Teknikat   e  mesimdhenjes 

                      1.TEKNIKA BRAINSTORMING   (stuhi mendimesh)-

Kjo teknikë nënkupton bisedën në formë pyetje-përgjigjëje me nxënës.   Gjegjësisht , dhënjen   në mënyrë të lirë të përgjigjëjeve nga nxënësit për një problem të shtruar .Dhënja e mendimeve të tilla mund të jetë individuale,më pas bashkim i ideve në çifte e në grup. Por përgjegjjet   mund të merren edhe në formën frontale (kur problemi paraqitet para gjithë klasës).             aplikimit   I teknikës është e thjeshtë:Bëhet një pyetje ,pyetje kjo e cila u mundëso nxënësve të japin përgjigjëje të ndryshme.Pyetja duhet të shtrohet në formën që nxënësit të mos kufizohen në përgjegjje. Pyetja mund të shtrohet kështu:Çfar mendoni se dini   për….?Kjo teknikë mund të aplikohet në fazën e evokimit,për të hyrë në temë,por,mund të përdoret edhe në fazën e reflektimit për të nxjerr konstatime e ide   për   njësinë e mësuar.

                        2.   I   N   S   R   T-SISTEMI NDERVEPRUES I SHENJIMIT PER TE MENDUARIR DHE LEXIMIN EFEKTIVEmëri   i kësaj teknike vjen nga anglishtja (Interactive Noting System for Effective Reading & Thinking),që do të thotë:Sist emi ndërveprues   i   shënjimit për të menduarit dhe leximin   efektiv.Aplikimi i   saj përfshinë tri etapat e ores mësimore.Ecuria e aplkikimit të kësaj teknike është:EVOKIM:Para dhënjes së tekstit për lexim   pjesmarrësit udhëzohen që gjatë leximit,në fund të fjalisë apo paragrafit në të cilin tregohet diç   duhet të vëhen shenja .Shenjat duhet ta kenë këtë kuptim:      ,,   √     “     vendoset në fund të informacionit që për ju ka qen I njohur      ,,   -     “     vendoset në fund të informacionit i cili është ndryshe me atë që e dini ju         ,,   +     “       informacioni që për ju është i ri, keni mësuar diç të re      ,,     ?   “   informacion që për ju është i pa kjartë,ose doni të dini diç më shumë   .REALIZIM KUPTIMI:1 Ipet për lexim tekësti ,,…………………………………” fq………REFLEKTIM:2 Pas leximit pjesmarrësit në çifte diskutojnë çfar lexuan ,bisedojnë për informacionet e reja,krahasojnë shenjat, etj.3 Në mënyrë individuale   radhit et informacioni në bazë të shenjave,kështu bëhet ,,tabela e insertit’’.Nëse reflektimi mbulohet me diskutim rreth temës,tabela e insertit mund të ipet si detyrë shtëpie.  

                √             -               +                 ?            Nen sejcilen shenje vendosen informacionet adekuate per shenjen.

www.edukimi.webs.com3.DISKUTIMI   NË ÇIFTE DHE NË GRUP Kjo teknikë eshtë e përshtatëshme për fazën e reflektimit Nxënësit së pari në çifte më pas

në grup diskutohet   pjesa e lexuar shikohet nëse ka mospërputhje në informacione, nxirren konkluzione   krahasohen shenjat   dhe diskutohen mospërputhjet.Gjithësesi   pas këtij bashkbisedimi mësimdhënësi do angazhoi   antar nga grupet për t dhënë shpjegimin dhe përfundimet e nxjera gjatë bashkbisedimit. Një gjë e tillë mund të bëhet duke prezentuaar grupin udhëheqësi i grupit,por ,angazhimi   mund të bëhet edhe përmes teknikës ,,stilolapsat në mes”.ku nxënësit vënë lapsat mbi bankë dhe grupin e përfaqëso ai nxënës ,lapsin e të cilit e përzgjedh   mësuesi.

                      4.SHQYRTIM KATEGORIZUES Këtë teknikë zakonisht e aplikojmë në fazën e Reflektimit. Qëllimi i kësaj teknike është kategorizimi i një përmbajtje nëpër kategori.Numëri i kategorive mund të jetë dy e më shumë. Nëse marrim shembullin   e përmbajtjes “Bleta”,Kategoritë mund të jenë:Sjellja,vetitë fizike, Dobia, Banimi etj.Një kategorizim i tillë mund të bëhet në lendë të ndryshme :Gjuhë shqipe shembull një   përmbajtje leximi apo një fjali mund të kategorizohet   në njësi gramatikore:emra , mbiemra ,folje ,përemëra, ndajfolje ,lidhëza etj(shih tabelen më poshtë.) . Kategorizimi bëhet perms tabelës e cila mund tu ipet nxënësve e gatëshme dhe më pas nxënësit   bëjnë plotsimin e saj. Por ,kategorizimin mund ta bëjnë vet nxënësit   ashtu si ata mund ti ndajnë problemet nepër kategori.   Më   poshtë shih një shembull të një tabele për kategorizim në gjuhë shqipe e letërsi.  Përmbajtjet për kategorizim   marren zakonisht nga braistormingu me nxënës ose nga informacionet e grumbulluara gjatë përpunimit të një tekësti.-Kategorizimi mund të fillohet   në mënyrë individuale.-Më pas bëhet   rishikimi në çifte dhe në grup.-Dhe në fund përmbledhja e këtyre kategorizimeve prezentohet para klasës   në fleta të mëdha apo në drrasë të zezë.

Emra Mbiemra Përemëra folje ndajfolje Lidhëza

     5.DRTA -   ( lexim dhe mendim i drejtuar ) dhe Etapat e aplikimit ipen me pika në kryerresht:• Fillojmë   duke prezentuar   autorin e tekëstit dhe duke dhënë udhëzime se leximi bëhet individual dhe se patjetër duhet respektuar ndalesat në tekëst.Pra leximi bëhet me ndalesa..Nëse fillohet kështu kjo pjesë paraqet EVOKIMIN.Kjo   teknikë mbulon tri fazat e ores mësimore.Mirëpo thelbi teknikës mbulon fazën e REALIZIMIT TË   KUPTIMIT .• Lexohet paragrafi I pare.Kur nxënësit ta përfundoin leximin e këtij paragrafi mbyllin tekëstin• Pas këtij leximi nxënësve u shtrohen pyetjet varsisht nga natyra e përmbajtjes:Si u ndiet gjatë leximit?,Çfar kuptuat nga kjo pjesë që lexuat?Si do të vazhdoi tregimi apo ngjarja?Përse mendoni kështu?. Në mes   të pyetjeve nxënësve u lihet hapsirë të mendojnë.Dhe përgjigjëjet e tyre duhet pranuar .• Hapa të njëjtë merren edhe tek leximi I pjesës 2,3… etj.   Para leximit të fundit shtohet edhe pyeteta : Si do të përfundoi ngjarja?• Pas leximit të fundit pyesim: A përfundoi ngjarja si e menduat?,Cila është çështja që trajtohet? ,Çfar mendoni se është mesazhi I tekëstit?. Gjatë përgjigjëjeve të nxënësve

mësuesi duhet të jap mundësi që ata të flasin me njëri tjetërin e jo perms mësuesit.Këtë mësuesi e arrinë duke dhënë pyetjet dhe duke miratuar përgjigjëjet me lëvizëje të kokës.      REFLEKTIM• Mësuesi nxjerr në dërrasë të zezë mesazhet e tekëstit me thënje të kuptuera si:      ,,E keqja më e madhe është ti japësh vet të keqës rendësi të madhe” ose                ,,Durimi është më e madhëja trimëri”• Reflektimi përfundo duke diskutuar për mesazhin e këtyre thënjeve.________________________________________________________________________

6. DLTA –(Dëgjim dhe mendim I drejtuar)-

Dallon nga DRTA në të vetmin segment se tek DRTA leximi bëhet në mënyrë individuale,ndërsa tek DLTA,lexon një me zë (Arsimtari apo një nxënës), tjerët ndëgjojnë .Fazat tjera janë të njëjta.Kjo teknikë ka përparsi nga DRTA në rastet kur kemi mungesë tekëstesh,ose kur nxënësit nuk   i   respektojnë ndalesat   gjatë leximit.

                      7.PESVARGËSHI-Kjo teknikë mund të përdoret në dy faza të ores mësimore evokim dhe reflektim.Ecuria e aplikimit është kjo:1 shkruhet emir i temës,apo një emër që ka të bëjë me temën si: Stina, Qeveria, Naimi ,Qeni etj.2 Nën emër, nxënësit individualisht gjejnë 2 mbiemra,3 folje ,1 fjali dhe sinonimin e emrit.(shih shembujtë më poshtë):

Emri           -         Qeni                                             -mësuesi2 mbiemra -         i urtë   ,i shpejtë                       - i   dijshëm,bashkohor3 folje         -         ulurinë,   kafshon .vrapon             -arsimo,meson,edukon1 fjali         -         Qeni i uritur ulurinë natën       -Mësuesi bashkohor jep dije sinonimi     -           Besnik                                       - I popullit

3.Tek klasa e pare dhe e dytë ,emrat dhe foljet mund të nxirren duke u shtruar nxënësve pyetjet:Si duket?, Çfar pamje ka?,Çfare është?..etj. për të gjetë mbiemrat dhePyetjet:Çfar bënë…?...për t gjetë foljet

                              8.KUBIMI Qëllimi   kësaj teknike është që të nzirren sa më shumë ide për temën,. Kjo teknikë përdoret në fazën e evokimit kur përmbajtja është e njohur për nxënësit dhe përdoret në reflektim pasi ata të kenë zotëruar njohuri për temën.Varsisht nga natyra e temës mund të përdoret edhe në fazën e realizimit të kuptimit.1 Prezentohet tema   (aparati i radios,pema e mollës etj)2 Kërkohet që të bëhet një përfytyrim për temën3 Zbulohen 6   fazat nëpër të cilat do të punohet (shkruhet në mënyre individuale,(në sejcilën faze ipen udhëzimet se çfar duhet të shkruhet ,dhe në mes të fazave   ipet hapësirë   që nxënësit të shkruajnë, :

4 PËRSHKRUAJE - dukjen,formën ,ngjyren ,madhësinë e objektit që e kemi temë     5 KRAHASOJE, me diç tjetër ,në qka është e ngjajëshme ose dallo.

6 SHOQËROJE,tregoni çfar u kujton,i`u lidhë ndonjë ngjarje nga jeta me të.

7 ANALIZOJE,si është ndërtuar prej cilave pjesë ,faza përbëhet ajo?

8 ZBATOJE,Ç`na duhet ,përse e përdorim?

9 ARSYETOJE,është e mire apo e keqe,përse?

Në klasë të ulëta mund të punohet me më pak se 6 faqet e kubit. Ёshtë teknikë e përshtatëshme edhe për orë të përsëtitjeve, për të bërë përseritjen në formë të lojës.Në sejcilën nga 6 faqet e kubit shkruhet nga një pyetje ,problem i mësimit,detyrë etj. Pastaj hudhet kubi dhe cila faqe të bije ,trajtohet ajo pjesë apo ai problem.

9.MENDO,PUNO NË DYSHE,THUAJA GRUPIT Kjo teknikë mund të përdoret në   evokim dhe reflektim.Nga pjesmarrësit kërkohet të bashkohen në dyshe .Dhe më pas veprohet sipas këtyre hapave:1 Njëri nga antarët në qift ka për detyrë të shkruaj për 5 min. në një temë (shembull:Përshkruani një rast nga përvoja juaj kur keni pas një përvojë jo të mire me një burokrat),ndërsa antari tjetër nga çiftet shkruan për një rast   që ka qenë në pozitë të kundërt nga antari   i parë i qifti, (shembulli konkret: shkruan kur ka kryer ndonjë punë dhe ka pas një përvojë jo të mire me një klient.).2 Pasi të kenë përfunduar të shkruarit,dyshet shkëmbejnë përvojat.3 Në fund brenda secilit grup ,një apo dy dyshe tregojnë përvojat për   të cilat   kanë shkruar.

10.DITARI   DYPJESËSH1 Në hapin e pare pjesmarrësit informohen për atë që do të lexojnë ,(në rastin konkret lexohet një poemë)dhe që gjatë leximit   do të merren shënime .2 Më pas u tregohet që fleta të ndahet në mes me një vijë vertikale. Ku më pas gjatë leximit , në të majtë   të façes shkruajnë ndonjë imazh apo citat nga tekësti ,(pjesë që u bënë përshtypje) ,ndërsa   në anën e djathtë   duhet të shkruhen komentet   : Pse jemi përcaktuar për atë citat? Çfar iu bëri të mendoni ? Çfar pyetjesh keni?,(komenti përse u bëri përshtypje) etj3 Poema lexohet duke u ndalur ,për të shkruajtur së paku katër here deri në fund .Koha e leximit deri në fund është 20 minuta.4         Të njëjtin lexim e bënë edhe vet mësuesi5 Në fund të leximit kërkohen vullnetar (2,3 veta) që të japin komentet e tyre .Pas leximit të pjesës që u ka bërë përshtypje ,vullnetarët pyeten: Pse u tërhoqi vëmendjen kjo pjesë?,Çfar u bëri të mendoni?.6 Pyetet nëse ka ndonjë tjetër që e ka zgjedh të njëjtën pjesë ,Pyetet: A ka ndonjë arsyre tjetër që e ka zgjedh atë pjesë?

