studia stacjonarne i stopnia przedmioty obowiązkowe i ... · biochemia 52 3. biologia komórki 53...

48

STUDIA STACJONARNE I STOPNIA

Przedmioty obowiązkowe I stopień

1. Anatomia człowieka 51 2. Biochemia 52 3. Biologia komórki 53 4. Biologia molekularna 54 5. Biotechnologia w ochronie środowiska 56 6. Chemia fizyczna 58 7. Chemia ogólna 59 8. Chemia organiczna 60 9. Enzymologia 61 10. Fizjologia człowieka i zwierząt 62 11. Fizjologia roślin 64 12. Fizyka i biofizyka 65 13. Funkcjonowanie firm biotechnologicznych 67 14. Genetyka ogólna 68 15. Hodowle komórek i tkanek in vitro 70 16. Immunologia 71 17. Inżynieria bioprocesowa 73 18. Inżynieria genetyczna 74 19. Język angielski 76 20. Manipulacje genetyczne in silico 77 21. Matematyka 78 22. Mikrobiologia ogólna 79 23. Mikrobiologia przemysłowa 80 24. Morfologia funkcjonalna roślin 81 25. Morfologia funkcjonalna zwierząt 82 26. Ochrona środowiska 84 27. Podstawy bioinformatyki 86 28. Seminarium licencjackie 87 29. Surowce i materiały w biotechnologii 90 30. Technologia biopreparatów 91 31. Technologia fermentacji 92 32. Technologia informacyjna 94 33. Wychowanie fizyczne 95 Przedmioty do wyboru I stopień 1. Autoprezentacja 96 2. Biofizyka zmysłów i ich biotechnologiczne aplikacje 98 3. Ecology of microorganisms 99 4. Ekologia mikroorganizmów 100 5. Eksperyment fizjologiczny 101 6. Filogeografia roślin 102 7. Histologia zwierząt 103 8. Histology of Animals 104 9. Identyfikacja genów 105 10. Metabolizm wtórny roślin 106 11. Metody badań filogenetycznych 107 12. Metody oceny nasion 108 13. Neurobiologiczne podstawy rozwoju człowieka 109 14. Patologia wybranych narządów 110

15. Podstawy mikologii 111 16. Rośliny lecznicze 112 17. Taksonomia organizmów żywych 113 18. Techniki mikroskopowe 114 19. Toksykologia 115 20. Wybrane metody badań laboratoryjnych 116 Przedmioty humanistyczne I stopień 1. Antropologia kulturowa 117 2. Dziedzictwo kulturowe 119 3. Ekonomia 120 4. Ergonomia 121 5. Estetyka 122 6. Etyka 123 7. Filozofia 124 8. Filozofia przyrody 126 9. Fotografia 127 10. Historia 129 11. Historia Polski 130 12. Historia sztuki 131 13. Kultura muzyczna 132 14. Logika 133 15. Nauka o kulturze i języku polskim 134 16. Ochrona własności intelektualnej 135 17. Pierwsza pomoc przedmedyczna 136 18. Podstawy organizacji i zarządzania 137 19. Prawo 138 20. Prawo unijne 139 21. Psychologia 140 22. Socjologia 141

51

STUDIA STACJONARNE I STOPNIA Przedmioty obowiązkowe

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE

WYDZIAŁ BIOLOGII

Metryczka przedmiotu

Kod: 13013-10-B/04 ANATOMIA CZŁOWIEKA ECTS: 2 HUMAN ANATOMY

TREŚCI WYKŁADÓW Anatomia jako dziedzina nauk biologicznych. Systematyczna anatomia opisowa układów narządów w aspekcie funkcjonalnym. Płaszczyzny i osie ciała. Osteologia ogólna (kości i ich połączenia). Miologia ogólna (budowa i klasyfikacja mięśni, narządy pomocnicze). Jamy ciała, otrzewna i trzewia. Budowa i topografia narządów poszczególnych układów- u. pokarmowego (jama ustna, ślinianki, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie i grube, wątroba i trzustka); - u. oddechowego (jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela główne, płuca, opłucna); - u. moczowego (nerki, moczowód, pęcherz moczowy, cewka moczowa); -u. rozrodczego żeńskiego i męskiego, u. krwionośnego (osierdzie, serce, krwioobiegi, rodzaje naczyń); u. limfatycznego ( naczynia i pnie limfatyczne; grasica, śledziona, węzły chłonne i grudki chłonne). Topografia, budowa i hormony gruczołów dokrewnych (tarczyca, przytarczyce, nadnercza, przysadka, szyszynka). Podział i budowa ogólna układu nerwowego (ośrodkowy, obwodowy, autonomiczny), opony mózgowia, drogi krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego. Budowa narządu wzroku (gałka oczna i narządy ochronne oka) i n. przedsionkowo-ślimakowego (ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne, błędnik kostny i błoniasty). Budowa powłoki wspólnej (naskórek, skóra właściwa) i jej przydatków (gruczoły, włosy, paznokcie). TREŚCI ĆWICZEŃ Określanie okolic ciała, osi i płaszczyzn. Układ narządów ruchu (charakterystyka poszczególnych kości w szkielecie, i ich połączeń na wybranych przykładach; klasyfikacja mięśni, budowa makro- i mikroskopowa mięśni). Trzewia. Topografia i parametry narządów, budowa makroskopowa narządów poszczególnych układów organizmu w aspekcie funkcjonalnym: układ pokarmowy, oddechowy, moczowo – płciowy, naczyniowy, układ dokrewny i nerwowy. narządy zmysłów (narząd przedsionkowo-ślimakowy, narząd wzroku), układ powłokowy (naskórek, skóra właściwa, włosy, paznokcie, gruczoły potowe, łojowe i sutkowe). ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza Znajomość okolic, osi i płaszczyzn ciała. Znajomość budowy anatomicznej człowieka, poszczególnych układów narządów jako systemu zintegrowanego strukturalnie i czynnościowo. Zdolność do opisania topografii narządów i wzajemnych relacji przestrzennych.

Umiejętności Rozumienie znaczenia funkcjonalnego układów narządów i tworzących je jednostek morfologicznych, pojmowanie organizmu człowieka jako zintegrowanego morfologicznie i fizjologicznie zespołu układów narządów.

Kompetencje/Postawy Determinacja w przyjmowaniu prawidłowej postawy ciała, dbałość o higienę powłoki wspólnej i układów narządów człowieka

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Gołąb B. K. 2005: Podstawy anatomii człowieka, PZWL. 2) Sokołowska-Pituchowa J. 1992: Anatomia człowieka, PZWL, 3)Atlasy anatomiczne-wydania różne.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Krechowiecki A. 1992: Zarys anatomii człowieka, PZWL, W-wa. 2) Nette r F.H. 2002: Atlas anatomii człowieka. Urban and Partner, Wyd. I.

Przedmiot: ANATOMIA CZŁOWIEKA

Status przedmiotu: obowiązkowy

Kod ECTS: 13013-10-B/04

Kierunek: Biotechnologia

Studia: stacjonarne

Poziom studiów: I stopnia

rok/semestr: I/1

Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 15/3 ćwiczenia: 15/3

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny.

ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, dyskusja dydaktyczna, panelowa

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie końcowe na ocenę

Ilość punktów ECTS: 2

Język wykładowy: polski

Przedmioty wprowadzające: bez wskazań

Wymagania wstępne: bez wskazań Przedmiot realizuje: Katedra Anatomii Porównawczej, Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 43 01, fax: 89 523 43 01

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Anna Robak e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy ćwiczeniowe 12-15 osób

52

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 13013-10-B/07 BIOCHEMIA ECTS: 6 BIOCHEMISTRY

TREŚCI WYKŁADÓW Znaczenie biochemii w rozwoju nauk przyrodniczych. Molekularne składniki komórki – struktura, właściwości i funkcje węglowodanów, lipidów, porfiryn, nukleotydów, kwasów nukleinowych, aminokwasów i białek. Wytwarzanie i przechowywanie energii w procesach metabolicznych. Główne szlaki metaboliczne węglowodanów, lipidów i związków azotowych. Fotosynteza i inne procesy anaboliczne. Ekspresja informacji genetycznej. Integracja metabolizmu. Podstawy molekularne integracji i regulacji metabolizmu. TREŚCI ĆWICZEŃ Określanie właściwości fizykochemicznych białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów i lipidów. Ilościowe oznaczanie: aminokwasów i białek w roztworach; glukozy i cholesterolu w surowicy krwi oraz witaminy C w owocach i warzywach. Wyznaczanie punktu izoelektrycznego białka. Chromatografia bibułowa aminokwasów i węglowodanów oraz chromatografia cienkowarstwowa (TLC) lipidów mózgu i barwników roślinnych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Rozumienie i wiedza dotycząca biochemicznych podstaw funkcjomnowania organizmu oraz biologii molekularnej.

Umiejętności Umiejętności korzystania z metod izolowania, oznaczania i identyfikacji związków organicznych występujących w badanym materiale biologicznym; sprawnego posługiwania się pipetą automatyczną, biuretą i szkłem miarowym oraz obsługi podstawowych urzadzeń w pracowni biochemicznej: wirówki, wagi laboratoryjnej, termostatu, spktrofotometru, itp., niezbędnych w pracy doświadczalnej.

Kompetencje/Postawy Umiejętność analizowania sieci powiązań metabolicznych, będących podstawą procesów fizjologiczych. Nauczenie się planowania pracy w laboratorium i organizacji badań oraz współpracy w grupie, a także odpowiedzialności za użytkowany sprzęt i szkło laboratoryjne. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Minakowski W. i Weidner S., 2010, Biochemia kręgowców. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2) Berg J.M, Tymoczko J.L., Stryer L., 2009, Biochemia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 3) Murray R.K., Granner D.K., Rodwell V.W., 2008, Biochemia Harpera, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 4) Zalewski K. et al., 2010, Ćwiczenia z biochemii dla studentów Wydziału Biologii. Wyd. UWM, Olsztyn 5) Kłyszejko-Stefanowicz L., 2005, Ćwiczenia z biochemii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Najnowsze prace przeglądowe z czasopism: Postępy Biochemii, Świat Nauki, Biotechnologia, Postepy Biologii Komórki i z innych z zakresu przedmiotu.

Przedmiot: BIOCHEMIA


Kod ECTS: 13013-10-B/07


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II/3 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład z użyciem środków audiowizualnych

ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, laboratorium z użyciem komputera, dyskusja dydaktyczna

Forma/warunki zaliczenia: egzamin/zaliczenie ćwiczeń

Ilość punktów ECTS:6


Przedmioty wprowadzające: chemia nieorganiczna chemia fizyczna chemia organiczna, biologia komórki.

Wymagania wstępne: umiejetność posługiwania się pipetą automatyczną i szkłem miarowym; znajomość nazewnictwa i obsługi podstawowych urządzeń laboratoryjnych, tj.: wirówki, wagi, spktrofotometru.

Przedmiot realizuje: Katedra Biochemii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A 10-957 Olsztyn, tel.: 89 523 48 83 fax: 89 523 48 83

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu:

prof. dr hab. Stanisław Weidner e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy 120 osobowe

53


WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 13013-10-B/05 BIOLOGIA KOMÓRKI ECTS: 3,5 CELL BIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Podstawy komórkowe funkcjonowania organizmów. Organizacja strukturalna komórek i ich funkcji. Skład chemiczny komórek. Ogólny schemat oraz porównanie komórek pro- i eukariotycznych. Matriks zewnątrzkomórkowa komórek bakteryjnych, roślinnych i zwierzęcych. Błony plazmatyczne; transport przez błony. Formy sygnalizacji międzykomórkowej. Szlaki wewnątrzkomórkowe w komórkach eukariotycznych (receptory, przenośniki wewnątrzkomórkowe, efektory). Cytoszkielet - budowa elementów cytoszkieletu, białek towarzyszących i mechanizmów odpowiedzialnych za ruch organelli i komórek. Cytoszkielet w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Jądro komórkowe i procesy w nim zachodzące - replikacja, transkrypcja (porównanie komórek pro- i eukariotycznych). Jąderko jako morfologiczny wyraz ekspresji rDNA. Powstawanie oraz transport białek do różnych przedziałów komórkowych. Białka wydzielnicze. Transport pęcherzykowy. Degradacja substratów w komórce (endocytoza, degradacja białek przez proteosomy). Produkcja energii w komórkach eukariotycznych (mitochondria, peroksysomy zwierzęce i roślinne). Lokalizacja oraz mechanizm procesu fotosyntezy. Kontrola cyklu komórkowego (rola cyklin oraz kinaz zależnych od cyklin, czynniki regulujące ich działanie). Starzenie się i śmierć komórki (nekroza, apoptoza, atrofia). TREŚCI ĆWICZEŃ Budowa komórek eukariotycznych oraz budowa, właściwości i funkcje organelli komórkowych. Obserwacja i analiza właściwości błon komórkowych i cytoszkieletu, budowy i funkcji jądra komórkowego, mitochondriów, peroksysomów, plastydów, ściany komórkowej oraz struktur błoniastych tj. siateczki śródplazmatycznej, aparatu Golgiego, wakuol. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza Rozumienie i wiedza o komórkowych podstawach funkcjonowania organizmów; rozpoznawanie i charakteryzowanie elementów komórkowych; rozumienie i wyjaśnianie zależności i powiązań występujących w komórkach eukariotycznych. Umiejętności Umiejętność posługiwania się metodami wykorzystywanymi podczas ćwiczeń, analizowania i interpretowania otrzymanych wyników, rozwiązywania problemów w oparciu o uzyskaną wiedzę na temat budowy i funkcjonowania komórki. Kompetencje/Postawy Student ma świadomość znaczenia komórki jako podstawowego elementu funkcjonowania organizmów oraz dostrzega relacje pomiędzy organellami; wykazuje aktywną postawę w ich poznawaniu. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Alberts B. i wsp. 1999, 2006. Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa. 2) Kawiak J. i wsp., 1997. Podstawy cytofizjologii. PWN, Warszawa. 3) Kilarski W. 2005. Strukturalne podstawy biologii komórki. PWN Warszawa. 4) Wojtaszek P i wsp. (red.), 2006, 2007. Biologia komórki roślinnej. Tom 1: Struktura. Tom 2: Funkcja PWN Warszawa. 5) Woźny A. i wsp. (red.), 2001. Podstawy biologii komórki roślinnej. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Kłyszejko-Stefanowicz L., 2002. Cytobiochemia, PWN, Warszawa. 2) Fuller GM., Shields D. 2000. Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 3) Gerard Karp. Cell and molecular biology. Concepts and experiments. 2002, John Wiley & Sons, Inc.

Przedmiot: BIOLOGIA KOMÓRKI


Kod ECTS: 13013-10-B/05


Studia: stacjonarne


rok/semestr:. I/2



Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny

ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie cyklu ćwiczeń, egzamin końcowy

Ilość punktów ECTS: 3,5


Przedmioty wprowadzające: morfologia funkcjonalna roslin, morfologia funkcjonalna zwierząt

Wymagania wstępne: umiejętność mikroskopowania, wiedza z zakresu anatomii roślin i zwierząt Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 05 06, fax: 89 523 42 99

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Katarzyna Głowacka e-mail: [email protected]

54



Kod: 13013-10-B/11 BIOLOGIA MOLEKULARNA ECTS: 5,5 MOLECULAR BIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Miejsce biologii molekularnej w biologii i biotechnologii. Ojcowie biologii molekularnej: Max Delbruck, Erwin Schrodinger, Linus Pauling i inni. Historyczne eksperymenty w biologii molekularnej: Tatuma -Beadla, Griffitha, Avery'ego, Hersheya-Chase. Odkrycie modelu podwójnej helisy DNA przez Watsona i Cricka. Ukształtowanie się centralnego dogmatu biologii molekularnej, złamanie kodu genetycznego - eksperyment Nirenberga-Khorany. Cechy kodu genetycznego. Zasada tolerancji Cricka. Odstępstwa od centralnego dogmatu. Budowa chemiczna DNA i RNA – repetytorium. Poziomy zmienności genetycznej. Mutageneza. Typy mutacji i ich istotność. Metody wykrywania mutacji SNPs (Single Nucleotide Polymorphisms). Model replikacji DNA. Eksperyment Meselson-Stahl. Model inicjacji replikacji DNA u E. coli. Inne typy inicjacji replikacji DNA. Terminacja replikacji. Telomery. Korektorskie właściwości polimeraz DNA, system naprawy niesparowanych zasad, metylacją, inne systemy naprawy DNA. Budowa polimerazy RNA, struktura promotorów u Pro- i Eucaryota. Składniki kompleksu transkrypcyjnego. Oddziaływanie DNA-białka transkrypcyjne. Potranskrypcyjne losy RNA. Mechanizmy wycinania intronów: spliceosomy i rybozymy, alternatywny splicing, redagowanie RNA. Translacja RNA – repetytorium. Obróbka potranslacyjna białek. Współczesna definicja genu. Regulacja ekspresji genów: Poziomy regulacji genów, Operony i regulony, atenuacja, kontrola autogeniczna, antysensowne RNA, metylacja DNA, imprinting, alternatywna proteoliza. Odwrotna transkrypcja, transpozony, retrotranspozony, pseudogeny, sekwencje repetytywne. Choroby monogenowe i poligonowe u ludzi i zwierząt. Choroby wywołane mutacjami dynamicznymi. Najnowsze nurty i osiągnięcia biologii molekularnej u progu XXI wieku: możliwości terapii genowej. Badania DNA w medycynie sądowej i kryminalistyce. Farmakogenomika – pojęcie i zadania na przyszłość. Klonowanie ssaków – metoda transplantacji jąder komórkowych. Historia owcy Dolly. Schemat eksperymentów nad uzyskaniem organizmów transgenicznych. Geny regulacji rozwoju osobniczego. Genetyka molekularna w mikrobiologii (wykrywanie wirusa BLV i M. tuberculosis) Pojęcie genomiki, transkryptomiki i proteomiki. Mikromacierze DNA. Minione i przewidywane okresy w historii genetyki molekularnej. Bioetyczny aspekt badań molekularnych. TREŚCI ĆWICZEŃ Zasady pracy w laboratorium biologii molekularnej, przepisy bhp. Izolacja DNA genomowego. Ocena ilościowa i jakościowa preparatów DNA. Pomiar spektrofotometryczny wyizolowanego DNA. Elektroforeza DNA w żelu agarozowym. Analiza struktury wybranych genów oraz ich polimorfizmu. Seminarium – „Klasyczne klonowanie genów”. Replikacja genów in vitro - zasada łańcuchowej reakcji polimerazowej (PCR). Test diagnostyczny DNA cz.I (amplifikacja fragmentów DNA Toxoplasma gondi oraz ludzkiego genu receptora CCR5). Test diagnostyczny DNA cz. II (ocena produktów PCR, interpretacja wyników testu, genotypowanie). Budowa i ekspresja genu eukariotycznego na przykładzie genu kappa-kazeiny (CASK). Trawienie i elektroforeza fragmentów restrykcyjnych genu CASK. Praktyczne znaczenie określenia genotypów CASK. Identyfikacja nosicieli chorób genetycznych na przykładzie genu receptora ryanodiny (RYR1). Seminarium II - „Nowe trendy w rozwoju biologii molekularnej”. Repetytorium – podstawy technologii DNA Metody biologii molekularnej w oryginalnych badaniach Katedry Genetyki Zwierząt.

Przedmiot: BIOLOGIA MOLEKULARNA


Kod ECTS: 13013-10-B/11


Studia: stacjonarne

Poziom studiów: I stopnia inż. rok/semestr: II/3 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia



ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, seminarium

Forma/warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem



Przedmioty wprowadzające: biochemia, genetyka ogólna

Wymagania wstępne: podstawy z zakresu budowy i funkcji makromolekuł Przedmiot realizuje: Katedra Genetyki Zwierząt, Wydział Bioinżynierii Zwierząt ul. Oczapowskiego 5, 10-718 Olsztyn, tel.: 89 523 49 77, fax.: 89 523 49 77

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Stanisław Kamiński e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: Ćwiczenia odbywają się w grupach max. 12-osobowych

55

ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Podstawowe zasady przepływu informacji genetycznej w komórce: od replikacji poprzez transkrypcję do translacji i obróbki potranslacynej. Zastosowanie badań z zakresu budowy DNA i genów do praktycznej działalności, np. w kontroli pochodzenia, diagnostyce chorób genetycznych. Nowe trendy w rozwoju biologii molekularnej.

Umiejętności Analizowanie aktualnych osiągnięć biologii molekularnej i biotechnologii i formułowanie ocen na temat jej bieżącego i przyszłego rozwoju. Obsługa podstawowego sprzętu laboratoryjnego wykorzystywanego w diagnostyce DNA. Projektowanie testów diagnostycznych DNA i ocena ich wiarygodności.

Kompetencje/Postawy Zachowanie aktywnej postawy w aplikowaniu podstaw wiedzy teoretycznej do działalności firm biotechnologicznych. Wrażliwość na nowości z zakresu zastosowań biologii molekularnej w medycynie i agrobiotechnologii. Świadomość obaw społecznych wobec osiągnięć biologii molekularnej i podejmowania dyskusji opartej na naukowych argumentach. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Turner P. C. i wsp., 2007, Biologia molekularna (Krótkie wykłady), PWN, 2) Brown T. M., 2010, Genomy, PWN, 3) Passarge E., 2004, Genetyka,. Ilustrowany przewodnik,. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 4) Charon K. M., Świtoński M., 2005, Genetyka zwierząt, PWN LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Lewin B., 2008, Genes, IX, Oxford University Press

56



Kod: 13013-10-B/20 BIOTECHNOLOGIA W OCHRONIE ŚRODOWISKA ECTS: 2 ENVIRONMENTAL BIOTECHNOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Biotechnologia w ochronie środowiska: podstawowe definicje, cele i metody ich realizacji. Ochrona wód: tlenowe i beztlenowe metody oczyszczania ścieków. Oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego ze zintegrowanym usuwaniem związków węgla, azotu i fosforu. Złoża biologiczne. Przetwarzanie osadów ściekowych na kompost. Technologie przetwarzania odpadów komunalnych na biogaz. Podstawy bioremediacji i fitoremediacji. Oczyszczanie gazów odlotowych – biofiltry, biopłuczki. Technologie dla zrównoważonego rozwoju – biopolimery, biopaliwa. TREŚCI ĆWICZEŃ Określanie efektywności usuwania związków organicznych ze ścieków oraz nitryfikacji z zastosowaniem złóż tarczowych osadu czynnego z ruchomym wypełnieniem. Określanie efektywności oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego w reaktorze porcjowym (SBR). Wyznaczanie parametrów technologicznych osadu czynnego w reaktorze z przepływem ciągłym. Wyznaczanie parametrów technologicznych wytwarzania biogazu z osadów ściekowych. Fizyczno-chemiczne badanie kompostu z osadów ściekowych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student posiada wiedzę dotyczącą wykorzystania mieszanych kultur mikroorganizmów do oczyszczania ścieków. Potrafi opisać mechanizmy usuwania azotu i fosforu ze ścieków i zaproponować stosowne rozwiązania technologiczne. Umie objaśnić mechanizmy tworzenia się błony biologicznej i wskazać pozytywne i negatywne skutki jej rozwoju w inżynierii środowiska. Zna technologie umożliwiajace wykorzystanie odpadów jako zasobów i ich przetwarzanie w użyteczne produkty (biogaz, kompost). Potrafi opisać nowe technologie produkcji biopaliw oraz biopolimerów.

Umiejętności Student potrafi wykonać analizy podstawowych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach. Umie obliczyć parametry technologiczne osadu czynnego, złóż biologicznych i fermentacji metanowej. Potafi interpretować wyniki analiz chemicznych oraz powiązać je z procesami biologicznymi zachodzącymi w reaktorach. Jest w stanie ocenić efektywność oczyszczania ścieków na podstawie wskaźników zanieczyszczeń oraz wykorzystać parametry technologiczne do kontroli pracy bioreaktorów. Posiada umiejętność zaprojektowania układu technologicznego do zintegrowanego usuwania związków węgla, azotu i fosforu ze ścieków.

Kompetencje/Postawy Student postrzega relacje pomiędzy rozwojem metod biotechnologiczych a poprawą stanu środowiska. Wykonując badania eksperymentalne w laboratorium i interpetując uzyskane wyniki staje się świadom znaczenia metod biotechnologiczych w ochronie wód oraz powietrza. Wykształca aktywną postawę do wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju w życiu codziennym. Postrzega zagrożenia wynikajace ze składowania odpadów. Dostrzega potrzebę tworzenia systemów przetwarzania osadów i odpadów. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Klimiuk E., Łebkowska M., 2003, Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszawa, 2) Błaszczyk M.K., 2007, Mikroorganizmy w ochronie środowiska. PWN, Warszawa, 3) Jędrczak A., 2007, Biologiczne przetwarzanie odpadów. PWN, Warszawa.

Przedmiot: BIOTECHNOLOGIA W OCHRONIE ŚRODOWISKA


Kod ECTS: 13013-10-B/20


Studia: stacjonarne


rok/semestr: III/5 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny w postaci prezentacji multimedialnej ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem wykładów w formie kolokwiów oraz zaliczeniem praktycznym ćwiczeń laboratoryjnych na podstawie pisemnego raportu



Przedmioty wprowadzające: chemia ogólna, biochemia, mikrobiologia ogólna

Wymagania wstępne: znajomość podstaw analityki laboratoryjnej, podstawowa wiedza z zakresu chemi analitycznej, biochemii i mikrobiologii ogólnej Przedmiot realizuje: Katedra Biotechnologii w Ochronie Środowiska, Wydział Ochrony Środowiska i Rybactwa ul. Słoneczna 45G, 10-709 Olsztyn, tel.: 89 523 41 31, fax: 89 523 41 31

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Ewa Klimiuk dr inż. Tomasz Pokój dr inż. Zygmunt Mariusz Gusiatin

57

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Jördening H-J., Winter J., 2005, Environmental Biotechnology. Concepts and Applications, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, Germany, 2) Kreith F., Goswami D.Y., 2007, Handbook of Energy Efficiency and Renewable Energy. CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton, USA, 3) Klimiuk E., Pokój T., Ciesielski S., 2008, Polihydroksykwasy syntezowane przez mikroorganizmy – stan obecny i kierunki rozwoju. W: Trendy w biotechnologii środowiskowej, Praca pod red. Wojnowskiej-Baryły I., Zakład Poligraficzny UMM, Olsztyn, str. 155-190.

e-mail: [email protected]; [email protected]; [email protected] Uwagi dodatkowe: liczebność grup – 12 osób

58



Kod: 13013-10-A/03 CHEMIA FIZYCZNA ECTS: 3 PHYSICAL CHEMISTRY

TREŚCI WYKŁADÓW: Cykl wykładów obejmuje podstawowe zagadnienia chemii fizycznej oraz nowoczesnej elektrochemii stosowanej, takie jak: termodynamika (również w zastosowaniach biochemicznych), zjawiska w roztworach elektrolitów, równowagi kwasowo-zasadowe, procesy elektrodowe i ogniwa galwaniczne, nowoczesne „baterie”, elektrochemiczne superkondensatory oraz ogniwa paliwowe, procesy elektrolizy, przewodnictwo elektrolitów, procesy korozji elektrochemicznej, kinetyka chemiczna obejmująca zasadnicze prawa i mechanizmy reakcji oraz reakcje katalizowane enzymatycznie, zjawiska adsorpcji i absorpcji w chemii, zjawiska w koloidach, roztwory biologicznych makrocząsteczek. TREŚCI ĆWICZEŃ: Ćwiczenia polegają na praktycznym wykonaniu eksperymentów chemicznych zgodnie z podaną instrukcją, opracowaniu wyników pomiarowych oraz ich interpretacji. Wyznaczane są parametry fizykochemiczne substancji chemicznych lub procesów, np. stałe dysocjacji słabych kwasów, parametry charakteryzujące adsorpcję, współczynniki aktywności jonów, stałe szybkości reakcji, itp. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami i prawami dotyczącymi chemii fizycznej, np. właściwościami roztworów, równowagami jonowymi w roztworach, procesami elektrodowymi, mechanizmami powstawania potencjałów elektrodowych, nowoczesnymi „bateriami”, elektrochemicznymi superkondensatorami oraz ogniwami paliwowymi, procesami korozji elektrochemicznej, zjawiskami zachodzącymi na granicach faz, kinetyką reakcji chemicznych, zjawiskami zachodzącymi w koloidach. Umiejętności Nauka obsługi sprzętu laboratoryjnego, zapoznanie z metodyką pomiarów parametrów fizykochemicznych: potencjału elektrod, pH, przewodnictwa roztworów, absorbancji, zapoznanie z metodami wyznaczania stałych fizykochemicznych, wprowadzenie do analizy instrumentalnej, nauka opracowywania danych pomiarowych i analiza przyczyn powstawania błędów podczas pomiarów, rozwijanie umiejętności wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce w zakresie niezbędnym w biotechnologii. Kompetencje/Postawy W trakcie realizacji zajęć laboratoryjnych rozwijane są postawy współpracy przy realizacji ćwiczenia (praca w grupach dwuosobowych), utrzymywanie porządku na stanowisku laboratoryjnym, nauka dokładności podczas wykonywania pomiarów, dbałość o czystość szkła laboratoryjnego oraz ochronę środowiska naturalnego. LITERATURA PODSTAWOWA: 1) Pigoń K., Ruziewicz Z., 2005, Chemia fizyczna, t.1. Podstawy fenomenologiczne, PWN, Warszawa. 2) Smoczyński L., Kalinowski S., Wasilewski J., Karczyński F., 2000, Podstawy chemii fizycznej z ćwiczeniami, Wyd. UWM, Olsztyn. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1) Atkins P.W., 1999, Podstawy chemii fizycznej, PWN, Warszawa. 2) Chemia fizyczna, 1980, Praca zbiorowa, PWN Warszawa. 3) Eksperymentalna chemia fizyczna, 1995, Praca zbiorowa, SGGW, Warszawa. 4) Barrow G.M., 1978, Chemia fizyczna, PWN, Warszawa. 5) Libuś W., Libuś Z., 1987, Elektrochemia, PWN, Warszawa.

