai- in zingkâr thingpui dawn malamin news hai an dik le an dik naw ti fiena din- gin newspaper hai an la tiem tho tho a, an la khai- khin hlak a nih. Newspa- per (print media) haia ziek an ninaw chun social me- dia news hai chu thu taka pawm an la ni nawh, tiin a hril bawk. Print Media pawimaw- zie hrilin, information tech- nology changkang ta hlein ieng angin social media hratin mi tinin hmang ta angin inlang sien khawm, print media pawimawna chu a la bo thei naw a, a la chuoi bawk nawh, tiin a hril. “Press-Media hi Fourth Estate (Fourth Pillar of Democracy) a nih leiin khawtlanga ding khawmin a pawimaw hle a. Buoina rama chêng le khawsa ei ni leiin Press-Media chu tu dang nêkin an fimkhurin an sensitive ding a nih. Mipui- hai kuoma thu indiktak, quality information an pek a pawimaw hle a nih” tiin a hril. “Hieng ang buoina le harsatna tamtak kârah ring- um taka mipui le sawrkâr ta ding Journalist hai rawng- bawlna nêka hlu hi um kher naw nih. Mipui hmakhuo ngaina leia an sinthaw hi huoisen le inpâk thlak , chawimawi thlak an nih” tiin a hril bawk. IPR Minister chun, a IPR Department Office thar ding Keishampat-a mi chu tu kum December bo hma ngeia zofel dinga iengkim ruohman vawng a ni a. Chu le inruol chun district tinah District Information Officer (DIO) sie vawng dinga hma lak a ni thu a hril bawk. IPR Commissioner, Mr K. Radhakumar Singh chun, tulai information technology hma a sawnga a changkang pei angin DIPR khawm a changkang hrât a. |halai computer technol- ogy thiem tak tak le trained staff hai khawm a nei pei ta a, thil lawmum tak a nih tiin a hril. DIPR Director Mr Meghachandra Kongbam chun, State Institute of Journalism hi 1992 a kha \an a ni a. |an hlim chun Institute hin kar-hni course chau a la um a. Chu hnun- gah thla ruk Certificate Course nei nawk a ni a. Suk changkang peiin tuhin chu Manipur tlângram (Hill areas) hai khawm kar khat course khawm \an a ni tah tiin a hril. “Hieng Course chi hran hranhai hi Journalism tien- ga inhnik, Journalist nih nuomhai ta dinga Basics of Journalism hrieta an inchuk theina ding le \hangpuina ding a nih” tiin Director chun a hril. Tuta \uma Diploma Course ah hin inchuk ding student mi 30 thlang suok an ni thu hrilin, a hlâwtling dan izirin batch dang dang hawm la sunzawm pei a ni thu ding a hril bawk. NDD le inzawmin Disemina- tion workshop nei CCPUR: August 10, 2017 nia National Deworming Day hmang ding le inzaw- min zani 12:30PM khan National Health Mission hnuoia District Health Society (DHS), CCPur huoihawtnain DTC Hall Tuibong-ah One Day Sis- semination workshop (Dist. Level training) on National Deworming Day, 2017 nei a nih. Hi huna hin Deworm- ing le inzawma phurna nei department tum tum hai bakah ZEO le ADCC hnu- oia Schools tina headmas- ters/headmistress, private school haia principal hai bakah Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur le Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur hai khawmin an uop. Zenngaihlun, DPM, CCPur chun, India ram sunga naupang kum 1-19 inkar hai hrisel lemna ding, lekha \ha taka an inchuk theina ding le hrisel taka hringnun an hmang theina dinga India sawrkarin rul- rukut damdawi Albenda- zole infaktir vawng ding tumnaa Deworming Day hi a hung \an a ni thu a hril. Shyam Lal Poonia chun, hi health programme hnuoia naupang kum 1-19 inkar hai tukhawm pekh- mai um lo dinga an fak seng theina dinga maw- phurtu hai theitawpa hma la dingin an fui. Govt. School hai siem\hatna ding thuah DLO pakhatin school pak- hat pei a enkai dinga maw- phurna pek a ni a, tuchena hin DLOs iemanizatin re- port an pek ta thu hrilin, Deworming Day \an huna DLOs hai chu \ha taka en- kai dingin a hril. Dr Steve M. Tununung, DNO RKSK, CCpur chun, tukum February thla khan hun khatna hmang a lo nita a, August 10, 2017 a hmang ding hi tukuma a vawih- nina dinga ni thu, kum tin vawihni hmang hlak a ni thu a hril. Deworming Day dinga hin CCPur district a dingin damdawi Rs. 22 lakh chuong man seng a ni leiin mawphurtu hai chu a pawimaw zie le hlutna hrie a, a bik takin tlangrama cheng hai rulrukut dam- dawi man ding el khawm nei lo tam tak an um a nih ti hrie a, Deworming Day a hlawtling ngei theina dinga theitawp suo dingin a ngen. Deworming Day hi August 9, 2017 hin Vimala Raina Govt. H/S, IB Road- ah hawng ning a ta, nau- pang hai kuoma sem din- gin School le Anganwadi centre haia pekdawk ning a ta, August 10, 2017 in dam- dawi hi naupang hai kuoma pek ning an tih. EGM temporary Office DIPR Complex-ah ImPHAL : Editor Guild Manipur (EGM) temporary office ding chi DIPR Com- plex, Moirangkhom-ah pek a ni ding thu, Keishampat hmuna DIPR building baw- la um mek chu zo a ni pha leh EGM Office ding chu hi lai hmuna pek a ni ding thu le hmun danga inthawka Journalists Imphal-a hung inzin hai ta dingin Manipur Press Club-ah Transit Rest House pek a ni ding thu IPR Minister Th. Bishwa- jit chun zanikhan a office- a van hmupuitu EGM \huoituhai kuomah a hril. Chun, Govt. Advertisement bills la pek lova um hai chu pek vet an ni theina dinga hma la dingin Th. Bishwajit singh chun Director, DIPR an hriettir. Hnuoi\hatna Indai tawk hung tlung vat tang a tih: V. Hangkhanlian ZC le HI in joint statement an insuo CCPUr: Kuki Nation- al Organisation (KNO) le United Peoples Front (UPF) han August 9, 2017 (vawisun) a New Delhi hmuna sawrkar thlungpui le Manipur sawrkar palai han Tripartite Political Dialogue an nei ding le inzawmin zanikhan Zomi Council (ZC) le Hmar In- pui (HI) chun inbiekna a hung hlawtling ngei dinga ditsakna le hi inbiekna an thlawpnain Banner le post- er hai Tiddim Road lampui dungah an tar bakah Joint statement an insuo bawk. Joint statement a hin, inbiekna sunzawm thei din- ga a umna thuah lawmum an ti thu, thawkhni inbiek- na nei a ni hnunga Aug. 9, 2017 nia a vawithumna sunzawm nawkna dingah palai dinga Dineshwar Sharma, IPS (Retd.), For- mer Director (IB), MHA ruot a ni an lawmpui thu; Political solution a um thei- na dinga hma la dinga state sawrkar le sawrkar thlung- pui an ngenna thu hai an ziek. ZC le HI chun inbiek- na an thlawp thu inziekna DC, CCPur fethlengin In- dia Prime Minister bakah Union Home Minister, Govt. of India le Manipur CM hai kuomah khawm copy an pek. Hieng laizing hin Joint Action Committee against Anti Tribal Bills (JAC- AATB) chun vawisuna KNO-UPF le sawrkarin inbiekna an nei ding le inzawmin inbiekna tluong taka nei a ni theina dinga vawisun hin darkar khat sung bek Pathien hmaa ding\ha\huona \awng\ainaa lo san seng dingin ngenna an siem. IMPHAL: “Tulai ruosur nasat leia National High- way hai mimkei nasatak a um leia motor thuomhnaw phur an hung lut mumal thei naw leiin hnuoi\hatna phurhai an hung lut thei naw a. Hnuoi\hatna thuah harsatna state-in ei tuom meka chu sawrkârin theit- awp a suo zing leiin sawt- nawteah hmang ding hunt- awk chu nei vat ei tih” tiin Agriculture, Veterinary & Animal Husbandry Minis- ter chun a hril. Hi thu hi zanita Pan- dit Deen Dayal Upadhyay Institute of Agriculture Science, Utlou, Bishnu- pur district ah foundation lungphum a hawngna huna a hril a nih. Tuhin Truck 30 sip hnuoi\hatna chun Dimapur a inthawk Imphal an hung pan mek a, an hung tlung pha chu hnuoi\hatna indai naw ti a um tanaw ding niin a hril. Pu Hangkhanlian chun, hi Agriculture Science In- stitute hi MU hrietpuina hnuoia agriculture sector tienga inchukna insâng hmasatak a nih a. Ei state in ei hlawkpui ngei a beisei thu a hril bawk. A hril pei dan chun, Manipur hi a lien dan chu Sq Km. 22, 327 a nih a. Chu laia 2.3 lakhs hectares chu thlai chîng theina a ni a. Hectare 1.95 chu bu chîng theina tuilo/ leilet a ni tiin a hril. Minister chun, hmasâwn- na leiin thlai chîng theina ram le hmunhai chu in le lo bawl- na, industry bawlna, market le thil dang dangin ei hmang pei leiin a ram suklien ngaina a um tanaw a. Chuleiin, a ram le hmun ei suklien thei ta naw khawma, ei thlai hai a nêka tam lem (double) ei tlo dawk a pawimaw ta a. Tuta Science Institute hin chuong tienga thiemna le varna chu a mi pek ngei ei beisei a nih, tiin a hril bawk. >>Page 4-ah sunzawmna Henglep tieng an pan nawk tah CCPUr: Henglep Sub- Division sunga khaw tum tum tum haia natna hri in- leng leia damnaw District Hospital , CCPur hung phurtlunga um hai laia ie- manizat le a umpuitu mi 47 hai chun zani 8:30AM khan KKL Complex, IB Road suoksanin Henglep an pan nawk tah. Hospital-a inthawk insuoktir (discharge) an an nita le inzawma Hen- glep tieng kir nawk ta an ni a, Shaktiman Truck-a chuongin Henglep an pan a nih. KKL GHQ chun hmatieng peia an inen- kawlna dingin Rs. 200 seng le bufai kg. 5 seng le lam laka an thingpui man dingin Rs. 100 seng pein an thlasuok a nih. Tuhin Damnaw mi 84 an la um mek a, a umpui- tu hai fak le dawn KKL GHQ in a la buotsai pek zing a nih. MZP in kum 65 tling lawm ding CCPUR: MZP Hqrts. Ma- nipur chun August 11 le 12, 2017 hai khin Chiengkon- pang-ah MZP kum 65 tling lawmna hun hmang an tih. August 11, 2017, 1PM hun hmasa ah Lungmuana Lakher, IAS, Principal Secy. Govt. of Manipur khuolienin \hang a ta, JC Ramthanga, IAS Principal Secretary, Govt. of Mani- pur, B John Tlangtinkhu- ma, IAS le Thari Sitkil, IRS hai Guest of honour, functional president le chief host in \hang an tih. August 12, 2017 a chun V. Hangkhanlian Minister (Agriculture, Veterinary & Animal Husbandry), chief guest in \hang a ta, Khaipao Haokip, chairman, ADCC; Shyam Lal Poonia, DC CCpur le K Vanlalrinliana President, MPC Manipur hai guest of honour, func- tional president le chief host in \hang an tih. Hun hmang sung hin award tum tum semna um bawk a tih. Gujarat Rajya Sabha Election Vote tiem a buoi GANdHINAGAr: Gu- jarat-a Rajya Sabha seat pathum uma election chu zanikhan nei a nih. Vote thlak zo hnunga vote tiem- na nei nghal a ni a, Con- gress-in an party MLA 2-0 in cross-voted an thaw tia election commission ah an hek leiin vote tiem lai chu sukchawl phawt a ni leiin hi thu ei sut dar 12 chena re- sult hriet thei a la ni nawh. Congress MLA hel pahni Raghavji Patel le Bholabhai Gohil hai chun an ballot paper BJP polling agent kuomah inhmutirin BJP an vote zie an suk- lang lai video khawm lak a ni leiin Congress chun disqualify dingin a ngen a. BJP khawmin hieng ballot paper hai hi ‘reject’ dingin a ngen bawk a nih. Zani zan dar 11 pel hnung khan vote pahni hai hi iengkhawm lo (vote thi ) in Election Com- mission chun a puong a, Result ruok chu hi thu sut chena hin hriet a la ni nawh. Gujarat Rajya Sabha seat pathuma hin Congress President Sonia Gandhi political secretary Ahmed Patel, BJP President Amit Shah, Union Minister Smri- ti Irani le Balwantsinh Ra- jput hai an ngir a. Assem- bly member 182 umnaah BJP-in seat 122, Congress in seat 51, Congress MLA hlui Shankarinh Vaghela rawi 7, NCP 2 le JDU 1 an nih. Tlingna dingin vote 45 a \ul a, BJP MLA 121 han BJP Chief Amit Shah le Irani an vote tling chun, BJP vote 31 la um Rajput ta ding chu Congress hin an hneban thei leiin seat pakhat chu an chang thei a. Chuleiin Congress MLA 2 cross-voted hai BJP tieng an vote a hring nâwna din- ga an nawr hi an thaw ding rêng a nih. Chidambaram le Fi- nance Minister Arun Jait- ley hai chun, June 2016 a Haryana ang khan hieng vote 2 hai hi ‘hnawl’ ding an nih, tiin an hril a. |hang a na hle. Hi thu sut chenah vote tiem zo a la ninaw lei- in a rênga result hriet thei a la ni naw a. Amit Shah le Irani chu tlingsaa ngai an nih. Amit Shah, Smriti Irani, Balwantsinh Rajput (BJP) Ahmed Patel (Congress)