7 Në fund vet   trajnuesi(mësusi)   jep 2 komente   të vetat të nxjerra gjatë leximit që ai ka bërë .8 Leximi i pjesëve mund të bëhet duke u ndalur   pas   çdo pjese të lexuar për t`   plotsuar ditarin dhe për të shtruar pyetjet mësuesi.9 Dhe krejt në fund shtrohen tri pyrtje për pjesen:1. Çfar pyetjesh kanë mbetë pa përgjigjje?2. Çfar do të mbani mend nga ky material?3. Cili është mesazhi më i rendësishëm?Këtyre pyetjeve u japin   nxënësit përgjigjëje në formë braistormingu.

                    11.DITARI   TRIPJESESH

Kjo teknikë është e bazuar në ditarin dypjesësh. I vetmi dallim tek ditari tripjesësh kemi plotsimin e shtyllës së tretë të ditarit.Kështu përderisa tek ditari dypjesësh kemi shtyllën e majtë,(në të cilën shkruhet pyetja, detyra,citati etj.)   dhe shtyllën e djathtë,( në të cilën   ipet përgjigjëja, bëhet zgjidhja e detyrës,ipet   komenti etj). Tek ditari tripjesësh kemi shtyllën e parë,shtyllën e mesme,(   të dytë) dhe shtyllën e tretë në të cilën bëhet arsyetimi i mendimit,përgjigjjes,bëhet prova e detyrës, bëhet vizatimi   ,skema etj.

Pyetja Përgjegje Argumenti

Detyra Zgjidhja Prova

        12.SHKRIM   I   LIRË ( 10 min.)

Realizohet   zakonisht në reflektim por mund të realizohet edhe në evokim. Nxënësve u ipet një temë apo,u shtrohet një pyetje dhe ata jan të lire të shkruajnë rreth saj.1 Shkruhet në mëmyrë të lire rreth temës2 Lexohet nga një shkrim prej sejcilit grupNjë shkrim i lirë dhe një ese dallojnë në mes vete në faktin se tek shkrimi I lire   nxënësve u ipet titulli i temës apo problemi dhe ata janë të lire të shkruajnë rreth atij problemi.Ndërsa eseja është një shkrim i orientuar nga mësuesi.Orientimi bëhet me anë të një pyetjeje dhe kërkesës për argumentim ,arsyetim të mendimeve.

                        13.ESE ( 10 min.)              Ipet një pyetje që pjesmarrësit ti japin   përgjigje.Pyetjes gjithëherë duhet ti shtohet edhe pjesa që kërko argumentimin e qështjes.Pra eseja është një shkrim   i argumentuar mbi një problem,qeshtje etj.Pyetja shtrohet përafërsisht kështu:-Cilat janë ngjarjet sot,që do ti dukeshin të çuditëshme një bashkëkohësi të MarkoPollos?Arsyetoje pse do ti dukeshin të quditëshme:              Disa nga këto shkrime lexohen dhe diskutohen

www.edukimi.webs.com

                    14.LEKSIKONI I PËRPARUAR ME PARAPERGATITJE TE NXENESVE

Kjo teknikë në formë ciklesh kalon në mënyrë të përsëritur nëpër strukturën ERR.Por vendi i saj është në etapën   realizim Kuptimi.1 Pjesmarrësit bashkohe në dyshe 2 Secila dyshe duhet të bëjë një listë të të gjitha gjërave që ata i dine për problemin(kjo bëhet për këtë keni 4 minuta kohë). 3 pas katër minutash ,mësuesi u thotë dysheve që t’ua tregojnëedhe të tjerëve në grup ato që kanë gjetur,idetë shkëmbehen brenda grupit .4 Shkruhet në dërrasë të   zezë një listë me mendimet e nxënësve Para leximit, nxënësit udhëzohen që gjatë leximit ta përcjellin listen e ideve dhe të shtojnë ide të reja në listë.5 fillohet me leximin e   pjesës së   parë të leksionit. 6 Mbahet lista përpara kur   lexohet . 7 Pas leximit rishikohen listat ,nëse ka gjëra që janë lexuar dhe i kemi   në listë dhe cilat janë gjërat e reja që janë mësuar   radhiten   në listë.Nëse   pjesët e leximit nuk kanë ndonjë shkëputje logjike, vazhdohet kështu me lexime dhe me plotsimin e listës së ideve deri në fund të mësimit .Por nëse kemi   problem të ri,shkëputje logjike në njësinë mësimore ,atëherë   rifillo procesi, duke angazhur prap çiftet , për t’ formuar listë të re ideshë:8 Duke punuar në dyshe ,ju lutem rendisni ato që dini rreth këtyre çështjeve. Për këtë keni 3 minuta kohë .9 Pas tre minutash mësusi u kërkon nxënësve të mos shkruajnë më dhe fton disa prej tyre të flasin për   idetë që kanë shënuar. 10 Pastaj mësusi u kërkon nxënësve të lexojnë me vëmendje pjesën tjetër të leksionit,duke pasur para   listen e tyre të ideve. 11 Pas leximit   krahasohet lista e ideve me ato që u thanë në lexim.

12 Në fund nga grupet kërkohen vullnetar   për të dhënë disa nga idetë e tyre .Kështu bëhet prezentimi i asaj që është mësuar.

15.RUAJE FJALEN E FUNDIT PER MUA Kjo teknikë krijo mundësi për të diskutuar rreth një tekësti të lexuar.Andaj kjo teknik realizohet në fazën e REALIZIM KUPTIMI.3 Nxënësit udhëzohen që gjatë leximit të tekëstit të përcaktohen për një apo më shumë pjesë   që   për   ata janë më interesante.4 Pjesët e zgjedhura dhe numri i faqes ku është marrë pjesa shkruhen në një fletzë,ndërsa, në anën tjetër të fletës shkruhet një koment për citatin(pse e ka zgjedh atë pjesë, cili është mesazhi ,rendësia etj.).5 Njëri nga nxënësit e trego faqen ku e ka zgjedhë pjesën , e lexon atë , ndërsa tjerët e përcjellin në libër gjatë leximit. 6 Pas leximit tjerët diskutojnë rrethë citatit7 Në fund të diskutimit nxënësi i cili është përcaktuar për pjesën , lexon komentin e tij për atë citat.Pas leximit të këtij komenti nxënësit tjerë nuk kanë të drejtë të japin komente

shtesë.8 E njëjta ecuri e leximit të citatit,dhe komentimit praktikohet edhe tek nxënës të tjerë.

16.TABELA E KONCEPTEVEKjo teknikë është e rendësishme për përpunimin e përmbajtjeve   me tre e më shumë kategori gjëra të cilat mund të krahasohen.Zakonisht kjo teknik aplikohet në fund të ores mësimore (Reflektim) ,por kjo mund të përdoret edhe   në fazën e evokimit, në orë për përsëritje etj..1 Mësuesi i udhëzo nxënësit si të formohet tabela ,ose tabela u ipet e gatëshme.2 Në rreshta të tablelës radhiten gjërat që krahasohen: (arsimtari, mjeku ,artisti) ,(Qyteti, qyteza, fshati), etj.3 Ndërsa në kolona vendosen tiparet që krahasohen: (kualifikimi,niveli   pagave,knaqësia në punë),(Zhvillimi,popullsia,prodhimet,shqetsimet etj).4 Krahasimet bëhen   duke shkruajtur   mendimet tona   brenda katrorëve të kolonave Ndiç shembullin në tableën më poshtë:

Kualifikimi Niveli i pagave Knaqësia në punëArsimtariMjekuArtisti

Tabela e koncepteve mund të përdoret kur nga nxënësit diskutohen kategori   të cilat mund të krahasohen,Në këto raste mësuesi   vizato një tabelë në drrasë të zezë   dhe nga përgjigjjet e nxënësve i radhitë idetë e tyre   simbas kategorive.

                        17.COPËZAT   E PËRZIERA

Kjo teknikë mund të bëhet në fazën e evokimit .Copëzat e përziera nënkupton teknikën ku nxënësve i’u ipet   një fjali e ndarë në letërza, në copëza fjalësh, për të radhitur ato   dhe për të formuar me to një fjali. Në gjuhën shqipe mund tu ipen fjali anekdota, definime etj. të paradhitura deri në fund në mënyrë që ato sipas kuptimit logjik, lidhjes shkak-pasojë të radhiten nga nxënësit. Ndërsa ,në matenatikë mund tu ipet nje figure gjeometrike(katror) i prerë në figura tjera, kombinimi i të cilave na jep figurën që kërkohet(katrorin).   Kjo teknikë   është e ngjajëshme por edhe dallo nga teknika   dora e verbër . Dora e verbër ka të bëjë me radhitje të tekësteve më të gjata:vjershave,përrallave,poemave etj. Përmbajtjet e të cilave nuk kan ndërlidhje   të domosdoshme.Ndërsa copëzat e përziera përbëjnë një përmbajtje të ndërlidhur por të pa radhitur.

18. DORA E VERBЁRËshtë teknikë e cilai takon fazes realizim kuptimi.Ecuria:1 Ndarja e nxënësve në grupe 2 Mësimi (vjersha,prralla, poemaetj.)është e ndarë në copëza3 Sejcilit nxënës I ipet një pjesë e mësimit.Nëse ka më shumë pjesë mësimi se nxënës në grup,ndonjë nxënësi I bien nga dy pjesë mësimi

4 Çdo nxënës lexo materialin e vet në mënyrë që të jetë në gjendje që antarve tjerë të grupit tu flas për atë pjesë.5 Antarët e grupeve punojnë në radhitjen e materialit(organizimin e tij),duke e analizuar secili pjesën e vet dhe duke bërë pyetje për pjesët e tjera6 Nxënësit   diskutojnë nëse materiali është radhitur si duhet ,nëse ka mundësi ndryshimi   në radhitje etj.7 Sejcili grup në mbështetje të përmbajtjes së mësimit të radhitur nxjerr sipas dëshirës një titull për mësimin8 Nëse mësimi nuk është I gjatë(shembull është vjershë),nga kryesues të   grupeve lexohet titulli I vendosur dhe mësimi ashtu si është   radhitur ,Dhe më pas mësuesi lexo titullin dhe radhitjen origjinale 9 Nëse mësimi është I gjatë mësuesi drejtpërdrejtë zbulo titullin e mësimit ,lexo pjesët sipas radhës së pjesëve   .Ndërsa   grupet kontrollojnë nëse ata kanë bërë radhitje të drejtë.

19. ANALIZA E TIPAREVE SEMANTIKE Kjo teknikë është e ngjashme me teknikën Shqyrtim kategorizues por dallon nga ajo ngase krahasimet te kjo teknikë bëhen duke përdor shenjat:   + po,   - jo , ? nuk di. Përdoret për t` krahasuar   gjëra të cilat mund të kategorizohen..Zakonisht kjo teknik aplikohet në fund të ores mësimore (Reflektim) por edhe   për orë të   përsëritjeve etj..Më poshtë një shembull krahasimi me teknikat e mësuera:VENDOS SHENJAT : (   + Pëp vendndodhje të saktë,   - për të pasaktë,   ? nuk di )

                    20.MЁSIMDHЁNJA E NDЁRSJELLTЁ                       Kjo teknikë   përdoret në fazën e realizim kuptimit.1 Formohen grupe nxënësish me po aq antar sa edhe ka pjesë mësimi(4,5,6)2 Mësuesi   u jep udhëzime nxënësve se si do të punohet 3 Leximi bëhet   me ndalesa   pas sejcilës pjesë4 Lexojnë të gjithë antarët e grupit pjesën e pare5 Një antar I grupit luan rolin e mësuesit,puna e tij ka tri role: 1). shpjego kuptimin e pjesës së lexuar,2).jep përgjegjje,sçarime në pyetjet e antarve të grupit , 3)bënë një pyetje për antarët tjerë të grupit6 Mësuesi i grupit për   leximin paraprak cakton një antar tjtër të grupit si mësues për leximin vijues7 Lexohet pjesa e dytë nga të gjithë antarët e grupitVazhdohet njëjtë si në pjesën e pareVersion i shkurtuar i teknikës1 Nxënësit informohen që do të lexohet i tërë mësimi në mënyrë individuale,por që më pas sejcili do t` ua shpjegoi të tjerëve pjesën që do ti caktohet2 Sejcili nxënës lexo   mësimin 3 Tekësti i cili do të mësohet në libër   ndahet në pjesë sipas paragrafeve,tërsive logjike .4 Secili nxënës sipas radhës   merr   pjesën e radhës për shpjegim. 5 sipas radhës së pjesëve , nxënësit shpjegojnë pjesën e vet 6 Puna mund të bëhet në grupe nëse grupet kanë antar aç sa ka pjesë mësimi ,por nëse

mësimi ka shumë pjesë të shkurtëra mund të punohet edhe me gjithë klasën.21.TABELA-T (organizues grafik) faza reflektim,ndonjëherë edhe në evokim.Është një grafik për të mbajtur , mbledhur   dhe kategorizuar shënime gjatë një diskutimi,apo mësimit të ndonjë përmbajtjeje të re, ku përgjigjjet e argumentet janë binare. Tabela ndahet në dy pjesë   në të majtë shkruhen argumentet pro ,përparësitë,të mirat e një dukurie a fenomeni . Ndërsa në të djathtë   shkruhen argumentet kundër, mangësitë.