Przedmiot: CHEMIA FIZYCZNA


Kod ECTS: 13013-10-A/03


Forma studiów: stacjonarne


rok/semestr: I/2 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykłady wspomagane pokazami multimedialnymi ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie ćwiczeń na ocenę



Przedmioty wprowadzające: chemia ogólna, chemia organiczna

Wymagania wstępne: podstawowe umiejętności obchodzenia się z odczynnikami chemicznymi, szkłem i sprzętem laboratoryjnym, wiedza w zakresie podstaw chemii

Przedmiot realizuje: Katedra Chemii, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa http://www.uwm.edu.pl/kchem/ Plac Łódzki 4, 10-957 Olsztyn tel.: 89 523 48 01; fax: 89 523 48 01

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu:

dr inż. Bogusław Pierożyński e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

59



Kod: 13013-10-A/01 CHEMIA OGÓLNA ECTS: 8,5 GENERAL CHEMISTRY

TREŚCI WYKŁADÓW Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków, biopierwiastki. Podstawowe typy wiązań chemicznych: jonowe, atomowe, koordynacyjne, wodorowe oraz oddziaływania międzycząsteczkowe. Budowa cząsteczek (teoria wiązań walencyjnych i teoria orbitali molekularnych). Podstawowe rodzaje reakcji chemicznych (synteza, analiza, wymiana). Procesy utleniająco – redukcyjne. Równowaga chemiczna i wpływ czynników zewnętrznych na równowagę chemiczną. Równowagi kwasowo-zasadowe w roztworach wodnych: dysocjacja, hydroliza, mieszaniny buforowe. Związki kompleksowe. TREŚCI ĆWICZEŃ Podstawowe typy związków nieorganicznych. Sposoby bilansowania równań reakcji chemicznych. Podstawy obliczeń chemicznych dotyczących praw chemicznych, stechiometrii, równowagi chemicznej, rozpuszczalności substancji oraz stężeń roztworów. Sposoby przygotowywania roztworów. Elementy klasycznej chemii analitycznej. Analiza jakościowa wybranych kationów i anionów, analiza soli. Analiza ilościowa: analiza wagowa, analiza objętościowa – alkacymetria, redoksymetria, kompleksometria oraz analiza strąceniowa. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza. Wiedza w zakresie występowania, właściwości i zastosowania pierwiastków chemicznych oraz ich związków. Prawidłowe opisywanie właściwości pierwiastków i związków chemicznych w zależności od ich budowy wewnętrznej oraz rodzaju wiązań chemicznych występujących w cząsteczkach. Umiejętności Umiejętności: prawidłowego używania języka chemicznego, na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym przewidywania jego możliwości reagowania z innymi substancjami, określania możliwych produktów podstawowych reakcji chemicznych oraz opisu budowy przestrzennej prostych cząsteczek chemicznych, zapisywania równań reakcji chemicznych, wykonywania obliczeń chemicznych oraz posługiwania się podstawowym sprzętem laboratoryjnym w trakcie wykonywania analiz chemicznych. Kompetencje/Postawy. Nabycie zdolności do planowania i wykonania analiz jakościowych i ilościowych w zakresie niezbędnym w biotechnologii, świadomość rzetelnego prowadzenia eksperymentu oraz umiejętność pracy w zespole; wykazywanie jednocześnie kreatywnej postawy w rozwiązywaniu problemów. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Bielański A., 2002, Podstawy chemii nieorganicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Tom 1 i 2, 2) Kędryna T., 2004, Chemia ogólna z elementami biochemii. Wydawnictwo ZamKor Kraków, 3) Lee J.D., 1999, Zwięzła chemia nieorganiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, 4) Cox P.A., 2003, Chemia nieorganiczna. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, 5) Fisher J., Arnold J.R.P., 2008, Chemia dla biologów. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, 6) Minczewski J., Marczenko Z., 2008, Chemia analityczna Tom 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, 7) Galus Z., 2008, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej. Wydawnictwo Naukowe PWN. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Hulanicki A., 2001, Współczesna chemia analityczna: wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2) Wesołowski M., 2002, Zbiór zadań z analizy chemicznej. Wydawnictwo WNT, 3) Wiśniewski W., Majkowska H., 2000, Chemia ogólna nieorganiczna. Wydawnictwo UWM, Olsztyn, 4) Pauling L., Pauling P., 1998, Chemia. Wydawnictwo Naukowe PWN, 5) Skoog D.A., West D.M., Holler F.J., Crouch S.R., 2006, Podstawy chemii analitycznej. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Przedmiot: CHEMIA OGÓLNA


Kod ECTS: 13013-10-A/01


Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjno – problemowy, konsultacje ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne w małych grupach, dyskusja dydaktyczna

Forma/warunki zaliczenia: Wykłady/egzamin pisemny i ustny Ćwiczenia/ocena z trzech kolokwiów i oceny z poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych




Wymagania wstępne: wiedza z przedmiotu chemia w zakresie rozszerzonym szkoły średniej Przedmiot realizuje: Katedra Chemii, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa ul. Plac Łódzki 4, 10-729 Olsztyn, tel.: 89 523 48 01, fax: 89 523 48 01

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Danuta Zielińska e-mail: [email protected]

60



Kod: 13013-10-A/04 CHEMIA ORGANICZNA ECTS: 6,5 ORGANIC CHEMISTRY

TREŚCI WYKŁADÓW Budowa materii. Struktura i właściwości związków organicznych. Zjawisko izomerii. Izomeria optyczna. Analiza konformacyjna. Węglowodory nasycone. Wolne rodniki. Reakcje substytucji SN1 i SN2. Reakcje eliminacji E1 i E2. Węglowodory nienasycone. Reakcje addycji. Węglowodory aromatyczne. Reakcje SEAr. Alkohole, fenole i etery oraz ich siarkowe analogi. Aldehydy i ketony. Reakcje addycji do grupy karbonylowej. Kwasy karboksylowe i ich pochodne. Reakcje estryfikacji. Tłuszcze i mydła. Lipidy. Aminy. Sole diazoniowe i związki azowe. Węglowodany. Aminokwasy i peptydy. Związki heterocykliczne. TREŚCI ĆWICZEŃ Ćwiczenia rachunkowe. Organiczna analiza jakościowa. Podstawowe techniki laboratoryjne (krystalizacja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia). Preparatyka organiczna. Zastosowanie spektrofotometrii UV-Vis i IR w chemii organicznej. Komputerowe wspomaganie uczenia się chemii organicznej. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Posługiwanie się terminologią i nomenklaturą z zakresu chemii organicznej. Wiedza o poszczególnych klasach związków organicznych, zrozumienie zależności pomiędzy budową cząsteczki a właściwościami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi danego związku..

Umiejętności Umiejętność identyfikacji podstawowych grup funkcyjnych. Umiejętność zaprojektowania i wykonania prostych syntez organicznych oraz potwierdzenia ich struktury metodami fizykochemicznymi. Umiejętność generowania nazw systematycznych związków organicznych. Umiejętność wykorzystania komputera do wspomagania uczenia się chemii organicznej i wyszukiwania informacji. Posługiwanie się podstawowymi technikami laboratoryjnymi, typowymi dla chemii organicznej.

Kompetencje/Postawy Wrażliwość na procesy zachodzące w środowisku i świadomość tych procesów. Kształtowanie proekologicznego myślenia; rozumienie i wykorzystanie postulatów zielonej chemii w syntezie organicznej. Kompetencje w zakresie posługiwania się metodami racjonalnej syntezy organicznej oraz korzystania z metod instrumentalnych w ustalaniu budowy i zachowania związków organicznych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Morrison R. T., Boyd R. N. 1996: Chemia organiczna, PWN, Warszawa. 2) Mastalerz P. 1998: Chemia organiczna, PWN, Warszawa. 3) McMurry J. 2000: Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 4) Vogel A. 1984: Preparatyka organiczna, WNT, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Kowalski P. (red.) 2004: Laboratorium chemii organicznej, techniki pracy i przepisy BHP, WNT, Warszawa. 2) Kalembkiewicz J., Lubczak J., Lubczak R. 1996: Nazwy związków chemicznych, Wydawnictwo FOSZE, Rzeszów. 3) Burczyk B. 2006: Zielona chemia. Zarys, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.

Przedmiot: CHEMIA ORGANICZNA


Kod ECTS: 13013-10-A/04


Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, laboratorium z użyciem komputera, pokaz

Forma/warunki zaliczenia: kolokwia z akresu ćwiczeń; egzamin końcowy



Przedmioty wprowadzające: chemia ogólna i chemia fizyczna

Wymagania wstępne: wiedza i umiejętności z chemii na poziomie szkoły średniej Przedmiot realizuje: Katedra Biochemii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A 10-719 Olsztyn, tel.: 89 535 20 15, fax: 89 535 20 15 Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Janusz Wasilewski e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: ćwiczenia odbywają się w grupach 12-osobowych

61



Kod: 13013-10-B/13 ENZYMOLOGIA ECTS: 4 ENZYMOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Struktura i funkcje enzymów. Mechanizm działania enzymów. Czynniki wpływające na aktywność enzymów. Kinetyka i inhibicja enzymów. Kontrola aktywności enzymatycznej. Klasyfikacja enzymów. Badanie enzymów w preparatach biologicznych, ich ekstrakcja i oczyszczanie, zastosowanie w medycynie, przemyśle oraz biotechnologii. TREŚCI ĆWICZEŃ Izolowanie enzymów z materiału biologicznego. Wyznaczanie prędkości początkowych reakcji enzymatycznych, stałej Michaelisa oraz prędkości maksymalnej. Wykazywanie wpływu różnych czynników (pH, temperatura, inne związki) na aktywność enzymów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Wiedza o strukturze, funkcjach oraz mechanizmach działania enzymów. Prawidłowe objaśnianie i znajomość czynników, które wpływają na aktywność enzymów. Definiowanie i klasyfikacja enzymów . Charakterystyka możliwości stosowania enzymów w badaniach i laboratoriach biotechnologicznych.

Umiejętności Umiejętności korzystania z metod izolowania enzymów z badanej tkanki i oznaczania ich aktywności; sprawnego posługiwania się pipetą automatyczną i szkłem miarowym oraz obsługi urządzeń laboratoryjnych używanych przez biotechnologa.

Kompetencje/Postawy Zdolność do planowania pracy w laboratorium i organizacji badań oraz współpracy w grupie, a także odpowiedzialności za użytkowany sprzęt i szkło laboratoryjne. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Minakowski W. i Weidner S., 2010, Biochemia kręgowców. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2) Berg J.M, Tymoczko J.L., Stryer L., 2009, Biochemia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 3) Murray R.K., Granner D.K., Rodwell V.W., 2008, Biochemia Harpera, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 4) Zalewski K. et al., 2010, Ćwiczenia z biochemii dla studentów Wydziału Biologii. Wyd. UWM, Olsztyn 5) Kłyszejko-Stefanowicz L., 2005, Ćwiczenia z biochemii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Najnowsze prace przeglądowe z czasopism: Postępy Biochemii, Świat Nauki, Biotechnologia, Postepy Biologii Komórki i z innych z zakresu przedmiotu.

Przedmiot: ENZYMOLOGIA


Kod ECTS: 13013-10-B/13


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II/4; Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład z użyciem środków audiowizualnych ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, laboratorium z użyciem komputera, dyskusja dydaktyczna.

Forma/warunki zaliczenia: egzamin/zaliczenie ćwiczeń



Przedmioty wprowadzające: chemia nieorganiczna, chemia fizyczna, chemia organiczna, biologia komórki, biochemia.

Wymagania wstępne: umiejetność posługiwania się pipetą automatyczną i szkłem miarowym; znajomość nazewnictwa i obsługi podstawowych urządzeń laboratoryjnych, tj.: wirówki, wagi, spktrofotometru. Przedmiot realizuje: Katedra Biochemii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 48 83 fax: 89 535 20 15


prof. dr hab. Stanisław Weidner e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: ok. 12 osób w grupie

62



Kod: 13013-10-B/10 FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA I ZWIERZĄT ECTS: 3+4,5 HUMAN AND ANIMAL PHYSIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Organizm a środowisko. Tkanki pobudliwe: nerwy i mięśnie. Przesyłanie informacji w organizmie. Czynności neuronów i synaps. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Analiza informacji w ośrodkowym układzie nerwowym. Metody badania struktury i czynności mózgu. Molekularny mechanizm skurczu mięśni. Zmęczenie mięśni. Porównanie funkcjonowania mięśnia szkieletowego, sercowego i gładkiego. Czynności układu krwionośnego. Regulacja erytropoezy. Naczynia krwionośne: rodzaje, budowa i funkcje. Nerwowa i humoralna regulacja krążenia i oddychania. Czynniki regulujące apetyt. Trawienie wielocukrów, białek i tłuszczów. Wchłanianie produktów trawienia. Regulacja procesów trawiennych. Cykl płciowy. Oś podwzgórze-przysadka-jajniki. Owulacja. Losy plemników w drogach rodnych samca i samicy. Zapłodnienie i wczesna ciąża. Hormonalna regulacja ciąży i porodu. Regulacja homeostazy wewnątrzustrojowej przez hormony i przez układ wegetatywny. TREŚCI ĆWICZEŃ Porównanie działania układu nerwowego i endokrynnego w koordynacji czynności organizmu wielokomórkowego. Łuk odruchowy jako podłoże odruchu. Rodzaje odruchów bezwarunkowych. Ós czuciowa i oś ruchowa. Funkcjonowanie ośrodków nerwowych. Mikroskopowe obrazy krwi ptaków i ssaków i ich analiza. Metody oznaczania podstawowych parametrów krwi (zawartość hemoglobiny, hematokryt, OB, czas krzepnięcia, grupa krwi i inne). Budowa, właściwości i regulacja pracy mięśnia sercowego. Pomiar tętna, ciśnienia krwi i EKG. Przepływ krwi w tętnicach, żyłach i mikrokrążenie. Enzymatyczna aktywność śliny oraz soku żołądkowego i trzustkowego. Rola żółci w trawieniu tłuszczy. Trawienie u zwierząt monogastrycznych i przeżuwających. Morfologia narządów rozrodczych samic i samców w powiązaniu z ich funkcjami fizjologicznymi. Analiza morfologiczna jajników. Wczesne diagnozowanie ciąży. Przechowywanie i rozmrażanie nasienia. Regulacja procesów rozrodczych u obu płci. Budowa i funkcjonowanie gruczołu mlekowego. Laktacja i jej hormonalna regulacja. Budowa i funkcjonowanie nerki układu wydalniczego. Powstawanie moczu. Analiza składu moczu. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Poznanie fizjologicznych podstaw funkcjonowania układów nerwowego, mięśniowego, krwionośnego, krążenia, oddechowego, pokarmowego, wydalniczego, rozrodczego i laktacji; zdobycie wiedzy na temat integracji działań w/w układów jako czynnika umożliwiającego funkcjonowanie organizmu człowieka i zwierząt.

Umiejętności Nabycie umiejętności wykonywania prostych doświadczeń fizjologicznych w warunkach in vivo i in vitro oraz stosowania specjalistycznego sprzętu i oprogramowania (PowerLab/Lab Tutor System) do wykonywania doświadczeń fizjologicznych z wykorzystaniem komputera; przeprowadzanie analizy otrzymanych wyników; łączenie wiedzy teoretycznej z praktyczną; nabycie umiejętności przekazywania określonych treści z zakresu fizjologii człowieka i zwierząt w sposób przejrzysty i jednoznaczny.

Kompetencje/Postawy Świadomość, że prawidłowe funkcjonowanie organizmu wielokomórkowego jest

Przedmiot: FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA I ZWIERZĄT


Kod ECTS: 13013-10-B/10


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II/3 i 4 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 20/2+20/2 ćwiczenia: 30/3+30/3

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, wykład problemowy ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, laboratorium z użyciem komputera, dyskusja dydaktyczna

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie ćwiczeń w sem. 3 i 4; egzamin pisemny

Ilość punktów ECTS: 3+4,5


Przedmioty wprowadzające: anatomia człowieka, biochemia, biologia komórki

Wymagania wstępne: umiejętność pracy z komputerem i internetem, wiedza w zakresie biologii realizowanej w szkole średniej oraz podstawowe wiadomości z w/w przedmiotów Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 32 01, fax: 89 523 39 37

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Renata Ciereszko

63

wynikiem współpracy wielu układów i narządów. LITERATURA PODSTAWOWA 1) T. Krzymowski, 2005, Fizjologia zwierząt, PWRiL; 756 stron; 2) W.F. Ganong, 2007, Fizjologia, PZWL, 820 stron; 3) J. Przała, 1999, Fizjologia zwierząt ćwiczenia,

demonstracje, metody, Wyd. UWM, 174 strony. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) W.Z. Traczyk, 2007, Fizjologia człowieka w zarysie, PWRiL; 516 stron; 2) L. Dusza, 2009, Fizjologia zwierząt z elementami anatomii, Wydawnictwo UWM, 280 stron; 3) B. Sadowski, 2009, Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i

zwierząt, PWN, 588 stron.

e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: liczebność grup nie powinna być większa niż 12 osób

64



Kod: 13013-10-B/08 FIZJOLOGIA ROŚLIN ECTS: 6 PLANT PHYSIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Metody badań in vivo i in vitro w fizjologii roślin. Procesy fizjologiczne organizmów roślinnych. Funkcjonalne układy tkankowe roślin. Współdziałanie i regulacja procesów fizjologicznych w roślinach. Gospodarka wodna komórki i organizmu roślinnego. Gospodarka mineralna roślin. Cykl azotowy. Fotosynteza. Produkcja i dekompozycja materii organicznej w środowisku wodnym i lądowym. Depozyty materii organicznej. Cykl węgla. Procesy redoks w biosferze. Oddychanie. Metabolizm wtórny. Sygnalizacja wewnątrz i międzykomórkowa. Biologia i regulacja rozwoju roślin. Struktura i funkcja roślin a przystosowanie do środowiska. TREŚCI ĆWICZEŃ Laboratoryjne eksperymenty wyjaśniające prawa i przebieg: gospodarki wodnej komórki i organizmu roślinnego, fotosyntezy, oddychania, odżywiania mineralnego roślin, kiełkowania nasion, działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin, spoczynku, korelacji i regeneracji, dporności na stresy, syntezy i działania metabolitów wtórnych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Opisywanie i wyjaśnianie mechanizmów dotyczących podstawowych procesów życiowych roślin.

Umiejętności Stosowania elementarnych technik biologii eksperymentalnej; planowania eksperymentów; wysuwania hipotez; rejestracji wyników; logicznego formułowania wniosków; obsługiwania aparatury laboratoryjnej niezbędnej w pracy doświadczalnej.

Kompetencje/Postawy Aktywna postawa w zdobywaniu wiedzy i dążeniu do rozwiązywania problemów naukowych. Postępowanie zgodne z zasadami BHP w laboratorium. Umiejętność współpracy w grupie. Zdolność do organizowania sobie stanowiska pracy. Dbałość o narzędzia pracy. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Górecki R.J., Grzesiuk S. 2002. Fizjologia plonowania roślin. UW-M Olsztyn, 2) Lewak S., Kopcewicz J. 2009. Fizjologia roślin. Wprowadzenie. PWN. 3) Kopcewicz J., Lewak S. 2002, 2007. Fizjologia roślin. 1998. Podstawy fizjologii roślin. PWN. 4) Kozłowska M. 2007. Fizjologia roślin. PWRiL, 5) Górecki R.J. i wsp. 2006. Ćwiczenia z fizjologii roślin. UW-M Olsztyn. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Piskornik Z. 1994. Fizjologia roślin dla wydziałów ogrodniczych. I, II. AR Kraków, 2) Szwejkowska A. 1997. Fizjologia roślin. WN UAM Poznań,

Przedmiot: FIZJOLOGIA ROŚLIN


Kod ECTS: 13013-10-B/08


Studia: stacjonarne


rok/semestr:II/3 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia




Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie ćwiczeń na podstawie wykonania eksperymentów laboratoryjnych i pisemnego zaliczenia/Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym.



Przedmioty wprowadzające: morfologia funkcjonalna roślin, biologia komórki, biochemia, fizyka i biofizyka Wymagania wstępne: podstawowe umiejętności pracy laboratoryjnej, wiedza z botaniki, biologii komórki, biochemii oraz biofizyki.

Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 49 24, fax: 89 523 48 81

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: Prof.dr hab. Ryszard J. Górecki e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: Grupy laboratoryjne do 24 osób; wymagany fartuch ochronny.

65


WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 13013-10-A/05 FIZYKA I BIOFIZYKA ECTS: 8 PHYSICS AND BIOPHYSICS

TREŚCI WYKŁADÓW Wprowadzenie: Rola fizyki w badaniach układów biologicznych. Procesy fizyczne a procesy zachodzące w organizmach żywych. Wymiary biomolekuł, kształt biomolekuł. Właściwości układów biologicznych a dobór odpowiednich metod badawczych (hierarchia molekularnej organizacji komórek). Zagadnienia główne: Mechanika i podstawy termodynamiki klasycznej. Podstawy termodynamiki układów otwartych, termodynamika procesów biologicznych. Hydrodynamiczne metody określania masy cząsteczkowej oraz rozmiarów biomolekuł: dyfuzyjne, osmometryczne, sedymentacyjne, elektroforetyczne, lepkość graniczna. Metody fizyczne wykorzystywane w badaniach biologicznych (podstawowe prawa, zasady stanowiące fundamenty tworzenia poszczególnych metod): 1) absorpcyjna i emisyjna analiza spektralna (spektroskopia rotacyjna, oscylacyjna, elektronowa, spektroskopia w podczerwieni z analizą Fouriera (FTIR), fluorescencja, fluorescencja długożyciowa, fosforescencja), 2) oparte na właściwościach ptycznych materii: skręcalność optyczna (ORD), dichroizm kołowy (CD), 3) rozproszenia światła: elastyczne, qusi-elastyczne, nieelastyczne (spektroskopia ramanowska), 4) podstawy mikroskopii optycznej i elektronowej, 5) spektroskopie rezonansowe: rezonans jądrowy - NMR, rezonans elektronowy – EPR, 6) elementy rentgenografii, 7) zastosowanie radioizotopów, 8)zastosowanie ultradźwięków. Wpływ zewnętrznych czynników na organizmy żywe: prąd elektryczny, pole elektromagnetyczne, promieniowanie jonizujące, fale dźwiękowe. TREŚCI ĆWICZEŃ 1) Pomiar gęstości cieczy i ciał stałych za pomocą piknometru. 2) Pomiar gęstości ciał stałych przy pomocy hydrostatycznego ważenia. 3) Pomiar współczynnika napięcia powierzchniowego metodą rurek włoskowatych. 4) Pomiar współczynnika napięcia powierzchniowego za pomocą stalagmometru. 5) Pomiar współczynnika lepkości za pomocą wiskozymetru Ostwalda. 6) Wyznaczanie bezwzględnego współczynnika lepkości metodą Stokesa. 7) Pomiar wilgotności powietrza za pomocą psychrometru. 8) Wyznaczanie zmiany entropii układu. 9) Wyznaczanie stosunku molowego ciepła właściwego gazu przy stałym ciśnieniu do molowego ciepła właściwego przy stałej objętości (c = cp/cv). 10) Cechowanie termoogniwa i wyznaczanie za jego pomocą temperatury. 11) Pomiar współczynnika załamania światła oraz wyznaczanie stężenia roztworów metodą refraktometryczną. 12) Pomiar stężenia substancji optycznie czynnych za pomocą polarymetru. 13) Wyznaczanie współczynnika przewodnictwa cieplnego. 14) Pomiar widm absorpcji i oznaczanie stężenia ryboflawiny w roztworach wodnych za pomocą spektrofotometru. 15) Wyznaczanie stężenia roztworów koloidalnych metodą nefelometryczną. 16) Wyznaczanie stężeń substancji w roztworze metodą fluorescencyjną. 17) Wyznaczanie współczynnika pochłaniania promieniowania gamma dla różnych materiałów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Posiadanie wiedzy w zakresie fizyki i biofizyki, która jest niezbedna do zrozumienia i ilościowego opisu pewnych zjawisk występujących w organizmach żywych. W szczególności do opisu hierarchii molekularnej organizacji komórek oraz struktury elementów występujących na poszczególnych piętrach tej organizacji. Rozpoznawanie cech układów biologicznych, które determinują stosowanie odpowiednich metod fizycznych do badania tych układów.

Przedmiot: FIZYKA I BIOFIZYKA


Kod ECTS: 13013-10-A/05


Studia: stacjonarne






Forma/warunki zaliczenia: wykład: egzamin ćwiczenia: zaliczenie a ocenę

Ilość punktów ECTS:


Przedmioty wprowadzające: brak

Wymagania wstępne: podstawowa wiedza matematyczna, różniczkowanie, całkowanie. Przedmiot realizuje: Katedra Fizyki i Biofizyki, Wydział Nauki o Żywności ul. Oczapowskiego 4, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 34 06, fax: 89 523 32 34

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Krzysztof Bryl e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: brak

66

Umiejętności Umiejętność wykorzystania praw fizyki do opisu wybranych zagadnień z zakresu biologii komórek i tkanek oraz procesów fizjologicznych; rozpoznawanie wybranych zjawisk fizycznych wykorzystywanych w diagnostyce biologicznej; umiejętność zaproponowania i ewentualne zastosowanie odpowiednich metod fizycznych do badania określonych układów biologicznych i procesów w nich zachodzących; opanowanie umiejętności wykorzystywania przyrządów pomiarowych i aparatury fizycznej oraz oceny dokładności wykonanych pomiarów i oszacowywania niepewności.

Kompetencje/Postawy Wykorzystywanie praw przyrody w technice i życiu codziennym.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Jaroszyk F., (ed.), 2001, Biofizyka – podręcznik dla studentów, PZWL, Warszawa, 2) Bryszewska M., Leyko W., (ed.), 1997, Biofizyka dla biologów, PWN, Warszawa, 3) Halliday D., Resnick R.., Walker J., (2003) Podstawy fizyki, PWN, Warszawa, 4) Drabent R., Machholc Z., Siódmiak J., Wieczorek Z., 2003, Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, Wydawnictwo UW-M, Olsztyn.. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Miękisz, S., Hendrich, A., (ed.) 1998, Wybrane zagadnienia z biofizyki, VOLUMED, Wrocław, 2) Terlecki J., (ed.), 1999, Ćwiczenia laboratoryjne z biofizyki i fizyki, PZWL, Warszawa. 1999.

67



Kod: 04013-10-B/25 FUNKCJONOWANIE FIRM BIOTECHNOLOGICZNYCH ECTS: 2 PRINCIPLES RELATIVE TO THE FUNCTIONING OF

BIOTECHNOLOGY COMPANIES

TREŚCI WYKŁADÓW Praktyczne wskazówki w podejmowaniu działalności gospodarczej – kto może założyć firmę, wybór formuły prawnej firmy itp. Specyfika firm biotechnologicznych. Rodzaje innowacji w przedsiębiorstwie biotechnologicznym. Wybrane elementy strategii i struktury przedsiębiorstwa. Organizacja i rola działów badawczo-rozwojowych. Zasady współpracy z uniwersytetami i jednostkami naukowo-badawczymi. Podstawy zarządzania projektami badawczymi. Przykładowe firmy biotechnologiczne w Polsce i na świecie. Systemy zabezpieczenia jakości, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Bariery prawne w rozwoju firm biotechnologicznych. Problemy etyczne. Wywiad gospodarczy i szpiegostwo. Przygotowanie aplikacji do pracy w firmie biotechnologicznej i jej prezentacja. Analiza produktów biotechnologicznych i określenie atrybutów ich innowacyjności. Meyer-Briggstest – próba określenia typu osobowości. Analiza SWOT przedsiębiorstwa biotechnologicznego. TREŚCI ĆWICZEŃ nie dotyczy ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Poznanie charakteru i specyfiki funkcjonowania firm biotechnologicznych. Umiejętności Nabycie umiejętności ułatwiających nawiązanie trelacji student/absolwent z ewentualnym przyszłym pracodawca. Przygotowanie aplikacji do pracy w firmir biotechnologicznej. Umiejętność oceny innowacyjności przedsiębiortwa. Ocena praktyczna możliwości wykorzystania wiedzy zdobytej w trakcie studiów w przedsiębiorstwie. Nabycie praktycznych wskazówek pomocnych w wykonywaniu przyszłej pracy najemnej i /lub działalności na własny rachunek. Umiejętność odróżnienia wywiadu gospodarczego od działań szpiegowskich. Kompetencje/Postawy Postrzeganie relacji między poszczególnymi pionami przedsiębiorstwa biotechnologicznego. Poznanie osobistych preferencji dotyczących stylu komunikowania i funkcji psychologicznych. LITERATURA PODSTAWOWA Piśmiennictwo naukowe z zakresu przedmiotu – czasopisma specjalistyczne z zakresu funkcjonowania firm biotechnologicznych. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Materiały własne

Przedmiot: FUNKCJONOWANIE FIRM BIOTECHNOLOGICZNYCH


Kod ECTS: 04013-10-B/25


Studia: stacjonarne


rok/semestr:III/6 Rodzaj zajęć: wykłady

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: Wykład 15/2

Metody dydaktyczne: wykłady, ćwiczenia, warsztaty

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę: uczestnictwo w zajęciach, pozytywne zaliczenie pracy kontrolnej, premiowane będzie aktywne uczestnictwo w zajeciach.