Upload: others

Post on 25-Apr-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: THLAZING(AUGUST) 09, 2017 NILAINI (wedNeSdAy) Thar/2017/August/HT-09-08-2017.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking27th. March.,

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 27th. March., 2017 to 27th.April., 2017delivery :09-08-2017 (wed) Time :9AM-tillstockSTOCK: 306 rate: Rs. 626/-

GAS NEWS Agency : SASBooking :11th. March., 2017 to 11th. April., 2017delivery :09-08-2017 (wed) Time :9AM-tillstockstOCK : 306/rate:Rs. 667/-

HmasawnnaTharVol-32/290 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

THLAZING(AUGUST) 09, 2017 NILAINI (wedNeSdAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

SP Hotline Number 7085-256-377

Chuongman 50% concession dingCCPUr: August 4, 2017 nia Senior Citizens Wel-fare Association le Private Transport Association, CC-Pur han DC Office, CCPur chamber-a meeting neia thutlukna siema lo um ta an-gin CCPur khawpui sunga transport operators (Bus/

Auto rickshaw/Winger/Jeep/ Tata Sumo) hai chu kum upa tieng (senior citi-zens) hai motor chuongman 50% concession pe vawng dingin Mr Shyam Lal Poo-nia, IAS, DC, CCPur chun Augut 7, 2017 khan ngenna le inhriettirna a siem.

ATWU in rallyCCPUr: ATWU/ATML inrawinain August 9, 2017, 10:30AM a inthawk hin UPF/KNO han sawrkar thlungpui le vawisun New Delhi hmuna Political talk an nei ding thlawpnain CC-Pur khawpui sunga lampui hraw (rally) an tum. Rally a \hang ding hai chu Com-munity Hall, Hiangtam Lamka hmunah 10:30AM chena tlungkim seng din-gin Rally Organizing Team chun inhriettirna a siem.

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWI

INHrIeTTIrNA Le NGeNNAHmasawnna Thar nitin Chanchinbu semtuhai po po August 13, 2017 chawhnung dar 2 khin Editor & Publisher chengna Inah meeting pawimaw ko a ni a, Hmasawnna Thar semtuhai po po \hang seng dingin ka hung inhriettir cheu. A \hang nawhai chu an chunga ro rela um dan dan sawisel thei naw nihai. Zanikhan (August 8, 2017) ei Chanchinbu Hmasawnna thar sutzo hun a lo inhmu met leiin a semtuhai inthuruolin an chanchinbu sem ding an sem naw vawng a. Hi lei hin \hahnemngai taka Hmasawnna Thar latu le tiemtu han kan harsatna tuok hi mi lo hriethiempui hram hram dingin ka hung ngen cheu. Tuta hnung hiengang thil hi a tlung nawk ta nawna dingin theitawp suoin hma hung lang kan tih.

Sd/- Lalmalsawm SellateEditor & Publisher,

Hmasawnna Thar Daily

KNLF in GS an hnawtdawk

CCPUr : KNLF/KNO C-in-C (L) Tonglenlal @ Lal-moi thatnaa \hang KNLF General Secretary Letmin-thang Haokip @ Boithang @ Lhumlheng of M. Song-gel, Churachandpur chu an pawl dan dungzuiin an paw-la inthawk an hnawtdawk niin Kolphe Kuki, Info. & Pub. Secretary, KNLF/KNO chun thusuok a siem.

Pasal 1 na taka kap hliem

ImPHAL : Zani 1:50 PM vel khan Imphal-Jiribam Road a Takyelpat Blind School fena lampui lai Honda Dio Scooter a chu-ong pasal pakhat chu tu ti hrietlo han an kap a, na takin a hliem leiin RIMS Hospital panpui a nih. A kaput hai hi mi 3 an ni a, Bike a inphurin an tlan

hmang. Kap hliema um hi Sandam Bhogen (42), s/o Bheigya of Sairem Vil-lage, PS Lamshang, Imphal West District a nih. San-dam Bhogen hi kum 2013 a kha nuhmei suolluia in-tum, Lungina intang le tu-lai hnaia bail-a hung suok, Court hmaa van lang le a kir tienga kappa um a nih.

Katy Perry in NTV Video Music Award Host ding-P4

Pasal 1 AR han rangkachak 4.160 Kg leh an man

ImPHAL : Zani zing dar 8:15 vel khan Moreh a inthawka Imphal pan tum Maruti Van pak-hat 12 Assam Rifles han Khudengthabi Vehicle check post-ah sukchawlin an dap a, hi Van khaltu Raju Muniyandi (45), s/o

R. Muniyandi of Moreh Ward No. 1 chu rang-kachak tlang (Gold Bis-cuits) 25 (4.160 Kg vela rik) leh an man a, Customs Authority, Moreh kutah an inhlan. Rangkachak mana um hi Rs. 1.2 crore manhu vel nia hril a nih.

Journalist chu mi pawimaw, sawrkâr khawm sawisel-a siem\ha thei an nih: Th Biswajit

Imphal: Information and Public Relations min-ister Mr Thongam Biswajit Singh chun, Journalist hai hi mi bik tak an ni a, sawrkâr khawm siem\ha thei le sukse thei khawpa thilthawthei, ram le hnam hmasâwnna dinga mi pawimaw tak an nih tiin a hril. Hi thu hi Mr Th Biswa-jit Singh-in Department of Information and Public Re-lations (DIPR) buotsaina hnuoia One-Year Diploma Course in Journalism and Mass -communica t ion , State Institute of Journal-ism-a nei ding hawngna huna a hril a nih. Minister-in a hril pei dan chun, tulai social me-dia a hrât taa chu mipui hai-in zingkâr thingpui dawn malamin news hai an dik le an dik naw ti fiena din-gin newspaper hai an la tiem tho tho a, an la khai-khin hlak a nih. Newspa-per (print media) haia ziek an ninaw chun social me-dia news hai chu thu taka pawm an la ni nawh, tiin a hril bawk. Print Media pawimaw-zie hrilin, information tech-

nology changkang ta hlein ieng angin social media hratin mi tinin hmang ta angin inlang sien khawm, print media pawimawna chu a la bo thei naw a, a la chuoi bawk nawh, tiin a hril. “Press-Media hi Fourth Estate (Fourth Pillar of Democracy) a nih leiin khawtlanga ding khawmin a pawimaw hle a. Buoina rama chêng le khawsa ei ni leiin Press-Media chu tu dang nêkin an fimkhurin an sensitive ding a nih. Mipui-hai kuoma thu indiktak, quality information an pek a pawimaw hle a nih” tiin a hril. “Hieng ang buoina le harsatna tamtak kârah ring-

um taka mipui le sawrkâr ta ding Journalist hai rawng-bawlna nêka hlu hi um kher naw nih. Mipui hmakhuo ngaina leia an sinthaw hi huoisen le inpâk thlak , chawimawi thlak an nih” tiin a hril bawk. IPR Minister chun, a IPR Department Office thar ding Keishampat-a mi chu tu kum December bo hma ngeia zofel dinga iengkim ruohman vawng a ni a. Chu le inruol chun district tinah District Information Officer (DIO) sie vawng dinga hma lak a ni thu a hril bawk. IPR Commissioner, Mr K. Radhakumar Singh chun, tulai information technology hma a sawnga a

changkang pei angin DIPR khawm a changkang hrât a. |halai computer technol-ogy thiem tak tak le trained staff hai khawm a nei pei ta a, thil lawmum tak a nih tiin a hril. DIPR Director Mr Meghachandra Kongbam chun, State Institute of Journalism hi 1992 a kha \an a ni a. |an hlim chun Institute hin kar-hni course chau a la um a. Chu hnun-gah thla ruk Certificate Course nei nawk a ni a. Suk changkang peiin tuhin chu Manipur tlângram (Hill areas) hai khawm kar khat course khawm \an a ni tah tiin a hril. “Hieng Course chi hran hranhai hi Journalism tien-ga inhnik, Journalist nih nuomhai ta dinga Basics of Journalism hrieta an inchuk theina ding le \hangpuina ding a nih” tiin Director chun a hril. Tuta \uma Diploma Course ah hin inchuk ding student mi 30 thlang suok an ni thu hrilin, a hlâwtling dan izirin batch dang dang hawm la sunzawm pei a ni thu ding a hril bawk.

NDD le inzawmin Disemina-tion workshop nei

CCpur: August 10, 2017 nia National Deworming Day hmang ding le inzaw-min zani 12:30PM khan National Health Mission hnuoia District Health Society (DHS), CCPur huoihawtnain DTC Hall Tuibong-ah One Day Sis-semination workshop (Dist. Level training) on National Deworming Day, 2017 nei a nih. Hi huna hin Deworm-ing le inzawma phurna nei department tum tum hai bakah ZEO le ADCC hnu-oia Schools tina headmas-ters/headmistress, private school haia principal hai bakah Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur le Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur hai khawmin an uop. Zenngaihlun, DPM, CCPur chun, India ram sunga naupang kum 1-19 inkar hai hrisel lemna ding, lekha \ha taka an inchuk theina ding le hrisel taka hringnun an hmang theina dinga India sawrkarin rul-rukut damdawi Albenda-zole infaktir vawng ding tumnaa Deworming Day hi a hung \an a ni thu a hril. Shyam Lal Poonia chun, hi health programme hnuoia naupang kum 1-19 inkar hai tukhawm pekh-mai um lo dinga an fak seng theina dinga maw-

phurtu hai theitawpa hma la dingin an fui. Govt. School hai siem\hatna ding thuah DLO pakhatin school pak-hat pei a enkai dinga maw-phurna pek a ni a, tuchena hin DLOs iemanizatin re-port an pek ta thu hrilin, Deworming Day \an huna DLOs hai chu \ha taka en-kai dingin a hril. Dr Steve M. Tununung, DNO RKSK, CCpur chun, tukum February thla khan hun khatna hmang a lo nita a, August 10, 2017 a hmang ding hi tukuma a vawih-nina dinga ni thu, kum tin vawihni hmang hlak a ni thu a hril. Deworming Day dinga hin CCPur district a dingin damdawi Rs. 22 lakh chuong man seng a ni leiin mawphurtu hai chu a pawimaw zie le hlutna hrie a, a bik takin tlangrama cheng hai rulrukut dam-dawi man ding el khawm nei lo tam tak an um a nih ti hrie a, Deworming Day a hlawtling ngei theina dinga theitawp suo dingin a ngen. Deworming Day hi August 9, 2017 hin Vimala Raina Govt. H/S, IB Road-ah hawng ning a ta, nau-pang hai kuoma sem din-gin School le Anganwadi centre haia pekdawk ning a ta, August 10, 2017 in dam-dawi hi naupang hai kuoma pek ning an tih.

EGM temporary Office DIPR Complex-ah

ImPHAL : Editor Guild Manipur (EGM) temporary office ding chi DIPR Com-plex, Moirangkhom-ah pek a ni ding thu, Keishampat hmuna DIPR building baw-la um mek chu zo a ni pha leh EGM Office ding chu hi lai hmuna pek a ni ding thu le hmun danga inthawka Journalists Imphal-a hung inzin hai ta dingin Manipur

Press Club-ah Transit Rest House pek a ni ding thu IPR Minister Th. Bishwa-jit chun zanikhan a office-a van hmupuitu EGM \huoituhai kuomah a hril. Chun, Govt. Advertisement bills la pek lova um hai chu pek vet an ni theina dinga hma la dingin Th. Bishwajit singh chun Director, DIPR an hriettir.