Arg.pro kulturës përëndimore në kosovë Arg.kundër   kulturës përëndimore në kosovë

22.PARASHIKIM   NEPERMJET FJALEVE KYQEKjo teknikë aplikohet në fazën e evokimit dhe është e përshtatëshme për lidhjen emocionale të nxënësit me njësinë e re mësimore.Ecuria e përdorimit të kësaj teknike është:1 Caktohen katër terma që përdoren shpesh brenda mësimit,fjalë kyqe të mësimit.Nga këto fjalë nxënësit(për 5 minuta) thurin një ngjarje,apo fjali me kuptim ku përfshihen këto katër terma.2 Më pas nxënësit në dyshe shkëmbejnë ngjarjet e thurura,apo lexohen disa nga këto krijime të nxënësve para gjithë klasës.Shembull:Fjalët kyqe të një mësimi në edukatë qytetare mund të jenë: qytetar, shtet, të drejtat ,kushtetutë   etj.Nga lidhja e   këtyre fjalëve nxënësit do të formojnë nga një fjali me kuptim.si: Shtetet që kanë kushtetutë i   ofrojnë çdo qytetari të drejta të barabarta. Ose Kushtetuta e shtetit   garanto të drejtat e qytetarve. Me këtë teknikë në pjesën e realizimit të kuptimit këmbehet lehtë teknikaTabela e parashikimeve

23.TABELA E PARASHIKIMEVE Aplikohet në fazën e realizim kuptimit, konkretisht për përpunimin e njësisë së re mësimore.e përshtatëshme për përpunimin e përrallave,por edhe përmbajtjeve tjera.Ecuria e aplikimit:1 Tekstin e ndar në pjesë e lexon mësuesi ose ndonjë nxënës   2 Nxënësit e vizatojnë tabelen e koncepteve ose ajo u ipet e gatëshme   Ecuria e punës paraqitet   më poshtë: 1 Nxënësit lexojnë pjesën e pare të mësimit 2 Pastaj plotsojnë pjesët 1,1 të tableës3 Lexohet pjesa e dytë e leximit4 Pastaj plotsojnë pjesët 2,2,2 të tableës5 Lexohet pjesa e tretë dytë e leximit6 Pastaj plotsojnë pjesët   3,3,3 të tableës7 Pas leximit të fundit plotsohet katrori i fundit 4 Pjesa Çfar mendoni se do të ndodh? Çfar provash keni?Çfar ndodhi në këtë pjesë të leximitI 1 1 2II 2 2 3III 3 3

4

.                                             24.DISKUTIM   PËRMES SHQYRTIMIT TË PËRBASHKËT

1 Aplikohet në fazën e reflektimit.Ka si qëllim nxitjen e nxënësve që të diskutojnë për një përmbajtje të mësuar në atë orë mësimore.Ky diskutim bëhet nën udhëheqjen dhe drejtimin e mësuesit,duke përcjellë këta hapa:1. Në drrasë të zezë formohet një skemë   duke u bazuar në ulëset e nxënësve .Në këtë skemë shkurtimish shkruhen përgjigjëjet e nxënësve.Qëllimi I kësaj skeme është të paraqitet angazhimi I nxënësve gjatë diskutimit,pork y qëllim zbulohet tek pas përfundimit të diskutimit.2. Bëhet një pyetje nga mësuesi,ndërsa nxënësit ftohen që për dy minuta të shkruajnë për përgjigjëjen nëmënyrë vetjake.Pas dy minutash ftohen nxënësit që ti japin idetë e veta.3. Nëse ka përgjigjëje të kundërta nga dy nxënës   atëher ftohet një nxënës I tretë të jap mendimin e tij me cilën përgjigjëje pajtohet dhe përse.4. Nga nxënësit kërkohet që përgjigjëjet të argumentohen5. Mësuesi nuk jep vet përgjigjëje dhe nuk përkrah një mendim kundrejt tjetërit.6. Argumentet që dalin nga nxënësit përsëriten herë pas herë nga mësuesi.1 Në të njëjtën mënyrë vazhdohet me pyetje tjera.

25.DI / DUA TË DI / MËSOJ . Është një teknikë e cila përfshinë tri etapat e ores mësimore ,por që është vendosur në fazën realizim kuptimi.[shtË e lehtë dhe e përshtatëshme që të aplikohet përgjatë structures ERR .2 Në drrasë të zezë vizatohet një table e ndarë në tri pjesë:3 Shtrohet tema që do të përpunohet 4 Plotsohet tabela:

                      25.DI /DUA TË DI/ MËSOJ

                      Përfshinë fazën e evokimit.Këtu merren dhe shkruhen idetë e nxënësve për atë që dine për problemin,që kanë paranjohuri. Nxënësit bëjnë pyetje për problemin,pyetjet shkruhen në këtë pjesëPërfshinë fazën e reflektimit.Kjo pjesë plotsohet pas leximit të tekëstit1 Ipet të lexohet mësimi nga tekësti.(leximi I mësimit   përfshinë fazën realizimit të   kuptimi)2 Pas leximit nxënësit pyeten nëse kanë gjetë përgjigjëje   në pyetjet e bëra në pjesën e tableës ,,DI” .Nëse ka përgjigjëje, ato shkruhen në pjesën ,,MËSOJ”3 Në pjesën mësoj shkruhen edhe   informacionet e reja që nxënësit I kanë marrë gjatë leximit.

                      26.   RRJET I DISKUTIMIT

Realizohet në reflektim.Sipas kësaj ecurie :

1 Në drrasë të zezë shkruhet një pyetje me mundësi të përgjigjëjes :   PO ose JO.(A është e nevojëshme që qeveria të marr masa emergjente   për ta luftuar ndotjen?)2 Çiftet   bëjnë ndarjen e fletës në dy pjesë (si më poshtë:)

                    PO           JO

3 Në pjesën ,,Po” randiten përgjigjëje   dhe argumente përse duhen të merren masa emergjente.Ndërsa në pjesën ,,Jo” argumentohet përse nuk duhet tëmerren masa emergjente .4 Secili çift bashkëpuno me një çift tjetër ,diskutojnë,krahasojnë dhe shtojnë arsye të reja në listë.5 Gjithë nxënësit   e klasën lëvizin për t`formuar tri grupi në tri kënde të klasës:Ata që janë për ,,Po” , ,,Jo” dhe ata që janë të pavendosur.6 Nxënësit në grupet ,,Po” dhe   ,,Jo” për 5 min.diskutojnë për të përgatitur argumentet e tyre për ta forcuar pozicionin që e mbajnë.7 Nga një udhëheqës i grupeve për tre minuta jep argumentet e grupit.8 Hapet diskutimi në mes antarve të grupeve ,bëhet një debat.Në këtë debat mund të angazhohen edhe grupi   i pavendosur.9 Nëse ka nxënës që i kanë ndrruar bindjet e tyre mund ta e ndrrojnë vendin nga njëri në tjetërin grup.10 Në fund   pas debatit secili grup cakto një antar   që t`përmbledhjë qëndrimet e grupit.

                      27.TË LEXUARIT NË DYSHE (në bashkëpunim)

Eshtë një teknikë e përshtatëshme   për përpunimin e përmbajtjeve e materialeve me shumë faktografi.Pjesë të ndryshme të kësaj teknike përshtaten me faza të ndryshme të   struktures ERR.Megjithkëtë kjo teknikë i takon fazes së realizim kuptimit.1 Nxënësve u kërkohet që të zgjedhin nga një partner për çift ngase gjith puna do të bëhet në bashkpunim të   çifteve .2 Duke i numruar çiftet ( 1,2,3,4) secilit çift në klasë i caktohet numëri 1 deri 4. Kjo bëhet ngase mësimi është i ndarë në 4 pjesë dhe secili çift duhet ta e mësoj pjesën me numër përkatës.3 Çiftet informohen se leximi do të jetë i vaçantë. Atyre u ipen këto udhëzime :1. Dy antarët e çiftit do ta lexojnë në mënyrë individuale   gjithë tekëstin që iu është dhënë. Megjithëse ,secili   çift pjesën e vetë të tekëstit e ka të ndarë në dy pjesë .2. Pas leximit ,   pjesën e pare të tekëstit ka për detyrë ta shpjegoi   nxënësi A i çiftit , ndërsa nxënësi   B i bënë pyetje   A-së për të njëjtën pjesë3. Në pjesën e dytë të tekëstit rolet ndrrohen :Nxënësi B është raportues dhe përgjigjedhënës ,ndërsa nxënësi A është pyetës.4. Nxënësit duhet të sigurohen se e kanë mësuar mire pjesën, ngase më vonë   në grupe do të jenë raportues të pjesës së vet.5. Meqë numëri I lexuesve dhe raportuesve është I madhe kërkohet që leximi dhe raportimi të jetë me zë të ulët. 4 Fillon puna lexim ,raportim ,pyetje ,përgjigjedhënje ,         më pas

5 Çiftet do ta e paraqesin përmbledhjen e pjesës së tyre në fletë transparente 6 Duke filluar nga pjesa e pare e artikullit ,nga një çift nga secila pjesë,do të dal dhe do ta paraqes   përmbledhjjen e pjesës së vet para gjithë klasës.Edhe nëse vetëntar i qiftit prezenton ,duhet te dalin para te tjereve te dy antaret.m njëri a                   

                    28.XHIGSOU OSE NDERTHURJA 1

Është   një teknikë e cila përfshinë tri etapat e ores mësimore në cikle. Ecuria:• Nxënësit ndahen në grupe me 4 antar,ata brenda grupeve   numërohen   1,2,3,4 në mënyrë që secili grup   të ketë antarët   1 deri 4.• Nxënësit njoftohen për mësimin që do ta mësojnë ,,Lakuriqët janë të bukur dhe kryejin veprime të mira” .Gjithashtu nxënësit informohen se: në fillim artikulli është i ndarë në katër pjesë dhe   nxënësit   që kanë nr.1 janë përgjegjës që ta mësojnë mire   pjesën 1,dyshat për pjesën 2 e kështu me radhë. Mirëpo, qëllimi përfundimtar do të jetë që secili nxënës ti mësoi katër pjesët e   përmbajtjes.• Tani nxënësit lëvizen: 1-shat ulen bashk,2-shat ulen bashk e kështu me radhë.Nëse ka më shumë se 4, 1-sha,2-sha ,ato grupe prap ndahen . Pra që në grupe të mos ketë më shumë se katër antarë.• Nxënësit njoftohen se grupet e formuara tani quhen grupe ekspertësh ,ndërsa grupet fillestare quhen grupe familjare apo të bashkëpunimit.• Grupet e ekspertëve duhet ta e dine që   pas   mësimit të pjesës(pas 10 deri 15 minutash) do të kthehen në grupe familjare dhe atje do ua shpjegojnë pjesën që e kanë mësuar ,antarëve tjerë të grupit familjar. • Grupet e ekspertëve tani fillojnë bashkarisht ta mësojnë pjesën   e tyre , diskutojnë për pjesën dhe shkëmbejnë pyetje në mes vete për materialin .• Kur grupet e ekspertëve mbarojnë punën , nxënësit kthehen në grupe familjare dhe vazhdohet:• Secili antar i grupit familjar (1deri 4) ,sipas radhës shpjego për tjerët pjesën e vet,kështu kompletohet shpjegimi i gjithë përmbajtjes (4 pjesëve të saj).• Kur njëri antar i grupit   shpjegon , tjerët mbajnë shënime ,i shkruajnë pyetjet apo pakjartësitë që kanë.Këto pyetje ia drejtojnë ekspertit të pjesës përkatës.Dhe nëse prap mbesin pakjartësi kërkohet ndihmë nga eksperti i grupit tjetër.