Wymagania wstępne: bez wskazań

Przedmiot realizuje: Firma DANISCO Biolacta sp. z o.o. Olsztyn tel.: 89 524 02 03 fax: 89 524 03 02

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr inż. Piotr Kołakowski e-mail: [email protected]


68



Kod: 13013-10-B/01 GENETYKA OGÓLNA ECTS: 4,5 GENERAL GENETICS

TREŚCI WYKŁADÓW Genetyka mendlowska. Chromosomowa teoria dziedziczności. Współdziałanie genów. Allele wielokrotne. Lokalizacja genów na chromosomach, determinacja płci i sprzężenie z płcią. Struktura materiału genetycznego. Budowa genomu Procaryota i Eucaryota. Budowa i ewolucja genów. Replikacja, transkrypcja, translacja, kod genetyczny. Regulacja ekspresji genów u Procaryota i Eucaryota. Zmienność niedziedziczna i dziedziczna organizmów. Mutacje genowe, chromosomowe strukturalne i liczbowe. Mapy genetyczne i fizyczne. Genomy organellowe. Transpozony - ruchome elementy genetyczne. Dziedziczenie cech ilościowych. Elementy inżynierii genetycznej. Rośliny transgeniczne: otrzymywanie, wykorzystanie, zagrożenia. Mutageneza indukowana i jej osiągnięcia. Wykorzystanie markerów molekularnych w hodowli roślin i zwierząt oraz medycynie. Elementy genetyki populacyjnej i genetyki człowieka. TREŚCI ĆWICZEŃ Analiza I Prawa Mendla: warunki eksperymentu, w tym dobór linii czystych jako komponentów krzyżówkowych, zagadnienie dominacji i recesywności cech fenotypowych, obowiązujące reguły statystyczne dotyczące częstości powstawania gamet i ich losowego łączenia się. Analiza II Prawa Mendla: warunki eksperymentu oraz cytogenetyczne podstawy niezależnego dziedziczenia się cech. Fenotyp morfologiczny i molekularny oraz zagadnienie kodominacji. Współdziałanie genów nieallelicznych: kumulatywne działanie genów, komplementacja i epistaza. Sposoby determinacji płci, geny sprzężone z płcią. Analiza genetyczna organizmów na poziomie molekularnym i fenotypowym. Sprzężenie genów, krzyżówka dwu i trójpunktowa. Dziedziczenie cech ilościowych. Metodyka tworzenia map genetycznych i sposoby ich wykorzystania. Mutageneza i czynniki mutagenne. Elementy genetyki populacyjnej. Podstawy filogenetyki. Elementy genetyki człowieka. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Poznanie podstaw dziedziczności, budowy chromosomów, genów i genomów, procesów replikacji, transkrypcji, translacji, zasad kodowania informacji genetycznej, mechanizmów regulacji ekspresji genów, mutacji genowych i chromosomowych, mapowania genomów. Zapoznanie z genetyką cech ilościowych. Zapoznanie z praktycznym wykorzystaniem genetyki, w tym dotyczącym GMO, mutagenezy indukowanej, genetyki populacyjnej i genetyki człowieka.

Umiejętności Kształtowanie umiejętności logicznego myślenia. Umiejętność zaplanowania eksperymentu genetycznego. Umiejętność interpretacji danych genetycznych. Umiejętność wykorzystania wiedzy genetycznej w życiu codziennym oraz oceny bieżących odkryć z zakresu genetyki.

Kompetencje/Postawy Zdolność do samokształcenia i kreatywność. Dbałość o przestrzeganie zasad. Rozumienie potrzeby bycia otwartym i chętnym do współpracy dla osiągnięcia wyznaczonego celu. Świadomość potencjalnych zagrożeń związanych z wykorzystaniem osiągnięć genetyki. LITERATURA PODSTAWOWA 1)Brown T.A., 2009. Genomy. PWN, Warszawa. 2) Gajewski W. 1983. Genetyka ogólna i molekularna. PWN, Warszawa. 3) Polok K. 2010. Genetyka i ewolucja. Zadania i problemy. Wyd. SQL, Olsztyn. 4) Snustad P.D., Simmons M.J. 2006. Principles of genetics. John Wiley @ Sons, Inc.

Przedmiot: GENETYKA OGÓLNA


Kod ECTS: 13013-10-B/01


Studia: stacjonarne


rok/semestr: np. I /1 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny.

ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, symulacja procesów genetycznych, rozwiązywanie zadań genetycznych, dyskusja dydaktyczna.

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie ćwiczeń: sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych, 3 kolokwia.

egzamin pisemny 2-częściowy: I część – zadanie; II część – teoria - test


Język wykładowy: polski/angielski


Wymagania wstępne: brak

Przedmiot realizuje: Katedra Genetyki, Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 45 55, fax: 89 523 44 29

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Roman Zieliński e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: Optymalna liczba osób w grupie: 12 - 15

69

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1)Berg P., Singer M. 1997. Język genów. Poznawanie zasad dziedziczności. Prószyński i S-ka. Warszawa. 2) Friedman J. M., Fred J. D., Hayden M. R., McGillivray B. C. 1997. Genetyka. Wyd. Medyczne, Wrocław. 3) Malinowski E. 1978. Genetyka. PWN, Warszawa. 4) Srb A.M., Owen R.D., Edgar R.S. 1989. Genetyka ogólna. PWN, Warszawa. 5) Turner P.C., McLennan A.G., Bates A.D,. White M.H.R. 1999. Krótkie wykłady – Biologia molekularna. PWN, Warszawa. 6)Węgleński P. (red.) 1995. Genetyka molekularna. PWN, Warszawa. 7) Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L. Krótkie wykłady - Genetyka. PWN, Warszawa 2000.

70



Kod: 13013-10-B/17 HODOWLE KOMÓREK I TKANEK IN VITRO ECTS: 2 CELL AND TISSUE IN VITRO CULTURES

TREŚCI WYKŁADÓW Istota i znaczenie hodowli in vitro roślinnych i zwierzęcych komórek, tkanek i organów/narządów. Zasady pracy w warunkach jałowości i organizacji laboratoriów do biotechnologicznej produkcji komórek i tkanek. Różnorodność form organizacji organizmów roślin i zwierząt; różnorodność metod ich hodowli in vitro. Wpływ składu pożywki i warunków hodowli na rozwój i metabolizm hodowanych obiektów. Fitohormony i hormony zwierzęce jako elementy mechanizmów sygnalizacji wewnątrzkomórkowej i międzykomórkowej roślin i zwierząt. Kultury in vitro jako przykłady sukcesu w stosowaniu redukcjonizmu w nauce i biotechnologii w przemyśle. TREŚCI ĆWICZEŃ Mikrorozmnażanie roślin. Hodowle kalusów i zawiesin komórkowych. Transformacja genetyczna roślin. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza. Zrozumienie istoty technik roślinnych i zwierzęcych kultur in vitro. Znajomość metod odkażania pożywek, sprzętu i materiałów biologicznych, znajomość podstawowych składników typowych pożywek oraz efektów hodowli.

Umiejętności Umiejętność zakładania hodowli, pracy przy komorze laminarnej, rozpoznawania różnych typów hodowli.

Kompetencje/Postawy Staranność, dokładność, spostrzegawczość, wyobraźnia w badaniach i pracy biotechnologa. LITERATURA PODSTAWOWA WYKŁADY LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Michalik B., 1996, Zasotosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin , Drukrol, Kraków. 2) Woźny A., Przybył K., 2004, Komórki roślinne w warunkach stresu. Cz. II. Komórki in vitro. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań. 3) Michalczyk D.J.(red.), 2007 http://moskit.uwm.edu.pl/~darim/skrypt; 4) Malepszy S., 2001, Biotechnologia roślin, Wyd. Nauk PWN, Warszawa. 5) Stokłosowa S., 2004, Hodowla komórek i tkanek. Wyd. Nauk. PWN, W-wa.

Przedmiot: HODOWLE KOMÓREK I TKANEK IN VITRO


Kod ECTS: 13013-10-B/17


Studia: stacjonarne


rok/semestr:II/4 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie pisemne



Przedmioty wprowadzające: fizjologia roślin, fizjologia człowieka i zwierząt, mikrobiologia, biologia komórki

Wymagania wstępne: umiejętność zachowania się w laboratorium; znajomość podstaw fizjologii roślin i zwierząt Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin Katedra Fizjologii Zwierząt Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 48 49, fax: 89 523 48 81

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Dariusz J. Michalczyk (cz. roślinna) e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: zajęcia w grupach maks. 12-osobowych

71


WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 13013-10-B/21 IMMUNOLOGIA ECTS: 5 IMMUNOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Immunologia – podstawowe pojęcia, główne problemy i zakres przedmiotu. Krwinki białe – pochodzenie, właściwości i rola w organizmie. Układ limfoidalny – główne narządy, ich struktura i funkcja. Odporność nieswoista organizmu – powstawanie, jej formy i rola. Odporność swoista organizmu – rozpoznawanie antygenu przez limfocyty T i B oraz warunki i następstwa aktywacji limfocytów. Odporność swoista typu komórkowego – rola limfocytów Tc w powstawaniu odporności typu komórkowego, różnice w rozpoznawaniu komórek docelowych przez limfocyty Tc, komórki NK i K, przebieg reakcji cytotoksycznej, proces apoptozy. Odporność swoista typu humoralnego – różnicowanie limfocytów B w komórki plazmatyczne, wytwarzanie przeciwciał oraz ich struktura, podział na klasy i funkcje w organizmie. Regulacja procesów odpornościowych –formy limfocytów Th i komórek supresorowych (Treg., Tr1, Th3) oraz ich funkcje regulacyjne, charakterystyka cytokin i ich receptorów. Zależność pomiędzy układem neuroendokrynnym a układem odpornościowym. Niedobory odporności – podział, pierwotne niedobory związane z limfocytmi T i B, komórkami żernymi oraz składnikami dopełniacza. Układ odpornościowy związany z błonami śluzowymi – charakterystyka układu opornościowego związanego z przewodem pokarmowym i układem oddechowym. Układ odpornościowy a choroby nowotworowe – transformacja nowotworowa komórek i czynniki jej sprzyjające, onkogeny i geny spuresorowe, proces kancerogenezy, reakcja układu odpornościowego skierowana przeciwko komórkom nowotworowym. Produkcja przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych – zasady immunizacji zwierząt, ocena jakości przeciwciał, uzyskiwanie i wykorzystanie przeciwciał monoklonalnych. Metody biotechnologiczne w immunologii – zmodyfikowane formy przeciwciał monoklonalnych i ich wykorzystanie, szczepionki doustne, terapie genowe w leczeniu chorób, geny samobójcze, perspektywy wykorzystania roślin do produkcji przeciwciał. TREŚCI ĆWICZEŃ Komórki odpornościowe, tkanki i narządy limfoidalne: budowa, podział i funkcje. Wykonywanie rozmazów krwi człowieka i ich analiza. Obserwacja ruchu pełzakowatego krwinek białych. Izolacja i obserwacja komórek odpornościowych u bezkręgowców. Morfologia układu limfoidalnego myszy. Funkcjonowanie układu immunologicznego: mechanizmy odporności wrodzonej – obserwacja procesu fagocytozy z udziałem leukocytów krwi obwodowej; mechanizmy odporności nabytej – szybkość opadania krwinek czerwonych w zależności od stężenia immunoglobulin w organizmie, testy hemaglutynacji. Nadwrażliwość i choroby alergiczne i immunoterapia w leczeniu chorób alergicznych (wykonywanie testów alergicznych). Immunologia i immunoterapia nowotworów (wykorzystanie markerów nowotworowych). Rodzaje szczepionek i metody ich wytwarzania.

Przedmiot: IMMUNOLOGIA


Kod ECTS: 13013-10-B/21 Kierunek: Biotechnologia

Studia: stacjonarne


Rok/semestr: III/5



Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny ćwiczenia:zajęcia laboratoryjne, demonstracje, seminaria, laboratorium z użyciem komputera, dyskusja dydaktyczna

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie ćwiczeń – na podstawie obecności i zdanych kolokwiów. Zaliczenie przedmiotu – na postawie pozytywnego wyniku egzaminu.

Ilość punktów ECTS: 5:


Przedmioty wprowadzające: anatomia człowieka, biochemia, fizjologia człowieka i zwierząt, biologia molekularna

Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zasad przeprowadzania eksperymentów biologicznych i znajomość procesów fizjologicznych.

72

ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Znajomość podstawowych mechanizmów warunkujących nieswoistą i swoistą odporność organizmu. Znajomość właściwości komórek immunokompetentnych. Rozumienie sposobów regulacji procesów odpornościowych. Poznanie zależności pomiędzy zdrowiem człowieka lub zwierząt a funkcjonowaniem ich układu odpornościowego. Poznanie: procedur uzyskiwania przeciwciał poli- i monoklonalnych oraz możliwości ich wykorzystania i biotechnologicznych technik stosowanych w immunologii i medycynie.

Umiejętności Umięjętność obliczania liczby krwinek białych we krwi obwodowej i rozpoznawania poszczególnych ich form na rozmazach. Przewidywanie konsekwencji współdziałania różnych form krwinek białych w tworzeniu odporności i regulacji procesów odpornościowych. Wnioskowanie o stanie fizjologicznym organizmu lub jego zdrowiu na podstawie zmian w obrębie układu odpornościowego. Ocena przydatności nowoczesnych metod biotechnologicznych w immunologii i medycynie. Dokonywanie wyboru zachowań i działań prozdrowotnych.

Kompetencje/Postawy Opanowanie procedur prowadzenia badań z wykorzystaniem materiału biologicznego. Postępowanie zgodnie z zasadmi bezpieczeństwa pracy na materiale biologicznym. Analizowanie wyników ekperymentów biologicznych i wnioskowanie na ich podstawie w oparciu o racjonalne przesłanki przyczynowo-skutkowe. Wnikliwość i kreatywność w interpretowaniu procesów związanych z funkcjonowaniem układu odpornościowego. Postrzeganie procesów zachodzących w układzie immunologicznym jako elementu ogólnoustrojowej homeostazy. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Gołąb J, Jakóbisak M, Lasek W, Stokłosa T. Immunologia. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2007, 2) Roitt I., Brostoff J., Male D. Immunologia. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2009. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Ptak W, Ptak M. Podstawy immunologii. Wyd. UJ Kraków1999, 2) Krzymowski T. Fizjologia zwierząt. Rozdział: Układ immunologiczny jako system ogólnoustrojowych regulacji fizjologicznych. Wyd. VII, PWRL 2005, 3) Deptuła W i in. Immunologia dla biologów. Wyd. Nauk. Uniw. Szczecińskiego 2008, 4) Lydyard PM i in. Immunologia – krótkie wykłady. PWN 2001, 5) Wiśniewski J, Siwicki AK. Wprowadzenie do ogólnej i klinicznej immunologii weterynaryjnej. Wyd.UWM Olsztyn 2004, 6) Płytycz B i in. Immunologia porównawcza. Wyd. UJ Kraków 1999, 7) Playfair J.H.L, Chain B.M. Immunologia w zarysie. PZWL 2001.

Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii Zwierząt Wydział Biologii ul. M. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 32 01, fax: 89 523 39 37

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Stanisław Okrasa dr.hab. Anita Franczak dr Iwona Bogacka e-mail: [email protected] [email protected] [email protected]

73



Kod: 13013-10-B/12 INŻYNIERIA BIOPROCESOWA ECTS: 6,5 BIOPROCESS ENGINEERING

TREŚCI WYKŁADÓW Podstawy inżynierii bioreaktorów z uwzględnieniem procesów wymiany masy i energii, mieszania, napowietrzania. Procesy i operacje jednostkowe w produkcji biopreparatów w tym: wydzielanie zawiesin, dezintegracji komórek, frakcjonowanie i oczyszczanie metabolitów, procesy sorpcji, ekstrakcji, destylacji, precypitacji, krystalizacji, techniki membranowe, techniki chromatograficzne, metody immobilizacji i utrwalania biopreparatów, techniki pakowania. TREŚCI ĆWICZEŃ Procesy okresowe i ciągłe w biotechnologii. Ocena warunków prowadzenia procesów biotechnologicznych. Charakterystyka budowy podstawowych urządzeń stosowanych w realizacji procesów biotechnologicznych. Dobór reaktorów oraz warunków prowadzenia bioprocesów. Charakterystyka procesów transportu masy oraz napowietrzania w reaktorach. Charakterystyka metod dezintegracji komórek oraz otrzymywania protoplastów. Dobór metod immobilizacji biopreparatów oraz ich charakterystyka. Procesy wydzielania i oczyszczania biopreparatów. Analiza procesów jednostkowych w technologii wybranych bioproduktów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Wiedza z zakresu inżynierii bioprocesowej sprzyjającej optymalizacji warunków technologicznych niezbędnych w produkcji biopreparatów.

Umiejętności Umiejętność doboru metod i technik bioinżynieryjnych z uwzględnieniem wymagań procesu technologicznego, aspektów ekonomicznych i ekologicznych.

Kompetencje/Postawy Opanowanie podstaw inżynierii bioprocesowej, które potrafi zastosować praktycznie w doborze i optymalizacji warunków technologicznych w biotechnologii przemysłowej, np. produkcji preparatów enzymatycznych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Bednarski W. Fiedurek J. (red.), 2007, Podstawy biotechnologii przemysłowej. WNT Warszawa, 2) Płanowski A.N., Ramm W.M., Kagan S.Z., 1974, Procesy i aparaty w technologii chemicznej. WNT Warszawa, 3) Okafar N., 2007, Modern industrial microbiology and biotechnology, Science Publishers, Enfield, NH, USA. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Bednarski W., Reps A., 2003, Biotechnologia żywności, WNT Warszawa. 2) Viestur U.E., Szmite, I.A., Żilewicz A.W., 1992, Biotechnologia - substancje biologicznie czynne, technologia i aparatura. WNT Warszawa. 3) Szewczyk K.W., 2000, Bilansowanie i kinetyka procesów biochemicznych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. 4) Szewczyk K.W., 2003, Technologia biochemiczna. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. 5) Bałdyga J., Henczka M., Podgórska W., 1996, Obliczenia w inżynierii bioreaktorów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. 6) Ufnalski W., 2004, Wprowadzenie do termodynamiki chemicznej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. 7) Narębska A. (red.), 1996, Membrany i membranowe techniki rozdziału. Podręcznik do ćwiczeń laboratoryjnych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Przedmiot: INŻYNIERIA BIOPROCESOWA


Kod ECTS: 13013-10-B/12

Kierunek: biotechnologia

Studia: stacjonarne

Poziom studiów: I


Liczba godzin w semestrze/tygodniu: Wykłady 45/3 Ćwiczenia 45/6

Metody dydaktyczne: wykłady: informacyjno-konwensatoryjny ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia seminaryjne, ćwiczenia terenowe

Forma/warunki zaliczenia: egzamin po zaliczeniu ćwiczeń



Przedmioty wprowadzające: chemia ogólna, chemia fizyczna, chemia organiczna, fizyka i biofizyka, mikrobiologia ogólna

Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z chemii, fizyki, mikrobiologii, enzymologii Przedmiot realizuje: Katedra Biotechnologii Żywności, Wydział Nauki o Żywności ul. J. Heweliusza 1,

10-724 Olsztyn, tel. 89 523 36 87 fax. 89 523 38 38

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Włodzimierz Bednarski e-mail:[email protected] dr inż. Marek Adamczak e-mail:[email protected]

Uwagi dodatkowe: Ćwiczenia realizowane są w systemie blokowym (min. 6 godzin)

74


WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 13013-10-B/22 INŻYNIERIA GENETYCZNA ECTS: 6 GENETIC ENGINEERING

TREŚCI WYKŁADÓW Zasady wyboru metod i pozyskiwania materiału do genomiki, transkryptomiki oraz proteomiki różnych taksonów. Zalety i wady metod klonowania komplementarnego DNA (cDNA) oraz genomowego DNA (gDNA). Plazmidy naturalne i sztuczne. Cechy oraz zasady wyboru najlepszych wektorów do klonowania RNA, cDNA oraz gDNA. Konstrukcja i przesiewanie bibliotek genowych, genomowych i ekspresyjnych. Metody izolacji, oczyszczania oraz koncentracji kwasów nukleinowych. Zasady efektywnej amplifikacji matryc jednoniciowych i dwuniciowych (ssDNA/dsDNA). Metody amplifikacji kwasów nukleinowych (PCR, odwrotna transkrypcja – RT; oraz protekcji dwuniciowych hybryd – RPA). Metody produkcji jedno- i dwu-niciowych sond molekularnych (izotopowych oraz nieizotopowych) z udziałem różnych enzymów. Typy elektroforezy agarozowej i poliakryloamidowej (PAGE). Zróżnicowanie metod transferu oraz immobilizacji kwasów nukleinowych na membrany nylonowe. Metody hybrydyzacji membranowych (standardowej oraz Dot-blot) oraz autoradiografia i fluorografia. Analiza restrykcyjna DNA oraz hybrydyzacja Southern i Northern. Metody autoradiograficzne oraz nieautoradiograficzne sekwencjonowania DNA. Analiza cyfrowa prekursorów polipeptydowych metodą in silico - w oparciu o międzynarodową bazę GenBank. Metody wykrywania lokalizacji ekspresji transkryptów metodą hybrydyzacji in situ (ISH). Metody transferu białek (natywnych / rekombinantowych) na membrany nitrocelulozowe. Immunodetekcja antygenów metodą Western. Efektywność detekcji antygenów z użyciem przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych oraz poliwalentnych i monowalentnych. Zalety i wady metod detekcji antygenów metodą immunohistochemiczną (IHC) oraz immunocytochemiczną (ICC). Przykłady zastosowania metod biologii molekularnej oraz inżynierii genetycznej w badaniach biologicznych oraz diagnostyce medycznej i kryminalistycznej. TREŚCI ĆWICZEŃ Izolacja własnego gDNA – jako matryc do projektu sekwencjonowania genomu ludzkiego. Izolacja bakteryjnego gDNA – jako matryc do projektu sekwencjonowania genomu wybranego szczepu bakteryjnego. Produkcja markerów masy molekularnej z wykorzystaniem wektorów pBluescript SK lub pUC. Izolacja plazmidowego DNA z transformowanych bakterii metodą chromatografii kolumnowej. Analiza restrykcyjna wektora pBluescript SK lub pUC. Sekwencjonowanie DNA oraz analiza in silico genów oraz prekursorów polipeptydowych z udziałem różnych narzędzi informatycznych bazy GenBank. Identyfikacja antygenów metodą Western PAGE oraz Dot-blot. Weryfikacja własnych umiejętności, jako przedstawiciela firmy biotechnologicznej, w zakresie promocji różnych metod, odczynników oraz sprzętu laboratoryjnego na podstawie różnych ofert w języku angielskim. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Poznanie, definiowanie i rozumienie podstawowych metody biologii molekularnej oraz inżynierii genetycznej. Prawidłowy wybór różnych materiałów biologicznych w celu praktycznego zastosowania do efektywnej identyfikacji. Wiedza z zakresu prawidłowego nazewnictwa specjalistycznego.

Umiejętności Stosowanie różnych metod biologii molekularnej oraz inżynierii genetycznej, właściwego zabezpieczenia materiałów biologicznych i używania sprzętu laboratoryjnego. Rzetelna kontrola prowadzonych badań, jak również wiarygodna interpretacja uzyskanych wyników. Zdolność kreatywnego myślenia w celu

Przedmiot: INŻYNIERIA GENETYCZNA


Kod ECTS: 13013-10-B/22


Studia: stacjonarne


rok/semestr: III/5 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia laboratoryjne


Metody dydaktyczne: wykłady: wykłady informacyjno-problemowe, konsultacje ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, seminaria, laboratorium z użyciem komputera, dyskusja dydaktyczna

Forma/warunki zaliczenia: wykłady/ egzamin pisemny ćwiczenia/ na podstawie ocen z trzech kolokwiów.


Język wykładowy: polski i angielski

Przedmioty wprowadzające: biochemia, genetyka ogólna, mikrobiologia, fizjologia, immunologia.

Wymagania wstępne: wiedza z zakresu ww przedmiotów. Przedmiot realizuje: Kat. Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii ul. M. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn-Kortowo, tel.: 89 523 39 16, fax: 89 523 39 37

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Bożena Szafrańska e-mail: [email protected]

75

prawidłowego planowania oraz realizacji badań laboratoryjnych z zakresu inżynierii genetycznej.

Kompetencje/Postawy Kompetencje w zakresie świadomego postępowania podczas wykonywanych analiz. Dbałość i zdeterminowanie do zachowania rzetelności podczas wykonywanych analiz, zgodnie z zasadami etyki zawodowej i osobistej, a także kreatywność odpowiedzialnośći podczas pracy zespołowej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Sambrook J., Fritsch E.F., Maniatis T. 1989. Molecular Cloning. A Laboratory Manual, 2nd ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press, Cold Spring Harbor, NY, Tom 1–3. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Aktualnie dostępne piśmiennictwo specjalistyczne. 2) Brown T.A. 2009. Genomy – przekład pod redakcją Piotra Węgleńskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN, 1–684.

Uwagi dodatkowe: Grupy 12-osobowe.

76



Kod: 09013-10-O/01 JĘZYK ANGIELSKI ECTS: 1+1+1+2 ENGLISH LANGUAGE

TREŚCI WYKŁADÓW - TREŚCI ĆWICZEŃ Poziom A1- A2: wyrabianie i rozwijanie umiejętności rozumienia tekstu pisanego i rozumienia "ze słuchu". Nauka formułowania krótkich wypowiedzi pisemnych: listów, opisów, opowiadań. Nauka umiejętności posługiwania się językiem obcym w prostych sytuacjach ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza Leksyka, gramatyka, fonetyka w niezbędnym dla danego poziomu zakresie, określonym w szczegółowym programie nauczania.

Umiejętności Czytanie i słuchanie ze zrozumieniem tekstów dostosowanych do danego poziomu, budowanie poprawnych pod względem językowym wypowiedzi pisemnych i ustnych, dostosowanych do tematu, sytuacji i osoby rozmówcy.

Kompetencje/Postawy Przygotowanie studenta do biernego i czynnego posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowanym LITERATURA PODSTAWOWA Podręczniki, materiały audio i dvd, Internet LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Przedmiot: JĘZYK ANGIELSKI


Kod ECTS: 09013-10-O/01


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I/1 i 2; II/3 i 4

Rodzaj zajęć: ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: nie dotyczy ćwiczenia 30/2 (1-4 sem.)

Metody dydaktyczne: wykłady: nie dotyczy ćwiczenia przedmiotowe

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie końcowe


Język wykładowy: angielski

Przedmioty wprowadzające; bez wskazań


Przedmiot realizuje: Studium Języków Obcych ul. Obrońców Tobruku 3, 10-718 Olsztyn, tel.: 89 523 38 14, fax: 89 523 38 14

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: Lektorzy, wykładowcy i starsi wykładowcy zatrudnieni w SJO e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

77



Kod: 13013-10-B/24 MANIPULACJE GENETYCZNE IN SILICO ECTS: 4 IN SILICO GENETIC MANIPULATION

TREŚCI WYKŁADÓW Zastosowanie programu Visual Basic do symulowania aparatury badaczej i doświadczeń z zakresu biologii molekularnej. Przygotowanie interfejsu graficznego (Gimp2), podstawy Visual Basic – tworzenie formatek, elementy kontrolne, programy kontrolowane przez Timer. TREŚCI ĆWICZEŃ Zapoznanie się z oprogramowaniem – symulatorami aparatury badawczej i doświadczeń laboratoryjnych; tworzenie własnych programów (w grupach 4-6 osobowych): rozpisanie algorytmu pracy urządzenia/przebiegu procedury, sporządzenie dokumentacji fotograficznej, sporządzenie opisu dotyczącego celów, mocnych stron i mankamentów modelowanego urządzenia/ procedury ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Zasady tworzenia programów w języku Visual Basic. Podstawowe techniki biologii molekularnej i inżynierii genetycznej.