Hnuoi\hatna Indai tawk hung tlung vat tang a tih: V. Hangkhanlian

ZC le HI in joint statement an insuo

CCPUr: Kuki Nation-al Organisation (KNO) le United Peoples Front (UPF) han August 9, 2017 (vawisun) a New Delhi hmuna sawrkar thlungpui le Manipur sawrkar palai han Tripartite Political Dialogue an nei ding le inzawmin zanikhan Zomi Council (ZC) le Hmar In-pui (HI) chun inbiekna a hung hlawtling ngei dinga ditsakna le hi inbiekna an

thlawpnain Banner le post-er hai Tiddim Road lampui dungah an tar bakah Joint statement an insuo bawk. Joint statement a hin, inbiekna sunzawm thei din-ga a umna thuah lawmum an ti thu, thawkhni inbiek-na nei a ni hnunga Aug. 9, 2017 nia a vawithumna sunzawm nawkna dingah palai dinga Dineshwar Sharma, IPS (Retd.), For-mer Director (IB), MHA

ruot a ni an lawmpui thu; Political solution a um thei-na dinga hma la dinga state sawrkar le sawrkar thlung-pui an ngenna thu hai an ziek. ZC le HI chun inbiek-na an thlawp thu inziekna DC, CCPur fethlengin In-dia Prime Minister bakah Union Home Minister, Govt. of India le Manipur CM hai kuomah khawm copy an pek. Hieng laizing hin Joint Action Committee against Anti Tribal Bills (JAC-AATB) chun vawisuna KNO-UPF le sawrkarin inbiekna an nei ding le inzawmin inbiekna tluong taka nei a ni theina dinga vawisun hin darkar khat sung bek Pathien hmaa ding\ha\huona \awng\ainaa lo san seng dingin ngenna an siem.

Imphal: “Tulai ruosur nasat leia National High-way hai mimkei nasatak a um leia motor thuomhnaw phur an hung lut mumal thei naw leiin hnuoi\hatna phurhai an hung lut thei naw a. Hnuoi\hatna thuah harsatna state-in ei tuom meka chu sawrkârin theit-awp a suo zing leiin sawt-nawteah hmang ding hunt-awk chu nei vat ei tih” tiin Agriculture, Veterinary & Animal Husbandry Minis-ter chun a hril. Hi thu hi zanita Pan-dit Deen Dayal Upadhyay Institute of Agriculture Science, Utlou, Bishnu-pur district ah foundation lungphum a hawngna huna

a hril a nih. Tuhin Truck 30 sip hnuoi\hatna chun Dimapur a inthawk Imphal an hung pan mek a, an hung tlung pha chu hnuoi\hatna indai naw ti a um tanaw ding niin a hril. Pu Hangkhanlian chun,

hi Agriculture Science In-stitute hi MU hrietpuina hnuoia agriculture sector tienga inchukna insâng hmasatak a nih a. Ei state in ei hlawkpui ngei a beisei thu a hril bawk. A hril pei dan chun, Manipur hi a lien

dan chu Sq Km. 22, 327 a nih a. Chu laia 2.3 lakhs hectares chu thlai chîng theina a ni a. Hectare 1.95 chu bu chîng theina tuilo/leilet a ni tiin a hril. Minister chun, hmasâwn-na leiin thlai chîng theina ram le hmunhai chu in le lo bawl-na, industry bawlna, market le thil dang dangin ei hmang pei leiin a ram suklien ngaina a um tanaw a. Chuleiin, a ram le hmun ei suklien thei ta naw khawma, ei thlai hai a nêka tam lem (double) ei tlo dawk a pawimaw ta a. Tuta Science Institute hin chuong tienga thiemna le varna chu a mi pek ngei ei beisei a nih, tiin a hril bawk.>>Page 4-ah sunzawmna

Henglep tieng an pan nawk tah

CCPUr: Henglep Sub-Division sunga khaw tum tum tum haia natna hri in-leng leia damnaw District Hospital , CCPur hung phurtlunga um hai laia ie-manizat le a umpuitu mi 47 hai chun zani 8:30AM khan KKL Complex, IB Road suoksanin Henglep an pan nawk tah. Hospital-a inthawk insuoktir (discharge) an an nita le inzawma Hen-glep tieng kir nawk ta an

ni a, Shaktiman Truck-a chuongin Henglep an pan a nih. KKL GHQ chun hmatieng peia an inen-kawlna dingin Rs. 200 seng le bufai kg. 5 seng le lam laka an thingpui man dingin Rs. 100 seng pein an thlasuok a nih. Tuhin Damnaw mi 84 an la um mek a, a umpui-tu hai fak le dawn KKL GHQ in a la buotsai pek zing a nih.

MZP in kum 65 tling lawm dingCCpur: MZP Hqrts. Ma-nipur chun August 11 le 12, 2017 hai khin Chiengkon-pang-ah MZP kum 65 tling lawmna hun hmang an tih. August 11, 2017, 1PM hun hmasa ah Lungmuana Lakher, IAS, Principal Secy. Govt. of Manipur khuolienin \hang a ta, JC Ramthanga, IAS Principal Secretary, Govt. of Mani-pur, B John Tlangtinkhu-ma, IAS le Thari Sitkil, IRS hai Guest of honour, functional president le

chief host in \hang an tih. August 12, 2017 a chun V. Hangkhanlian Minister (Agriculture, Veterinary & Animal Husbandry), chief guest in \hang a ta, Khaipao Haokip, chairman, ADCC; Shyam Lal Poonia, DC CCpur le K Vanlalrinliana President, MPC Manipur hai guest of honour, func-tional president le chief host in \hang an tih. Hun hmang sung hin award tum tum semna um bawk a tih.

Gujarat Rajya Sabha Election Vote tiem a buoi

GANdHINAGAr: Gu-jarat-a Rajya Sabha seat pathum uma election chu zanikhan nei a nih. Vote thlak zo hnunga vote tiem-na nei nghal a ni a, Con-gress-in an party MLA 2-0 in cross-voted an thaw tia election commission ah an hek leiin vote tiem lai chu sukchawl phawt a ni leiin hi thu ei sut dar 12 chena re-sult hriet thei a la ni nawh. Congress MLA hel pahni Raghavji Patel le Bholabhai Gohil hai chun an ballot paper BJP polling agent kuomah inhmutirin BJP an vote zie an suk-lang lai video khawm lak a ni leiin Congress chun disqualify dingin a ngen a. BJP khawmin hieng ballot paper hai hi ‘reject’ dingin a ngen bawk a nih. Zani zan dar 11 pel hnung khan vote pahni hai hi iengkhawm lo (vote thi ) in Election Com-mission chun a puong a, Result ruok chu hi thu sut chena hin hriet a la ni nawh. Gujarat Rajya Sabha seat pathuma hin Congress President Sonia Gandhi political secretary Ahmed

Patel, BJP President Amit Shah, Union Minister Smri-ti Irani le Balwantsinh Ra-jput hai an ngir a. Assem-bly member 182 umnaah BJP-in seat 122, Congress in seat 51, Congress MLA hlui Shankarinh Vaghela rawi 7, NCP 2 le JDU 1 an nih. Tlingna dingin vote 45 a \ul a, BJP MLA 121 han BJP Chief Amit Shah le Irani an vote tling chun, BJP vote 31 la um Rajput ta ding chu Congress hin an hneban thei leiin seat pakhat chu an chang thei a. Chuleiin Congress MLA 2 cross-voted hai BJP tieng an vote a hring nâwna din-ga an nawr hi an thaw ding rêng a nih. Chidambaram le Fi-nance Minister Arun Jait-ley hai chun, June 2016 a Haryana ang khan hieng vote 2 hai hi ‘hnawl’ ding an nih, tiin an hril a. |hang a na hle. Hi thu sut chenah vote tiem zo a la ninaw lei-in a rênga result hriet thei a la ni naw a. Amit Shah le Irani chu tlingsaa ngai an nih.

Amit Shah, Smriti Irani, Balwantsinh Rajput (BJP) Ahmed Patel (Congress)

Page 2: THLAZING(AUGUST) 09, 2017 NILAINI (wedNeSdAy) Thar/2017/August/HT-09-08-2017.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking27th. March.,

Hmasawnna Thar2 THLAZING (AUGUST) 09, 2017NILAINI (wedNeSdAy) ARTICLE/HEALTH & EMPLOYMENT NEWS

Editorial

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUIChuongchun Pathienin an thilthawhai chu a enin, an lampui \hanaw chu an nghatsan ti a hmu a, a kuoma a hril tah, thaw a tum thil \hanaw chu Pa-thien chun an let a; a thaw ta naw a. - Jona 3:10

Nuorna le nawrna hi

ALL INDIA RADIO: CHURACHANDPUR PROGRAMMEdate: August 09, 2017 (Nilaini)

TraNSmISSION- FM-101.4 Megahertz

Hours Studio/ Programme

4.53pm CR/P Signature

4.55pm Vande Mataram, Time Reading, Opening Announcement

5.00pm P Hyms to God: (Thadou) Jeff Akai Haokip

5.05pm P Local Announcement/Prog. Summary

5.10pm P Minor Dialect (Mizo): Vaninmawia & party (mod)

5.25pm PScience Hints (Thadou): “How to use Paytm”

-by Melody Vungthianching

5.30pm PPAITE Prog. Sig. Tune & Announcement

Announcer: Chiingaihnem1. Nancy Biaklun (mod)

6.00pm PHMAR Prog., sig. Tune & Announcement

Announcer: Lalhlunsang 1. L. Chawngtho & party (trad)

7:00PM P

THADOU Prog., sig. Tune & Announcement Announcer: Nemjanieng

1. Thangjamang Touthang & party (trad)2. Talk: “Mihem hinkho manlun dan” by Henkhosei

Touthang.

Farm & Home: Thadou1. Nemneichong Kipgen (dev)2. Talk: “Self-employment programme for the urban poor” - by Hoichullou

Nuorna le nawrna nei hi a thieng a. Hi lei hin India rama khawm pawl tum tum han lungawinawna le thil ngen ei nei chângin Sawrkar lakah nuorna le naw-rna ei nei hlak. India danpui khawmin India khuo le tui han nuorna le nawrna an nei a phal. Amiruokchu, dan kal le tharum insuo zawnga nuorna le nawrna nei ruok chu a phal nawh. Hi lei hin nuorna le nawrna nei han dan kal le tharum insuona \hanga nuorna le naw-rna nei chu thaw lo hram hram ding a nih. Dan kal le tharum \hanga nuorna le nawrna a hung um phal leh a tuortu tak le a thawhla lem chu mipui tiengpang ei ni rawp hlak. Nuorna le nawrna leiin ei State Manipur a khawm thina, hliemna le piengsuolna hai chen a lo tlung ta hlak. Hi thil hin dan kala nuorna le nawrna nei a \hat nawzie a suklang chieng hle. Manipur-a hin nuorna le nawrna hi a tam bik zuol niin an lang. Hi thil hi a san iem nîng a ta ti hi State Sawrkarin a ennawn thil \ha a ni ngei ring a um. Sawrkar \ha, Sawrkar hrât le Sawrkar fel umna haia chun nuorna le nawrna ei ti hai hi a um zen zen ngai nawh. Nourna le nawrna hai hi a um phawt naw chun Sawrkarin a ngaisak ngai naw leia ei ra-mah hin nuorna le nawrna hi a tam bik zuol am a ni ding aw ti theiin a um. Nuor le nawr hi a thieng a, nuorna le nawrna nei hai an hlâwtling hlak si leiin nuorna le nawrna nei hi thaw dan \ha le thaw za-wngsakah ei nei ni tain an lang. India rama Court insâng tak, Supreme Court le State hran hran High Court \henkhat han Bandh le Economic Blockade hai dan kal le suol a nih tiin an rel a. Amiruokchu, nuorna le nawrna nei hai ta ding chun total bandh, total shutdown le general strike ei tihai hi ei lungawinawna inlangtirna vawrtawp nia ei ngai le hriet leiin ei thaw nawk el hlak. Total bandh, total shutdown, general strike thaw nuomna khawp lungawinawna a hung um hlak hi Sawrkar ta ding khâwma ngaizam el chi niin an lang nawh. Hi lei hin hiengang thil a tlung le thaw a ni hma ngeiin Sawrkar in ngaiven hmasa hlak sienla chu bandh ei ti hi ei rama hin a tlung tlâwm pha ngei ring a um. Khawvel um sung phawt chu nuorna hi bonaw ni a, tâwp lovin a la fe pei ding a nih. Khawvelah hlimna le lawmna zâwngin an tlân vel sang tam tak, Hmu le changtuhai khawmin an nei sâwng nawh ti ang deuin Sawrkar chungah ei lâwm chang le ei lungawi chang chu um hlak naw nim. Amiruok-chu, lungawizing le lâwmzing thei a ni ngai naw a. Sawrkar chungah thil ngen ei nei a, sukpuitling pek ei ni naw pha leh Sawrkar chungah ei lungawi naw a, ei lung a sen a, chu pha pha leh nuorna le nawrna ei hung nei nawk hlak. Khawvel fe dan a ni a, boin tâwp ngai naw nih. A nuor dan le a nawr dan ruok chu ei thiem a \ul a nih.Dan kala nuorna le nawrna nei chu suol a nih ti hriet tlat ding a nih. Dan inzanawna ram le dan palzutna ram chu ram inhawi a ni ngai nawh. Nuorna le nawrna leiin Manipur-ah thina le hliemna chau a tlung ngai naw a. Sawrkar building rawsietna, sawrkâr motor le hmangruo chi hran hran hai khawm raw siet le suksiet a ni ta hlak. Hien-gang thil a tlung chang hin Sawrkar ta dinga sietna le inhmangna chau an tlun ngai naw a, ram le mipui ta ding khâwma sietna le inhmangna nasa tak an tlun hlak. Hi lei hin sietna le inhmangna a tlung hma ngeia nuorna le nawrna neihai hi Sawrkarin a ngai-sak le an biekrempui a \ul a nih. Thil a siet ding ang ang a siet le inhmang ta hnunga inbiekremna nei hi chu a \ha pa tak a ni naw a, bânsan hmak chi a nih. Tulai khawm hin nuorna le nawrna pawl tum tumin an nei mek. Zanikhan Kangpokpi District mipui chun darkar 24 sung total bandh an thaw a, Manipur Home Guard Employees Welfare Associ-ation in bu ngheia nuorna an nei mek, JAC Against the Killing of Thangkhanlun Taitom (JACAKT), Churachandpur in Sit-in-Protest an nei mek, Ma-nipur Police Constable Viva Voce Completed Candidate Fresh Batch 2016, 10+2 pawlin an khat-tawkin bandh an thaw zing bâkah Private Schools han Manipur Legislative Assembly in Manipur Private School (Registration & Regulation) Bill, 2017 le Manipur Coaching Institute (Control & Regulation) Bill, 2017 dodalnain zanikhan Private School-hai an khâr bawk. Nuorna le nawrna nei hi chu intan lovin ei umzing el a nih. Ei nghawka chu ei bânsan thei naw chu a ni hi!