                      29.RISHIKIM ME RIGRUPIM

Mund të përdoret në:(Reflektim,orë të përsëritjeve)Secilit grup i ipet një fletë ,në të cilën   shtrohet një mësim,   detyrë,pyetje apo problem.Pastaj, kur grupet ta kryejnë   punën në fletën e vet, fletat përcillen nga njëri grup tek tjetëri derisa të gjitha grupet t`i shkruajnë mendimet e tyre për temën apo ti plotsojnë mendimet që i kanë dhënë grupet tjera.

www.edukimi.webs.com                      30.       NDERTHURJA 2   OSE FLETEKSPERTI

Ndërthurja 2, dallo nga ndërthurja 1, pasi kjo është më shumë e drejtuar.1 Shpjegoni se do të mësohet një mësim i ri ( Drith apo miser)

dhe që ky i mësuar do të jetë në bashkpunim ,ku sejcili do të jetë ekspert i një pjese të atij tekësti dhe atë pjesë do t` ua mësoj të tjerëve në grup, në fund sejcili do të   jetë përgjegjës për mësimin e gjithë tekëstit.               Formohen grupet me 4-5 antar(grupet fillestare1 Shpërndahet fletat me pyetje (FLETEKSPERTAT), zakonisht me 4 pyetje.Sipas rregullit secili antar në grup të ketë fletekspert të ndryshëm nga të tjerët me numër rendor 1,2,3 ose 4.Kështu   fleteksperti ia cakto secilit antar pjesën e mësimit   ku ai do të jetë më i angazhuar gjatë leximit(do të jetë ekspert i asaj pjese).Pyetjet të jenë të radhitura sipas niveleve të Blumit .2 Shpërndahet mësimi për lexim. Sejcili për kohë të caktuar(sipas gjërsisë së mësimit) e lexo gjithë mësimin ,por vëmendje i kushto pjesës ku gjenden përgjigjëjet nga fleteksperti i tij.HAPI I DYTË3 Formohen grupet e ekspertëve.Antarët me numëra të njëjtë të fletekspertave   bashkohen sipas numërave.4 Grupet ekspert për kohë të caktuar do tu japin përgjigjje pyetjeve nga fleteksperti,do të diskutojnë dhe do të mbajnë shënjme për përgjigjëjet.5 Mësuesi e përcjell punën e grupeve ndihmo ata me sçarime të nevojëshme. 6 Ekspertët kthehen në grupe fillestare ,ku sejcili sipas radhës së numërave të fletekspertëve , për 5 minuta jep përgjigjëje në pyetjet e fletës së tij.   Ecuria e till kompleto kuptimin e të gjitha pjesëve të mësimit.7 Të tjerët të cilët e kanë lexuar   gjithë tekëstin mund të pyesin apo të kërkojnë hollësi për ndonjë   pakjartësi.

                    31.TRYEZA E RRUMBULLAKËT

Kjo mund të bëhet në fazën e reflektimit.Eshtë një teknikë bashkpunuese ,me   të cilën merren ide nga antarët e grupeve për një çështje.Letra e cila mban të shkruar(në fund të fletës) një qështje,emër etj. përcillet me radhë ,nga e majta tek antarët e grupit të cilët shtojnë idetë për problemin.Sejcili antar pasi shkruan idetë e tij për problemin e palon pjesën ku ka shkruar (që të tjerët most a lexojnë),dhe e përcjell fletën tek partneri në të majtë.Është   mire që mos të shkruhet me një ngjyrë lapsi ,por secili antar I grupit të ketë lapsin me ngjyrë që e dallon.Në grupe të ndryshme mund të trajtohen temat e njëjta.Ndërsa brenda një grupi mung të trajtohen një apo më shumë tema.Grupit mund ti ipet një fletë në të cilin është shtruar një problem ,apo secilit antar të grupit I ipet nga një fletë me problem të vaçantë dhe kështu fletat përcillen. Veç në grupe   kjo teknikë mund të realizohet edhe me gjith klasën në një rreth –tryezë.

32. GUSHKUQI RRETHOR Është variant i teknikës tryeza e rrumbullakët,por dallon nga kjo teknikë ngase tek gushkuqi rrethor   nuk kemi të bëjmë me   të shkruar por me një diskutim   rreth një problemi, duke e respektuar   mënyrën e angazhimit   sikurse tek tryeza e rrumbullakët.Qdo antar I grupit në mënyrë rrethore I ndihmon në mënyrë gojore një ideje të ngritur.

33.DIAGRAMI I VENITËshtë një teknikë me të cilëm mund të bëhen krahasime,të nxirren të përbashkëtat dhe dallimet e dy apo më shumë dukurive.Kjo teknikë u takon lendëve të shkencave natyrore,por lehtë mund të gjejë përdorim edhe në lendët shoqërore.Si teknikë aplikohet në fazën e reflektimit   , por në orë të caktuara mund ta gjejë vendin edhe në evokim.Ecuria:1 Vizatohen në drrasë të zezë dy rrathë të mëdhenjë të ngjitur në mes veti2 Të njëjtën e vizatojnë edhe nxënësit në fletoret e tyre3 Nxënësit udhëzohen që në rrethin e majtë   do të shkruajnë për temen 1(Kosova),,ndërsa në rrethin në të djathtë për temen 2 (shqipria).Ndërsa ,në lidhjen në mes dy rrathëve shkruhen të përbashkëtat e dy temave.4 Preferohet që së pari të shkruhet për ato çka I dallojnë këto dy tema e më pas plotsohet pjesa   ku specifikohen tiparet e përbashkëta. 5 Puna bëhet individuale,pastaj në qifte dhe më pas I gjith grupi   formo një diagram të përbashkët.6 Prezentimi mund të bëhet nga udhëheqësit e grupeve apo mësuesi vizato një diagram në drrasë të zezë duke I shkruar idetë nga diagramet që kanë formuar grupet.  

                                                            Të përbashkëtaKosova    Shqipria

Mund të ketë diagrame edhe me më shumë se dy   qështje krahasuese:

                          B    AC                 34.GJETJE E TITULLIT   (EMRIT,NUMËRIT) SHENJË

                        Nxënësve i`u shtrohen probleme apo pyetje , të cilat do të mundësojnë eliminimin e disa problemeve,emrave titujve etj. dhe veçimin e një titulli ,emir a problemi nga të tjerët.Kështu vijmë deri te një titull a përmbajtje e re (shenjë ) e cila do të mësohet.Shembull:1 Para nxënësve prezentohen emrat e shkrimtarve:Naim Frashëri,Gjergj Fishta,Ismail Kadare,Sami Frashëri etj2 Më pas u shtrohen pyetjet:-Autori I cili do të mësohet nuk është bashkohor-Autori I cili do të mësohet nuk e   ka shkruajtur ,,Lahuten e Malësisë``Autori I cili do të mësohet ka shkruajtur ,,Bagëti e bujqësi”3 Kështu me disa pyetje indirekte vijumë deri tek   shkrimtari për të cilin do të mësohet.

                35.TURI I GALERISË

1.Nxënësit në grupe 3-4 veta punojnë në një temë të caktuar( vizatim, komentim,detyra etj.)2.Pasi të përfundohet   ,punimet vendosen   në   muret e klasës

3.Me shenjë të mësuesit nxënësit lëvizin rreth klasës,shikojnë punimet, diskutojnë për ato,shkruajnë komente etj.4.Në fund grupet   marrin punimet e veta ,rishikojnë,krahasojnë me punimet e të tjerëve,lexojnë komentet e mara nga të tjerët etj.

36.KËNDET      Faza: (Realizim kuptimi)Është e afërt me teknikën   rrjeti i diskutimit .Dallimi në mes tyre është vetëm ndryshimi   i fazes kur përdoret. Rrjeti i diskutimit përdoret në reflektim, ndërsa nëse   atë ecuri e përdorim në një orë të përsëritjesnë fazën e realizimit të kuptimit ,me që rast e shqyrtojmë një temë në mënyrë më të gjërë. Apo , nëse   kemi mundësi që të njëjtën ecuri ta e përdorim në orë zhvillimi ,prap kemi të bëjmë me teknikën Këndet.

                      37.VIJA E VLERAVE

                    Fazat :(Reflektim), orë të përsëritjeve mund të shfrytëzohet në r.kuptimi.

                    Nxënësve u shtrohet një temë për diskutim,(Barazia gjinore,demokracia në Kosovë,ndotja e ambientit etj) për të cilën ata duhet të shkruajnë për disa minuta. Më pas në drresë të zezë   shkruhet vija e vlerave :

                              0                 1 2 3 4 5

                Më pas nxënësit dalin dhe duke shkruajtur inicialet e emrit dhe mbiemrit e vlersojnë se në ç` masë është e zhvilluar dukuria në fjalë. Por ,edhe tek shkrimi i inicialeve ka një rregull.Nxënësit më heret duhet ta e dine që ata që i shkruajnë inicialet mbi vijën e vlerave e sigurojnë të drejtën që të marrin pjesë në diskutim. ndërsa   ata që i shkruajnë inicialet nën   vijën e vlerave e humbin të   drejtën që të marrin pjesë në diskutim rreth problemit. Pra ata vendosin vet   paraprakisht nëse do të marrin pjesë në diskutimin vijues ku do të argumentohet mendimi   pse dukuria në fjalë është e zhvilluar në një shkallë të caktuar.38.TEKNIKA   ,, R A F T “1 Pjesmarrësve u caktohet një temë për të cilën do të shkruajnë , e cila duhet të jetë aktuale (ndotja e ambientit,puna në arsim,pozita e invalidve të luftës etj.)2 Nga nxënësit kërkohet që të mendojnë për rolet e mundëshme nga të cilat mund të shkruhet (gazetar,nxënës,qytetar,qeveritar ,mjek etj.)3 Rolet e mundshme shkruhen në drrasë të zezë.Rolet mund ti përgatitë vet udhëheqësi dhe ti prezentoi të gatëshme për pjesmarrësit.4 Formohen grupe me   4-6 antar ,dhe u caktohen rolet apo pozitat nga e cila ata do të shkruajnë për problemin5 Tani sejcili nxënës duhet të mendoj për formën që duhet të marr shkrimi i tij6 Për kohë të caktuar 10-15 min. shkruhet në mënyrë individuale7 Grupet shkëmbejnë idetë dhe formojnë një shkrim të përbashkët8 Lexohet nga një shkrim nga grupet me role të ndryshme. 

                      39.TEKNIKA   ,,PYETJE AUTORIT”Aplikohet në fazën e realizimit të kuptimit.ecuria e aplikimit është si më poshtë:1 Tregohet titulli i mësimit ,autori ,shpjegime tjera të rendësishme si dhe gjejmë disa karakteristika të personazhit(temës), shembull mësimi:[ Përpunim i një teksti të ri i cili titullohet     ``dragonjët gjethorë të detit`` ,i autorit ( paul   groves)Karakteristika të kësaj gjallese janë : “mjeshtëria e fshehjes” “sulmues agresiv”     “ mashkulli mbetet shtatëzënë”etj ].Më pas vazhdohet puna: 1 Pjesmarrësve(nxënësve) u ipen 3 minuta qe ne çifte te japin mendimet e tyre dhe te diskutojnë per paranjohuritë e tyre për problemin( pamjen ,vendbanimin , ushqimin e karakteristika të tjera të mundshme të këtyre gjallesave).2 Pas bisedes pyeten:a ka dikush pyetje qe kane te beje me problemet per te cilat biseduat   (pyetjet shkruhen në drrasë   të zezë.)3 shperndahet tekësti,, dhe pjesmarrësit këshillohen që ti respektojnë ndalesat në tekst.4 PARA LEXIMIT,PJESMARRËSIT INFORMOHEN : Për pjesët e teksteve që ne si kuptojmë,që s` janë sçaruar sa duhet nga autori,   pas çdo ndalese gjatë leximit,do të shtrojmë pyetje për autorin,ngase as autorët e teksteve nuk janë të përkryer,edhe ata bëjnë lëshime.Por, në mungesë të autorit të tekëstit,ne vet do të japim përgjigjëje në këto pyetje pasi t` kemi l;exuar pjesën vijuese të tekëstit.