Umiejętności. Tworzenie komputerowych symulatorów prostych urządzeń/procesów. Utrwalenie zasad obsługi urządzeń takich jak termocykler, wirówka itp. i procedur takich jak izolacja DNA/RNA, transformacja bakterii lub roslin, hybrydyzacja.

Kompetencje/Postawy Obycie z nowoczesnym oprogramowaniem komputerowym i sprzętem laboratoryjnym wykorzystywanym w biologii molekularnej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Stevens R., 2008, Visual Basic 2008 – Warsztat programisty. 2) Sambrook J., Russel D.W., 2001, Molecular Cloning – A Laboratory Manual (www.MolecularCloning.com) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Dokumentacja techniczna urządzeń laboratoryjnych; które powinien znać biotechnnolog; własny wywiad z osobami obsługującymi te urządzenia.

Przedmiot: MANIPULACJE GENETYCZNE IN SILICO


Kod ECTS: 13013-10-B/24


Studia: stacjonarne


rok/semestr:III/6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 5/2,5 ćwiczenia: 25/5


ćwiczenia: ćwiczenia z użyciem komputera,.

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę



Przedmioty wprowadzające: inżynieria genetyczna, biochemia

Wymagania wstępne: znajomość podstawowych technik i zasad biologii molekularnej Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 48 49, fax: 89 523 48 81

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Dariusz J. Michalczyk e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: nie ma uwag

78

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ UNIWERSYTETU


Kod: 11013-10-A/2 MATEMATYKA ECTS: 4,5 + 4,5 MATHEMATICS

TREŚCI WYKŁADÓW Liczby zespolone. Macierze, wyznaczniki, układy równań liniowych. Ciągi liczbowe. Pojęcie granicy, liczba Eulera. Funkcje elementarne. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennych. Zastosowanie do badania funkcji. Zagadnienia ekstremalne. Pochodne wyższych rzędów. Szereg Taylora. Całka Riemanna i jej zastosowania. Funkcje wielu zmiennych, pochodne cząstkowe, całki wielokrotne. Równania różniczkowe liniowe. Przestrzeń probabilistyczna. Pojęcie zmiennej losowej i jej najważniejsze parametry. Estymatory. Parametryczne testy istotności i przedziały ufności. Korelacja i regresja. TREŚCI ĆWICZEŃ Ćwiczenia ściśle skorelowane z wykładami. Liczby zespolone. Macierze, wyznaczniki, układy równań liniowych. Ciągi liczbowe. Pojęcie granicy, liczba Eulera. Funkcje elementarne. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennych. Zastosowanie do badania funkcji. Zagadnienia ekstremalne. Pochodne wyższych rzędów. Szereg Taylora. Całka Riemanna i jej zastosowania. Funkcje wielu zmiennych, pochodne cząstkowe, całki wielokrotne. Równania różniczkowe liniowe. Przestrzeń probabilistyczna. Pojęcie zmiennej losowej i jej najważniejsze parametry. Estymatory. Parametryczne testy istotności i przedziały ufności. Korelacja i regresja. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza Podstawowe pojęcia i twierdzenia algebry liniowej. Macierz, wyznacznik. Twierdzenie Kroneckera-Capelliego. Pojęcia i twierdzenia rachunku różniczkowego funkcji jednej i wielu zmiennych. Przestrzeń probabilistyczna. Zmienna losowa. Estymator. Korelacja, regresja. Umiejętności Stosowanie opisanej wyżej wiedzy do rozwiązywania zadań matematycznych, zadań z innych przedmiotów objętych programem i problemów praktycznych. W szczególności rozwiązywanie układów równań liniowych, zagadnień ekstremalnych, równań różniczkowych. Opisywanie zjawisk przyrodniczych za pomocą modeli matematycznych. Weryfikacja hipotez statystycznych. Kompetencje/Postawy Zdolność do stosowania wiedzy i umiejętności matematycznych w studiowaniu innych przedmiotów i rozwiązywaniu problemów z innych dziedzin wiedzy. Świadomość roli matematyki w opisie i rozumieniu zjawisk przyrodniczych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Jarosław Kosiorek, Wykłady i zadania, strona ttp://wmii.uwm.edu.pl/~kosiorek/Biotechnologia/. 2) T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, 2000, Algebra liniowa 1, Definicje, twierdzenia, wzory. Przykłady i zadania. Oficyna Wydawnicza GiS. 3) M. Gewert, Z.Skoczylas, 2001, Analiza matematyczna 1,2. Definicje, twierdzenia, wzory. Przykłady i zadania. Oficyna Wydawnicza GiS. 4) W. Krysicki, L. Włodarski, 2007, Analiza matematyczna w zadaniach, części I i II. PWN. 5) H. Jasiulewicz, W. Kordecki, 2001, Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Definicje, twierdzenia, wzory. Przykłady i zadania. Oficyna Wydawnicza GiS. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) W. Stankiewicz, J.Wojtowicz, 1982, Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych, część I i II. PWN. 2) B. Gleichgewicht, 2004, Algebra. Oficyna Wydawnicza GiS. 3) J. Greń, 1984, Statystyka matematyczna. Moedele i zadania. PWN.

Przedmiot: Matematyka


Kod ECTS: 11013-10-A/2


Studia: stacjonarne


rok/semestr:I/1,2 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 15/1, 30/2 ćwiczenia: 30/2, 30/2

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny i problemowy

ćwiczenia: ćwiczenia przedmiotowe

Forma/warunki zaliczenia: egzamin końcowy



Przedmioty wprowadzające: - bez wskazań Wymagania wstępne: wiedza i umiejętności matematyczne z zakresu szkoły średniej.

Przedmiot realizuje: Katedra Algebry i Geometrii, Wydział Matematyki i Informatyki 10-561 Olsztyn tel.: 89 524 60 33 fax: 89 524 60 89

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Jarosław Kosiorek e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: Na stronie wykładowcy znajdują się skróty wykładów i zadania do realizacji na ćwiczeniach.

79



Kod: 13013-10-B/09 MIKROBIOLOGIA OGÓLNA ECTS: 4,5 GENERAL MICROBIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW: Mikrobiologia jako nauka; mikrobiologia w historii ludzkości, podstawowe kierunki badań mikrobiologicznych, metodyka badań mikrobiologicznych; komórka bakteryjna i jej budowa; fizjologia bakterii: bakterie auto- i heterotroficzne; metabolizm bakterii i podstawowe procesy przemian energetycznych: typy oddychania bakterii; miejsce mikroorganizmów w przyrodzie, naturalne środowiska bytowania bakterii, wpływ czynników środowiska na bakterie, rola bakterii w kształtowania biosfery, stosunki między bakteriami a innymi organizmami; zmienność i dziedziczenie u bakterii, mutacje i ich rola w zmienności, rekombinacja genetyczna, rola plazmidów i bakteriofagów w zmienności; wykorzystanie technik molekularnych w różnicowaniu drobnoustrojów, metody klonowania bakterii; systematyka bakterii, ewolucja drobnoustrojów; systemy klasyfikacji bakterii, podstawowe grupy systematyczne; właściwości chorobotwórcze bakterii; rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych; wykorzystanie drobnoustrojów w biotechnologii. TREŚCI ĆWICZEŃ: Przepisy BHP i organizacja pracy, wyposażenie laboratorium mikrobiologicznego; mikroskop i mikroskopowanie; sporządzanie preparatów mikrobiologicznych; hodowle bakteriologiczne: podstawowe typy podłóż i ich zastosowanie w diagnostyce; wysiew materiału mikrobiologicznego na podłoża stałe i płynne; wpływ czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje, sterylizacja i dezynfekcja; oznaczanie właściwości biochemicznych bakterii; izolacja i identyfikacja ziarniaków Gram-dodatnich; różnicowanie bakterii na podstawie cech fizjologicznych i biochemicznych; identyfikacja bakterii za pomocą testów API; identyfikacja pałeczek Gram-ujemnych; wysiew na podłoża wybiórczo-różnicujące, szeregi biochemiczne, antybiogramy. podstawowe metody izolacji bakterii przetrwalnikujących; hodowle beztlenowe; zastosowanie technik serologicznych i bakteriofagowych w identyfikacji bakterii; badania sanitarno-mikrobiologiczne ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza wiedza z podstaw dotyczących budowy i fizjologii organizmów prokariotycznych. Poznanie roli drobnoustrojów w kształtowaniu biosfery i ich znaczeniu dla człowieka. Poznanie podstawowych grup taksonomicznych bakterii.

Umiejętności Nabycie praktycznych umiejętności związanych z badaniami mikrobiologicznymi: sporządzanie preparatów mikrobiologicznych, poznanie zasad mikroskopii optycznej, techniki pobierania materiału mikrobiologicznego i jego wysiew na pożywki namnażająco-różnicujące, metody identyfikacji bakterii.

Kompetencje/Postawy Zajęcia dydaktyczne: wykłady i ćwiczenia umożliwią studentom podjęcie pracy w różnego typu laboratoriach mikrobiologicznych zajmujących się szeroko pojętą diagnostyką mikrobiologiczną. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Baj J., Markiewicz Z., 2006, Biologia molekularna bakterii. PWN, W-wa. 2) Kunicki-Goldfinger W.J.H. 2007: Życie bakterii. W-wa, PWN. 3) Schlegel H. 2001: Mikrobiologia ogólna. W-wa, PWN. 4) Singleton P. 2000: Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie. W-wa, 2000, PWN. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Czasopisma specjalistyczne: Postępy mikrobiologii, Applied and Environmental Microbiology, Trends in Microbiology, Microbiological Reviews

Przedmiot: MIKROBIOLOGIA OGÓLNA


Kod ECTS: 13013-10-B/09


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II/3 Rodzaj zajęć wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład kursowy

ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne Forma/warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem.




Wymagania wstępne: : bez wskazań Przedmiot realizuje: Katedra Mikrobiologii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 45 67

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Aleksander Świątecki e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: Grupy ćwiczeniowe do 15 osób; odzież ochronna.

80



Kod: 13013-10-B/14 MIKROBIOLOGIA PRZEMYSŁOWA ECTS: 5 INDUSTRIAL MICROBIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Treści wykładu obejmują: zagadnienia związane z metabolizmem i fizjologią bakterii fermentacji mlekowej i propionowej i ich zastosowaniem w produkcji fermentowanej żywności pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Utrwalaniem im przechowywaniem szczepów przemysłowych. Znaczenie probiotyków i prebiotyków w diecie. Zastosowaniem drobnoustrojów u produkcji kwasów organicznych, witamin, enzymów Znaczenie i funkcje drobnoustrojów w oczyszczaniu ścieków z przemysłu spożywczego. TREŚCIĆWICZEŃ Treści ćwiczeń obejmują: selekcję szczepów przemysłowych w kierunku przydatności w przemyśle spożywczym. Selekcję szczepów bakterii z rodzaju Lactobacillus w kierunku właściwości probiotycznych. Zastosowanie kultur starterowych „szczepionek” do produkcji fermentowanych soków warzywnych. Ocenę aktywności osadu czynnego na podstawie orzęsek i wrotków występujących w kłaczkach osadu czynnego. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student posiada wiedzę o drobnoustrojach stosowanych w produkcji żywności. Potrafił określić wpływ składu drobnoustrojowego szczepionek i jej dodatku na stabilność cech organoleptycznych fermentowanej żywności. Posiada wiedzę z zakresu biologicznych metod oczyszczania ścieków wytwarzanych podczas produkcji w przemyśle ym.

Umiejętności Umiejętność określania przydatność nowych wyselekcjonowanych szczepów do produkcji nowego asortymentu i nowej generacji żywności. Zdolność do komunikowania się, w zakresie produkcji z personelem przemysłu spożywczego, fermentacyjnego i innych gałęzi gospodarki zatrudniających biotechnologów.

Kompetencje/Postawy Student ma świadomość konsekwencji wystąpienia nieprawidłowości w procesie technologicznym produkcji żywności. W sposób profesjonalny określi wady pochodzenia mikrobiologicznego surowców i produktów stosowanych w przemyśle spożywczym. LITERATURA PODSTAWOWA. 1 )Libudzisz Z, Kowal K, Zakowska Z. 2008. Mikrobiologia techniczna tom 1 i 2.Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2) Bednarski Wł.,Fiedurek J. 2007. Podstawy biotechnologii przemysłowej. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Libudzisz Z., Walczak P., Bardowski J. 1998, Bakterie fermentacji mlekowej. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej. 2) Bartkiewicz B. 2002.Oczyszczanie ścieków przemysłowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Przedmiot: MIKROBIOLOGIA PRZEMYSŁOWA


Kod ECTS: 13013-10-B/14


Forma studiów: stacjonarne


Rok/semestr: II/4 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze: wykłady: 30/2 ćwiczenia: 30/6

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, wykład konwersatoryjny ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się egzaminem



Przedmioty wprowadzające: Mikrobiologia ogólna

Wymagania wstępne: znajomość budowy, metabolizmu i fizjologii drobnoustrojów, umiejętność pracy w pracowni mikrobiologicznej Przedmiot realizuje: Katedra Mikrobiologii Przemysłowej i Żywności; Wydział Nauki o Żywności Plac Cieszyński 1 10-957 Olsztyn tel. 89 523 48 51 fax: 89 523 45 16

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Łucja Łaniewska-Trokenheim e-mail:[email protected] Uwagi dodatkowe: na ćwiczeniach grupy 10-12 osobowe. Każdy student wykonuje praktycznie całość ćwiczeń Obecność obowiązkowa na każdych zajęciach.

81


WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 13013-10-B/02 MORFOLOGIA FUNKCJONALNA ROŚLIN ECTS: 3 FUNCTIONAL PLANT MORPHOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Charakterystyka tkanek roślinnych. Budowa i funkcje organów wegetatywnych i generatywnych roślin nasiennych. Przystosowania roślin do różnych warunków środowiskowych. Rozmnażanie roślin okrytozalążkowych. Budowa nasion i owoców. Podstawy klasyfikacji roślin i zasady nomenklatury botanicznej. Charakterystyka roślin nago– i okrytozalążkowych. Charakterystyka wybranych rodzin roślin nasiennych. TREŚCI ĆWICZEŃ Obserwacje mikroskopowe i makroskopowe budowy anatomicznej i morfologicznej organizmu roślinnego. Cykl rozwojowy roślin nasiennych, organy rozmnażania generatywnego i wegetatywnego. Analiza powiązań struktury i funkcji organów roślinnych. Obserwacje cech charakterystycznych omawianych rodzin roślin nasiennych na przykładach wybranych gatunków (okazy żywe i materiały zielnikowe). ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza Student zdobywa wiedzę z zakresu budowy anatomicznej i morfologicznej roślin. Zna podstawową terminologią botaniczną. Charakteryzuje tkanki i wyjaśnia zasady ich rozmieszczenia w organach. Potrafi powiązać budowę i położenie tkanek w organie z ich funkcjami. Wyjaśnia zależności pomiędzy anatomią, morfologią organów a ich funkcjami. Opisuje różnorodość form roślinnych w różnych środowiskach. Charakteryzuje sposoby i zjawiska rozmnażania roslin nasiennych oraz budowę organów rozmnażania generatywnego. Wyróżnia podstawowe jednostki klasyfikacji systematycznej roślin i podaje zasady nomenklatury botanicznej. Przedstawia charakterystykę wybranych rodzin roslin nasiennych. Umiejętności Student potrafi pracować z mikroskopem, analizując preparaty trwałe i przyżyciowe. Wykonuje preparaty nietrwałe przy pomocy różnych technik (cięte, skrobane, rozgnioty). Sporządza prawidłowe rysunki dokumentujące własne obserwacje struktur roslinnych. Rozpoznaje tkanki. Zna zasady pracy z kluczem do oznaczania roślin. Potrafi rozpoznać pospolite rośliny z wybranych rodzin. Kompetencje/Postawy Student rozumie zależności pomiędzy zróżnicowaniem środowiska a budową rośliny. Ma świadomość przydatności podstawowej wiedzy botanicznej w prowadzeniu badań z zakresu biotechnologii roślin i podczas ich wdrażania do praktyki. Student kształtuje własną otwartość na nową wiedzę, samodzielność i odpowiedzialność w realizacji zadań, a także umiejętność wypowiadania się pod presją oceny nauczyciela i grupy. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Hejnowicz Z., 2002 (1985, 1980), Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Tom. I. Organy wegetatywne. PWN, Warszawa, 980 ss. 2) Korniak T., Polakowski B. 1999. Ćwiczenia z botaniki ogólnej. Wydaw. ART, Olsztyn, 114 ss. 3) Malinowski E., 1987, Anatomia roślin. PWN, Warszawa, 634 ss. 4) Polakowski B. (red.), 1997, Botanika. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa, 713 ss. 5) Szweykowska A., Szweykowski J., 1992, Botanika. Tom I. Morfologia. Tom II. Systematyka. PWN, Warszawa [a także wszystkie późniejsze wydania], 334; 640 ss. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Esau K., 1973, Anatomia roślin. PWR i L, Warszawa, 809 ss. 2) Braune W., Leman A., Taubert H., 1975, Praktikum z anatomii roślin. PWN, Warszawa, 348 ss. 3) Gorczyński T. (red.), 1986. Ćwiczenia z botaniki. wyd. VI (lub wydania wcześniejsze). PWN, Warszawa, 370 ss. 4) Jasnowska J., Jasnowski M., Kowalski W., Radomski J., 2008 (1995, 1999), Botanika. Wydaw. BRASIKA, Szczecin, 524 ss. 5) Strasburger E. (red.), 1972, Botanika. PWRiL, Warszawa, 1144.

Przedmiot: MORFOLOGIA FUNKCJONALNA ROŚLIN


Kod ECTS: 13013-10-B/02


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I/1


Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: .15/2 ćwiczenia: 30/2


Ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie ćwiczeń po uzyskaniu pozytywnych ocen z kolokwiów cząstkowych; pisemny egzamin końcowy. .



Przedmioty wprowadzające: bez wskazań-

Wymagania wstępne: bez wskazań- Przedmiot realizuje: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Bologii ul. Plac Łódzki 1, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 34 94 fax: 89 523 35 46

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Magdalena Kucewicz e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy 12-14 osobowe, ze względu na pracę z mikroskopami

82



Kod: 13013-10-B/03 MORFOLOGIA FUNKCJONALNA ZWIERZĄT ECTS: 3 FUNCTIONAL MORPHOLOGY OF ANIMALS

TREŚCI WYKŁADÓW Domeny życia. Organizmy prokariotyczne i eukariotyczne. Podział zwierząt według konstrukcji ciała. Morfologia funkcjonalna zwierząt o różnej organizacji ciała: jednokomórkowce Protozoa i wielokomórkowce Metazoa, dwuwarstwowce Diblastica i trójwarstwowce Triblastica, pierwogębe Protostomia i wtórogębe Deuterostomia. Rozwój zarodkowy jako właściwość życia wielokomórko-wego. Pierwotna i wtórna jama ciała - charakterystyka i funkcje, korzyści i ograniczenia. Powłoki ciała bezkręgowców i kręgowców, struktura i funkcje. Szkielet zewnętrzny i wewnętrzny zwierząt, układ mięśniowy - przykłady i funkcje. Układ nerwowy bezkręgowców i kręgowców. Charakterystyka i zasada działania wybranych narządów zmysłów. Przegląd struktur służących do transportu wewnętrznego oraz struktur służących do wymiany gazowej w powietrzu i w wodzie. Sposoby odżywiania się zwierząt na wybranych przykładach, budowa układu pokarmowego zwierząt. Osmoregulacja i wydalanie u bezkręgowców i kręgowców, zwierząt słodkowodnych i morskich. Rozród bezpłciowy, płciowy i jednopłciowy zwierząt - korzyści i niekorzyści; przemiana pokoleń metageneza. TREŚCI ĆWICZEŃ Protozoa – pierwotniaki, budowa funkcjonalna jednokomórkowych protistów na przykładzie orzęsków Ciliata (w tym Entodiniomorpha). Metazoa – wielokomórkowce, zwierzęta nie posiadające właściwych tkanek na przykładzie gąbek. Eumetazoa - wielokomórkowce właściwe na przykładzie parzydełkowców, jako zwierzęta dwuwarstwowe. Budowa funkcjonalna meduzy i polipa. Trójwarstwowce acelomatyczne - zwierzęta nie posiadające wtórnej jamy ciała: płazińce, pseudocelomatyczne: nicienie i celomatyczne: pierścienice. Porównanie pierwotnej (przekrój przez jamę ciała nicienia Ascaris sp.) i wtórnej jamy ciała (przekrój przez jamę ciała pierścienicy Lumbricus sp.). Zwierzęta eucelomatyczne - wtórnojamowce właściwe: stawonogi. Plan budowy funkcjonalnej stawonogów na przykładzie skorupiaków, szczękoczułkokształtnych, owadów i wijów (budowa anatomiczna i morfologiczna, rozwój prosty i złożony). Budowa morfologiczna i anatomiczna mięczaków (ślimaki i małże). Plan budowy strunowca na przykładzie lancetnika (bezczaszkowce). Bezszczękowce jako najprymitywniejsze kręgowce, na przykładzie minoga rzecznego. Porównanie gromad ryb promieniopłetwych Actinopterygii i chrzęstnoszkieletowych Chondrichthyes: pokrycie ciała, szkielet, układ nerwowy, pokarmowy, oddechowy, krwionośny, pęcherz pławny jako narząd hydrostatyczny lub oddechowy, układ rozrodczy i rozmnażanie się ryb. Budowa funkcjonalna płazów Amphibia: pokrycie ciała, układ kostny, oddechowy, krwionośny, pokarmowy i rozrodczy. Gady Reptilia jako zwierzęta lądowe: pokrycie ciała, układ kostny, oddechowy, krwionośny, pokarmowy i rozrodczy. Ptaki i ssaki jako zwierzęta stałocieplne. Cechy budowy funkcjonalnej: pokrycie ciała, szkielet, układ nerwowy i narządy zmysłów, układ pokarmowy i rozrodczy, cechy budowy ptaków wynikające z przystosowania do lotu. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Student zna cechy charakterystyczne budowy i zasady funkcjonowania organizmów zwierzęcych, posiada wiedzę teoretyczną na temat zwierząt bezkręgowych i kręgowych oraz z zakresu zoologii systematycznej. Umiejętności Student potrafi scharakteryzować morfologię funkcjonalną podstawowych grup zwierząt – funkcjonowanie i budowę układów narządów oraz nabywa

Przedmiot: MORFOLOGIA FUNKCJONALNA ZWIERZĄT


Kod ECTS: 13013-10-B/03


Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, prelekcja, wykład problemowy. ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, dyskusja dydaktyczna.

Forma/warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem.




Wymagania wstępne: wiedza z zakresu zoologii i systematyki zwierząt Przedmiot realizuje: Katedra Zoologii, Wydział Biologii ul. Ulica Oczapowskiego 5; 10-718 Olsztyn, tel./fax: 89 523 32 61

Osoby odpowiedzialne za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Alicja Boroń [email protected] dr Dorota Juchno [email protected] Uwagi dodatkowe: Ćwiczenia odbywają się w grupach 12-13 osobowych, w sem. zimowym.

83

umiejętności rozpoznawania wybranych taksonów zwierząt bezkręgowych i kręgowych.

Kompetencje/Postawy Student dba o etyczne zachownie wobec zwierząt tak dziko żyjących jak i laboratoryjnych; jest wrażliwy na właściwe, zgodne z zasadami etyki zachowanie się ludzi wobec zwierząt, dba o środowisko; ma świadomość konieczności zachowania bioróżnorodności, odpowiedzialności i dbałości o środowisko życia. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Błaszak et al., 2009, Zoologia tom. I. PWN, Warszawa, 2) Jura Cz., 1996, Bezkręgowce. PWN Warszawa, 3) Grabda E., 1989, Zoologia bezkręgowców tom I i II. PWN, Warszawa, 4) Grodziński Z., 1967, Zoologia. Przedstrunowce i strunowce. PWN, Warszawa, 5) Szarski H. 1998, Historia zwierząt kręgowych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa (wydanie nowe). LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Brylińska M., 2000, Ryby słodkowodne Polski. PWN Warszawa. 2) Berger L., 2000, Płazy i gady Polski. PWN.

84



Kod: 07013-10-B/06 OCHRONA ŚRODOWISKA ECTS: 1 ENVIRONMENT

TREŚCI WYKŁADÓW Konwencje i dyrektywy UE (Konwencja Berneńska, Konwencja o Bioróżnorodności, Program Natura 2000, Dyrektywa Ptasia z 1979 r., Dyrektywa Siedliskowa z 1992 r. ). Znaczenie lasów na świecie. Znaczenie obszarów wodno-błotnych (Konwencja RAMSAR). Zagrożenia dla mórz i oceanów. Formy ochrony przyrody wg IUCN. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt (Czerwone Księgi). Ochrona powietrza atmosferycznego, wód i gleb – rodzaje zanieczyszczeń. Problemy zmian klimatycznych. Organizmy genetycznie modyfikowane GMO – szanse i problemy. Klonowanie organizmów a możliwości odtwarzania gatunków wymarłych. Banki genów –szansą przetrwania gatunków zagrożonych wyginięciem. Gatunki inwazyjne.

TREŚCI ĆWICZEŃ Rozpoznawanie zwierząt, roślin , grzybów chronionych i zagrożonych. Analiza Czerwonych Ksiąg dla różnych krajów oraz pokaz filmu. GMO – omówienie i przykłady organizmów genetycznie modyfikowanych z prezentacją filmu na ten temat. Znaczenie zachowania bioróżnorodności na świecie w wyżywieniu ludzkości, produkcji leków i kosmetyków oraz w przemyśle chemicznym – przykłady praktyczne. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze – różne przykłady. Obszary chronione województwa warmińsko-mazurskiego z pokazem filmu. Waloryzacja przyrodnicza terenu na podstawie analizy map topograficznych. Przykłady skutków wybranych czynników antropogenicznych na środowisko przyrodnicze.


Wiedza Prawidłowe: definiowanie pojęć z zakresu ochrony środowiska, ekologii, ochrony ekosystemów i gatunkowej; dobieranie właściwych przykładów i pojęć z zakresu ochrony środowiska; formułowanie właściwych wniosków w przypadku wpływu inwestycji na środowisko przyrodnicze; rozpoznawanie rzadkich i ginących gatunków i ekosystemów; wybieranie właściwych gatunków i materiałów do badań eksperymentalnych i praktycznych służących ochronie przyrody; wyszukiwanie informacji związanych z GMO, klonowaniem organizmów, bankiem genów, ochroną bioróżnorodności i siecią obszarów Natura 2000 w kraju i Europie; zidentyfikowanie współczesnych zagrożeń środowiska przed którymi stoi ludzkość.

Umiejętności Umiejętne analizowanie procesów prowadzących do zagrożeń środowiska przyrodniczego. Właściwe ocenianie praktycznych skutków działalności człowieka. Właściwe interpretowanie skutków wprowadzania gatunków inwazyjnych. Ocenianie plusów i minusów wprowadzania GMO. Podejmowanie praktycznych działań w zakresie ochrony różnorodności biologicznej. Planowanie działań badawczych na rzecz ochrony zróżnicowania genetycznego i gatunkowego populacji zwierząt, roślin i grzybów. Wdrażanie nowych metod w ochronie dużych zwierząt (kopytne i drapieżniki). Podejmowanie działań w zakresie ochrony rzadkich gatunków roślin. Właściwe użytkowanie gruntów rolnych w celu zachowania ich wartości przyrodniczych.

Kompetencje/Postawy Aktywna postawa wobec zagrożeń i faktów niszczenia środowiska przyrodniczego. Dbałość o estetykę otoczenia. Kreatywność w swoich działaniach badawczych i praktyce życiowej. Otwartość na nowe idee i nurty. Postępowanie zgodne z zasadami etyki. Postrzeganie relacji przyczynowo –skutkowych człowiek – przyroda. Zwiększenie świadomości ekologicznej. Wrażliwość na piękno

Przedmiot: OCHRONA ŚRODOWISKA


Kod ECTS: 07013-10-B/06


Studia: stacjonarne

Poziom studiów: I stopnia.



Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, prelekcja, wykład problemowy, konwersatoryjny

ćwiczenia: seminarium, dyskusja dydaktyczna i panelowa, projekcja multimedialna, film, wyjście w teren

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się oceną na podstawie zdobytej wiedzy i obecności

Ilość punktów ECTS: 1:


Przedmioty wprowadzające: morfologia funkcjonalna roślin, morfologia funkcjonalna zwierząt

Wymagania wstępne: posiadanie wiadomości na z zakresu biologii i geografii na poziomie szkoły średniej

Przedmiot realizuje: Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska Wydział Biologii Plac Łódzki 3, Kortowo 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 43 08, kom.: 784 682 804

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Jerzy Kruszelnicki e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: zajęcia w grupach 12-osobowych

85

przyrody. Współpraca interdyscyplinarna. Zdolność do podejmowania właściwych decyzji.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Hołdyński Cz., Krupa M. (red.), 2009. Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn, ss.: 294. 2) Angiel J., Białecka M. i inni, 2000. Ochrona przyrody i środowiska w Polsce oraz udział w niej organizacji społecznych. Liga Ochrony Przyrody, Warszawa, ss.: 310. 3) Głowaciński Z. (red.), 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa, ss.: 449. 4) Zarzycki K., Kaźmierczakowa R. (red.) 2001. Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Inst. Bot. PAN, Kraków, ss.: 664. 4) Kalinowska A., 1994. Ekologia – wybór przyszłości. Editions Spotkania, Warszawa, ss.: 375. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Hołdyński Cz. (red), 2010. Siedliska i gatunki Natura 2000. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn, ss.: 287. 2) Środowisko Europy 2010 - Stan i prognozy, synteza. Europejska Agencja Ochrony Środowiska, Kopenhaga, ss.: 117; www.eea.europa.eu/soer/synthesis/translations 3) Wilson E.O., 2003. Przyszłość życia. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

86



Kod: 11013-10-B/16 PODSTAWY BIOINFORMATYKI ECTS: 1,5 BASICS OF BIOINFORMATICS

TREŚCI WYKŁADÓW Wprowadzenie do baz danych i metod analizy porównawczej sekwencji i struktur makrocząsteczek biologicznych – DNA, RNA i białek (Medyczne bazy danych w NCBI, EBI i RCSB PDB, struktura baz danych, metody przeszukiwania i analizy danych za pomocą narzędzi zaimplementowanych w bazach, analiza danych za pomocą zewnętrznych narzędzi bioinformatycznych). Bioinformatyka kwasów nukleinowych (analiza sekwencji nukleotydowych w ujęciu bioinformatycznym, analiza porównawcza sekwencji). Bioinformatyka białek (analiza porównawcza i multialignment, metody przewidywania struktur 2 i 3-rzędowych białek, metody przewidywania charakterystycznych regionów, metody wizualizacji struktur przestrzennych molekuł ). Wykorzystywanie danych molekularnych w badaniach biologicznych i medycznych.

TREŚCI ĆWICZEŃ Komputer w pracy biotechnologa, podstawy HTML, biologiczne bazy danych, data mining, poszukiwanie sekwencji homologicznych, analiza sekwencji, profile właściwości biochemicznych i biofizycznych, przewidywanie struktury drugorzędowej, porównywanie sekwencji


Wiedza Student umie zdefiniować pojęcie bioinformatyka oraz nazwać i objaśnić podstawowe założenia i dziedziny bioinformatyki; rozróżnia rodzaje alignmentu, homologii; umie wyjaśnić różnice między homologią a podobieństwem, umie dobrać odpowiednie techniki do: przeszukiwania biologicznych baz danych, porównania sekwencji, analizy właściwości biofizycznych i biochemicznych sekwencji biopolimerów.

Umiejętności Student potrafi stworzyć dokument HTML; korzystanie z publicznie dostępnych baz danych sekwencji i struktur (bazy danych zawarte w: NCBI, EBI oraz RCSB PDB); posługiwanie się metodami przeszukiwania sekwencji i struktur (algorytmy FASTA i BLAST, mechanizmy oparte o matryce substytucji PAM i BLOSUM); posługiwanie się programami do wizualizacji i manipulacji zestawami sekwencji nukleotydowych i aminokwasowych (narzędzia dostępne z poziomu obsługi baz danych oraz wybrane narzędzia zewnętrzne).

Kompetencje/Postawy Student ma świadomość stosowania technik in silico; Współpracuje w grupie we wspólnym projekcie. Jest kreatywny w poszukiwaniu nowych zastosowań znanych narzędzi w rozwiązaniu problemu biologicznego i medycznego.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Baxevanis A.D. i Ouellette B.F.F., 2004, Bioinformatyka, PWN. 2) Higgs P.G. i Attwood T.K., 2008, Bioinformatyka i ewolucja molekularna, PWN. 3) Claverie J.M. and Notredame C., 2003, Bioinformatics for dummies, Wiley Publishing.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/ - internet; 2) http://www.rcsb.org/pdb/ - internet; 3) Skrypty prowadzącego; 4) Piśmiennictwo naukowe z zakresu modelowania molekularnego i baz danych. 4) Publikacje tematyczne on-line, biotechnologiczne oraz bioinformatyczne serwisy internetowe

Przedmiot: PODSTAWY BIOINFORMATYKI


Kod ECTS: 11013-10-B/16


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II/ 4 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, prelekcja, wykład problemowy, konwersatoryjny . ćwiczenia: laboratorium z użyciem komputera, dyskusja dydaktyczna.

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie obecności i raportu z ćwiczeń.



Przedmioty wprowadzające: biochemia, matematyka, fizyka i biofizyka

Wymagania wstępne: wiedza z ww przedmiotów Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 42 92 Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Jan Pawel Jastrzębski e-mail: [email protected], [email protected] www: www.uwm.edu.pl/bioinfo Uwagi dodatkowe: liczebność grup uzależniona od ilości stanowisk komputerowych (max. 18 osób)

87



Kod: 13013-10-B/23I SEMINARIUM LICENCJACKIE ECTS: 4+4 UNDERGRADUATE SEMINAR

TREŚCI WYKŁADÓW nie dotyczy TREŚCI ĆWICZEŃ W semestrze 5. seminarium dotyczące zasad pisania pracy licencjackiej, następnie seminaria na których studenci przedstawiają wstępy do swoich prac licencjackich oraz prezentacje z zakresu pytań na egzaminie licencjackim. W semestrze 6. kontynuacja prezentacji na temat pytań na dyplomowym egzaminie licencjackim a następnie prezentacje wyników prac licencjackich lub najważniejszych tez w nich zawartych (w przypadku prac monograficznych). Na każdym seminarium dyskusja odnośnie oceny przygotowanej prezentacji i dyskusja merytoryczna dotycząca problemów będących tematem prezentacji. Na każdym seminarium istnieje możliwość zadawania pytań dotyczących zasad pisania pracy licencjackiej. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Zagadnienia, dotyczące prac licencjackich, co daje możliwość zapoznania się z zakresem prac realizowanych w różnych jednostkach, w których licencjaci wykonują swoje prace.

Umiejętności Licencjaci zdobywają umiejętność pisania pracy licencjackiej, przygotowania prezentacji naukowej oraz dyskusji na tematy naukowe.

Kompetencje/Postawy Na każdym seminarium istnieje możliwość podjęcia dyskusji na tematy ogólnobiologiczne, dotyczące różnych problemów. Istnieje więc możliwość kształtowania postaw etycznych studentów i wyjaśnienia problemów, które dotyczą bieżących wydarzeń ich nurtujących. LITERATURA PODSTAWOWA Publikacje naukowe w dostępnych czsopismach naukowych polsko i angielsko języcznych, dotyczące zagadnień, któe są przedmiotem prac licencjackich. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Prezentacje dotyczące pytań na egzaminie licencjackich są przygotowywane na podstawie podręczników z poszczególnych przedmiotów oraz w oparciu o aktualne informacje zawarte w czasopismach naukowych.

Przedmiot: Seminarium licencjackie


Kod ECTS: 13013-10-B/23II

Kierunek:k: Biotechnologia

Studia: stacjonarne


rok/semestr: III/5 i 6 Rodzaj zajęć: seminaria Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: nie dotyczy ćwiczenia: 15/2 + 15?2

Metody dydaktyczne: Wykłady nie dotyczy ćwiczenia: seminarium, dyskusja panelowa.

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie obecnościo raz oceny uzyskanej z przydotowania i wygłoszenia prezentacji, jak również uczesnictwa w dyskusjach.

Ilość punktów ECTS: 4+4


Przedmioty wprowadzające: przedmioty

Wymagania wstępne: pozytywne zaliczenie przedmiotów objętych programem studiów Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii Zwierząt Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 32 01 fax: 89 523 39 37

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: Prof. dr hab. Luiza Dusza e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: grupy 12-osobowe brak

88



Kod: 13013-10-B/23II SEMINARIUM LICENCJACKIE ECTS: 4+4 UNDERGRADUATE SEMINAR

TREŚCI ĆWICZEŃ KRYTERIA OBOWIĄZUJĄCE PRZY REALIZACJI I OCENIE PRACY LICENCJACKIEJ. KONSTRUKCJA PRACY LICENCJACKIEJ. Formy dokumentacji, gromadzenia, cytowania i wykorzystania literatury. Technika pisania pracy licencjackiej. Konspekt pracy badawczej. Przegląd metod naukowych. Przebieg egzaminu licencjackiego. Zagadnienia egzaminacyjne. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Omawianie zagadnień wchodzących w zakres egzaminu licencjackiego oraz problematyki badawczej pracy licencjackiej. Definiowanie źródła naukowego. Wyliczanie rodzajów źródeł. Wykazywanie różnic w pracy naukowej między cytowaniem, powoływaniem się a plagiatem. Opisywanie cech róźniących prace oryginalne od przeglądowych. Omawianie zasad ochrony własności intelektualnej.

Umiejętności Konstruowanie systemu wiedzy na dany temat (zagadnienie egzaminacyjne) i jej zwięzłe przekazywanie. Prezentacja ustna tez referatu i ich obrona podczas dyskusji. Przygotowywanie informacji z postepów w pisaniu pracy licencjackiej. Rozpoznawanie źródeł danych naukowych. Kompetencje/Postawy

Przestrzeganie zasad etyki i prawa w korzystaniu z danych naukowych innych autorów. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Hajduk Z. 2002. Metodologianauk przyrodniczych. Redakckcja wydawnictw KUL Lublin. 2) Weiner J. 1998. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 3) Pułło A. 2001. Prace magisterskie i licencjackie. Wskazówki dla studentów. Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA W zależności od poruszanej problematyki, będzie podawana przez prowadzącego.

Przedmiot: SEMINARIUM LICENCJACKIE


Kod ECTS: 13013-10-B/23I


Studia: stacjonarne

Poziom studiów: I stopnień

rok/semestr: III/5 i 6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: ćwiczenia: 15/2 + 15/2

Metody dydaktyczne: ćwiczenia: seminarium referatowe z dyskusją, pogadanka heurystyczna

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie referatu i udziału w dyskusji oraz złożenia pracy pisemnej



Przedmioty wprowadzające: przedmioty objęte programem studiów

Wymagania wstępne: zaliczenie przedmiotów objętych programem studiów Przedmiot realizuje: Katedra Mikologii, Wydział Biologii Collegium Biologiae ul. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 42 95, fax: 89 523 42 95

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Maria Dynowska e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy 12-osobowe

89



Kod: 13013-10-B/23III SEMINARIUM LICENCJACKIE ECTS: 4+4 UNDERGRADUATE SEMINAR

TREŚCI ĆWICZEŃ Zasady obowiązujące podczas realizacji pracy licencjackiej. Rodzaje prac oryginalnych, w tym licencjackich. Przegląd metod naukowych. Technika pisania pracy licencjackiej. Konstrukcja pracy eksperymentalnej. Przygotowanie dokumentacji i prezentacja wyników pracy badawczej. Wykorzystanie i cytowanie literatury. Zagadnienia egzaminacyjne i przebieg egzaminu licencjackiego. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Zagadnienia stanowiące zakres egzaminu licencjackiego. Problematyka związana z realizowanymi pracami licencjackimi. Rozpoznawanie źródeł naukowych. Cytowanie danych naukowych.

Umiejętności Umiejętność wykorzystania źródeł i redagowania pracy przeglądowej oraz oryginalnej pracy badawczej. Umiejętność prezentowania wyników. Prowadzenie dyskusji naukowej.

Kompetencje/Postawy Kompetencje w zakresie planowania etapów postępowania, wyboru właściwych metod i technik w prowadzeniu pracy badawczej. Postępowanie zgodnie z zasadami etyki podczas wykonywania prac badawczych. Kreatywność i zdolność do pracy w zespole. Postępowanie zgodne z zasadami etyki. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Wejner J. 1998. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2) Pulło A. 2001. Prace magisterskie i licencjackie. Wskazówki dla studentów. Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Artykuły przeglądowe i oryginalne prace naukowe opublikowane w czasopismach takich jak: Postępy Biologii Komórki, Plant Cell, Plant Cell Physiology, Plant Sciences, Plant, Cell and Environment oraz publikacje z innych czasopism wykorzystywane na seminarium i w pracy licencjackiej.

Przedmiot: Seminarium licencjackie


Kod ECTS: 13013-10-B/23III Kierunek: Biotechnologia

Studia: stacjonarne


rok/semestr: III/5 i 6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: ćwiczenia: 15/2

Metody dydaktyczne: ćwiczenia: seminarium, dyskusja dydaktyczna, panelowa


Ilość punktów ECTS:4+4


Przedmioty wprowadzające: przedmioty objęte programem studiów

Wymagania wstępne: pozytywne zaliczenie przedmiotów objętych programem studiów; umiejętność przygotowania prezentacji multimedialnej Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin, Wydział Biologii ul. Ulica Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 35 13, fax: 89 523 48 81

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Irena Giełwanowska, prof. UWM e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: Liczebność grup: 12-16 osób

90

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ NAUKI O ŻYWNOŚCI


Kod: 13013-10-B/15 SUROWCE I MATERIAŁY W BIOTECHNOLOGII ECTS: 2,5 RAW MATERIALS AND ADDITIVES IN BIOTECHNOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Woda i jej zastosowanie w biotechnologii. Drobnoustroje stosowane w biotechnologii. Składniki podłoża w przemyśle fermentacyjnym: źródła makro i mikroelementów, substancje biologicznie czynne. Poziomy i sposób ich dodawania do podłoża. Inne dodatki do podłóż. Odpieniacze, ich rodzaje i dodatek do podłóż. Preparaty enzymatyczne i ich wykorzystanie w biotechnologii. Nośniki stosowane do immobilizacji enzymów i drobnoustrojów. TREŚCI ĆWICZEŃ Przygotowanie substratów stosowanych w biotechnologii. Ocena właściwości funkcjonalnych surowców i pożywek stosowanych w biotechnologii. Materiały stosowane do immobilizacji komórek i enzymów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą źródeł, właściwości i sposobu doboru substancji niezbędnych do zestawienia składu podłoża i prowadzenia hodowli drobnoustrojów lub procesów biotechnologicznych

Umiejętności Student potrafi ocenić skład oraz właściwości surowców i materiałów a także sposób ich przygotowania i stosowania w procesach biotechnologicznych. Potrafi określić ich przydatność w biotechnologii

Kompetencje/Postawy Student umie wykorzystać zdobytą wiedzę w opracowywaniu i doskonaleniu składu podłoża do hodowli drobnoustrojów, w optymalnym wykorzystaniu surowców i materiałów oraz dobraniu właściwych warunków prowadzenia procesu biotechnologicznego. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Bednarski W., Reps A., 2003. Biotechnologia żywności. WNT Warszawa 2) Leśniak W., 2002. Biotechnologia żywności. Procesy fermentacji i biosyntezy. Wyd. A E. Wrocław. 3) Praca zbiorowa pod red. W. Bednarskiego. 1993. Biotechnologia żywności –zagadnienia wybrane, Wyd. ART Olsztyn. 4) Chmiel A., 1998 Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Bednarski W., Fiedurek J., 2007, Podstawy biotechnologii przemysłowej. WNT Warszawa. 2) Praca zbiorowa pod red. J. Fiedurka. 2004, Podstawy wybranych procesów biotechnologicznych. Wyd. UMCS Lublin. 3) Russel S., 1990, Biotechnologia, PWN Warszawa. 4) Artykuły naukowe tematycznie związane z problematyką przedmiotu.

Przedmiot: SUROWCE I MATERIAŁY W BIOTECHNOLOGII


Kod ECTS: 13013-10-B/15


Studia: stacjonarne



Liczba godzin w semestrze: wykłady: 15/2 ćwiczenia: 15/2

Metody dydaktyczne: wykład informacyjny ćwiczenia laboratoryjne




Przedmioty wprowadzające: mikrobiologia, chemia ogólna, chemia organiczna, biochemia, fizyka i biofizyka

Wymagania wstępne: opanowanie podstawowych umiejętności analitycznych

Przedmiot realizuje: Katedra Biotechnologii Żywności, Wydział Nauki o Żywności ul. Heweliusza 1 10-726 Olsztyn, tel.: 89 523 32 33 fax: 89 523 38 38

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr inż. Krystyna Wiśniewska e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: liczebność grup 8-12 osób

91



Kod: 13013-10-B/18 TECHNOLOGIA BIOPREPARATÓW ECTS: 3 TECHNOLOGY OF BIOCOMPONENTS

TREŚCI WYKŁADÓW Znaczenie procesów mikrobiologicznych w produkcji żywności. Przydatność drobnoustrojów w produkcji biopreparatów. Aktualne tendencje i perspektywy produkcji biopreparatów. Korzyści ekonomiczne stosowania biopreparatów w technologii żywności. Technologia produkcji, charakterystyka składników żywności – białka, tłuszcz. Technologia produkcji związków wzbogacających i uszlachetniających żywność – aminokwasy, witaminy, związki aromatyczne i smakowe. Technologia produkcji, charakterystyka i zastosowanie preparatów enzymatycznych. Technologia produkcji, charakterystyka związków utrwalających żywność - antybiotyki, polisacharydy. TREŚCI ĆWICZEŃ Otrzymywanie bioaktywnych składników żywności. Procesy kontroli wzrostu drobnoustrojów podczas biosyntezy składników żywności. Wydzielanie bioaktywnych składników z płynu pohodowlanego oraz analiza ich właściwości. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student posiada wiedzę z zakresu właściwości, otrzymywania i celowości stosowania bioaktywnych substancji w technologii żywności. Zna bioprocesy ich otrzymywanie i prawne normy stosowania. Zna wybrane, niepożądane bioaktywne składniki żywności i przyczyny ich powstawania.

Umiejętności Student posiada umiejętności z zakresu prowadzenia i kontroli procesów biosyntezy bioaktywnych składników żywności. Stosuje metody otrzymywania i oceny właściwości uzyskanych biopreparatów.

Kompetencje/Postawy Zdobyta wiedza pozwoli studentowi podczas pracy (w zakładach farmaceutycznych, produkcji dodatków do żywności, w przetwórstwie surowców) w pełni zrozumieć proces technologiczny. Będzie mógł wpływać na technologie produkcji żywności w aspekcie podniesienia wartości odżywczej i zdrowotnej żywności. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Bednarski W., Fiedurek J. 2007 Podstawy Biotechnologii Przemysłowej. WNT Warszawa. 2) Bednarski W., Reps A. 2003 Biotechnologia Żywności. WNT Warszawa. 3) Chmiel A. 1998 Biotechnologia. PWN Warszawa. 4) Leśniak W. 2002 Biotechnologia żywności, procesy fermentacji i biosyntezy. AE Wrocław. 5) V iesturs U.E., Szmite I.A., Żilewicz A.W. 1992 Biotechnologia WNT Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Chmiel A., Gruziński S. 1998 Biotechnologia i chemia antybiotyków. PWN Warszawa. 2) Kołakowski E., Bednarski W., Bielecki S. 2005 Enzymatyczna modyfikacja składników żywności. Wyd. AR w Szczecinie. 3) Szewczyk K.W. 2003 Technologia biochemiczna. Pol.Warszawa. 4) Rutkowski A., Gwiazda S., Dąbrowski K. 2003 Kompedium dodatków do żywności. Konin.

Przedmiot: TECHNOLOGIA BIOPREPARATÓW


Kod ECTS: 13013-10-B/18


Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: wykłady: wykład problemowy


Forma/warunki zaliczenia: Egzamin



Przedmioty wprowadzające: biochemia, mikrobiologia, surowce i materiały w biotechnologii, inżynieria bioprocesowa

Wymagania wstępne: znajomość podstaw mikrobiologii, opanowanie umiejętności analitycznych

Przedmiot realizuje: Katedra Biotechnologii Żywności, Wydział Nauki o Żywności ul. Heweliusza 1, 10-724 Olsztyn, tel.: 89 523 32 33, fax: 89 523 38 38

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: Prof. dr hab. Arnold Reps e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

92



Kod: 13013-10-B/19 TECHNOLOGIA FERMENTACJI ECTS: 3 FERMENTATION TECHNOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Podstawy procesów fermentacyjnych; szlaki metaboliczne, energetyka fermentacji, modele wytwarzania metabolitów. Podstawowe mechanizmy mające wpływ na funkcjonowanie mikroorganizmów; kontrola i sterowanie metabolizmem mikroorganizmów. Charakterystyka głównych i ubocznych produktów fermentacji alkoholowej Procesy fermentacji alkoholowej w przemyśle spożywczym: browarnictwo, winiarstwo, gorzelnictwo. Fermentacja mlekowa w przemyśle spożywczym. Procesy fermentacyjne, jako metoda konserwacji żywności i pasz oraz produkcji związków organicznych. TREŚCI ĆWICZEŃ Zapoznanie z procesem technologii otrzymywania piwa (linia technologiczna mini-browaru). Ocena i kontrola parametrów zacierania, gotowania i fermentacji brzeczki, Ocena fizykochemiczna piwa młodego i gotowego. Ocena fizykochemiczna wina młodego, po dojrzewaniu i wyrobu gotowego. Fermentacja alkoholowa zacierów zbożowych, laktozowych oraz zbożowo - laktozowych z udziałem dobranych ras drożdży, oraz charakterystyka parametrów fermentacji: energii fermentacji, wydajności, sprawności, produktywności. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student zna z technologie wykorzystującei fermentację jako główny proces prowadzący do pozyskiwania nowego jakościowo produktu. Zna i rozumie wszyskie istotne zależności wynikające z przygotowania surowców (prawidłowość przemian enzymatycznych w słodowaniu, czystość mikrobiologiczna substratów winiarskich i gorzelniczych) wpływające na jakość produktu gotowego. Rozumie rolę procesów pomocniczych gwarantujacych prawidłowość procesów fermentacyjnych (charakterystyka enzymów wykorzystywanych w procesach zacierania, dobór ras drożdży, sterowanie parametrami inżynierii środowiska). Zna ważne zagadnienia dotyczące przemian biochemicznych w procesach dojrzewania produktów fermentowanych, oraz oceny jakościowej produktu gotowego.

Umiejętności Student zdobywa umiejętność oceny surowca (słody piwowarskie, surowce winiarskie) pod względem przydatności do procesów fermentacyjnych; półproduktu ( młode piwo, wino) pod względem prawidłowości przebiegu procesów eznymatycznych i fermentacyjnych oraz produktu gotowego (próbki handlowe i pozyskane na ćwiczeniach laboratoryjnych) pod względem zgodności z normą. Poznaje zależności pomiędzy operacjami jednostkowymi w procesie technologicznym produkcji piwa. Jest w stanie okreslić prawidłowość przebiegu fermentacji zacierów gorzelniczych i prognozowac wydajność procesu

Kompetencje/Postawy Dzięki możliwościom przeprowadzenia pełnego procesu otrzymywania piwa w skali ćwierćtechnicznej, student poznaje wpływ parametrów pracy linii na skuteczność przebiegu przemian enzymatycznych w trakcie zacierania i prawidłowość procesu fermentacyjnego. Ważne jest także ukształtowanie u studenta umiejętności samodzielnej interpretacji skutków zmiany parametrów technologicznych, dzięki czemu zyskuje on kompetencje przydatne do pracy w browarze lub w laboratorium kontrolującym prawidłowość procesów fermentacji alkoholowej.

Przedmiot: TECHNOLOGIA FERMENTACJI


Kod ECTS: 13013-10-B/19


Studia: stacjonarne



Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 15/2 ćwiczenia: 15/10+5



Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się egzaminem



Przedmioty wprowadzające: chemia ogólna, chemia fizyczna, chemia organiczna, biochemia, mikrobiologia przemysłowa, inżynieria bioprocesowa

Wymagania wstępne: umiejętność pracy w laboratorium Przedmiot realizuje: Katedra Biotechnologii Żywności 10-724 Olsztyn tel.: 89 523 45 19 fax: 89 523 38 38

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr inż. Małgorzata Lewandowska e- mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: grupy do 24 osób

93

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Leśniak W. 2002, Biotechnologia Żywności, procesy fermentacji i biosyntezy Wyd. Akademii Ekonomicznej im. O. Langego, Wrocław13-141; 152-163; 237-241; 247-306. 2) Jarosz, J., Jarociński, J. 1994. Gorzelnictwo i drożdżownictwo. Wyd. Szkol. i Pedagog. Warszawa. str 15-55; 81-97; 105-125; 205-208; 211-232. 3)Kunze W. 1999. Technologia piwa i słodu. Piwochmiel, Warszawa. 4) Pazera T. 1998, Browarnictwo, Wyd. Szkol. i Pedagog. Warszawa. 5) Ziajka S. 2008 Mleczarstwo tom 1. Wydawnictwo UWM Olsztyn str. 160-168. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Bednarski, W., Reps, A. ed. 2000. Biotechnologia Żywności. WNT Warszawa str 325-374. 2) Bednarski W., Fiedurek J . ed. 2007. Podstawy Biotechnologii Przemysłowej WNT Warszawa, str. 410-427. 3) Chmiel, A. 1998. Biotechnologia. Podstawy Mikrobiologiczne i Biochemiczne. PWN Warszawa str. 43-49; 60-67, 116-123, 143-146, 149-155.

94



Kod: 11013-10-O/2 TECHNOLOGIA INFORMACYJNA ECTS: 2 COMPUTER SCIENCE

TREŚCI WYKŁADÓW nie dotyczy TREŚCI ĆWICZEŃ Podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menedżerska i prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Znajomość systemów operacyjnych, elementów systemu Windows, edytora tekstu Word; arkusza kalkulacyjnego Excel. Tworzenie prezentacji - Power Point. Znajomość baz danych.

Umiejętności Stosowanie opisanej wyżej wiedzy podczas studiów i w przyszłej pracy zawodowej. ]

Kompetencje/Postawy Zdolność do stosowania wiedzy i umiejętności informatycznych w przyszłej pracy zawodowej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) M. Halvorson, M. Young Podręcznik Microsoft Office 2000. Profesional. 1999. Wyd. RM, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Przedmiot: TECHNOLOGIA INFORMACYJNA


Kod ECTS: 11013-10-O/2


Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: ćwiczenia: praktyczne ćwiczenia przy komputerze

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę końcową; zaliczanie poszczególnych ćwiczeń



Przedmioty wprowadzające: - bez wskazań

Wymagania wstępne: bez wskazań Przedmiot realizuje: Wydział Matematyki i Informatyki 10-561 Olsztyn ul. Żołnierska 14 tel.: 89 535 20 11 fax.: 89 524 60 89

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: nauczyciele akademiccy jednostki Uwagi dodatkowe:. brak

95


Metryczka przedmiotu Kod: 16013-10-O/02 WYCHOWANIE FIZYCZNE ECTS: 1+1 PHYSICAL EDUCATION

TREŚCI WYKŁADÓW -nie dotyczy TREŚCI ĆWICZEŃ Systematyczne ćwiczenia ruchowe prowadzące do utrzymania prawidłowej postawy, dobrego samopoczucia i samodyscypliny. W zakres ćwiczeń wchodzą: piłka siatkowa, koszykówka, piłka nożna, piłka ręczna, gimnastyka, lekka atletyka, badminton, tenis stołowy, sił ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Przyswojenie wiadomości z zakresu przepisów poszczególnych dyscyplin sportowych oraz organizacji czasu wolnego.

Umiejętności Podniesienie sprawności fizycznej i zdrowotności studentów.

Kompetencje/Postawy Podniesienie sprawności fizycznej i zdrowotności studentów. LITERATURA PODSTAWOWA Podręczniki metodyczne i przepisy dyscyplin sportowych. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Nie dotyczy

Przedmiot: WYCHOWANIE FIZYCZNE

Status przedmiotu: obligatoryjny

Kod ECTS: 16013-10-O/02


Studia: stacjonarne


rok/semestr: od I / 2...6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: nie dotyczy ćwiczenia: 30 / 2

Metody dydaktyczne: wykłady: nie dotyczy- ćwiczenia: zajęcia treningowe, testy sprawnościowe, gry praktyczne

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenę; obecność na zajęciach



Pzedmioty wprowadzające: nie dotyczy

Wymagania wstępne: nie dotyczy Przedmiot realizuje: Studium Wychowania Fizycznego i Sportu ul. Prawocheńskiego 7, 10-720 Olsztyn, tel.: 89 523 33 08, fax: 89 523 35 72

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: nauczyciele zatrudnieni w SWFiS e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

96

Przedmioty do wyboru I stopień



Kod: 15013-10-B/F01 AUTOPREZENTACJA ECTS: 1,5 SELF-PRESENTATION

TREŚCI WYKŁADÓW Formy dyskusji naukowych, specyfika wypowiedzi ustnych i pisemnych, struktura wypowiedzi ustnej: referatu, komunikatu, krótkiej wypowiedzi w dyskusji. Biologiczne i psychologiczne podstawy komunikacji interpersonalnej, typy inteligencji, komunikacja werbalna i niewerbalna, podstawy erystyki i retoryki. Zasady przygotowania referatu z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, struktura merytoryczna, rodzaje animacji, zasady przygotowania tła, tekstu i ilustracji, aranżacja pomieszczenia. Rozmowa z pracodawcą, list motywacyjny i CV, poprawne przygotowanie dokumentacji. Strony www i blogi jako formy prezentacji własnej osoby, portale społecznościowe. Plakat naukowy i inne wizualne formy prezentacji wyników badań, techniki przygotowania plakatu naukowego, dyskusja w czasie sesji posterowej, fotokasty i prezentacje multimedialne wysyłane drogą elektroniczną.