ecological Imbalance- Oliver Intoate

Tulai khawvel en chun, petrol hmanga fe nuom na na fe theina hih nei ei tum seng a, sienkhawm ke pahni inlir thei anawleh ke pali inlirtheihai hin a part pakhat lo sie ta sien, inlir theilo, hmang theiloin a hung inchang a, a san chu Motor inlirtheihai hin parts tam tak a nei a, chuong hai \hangruol chun ei motor-hai hih a suk lir anih. Chuleichun a parts tam tak hai chu a \ha vawng a \ul a, chu a parts po po hai \hangruol chun Motor-hai hih a suklir thei chau a nih. Chuong ang bawkin ei boruok ecosystem a thlai, thing, ramsa, vatehai hin nasatakin ei khawvel boruok umdan ding a hin maw an phur anih. Ei khawvel boruok ecosystem hih \ha taka inumtir ei nuom ani chun thlai le rannunghai hi a huntawka suk dam zing hih thaw tul makmaw anih. Rannung chi khat boralna hin ei khawvel boruok \ha taka fe zing lai hih a suk chawl thei a nih. Naupang chite ka ni laiin CCPur kan hung suok changin, vate chi dang dang, an hming tak ngiel khawm ka hriet ngailo ka hmu rawn thei em em hlak. Lampui sira daia hai dam, hlingdai rahai tlanin vate chi dang dang tam tak hmu ding an um hlak. kum 2000 hnunga CCPur ka hung nawk chun, khang ang rannung le vate mawi tak tak hai kha hmu ding an um ta naw reng reng a, mak tiin ka lungril chu a sip liem ani deuh tak. Ei chengna khawvela thil iemani a tlung chun, chu thil chun khawvel tluong taka fe zing chu tluong lovin an changtir thei. Ei thupui Ecological Imbalance khawm hih vangduoina lei annawleh eini mihriem haiin buoina ei siem leia khawvel pangngaia fe zing ding, infetir ta lo lei anih. Khawvel a pangngaia in umtir thei naw tu \henkhai hai chu Volcano, Tuilien le Ramkang hai hih ani a, Eini Mihriem haiin eiin umtir hai chu Rama thing sattluk rawn taluo lei le Ramsa le Vatehai indawi lek lova suk riral hai hi anih. A hmalai khan chu ei thlaihai hi Damdawi chi dang dang le a nge that na dingin DDT etc hai ei hmang ngai naw a, ei fak senglo thlai le theira hai ei hmu zing. Tulai ruok hin chu Zawng\a a hung ra leh damdawi kap lo chun Tuktulung haiin an suksiet inlauin Damdawi chi dang danghai ei hmang a, in kawla thlai le theihai hih veng himna dingin Damdawi ei hmang nasa ta em em bawk. Ei thlai le theihai suksie theitu lo fa zo tu, tuktulung le vatehai ei that nasa taluo leiin ei thlai le thei haiin Damdawi thang lovin ra an insuo thei ta naw a. Damdawia ra eiin suo tir thlai le theihai ei fak hin side-effect tibaiumtak mihriem chunga an umtir thei a, entirnain Cancer le a dang dang

thipui ngei ngei natna hai dam hih. Zawng\a suksie theitu Tuktulunghai lo fa zo theitu chu Vatehai hi ani a, thei ra chi dang dang suksie theitu lo fa zo tu khawm vatehai ani bawk, hieng ei hringna mi him pektu vatehai hi, suna chauh khawm dittawk lovin zana hai chen sukboral tum ni awmin ei pel a. An hung vang ta hrim a, tuta ei hmu thar hai hi ei rizap a inthawk hungin thla sawng ni lovin khuo dang a inthawka hung vawng anni lem. Ramsa le vatehai hi that \hak lo ding ei ti naw a, entirna in November thla sung chau dam ramsa le vatehai pel ding tiin thu khau takin siem inla, zawmbawk inla. November thla hih vate le ran chi dang danghai thau le an in hnik hunlai tak ani bawk. Ram dang ram changkang ei ti hai khawm, ramsa pel hun kum khatah thlakhat dam an nei ve vawng, sienkhawm a hun naw lai chu ramsa le vatehai hi pel an tum chuong nawh. Ei mizie miin an hrilna pakhat ka hriet chu, ‘Nupui tuichawi pakhat, intieng a lua tui inchuon puma a hung lai chun, lamsira dai lai va chedek a lo inchawm zau zau a hmu chun, lung laa zuk deng dingin a lua tui chawi a ngaituo si, a tawpa a ke tet pumin a la zuk rau vung ta tho tho” Hieng ang lungril rannung le vate hai that nuom ngawi ngawi na ei put hi nasataka do in le thleng tumin thang lak ei pawimaw anih. Ran le vatehai hi hringna nei ve tho anni a, kawng tam taka ei ta dinga hriselna le damsawtna mi petu anni bawk. Vietnam mihai hih Rul sa du em em an ni a, ruol an hmu taphawt an that pei a, a tawpa chun an ram suonga reng reng ruol hmu ding an hung um ta naw a, chu le inruol chun Mazuhai chun zalen takin bu bila hai an cheng a, a bukung bul a dawngna lai chau an fak a, a kungpui suk tliekin a dang an fak nawk pei a. Vietnam chu a ram pumin buoina namenlo an hung tuok ta a, Ecological Imbalance leiin buoina namenlo an hung hmasun ta a nih. Bu fak khawp nei thei ta lo beidawngin Ramdanga mi ruol a thei ang ang lalut nawkin, naupang le puitlinghai chu infuina nasatak pe peiin, hieng ruolhai hi fak vawng ding le that mei mei ding ni lem lovin ei ruoltha, fak le dawn hnieng-in-hnar taka mi siem pektu pawimaw tak anni tiin. Hieng ang buoina nasatak ei khawvelin a tuok hnung khawm hin, ei khawvela ei damna hieng thei, tlai etc. hai hi, tha taka enkawl chun a pangngai ang bawkin eiin umtir nawk thei, sienkhawm nasataka buoina a tuok annawleh buoina thar ei khawvel ei siempek zing ani chun, khawvelin a pangngai aw thei ta ngai naw nih.

Assam pumpui disturbed area-a puongna thla khat dang suksei nawk a nih

New deLHI/GUwA-haTI: Sawrkar thlungpui chun Armed Forces (Spe-cial Powers) Act (AFSPA) hnuoia Assam state pumpui “disturbed” area-a a puon-gna thla khat dang a keisei nawk. ULFA, NDFB le helpawl dang dang hai chetna a la um zing leia Disturbed area puonga um hi suksei nawk niin sawrkar thusuok chun a hril. Hi baka hin Union Home Ministry chun Assam le Meghalaya inrina/ramri hai bakah Arunachal Pradesh-a district 3 haia disturbed area puonga lo um ta chu August

3, 2017 a inthawk hmang \an dingin thla 3 dang AF-SPA hnuoiah disturbed ar-ea-a puongna a keisei bawk. Home Ministry in ga-zette notification an suo dungzui chun Assam state pumpuia AFSPA zama um chu August 3 a inthawk Au-

gust 31, 2017 chena dinga keisei a ni a, Assam le in-rina Meghalaya ramsung 20km chenah August 3, 2017 a inthawk September 30, 2017 chena dingin AF-SPA hi keisei a nih. Arunachal Pradesh-a district pathum disturbed ar-

ea-a keiseina hai chu Tirap, Changlang le Longding hai an nih. Home ministry official thusuokin a hril danin, kum 2016 sung khan Assam state sungah tharum insuona le helpawl hai chetna vawi 75 a tlung a, hieng thil tlung haia hin security personnel 4 \hangin mi 33 in thina an tuok a, mi 14 \huoihmang an nih. Assam state a hin NSCN(IM), NSCN(K), ULFA, NDFB le helpawl dang dang hai chetna leia November 1990 a inthawka AFSPA hi zam \ana lo um ta a nih. (IE)

Passenger suomtu Police 3 man

CHeNNAI: Chennai Cen-tral Railway station-a Rel passenger suom le sawi-saktua intumna leiin Police Constable pathum hai chu Police han an man. Ei thu dawngnain a hril danin August 7, 2017 zing-kar 3AM khan hi Rel sta-tion-a waiting Hall-a zal le in lai Odisha mi Biswana-than (23) chu Police 3 hai hin an va keitho a, a pawisa Rs. 1500 le kuta bun chi (wrist watch) Rs. 1000/- manhu ding chu vauin an lakpek a nih.

Hi thil le inzawma Mr Biswanathan in Railway Police-a complaint a pek dungzuia Police han con-stable 3 hai hi an man a nih. Police constable mana um hai chu J. Iruthayaraj (24), J. Aruldoss (28) le S. Ramakrishna (26) hai an ni a, an pathum hin Tamil Nadu Special Police wing a mi vawng an ni a, thla khat le a chanve liemtaa inthaw-ka hi lai Rel station-a hung posting niin senior Railway police officer chun a hril. (ENS)

GNLA cadre pakhat an peTUrA: Meghalaya-a South Garo Hills district-a chun zani hmasa 11AM khan Garo National Lib-eration Army (GNLA) cadre Baltus N. Marak chu Chokpok Police station-ah ralthuom leh an pe (surren-dered). Baltus N Marak hi West Khasi Hills area commander niin thla ie-manizat liemtaa inthawka

kha Nongalbibra biel lo command ta a nih. N. Marak hi Sohan D. Shira in GNLA cadre inpe hai that pei tu dinga mawphurna a lo pek a ni a, sienkhawm a mawphur-na hi sukpuitling theinaw leiin Kohran \huoitutu hai a biekrawn a, an pek dan ding lampui ngaituo pek a ni hnunga Police kuta hung inpe a nih. (ST)

Nagaland-ah sungkhaw leiin mi 3 thi tah

KOHImA: Nagaland-a Mon district-ah ni 4 vel liemtaa inthawk khan sung-khaw (diarrhoea) natna lei-in mi 3 in thina an tuok ta bakah midang 100 vel dam-naw le enkawlin an um mek. Hi natna leia thi 3 hai hi kum 80 chungtieng mi an

nit awl a, an natna hi Di-arrhoea ang symptom an nei a, sienkhawm a ni chie le chie naw sukchieng a la ninaw a, Kohima le Mon Hospital haia enfel dinga thawn a nih tiin Wanching village PHC a Dr Kuotho chun a hril.