1. Lexohet ne menyre individuale   teksti   deri te ndalesa ,12. A kemi   pergjigjeje ne pyetjet bere autorit -1-nëse jan bërë pyetje3. Çfar   ka thene autori në kete pjese4. Çfar pyetje keni deri tani për autorin

Lex. Deri te ndalesa 21. A zbuloi   leximi i tekstit ndonjë nga pyetjet e më parëshme(pyetjet që kanë marr përgjigjëje   shënjohen   me një shenjë përpara)2. Kishte diç tjeter në tekst e qe s` është thënë3. A ka në këte pjesë pyetje për autorin

Lex.deri te ndalesa   31. Përgjigjëje në pyetjet paraprake2. A ka pyetje per autorin

Leximi i fundit1. A kemi përgjigjje në pyetjet drejtuar autorit2. Qfar pyetjesh kemi për autorin3. Si     perfundoi tregimi në   tekst

                        40.TEKNIKA   ,, KARRIGA E AUTORIT ”Realizohet në fazën e evokimit, me qëllim nxjerrjes së paranjohurive të nxënësve për një problem1 Para nxënësve shtrohet problemi për të cilin ata do të shkruajnë(Ambienti, mjedisi ynë ku jetojmë)2 Formohen grupet me antar çift,4 apo 6 antar.ose punohet në çifte

3 Për kohë të caktuar   10-15 min.ata shkruajnë në mënyrë të lire për atë çfar dine për problemin,duke shkruajtur një rreshtë dhe lënë tjetërin rresht të fletës të zbrazët4 Pasi t`përfundojnë të shkruajturit çiftet shkëmbejnë fletoret në mes veti dhe plotsojnë njëri tjetërin me ide e informacione të reja5 Rikthehen fletoret,shikohet ajo që është shtuar nga shoku,shoqja,rregullohet apo shtohet diç nëse është e nevojëshme6 Më pas   me radhë nga   një nxënës nga secili grup, ulet në karrige para nxënësve tjerë dhe e lexonë atë çfar ka shkruajtur7 Më pas nxënësit tjerë ,bëjnë pyetje apo paraqesin probleme tjera   të cilat janë me rendësi, por që nuk janë paraqitë gjatë leximit.Nxënësit që kanë   lexuar i shtojnë (shkruan) idetë e të tjerëve në fletoren e tij

                    41. TEKNIKA   ,, .IMAGJINATË E DREJTUAR”

1 Vendoset jashta derës   shenja ,,Mos na shqetësoni “2 Kërkohet që pjsmarrësit që t i`u përmbahen me përpikmëni udhëzimeve të drejtuesit3 Kërkohet që pjsmarrësit ti ulin kokat mbi tryezë dhe ti mbyllin sytë4 Kërkohet që të marrin frymë tri here ,ngadal e thellë ,për tu qetësuar5 Aktiviteti përcillet me muzikë6 Drejtuesi lexon   mesazhet, këshillat jo shumë të qarta, me të cilat e drejton imagjinatën e tyre7 Lihen pushime midis këshillave,mesazheve8 Pas përfundimit të ushtrimit   nxënësve u lihet   kohë të shkruajnë për përfytyrimet e tyre,për ta vazhduar përfëtyrimin nga aty ku është ndërprerë9 Pas përfundimit të shkrimeve,ato mblidhen përzihen dhe lexohen disa prej tyre në mënyrë anonime  

                    42. TEKNIKA   ,, KLLIPING   (KOLLAZH),”

Një orë para përpunimit të një teme ,nxënësit angazhohen që në shtëpi,(libra ,gazeta internet etj.) të kërkojnë material përmbajtësor rreth asaj teme.Materiali sillet në klasë,vendoset mbi një   bangë dhe ecuria e punës bëhet sipas   Seminarit të lexuesve

AKTIVITETI:SEMINAR I LEXUESVE- Përfshinë në vete teknikat :Minileksion procedural e përmbajtësor,mësim në miniature,lexim ,përgjigjje dhe bashkbisedim.• Pas leximit, për pesë minuta çiftet komentojnë atë që kanë lexuar

                      43.TEKNIKA   ,, MINILEKSION PROCEDURAL”

Kjo teknikë nënkupton udhëzimet të cilat ua jepë mësuesi nxënësve rreth procedures si do të bëhet një aktivitet,brenda një ore mësimi,i cili aktivitet përfshinë disa veprimtari ,të cilat veprimtari   sipas radhës që kanë ,duhet të përfillen nga nxënësit.

                      44.TEKNIKA   ,, MINILEKSION PËRMBAJTSOR ”Kjo teknikë nënkupton udhëzimet   apo sqarimet të cilat ua jepë mësuesi nxënësve në fillim apo fund të ores ,rreth një përmbajtjeje të cilën ata nuk mund ta kuptojnë,apo nëse është e nevojëshme të nxirret një   përfundimi.

www.edukimi.webs.com

                          45.TEKNIKA   ,, MËSIM NË MINIATUR”• Mësuesi jep udhëzime për ecurinë e gjithë procesit• Vendosen libra në një pjesë të klasës mbi tryezë• Sejcili nxënës   del e zgjedhë dhe e merr një nga ato libra

                    46.TEKNIKA   ,, 47.LEXIM• Për 15 min. nxënësit e lexojnë titullin,shikojnë për   autorin dhe lexojnë ndonjë pjesë sipas dëshirës për të cilën duhet të mbajnë shënime

                    47.PËRGJIGJJE• Vullnetar lexojnë apo komentojnë pjesën në të cilën janë angazhuar• Të tjerët I bëjnë pyetje lexuesit apo dhënë komentet e tyre• Mësuesi nxitë lexuesin me pyetjet:A t`pëlqeu stili I të shkruajturit nga autori, A do ti kishe shtuar apo hjekur diç asaj pjese etj.• Lexojnë dhe të tjerë ,ecuria përsëritet sit e lexuesi 1.

                                    II. PJESA TEORIKE

                           1.MENDIMI   KRITIK

          Zakonisht ne pyetjen se çfarë përfshinë mendimi kritik ? ,marrim këto përgjegje se mendimi kritik është:    • Studim , mësim   autodidakt, zgjedhje e problemeve në mënyrë të pavarur• Shprehje e lire e mendimeve rreth një problemi,• Argumentim   i   ideve tona por edhe ideve të të tjerëve,• Sfidim   i mendimeve të pa arsyeshme • Të menduar të nivelit të lartë• Mundëso fitim të shprehive sociale ,• respektim i mendimit dhe fjalës së të tjerëve,• krijojm i bindjev e botkuptimev të reja të mbështetura në argumenteÇfar nuk është mendimi kritik?1 Memorizim,reprodukim I materialeve2 Sjellja intuitive, ekzekutimi me instrumente muzikore ,loja në futboll

Mendimi kritik mund të arrihet edhe në shtëpi, nëse familja u ofro mundësi fëmijëve të

shtrojnë pyetje,të shprehin mendimet e tyre …,por mendimi kritik është I ndërlidhur e arrihet përmes mësimit apo të nxënit ndërveprues . Mësimi ndërveprues është puna me nxënës në klasë ,ku nxënësit   kanë mundësi të bashkëpunojnë   dhe të japin ide të ndryshme rreth problemeve që trajtohen.Pra ,mundësia më e mire për ngritjen e të menduarit   të fëmijëve në nivel kritik   është puna   në shkollë. E kjo më së shumëti   varet nga ne mësuesit.. Në shkollat tona tradicionale është vlersuar nxënësi në bazë të   asaj sa ata kanë mësuar nga tekësti apo ajo që ne u kemi prezentuar,Në bazë të asaj sa ata kanë pas aftësi të mësojnë dhe reprodukojnë atë që i`u   është ofruar.Do të thotë se   në mësimin tradicional nxënësi është angazhuar kryesisht   në të mësuar mekanik (në mësim të memorizuar), ka qenë reprodukues e fare pak I është dhënë mundësia të jap mendime të pavarura. Ky fenomen është I pranishëm edhe sotë.Testet që I hartojnë mësuesit për vlersimin e nxënësve ,kryesisht kërkojnë reprodukimin e asaj që thonë mësuesit dhe tekëstet.

.A mjafton sot që nxënësit ta përvetsojnë vëtëm ata që ne ua ofrojmë në klasë?Zhvillimi i shkences teknologjisë është aq I madh sa nxënësit duhet të aftësohen për punë të pavarur që të shkojnë në hap me kohën.Do të thotë aftësimi I nxënësve për punë të pavarur ,për të menduar kritik e mundëson ecjen e gjeneratave të reja në hap me kohën.Ndërsa sa I përket memorizimit Kjo asesi s`do të   thotë se memorizimi ,(reprodukimi)   nuk ka vend në shkollat tona.Duhet ta dime se memorizimi I paraprin mendimit kritik,por nuk është të menduar kritik. Andaj , në bazë të kësaj reforma s` qenka e vështirë,su dashka të rrënohet asgjë ,u dashka vetëm të ndërtohet një pullaz I ri.Një proverbë thotë:Më jep një peshk që të ha sotmë mëso të peshkoj,që të ha gjithë jetën.     Në mënyrë simbolike kjo do të thotë që nxënësit duhet ti mësojmë si të mësojnë e si   të zgjedhin probleme , e jo t`ua ofrojmë problemet e gatshme.Sipas kësaj: memorizimi mund ta ushqej nxënësin me njohuri për një kohë të shkurtë   ndërsa , zhvillimi i të menduarit kritik   na mundëson   më shumë gjëra, që të jemi: Studjues, nxënës   autodidakt,zgjedhës të problemeve në mënyrë të pavarur,shprehës të mendimeve,argumentues të ideve tona por edhe ideve të të tjerëve,sfidues të mendimeve ,që të fitojmë shprehi sociale ,ta respektojmë mendimin dhe fjalën e të tjerëve,Të krijojmë bindje e botkuptime të reja të mbështetura në argumente .

Për t` formuar nxënës mendimtar kritik duhet ditur për të shtruar pyetje të cilat kërkojnë përgjigjëje logjike të nxënësve,të cilat kërkojnë që vet nxënësit të gjykojnë për probleme e përmbajtje të caktuar.Në taksonominë e blumit gjejmë këto 6 nivele të pyetjeve.Mirëpo vetëm 3 nivelet e fundit I takojnë mendimit kritik(nivelit të lartë).(Shih pyetjet sipas taksonomisë së Blumit.Përse themi mendimi kritik   është mendim social?Ngase gjatë aktivitetev të përbashkëta mundësohet formimi I shprehive sociale. Pastaj zgjedhja e problemeve që kërkojnë zgjidhje,detyrave ,ka edhe rendësinë shoqërore.

Struktura   e ores mësimore për zhvillimin e mendimit kritik ka 3 faza :

EVOKIM,REALIZIM KUPTIMI   dhe REFLEKTIM, shkurt shkruhen ERR.Mendimi kritik   ndërtohet mbi bazën e njohurive që kanë nxënësit.Andaj, hapi i parë që duhet të bëjmë brenda ores mësimore është rikujtimi i asaj që nxënësit dine ose mendojnë se dine për një temë të caktuar                        E                         R                     R.Rikujtimi I paranjohurive për temën ,orientimi I nxënësve për temën ,vendosja e interesit për temën mbulon pjesën EVOKIM. Në fazën e Realizimit të kuptimit nxënësit vine në kontakt me informacione të reja për temën që më herët është rikujtuar . Në fazën e reflektimit   nxënësit përforcojnë të nxënit e rid he krijojnë shprehi për prezentim

Po përfundojmë   me një konstatim se: Mendimi kritik nuk është zgjidhje e problemit është vetëm fillimi i tij. Andaj ,edhe njohjet   këtu për mendimin kritik , sigurisht që janë fillim i një pune të madhe që duhet ta bëjmë në të ardhmën   për nxënësit tanë , për   veten tone, dhe për shoqërinë.

2..MATRICË APO PLAN   TESTI1 Bëhet një table si më pështë ,me aq kolona sa kemi zhvilluar njësi mësimore2 Caktohet numëri i pyetjeve që ne duam ti ketë testi (20)3 Pyetje të nivelit të ultë duhet të jenë rreth 60 % ndërsa të nivelit të lartë rreth 40%4 Nëse ndonjë njësi është më e rendësishme ,nga ajo pjesë duhet të ketë më shumë pyetje(5+3)5 caktohet numëri i pyetjeve në njësitë tjera6 Mbledhet numri i pyetjeve të dy niveleve dhe plotsohet kolona   me numër të pyetjeve.Njësitë   mësimore Pyetje nga   niveli i ulët Pyetje nga   niveli i lartë Nr.i pyetjeve1                 5               3     62 3 4 66%           13 33%         7 20Pas përfundimit të tabelës shkruhen pyetjet e testit   (tabela më poshtë)1 Pyetjet shkruhen në test sipas radhës së njësive 2 Pyetjet duhet të jenë të tipeve të ndryshme (të hapur ,të mbyllur, të kombinuar ..)3 Numëri i poenave për pyetje caktohet nga niveli   pyetjeve(pyetjet e nivelit të lartë të kenë më shumë poena se ato të nivelit të ultë)4 Në fund caktohet kritei për vlersim mbi bazë të numërit të poenave ,mbi 40% kaluese…Njësia mësimore Nr.               Pyetjet Poena          1.                       2.                       3.                       4.           +       1.                       2. Tessti mund të ketë :1 Pyetje të tipit të hapur2 Pyetje të tipit të mbyllur3 Pyetje të tipit alternativ4 Detyra,5 Tabela për plotsim6 Diagrame

kur është fjala tek pyetjet   ato duhet të jenë:1 Të shkurta dhe të kjarta

2 Mos të ketë pyetje me më shumë se një përgjegjje të sakt3 Mos ti kufizojnë   përgjigjjet e dhëna   etj.-Në fund bëhet kriteri per vlersim.Kriterin per vlersim duhet ta ketë   testi në fund .të façes.