TREŚCI ĆWICZEŃ Formułowanie indywidualnych celów zajęć, gra dydaktyczna rozmowa z pracodawcą. Przygotowanie referatu: zebranie danych, przygotowanie scenariusza i konstrukcja wystąpienia, materiały pomocnicze. Przygotowanie notatki prasowej. Pisanie życiorysu i listu motywacyjnego, forma i zawartość. Zabieranie głosu w dyskusji. Ćwiczenia - jak zadawać pytania, szybkie przygotowanie do zabrania głosu. Techniki prowadzenie dyskusji, jak obronić się przed nieuczciwymi argumentami i „ciosami poniżej pasa”. Przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz plakatu naukowego z wykorzystaniem programów komputerowych (w tym open source). Wygłaszanie referatów, dyskusja, analiza technicznej strony wystąpienia. Dyskusja w Internecie na wybranym forum dyskusyjnym. Opcjonalnie – przygotowanie i zrealizowanie otwartego seminarium z udziałem publiczności zewnętrznej. Ewaluacja zajęć – „co mi udało się osiągnąć w rozwoju indywidualnym, czego jeszcze się warto w przyszłości nauczyć”.


Wiedza. Student jest przygotowany do aktywnego zabierania głosu w dyskusji i prezentacji materiałów naukowych, umie wygłosić prezentację w czasie egzaminu dyplomowego, na przykładzie z szeroko rozumianej biotechnologii i biologii. Student zna podstawowe formy naukowych wypowiedzi publicznych: ustnych, graficznych i pisemnych, zna dostępne oprogramowanie (w tym open source), umożliwiające przygotowanie prezentacji komputerowej oraz programy graficzne, umożliwiające przygotowanie posteru, wymienia podstawowe zasady pisania tekstu naukowego, krótkiego streszczenia, notatki prasowej, eseju popularnonaukowego.

Umiejętności Student potrafi przygotować multimedialną prezentację z wynikami badań (własnych lub przeglądowych) lub zagadnieniami dotyczącymi biotechnologii (upowszechnianie wiedzy), potrafi opracować poster naukowy, formułować wnioski, uczestniczyć w dyskusji, napisać list motywacyjny i życiorys; potrafi wyszukać specjalistyczne internetowe fora dyskusyjne.

Przedmiot: AUTOPREZENTACJA

Status przedmiotu: do wyboru

Kod ECTS: 15013-10-B/F01


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I-III/2-6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: .10/2 ćwiczenia: 20/2

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny. ćwiczenia: seminarium z dyskusją, praca z użyciem komputera.

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie: na podstawie obecności wygłoszonego referatu, wykonanego projektu plakatu oraz prac pisemnych.



Przedmioty wprowadzające: nie wymagane

Wymagania wstępne: bez wymagań wstęnych. Przedmiot realizuje: Katedra Ekologii i Ochrony środowiska, Wydział Biologii

Pl. Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 43 08, fax: 89 523 43 11

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Stanisław Czachorowski prof. UWM e-mail: [email protected]

97

Kompetencje/Postawy Student jest odpowiedzialny za planowanie własnej kariery i kształcenia zawodowego w zakresie wystąpień publicznych, aktywnie uczestniczy w różnych formach dyskusji (seminaryjna, internetowa), jest kreatywny w zakresie komunikacji interpersonalnych i upowszechniania wyników naukowych.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Andersen P. A., 2005. Mowa ciała dla żółtodziobów, czyli wszystko co powinieneś wiedzieć o… Dom Wyd. Rebis, Poznań. 2) Kenny P. 1995. Panie Przewodniczący, Panie, Panowie... Przewodnik po sztuce i technice wystąpień publicznych ułożony dla inżynierów i pracowników nauki. Ofic. Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. 3) Kuziak M., Rzepczyński S., 2005. Jak mówić, jak pisać. Wyd. Park, Bielsko-Biała. 4) Lemmermann H., 1999. Komunikacja werbalna, szkoła retoryki. Wyd. Astrum, Wrocław. 5) Pijarowska R., Seweryńska A. M., 2002. Sztuka prezentacji, dać szansę młodzieży czyli jak uczyć prezentacji – poradnik dla nauczyciela. WSiP, Warszawa. 6) Weiner J., 2003. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych, przewodnik praktyczny. Wyd. III poprawione i uzupełnione. Wyd. PWN, Warszawa.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Bogucki Z. 1986. Postery i sesje posterowe. Wszechświat. 87: 85-86. 2) Gambarelli G., Łucki Z. 1995. Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską. Universitas, Kraków. 3) Garczyński S. 1976. Sztuka myśli i słowa. Iskry Warszawa. 4) Grzechowiak S. 1995. Wprowadzenie do pisania prac magisterskich z nauk teologicznych. Gaudentum, Gniezno. 5) Lindsay D. 1995. Dobre rady dla piszących teksty naukowe. Ofic. Wyd. Pol. Wrocław. 6) Maćkiewicz J. 1996. Jak pisać teksty naukowe? Wyd. UG Gdańsk.


98



Kod: 13013-10-B/F2 BIOFIZYKA ZMYSŁÓW I ICH BIOTECHNOLOGICZNE APLIKACJE ECTS: 1,5 BIOPHYSICS OF SENSE AND THEIR BIOTECHNOLOGICAL

APPLICATIONS

TREŚCI WYKŁADÓW Budowa i biofizyczne zasady funkcjonowania układów receptorowych: fotoreceptory, mechanoreceptory (receptory dotyku), chemoreceptory (receptory smaku i zapachu, elektroreceptory. Prześledzenie drogi sygnalnej od pobudzenia receptora do wygenerowania elektrycznego potencjału membranowego. Zaproponowanie (przedyskutowanie) wspólnego biofizycznego modelu różnych układów receptorowych. Modyfikacje (np. genetyczne) układów biologicznych , a ich medyczne i techniczne zastosowania. TREŚCI ĆWICZEŃ Nie dotyczy. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Szczegółowa: poznanie budowy oraz zasad funkcjonowania wybranych układów receptorowych. Ogólna: rozpoznawanie oraz definiowanie współnej bazy biofizycznej działania różnych układów biologicznych.

Umiejętności Łączenie wiedzy z różnych dziedzin (np. biologia i biofizyka) do rozwiązywania określonych problemów. Umiejętność znajdowania wspólnej bazy, wspólnych mechanizmów biofizycznego działania różnych układów biologicznych, w szczególności układów receptorowych. Zastosowanie interdyscyplinarnej wiedzy do projektowania modyfikacji (np. w częściach „czuciowych”, w elementach białkowych) układów receptorowych prowadzących do ich medycznego i techniczego zastosowania (sztuczna siatkówka, biosensory w przemyśle).

Kompetencje/Postawy Zdolność do przekonywania, iż tylko interdyscyplinarna wiedza (interdyscyplinarne łączenie wiedzy) umożliwia rozwiązywanie problemów, w tym między innymi problemów biotechnologicznych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Nowak JZ., Zawilska JB., (edytorzy), 1997, Receptory. Struktura charakterystyka funkcja, PWN. 2) Najnowsze publikacje dotyczące układów receptorowych. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Najnowsze angielskojęzyczne publikacje dotyczące układów receptorowych.

Przedmiot: BIOFIZYKA ZMYSŁÓW I ICH BIOTECHNOLOGICZNE APLIKACJE


Kod ECTS: 13013-10-B/F2


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I-III/2-6 Rodzaj zajęć: wykłady

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 15/2

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład problemowy, dyskusja. ćwiczenia: nie dotyczy.

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie wykładu na podstawie rozmowy (dyskusji).


Język wykładowy: polski z uzupełnieniami w języku angielskim.

Przedmioty wprowadzające: fizyka i biofizyka

Wymagania wstępne: wprowadzenie do poszczególnych jednostek na wykładzie. Przedmiot realizuje: Katedra Fizyki i Biofizyki, Wydział Nauki o Żywności ul. Oczapowskiego 4, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 34 06, fax: 89 523 38 61

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Krzysztof Bryl e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

99

UNIVERSITY OF WARMIA AND MAZURY IN OLSZTYN FACULTY OF BIOLOGY

SYLLABUS

ECTS CODE: 13-013-10-B/F3A ECOLOGY OF MICROORGANISMS ECTS: 4.5

CONTENTS OF LECTURES The history of major research areas of microbial ecology: water and soil microbiology; impact of abiotic and biotic environmental factors on development of microorganisms, soil and water microorganisms and their role in the circulation of matter and energy flow; biogeochemical cycles; physiological groups of bacteria; biodiversity of microorganisms in natural environments, the role of "microbial loop" in water ecosystems; mechanisms of formation of biofilms; molecular aspects of interactions between microbes and other organisms: phenomenon of "quorum sensing”; commercial use of soil microorganisms. CONTENTS OF CLASSES The Laboratory is set up to familiarize the student with the basic techniques necessary to grow and identify of water and soil microorganisms: techniques of media preparation; staining and microscopy; recognition and differentiation of microbial characteristics (biochemical, physiological and molecular); techniques of microbial identification based on metabolic and molecular differences. PRINCIPLES AND OBJECTIVES OF THE COURSE AS THE EFFECTS OF TEACHING

Knowledge Students should have developed an understanding of microbial ecology and practical uses for microorganisms, and how they relate to basic biological concepts. This should allow them to establish a firm foundation for future Microbiology courses and/or a good appreciation of concepts needed to make reasoned choices in their everyday lives. In general, they should understand how microorganisms survive where they do, how they are related, and how they interact with us. In the laboratory they should acquire basic bacteriological skills and should be able to successfully use them.

Skills When students have finished the course, they will have been introduced to a working knowledge of basic bacterial laboratory techniques

Competence/Attitudes Students should be able to show their mastery of them in oral and written formThey should be able to design experiments to identify microorganisms, interpret the data and communicate it. BASIC LITERATURE Paul, E.,Clark, F. Soil Microbiology and Biochemistry, Hardcover Book, 1999. Lampert W, Sommer U. Limnoecology: the ecology of lakes and streams. New York Oxford: Oxford University Press; 1997. SUPPLEMENTARY LITERATURE Czasopisma specjalistyczne: Applied and Environmental Microbiology, Soil Microbiology, Environmental Microbiology.

Course: ECOLOGY OF MICROORGANISMS

Course status : to choose

ECTS code: 13-013-10-B/F3A

Field of study: Biotechnology

Studies: stationary

Level of studies: first degree

Year/semester: II i III/4-6 Type of activities: lectures and classes

Number of hours per semester/week: lectures: 30/2 classes: 30/3

Teaching methods: lectures: lecture classes: laboratory classes

Form/conditions of obtaining a credit: The course ends with grading

Number of ECTS points: 4.5

Lecture language: english

Introductory courses: no indications

Preliminary requirements: english fluent The course is executed by: Department of Microbiology, Faculty of Biology ul. Oczapowskiego 1a, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 44 28

Person (s) responsible for the course execution: prof. dr hab. Aleksander Świątecki e-mail: [email protected]

Additional comments: one group/15 students

100



Kod: 13013-10-B/F4 EKOLOGIA MIKROORGANIZMÓW ECTS: 3,5 ECOLOGY OF MICROORGANISMS

TREŚCI WYKŁADÓW: Historia rozwoju głównych kierunków badawczych: mikrobiologia wód i gleby; wpływ czynników abiotycznych na mikroorganizmy; występowanie drobnoustrojów w zespołach ekologicznych; mikroorganizmy glebowe i ich rola w krążeniu pierwiastków i przepływie energii, obieg glebowej substancji organicznej, grupy fizjologiczne bakterii, komercyjne wykorzystanie drobnoustrojów glebowych; zespoły mikroorganizmów w ekosystemach wodnych; przyczyny różnorodności mikroorganizmów i mechanizmy jej podtrzymywania; rola detrusowego łańcucha pokarmowego i „pętli mikrobiologicznej” w obiegu materii; antropogeniczne zaburzenia funkcjonowania mikrobiocenoz, eutrofizacja – przyczyny, konsekwencje; wpływ biomanipulacji na strukturę mikrobiocenoz wodnych; biofilmy – mechanizmy powstawania, znaczenie zjawiska „quorum sensing”; molekularne aspekty oddziaływań pomiędzy drobnoustrojami a innymi organizmami. TREŚCI ĆWICZEŃ: Metody badań mikroorganizmów glebowych, pobieranie próbek, ilościowe badania grup fizjologicznych bakterii: amonifikacyjnych, nitryfikacyjnych wiążących azot atmosferyczny, proteolitycznych, amylolitycznych i lipolitycznych; liczenie bakterii metodą mikroskopii fluorescencyjnej, obliczanie objętości i biomasy bakteryjnej; oznaczanie tempa respiracji bakterii; oznaczanie różnorodności mikrobiologicznej strefy ryzosferalnej; oznaczanie struktury ilościowej i jakościowej bakteriocenoz wodnych przy wykorzystaniu markerów fluorescencyjnych; analiza aktywności metabolicznej bakterii: aktywność enzymatyczna, produkcja wtórna; badanie wpływu bakteriożernych (pierwotniaki) i bakteriolitycznych (wirusy) organizmów na dynamikę ilościową konsorcjów bakteryjnych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Zapoznanie studentów z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi występowania drobnoustrojów w środowiskach naturalnych i ich roli w kształtowaniu biosfery; mikroorganizmy środowisk ekstremalnych; bioindykacja.

Umiejętności Nabycie praktycznych umiejętności związanych z mikrobiologicznymi badaniami środowisk naturalnych; specjalistyczne techniki mikroskopii optycznej: kontrast fazowy, DIC, fluorescencja, izolacja i identyfikacja drobnoustrojów występujących w środowiskach naturalnych.

Kompetencje/Postawy Zajęcia dydaktyczne: wykłady i ćwiczenia umożliwią studentom podjęcie pracy w różnego typu laboratoriach zajmujących się badaniami środowisk naturalnych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Kunicki-Goldfinger W.J.H. 2007: Życie bakterii. W-wa, PWN. 2) Paul E., 2000. Mikrobiologia i biochemia gleb. Wyd. UMCS, Lublin. 3) Lampert W., Sommer U., 2001. Ekologia wód śródlądowych. PWN, W-wa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Czasopisma specjalistyczne: Applied and Environmental Microbiology, Soil Microbiology, Environmental Microbiology.

Przedmiot: EKOLOGIA MIKROORGANIZMÓW


Kod ECTS: 13013-10-B/F4


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II-III/4-6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład kursowy

ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne,

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstwie kolokwium



Przedmioty wprowadzające: -Mikrobiologia ogólna

Wymagania wstępne: wiadomości z w/w przedmiotu

Przedmiot realizuje: Katedra Mikrobiologii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 45 67; 89 523 44 28

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Aleksander Świątecki e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: Jedna grupa 24 osobowa

101



Kod: 13013-10-B/F4 EKSPERYMENT FIZJOLOGICZNY ECTS: 1,5 EXPERIMENTAL PHYSIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW nie dotyczy TREŚCI ĆWICZEŃ Badanie zależności między temperaturą otoczenia a tempem metabolizmu zwierząt bezkręgowych. Zastosowanie immunologii w diagnostyce medycznej. Aktywność skurczowa mięśniówki gładkiej pod wpływem różnych czynników endo- i egzogennych. Sposoby badania aktywności procesów wolnorodnikowych na wybranym przykładzie. Wpływ diety, podania insuliny oraz cukrzycy eksperymentalnej na równowagę cukrową organizmu. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Podstawy planowania i prowadzenia eksperymentu fizjologicznego w zakresie pomiarów metabolicznych, badania aktywności przewodu pokarmowego w warunkach in vitro, diagnostyki chorób zakaźnych, procesów wolnorodnikowych, etiologii różnych rodzjów cukrzycy.

Umiejętności Umiejętność planowania i prowadzenia doświadczeń z zakresu fizjologii zwierząt, posługiwania się aparaturą pomiarową, umiejętność wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników.

Kompetencje/Postawy Zdolność do przeprowadzenia doświadczeń na zwierzętach zgodnie z wymaganiami etycznymi. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Krzymowski T, 2005, Fizjologia zwierząt. PWRiL Warszawa, 150-158, 447-469. 2) Pawlikowski M, 1996, Zarys endokrynologii klinicznej. PZWL, Warszawa. 3) Schmidt-Nielsen K, 1997, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska. PWN Warszawa, 221-259. 4) Bartosz G, 1995, Druga twarz tlenu. PWN Warszawa, 5) Gościcka T, 1979, Ćwiczenia z immunologii. PWN Warszawa, 6) Playfair JHL, Chain BM, 2005, Immunologia w zarysie. PZWL Warszawa, 18-19. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Szarski H, 2002, Historia zwierząt kręgowych. PWN Warszawa 2) Traczyk WY, Trzebski A, 2001, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. PZWL Warszawa, 323-330, 372-387

Przedmiot: EKSPERYMENT FIZJOLOGICZNY


Kod ECTS: 13013-10-B/F4


Studia: stacjonarne


rok/semestr: III/5-6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: nie dotyczy ćwiczenia: 15/3

Metody dydaktyczne: wykłady: nie dotyczy ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: teoretyczne i praktyczne zaliczenie każdego ćwiczenia



Przedmioty wprowadzające: fizjologia zwierząt

Wymagania wstępne: umiejętność posługiwania się podstawowym sprzętem laboratoryjnym, wiedza z zakresu podstawowego kursu fizjologii zwierząt oraz immunologii Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 32 01, fax: 89 523 39 37


dr Beata Kurowicka e-mail: [email protected]


102



Kod: 13013-10B/F5 FILOGEOGRAFIA ROŚLIN ECTS: 2 PHYLOGEOGRAPHY OF PLANTS

TREŚCI WYKŁADÓW Historia filogeografii i zakres badań filogeograficznych. Zmienność genetyczna gatunków w czasie i przestrzeni (wpływ czynników historycznych i ekologicznych na poziom zmienności genetycznej gatunku). Główne refugia plejstoceńskie i kierunki migracji flory na obszary polodowcowe. Przegląd współczesnych metod biologii molekularnej wykorzystywanych do określenia wzorców różnorodności genetycznej populacji w zasięgu geograficznym (markery izoenzymatyczne, markery skanujące genom, markery mikrosatelitarne i analiza sekwencji). Podstawowe procesy gatunkotwórcze (specjacja, wikaryzm geograficzny i poliploidyzacja). TREŚCI ĆWICZEŃ Zapoznanie się z metodami molekularnymi wykorzystywanymi w badaniach filogeograficznych. Wykonanie analizy zmienności genetycznej populacji wybranych gatunków roślin reprezentujących różne obszary zasięgu geograficznego, z wykorzystaniem różnych grup markerów molekularnych. Zapoznanie się z programami statystycznymi, używanymi w obliczeniach parametrów zmienności genetycznej i określeniu przestrzennych wzorców rozmieszczenia tej zmienności. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student definiuje termin „filogeografia” i wskazuje główny cel badań filogograficznych. Opisuje czynniki (historyczne i współczesne), które miały i mają wpływ na kształtowanie się współczesnych zasięgów roślin. Charakteryzuje genetyczne wzorce rozmieszczenia roślin i opisuje najważniejsze historyczne i aktualnie obowiązujące teorie, dotyczące migracji roślin po okresie zlodowaceń plejstoceńskich. Wymienia ewolucyjne konsekwencje migracji roślin. Zna metody biologii molekularnej wykorzystywane w badaniach filogeograficznych, potrafi wskazać, które z nich są najbardziej odpowiednie w opisywaniu przestrzennych wzorców rozmieszczenia zmienności genetycznej roślin.

Umiejętności Student umie przeprowadzić analizę filogeograficzną i dobrać właściwe metody do sprawdzenia postawionej hipotezy naukowej. Potrafi obliczyć podstawowe parametry zmienności genetycznej wykorzystywane w badaniach filogeograficznych i posługuje się w tym celu odpowiednimi programami statystycznymi.

Kompetencje/Postawy Student umie zaplanować badania, mające na celu oszacowanie wzorców przestrzennego rozmieszczenia zmienności genetycznej. Wykazuje kreatywność w tworzeniu projektu badań i chęć do pracy zespołowej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Avise J. C., 2000, Phylogeography. The history and formation species. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, 447 ss. 2) Avise J. C. 2004. Molecular markers, natural history, and evolution. (2nd Ed.). Sinauer, Sunderland, Massachusetts, 684 ss. 3) Avise, J. C., Arnold J., Ball R. M. Jr., Bermingham E., Lamb T., Neigel J. E., Reeb C. A., Saunders N. C., 1987, Intraspecific phylogeography: the mitochondrial DNA bridge between population genetics and systematics. Annual Review of Ecology and Systematics 18: 489-522. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Hartl D. L., Clark A. G., 2007, Principles of population genetics. Sinauer, Sunderland, Massachusetts, 565 ss.

Przedmiot: FIOLOGEOGRAFIA ROŚLIN


Kod ECTS: 13013-10-B/F5


Studia: stacjonarne



Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady:10/2 ćwiczenia: 20/2

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, laboratorium z użyciem komputera,

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie pisemne.



Przedmioty wprowadzające: biologia molekularna, genetyka ogólna

Wymagania wstępne: podstawowe umiejętności z biologii molekularnej i w/w przedmiotów Przedmiot realizuje: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody Plac Łódzki 1, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 34 93, fax: 89 523 35 46

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Monika Szczecińska e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: Małe grupy studenckie (do 12 osób). Zajęcia prowadzone w Laboratorium Diagnostyki Molekularnej Wydziału Biologii, ul. Prawocheńskiego 5, 10-720 Olsztyn.

103



Kod: 13013-10-B/F6 HISTOLOGIA ZWIERZĄT ECTS: 2 HISTOLOGY OF ANIMALS

TREŚCI WYKŁADÓW Tkanki zwierzęce (nabłonkowa. łączna, mięśniowa i nerwowa). Typy narządów. Budowa histologiczna narządów układu pokarmowego i oddechowego. Histologia serca, naczyń krwionośnych i narządów limfatycznych. Budowa mikroskopowa nerki i przewodów wydalniczych. Męskie i żeńskie gruczoły płciowe i ich przewody. Gruczoły dokrewne. Budowa mikroskopowa układu nerwowego ośrodkowego (mózgowie i rdzeń kręgowy) i obwodowego (nerwy rdzeniowe i zwoje) Autonomiczny układ nerwowy. Miejsce powstawania i odpływu płynu mózgowo rdzeniowego. Histologia skóry (naskórek i skóra właściwa) oraz jej organów (gruczoły skórne, włosy, paznokcie). TREŚCI ĆWICZEŃ Samodzielna analiza preparatów histologicznych przedstawiających poszczególne tkanki i narządy zwierzęce (analiza mikroskopowa i dokumentacja obrazu mikroskopowego). Tkanki zwierzęce (nabłonkowa. łączna, mięśniowa i nerwowa). Główne odcinki i narządy układu pokarmowego, oddechowego, naczyniowego, rozrodczego dokrewnego i nerwowego. Histologia skóry (naskórek i skóra właściwa) oraz jej organów (gruczoły skórne i włosy). ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Znajomość budowy mikroskopowej poszczególnych tkanek i narządów zwierzęcych. Znajomość budowy układów i narządów oraz ich roli w organizmie zwierząt.

Umiejętności Umiejętność prowadzenia samodzielnej obserwacji mikroskopowej t.j. osługa mikroskopu, prawidłowa interpretacja obrazu mikroskopowego, zdolność rozpoznawania i odszukiwania określonych szczegółów w obrazie mikroskopowym. Umiejętność rozpoznawania poszczególnych tkanek i narządów zwierzęcych oraz poprawna interpetacja ich budowy. Rozumienie roli poszczególnych tkanek i narządów oraz wzajemnych powiązań miedzy układami i narządami w organizmie.

Kompetencje/Postawy Samodzielność w obserwacji mikroskopowej. Samodzielność w wykonywaniu zadań na podstawie instrukcji. Staranność w wykonywaniu rysunków mikroskopowych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Stevens A., Lowe J., 1997, Human Histology. 2ed Times Mirror International Publishers Ltd, Strony, 2) Mescher A, 2009, Junqueira's Basic Histology, 12th Edition: Text and Atlas. McGraw-Hill Medical, Strony, 3) Atlases of Animal Histology, different editions.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Ross M.H., 2006, Histology: A Text and Atlas: With Correlated Cell and Molecular Biology. Lippincott Williams & Wilkins, Strony, 2) Geyer G. 1982. Histologie und mikroskopische Anatomie. VEB Georg Thieme, Leipzig,1-298.

Przedmiot: HISTOLOGIA ZWIERZĄT


Kod ECTS: 13013-10-B/F6


Studia: stacjonarne






Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie


Język wykładowy: angielski


Wymagania wstępne: znajomość języka angielskiego.

Przedmiot realizuje: Katedra Anatomii Porównawczej, Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 3, 10-767 Olsztyn, tel.: 89 523 43 01, fax: 89 523 43 01,

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Maciej Równiak

e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: Liczebności grup: 12 osób

104

UNIVERSITY OF WARMIA AND MAZURY FACULTY OF BIOLOGY

SYLLABUS

ECTS CODE: 13013-10-B/F6A HISTOLOGY OF ANIMALS ECTS: 3

CONTENTS OF LECTURES Animal tissues (epithelial. connective, muscular and nervous tissues). Types of organs. Histological structure of the digestive and respiratory systems. Histology of heart, blood vessels and lymphatic organs. Microscopic organization of the kidney and urinary ducts. Male and female reproductive glands and ducts. Endocrine glands. The microscopic structure of the central nervous system (brain and spinal cord) and the peripheral nervous system (spinal nerves and ganglia) Autonomic nervous system. Places of production and outflow of the cerebrospinal fluid. Histology of the skin (epidermis and dermis) and its organs (glands, hair, nails). CONTENTS OF CLASSES Analysis of histological specimens of various animal tissues and organs (microscopic observations and scientific documentation). Animal tissues (epithelial. connective, muscular and nervous tissues). Main parts and organs of the digestive, respiratory, circulatory, urinary, reproductive, endocrine and nervous systems. Histology of skin (epidermis and dermis) and its organs (glands and hair). PRINCIPLES AND OBJECTIVES OF THE COURSE AS THE EFFECTS OF TEACHING:

Knowledge Knowledge concerning the microscopic structure of individual tissues and organs in animals. Knowledge of the organization of various organ systems and the role of individual tissues and organs in these systems.

Skills Ability to conduct self-microscopic observation, ie ability to manage all microscope devices, correct interpretation of the microscopic images, ability to recognize and find discrete details in the microscopic images. Ability to recognize various animal tissues and organs and correct interpretation of their structure. Understanding of the role of individual tissues and organs in the organ systems as well as interrelationships among various organ systems in the body.