SP suoksan nuom hai chun intum ding zawng le dapkuol loin an suoksan el ding a nih: Akhilesh

LUCKNOw: SP Chief Akhilesh Yadav chun, party a um nuom talo hai chun thil dang dang hrila intumkuol ding zawng loin party an suoksan el ding a nih, chu chun hun harsa a tawng hunah tu tu am ama tienga \hang ti hri-et theiin a hung um el ding a nih tiin a hril. Hi thu hi tulai hnaia MLCs pathum inbana BJP zawm Bukkal Nawab, Sarojini Agarwal le Yash-want Singh hai khan, party

sung boruok a rik a, ningip um an ti leia party suok-san nia an inhrilna le inza-

wma Mr Akhilesh Yadav in a hril a ni a. Hiengang hi party suoksan na dinga

\hangsana hmang ding a ni nawh tiin Mr Akhilesh chun a hril bawk. SP sung boruok a \ha a, nuhmei, loneitu le \halai tam takin tulai hnai khawm SP an zawm zing a nih, party suoksan nuom hai chun intum kuol ding za-wng lovin suoksan el raw hai seh tiin Mr Akhilesh chun zani hmasaa Raksha Bandhan hmangna le inza-wma party headquarters a workers hai hmaa thu a hrilnaah a hril. (PTI)

SIN rUOK1. Public Health enginering department (PHed), Govt. of Manipur hnuoiah Office Assistant-cum- Com-puter Operator recruitment kanse a lo um ta le inzaw-min hieng post haia (temporary basis) ding lakna din-gin recruitment a thara nei dingin August 7, 2017 khan Notification insuo a ni a. Inhnikna nei han Employment Exchanges hai fethlengin ngaiven thei ning a tih.Name of Post: Office Assistant-cum-Computer OperatorNo. of Post : 20 [ UR-11, ST-6, OBC(M)-3]Hlaw PB: Rs. 5200-20200, GP Rs. 1900Thiemna: Graduate with completed course on Computer Concept. ( DOS=Window+MS Office+Multimedia+internet- (CCC) of a recognised in-stitute. recruitment Process:written General English- 15 marks (30 minutes) General knowledge- 15 marks (30 minutes) Computer Skill test (practical)- 15 marks (15 minutes)Tentative timeline for recruitment:date of Notification : 7/08/2017

Date of requisition from Employment Exchange: 16/08/2017

Last date of requisition from Employment Exchange: 24/08/2017

2. Law & Legislative Affairs department hnuoiah Accountant Post 1, LDC-cum-Computer Operator posts 2, Driver posts 2 le Peon posts 2 a ruok. Inhnikna neihai chun August 14, 2017 chenin hnina peklut thei ning a tih.

SC in Schools haiah Yoga compulsory a hnawl

New deLHI: Advo-cate pakhatin India rama Schools haia Yoga lo thei lo (compulsory) a inchuk dinga petition a file chu Su-preme Court in a hnawl. Sawrkar thlungpuiin Schools tinah lo thei lova Yoga inchuk dinga rawtna siema um a hnawl le inza-wma advocate pakhat hin petition a file a ni a,

sienkhawm Justices Madan B. Lokur le Deepak Gupta hai umna Supreme Court Bench chun a hnawl pek a nih. School-ah iem inchuk ding ti thu reltu ding an ninaw thu le hi thua order pe theitu an ninaw thu hri-lin Supreme Court bench chun petition hi a hnawl pek a nih. (TNN)

India sipai pakhat a thiJammu: Zanikhan Jam-mu and Kashmir-a Poonch district-a Krishna Ghati sector, Line of Control-a Indian Army Post Pakistan sipai han nasa taka an hung kap leiin Indian army jawan pakhatin thina a tuok. India sipai hai khawmin an

kaplet ve leiin iemanichen zet an inkaptuo niin ei thu dawngna chun a hril. Hi inkaptuonaa thi India sipai chu Sepoy Pawan Singh Sugra (21) a nih. Ama hi Uttarakhand-a Chaurpal, Pithoragrarh district mi a nih.

Chief Justice of India thar dingin Dipak MisraNew deLHI: Justice Dipak Misra chu Chief Justice of India thar dinga ruot a ni a, Justice JS Khehar a inthawk charge lang a ta, August 27, 2017 khin Chief Justice of India dingin intiemkamna nei a tih. Justice Misra hi Od-

isha-a inthawk Justices Raganath Misra le GB

Patnaik hai hnunga CJIs pathumna ding a nih. Justice Misra hi Patna le Delhi High Court Chief Justice sin lo chel ta niin Oct. 3, 1953 khan a pieng a, March 3, 1997 khan permanent Judge a hung ni \an a, January 17, 1996 khan Orissa High Court

Addl Judge a ruot a ni a, March 3, 1997 khan Mad-hya Pradesh High Cout tieng sawn a ni a, Decem-ber 23, 2009 khan Patna High Court Chief Justice sin a chel \an a, May 24, 2010 khan Delhi High Court Chief Justice sin a lo chel ta bawk.

Page 3: THLAZING(AUGUST) 09, 2017 NILAINI (wedNeSdAy) Thar/2017/August/HT-09-08-2017.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking27th. March.,

Hmasawnna Thar3 THLAZING (AUGUST) 09, 2017NILAINI (wedNeSdAy) NATIONAL/INTerNATIONAL & AdverTISemeNT

LAWMTHU HRILNAHun iemanichena inthawk ta khan Pile natna ka nei a. Sawt tak tak inhnawmnain hun ka hmang a, a chang changin thisen a suok a, ka tawl a hung lienin a hung puom a, ka kawng a hung na a, Gastric a hung um a, ka ph-ing a hung inri rak rak a, ka tak-sa a hugn chauin ka hung cher deu deu a. Ka beidawngin MV Azad Phusam ka pan a, hun iemanichen a mi enkawl a, tuhin chu ka dam fel tah. Hi lei hin ka lawm hle a, hi chanchinbu hmang hin ka lawmthu MV Azad Phusam chunga ka hung hril a nih. MV Azad Phusam hi nitin 8AM-4:30PM inkar sungin Centre Road (Opp. ICI Church, ICI Road) Hiangtam Lamka, CCPur-a le Oppt. Hatta Oil Pump near Public Hospital, Hatta, Imphal hmun haia pan thei ning a ta, Mobile Phone Nos. 8014025567/ 7628890261 haiah biekrawn thei a ni bawk.

Lawmthu hriltu, Sd/-Ngamgouhau

Kamdouveng

LAKTAwI

NIA in Geelani nauhai thu an indawnNew deLHLI: National Investigation Agency (NIA) chun, Pakistan-a inthawk Kashmir phairuoma sepa-ratist (inlahran tum pawl) hai \hangpuina ding sum ienganga hung lut am ti an sui mekna le inzawmin za-nikhan hardline Hurriyat Chairman Syed Ali Shah Geelani naupasal Naeeem le Naseem hai thu indawnna an nei.

Naeem hi Pakistan-a doc-tor sinthaw a ni a, NIA chun July 27 le August 1, 2017 hai khan an hmaa inlang dingin an lo ko ta a, sienkhawm Srinagar hmuna hospitala en-kawl a ni leiin an lang thein-aw a, Naseem hi Srinagar-a Kashmir Institute of Agricul-ture Science -a sinthaw a ni a, ama khawm hi Agust 2, 2017 nia NIA in an hmaa inlang dinga a lo ko, sienkhawm

leave pek a ni theina dingin Vice Chancellor fethlenga notice pe dinga a ngen leiin a lo inlang naw a nih. NIA chun tuchena hin Kashmir-a terrorist hai sum laklutna hnar (terror fund-ing) dapsuok tumnain sepa-ratist leader 8 an man ta a, hi lai hin Shabir Shah le Gee-lani makpa Altaf Ahmad Shahi hai khawm an \hang. (PTI)

RSS chetna cases 281 registered

THIrUvANANTHAPUrAm: Kerala-a LDF in sawrkarna an hung siem hnungin Ker-ala state sunga chun RSS hai chetna leia tharum in-suona cases 281 registered a nitah tiin Kerala Chief Minister Pinarayi Vijayan chun zanikhan Asembly an hriettir. Union finance minister Arun Jaitley in Kerala-ah Left parties han sawrkarna an siem zatin tharum insu-ona a pung hlak tia a hrilna le inzawma CPM MLA A. Pradeep Kumar, M. Nau-shad, PK Sasi le C. Krishan han question hour huna in-dawnna an siem dawna hi thu hi Mr Pinarayi Vijayan in a hril a nih. (ENS)

Manipur-ah sim-khawlei an hning

nawkNew deLHI: Manipur-a chun August 8, 2017, 6AM vel khan magnitude 4.3 a hratin simkhawlei/lir an hning nawk a. Sienkhawm thil suksiet a nei thu hriet a ninaw bakah mihriem thi le hliemna tuok an um thu hriet a ni nawh. Simkhawlei inhning hung in\anna hi Churachan-dpur district a hnuoi sung km. 35 a inthawk niin ei thu dawngna chun a hril. (ANI)

Ramdang pawisa Rs. 1.2 crore leh

mi pahni manNew deLHI: Pune Airport a chun zanikhan Dubai pan ding nuhmei pakhat \hangin mi 2 hai chu ramdang (for-eign) pawisa Rs. 1.29 crore zet leh man an nih. Pawisa hi ‘upma’ int-hunna hotboxes/container sunga an thupruk a ni a, ringhla leia an enfel naah polythene bag duma infun ramdang pawisa hi an dap-dawk a nih. Ramdang pawisa le mana um hai chu Nishant Y le H. Ranglani hai an nih a, Custom official han an sui-zui mek.(PTI)

Fak ngeinaw leiin mi 3 thi

JaIpur: Rajasthan-a Banswara district sunga Malwasa village a chun sungkuo pakhata mi 8 hai chu an thil fak ngeinaw (food poisoning) leiin an damnaw pha a, anni laia 3 hai chu damzo lovin an thi. Ieng thil am an fak ti ruok chu ei thu lakna hin a zieklang nawh. Hieng sungkuo hai hin zani hmasa zana bu an fak huna hieng thil hi an tuok a ni a, bu an fak zo hin an inluok bakah an tha a hung zawi niin ei thu dawngna chun a hril. Midang 5 hai hi hospital-a enkawl mek an nih. (PTI)

Rahul motor beina thu leiin Lok Sabha in\hung suktawp; Kum 2 sunga Rahul ramdang vawi 6 an zin naah SPG a hni nawh: Rajnath

New deLHI: Gujarat-a tuilien leia harsatna tuortu hai kan le tuilienin a suk-buoina hmun hai enfel din-ga kar hmasaa Congress Vice President Rahul Gan-dhi Gujarat a van zin huna mipui hawnkhatin an lo bei le a chuongna Car chen \ekleia an dengsietna chun-gthuah zanikhan Lok Sabha a chun boruok a sosang hle. Congress party han In-pui rorel thei lek lova hi chungthua risie an siem leiin Lok Sabha Speaker chun zanita dingin Lok Sabha in\hung a suktawp.

Inpui in\hung \an hlim hin Congress chun Rahul bei a nina thuah risie nasa tak an siem nghal a, party leader Mallikarjun Kharge

chun, Rahul Gandhi chu-ongna Car lunga deng a ni huna khan ama dengfu hai sien chu a hringna chen chan thei a ni thu a hril a.