Problemet e fundit që na dalin janë qështjet nëse duhet përdor të njëjtin kriter vlersimi   në paralele të ndryshme, apo t` ndryshhet   ky kriter   sipas nivelit përgatitor të nxënësve nëpër   paralele. Nëse kriteri mbetet i njëjëti për të gjitha paralelet   do të ketë klasë me shumë nxënës me   të dobëta. Ndërsa, po ulëm kriterin në këto klasë ,në një vlersim të jashtëm ,këta nxënës nuk do të tregojnë sukses.Pra nota jonë do të zhvlerësohet.Mendoj se dhe nëse vie deri te nevoja që ky kriter të ulet ,kjo të bëhet në prazenc të nxënësve ,atyre t`iu bëhet e ditur që në klasë të caktuara është vlersuar me këtë kriter ,por tek ju do të bëhet një ndryshim.Gjithsesi duke u përpjek për ti vetëdijsuar nxënësit se kjo që bëhet mund t `iu paraqes atyre vështirësi e pasoja.

                      3.OBJEKTIVAT     MËSIMORENë punën tone me nxënës në mënyrë të vazhduar kemi bëre planifikim të punës.Planifikim ky që ka të bëjë me planet vjetore ,mujor si dhe planet e ores mësimore. Në aspektin teorik puna pa planifikim dhe suksesi në këtë punë as që mund të mendohet.Me këtë dua të them se ne të gjithë kemi bërë e bëjmë planifikime .Planet vjetore e mujore që   bëjnë mësuesit i   arkivo thuajse çdo drejtor shkolle.Planet e ores (plankonspektet),s mund të themi sae punohet krejt pa to,sejcili nga ne nëse s bënë plankonspekt   çfarë mesimdhënësit e mëhershëm kanë bërë dhe çdo ditë i kanë dorzuar te drejtori , s paku një përgatitje me shkrim apo një skicë rreth njësisë mësimore që e planifikojmë ta përpunojmë e bëjmë. Thamë se të gjithë ne   kemi bëre e bëjmë planifikime.Po kujtojmë një thënje të M. Fullan: ,, Po që se dështon në planifikim,ju keni planifikuar   dështimin’’. Paramendoni, nëse   dështohet kur bëhet një planifikim i keq , sa ka mundësi   të arihet sukses nëse shkohet në klasë fare pa plan,, sa eshtë i mundur tu japim nxënëçsve. Pjesë e planifikimit ku mësimdhënësi duhet ta bëjë modelin e mësimdhënjes gjatë një ore mësimi,   janë edhe objektivat mësimore. Në punën tradicionale është shkruar për qëllimin e ores mësimore, Madje ora ka pas tri qëllime:-qëllimin arsimor   ,-qëllimin edukativ   , qëllimin praktik .Shtrohet pyetja: Këto qëllime   a dallojnë e sa dallojnë nga objektivat mësimore?.Eshte më mire të shkruhet objektiva të ores apo qëllime të ores mësimore?. SYNIMET         -janë më tepër dëshira,ato orientojnë drejtimin tonë QËLLIMET       -përcaktojnë se çfar do të mësohet, ato nxisin dhe motivojnëOBJEKTIVAT -janë më të arritshme dhe më të matëshme, janë kërkesa që duhet të arrihen në kushte e kohë të caktuar…

Problemi me të cilin do të merremi në vazhdim është njohja e   OBJEKTIVAVE dhe mënyra si ti   shkruajmë ato drejtë në planet tona ditore.Tham se objektivat janë kërkesa afatëshkurtëra dhe konkrete, të cilat mësimdhënësit duhet ti arrijnë brenda ores mësimore.Objektivat duhet të jenë:Specifike       -të lidhura me njësin mësimoreTë matëshme-të vlersohet shkalla e arritjes së tyre

Realiste         - kërkesë e mbështetur në paranjohuri, që nxënësit mund ta arrijnë Të vëzhguera-sjellje e cila mund të përcilletShembuj Objektivash:Nxënësit deri në fund   të ores mësimore do të jenë në gjendje:-të   përdorin   vizoren dhe kompasin për konstruktimin e saktë të katrorit ,në varshmëri të brinjës së dhënë-- të   tregojë   kur   Skenderbeu u kthyer në   shqipëri dhe pas sa vite qëndrimi në turqi.ETJ.Objektivat duhet të shtrohen në varsi të përmbajtjes mësimore(konstruktimi I I katrorit) ,mjeteve   mësimore(vizoren dhe trekëndëshin) dhe   mënyrës së vlersimit(konstruktimin e sakt).Objektivat   formohen duke përdorë folje vepruese.Përdoren ato folje të cilat na japin mundësi ta vëzhgojmë dhe ta masim procesin. Përjashtohet folja   ,,të kuptojë’’,ngaseajo nuk mund të vëzhgohet dhe të matet, kjo folje i tako procesit të të nxënit.Zakonisht objektivat kanë tri kërkesa:-Sjellja   (të përdor   vizoren dhe trekëndëshin),nënkupto   veprimin që duhet bërë nxënësit

-Kushti   (përdorimi i vizores dhe kompasitpër konstruktimin e trekëndëshit),është ajo çfar duhet të bëhet-kriteri (   saktësia ) trego se në çfarë shkalle kërkohet sjelljaBlum dhe bashkëpuntorët   radhitën   objektivat mësimore në   3 fusha: Objektivat e fushes së njohjes (që kanë të bëjnë me të menduarit)Objektivat e fushes   emocionale (që kanë të bëjnë me ndjenjat)Objektivat e fushes psikomotorike (që kanë të bëjnë me veprimtarite fizike)

Për ne janë të rendësishme objektivat e fushes së njohjes,ngase këto kanë të bëjnë me fitimin e njohurive.Duke marr parasyshë se mësimdhënia dhe të menduaritfillon nga niveli I ulët ,tek ato më të larta,Blum me bashkëpunëtor objektivat e njohjes I radhitën në 6 shkallë:6 nivele,duke përfshirë në këto nivele   edhe pyetjet që duhet shtruar nxënësve .Këto nivele apo shkallë janë:    - NJOHJE   - TË KUPTUAR -     ZBATIM   - ANALIZË - SINTEZË   - VLERSIMKjo radhitje e objektivave mësimore dhe e pytjeve, që mund t`i shtrojnë mësuesit për nxënësit e tyre , sipas këtyre   gjashtë niveleve u emërtua TAKSONOMIA E BLUMIT. TAKSONOMIA E BLUMIT   ka qenë dhe mbetet projekti më i rendësishëm për hartimin e plan programeve mësimore dhe për botimin e teksteve shkollore në   vendet më të zhvilluara të bëtës.Sipas këtyre niveleve shtrohen objektivat mësimore me të cilat do të merremi në   seminare, në   në rastet kur do të bëjmë planifikime , por me to do të merremi edhe në planifikimet që ju do të bëni për orët e juaja mësimore. Andaj , do të jetë e rendësishme që të kuptohen objektivat dhe mënyra si ato ti paraqesim drejt dhe   sipas   niveleve   të taksonomisë. Si të formulojmë objektiva të ores mësimore?Kushti i pare për formulimin e objektivave të ores është njohja   e materjes mësimore me të cilën do të merremi brenda ores mësimore.Gjatë   planifikimit të orës mësimore duhet të shtrojmë të paktën tri objektiva të cilat duam ti arrijmë në fund të ores mësimore

Objektivat duhet të jenë të niveleve të ndryshme (1-2-4, 1-3-5, 1-2-6 etj.)Objektivat u takojnë fazave:realizim kuptimi dhe reflektimObjektivat   fillojnë të shkruhen si arritje të nxënësve.Shembull(Nxënësit do të…)Në formulimin e objektivave mund të na ndihmojnë foljet

Teknika dhe metoda në mësimdhëniengjithëpërfshirëseMetodat dhe teknikat e të mësuarit përfaqësojnë procedura standarte didaktike,tëcilat përdoren nga ana e mësuesve në bashkëpunim me nxënësit përprezantimin dhe zhvillimin e materialeve dhe aktiviteteve mësimore,me qëllimarritjen e objektivave pedagogjike.Metodat e të mësuarit ,që përcaktojnë drejptpërdrejt veprimtarinë e mësuesit dhetë nxënësit në procesin e mësimdhënies ,ndahen në dy grupe të mëdha:• Metoda,që kanë në qendër veprimtarinë e mësuesit.• Metoda,që kanë në qendër veprimtarinë e nxënësit.11Grupi i parë i metodave,që njihen ndryshe si metoda tradicionale tëmësimdhënies,ose si metoda,që kanë në qendër mësuesin,kanë si synimkryesor dhënien e informacionit dhe paisjen e nxënësve me njohuri tënevojshme,që sigurojnë bazën e zhvillimit të të menduarit të mëtejshëm.Grupi i dytë përfshin teknikat dhe metodat,që kanë në qendër veprimtarinë enxënësit,parimi bazë i të cilave është:”Nxënësi nxë më mirë duke vetvepruar”.Kygrup i metodave ndahet në tre nëngrupe:I – Teknikat dhe metodat e punës në grup.KontrollifrontalBisedaShpjegimiVrojtimiDemonstrimiTë pyeturitindividualPunaindividualeLigjërataMetodame nëqendërmësuesin12Këta u japin mundësinë nxënësve të realizojnë qëllimet mësimore dukebashkëvepruar me të tjerët dhe sigurojnë kushte,që nxënësit të paraqesinidetë,pikëpamjet e veta dhe informacionin,që ata zotërojnë.

Këto teknika klasifikohen:a-Diskutimi.Përbën një nga metodat më të thjeshta,e cila mundëson procesin e pjesëmarrjessë gjerë të nxënësve në mësim,si edhe ndërveprimin e gjithë masës sënxënësve në klasë,ose brenda grupeve të nxënësve.b-Puna në grupe të vogla.Me qëllim,që të gjithë nxënësit të marrin pjesë aktive në mësim,por,që edhe tëshpëtojmë nga kaosi,klasa duhet organizuar në grupe të vogla nxënësish,të cilëtmund të punojnë në harmoni së bashku,të zgjerojnë mënyrat e tyre të tënxënit,dhe të punojnë në një atmosferë,që karakterizohet nga shkëmbimi Iinformacionit.c-Grupet e ekspertëve.Këtu bëjnë pjesë një grup teknikash,që përfshijnë përdorimin epanelit,debatit,simpoziumit,tavolinës së rrumbullakët,forumit dhe jurisëgjyqësore.Këto teknika I sigurojnë kushte dhe mundësi nxënësve të preznatojnëidetë,opinionet,informacionet dhe të shprehin pikëpamjet etyre nga kënvështrimetë ndryshme.d-Meno/Puno në dyshe/shkëmbe me të tjerët.Në këtë teknikë gërshetohen të menduatit,të folurit dhe të shkruarit.Realizimi I saj kalon në tre faza:1-në fazën e parë nxënësit dëgjojnë pyetjen,detyrën,apo problemën,që jepmësuesi dhe mendohen rreth saj.2-Në fazën e dytë shkruajnë përgjigjet e tyre në fletë dhe I diskutojnë me shokune bankës.3-Në fazën e tretë nga diskutime në çift,kalohet në diskutim në grupe të voglaose të mëdha dhe mënë fund dilet me një përgjigje të vetme.e-Loja në role dhe simulimi.Kjo teknikë nënkupton marrjen e një roli nga ana e nxënësit dhe interpretimi nëmënyrën më të mirë të mundshme,në një situatë të veçantë,e ngjashme me njëminidramë.II – Teknikat dhe metodat e hulumtimit.13Metodat dhe teknikat e këtij grupi u japin nxënësve mundësinë të nxënë,tëpraktikojnë aftësitë e tyre intelektuale,të nxjerrin përfundime dhe përgjithësimedhe t’i zbatojnë ato në situata të reja.Në këtë grup bëjnë pjesë:a-Studimi i rastit.Përfaqëson një formë të veçantë të zgjidhjes së problemit,e cila konsiston nëstudimin e hollësishëm të një rasti,apo situate të veçantë,të njëinstitucioni,vendimi ,apo çështjeje për të cilën nxënësit bëjnë përgjithësime.b-Puna me projekte.Kjo teknikë përfaqëson një lloj veprimtarie individuale ose në grup,që kërkoninvestigimin dhe zgjidhjen e problemeve,e cila është planifikuar dhe do të mbylletme një konkluzion të nxjerrë nga vetë nxënësit ose nën drejtimin e mësuesit.c-Ekskursioni.