Competence / Attitudes Independence in conducting microscopic observation. Accuracy in carrying out tasks point by point according to detailed instruction. Care in making the microscopic drawings BASIC LITERATURE 1) Stevens A., Lowe J., 1997, Human Histology. 2ed Times Mirror International Publishers Ltd, Strony, 2) Mescher A, 2009, Junqueira's Basic Histology, 12th Edition: Text and Atlas. McGraw-Hill Medical, Strony, 3) Atlases of Animal Histology, different editions. SUPPLEMENTARY LITERATURE 1) Ross M.H., 2006, Histology: A Text and Atlas: With Correlated Cell and Molecular Biology. Lippincott Williams & Wilkins, Strony,

Course: HISTOLOGY OF ANIMALS

Course status: to choose

ECTS code: 13013-10-B/F6A

Field of study: Biotechnology

Studies: stationary

Level of studies: First degree

Year/semester: I-III/2-6 Type of activities: lectures and classes

Number of hours per semester/week: lectures: 5/1 classes: 20/4

Teaching methods: lectures: lecture classes: laboratory classes

Form /conditions of obtaining credit: The course ends with grading

Number of ECTS points: 3

Lecture language: english

Introductory courses: no indications

Preliminary requirements: english fluent The course is executed by: Deprtment of Compartive Anatomy, Faculty of Biology St. Plac Łódzki 3, 10-767 Olsztyn, tel.: 89 523 43 01, fax: 89 523 43 01,

Person (s) responsible for the course execution: dr Maciej Równiak e-mail: [email protected] Additional comments: number of students in a group:12

105



Kod: 13013-10-B/F7 IDENTYFIKACJA GENÓW ECTS: 3;4 w j. ang. GENOME ANNOTATION

TREŚCI WYKŁADÓW Budowa genu i genomu. Metody sekwencjonowania DNA. Strategie sekwencjonowania genomów. Bazy danych sekwencji nukleotydowych i białkowych, NCBI, EMBL-EBI, DDBJ. Wykorzystywane programy (BLAST, CLUSTAL, PHYLlX, i inne ) w analizie zbieżności sekwencji nukleotydowych i białkowych (alignment) oraz modelowaniu struktury białka. Identyfikacja genów z sekwencji genomowego DNA na podstawie stałych cech sekwencji genów, w tym sekwencji kodujących, sygnałowych, regulatorowych i powtarzalnych. Wykorzystanie mapy genetycznej do identyfikacji genów. Otrzymywanie i sekwencjonowanie ESTs w celu poszukiwania genów o podobnej strukturze i funkcji. Wykorzystanie mutantów na potrzeby identyfikacji genów. Identyfikacja genów warunkujących oporność na antybiotyki u mikroorganizmów. Analiza filogenetyczna sekwencji. Projekty sekwencjonowania genomów. TREŚCI ĆWICZEŃ Zapoznanie z bazami danych NCBI, EMBL-EBI, DDBJ. Struktura rekordu NCBI, baza UNIGENE. Analiza struktury rekordu w bazie NCBI dla wybranego genu, dokonanie translacji genu i scharakteryzowanie białka. Analiza miejsc restrykcyjnych dowolnej sekwencji: wprowadzenie sekwencji nukleotydowej genu do programu NEB cutter, dokonanie cięcia enzymami restrykcyjnymi (1, 2 lu 3 miejsca cięcia), uzyskanie produktów cięcia na 2% żelu agarozowym. Bazy danych ESTs. Zapoznanie się z projektami sekwencjonowania genomów i ESTs. Identyfikacja sekwencji kodujących za pomocą grupy programów BLAST. Analizy filogenetyczne. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Znajomość baz danych i programów mających zastosowanie w identyfikowaniu genów, modelowaniu białek i analizach filogenetycznych,. Znajomość projektów sekwencjonowania genomów roślin i zwierząt i mikroorganizmów.

Umiejętności Umiejętność korzystania z baz zawierających informacje o genach, genomach i białkach. Umiejętność przeprowadzenia analizy sekwencji nukleotydowej i białkowej wybranego genu, w tym przewidywanie funkcji i modelowanie struktury białka. Umiejętność przeprowadzenia analiz filogenetycznych.

Kompetencje/Postawy Zdolność do postrzegania i ujawniania relacji pomiędzy różnymi składowymi. Kreatywność w poszukiwaniu wiedzy. Aktywna postawa w wykorzystaniu posiadanej wiedzy. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Baxevanisa A. D., Ouellette B. F. F. 2005. Bioinformatyka: podręcznik do analizy genów i białek. PWN, Warszawa. 2) Higgs P. G., Attwood T. K. 2008. Bioinformatyka i ewolucja molekularna. PWN, Warszawa. 3)Przedmiot prowadzony na podstawie oryginalnych prac naukowych (materiały dostępne w Katedrze Genetyki). LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Polok K. 2010. Plant Genetics and Genomics. Olsztyn.

Przedmiot: IDENTYGIKACJA GENÓW


Kod ECTS: 13013-10-B/F7


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II, III/2-6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia



ćwiczenia: laboratorium z użyciem komputera

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie na podstawie prac kontrolnych i końcowej pracy zaliczeniowej.

Ilość punktów ECTS: : 3; 4 w j. ang.


Przedmioty wprowadzające: genetyka ogólna

Wymagania wstępne: umiejętność pracy z komputerem oraz znajomość języka angielskiego Przedmiot realizuje: Katedra Genetyki, Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 45 55, fax: 89 523 44 29

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Kornelia Polok e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: Optymalna liczba osób w grupie: 12 - 15

106



Kod: 13013-10-B/F8 METABOLIZM WTÓRNY ROŚLIN ECTS: 1 PLANT SECONDARY METABOLISM

TREŚCI WYKŁADÓW Typy wtórnych metabolitów: cukry i ich pochodne, kwasy karboksylowe i poliketydy, terpenoidy, związki fenolowe, aminokwasy niebiałkowe, aminy, glikozydy cyjanogenne, olejki gorczyczne i glukozynolany, alkaloidy. Zarys budowy, dróg powstawania, rozmieszczenia i właściwości biologicznych. TREŚCI ĆWICZEŃ nie dotyczy ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza. Utrwalenie wiedzy o pierwotnym metabolizmie w organizmach eukariotycznych; znajomość ogólnych zarysów wiedzy o wtórnym metabolizmie i charakterystycznych przykładów wtórnych metabolitów; świadomość ogromnej różnorodności biochemicznej roślin.

Umiejętności. Rozpoznawanie charakterystycznych elementów strukturalnych różnych biologicznych cząsteczek. Szkicowanie najbardziej podstawowych wzorów struktrualnych. Posługiwanie się mapami szlaków metabolicznych, odnajdywanie powiązań pomiędzy poszczególnymi ogniwami metabolizmu pierwotnego i wtórnego.

Kompetencje/Postawy Fascynacja niebywałymi zdolnościami biosyntetycznymi roślin. Ugruntowana świadomość znaczenia bioróżnorodności. Świadomość faktu, że to co naturalne może być zarówno korzystne, zdrowe, pożyteczne jak i szkodliwe, niebezpieczne. Przekonanie, że rozwój wiedzy naukowej z zasady otwiera przed człowiekiem nowe możliwości i nowe dylematy. Dociekliwość, staranność, systematyczność. LITERATURA PODSTAWOWA 1) J. Kączkowski, 1993, Biochemia roślin (t.2). PWN Warszawa . 2) J. B. Harborne, 1997, Ekologia biochemiczna. PWN Warszawa. 3) S. Kohlmünzer, 2003, Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL Warszawa, LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) J. Kopcewicz, S. Lewak (red.), 2002, „Fizjologia roślin”. PWN Warszawa, 272-433; 709-738 (og. 806), 2) J. Zurzycki, M. Michniewicz (red.), 1985, „Fizjologia roślin”. PWRiL Warszawa, 1985. 3) Czasopisma, np.:Plant Physiology, Phytochemistry Reviews, 4) Internet, np.: http://scholar.google.pl/

Przedmiot: METABOLIZM WTÓRNY ROŚLIN


Kod ECTS: 13013-10-B/F8


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II; III? 4-6 Rodzaj zajęć: wykłady

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 15/1 ćwiczenia: nie dotyczy

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, możliwie popularyzatorski, zbliżający się do prelekcji, wykład konwersatoryjny.

ćwiczenia: nie dotyczy

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie końcowe na ocenę Ilość punktów ECTS: 1


Przedmioty wprowadzające: chemia organiczna, biochemia, fizjologia roślin

Wymagania wstępne: znajomość metabolizmu pierwotnego roślin lub zwierząt (struktura, nazewnictwo metabolitów, podstawowe szlaki metabolizmu pierwotnego – substraty, produkty, główne związki pośrednie, lokalizacja, znaczenie) Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1a, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 42 88 fax: 89 523 48 81


dr Dariusz J. Michalczyk e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

107



Kod: 13013-10-B/F14

METODY BADAŃ FILOGENETYCZNYCH

ECTS: 1 METHODS OF PHYLOGENETIC INFERENCE TREŚCI WYKŁADÓW Taksonomia ewolucyjna, fenetyczna i filogenetyczna. Podobieństwa i różnice w doborze i interpretacji cech oraz wnioskowaniach. Zależności pomiędzy pokrewieństwem i podobieństwem. Cechy – homologie i homoplazje; pojęcia plezjo- i apomorfii, sposoby kodowania cech, polaryzacja, serie transformacyjne, homologia dla cech molekularnych. Algorytmy stosowane do konstrukcji drzew filogenetycznych. Wady i zalety poszczególnych algorytmów. Parametry statystyczne drzew. Zegar molekularny. Metody próbkowania: jackknife, bootstrap. Modele ewolucji sekwencji. Kryteria optymalizacji drzew. Wnioskowanie Bayesowskie. Błędy i wiarygodność rekonstrukcji. Techniki stosowane w analizie fenetycznej. Programy komputerowe wykorzystywane w rekonstrukcji filogenezy. TREŚCI ĆWICZEŃ nie dotyczy ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Zapoznanie się z nowoczesnymi metodami rekonstrukcji filogenezy. Zrozumienie zasad działania, wad i zalet podstawowych metod analizy fenetycznej i filogenetycznej na podstawie zestawu danych morfologicznych oraz sekwencji DNA i białek.

Umiejętności Umiejętność analizowania cech morfologicznych i molekularnych, formułowania hipotez zależności filogenetycznych, umiejętność zastosowania w analizie filogenetycznej wybranych programów komputerowych

Kompetencje/Postawy Zdolność do zastosowania zdobytej wiedzy w pracy naukowej oraz w karierze zawodowej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Hall B. G., 2008. Łatwe drzewa filogenetyczne. Poradnik użytkownika, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2) Higgs P. G., Attwood T. K. 2008. Bioinformatyka i ewolucja molekularna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 3) Futuyma D. J. 2008. Ewolucja, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Krzanowska K.H. (red.) i in. 1995, 2002. Podstawy mechanizmów ewolucji. PWN, 2) Mayr E. 1974. Podstawy systematyki zwierząt. PWN, 3) Mayr E. 1974. Populacje, gatunki i ewolucja. Wiedza Powszechna Warszawa. 4) Mayr E. 2000. To jest biologia. PWN.

Przedmiot: METODY BADAŃ FILOGENETYCZNYCH


Kod ECTS: 13013-10-B/F14


Studia: stacjonarne

Poziom studiów: I ;

rok/semestr: II; III/3-6 Rodzaj zajęć: wykłady

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 15/1 ćwiczenia nie dotyczy


ćwiczenia nie dotyczy

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę





Przedmiot realizuje: Katedra Zoologii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 5, 10-718 Olsztyn, tel.: 89 523 37 34, fax: 89 523 32 61


dr inż. Jolanta Szlachciak e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

108



Kod: 13013-10-B/F9 METODY OCENY NASION ECTS: 1 SEED TESTING METHODS

TREŚCI WYKŁADÓW nie dotyczy TREŚCI ĆWICZEŃ Część teoretyczna obejmuje: powstawanie, budowę oraz znaczenie nasion dla człowieka oraz w przyrodzie, podstawowe normy regulujące sposób oceny nasion (rozporządzenia), wybrane międzynarodowe metody oceny nasion definiowane przez Międzynarodowy Związek Oceny Nasion (ISTA, ang. International Seed Testing Association), ponadto charakterystykę kiełkowania nasion (etapy, rodzaje, dynamika) w kontekście wykorzystania metody oceny zdolności kiełkowania nasion (metoda bezpośrednia, biologiczna), jako podstawowego sposobu oceny nasion. Poznanie określonych normami warunków oznaczania zdolności kiełkowania (minimalna wielkość próbki, podłoże, temperatura, oświetlenie, pomiar energii i zdolności kiełkowania, liczba powtórzeń). W ramach ćwiczeń przewiduje się wykonanie prostych eksperymentów z wykorzystaniem poznanych metod oceny nasion. Zakłada się, że doświadczenia będą realizowane w zespołach 3-4 osobowych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student wyjaśnia i opisuje powstawnie i budowę nasion różnych rodzajów, potrafi zdefiniować zasady określające sposób testowania i kwalifikacji nasion, opisać podstawowe metody stosowane w ocenie jakości nasion jako materialu siewnego, umie wyjaśnić następujące pojęcia: zdolność i energia kiełkowania, wigor nasion, konduktomertia, masa 1000 nasion, gęstość nasion, kiełkowanie epigeiczne i hypogeiczne, wilgotnośc nasion, skaryfikacja, żywotnośc nasion. Sudent rozróżnia nasiona kiełkujące prawidłowo oraz rozpoznaje nasiona kiełkujące nienormalnie.

Umiejętności Student nabywa umiejętności planowania, przygotowania i koordynowania działań związanych z wykonaniem prostych doswiadczeń, w których wykorzystuje podstawowe metody oceny nasion, palnuje przeprowadzenie eksperymentu, dokonuje doboru odpowiedniej metody, wykonuje eksperyment. Jest zdolny do zinterpretowania wyników i na ich podstawie do sformułowania wniosków, przygotowania sprawozdania oraz zaprezentowania założenia doświadczenia, zastosowanej metody, osiągniętych rezultatów oraz wniosków.

Kompetencje/Postawy Student wykazuje aktywną postawę i jest chętny do współpracy w planowaniu i podziale obowiązków związanych z wykonaniem zadania. Wykazuje dbałość i staranność podczas wykonywania doświadczenia, szczególnie dokonując pomarów i odczytów. Postępuje zgodnie z normami określającymi różne metody oceny nasion. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Kwiatkowski J., Szczukowski S., Tworkowski J. 2002. Wybrane zagadnienia z nasiennictwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Warminsko-Mazurskiego, 2009. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Grzesiuk S, Kulka K., 1981. Fizjologia i biochemia nasion. Panstwowe Wydawnictwo Rolicze i Leśne. 606.

Przedmiot:

METODY OCENY NASION

Status przedmiotu: do wyboru;

Kod ECTS: 13013-10-B/F9


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II; III/4-6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia


Metody dydaktyczne: ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, seminarium

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie oceny uzyskanej ze sprawdzianu wiedzy oraz sprawozdania z przeprowadzonych doswiadczeń.



Przedmioty wprowadzające: fizjologia roślin, morfologia funkcjonalna roślin

Wymagania wstępne: wiedza dotycząca rozmnażania roślin nasiennych, budowy nasienia, rodzaje nasion, rozpoznawanie nasion podstawowych gatunków roślin uprawnych. Przedmiot realizuje: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 42 99 fax: 89 523 48 81


dr Ewa Gojło e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

109



Kod: 13013-10-B/F10 NEUROBIOLOGICZNE PODSTAWY ROZWOJU CZŁOWIEKA ECTS: 1,5 NEUROBIOLOGICAL BASICS OF HUMAN DEVELOPMENT

TREŚCI WYKŁADÓW Auksologia jako dyscyplina naukowa; definicje i zakres badań w ujęciu interdyscyplinarnym. Prawidłowości rozwoju osobniczego człowieka, czynniki determinujące i modyfikujące jego przebieg, periodyzacja rozwoju osobniczego z krótką charakterystyką okresów i podokresów rozwojowych, łącznie z okresem starości. Metody oceny i kontroli rozwoju biologicznego. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania rozwoju układu nerwowego; geny mikrocefalii MCPH1. Zasadnicze różnice w rozwoju mózgu człowieka w porównaniu do innych naczelnych; porównanie ilościowe i jakościowe ekspresji genów zaangażowanych w rozwój narządów (uprzywilejowana pozycja mózgowia); rozwój mowy i języka (szczególna forma genu FOXP2 „gen gramatyki”), nietypowa migracja neuronów z kory do wzgórza, rozwój kory nowej (przedczołowej). TREŚCI ĆWICZEŃ Metody oceny i kontroli rozwoju biologicznego. Układy funkcjonalne mózgu człowieka; metody badań funkcji wykonawczych człowieka (m.in. test Stroopa, test łączenia punktów); pamięć operacyjna wzrokowo-przestrzenna; rozwiązywanie testów (m.in. test N-back, Digit Span, Spatial Span). Choroby neurorozwojowe. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Rozumienie mechanizmów sterujących rozwojem mózgu w okresie prenatalnym i ich znaczenia dla prawidłowej struktury w okresie postnatalnym; rozumienie plastyczności rozwojowej mózgu oraz wpływu środowiska na modyfikacje struktury i funkcji mózgu.

Umiejętności Zdolność rozpoznawania stadiów rozwojowych w okresie życia wewnątrzmacicznego człowieka; umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu neurobiologii do kształtowania własnych zdolności poznawczych; stosowanie wiedzy biologicznej w życiu codziennym, zwłaszcza w kontekście rozwoju jednostki; umiejętność analizowania siatek centylowych.

Kompetencje/Postawy. Zainteresowanie własnym rozwojem i zdrowiem; dążenie do zachowania zdrowia, poszanowanie życia ludzkiego, przekonanie o konieczności wykonywania badań prenatalnych i zachowaniu higieny ciąży. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Blakemore S-J, Frith U., 2008, Jak uczy się mózg. Wyd. UJ. Kraków. 2) Biczycki M, Czechowicz K, Puch E. (pod red. K. Czechowicza), 1993, Zarys anatomii człowieka z elementami antropologii. Uniwersytet Śląski. Katowice. (Rozdz. 5. Ontogeneza, str. 169-182). 3) Bochenek A, Reicher M., 1997, Anatomia człowieka. Tom IV. Układ nerwowy ośrodkowy PZWL, W-wa. (Rozwój osobniczy układu nerwowego, str. 20-42). 4) Jaczewski (red.) 2005, Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania. Wyd. Akademickie „ŻAK”, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Watson J., Berry A., 2005, DNA. Tajemnica życia. Wyd. CiS, Wyd. W.A.B. Warszawa. 2) Oniszczenko W. (red), 2002, Geny a zachowanie. PWN S.A. Warszawa. 3) Longstaff L., (Wróbel, red), 2002, Neurobiologia. Krótkie wykłady. PWN, W-wa. (Sekcja P. Neurobiologia rozwojowa, str.429-468).

Przedmiot: NEUROBIOLOGICZNE PODSTAWY ROZWOJU CZŁOWIEKA


Kod ECTS: 13013-10-B/F10


Studia: stacjonarne





ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, laboratorium z użyciem komputera

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Ilość punktów ECTS:1,5


Przedmioty wprowadzające: anatomia człowieka

Wymagania wstępne: znajomość zagadnień rozwoju zwierząt i budowy człowieka Przedmiot realizuje: Katedra Anatomii Porównawczej Wydział Biologii

ul. Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 43 01, fax: 89 523 43 01


dr hab. Anna Robak, prof. UWM e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy 12-15 osobowe

110



Kod: 13013-B/F11 PATOLOGIA WYBRANYCH NARZĄDÓW ECTS: 2 PATHOLOGY OF SELECTED ORGANS

TREŚCI WYKŁADÓW Pojęcie zdrowia i choroby. Podstawowe definicje, m.in. patologia, patomorfologia, histopatologia, etiopatogeneza. Kryteria klasyfikacji chorób; czynniki chorobotwórcze. Wpływ struktury komórek i tkanek na funkcjonowanie narządów; starzenie się tkanek i narządów a karcynogeneza; homeostaza mitotyczna narządów. Klasyfikacja nowotworów, rozwój nowotworów na wybranych przykładach (nowotwory skóry i gruczołu piersiowego). Choroby wirusowe na wybranych przykładach. Toksyczny wpływ alkoholu na czynność wybranych narządów, m.in. wątroba, mózg (narząd toksycznie upośledzony). Profilaktyka i metody badań.. TREŚCI ĆWICZEŃ Rozrosty i nowotwory tkanki barwnikotwórczej oraz nowotwory nabłonka powierzchownego; czerniak złośliwy skóry, rak podstawno-komórkowy skóry, włókniakogruczolak sutka.. Zapalenia oraz zmiany chorobowe narządów rozrodczych żeńskich i płuc; śródnabłonkowa neoplazja szyjkowa (CIN 3), zapalenie płuc, rak drobnokomórkowy płuc. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student zna podstawową terminologię, definiuje pojęcia „zdrowia” i „ choroby” wg WHO; charakteryzuje wybrane procesy patologiczne; tłumaczy ich etiologię i/lub patogenezę; rozumie współzależności między prawidłową strukturą komórek i tkanek a prawidłowymi ich czynnościami oraz funkcjonowaniem narządów i organizmu jako całości; rozumie szkodliwy wpływ ksenobiotyków na metabolizm wątroby i centralnego układu nerwowego; zna klasyfikację nowotworów i opisuje wieloetapowy rozwój nowotworu.

Umiejętności Obsługa mikroskopu, zdolność różnicowania obrazu w preparacie histologicznym tkanki zdrowej i zmienionej chorobowo, umiejętność interpretacji obrazów mikroskopowych z wykorzystaniem atlasów histopatologii pod kątem wybranych chorób.

Kompetencje/Postawy Postrzeganie relacji między czynnikami chorobotwórczymi, a możliwością zakażeń organizmu, przejawianie zainteresowania zdrowiem własnym i innych ludzi; postępowanie zgodne z zasadami higieny w życiu codziennym; aktywna postawa wobec problemu zanieczyszczenia środowiska. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Ball S., 2003, Chemia szarych komórek. Wyd. Medyk, W-wa. 2)Chivot M.,1993 Dolegliwości i choroby skóry. Tłum. M. Bruczkowska. Wyd. W.A.B. W-wa. 3) Czyżewska K., 1998, Patofizjologiczne podstawy wybranych chorób. Część II. Nowotwory. Wyd. AM, Poznań, 1-70 1998. 4) Domagała W, Chosia M, Urasińska E., 2007, Atlas histopatologii. PZWL, W-wa. 5) Groniowski J, Kruś S., 1984 Podstawy patomorfologii. PZWL, i wydania następne. 6) Srebro Z, Lach H., 2000, Genetyczne, epigenetyczne i bioenergetyczne mechanizmy starzenia się i nowotworów. Wyd. UJ, Kraków, 1-100. 7) Kurnatowska A., 2001, Ekologia i ej związki z różnymi dziedzinami wiedzy medycznej. PWN, Warszawa. 8) Słowiński J., 2002, Neuropatologia. Śląska Akademia Med., Katowice.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Bonenberg K., 2000, Tajemnice zdrowia. PWN S.A., Warszawa-Kraków. 2) Gumułka WS. I Rewersji W (red). 2001 Encyklopedia zdrowia. W-wa.

Przedmiot: PATOLOGIA WYBRANYCH NARZĄDÓW


Kod ECTS: 13013-B/F11


Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne

Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie ćwiczeń na ocenę; zaliczenie wykładów na podstawie obecności



Przedmioty wprowadzające: anatomia człowieka

Wymagania wstępne: bez wskazań Przedmiot realizuje: Katedra Anatomii Porównawczej, Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 43 01, fax: 89 523 43 01

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr hab. Anna Robak, prof. UWM e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy 12-15 osobowe

111



Kod: 13013-10-/F12 PODSTAWY MIKOLOGII ECTS: 2 BASIC MYCOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Miejsce grzybów w świecie organizmów żywych. Pseudomycota i Eumycota, mikromycetes i makromycetes - budowa komórki, plechy i rozmnażanie. Wstęp do fizjologii grzybów: odżywianie i przemiana materii. Optymalne warunki dla rozwoju grzybów, wymagania środowiskowe. Znaczenie grzybów w obiegu materii i energii w biosferze. Związki grzybów z innymi organizmami. Możliwości wykorzystania grzybów – aspekt ekologiczny i gospodarczy.

TREŚCI ĆWICZEŃ Plecha grzybów - budowa i typy. Wytwory plektenchymy. Budowa i typy owocników u workowców i podstawczaków jako kryterium taksonomiczne. Struktura hymenium u workowców. Budowa i rodzaje hymenoforu podstawczaków. Ewolucja owocników. Grzyby mikoryzowe. Typy mikoryz. Grzyby jadalne i trujące: Morfologia i anatomia grzybów zlichenizowanych.


Wiedza Znajomość podstaw systematyki i biologii organizmów grzybopodobnych i grzybów oraz ich znaczenia w środowisku naturalnym i antropogenicznym. Wykazywanie cech rozpoznawczych grzybów trujących i ich podobieństwo do gatunków jadalnych. Definiowanie toksyn grzybowych.

Umiejętności Analiza procesów molekularnych w organizmach grzybopodobnych i grzybów. Interpretacja podstawowych mechanizmów regulacji procesów wzrostowych i rozwojowych grzybów.

Kompetencje/Postawy Świadomość szeroko rozumianej roli grzybów na tle organizmów z innych grup taksonomicznych.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Chełkowski J. 1985. Mikotoksyny, wytwarzające je grzyby i mikotoksykozy. Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa. 2) Dynowska M. 1995.Drożdże i grzyby drożdżopodobne jako czynniki patogenne i bioindykatory ekosystemów wodnych. Studia i materiały WSP 77. 3) Łuszczyński J. 2002. Przewodnik do ćwiczeń z mikologii. Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce. 4) Müller E., Loeffler W. 1987. Zarys mikologii dla przyrodników i lekarzy. PWRiL, Warszawa. 5) Podbielkowski Z. i wsp. 1986. Rośliny zarodnikowe. PWN, Warszawa. 6) Szweykowska A., Szweykowski J. 1993. Botanika (t. I i II). PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Burbianka M., Pliszka A., Burzyńska H., 1983. Mikrobiologia żywności. PZWL Warszawa. 2) Kowszyk – Gindifer Z., Sobiczewski W. 1986. Grzybice i sposoby ich zwalczania. PZWL Warszawa. 3) Richardson M.D., Warnock D. W. 1995. Grzybice, rozpoznawanie i leczenie. SPRINGER PWN, Warszawa.

Przedmiot: PODSTAWY MIKOLOGII


Kod ECTS: 13013-10-/F12


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II; III/2-6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, konwersatoryjny ćwiczenia: metoda laboratoryjna, obserwacja, pokaz z instruktażem, proseminarium

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie pracy pisemnej i zaliczenia praktycznego z ćwiczeń



Przedmioty wprowadzające: morfologia funkcjonalna roślin

Wymagania wstępne: umiejętność mikroskopowania Przedmiot realizuje: Katedra Mikologii, Wydział Biologii Collegium Biologiae ul. Oczapowskiego 1A, 10-726 Olsztyn, tel.: 89 523 42 95, fax: 89 523 42 95

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Maria Dynowska e-mail: [email protected]

Uwagi dodatkowe: ubranie ochronne

112



Kod: 13013-10-B/F13 ROŚLINY LECZNICZE ECTS: 2 MEDICINAL PLANTS

TREŚCI WYKŁADÓW Historia i współczesne ziołolecznictwo. Roślinne substancje czynne - miejsce ich kumulowania w roślinach i działanie lecznicze. Produkty roślinne wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym (np. balsamy, żywice, gumy). Zasoby i zasady pozyskiwania roślin leczniczych ze stanowisk naturalnych. Uprawa i sposoby rozmnażania ziół. Technika zbioru, obróbki i konserwacji ziół. Terminarz zbioru określonych części roślin. Klasyfikacja ziół i przegląd gatunków roślin z grup o różnych właściwościach leczniczych (np. zioła przeciwzapalne, moczopędne, wykrztuśne, przeciwkaszlowe, przeciwastmatyczne, nasercowe, uspokajające, przeciwmiażdżycowe itd.). Zasady otrzymywanie przetworów zielarskich poprzez wytrawianie surowców roślinnych. Formy preparatów roślinnych. Wykorzystanie roślin leczniczych w innych celach użytkowych - w przemyśle kosmetycznym i spożywczym.

TREŚCI ĆWICZEŃ Metody zbioru, przetwarzania i przechowywania materiału zielarskiego. Rozpoznawanie roślin i materiału zielarskiego. Metody wytrawiania surowców roślinnych: maceracja, perkolacja, dygesta. Formy preparatów roślinnych i ich przygotowanie. Wytwarzanie: naparów, odwarów, wyciągów, nalewek, octów aromatycznych, win leczniczych, mazideł, wód aromatycznych, syropów, pigułek, tabletek, proszków, maści, plastrów i mydeł leczniczych. Sporządzanie mieszanek ziołowych o różnym działaniu terapeutycznym. Wykonywanie preparatów leczniczych i kosmetycznych na bazie ziół.


Wiedza Student zna historię wykorzystania roślin leczniczych oraz zasady współczesnego ziołolecznictwa, w tym najnowsze odkrycia, dotyczące roślinnych substancji czynnych. Wymienia podstawowe gatunki roślin leczniczych i opisuje ich cechy diagnostyczne, służące do identyfikacji. Charakteryzuje właściwości lecznicze i skład chemiczny ziół z grup o różnym zastosowaniu. Zna zasady i metody pozyskiwania oraz obróbki materiałów zielarskich. Wymienia i opisuje fromy preparatów roślinnych oraz sposoby ich przygotowania. Zna zastosowanie roślin leczniczych w produkcji środków kosmetycznych i spożywczych.

Umiejętności Student rozpoznaje podstawowe gatunki roślin leczniczych. Umie dobrać gatunki o podobnym składzie chemicznym i działaniu terapeutycznym do sporządzenia mieszanek ziołowych. Wykonuje różne formy preparatów ziołowych.

Kompetencje/Postawy Student ma świadomość terapeutycznego znaczenia roślin leczniczych i możliwości ich praktycznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Broda B., 1982, Zarys botaniki farmaceutycznej. PZWL, 783 ss. 2) Mowszowicz J., 1982, Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. PWR i L, Warszawa, 479 ss. 3) Mowszowicz J., 1985, Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWR i L, Warszawa, 500 ss.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Bremness L., 1991, Wielka księga ziół. Wiedza i życie, Warszawa, 288 ss. 2) Czikow P., Łaptiew J., 1983, Rośliny lecznicze i bogate w witaminy. PWR i L, Warszawa, 397 ss. 3) Ożarowski A. (red.), 1980, Ziołolecznictwo. PZWL, Warszawa, 784 ss. 4) Stary F., Jirasek V., 1976, Rośliny lecznicze. PWR i L, Warszawa, 248 ss.