Hi chungthua hin a ke nat leia Parliament in\hung iemanichen \hang thei ta loa um, zanita Inpui in\hunga \hang Home Minister Rajnath Singh chun dawnletna pein, Ra-hul Gandhi in SPG security norms a zawm naw a nih tiin an tum a. Kum 2 liemta sung khan Rahul Gandhi ramdang-ah vawi 6 lai an zin suok a, hieng hun haia hin SPG security a ngen/lak nawh. SPG protectee ni zinga iengleia SPG veng-himtu a \huoi naw am a ni a, iem thupruk a nei a. Hi

thil hi SPG Act bawsiet-na chau ni lovin a hringna himna ding a ngaitha a nih tiin a hril. Hienganga Home Min-ister in dawnna a pek lei hin Congress hai lungsen a suk-zuol a, nasa nawk zuola pro-test neiin ri an suksiet zuol sau sau leiin Speaker Ms Sumitra Mahajan chun zani-ta dingin Lok Sabha in\hung hi a sukchawl hlawl a nih. Zanita dinga in\hung suk-chawl a ni hma hin chawh-nungtieng chena dingin in\hung sukchawl lailawk a ni bawk. (PTI/TOI)

India pawisa notes hlui Rs. 1.9 crore dapdawk, mi 3 man

vISAKHAPATNAm: Akkayyapalem-a Venugo-pal Apartment flat a chun zani hmasa khan Vizag City Task Force (CTF) Po-lice han India pawisa notes hlui (demonetised/banned notes) Rs. 1.9 crore zet dap-dawkin mi pathum hai leh an man. Hieng pawisa notes hlui hai hi Assistant Commis-sioner of Police I. Chit-tibabu inrawinaa Task Force team in Venugopal Apartment Flat No. FF2 an

dapnaa an dapdawk a ni a, pawisa note dapdawka um hai hi Rs. 1,000 le Rs. 500 notes an ni tawl tiin Joint Commissioner of Police D. Nagendra Kumar chun Chanchinbumi hai hmaa pawisa notes mana um hai a pholang huna a hril. Hieng pawisa notes hlui le mana um hai chu Burma camp –a inthawk Geddam Kalyan Kumar le Gudla Venkata Ramana le Mad-havadhara mi Kandiboti Naveen hai an nih. (ENS)

JD-U MLA in Congress candidate a voteGANdHINAGAr: Za-nita Gujarat Rajya Sab-ha seat 3 haia inthlangna uma chun Gujarat JD-U MLA Chotubhai Vasava chun Congress candidate Ahmed Patel a vote. Bihar-a an party presi-dent Mr Nitish Kumar in BJP an thlawppui dodalnaa

Mr Ahmed Patel hi a vote niin a hril a. Gujarat –a BJP sawrkar chu kum 20 liemtaa inthawk khan Gujarat state suomtuin an tum bawk. Mr Vasava chun, ama khawm party member pak-hat a ni a, sienkhawm Nitish in BJP le JD-U \hangruolna dinga khan rawn ve a ninaw

thu hrilin, thutlukna siem a ni hma khan Mr Nitish in meeting a ko ding a nih tiin a hril bawk. JD-U leader le MP Mr Sharad Yadav khawmin Bihar-a Nitish Kumar in sawrkar siemna dinga BJP a \hangruolpui hi a pawm-pui naw a nih. (Newsalert)

Peon in kum 4 mi a suollui

mUmBAI: Maharashtra-a Malad hmuna ICSE Board school pakhata peon sinthaw chun August 1 le 4, 2017 hai khan an school-a insawpna room sungah nuhmei naupang kum 4 mi a suollui nia hril a nih. Soulluia um naupangte nu piengna nu chun August 5, 2017 khan complaint a pek a, chu dungzuia naupang suolluitu hi Police han an man a nih. (PTI)

LAwmTHU HrILNAKan pa dittak Laldawmsang Joute (55) in tarik 28th July, 2017 a chatuon ram a mi lo inlawisanna chungah Pathien lunginsietna ropui tak kan dawng tak meu a. Mihai ta dinga \angkaina nei derlo hieng lawm lawma malsawmna kan dawng el hi ropui le lawmum kan ti takzet. Abikin, Sielmat khawtlang \huoitu, ( nu-le-pahai) nunghak le tlangvalhai le a thi hre a ngaina taka mi hung raltuhai po po Lalpa Pathienin a let tam lemin malsawmin \huoipei raw se cheu.

In hmangaina dawngtu

Sd/- mrs Lalhmingtharle A nauhai

Australia-in Gay Marriage Thuah Postal Vote Lâk A Tum

SydNey: Kum sâwm nêka tam pasal le pasal innei (Gay marriage) thuah thutlukna siem thei lova a um hnungin, Australia Prime Minister Malcolm Turnbull a Lib-eral party sawrkâr chun, hi thu buoipui um taka hin Parliament-in mipui ngaidân lâkna (plebiscite) a hnâwl chun ‘postal ballot vote’ thaw nîng a tih tiin a hril. Prime Minister Malcolm chun a election campaign thutiem ah a lo intiem tah si, Gay Marriage a phal ding le ding naw thuah mipui vote lak a lo tiem tah si. Mipui vote lak \ul lova Parliament inpuia passed dingin Inpui insâng lem House of Senate-in a lo hnâwl el chauh ni lovin sawrkâr a lo hal hrep pha ta bawk. Senator tamtak chun Parliament a vote thlak an ngam nawh, asan chu, an nina an lang ding a ni leiin, sûnghai le inhrietthiemnaw an inlau a nih. MP tamtak Gay an um vea chu an lan pholang tak tak ngam naw

a nih. Selkaltu Labour Party khawmin plebiscite nei hi sêngso a tam taluo ding a ni leiin \ha an ti naw thu an lo hril tah a, an dang leia nei thei lo an nih. Gay Marriage hrilmawi-tu (advocates) tamtak chun Parliament MP hai laia vote thlak an nuom/ngen ve nawk a. MP ruol chun an nina tlanghriet a ni chun an sûng-hai le kar thu chen a buoi ding a ni leiin a remti bawk nawh, buoithlak tak chu a nih. Malcolm hlak chun a lo tiem tah a, plebiscite neia a ra suok chu tuta kara Senate kuoma peklut hman a nuom bawk si. Sawrkar cheltu Liberal han Parliament inpui insâng lem Senate ah majority an nei bawk si nawh, passed hai sienkhawm hnâwl a ni pek ding si leiin mipui vote lak (Plebiscite) hi a rawt tah a nih. Remti a nih chun, Malcolm-in hitaka hmang dinga sum a riruong $122 million sengin September 12 a inthawkin postal ballot box

thawn suok \an an ta, Nov. 7 chenah an lakkhawm nawk vawng ding a nih. PM chun, “Mipuia in-thawka “yes” vote a tam chun Inpui inhnuoi lem ah Private Bill anga putlut nîng a ta. Liberal han vote an thlak thei ta ding a nih. Mipui Vote hi “No’ a nih chun, thil dang iengkhawm a ngai sa ta nawh, a la rem naw a nel,” tiin a hril. “|huoitu hrât chun an thut-iem an hlen a, \huoitu chau chun an bawsiet hlak” tiin a hril a. Postal Ballot hin plebiscite nei dinga a thut-iem a hlen naw pha ding a nih tia intumna chu a hnâwl. Australia-a hin election-a vote thlak chu ‘lo theilo’ (makmaw) a nih a. Plebi-scite ah khawm vote thlak makmaw a nih. “|huoitu hrât ka nih a. Ka thutiem ka hlen ding a nih. Lo en ro, hi thila hin Australia mipuiin vote thlak ngei an tih. Ei nei nâwna san chu selkaltu (La-bor leader) Bill Shorten lei a na. Tuhin chun plebiscite

ah vote ngei nei tang an tih” tiin a hril. Australia rama Gay Marriage thu hi kum 10 neka sâwt chai ni tahin nawrna a nasa pawl tak a nia chuh, rambung danghai angin Gay le Lesbian hai innei phalna hi an hmaw naw a nih. Nupa tuok (pasal-pasal, nuhmei le nuhmei) innei phal a nia chu sawrkârin dan hnuoiah legal ‘nupa’ angin a pawm lo an nih. Austral ia Marr iage Equality pawl hai chun Par-liament vote an la ngiet tlat a. “Plebiscite chu ni kuma hlâwsam tah a nih a, tukum khawm hlâwsam a tih. Mani sie le \ha hrietna hmanga vote thlak hi a \ha tak a nih” tiin an Twitter account ah an tweeted. Australia rama khun Mawngkuohur Kohran le Setan Kohran khawm tam-tak an um taa chu, sawrkâr tak chun dan anga a pawm lo an nih. Conservative em em hlak sawrkâr khu a hung zalen (liberal) tiel tiel a, tu lem hin chu ‘dan ang taka mawngkuohurhai innei phalna dan khawm an hung rawt tah a nih. US, England, Ireland le a dang danghai angin ‘Mawngkuo-hur sawrkâr’ a hung ni vat el thei a nih. Khawvel in Pathien lungsenna a ko thlakna ding san pakhat chu “Mawng-kuohurna suol” hi a nih a. Mei le Kata a hrem hlak chu ‘mawngkuohur’ (Ho-mosexual) hai an nih, kawng danga hurhai leh.

Ivanka Trump India ramah a hung inzin ding

New deLHI: US Presi-dent Donald Trump naunu le adviser Ivanka Trump chun Prime Minister Nar-endra Modi in 8th Global Entrepreneurship Sum-mit (GES) \hang dinga a fielna pawmin November

thla tawp khin Hyderabad, India ramah a hung inzin ding a nih. 8th GES hi Novem-ber 28, 2017-a Hyderabad South Block hmuna nei ding a ni a, hi huna hin PM Narendra Modi khawm

\hang a tih. PM Modi hin June thlaa Washington-a Trump an hmupui huna Ivanka hi GES a hung \hang dinga a fiel a nih. Global Entrepreneurship Summit (GES) hi US Pres-dient hlui Barack Obama in kum 2010-a a lo \an a ni a, tukum hih hi Summit a vawi 8-na ding a ni tah. Sawrkar thlungpui chun hi conference huoihawtna kawnga nodal agency din-gin NITI Aayog a ruot a, khawmpui innghatna ding hmun dapkuol a ni hnungin Hyderabad-a innghat dinga sukthluk a nih. (ENS)

US Military Bases Han Drone An Kâp Thlâk Phal TahwASHINGTON: US War Office Pentagon chun, an ram US sûnga sipai chi hran hran military base (hmun-pui le duty-na) hai chun, mimal le private, sawrkar khawm nisien, khaltu bo vuongna enthlatua hmang hlak Drones an hmu a \ul an ti a ni phawt chun indawnna um hmasa chuong lovin, a \ul dan izirin kap thla pei thei tang an tih, tiin a hril. Hi thil hi US ram sûnga enthlatu hung lut amanih, a ram sûnga inthawka enthlatu vuongna Drones amanih, sipai ta ni kher lo private company le mimal ta khawm nisien, sipaihai le an ram vênghimna ding kawnga \ium theia ngai han sietna an intlun hmaa kap thlak an ni theina dinga thaw a ni thu Pentagon thusepsawngtu chun a hril. Thupesawngtu Cap-tain Fess Davis chun, “US pumpuia military hmun tam takhai chun Zirtawpni a inthawk khan hi thupêk, Drones hai kap thlâk theina hi an hmu vawng tah a. Ram pum huopin mipui hriet dinga thedar pei ni bawk a tih” tiin a hril. Thupek thar hmang dan

ding details chu ‘classified’ a la ni zing laiin, sipai duty-na hmuna um, pawl le mimal khawm, ‘no-fly area’ ti haia Drones vuong, mipui amani hmunpui amanih ta dinga \ium, a ramsung inveng-himna (security) ta dinga vengthawn um an hmu chun kap thei vawng an tih, tiin, “Mani inveng theina rights kan nei a. Sipai hmunpui chung zawn or kawl vela Drones vuong han siet an intlun hmaa kap thlak theina ding kan thaw a nih” tiin a hril. “Hi thupêk tharin a huom chu, kap thlak, suks-iet/\hiekdar, engine that le zuikir ruk (tracking)/ le enthlak hai khawm huom a tih” tiin a hril bawk. US a khun Drones po po chun

Federal Aviation Adminis-tration dan an zâwm a \ul a. Hmun pawimaw, Washing-ton le Pentagon hai lem chu “No Drones Zone” (Drone phal lona hmun) tia puong an nih. April thlaa inthawka lo siem tah FAA khuokhirna dan le tuta Guidelines thar dungzui hin, US ram sûnga sipai hmun 133 hai chu “No Drones Zone” ti ni tang a ta, hieng military hmunpui haia Drones hmu hmu chu kap thlak pei thei an tah leiin mimal le company Drones hmang hai khawm fimkhur dingin a hril bawk. Drone operators hi dan bawsetuhai chu ‘criminal” or “civil” charges (hêkna) siemkhum thei nîng an tih tiin Pentagon chun a hril bawk.