Prezanton një teknikë ,e cila ka për qëllim njohjen nga nxënësit tëobjekteve,dukurive,dhe proceseve,që ndodhin drejtpërdrejt në natyrë.d-Vrojtimi.Është një metodë,e cila kërkon ,që nxënësi të vrojtojë , të mbajë shënim,tëfotografojë,të përpunojë dhe të publikojë përfundimet e një procesi fizik,kimik,apobiologjik.e-Mësimi zbulues.Kjo teknikë në thelbin e saj kërkon nga nxënësit,që të nxjerrin përfundimet dukepërdorur si bazë të dhënat e ofruara nga mësuesi,apo nga vetë ata.Kjo teknikëbazohet në parimin didaktik:”Të mësuarit e nxënësit në shkollë duhet të imitojë tëmenduarit e shkencëtarit ,apo hulumtuesit të ardhshëm”.f-Zgjidhja e problemit.Kjo teknikë,e cila është shumë e njohur kërkon nga nxënësit,që së pari tëshqyrtojnë me hollësi të gjitha detajet dhe të dhënat e një problemi,apoçështjeje,dhe më pas të ofrojnë zgjidhjet e mundshme.III – Teknika dhe metoda për zhvillimin e të menduarit krijues dhe kritik.Këto metoda mund të trajtohen të renditura në tre grupe.A- Metoda të zhvillimit të aftësive folëse(shprehëse).1-Brainstorming.Në këtë teknikë nxënësve u kërkohet të tregojnë ose të shkruajnë gjithçka çfarata dinë rreth një çështjeje,pa u shqetësuar nëse idetë ,që ata do të shprehinjanë të sakta ,apo të gabuara.142-Parashikim me terma paraprake.Këtu mësuesi ju ofron nxënësve 4-5 fjalë ,ose edhe figura ,të shkëputura ngatema e mësimit dhe ju kërkon,që me anë të tyre ata të krijojnë një tregim,njëngjarje,etj.3-Rrjeti i diskutimit.Në bazë të kësaj teknike ju kërkohet nxënësve të shkruajnë argumente pro dhekundër rreth një pyetje,apo çështjeje,që do të diskutohet.4-Dora e fshehtë.Në këtë teknikë numri i anëtarëve të një grupi nxënësish përputhet me copëzat enjë teksti të ndarë nga ana e mësuesit.Secili nxënës përgjigjet për përmbajtjen epjesës së tij dhe në fund bëhet renditja e copëzave,e shoqëruar me pyetje dhediskutime.5-Gushëkuqi rrethor(Keigën 1990).Përfaqëson një model gojor të tryezës së rrumbullakët,ku çdo anëtar I grupit jepmendime rreth një çështjeje,për të cilën diskuton grupi.6-DLTA(Directed Listening snd Thinking Activity).Është veprimtaria e të menduarit dhe të dëgjuarit të drejtuar gjatë zbatimit të sëcilës materiali lexohet nga mësuesi,ndërsa nxënësit vihen në rolin e dëgjuesit.7-Mendo/Puno në dyshe/Shkëmbe me të tjerët.Përfaqëson teknikën e ndërthurjes të të menduarit,të folurit dhe të shkruarit.B-Metoda të zhvillimit të aftësive lexuese.1-INSERT(Interactive Notice System for Effective Reading and Thinking).

Gjatë leximit të materialit,nxënësit vendosin shenjën √ (tick) kur informacioniështë i njohur;një + kur informacioni është i ri;një – kur informacioni është ikëndërt me atë ,që di ;një ? kur informacioni është i paqartë dhe nxënësi kërkontë dhëna shtesë.2-Tabela e koncepteve.Përfaqëson njjë tabelë,në kolonat e së cilës vendosen tiparet,cilësitë,ose e thënëndryshe emrat e fushave,ndërsa në rekordet vendosenkonceptet,personazhet,vetitë,njerëzit,objektet etj.153-DRTA(Directed Reading and Thinking Activity)Veprimtaria e të menduarit dhe të lexuarit të drejtuar.Teknika bazohet në ndarjen e pjesës,ngjarjes,eksperimentit,ushtrimit apoproblemës në disa pjesë dhe pas çdo pjese pasi rikujtohet çfar ka ndodhurnxënësit parashikojnë si do të jetë vijueshmëria ,duke u mbështetur nëargumente.C – Metoda të zhvillimit të aftësive shkruese.1-Ditari dypjesësh.Në këtë metodë nxënësit reflektojnë ndaj asaj,që lexojnë dhe më pas dukezgjedhur një fragment nxënësit shprehen pro ose kundër fragmentit,shtojnë diçkanga përvoja e tyre,ose formulojnë pyetje.2-Kubimi.Nënkupton shqyrtimin e një teme nga këndvështrime të ndryshme.Nxënësitpërshkruajnë,shoqërojnë,analizojnë,zbatojnë dhe argumentojnë,kërkesa të cilatjanë në përputhje me nivelet e taksonomisë së Blumit.3-Diagrami i Venit.Grafikisht paraqitet me ndërprerjen e dy apo më shumë rrathëve,i cili ka përqëllim të përcaktojë dallimet dhe të përbashkëtat ndërmjet dykoncepteve,çështjeve,dukurive,personazheve,apo pjesëve.4-Tryeza e rrumbullakët(Gushëkuqi rrethor).Një letër e palosur si fizarmonikë,e cila plotësohet duke kaluar nga një nxënëstek tjetri,sipas një kahu lëvizjeje të caktuar dhe asnjë nxënës nuk e di se çfar kashkruar paraardhësi.5-Kllasteri.Gjatë kësaj teknike ndërthuret të lexuarit me të shkruarit.Nxënësve u kërkohet tëshkruajnë rreth një teme,idetë e të cilëve shpalosen,duke krijuar më pas lidhje tënjohurive me njëra tjetërn.6-Pesëvargëshi.Nga vetë emërtimi përbëhet nga 5 vargje,në të cilat shkruhen respektivishtnjë,dy,tre ,katër dhe në rreshtin e fundit një fjalë sinonime,që ripërcakton thelbine temës.7-Esetë dhe shkrimet e lira.Përfaqëson një teknikë,gjatë së cilës nxënësit shprehin me shkrim mendimet etyre individuale rreth një teme të caktuar.

www.edukimi.webs.com

standarde per mesimdhenes

Standarde   per mesimdhenes kritere te percaktuar nga  MASHT

1. HyrjeKy dokument mund të shërbejë si udhëzues për aktivitetet që përfshijnë përgatitjën emësimdhënësve, mësimdhënjës, dhe ngritjes profesionale të mësimdhënësve dhe vlerësimit tëtyre. Korniza është dezajnuar si mjet për të definuar kualitetin e mësimdhënjës dhe llojet enjohurive, shkathtësive dhe pikëpamjeve që kanë të bëjnë me kompetencat kyçe(themelore) për përgatitjen e programeve për mësimdhënësit të cilët do të diplomojnë, dhepoashtu do të shërbejë dhe si studim bazë për aftësimin profesional të mësmdhënësvefillestar.Korniza mund të ngrisë vetëdijën e publikut rreth kërkesave dhe përgjegjësive të cilatmësimdhënësit duhet t’i përmbushin dhe t’iu ndihmojmë në ngritjen e tretmanit të punës sëmësimdhënësve në shoqëri.Korniza mbi Standardët e Praktikës Profesionale fokusohet :Ministria e Arsimit, Shkencës dheTeknologjisë do të bëj akreditimin e programeve për përgatitjën e mësimdhënësve dhecertifikimin e tyre.Fakultetet e Edukimit të përgatisin, ndryshojnë dhe të shpërdajnë programet përpërgatitjen e mësimdhënësve.Të pëgatiten studentet për tu bërë mësimdhënës.Që mësimdhënësit të cilët kërkojnë ndihmë të iu ofrohet ndihma për aftësimin emëtutjeshëm profesional.Mbikëqyrësit,administratorët,vlerësuesit dhe mentorët të cilët kanë nevojë për kriterët epërgjithshme për të definuar kërkesat dhe përformancën2. Standardet e Praktikës ProfesionaleÇfarë aftësish duhet të ketë mësimdhënësi Kosovar?Çfarë pikëpamjesh morale dhe profesionale duhet të kenë mësimdhënësit e shekullit 21 drejtëtë nxënit dhe nxënësit?Si definohet ‘ mësimdhënia kualitative’?Kriteret e dhëna në vijim paraqesin një pasqyrë të mësimdhëniës, shkathtësive kualitative,njohurive dhe pikëpamjeve që i nevojitën një mësimdhënësi.Mësimdhënësi duhet të jetë një person i përgatitur në aspektin akademik dhe profesional1 :1. Të jetë i vetëdijshëm se kontestet e ndryshme ndikojnë në mësimdhënie dhe nxënie.2. Të përcjellë dhe implementojë kurikulën zyrtare.3. Të njeh mirë lëndën e vet.4. Të krijojë një repertoar të gjerë të shkathëtesive profesionale dhe një stil personal.5. Të planifikojë dhe përgatisë mirë orën e mësimit.6. Të menaxhojë klasën mirë.7. Të krijon një ambient pozitiv të nxënjës ( të të mësuarit) në klasë.8. Të njeh dhe aplikojë parimet e çmuarjës dhe vlerësimit të nxënësve.9. Ta konsideroi vetën si një aktor të ndryshimeve10. Të përkrah parimet demokratike dhe të drejtat e njeriut.11. Të besojë se aftësimi përmanent ngrit aftësitë (shkathtësitë) personale.12. T’i njeh dhe t’i kuptojë bazat ligjore dhe morale të profesionit të vet.1 “Akademik” – nënkupton njohjen e lëndes të cilën ai/ajo studjon, “profesional” nënkupton aspektin e njohurivepedagogjike, didaktike, psikologjia e mësimdhënjës, arti i mësimdhënjës.3. Sqarime: Përshkrimi i njohurisë, shkathtësive, dhe pikëpamjeve që kërkohen për të

përmbush Standardët e Praktikës ProfesionaleTë dymbëdhjetë kërkesat e dhëna më lartë janë si rezultat i një diskutimi të gjerë. Ato do tëkenë vlerë vetëm nëse përshkohen me shembuj konkret dhe aplikohen në fusha konkrete.Ne jemi munduar të spjegojmë secilin nga standardet më gjerësisht. Më këte rast, jemimunduar që të mos përdorim zhargone profesionale në mënyrë që mendimet e prezentuara tëjenë sa më të qarta, të kuptueshme dhe transparente.Sqarimet (spjegimet) poashtu mund të ndihmojnë të qartësojnë se të gjitha standardet janë tëndërlidhura; përseritjet në paragrafe janë berë me qellim.1. Të jetë i vetëdijshëm se kontestet e ndryshme ndikojnë në mësimdhënie dhe nxënieTë jetë i vetëdijshëm për strukturën e ndryshme të nxënësve dhe efektet e tyre: si mosha;gjinia; gjendja familjare; pjekuria; aftësitë dhe problemet e nxënjës ; njohuritë paraprake;gjendja sociale; marrëdhënjet në mes të nxënësve; prejardhja etnike, kulturore dhegjuhësore; gjendja dhe kushtet mentale.Të ketë parasysh ndryshueshmërinë e shkollës: gjendjen e shkollës, numrin e stafit,madhësinë dhe konstrukcionin e klasës, mbështetjën nga kolegët dhe administrata,dhomat dhe objektet ndihmëse.Të ketë parasysh ndryshueshmeritë e veta dhe efektet: përvojën në mësimdhënje,gjendjen e vet fizike dhe psiqike.Të jetë i informuar rreth ligjeve dhe rregulloreve; rreth kornizës së kurikulës ......Të jetë i vetëdijshëm rreth ndryshushmërisë sa iu përketë prindërve dhe kumunitetit si dheefekteve të tyre: involvimi i prindërve dhe ndihma e tyre për nxënjën e fëmijëve, mjedisi ityre shoqëroro-ekonomik, multikulturalizmi, kooperimi i tyre me shkollën dhe meinstitucionët tjera, ndikimet regjionale dhe ato jashtë regjionale.2. Të përcjell kurrikulën zyrtareTë njeh kurrikulën dhe lëndën e vet dhe të jetë i vetëdijshëm rreth ndërlidhjës sëme lëndet tjera si dhe rreth çështjeve ndërkurikulare siç janë vlerat demokratike,shkathtësitë edukative nga jeta, dhe edikimi rreth ambientin;Që planet e veta vjetore / mujore / javore dhe ditore t’i bazojë në kurikul;Të shfrytëzojë njohuritë e veta akademike dhe profesionale për të identifikuarpërfshirjen e koncepteve kyçe ( thelbësore) në fushën kurikulare dhe të jetë isigurtë se ato që janë esenciale janë përfshirë në mësimdhëniën e tij / saj;Të aplikojë njohuritë e veta akademike dhe profesionale që të ndërtojë njësinëmësimore sipas nevojës dhe aftësive të nxënësve;Të vendos rreth renditjës së temave dhe se sa do të zgjerohet apo do të thellohetnë fushën lëndore të cilën e punon duke u bazuar në nevojat dhe aftësitë enxënësve.3. Ta njeh lëndën (lëndet) e vet mirëTë ketë njohuri akademike të mjaftueshme rreth lëndes (lëndëve) së vet.Të dijë se ku të gjej dhe si të kërkojë njohuri më të hollësishme rreth lëndes së vet, nëseështë nevoja.Të jetë i informuar rreth zhvillimeve dhe ndryshimeve të lëndes së vet.Të dijë se si të reduktojë konceptet më komplekse sipas nivelit që kërkon grupi inxënësve (klasa).Të njeh ndërlidhjen e lëndës së vet me lëndët tjera dhe ndërlidhjen e jetës së përditshmenë aplikimin e lëndës.Të njeh mënyrat e thjeshta (të zakonshme) të interpretimit të lëndës dhe se si ajo tëmësohet nga nxënësit ( p.sh. të shfrytëzojë eksperimente në lëndët natyrore-shkencore,të ndërlidhë përvojat nga jeta e përditshme).4. Të krijon një repertoar të gjerë të shkathëtesive profesionale dhe një stil personal