Tuta Kum Sawmbi hi Kum 1500 Sûnga Lumtak Hun A Nih

wASHINGTON: Khawvel sawrkâr han khawvel boruok lum tiel tiel le abîkin tulai a lum hrât em em hi an lung-kham em em a, boruok \halo suksuoktu (Greenhouse Gas-es) suktlâwm an rawt hut hut laiin US sawrkâr report pakhat New York Times-in a zieklang dan chun, America ah khawm temperature an sang hrât em em a, kum 1500 sunga lum tak chu tuta kum sawmbi sung (decade) hi a la nih, tiin a hril. Federal Agency chi hran hran 13 han report an siem, President Donald Trump khawmin suoi a kei khum tah chun, “Americans hai chun khawvel lum tiel tiel Climate Change kakhawk chu an tuor \an mek a nih” tiin a ziek. Hi thil hin President Trump le a cabinet ringdan, climate change-ah mihriem

haiin ei thaw thei a tlâwm a, ieng ang char am a na ei thaw ti le, iengtinam thil a hung um pei ding ti hril-lawk theina ei nei nawh, ei thilthaw (action) lei an nawh an ti chu a kal thlak tah hmak a nih. Hieng ang report US National Climate Assess-ment hi kum li dan peia thaw hlak a nih a. National Academy of Sciences-in suoi a kei khum hlak a nih. Report chun, “Hmatieng iengtinam climate change hi hung pung/um pei a ta ti chu boruok \ha lo phu/siem/suk-suokin maw pur a ta, chuong boruok le climate inngei dan le mihriem thilthaw han maw phur bawk a tih” tiin Times article chun a hril. US hin khawvel sawrkâr han boruok \halo suktlâwm dinga inremna an ziek ‘Paris Agreement 2015’ a inthawk

khan an hnukdawk ding thu a puong taa chu climate change dona kawngah a la \hang tho ding thu a hril nawk a. President Trump-in Paris Agreement-a inthawka an hnukdawk thu a hril zo thla hnia khan, UNO an hri-ettir a, a process chun 2020 chen a aw ding a nih. USA hi boruok \ha lo suksuok rawntak rambung pahnina a nih a, pakhat-na chu China a nih. Paris Agreement kha rambung-hai Ozone sukse theitu le climate suklumtu boruok \ha lo an suksuokna hai suktlâwm dinga intiemna a nih. Khawvel pumpui Tem-perature lumna insâng pei dan hi kum khatah 2 Degree hnuoi-a um zing dinga \hang lak (control) an intiem a nih. Kum tina Temperature (lumna) kaisang hi Degree 1.5 neka insânga kai lova a um ngaia um zing theina din-gin boruok \halo suksuoktu thil hrim hrim (industry le program) hai suktlawm an tum a nih. Ieng chen am an thei ding, hun in la hung hril a tih. Nakie chu khawvel hi puon anga zel ding le Khawvel thar siem ding thu Bible-in a lo hril dai tah.

Session tharah Urdu midium a hniel nawhNew deLHI: Kum 2018-19 Session tharah Medical courses inchukna dinga admission exam National Eligibil-ity cum-Entrance Test (NEET) ah Urdu \awng in\hangsa tir dingin an pei tiin zanikhan sawrkar thlungpui chun Su-preme Court a hril. Sawrkar thlungpui chun NEET exam Urdu medium khawma thaw sa a hniel naw thu sawrkar aiawa ngir So-licitor General Ranjit Kumar chun a hril. Tuhin NEET exam hi \awng 10- Hindi, English, Guja-rati, Marathi, Oriya, Bengali, Assamese, Telegu, Tamil le Kannada medium/\awnga nei a nih.

Pak. in India Dy. High Com-

mission a koISLAmABAd: India sipai han Line of Control (LoC) ah ceasefire an bawsiet tia intumna le inzawmin Paki-stan chun zanikhan Indian Deputy High Commission-er JP Singh a ko a, cease-fire bawsietna a dem thu a hril. India in Ceasefire bawsiea LoC-a silai a kap lei hin nupui kum 35 in thina a tuok bakah nuhmei pakhat dangin hliemna a tuok niin Pakistan Foreign Office chun an tum a nih.

Page 4: THLAZING(AUGUST) 09, 2017 NILAINI (wedNeSdAy) Thar/2017/August/HT-09-08-2017.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking27th. March.,

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLAZING (AUGUST) 09, 2017NILAINI (wedNeSdAy)

Tuolsung .. ..

International Club Firendly:

Barcelona chun Chapecoense hai 5-0 in an hneBrazil club, nikuma vuon-gna accident leia player 19 tawp lo ch^n Chapecoense le Barcelona hai chu Camp Nou-ah friendly match an inkhel a, hi taka hin Barca chun 5-0 in an lo hne. Barca ta dinga goal thuntuhai chu Gerard Delofeu, Sergio Busquets, Lionel Messi, Luis Suarez le Denis Su-arez hai an nih. Chapecoense hai hi ni-kuma accident laia \hang ve, a dam suok um sun pathum laia pakhat – Alan Rushel Captain na hnu-oia hung inkhel an nih. Hi inkhel hi Barca ta dingin Coach thar Ernesto Val-verde hnuoia an khelmuola an inkhel hmasa takna a nih bawk. Valverde hin season liem tah zo chara Luis En-riques a tawp leia ama ai hi a hung aw a nih. Chun,

Neymar-in Barca a suoksan hnunga an inkhelna hmasa tak a ni bawk. Tuta inkhel hi Barca haiin kum danga an lo thaw hlak angin sea-son \an hma chara club an fiel bikhai leh an inkhel hlak a ni a, a hrat lemhaiin Joan Gamper Trophy an dawng hlak.

Tuta season thara hin Chapecoense hai hin player thar 25 tawp an lak a, divi-sion inhnuoi lema an player panga an inkaisangtir bawk. Hi inkhela hin Alan Rushel chu thl>m ruol lo khawp hielin thlasie’n an hn$k a, a ruolhai chun theitawpin an thlamuon a nih.

Jose Mourinho chun Gareth Bale lak ngei tu-min an chuManchester United man-ager Jose Mourinho chun coach danghai leh Gareth Bale inchunaah theitawp a suo ding thu a tarlang. Real Madrid-in an zawr phal vai chun insuo a tum naw bur thu a hril bawk. Bale hin 2013 khan khang lai huna dinga World Re-cord fee dingin Tottenham-a inthawk Real Madrid hi £85m in a lo pan a nih. Mourinho chun, ‘Club ta dinga hma tieng peiah a langsar ta naw chun suokna hun a nei tina ning a ta, chu hun chu bawpel ka tum naw tawp el a nih,’ tiin a ngaid-an chieng takin a hril. Bale hi Real Madrid-ah season li a um ta a, chu sung chun champions league vawith-um an lak hman a, chun La Liga title khawm nikum khan kum 2012-a inthawka a hmasa takna dingin a lak-pui bawk. Ama hin nikum

October khan kum 2022 chen dai ding contract suk-seina a ziek a nih. Champions league nuh-nung tak an lak \um khan substitute-a sie a nih a, chun season hun sawt lem kha hliem leiin an lang thei naw bawk leiin Premier Leaue tienga kir nawk khawm a hniel bek ring a um nawh. Nikum La Ligaa khan vawi 17 char start-ing XI-ah a \hang a, Real Madrid suoksan el thei ding anga hril rik a ni deu zing bawk. Tuhin Real Madrid hin

Monaco-a inthawk raw-lthar Kylian Mbappe lak an tum mek a, hi hi an lak lem chun Bale ta ding chun hmun a tlawm deu deu ding niin an lang bawk. Chu-ong lai zing chun England le Arsenal striker hlui Ian Wright chun, ‘Manchester United hin Bale an lak vai chun Premier League chu an kuta um ang tluk ning a tih,’ a lo ti bawk. Chu khelah Ian Wright bawk chun, ‘Tottenham Chair-man ni lang chu Bale lak-kirna dingin ka theitawp suo ngei ka tih,’ a ti bawk.

Barcelona President Josep maria Bartomeu chun Neymar khawsak dan a dem hle

Neymar-in thawk-le-khat-a Barcelona a suoksan chun-gchangah club President Joseph Maria Bartomeu chun Neymar a dem hle thu a hril. Kum 2016-a contract sukseina an ziek lai khawm khan suok a lo nuom zing ta thu a hril bawk. Bartomeu chun, ‘A thil thaw dan reng reng hi thil \ha a ni naw reng reng. Barca player-hai khawsak dan dinga beisei um lo tak a thaw a nih,’ tiin a dem hle thu chieng takin a hril. Chun, kum li liem ta sunga an club hlawtlingnahaia khan Neymar kha a lo \an-

gkai hle thu a hril a, tu ruok hin chu tienami chau a ni ta thu a hrilsa bawk. Neymar hin Barca a suoksan ding thu an thang t^r vel lai khan ieng khawm a hril nuom naw a, anachu sawtnawteah training an \an tawmin a suok nuom thu a hril a, chu dungzui chun a hmabak sukfel din-gin coach chun phalna a pek a, chu hnung ni hni a liem charin a suokfel nghal a nih. Neymar hin season li sung Barca ta dingin goal 105 a thun hman a, trophy lien tham vawisari an lak hman bawk.

Stoke City chun Cameroon Winger Eric Maxim Choupo-Moting an lakKum thum sung dai dingin Cameroon winger Eric maxim Choupo-Moting chun Stoke City leh contract an ziek. Ama hi season nuhnung tak khan German Club Shalke le an contract a tawp char a nih. Ama hi tuta nipui sunga Stoke haiin an lak player palina a ni ta a, a hma khan Darren Fletcher, Kurt Zouma le Josh Tymon hai an lo lak ta bawk. Stoke City Chief Excutive Tony Scho-les chun, ‘Eric hi kum li liem taa inthawka kha kan lo beisei ta a nih a, hi club-a laklut hi kan lo tum zing a nih,’ tiin a hril. Stoke City hin Premier League season \annain Inrinni khin Everton leh inkhel an tih. Eric

hi Humburg le Mainz haia khawm a lo inkhel ta hlak a, Bundesliga tieng vawi 200 chuong a lo inkhel ta bawk. A hma khan Germany rawlthar team-ah a lo inkhel hlak a, chu hnung kum 2010 khan Cameroon hmingin an khel lem ta a nih. Cameroon hmingin South Africa World Cup 2014 khan a lo inkhel bawk.

West Ham in Halmstads-a in-thawkin Sead Haksabanovic an lakPremier league club West Ham United chun Swedish club halmstads-a inthawkin attacking midfielder Sea Haksabanovic an lo lak fel tah. Contract an ziek dung-zuiin Sead hi kum 5 sung West ham-ah um a tih. A man zat hi £2.7m niin club chun a tarlang. Kum 18 mi Montenegro player hi kum 15 a ni chau laiin Sweden league insang takah an khel \an nghal a, hi league-a inkhel lai po pova naupang tak dawt a la nih. Tu chen

hin Halmstads ta dingin vawi 70 chuong an khel hman ta a nih. Ama chun, ‘Hi taka ka hung thei hi ka lawm hle a nih. Ka manga ka lo hmu hlak a takin a hung tlung ti thei hiel a nih,’ tiin a club thar chungchang a hril.

Brighton chun Dutch Midfielder Davy Propper an lakPremier League inpetkai thar Brighton chun an club record fee ni dingin PSV Eindhoven-a inthawk Dutch midfielder Davy Propper an lak fel tah. Ama man zat hi £6m a nih. An contract ziek hi kum 4 sunga ding ning a tih. Brighton man-ager Chris Hughton chun kum 25 mi Propper hi inelna lungril nasa tak neimi a ni thu hrilin an club ta dingin a thawhlawk hle a ring thu a hril. Propper hin Nether-lands hmingin vawi 5 cap-tain-in a lo inkhel tah.

Propper hin PSV a za-wma inthawk inkhel 67-ah goal 16 a thun ta a, PSV hmingin Champions League chen khawm a lo inkhel ta bawk. Hughton chun, ‘Propper hi inkhelna kawn-gah thil tam tak a lo pal ta a,

a ram hming khawma vawi tam a lo khel ta bawk leiin hi taka player la naupang deu-hai ta ding khawma entawn tlak tak a ni ngei ring a um. A kum zat khawm inkhelmi ta ding chun a hun tawk lai tak a nih,’ tiin a hrilzawm.

Justin Bieber Inrinni Zan le Pathienni Inkhâwm Fe

LOS ANGeLeS: Khawvel hriet khawpa milâr ni ta laklâw hin chu bufak, khaw-lai lêng, inkhâwm fehai chenin thup thei an ta nawh. Canada tlangvâl hlasak-thiem khawvel fang meka a program la bang po \hul thuta Los Angeles-a a ruolpa Hillsong Church Pastor Carl Lentz kuoma khawsa zing Justin Bieber chu Inrinni zan le Pathienni hai Zoe Church Conference inkhâwm a fe hmu a nih. Justin Bieber hi ama ngaisângtu le fans hai chu “Beliebers” tia ko an ni a. Ama ngei khawm “believ-ers” tia ko thei ni tang a tih. Kum 23-a upa tlangvâl hawklak lai tak Justin Bieber hin The Wiltern, Los Ange-les-a Zeo Church ah Inrinni zan khan inkhawmah a fe a. Pathienni khawm khan a ruolpa Pastor Carl leh, kekawr bul \iel bunin, Bag-ah iemani chawiin inkhâwm a fe hmu nawk a nih. Eini lai chu nisien la, kekawr bul (half pant) le inkhâwm fe chu iengtinam ei ngai ding. Justin chu Kohran mi tukhawma an chei dan an uksak nawh, Biekin inkhâwm a va kai ve chu an lâwm hle ringawt el a nih. Kekawr bul bâkah lukhum a la khuma, a kung sa chi power nei tarmit a bun ta bawka, lekha a tiem nasa ti hriet thei a nih. Pathienni-a inkhâwm fe hmu hi tulai hnai Ins-tagram-a a ngîrhmun sei tak a ziek zoa inthawka khawlai a lêng suokna hma-satak a la nih. Justin Bieber chun a taksa fakzawngna a hlâwtling ang bawkin a thlarau tieng bu khawm a khawp tâwk hmua a hlâwtling le in\hang ve pei a nuom thu a hril. “Ka fakzawngna (ca-reer) hlâwtling ka nuom ang bakin ka thlarau tieng in\hanglienna ding le hlâwtling ding khawm ka mamaw/dit a nih; chuongchun, mi ka ni

nuom tak mihriem, in khat pa, pasal le PA puitling ka ni theina dingin” tiin puitling tieng pan pei a tum thu a hril. Justin hin hun liemtaa a thil lo thawsuolhai an zapui naw thu a hril a. Chuonghai laia \henkhat chu, Orlando Bloom a hnek dam, a Car (Limousine) sûnga inthawka a fans hai pakhat a hnek dam le a \henum hai artuia a denghai dam an nih. “\ha famkim ngai nawng ka tih ti ka hriet. Thawsuol khawm la nei pei mei ka tih. Amiruokchu, ka hun liemtah hnunghai ka hmakhuo in-reltir ruok chu thaw nawng ka tih” tiin a hril. Justin Bieber hi thla thum vel chu Hillsong Church Pastor Carl Lentz leh an inpawl ta a, an in\he thei naw nia hril a nih. Sun le zâna hai iem an thaw hlak a, ieng thu am an hril hlak hrietchieng an naw chun Justin hin thlarau tieng in\hanglienna ding thuhai a buoipui nia hriet a nih. “Love Yourself” saktu Justin hin a ringna thuah buoina chite a nei a, ‘ringna det tak le indiktak, sukchang ruollo’ nei beiseiin a ring thua insukhratna dingin a ruolpa Pastor le hun hmang dingin a Purpose World Tour po po khawm a \hul vawng ti a nih bawk. Khawvel ropuina thil nêka ‘thlarau hringna’ thu a buoipui lema hriet a nih a. Ieng ang hringna thar am a hung ra suok chu hriet nuom a um tah khawp el. Pathienin miretheitak le mi chintakhai a hmang ang bawkin, milien le miropui, hming inthang le thilthawthei, hausahai khawm a ropui zie insâng zie suklangna dingin a hmang hlak tho a nih. Milien hai a sukhnuoi po leh a lien zie an lang a, miropui haiin ama an inpaka an nun an thleng pha pha a ropui zie an lang a. Mihriem ropuitak nêka ropui a nizie a tarlang hlak.

Jenifer Lopez le Alex Rodriguez New York ahNew yOrK: Hun iemani chen social media le a sinthawna le fakzawngna hlasak le film chang tieng a re veng veng hnungin, “Papi Bring Me Joy” ti hla le tamtak saklartu le “Anaconda” film hnesaw taka changtu, Jennifer Lopez chu Pathienni khan a bielpa Alex Rodriguez leh hmu kawp an nih. “Shades of Blue” star Jennifer chu a hring vawnga incheiin, Gown infuol duomin a puonbil hmawrin hnuoi phit, a awm bawr lai a lailung inhawnga a nene bal \hatna lai tak inlang, a ringa zem hâkin, a dang po a thupa, a awmbawr lailung tak ruok chu chieng takin a show a, fans hai lâwm chi tak a nih. Alex khawm Tuxedo (coat suit) dumin an chei a, tarmit dum bawk bun a sam kawl lulin, a nina ang nêkin an lang naupang met a, kum 48 nêkin an lang naupang lem a nih. Jennifer khawm kum 42 an taa chu kum 30 bawr vel mi a la hawi. A sam eng sei kawi ngiek le inhme dingin Nabe inkuol kuou a be bawk a, hand bag chawiin khing tiengin Alex kut a chel bawk a. Iemani tak chu an kâra a um niin an lang. Jennifer Lopez le Alex hi an lan nei ti thu hriet a la ni nawa chu March 2017 a inthawk khan hmu kawp ran an ni ta a. Vantlang hmaa an inlang dun naw khawmin hun an hmang dun zing nia hriet a nih. Thla hni an inzui hnungin May thla Met Gala ah khan

kawppui anga an inlangna hmasatak dingin Red Carpet ah an inpholang \an tah a nih. An pahni hin anni tâwk tawkah Superstar an ni ve ve a, nau nei ve ve tah, sum hau bawk, inlâr bawk, mani career ve ve a hrana nei ve ve an nih. Hmatieng peiah iem an hung ang pei ding hunin la hril a tih.

Katy Perry, 2017 NTV Video Music Award Host Ding

LOS ANGeLeS: Tu -lai khawvêla \halai haiin an ngaisang pawl tak le hriet hlâw inlâr tak 2017 MTV Video Music Award, khawvelin hlasakthiemhai le an video hai dungzuia rating an pekna le chawimawina insâng Award dawngtu dinghai final list an puon-gna hlak, August 27-a Event Host tu dingin Katy Perry confirmed a nih tah. Katy Perry host dinga confirmed a ni ang bawkin perform dinghai khawm confirmed an ni tah a. Hla-sakthiem perform dinghai chu Miley Cyrus, Ed Sheer-an, The Weeknd, Shwan Mendes, Fifth Harmony, Lorde le Thirty Seconds To Mars hai khawm an \hang. Miley Cyrus chun tuta \um MTV Video Music Award ah hin a music video single thar khawm a suksuok el thei nia hril a nih. Thla hmasaka inthawka a Host ding thu lo puong tah Katy Perry chun, “MTV hai leh ‘zero gravity’ ah training kan lo nei tah a. Astronaut Ice Cream dam fain, Buss Aldrin le Neil deGrasse Tyson hai leh khawm kan in-text zing a. August 27 hung tlung a ta, in MOONWOMAN ka nih

ding a nih! Lo inring ro!” tiin Katy Perry chun thlapa kaina suit (space suit) hâka Host dingin a lo inpuocha nasa ta hle. Award dawngtu dinga nomination hautak chu Ken-drick Lamar a nih a. A video HUMBLE ah nomination 8 a nei. Katy Perry le The Weeknd hai khawm nomi-nation 5 ve ve an nei a. The Weeknd ngaizâwng Selena Gomez khawm a ruol\ha Taylor Swift leh Best Col-laboration ah an intep ding a nih. Selena Gomez chu a hla “We Don’t Talk Anymore”

ah a ruolnu tho Katy Perry leh \hang ruolin, Taylor Swift le Zyan Malik hai “I Don’t Wanna Live Forever” an inelpui ding a nih. The Forum Inglewood, California-a nei dinga khin fans hai chun www.vma.mtv.com ah mani vote thlak thei a nih. Video of the Year ah Kendrick Lamar “Humble”, Bruno mars “24K Magic”, The Weeknd “Reminder” le Ri-hanna & Bryson Tiller “The Thoughts” hai \hangin. Art-ist of the Year nomination ah Kendrick Lamar, Bruno Mars, Ed Sheeran, Ariana Grande, The Weeknd le Lorde hai an \hang a. Best New Artist ah Kha-lid, Kodak Black, SZA, Yong MA, Julia Michaels le Noah Cyrus hai an \hang a. Best POP ah Ed Sheeran, Harry Styles, Fifth Har-mony, Miley Cyrus le Katy Perry hai an \hang bawk. Best Hip Hop ah Ken-drick Lamkar, Big Sean, Chance the Rapper, DJ Khaled etc hai \hangin, Best Rock ah Coldplay, Fall Out Baby, Twenty One Pistol, Green Day le Foo Fighters hai an \hang. August 27 khin lo en ve rawh, vote thei khawm a nih.

Super Division Opening ceremony hmangCCPUr: CCPur Dis-trict Sports Association (CDSA) huoihawtnain zani 12:00noon khan Peace Ground, Tuibong-ah (L) T. Lianbawi Simte Memorial Super Division, 2017 open-ing ceremony hmang a nih. Hi huna hin Khaipao Haokip, Chairman, ADCC khuollienin a \hang a, S. Sanatomba, President, AMFA guest of hornour in a \hang a, Donor a inthawk T. Pumkhokam Simte le mi dang dangin an uop. Khaipao Haokip chun, football inhnik hai hmakhuo ngainain peace ground siem\hat zing a ni a, ama hmalakna khawmin ground siem\hatna sin thaw a lo nita thu a hril a. Khuman Lampak football

ground anga \haa siem a hung ni theina dinga \hangruol dingin fielna a siem. Manipur-a dingin CC-Pur district hi second town a ni leiin hmangruo, inkhelna, lekha inchukna tiengpangah \hangruola hma la pei le CDSA sukh-rat lemna dinga hma la pei dingin a fielna a siem. Zani opening match-ah NLYC le AFC an inkhel

a, a tu tieng tieng khawm goal thun um lovin an in draw. Vawisun 12:00 hin UKB le GFC inhel an ta, 2PM –ah RUSS le HSC inkhel an tih. Super division 2017 a hin teams 9 um hai laia 3 first division-ah tlang an ta, first division a inthawk team/club 2 super division an lut ding a nih.

Office inthielfai le thingkak phunnaCCpur: August 15, 2017 nia Inde-pendence Day a vawi 71-na hmang ding le inzawma sawrkar thlungpuiin thieng-hlimna tiengpanga Swachh Bharat Mis-sion (Gramin) August 1-15, 2017 chena Govt. Office/ Institutions hai sukfaina sin thaw dinga thusuok um le inzawmin CC-Pur district-a department tum tum han an office campus hai inthielfaina sin an thaw zing a.

Zanikhan District Officer (DO (Horti & Soil Conservation) inrawinain thawktu han office building le campus sung in-thielfaina an nei bakah thingkak phunna an nei nghal. District Administration chun August 10, 2017 khin Office tum tum hai kanin enfelna nei a ta, Office fai tak pathum-na chen hai kuomah Independence Day hmang huna lawmman pek ning an tih.

SP Office hmuna sit-in-protestCCpur: JAC-AKT inrawinain August 8, 2017, 10AM a inthawk khan SP, CCPur Office gate bul Waiting Shed hmunah Sit-in-protest an sunzawm nawk. Sit-in-Protest huna hin tuolthatnaa in-rawl hai man dinga an phutna le slogan tum tum insamna an nei. Hi huna hin Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur khawm an pro-test na hmuna fein, tuolthatnaa mawphurtu taka intum inbihmang Romeo le a rawi hai man an ni ngei theina dingin District

police thun theitawpin hma an lak a, ZRA khawmin suspension order an insuo ta thu hrilin mipui hai chu la nghak met dingin a ngen. Vawisun 10:00AM hin DC Office hmuna sit-in-protest nei nawk an ta, hi zo zantieng 2:30PM in JAC-AKT members, advisers, students le Philanthropic Organ-isation leaders han Simte Inn, Simveng hmunah meeting neiin hmatienga hmalak dan ding rel an tih.

Hnuoi\hatna sem a nihCCpur: District Agri Dept. CCPur chun zanikhan Tuibong-a an office-ah hnuoi\hatna an sem. Hnuoi\hatna hi Neem coated Kukta Urea niin loneituhai hmakuo ngaina leia bag 1-ah Rs. 350/- peiin loneituhai kumah peiin a ni a, CCPur hung phurtlung po hi bag 800 a ni a, mi pakhatin bag 2 pei an chang thei a, zanikhan beneficiaries 400 hai kuoma semdawk a nih. August 10, 2017 khin bag 350 a hungtlung belsa ding niin official hai chun an hril. Hnuoi\hatna hi Department in bag 1-ah Rs. 300 in a lak a, loading, unloading le

transportation charge \hangin Rs. 350/- pei-in a pekdawk a nih. Bazar a chun Ordinary khawm bag 1 ah Rs. 450 a zawr a nih. Hnuoi\hatna la ding han Aadhar Card Xerox copy chawi a \ul.

“Central sawrkarin India ram pumpuia ding la pe zo naw sienkhawm, kum 2022 chenah ei thlaihai a leta sukpungna dinga mithiem, consultants, experts le scientist hai ei nei a nih” tiin a hril a. Manipur-a lem chun 100 Days Program hnuoiah tractor le buchi hai semin hlen a lo ni dai tah” tiin a hril. Hunser hi Vice-Chancellor, MU, Prof. Adya Prasad Pandey; Jt. Director, ICAR,NEH Region, Manipur Centre, Dr. Narendra Prakash; Director, CDC, MU, Prof. Th Ratankumar; Ex-Union Minister Th Chaoba le Ex-MLA, Dr. Nimaichand Luwang han Functional Presi-dent le Guests of Honour angin an uop a. August 16 a inthawk khin class \an nîng a tih.

V. Hangkhanlian- sunzawmna