Të pranojë se ka një numër metodash të mësimdhëniës dhe nxëniës si dhe një numërmetodash të ndërtimit të orës mësimore.Të njeh dhe shfrytëzojë një sërë (repertuar të gjerë) metodash dhe teknikash tëplanifikimit të mësimdhëniës, menaxhimit të klasës dhe vlerësimit.Të shfrytëzojë aftësitë e vrojtimit, analizimit dhe interpretimit për të adaptuar planin dhemësimdhëniën sipas nevojave të grupit të nxënësve ( klasës ) dhe sipas situatës.Të shfrytëzojë me mjeshtri teknikat komunikuese në mënyrë që të zgjerojë të kuptuarit edyanshëm, zgjedhjen e konflikteve dhe marrjen e vendimeve në mënyrë demokratike.Të krahasojë stilet e mësimdhënjës duke vizituar kolegë të ndryshëm dhe të reflektojëstilët e tyre. T’i kombinojë ato me përvojën e vet profesionale në mënyrë që tëpërmirësojë mësimdhënjën.Të jetë i vetëdijshëm se të folurit dhe lëvizja mund të krijojnë atmosferë pozitive dhenegative në klasë, dhe të dij se si t’i shfrytëzojë ato ( p.sh. britma, të mrrolurit, përplasja ederës). Të shfrytëzojë aftësitë joverbale për të përmirësuar mjedisin e të mësuarit.Mësimdhëniën ta mbështesë në parimet demokratike dhe të drejtave të njeriut.Të ketë mirëkuptim dhe njohuri se si të iu qaset nxënësve me nevoja të posaçme.5. Të planifikojë punën e tij / saj profesionale me kujdesTa njoh mirë kurikulën e lëndës së vet, relacionet me lëndët tjera dhe çështjetndërkurikulare.Të jetë në gjendje të definojë qartë objektivat ( ato akademike dhe profesionale) të cilatdëshiron që nxënësit t’i arrijnë dhe të inicojë aktivitete me qellim të nxënjës më të mirësipas objektivave.Plani të jetë i bazuar në njohuritë e veta si dhe në njohuritë paraprake të nxënësve.Të monitorojë nxënësit përherë në mënyrë që të përcjell nevojat, përparësitë, dobësitë,intereset dhe përparimin individual të nxënësve.Të ketë njohuri të mjaftueshme rreth metodave të ndryshme të mësimdhënjës dhemënyrave të ndërtimit të orës mësimore.Të dijë se si të aplikojë njohurin e vet në klasë në mënyrën më të përshtatshme për tëpërmbushur nevojat dhe aftësitë e nxënësve si dhe standardët e kërkuara sipas kurikulës.6. Të menaxhon klasën mirëTë menaxhojë sjelljet në klasë për të përforcuar të nxënit.T’i trajtojë nxënësit në pajtim me ligjet relevante.Të jetë i vetdijshëm për modelet e ndryshme të rolit të mësimdhënësit dhe të reflektojënë mënyrë kritike në këto modele.Të njoh nevojat dhe aftësitë e grupit specifik ( klasës) të nxënësve me të cilët ai / ajopunon.Të reflektojë në mënyrë kritike në pikëpamjet e veta ndaj nxënësve dhe monitorimit tëmësimdhënjës së vet.Të njoh modele dhe strategji të ndyshme të sjelljeve në grupe si the t’i ndërtojë dhe t’ipërmirësojë ato.Ta njoh psikologjinë e fëmijëve dhe teorinë e të mësuarit.Të jetë në gjendje të ndryshojë planin e orës mësimore duke u mbështetur në vetobzervimin e vazhdueshëm të nxënësve për të përmbushur objektivat e orës mësimorene një mënyrë tjetër.Të ofrojë aktivitete të ndryshme të të nxënit për t’i përmbushur nevojat e të gjithënxënësve duke përfshirë edhe nxënësit më nevoja të posaçme.7. Të krijon një ambient pozitiv të nxënjës në klasë

Të shfrytëzojë metoda të ndryshme për ti angazhuar nxënësit në mësimdhënje dhebashkëpunim.Të krijojë një ambient stimulues në klasë duke ekspozuar punimet e nxënësve, modele,fotografi, etj,Të përkrah nxënësit për vetëvlerësim dhe të iu shmangët hutimit (ngatërrimit) dhe tëfriguarit e nxënësve.Të punojë në ndërtimin e marrdhënjeve të besimit dhe kooperimit me student. ???Të pranojë idetë dhe kritikat nga nxënësit.Të përfshijë nxënësit në procesin e marrjës së vendimeve dhe të jetë konsekuent nësjelljet dhe kërkesat e tij / saj.Të jetë transparent ndaj nxënësve rreth kërkesave (nevojave) për të mësuar dhe kriterëvetë vlerësimit .Të ketë parasysh rrethanat (kontekstet) përsonale të nxënësve dhe situatën e tëmësuarit, ti ndihmojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve të tyre personale brendakufijve të aftësive të veta profesionale.8. Të njoh dhe aplikojë parimet e çmuarjës dhe vlerësimit të nxënësveT’i kuptojë parimet e vlerësimit dhe monitorimit si dhe llojet e ndryshme të vlerësimit tëcilat mund të shfrytëzohen.Të jetë në gjendje të bëjë monitorimin, vlerësimin, të mbaj shenime dhe të raportojë mbiaftësitë, nevojat dhe përparimin e nxënësve në mënyrë individuale.Të jetë në gjendje që rezultatet e vlerësimit t’i shfrytëzojë për të vlerësuar dhepërmirsuar mësimdhënjën si dhe për të përmirësuar standardet në përmbushjen erezultateve.Të ketë njohuri të mjaftueshme rreth teknikave të ndryshme të monitorimit dhe vlerësimitpër të parë nëse është mësuar materia dhe se sa është mësuarQë kërkesat për të mësuar dhe kriteret e vlerësimit t’i bëj transparente për nxënësit.Që vlerësimi të mos bëhet vetëm nepërmes testeve gojore dhe me shkrim por vlerësimitë bëhet edhe nepërmes mes monitorimit të punës në grupe, vlerësimi i projekteve tëndryshme, puna në ekipe; të vlerësohet aktiviteti i gjithmbarshëm i nxënësve.Të vlerësojë jo vetem rezultatin e punës por edhe procesin e saj.Rezultatet e vlerësimit të nxënësve t’iu komunikohen prindërve rregullisht.9. Ta shoh veten si një aktor të ndryshimeveNë nivel klase: të inicojë inovacione dhe t’i përkrah ndryshimet bazuar në gjykimin(mendimin) dhe njohuritë e veta profesionale.Të përkushtojë (shoh vetën) përgjegjësinë e vet për zhvillimin dhe mirëqenjën enxënësve të vet.Në nivel shkolle: të përfshijë kolegët, nxënësit, prindërit dhe komunitetin në diskutimin eçështjeve dhe në aktivitetet të cilat kanë për qellim përmirësimin e jetës dhe ambientit nëshkollë.Në nivel të përgjithshëm: Të mbështesë përmirësimin e arsimit dhe mësimdhënjës nënivel lokal, regjional, kombëtar dhe ndërkombëtar.Të mbështesë rrjetin e zhvillimit të mësimdhënësve në të gjitha nivelet.Të përcjell zhvillimet regjionale, ndërkombëtare dhe diskutimet rreth çështjeve të arsimit,mësimdhëniës dhe të mësuarit.10. Të përkrah parimet Demokratike dhe Drejtat NjerëzoreTë përkrah dhe të veprojë mbi parimet e tolerancës dhe barazisë në klasë, në shkollë sidhe në ambientin rreth shkollës.

Të sigurojë të drejta dhe mundësi të barabarta për të gjithë nxënësit pa marrë parasyshgjinin e tyre, përkatësinë etnike dhe religjioze.Të sigurojë se nxënësit me nevoja të posaçme kanë të njejtat të drejta përarsimim si të gjithë të tjerët. Kjo ka të bëjë edhe me nxënësit që kanë vështirësinë të mësuar por edhe nxënësit me të meta që kanë talent dhe aftësi të posaçme.11. Të besojë se aftësimi përmanent ngrit aftësitë (shkathtësitë) personale.Të besojë në konceptin e të mësuarit të përjetshëm. Askush nuk është asnjëherë ipërsosur por gjithmon çdonjëri mundët dhe duhet të përmirësohet vazhdimisht.Të mendojë ne mënyrë kritike rreth mësimdhëniës së vet dhe sjelljeve shoqërore të veta,të monitorojë dhe të kërkojë që gjithnjë ta përmirësojë mësimdhëniën e vet duke u bazuarnë Standardët e Praktikës Profesionale.T’i ngrisë vazhdimisht njohuritë e veta akademike dhe profësionale; p.sh. duke marrëpjesë në seminare, duke lexuar literaturë përkatëse apo duke përcjellur konferenca tëndryshme.Të mundohet të implementojë teknologjinë e re me të cilën disponon shkolla dhe të jetë iinformuar rreth zhvillimeve teknologjike dhe të mjeteve mësimore.Të konsultohët dhe të këmbejë përvoja me kolegët, të marrë pjesë në aktivitete tëndryshme që kanë karakter të zhvillimit profesional, në nivel shkolle dhe në nivelregjional.Të kujdesët për zhvillimin profesional dhe përsonal të nxënësve dhe kolegëve, të iu japdhe të pranojë këshilla dhe rezultate kthyese ( feedback).12. Ta njoh dhe ta kuptojë bazën ligjore dhe morale të profesionit të vetT’i njoh dhe t’i kuptojë ligjet dhe rregullorët përkatëse të profesionit të vet.Të përcjell ndryshimet në ligjet dhe rregullorët e shkollës.Të njoh dhe të përcjell Kodin Etik formal dhe joformal të profesionit të vet.T’i dij përgjegjësit dhe detyrat e veta si mësimdhënës i cili gjithnjë do të merret si modelpër nxënësit dhe komunitetin.Të përcjell dhe përkrah rregullat e shkollës dhe të angazhohet në përmirësimin e tyre poqë se është nevoja.Korniza e Re e Kurikulit të KosovësKorniza e kurrikulit dhe filozofia e saj rreth mësimdhënjës dhe të mësuarit parasheh një numërkërkesash që një mësimdhënës duhet t’i përmbush në bazë të standardeve dhe objektivave qëparaqet ajo.Elementët kyçe janë paraqitur në vijim.Ato korrespondojnë ngushtë meparashikimet e këtijë drafti për mësimdhënësin e ardhëshëm të Kosovës të paraqitura mëlartë.Sipas Kornizës së Re të Kurrikulit të Kosovës1, , mësimdhënësit duhet :T’a kuptojnë lëndën të cilën e japin.Të veprojnë si moderatorë të nxënjës.Të balansojnë metodat e reja dhe ato tradicionale në mësimdhënje dhe vlerësim.Të aplikojnë çasje konstruktive ndaj mësimdhënjës dhe nxënjës.Të zhvillojnë shkathtësi të nivelit të lartë.Të përdorin metoda pedagogjike të bashkëpunimit me nxënësin në qendër.Të kenë kujdes në identifikimin dhe zhvillimin e potencialit individual për secilin nxënës.Të iu ndihmojë nxënësve të zhvillojnë vetëbesimin, përgjegjësinë dhe shkathtësitshoqërore.Të krijojnë dhe mirëmbajnë një mjedis pozitiv dhe të ngroht ku nxënësit do të ndihën tësigurt dhe të rehatëshëm.

Të forcojnë zhvillimin e zemërgjerësisë dhe tolerancës.Të shfytëzojnë udhëzimet e planifikimit për zhvillimin dhe implementimin e kurikulit.Të krijojnë përvojë kuptimplote të të mësuarit per nxënësit.Të sigurojnë se nxënësit me nevoja të posaçme kanë të drejtë arsimimi njësojë si tëtjerët.Të bëjnë përpjekje rreth të mësuarit të përjetëshem.Të kërkojnë kooperim me mësimdhënësit tjerë, me familjën dhe komunitetin e gjerë.<!--PICOSEARCH_SKIPALLEND-->