Przedmiot: ROŚLINY LECZNICZE


Kod ECTS: 13013-10-B/F13

Kierunek: BIOTECHNOLOGIA

Studia: stacjonarne


rok/semestr: II;III/3-6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia



ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, dyskusja dydaktyczna

Forma/warunki zaliczenia: pisemna pracy zaliczeniowa



Przedmioty wprowadzające: morfologia funkcjonalna roślin

Wymagania wstępne: ogólna wiedza z zakresu morfologii i fizjologii roślin. Przedmiot realizuje: Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 1, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 34 94, fax: 89 523 11 11

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr inż. Mieczysława Aldona Fenyk e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

113



Kod: 13013-10-B/F15 TAKSONOMIA ORGANIZMÓW ŻYWYCH ECTS: 1 TAKSONOMY OF THE LIVING ORGANISMS

TREŚCI WYKŁADÓW Systematyka jako taksonomia, filogeneza i klasyfikacja. Historia i zadania systematyki. Domeny życia na Ziemi, klasyfikacje organizmów żywych na wybranych przykładach. Organizmy należące do Prokaryota (Eubacteria, Archaea) i Eukaryota. Klasyfikacje zwierząt. Podstawowe reguły stosowane w nomenklaturze systematycznej (Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Zoologicznej). Definicje gatunku, kategorii wewnątrz- i ponadgatunkowych. Pojęcie gatunku jako kategorii systematycznej, przykłady tradycyjnych i nowoczesnych definicji gatunku. Specjacja, rodzaje specjacji. Gatunek biologiczny, nieciągłość cech, bariery reprodukcyjne. Naturalne mieszańce i poliploidy - znaczenie ewolucyjne. Kryteria i reguły systematyki fenetycznej (numerycznej), ewolucyjnej (tradycyjnej) oraz filogenetycznej (kladystycznej). Przykłady wykorzystania cech morfologicznych i molekularnych w analizie filogenetycznej i klasyfikacji wybranych grup organizmów żywych. TREŚCI ĆWICZEŃ nie dotyczy ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Wiedza na temat sposobów i kryteriów podziału organizmów żywych oraz z zakresu zasad stosowanych w systematyce. Poznanie wybranych propozycji podziałów organizmów żywych oraz podstawowych pojęć stosowanych w systematyce. Poznanie różnych definicji gatunku i ograniczeń w ich stosowaniu. Zaznajomienie się z podstawowymi zasadami nomenklatury zoologicznej oraz procedur klasyfikacji trzech szkół systematycznych. Referowanie i podejmowanie dyskusji z zakresu systematyki wybranych taksonów organizmów żywych.

Umiejętności Umiejętność charakterystyki domen życia na Ziemi, stosowania podstwowych pojęć i reguł zawartych w Kodeksie Nomeklatury Zoologicznej i KN Botanicznej, znajomość opisu i wyboru metod stosowanych w głównych szkołach systematycznych oraz umiejętność wyboru stosownej do sytuacji metody opisu wybranych taksonów.

Kompetencje/Postawy Poznanie możliwości zastosowania określonych metod opisu i metod eksperymentalnych w pracy taksonoma zwierząt, roślin. Student zna i umie stosować podstawowe definicje gatunku; postępuje zgodnie z zasadami zachowania bioróżnorodności. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Mayr E. 1974. Podstawy systematyki zwierząt. PWN, 2) Podstawy mechanizmów ewolucji. red. Krzanowska K.H. i in. 2000 PWN, 3) Matile L. i in. 1993. Wstęp do systematyki zoologicznej. PWN oraz publikacje naukowe podane na wykładach i seminariach. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Publikacje naukowe podane na wykładach i seminariach.

Przedmiot: TAKSONOMIA ORGANIZMÓW ŻYWYCH


Kod ECTS: 13013-10-B/F15


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I-III?2-6 Rodzaj zajęć: wykłady

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 10/2

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, prelekcja, wykład konwersatoryjny

ćwiczenia: nie dotyczy

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie obecności i pisemnego sprawdzianu wiedzy




Wymagania wstępne: bez wymagań. Przedmiot realizuje: Katedra Zoologii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 5, 10-718 Olsztyn, tel.: 89 523 48 61 fax: 89 523 32 61

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: Prof. dr hab. Alicja Boroń e-mail: [email protected]


114



Kod: 13013-10-B/F16 TECHNIKI MIKROSKOPOWE ECTS: 3 MICROSCOPIC TECHNIQUES

TREŚCI ĆWICZEŃ Zapoznanie z techniką immunofluorescencyjną. Rodzaje fluorochromów stosowanych we fluorescencji. Budowa i zasada działania mikroskopu fluorescencyjnego: źródła światła, rodzaje filtrów. Pobieranie i przygotowywanie materiału do barwień immunofluorescencyjnych. Omówienie metod pojedynczych i podwójnych barwień immunofluorescencyjnych na skrawkach kriostatowych przy użyciu przeciwciał mono- i poliklonalnych. Rodzaje reakcji kontrolnych. Przeprowadzenie barwień pojedynczych przy użyciu przeciwciał przeciwko wybranym substancjom biologicznie czynnym. Ocena wybarwionych preparatów i sporządzanie dokumentacji przy użyciu mikroskopu epifluorescencyjnego BX51. Poznanie etapów przygotowania materiału biologicznego do badania w transmisyjnym mikroskopie elektronowym (TEM) i skaninowym mikroskopie elektronowym (SEM). Pobieranie materiału. Techniki utrwalania. Obróbka materialu biologicznego do obserwacji w SEM: suszenie w punkcie krytycznym CO2, napylanie preparatów, obserwacja i rejestrowanie obrazu. Zatapianie materiału w żywicach, krojenie z użyciem noży szklanych i diamentowych, przygotowanie substancji kontrastujących i kontrastowanie skrawków, obserwacje w TEM, rejestrowanie obrazu i interpretacja elektronogramów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Znajomość podstawowych procedur i technik mikroskopii fluorescencyjnej i elektronowej. Znajomość zasad pobierania i przygotowania tkanki do barwień immunofluorescencyjnych oraz procedury barwienia z wykorzysatniem reakcji antygen-przeciwciało. Wiedza dotycząca przygotowania materiału biologicznego do badania w TEM i SEM. Zasady pobierania materiału i utrwalania. Wiedza dotycząca obróbki materialu biologicznego do obserwacji w SEM: suszenie w punkcie krytycznym CO2, napylanie preparatów, obserwacja i rejestrowanie obrazu. Przygotowanie materiału do badania w TEM: zatapianie materiału, krojenie z użyciem ultramikrotomu, kontrastowanie skrawków. Umiejętność przeprowadzania obserwacji elektronowo mikroskopowych i interpretacja elektronogramów. Umiejętności Umiejętność samodzielnego przeprowadzenia barwienia immunofluorescencyjnego i interpretacji uzyskanych wyników. Umiejętność przygotowania materiału biologicznego do badania w SEM i TEM, umiejętność wyboru substancji utrwalających, przygotowania odpowiednich mieszanek żywicy i właściwe zatopienie materiału. Przygotowanie noży szklanych, krojenie skrawków półcienkich i ultracienkich i ich ocena. Przeprowadzenie obserwacji i interpretacja elektronogramów. Kompetencje/Postawy Kompetencje w zakresie obsługi mikroskopu fluorescencyjnego. Postępowanie zgodne z zasadami etyki podczas pobierania materiału zwierzęcego. Obsługa specjalistycznego sprzętu, m.in. napylarki, łamarki szkła, ultramikrotomu. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Litwin J.A., 1999, Podstawy technik mikroskopowych. Wydawnictwo U J, Kraków. 2) Wróbel B., Zienkiewicz K., Smoliński D.J., Niedojadało J., Świdziński M., 2005. Podstawy mikroskopii elektronowej – skrypt dla studentów biologii. Wyd. UMK, Toruń. 3) Zabel M., 1999, Immunocytochemia. PWN, W-wa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Stevens A., Lowe J., 2000, Histologia człowieka. Wyd. drugie polskie M. Zabel (red.), PZWL, Wyd. Med. Słowiński Verlag. 2) Hakat M.A., 2000. Principles and Techniques of Elektron Microscopy. Biological Applications, Cambridge University Press.

Przedmiot: TECHNIKI MIKROSKOPOWE


Kod ECTS: 13013-10-B/F16


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II; III/ 3-6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia laboratoryjne Liczba godzin w semestrze/tygodniu: ćwiczenia: 45/3 Metody dydaktyczne: ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, prelekcja Forma/warunki zaliczenia: zaliczenie z oceną. Obecność i praca podczas ćwiczeń. zaliczenie sprawdzianu. Ilość punktów ECTS: 3

Język wykładowy: polski Przedmioty wprowadzające: morfologia funkcjonalna zwierząt, morfologia funkcjonalna roślin, fizyka i biofizyka Wymagania wstępne: podstawowa wiedza za zakresu botaniki, zoologii, fizyki Przedmiot realizuje: Katedra Anatomii Porównawczej, Katedra Fizjologii i Biotechnologii Roślin, Wydział Biologii ul. Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn, tel.: 89 523 43 01, 523 48 24, fax: 89 523 43 01 ul. Oczapowskiego 1A tel. 89 523 35 13 Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Krystyna Bogus-Nowakowska e-mail: [email protected] , dr Katarzyna Głowacka, e-mail: [email protected] dr hab. Irena Giełwanowska, e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: grupy maksymalnie 12 osobowe, zajęcia w podgrupach po 6 osób (wymagany jest specjalny nadzór podczas wykonywania ćwiczeń )

115



Kod: 13013-10-B/F17 TOKSYKOLOGIA ECTS: 3 TOXICOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Przekazanie informacji o postępującej chemizacji życia, co stwarza niebezpieczeństwo wystąpienia niekorzystnych skutków biologicznych u ludzi i w przyrodzie. Podstawowe pojęcia toksykologii (definicja trucizn, dawka, rodzaje zatruć), chemiczne i biologiczne czynniki warunkujące toksyczność. Losy trucizn w organizmie: drogi ich wchłaniania, rozmieszczenie, wydalanie i biotransformacja. Szczegółowa prezentacja zagadnień związanych z toksycznym działaniem środków uzależniających oraz omówienie toksykologii pestycydów, tworzyw sztucznych, żywności, toksykologia środowiskowa. Charakterystyka trucizn pochodzenia zwierzęcego, roślinnego i toksyczne składniki kosmetyków. Omówienie zagrożeń związanych z bioterroryzmem i użyciem broni biologicznej. TREŚCI ĆWICZEŃ Ćwiczenia mają charakter laboratoryjny. Student wykonuje doświadczenia i opracowuje uzyskane wyniki.. Izolowanie i identyfikacja syntetycznych barwników dodawanych do żywności. Wykrywanie i identyfikacja środków konserwujących żywność (benzoesan sodu). Ekstrakcja aflatoksyn z żywności (orzechy ziemne, kawa). Wykrywanie siarki stosowanej do zabezpieczania suszonych owoców. Analiza składu chemicznego wybranych leków przeciwbólowych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Sstudent zna definicję ksenobiotyków, potrafi objaśnić mechanizmy ich działania na poziomie komórkowym, zna drogi wchłaniania trucizn, ich metabolizm, dystrybucję, akumulację i wydalanie. Potrafi wskazać przyczyny zatruć oraz objaśnić ich biochemiczny mechanizm. Student umie ocenić zagrożenia wynikające z niewłaściwego stosowania leków, kosmetyków, środków uzależniających, pestycydów i nawozów sztucznych. Potrafi wskazać gatunki roślin i zwierząt, których toksyny są niebezpieczne dla ludzi. Umie wytłumaczyć zależności powstające miedzy działalnością produkcyjną człowieka, degradacją środowiska naturalnego i zdrowiem ludzi. Objaśnia mechanizm obiegu ksenobiotyków w przyrodzie, umie też wskazać sposoby ochrony środowiska życia człowieka. Umiejętności Student posługuje się terminologią stosowaną w toksykologii. Wykorzystuje posiadaną wiedzę do wykonania prostych analiz toksyn i oceny ich wpływu na organizm. Prawidłowo interpretuje wyniki doświadczeń, identyfikuje i ocenia ryzyko zagrożenia wynikającego z obecności związków toksycznych w żywności i w środowisku. Podejmuje decyzje adekwatne do zagrożenia. Kompetencje/Postawy Wrażliwość na potrzebę ochrony natury. Dbałość o zachowanie czystości środowiska i zachowanie zdrowia. Świadomości zagrożeń wynikających z używania środków uzależniających, niewłaściwego stosowania kosmetyków, pestycydy i leków. Postępowanie zgodne z zasadami bezpieczeństwa, dobrej praktyki przemysłowej i rolniczej; nie narażanie siebie ani innych ludzi na utratę zdrowia lub życia.

LITERATURA PODSTAWOWA 1) Jerzy Piotrowski, 2006, Podstawy toksykologii, WN-T Warszawa, str. 21-147, 230-242, 319-355, 384-447, 2) Witold Seńczuk, 1999, Toksykologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, str. 19-156, 202-219, 403-422, 605-718, 781-855, 3) Ernst Mutschler, 2001, Farmakologia i toksykologia, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, str. 6-40, 995-1000, 1015-1020, 1022-1025.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Stanley Manahan, 2006, Toksykologia środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, str. 146-198, 456-500, 2) Krzysztof Chomiczewski, 2002, Bioterroryzm, ydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, str. 11-66, 115-217.

Przedmiot: Toksykologia


Kod ECTS: 13013-10-B/F17


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II;III/4-6 Rodzaj zajęć: wykłady i ćwiczenia


Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, konwersatoryjny


Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie obecności i wyników kolokwium końcowego



Przedmioty wprowadzające: chemia ogólna, chemia organiczna, biochemia, fizjologia

Wymagania wstępne: ogólna wiedza z zaktesu wymienionych przedmiotów wprowadzajacych Przedmiot realizuje: Katedra Biochemii, Wydział Biologii ul. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 38 15, fax: 89 535 20 15


dr Beata Jarmołowska e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

116



Kod: 13013-10-B/F18 WYBRANE METODY BADAN LABORATORYJNYCH ECTS: 1,5 CHOSEN METHODS OF LABORATORY TESTS

TREŚCI ĆWICZEŃ Zapoznanie studentów z funkcjonowaniem specjalistycznych laboratoriów zajmujących się monitoringiem ogólnym i szczegółowym i stosowanymi w nich metodami - cytologicznymi, biochemicznymi i fizyko-chemicznymi oraz wykorzystaniem do tych celów makro- i mikroorganizmów z różnych grup systematycznych. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Dobieranie metod kolorymetrycznej, aerometrcznej, adsorbcji atomowej i jonometrii do badania składników gleby, powietrza i wody. Objaśnianie istoty kontroli fitosanitarnej. Interpretowanie potrzeby równoległej diagnostyki czynników patogenicznych metodami biochemicznymi i biomolekularnymi, na przykładzie Mycobacterium tuberculosis, mikrobioty nieswoistej i wirusów.

Umiejętności Badanie gleby z użyciem odpowiednich metod. Analiza czystości nasion ich zdolności kiełkowania - ocena polowa i laboratoryjna. Kontrola fitosanitarna roślin testami biologicznymi, biochemicznymi, immunologicznymi i biomolekularnymi. Ocena stanu zagrożenia roślin przez organizmy szkodliwe metodą Duncana, Pratta i Jalema oraz testem immmunofluorescencji (IF), immunoenzymatycznym (Elisa) i przy zastosowaniu elekroforezy R-Page i PCR,

Kompetencje/Postawy Przestrzeganie zasad w zarządzaniu jakością w diagnostyce laboratoryjnej. LITERATURA PODSTAWOWA

1) Singleton P. 2000. Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2) Borecki Z. 1996. Nauka o chorobach roślin. PWRiL, Warszawa. 3) Packa D. 2005. Fitotoksyczna aktywność patogenów nekrotroficznych z rodzaju Fusarium. Rozprawy i monografie z. 106. Wydawnictwo UWM, Olsztyn. Warszawa. 4) Szczotka M. 2007.Zastosowanie cytometrii przepływowej do oceny ekspresji białka gp51 wirusa enzootycznej białaczki bydła (BLV) w limfocytach zakażonych zwierząt : monografia Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy (PIWet-PIB). 5) Collier L. J. 2001. Wirusologia : podręcznik dla studentów medycyny, stomatologii i mikrobiologii : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Rząsa S, Owczarzak W. 2004. Struktura gleb mineralnych. Wydaw. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań. 2) Myślińska E. 2001. Grunty organiczne i laboratoryjne metody ich badania. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Przedmiot: WYBRANE METODY BADAŃ LABORATORYJNYCH


Kod ECTS: 13013-10-B/F18


Studia: stacjonarne


rok/semestr: II; III/4-6 Rodzaj zajęć: ćwiczenia


Metody dydaktyczne: ćwiczenia: obserwacja, pokaz z instruktarzem w akredytowanych laboratoriach w Olsztynie zajmujących się diagnostyką różnych elementów środowiska i człowieka

Forma/warunki zaliczenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie pisemnych opracowań poznach metod.

Ilość punktów ECTS:1,5


Przedmioty wprowadzające: mikologia, mikrobiologia ogólna

Wymagania wstępne: - Przedmiot realizuje: Katedra Mikologii, Wydział Biologii Collegium Biologiae ul. Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, tel.: 89 523 42 95, fax: 89 523 42 95

Osoba (y) odpowiedzialna (e) za realizację przedmiotu: dr Elżbieta Ejdys e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: w jednym semestrze przyjmowane są tylko 3 grupy; grupa nie może być większa niż 12 osób

117

Przedmioty humanistyczne I stopień


WYDZIAŁ BIOLOGII


Kod: 08013-10-F/01 ANTROPOLOGIA KULTUROWA

ECTS: 1,5 CULTURAL ANTHROPOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Wprowadzenie w terminologię, umiejscowienie antropologii kulturowej pośród nauk społecznych. Specyfika kultur typu magicznego, rozróżnienie magii i nauki. Opis zjawisk kulturowych na przykładzie zachowań związanych ze sposobem postrzegania czasu, śmiercią, formą zawierania małżeństw. Omówienie systemów pokrewieństwa w kulturach tradycyjnych oraz pierwotnych wierzeń religijnych. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza znajomość, w zakresie podstawowym, zagadnień i wątków podnoszonych w ramach badań antropologicznych. Znajomość zagadnień związanych z antropologią kulturową poszerza ogólną wiedzę studenta zwracając uwagę na problematykę inności i różnorodności form i sposobów zachowania się człowieka.

Umiejętności poprawne stosowanie kategorii z zakresu antropologii kulturowej. Poprzez analizę sposobów myślenia, postrzegania, funkcjonowania „innych” kultur poszerza się wiedzę ogólną studenta akcentując problematykę związaną z tolerancyjnością i umiejętnością „odczytywania” zjawisk kulturowych we współczesnej kulturze.

Kompetencje/Postawy zainspirowanie do samodzielnego poszerzania wiedzy antropologicznej. Wzbudzenie postawy szacunku i kształtowanie postaw tolerancji wobec inności, odpowiedzialności za swoje postawy życiowe. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red.M.Kempny, E. Nowicka, PWN, Warszawa 2004, 2) Benedict R. , Wzory kultury, Warszawa 1996, PWN, 3) Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, Czytelnik, Warszawa 1971, rozdz. II, III, rozdział dotyczący sztuki, 4) Eliade M. , Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, Warszawa 1974, 5) Freud Z. , Kultura jak źródło cierpień, Warszawa 1992, 6) Huizinga J. , Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1985 (i wznowienia), 7) Jabłoński D., Ostasz L., Zarys wiedzy o rodzinie, małżeństwie, kohabitacji i konkubinacie, perspektywa antropologii kulturowej i ogólnej, Adiaphora, Olsztyn 2001, 8) Kroeber A.L., Istota kultury, PWN, Warszawa 1989, rozdz. Historia i obecne kierunki antropologii kulturowej; cz. I Teoria kultury - Przedmowa, PWN, Warszawa 1989, s. 11-29, 9) Nowicka E., Świat człowieka - świat kultury, PWN, Warszawa 2002 (i wcześniejsze) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Aveni A. , Imperia czasu. Kalendarze, zegary i kultury, Poznań 2001, 2) Campbell J. , Potęga mitu, Kraków 1994, 3) Eliade M., Traktat o historii religii, Warszawa 1993,

Przedmiot: ANTROPOLOGIA KULTUROWA


Kod ECTS: 08013-10-F/01


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I/1 lub 2 Rodzaj zajęć: wykłady

Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 30 / 2 ćwiczenia: - / -

Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny ćwiczenia: -

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie/Przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie listy obecności.




Wymagania wstępne: brak Przedmiot realizuje: Instytut Filozofii, Wydział Humanistyczny http://www.uwm.edu.pl/filozofia ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 524 63 67, fax: 89 523 34 89

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Marta Śliwa e-mail: [email protected]

118

fragment: Czas święty i mit wiecznego rozpoczynania na nowo, 4) Eliade M. , Szamanizm i archaiczne formy ekstazy, PWN 2001, 5) Leroi – Gourhan A. , Religie prehistoryczne, Warszawa 1966, 6) Literatura na świecie, Warszawa, sierpień - wrzesień 1985, nr 8-9, poświęcona w całości zagadnieniom śmierci, 7) Malinowski B. , Jednostka, społeczność, kultura, Warszawa, PWN 2000, 8) Pawełczyńska A. , Czas człowieka, Czas w kulturze, red. Zajączkowski, 9) Yi - FU Tuan, Przestrzeń i miejsce, PIW 1987, 10) Thomas Louis-Vincent, Trup, Łódź 1991

Uwagi dodatkowe: zapisy na zajęcia odbywają się w dwóch pierwszych tygodniach semestru.

119



Kod: 08013-10-F/02 DZIEDZICTWO KULTUROWE

ECTS: 1,5 CULTURAL HERITAGE

TREŚCI WYKŁADÓW Kształtowanie się pojęcia dziedzictwo kulturowe. Dziedzictwo transkulturowe. „Dziedzictwo bez dziedziców”. Strategie przyswajania obcego dziedzictwa. „Regionalizm otwarty”. Historia sztuki: elementy historii sztuki uwzględniające wielokulturowość i w jej odbicie w sztuce regionów; rola muzeów i wielkich kolekcji w zachowaniu dziedzictwa kulturowego; sztuka nośnikiem idei uniwersalnych. Prawo wobec dziedzictwa kulturowego: akt konstytucyjny UNESCO; konwencje UNESCO dotyczące dziedzictwa kulturowego; karta Światowego Dziedzictwa UNESCO; ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; prawo Unii Europejskiej wobec dziedzictwa kulturowego. Organizacje rządowe i pozarządowe w ochronie dziedzictwa kulturowego: ochrona dziedzictwa kulturowego w Unii Europejskiej i w Polsce; organizacje regionalne i ich wkład w budowaniu świadomości wielokulturowego dziedzictwa. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Wiadomości nabyte w czasie wykładów dostarczają podstawowej wiedzy na temat teorii dziedzictwa kulturowego. Teoria ta ma zastosowanie praktyczne w umiejętności rozpoznania i ochrony krajobrazu kulturowego.

Umiejętności Właściwe i pełne rewerencji odczytywanie warstw kulturowych tworzących nasze bliskie i dalsze otoczenie.

Kompetencje/Postawy Interdyscyplinarne ujęcie treści przedmiotu stanowi wprowadzenie w tematykę teorii związanej z dziedzictwem kulturowym, jego roli i znaczenia w budowaniu naszej świadomości. Wiedza dostarczana studentom ma sprawiać by mogli włączać się w działania służące ochronie dziedzictwa kulturowego w skali regionalnej oraz globalnej. Treści podawane na wykładach podkreślają wagę dziedzictwa kulturowego w budowaniu wspólnej przyszłości europejskiej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Dokumenty UNESCO-5 Konwencji UNESCO dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego. 2) Bieńkowska E. 1999. Spór o dziedzictwo europejskie. Między świętym a świeckim. Wyd. W.A.B., Warszawa 1999. 3) Gładkowska E. 2003. Zrozumieć czas. O wielokulturowej tradycji Warmii i Mazur na przykładzie działalności społeczno-kulturalnej i twórczości Hieronima Skurpskiego. Wyd. UWM, Olsztyn. 4) Liżewska I., Knercer W. (red.) Zachowane-ocalone? O krajobrazie kulturowym i sposobach jego kształtowaniazachowane-ocalone? Wyd. Borussia. 5) Mazur Z. (red.) 1997. Wokół niemieckiego dziedzictwa na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Wyd. Inst. Zach. Poznań. 6) Tomaszewski A. 1995. Polityczne granice europejskich dóbr kultury. W: Ochrona dziedzictwa kulturowego zachodnich i północnych ziem Polski. (red.) Kowalczyk J. Wyd. Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków. Polski Komitet Narodowy ICOMOS Warwszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: DZIEDZICTWO KULTUROWE


Kod ECTS: 08013-10-F/02


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I / 1 lub 2

Rodzaj zajęć: wykłady



Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie/Przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie listy obecności. Dopuszcza się opuszczenie maksymalnie trzech wykładów.



Przedmioty wprowadzające: nie sprecyzownao

Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Filozofii, Wydział Humanistyczny ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 524 63 98, fax: 89 523 34 89

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Ewa Gładkowska

e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

120



Kod: 14013-10-F/03 EKONOMIA ECTS: 1,5 ECONOMICS

TREŚCI WYKŁADÓW Pojęcia ekonomiczne, gospodarka rynkowa, ekonomia pozytywna, ekonomia normatywna, mikroekonomia, makroekonomia. Podmioty gospodarcze, rodzaje podmiotów gospodarczych, zasady prowadzenia działalności gospodarczej. Funkcjonowanie rynku, popyt, podaż, mechanizm rynkowy; determinanty popytu i podaży, równowaga rynkowa, cena. Elastyczność popytu i podaży. Podstawy decyzji ekonomicznych konsumenta. Podstawy decyzji ekonomicznych producenta: proces produkcji, prawa rządzące produkcją, podziałem i konsumpcją. Ekonomia skali produkcji. Koszty produkcji. Konkurencja doskonała. Monopol. Konkurencja monopolistyczna. Rynek czynników produkcji: elementy rynku, popyt na czynniki produkcji, popyt i podaż czynnika pracy, krzywe popytu i podaży. Ruch okrężny w gospodarce, problemy makroekonomiczne: gospodarka rynkowa, równowaga gospodarcza, wzrost gospodarczy, inflacja, bezrobocie, cykle koniunkturalne. Rachunek dochodu narodowego, produkt krajowy brutto, produkt narodowy brutto, dochód narodowy, dochody osobiste i rozporządzalne, dobra finalne i pośrednie, wartość dodana, eksport i import. Determinanty dochodu narodowego. Wzrost gospodarczy i cykl koniunkturalny. Budżet państwa i polityka fiskalna. Pieniądz, banki i polityka monetarna. Ekonomiczne funkcje państwa. Inflacja. Bezrobocie. Makroekonomia gospodarki otwartej: rynek walutowy, kursy walutowe, bilans handlowy i płatniczy. Międzynarodowa współpraca gospodarcza. Główne tendencje gospodarki światowej, globalizacja i integracja. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Poznanie i zrozumienie zachowania podmiotów gospodarczych oraz procesów zachodzących w gospodarce.

Umiejętności Osiągnięcie efektów w postaci umiejętności posługiwania się podstawowymi kategoriami ekonomicznymi. Umiejętność opisu i interpretacji zjawisk ekonomicznych; identyfikacji i wykorzystania różnych koncepcji teoretycznych w analizach ekonomicznych.

Kompetencje/Postawy Wpojenie postaw odpowiedzialności za funkcjonowanie działalności gospodarczej w zgodzie z regulującymi ją zasadami ekonomicznymi. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Begg D., Fischer S., Dornbusch R. 2005. Ekonomia t.1 i 2, PWE, Warszawa, 2) Rekowski M. 2005. Wprowadzenie do mikroekonomii. Wyd. AE, Poznań, 3) Milewski R. (red.) 2005. Elementarne zagadnienia ekonomii. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 4) Nasiłowski M. 2006. System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii. Wyd. Key Text, Warszawa, 5) Hall R.E., Taylor J.B. 2006. M akroekonomia. Wyd Nauk. PWN, Warszawa, 6) Noga M. 2000. Makroekonomia. Wyd. AE Wrocław. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Kamińska T., Krysińska A., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J. 2001. Wybrane problemy z mikroekonomii. Zadania. Wyd. UG, Gdańsk, 2) Szczepaniec M. 2002. Makroekonomia. Przewodnik. Wyd. UG, Gdańsk.

Przedmiot: EKONOMIA


Kod ECTS: 14013-10-F/03


Studia: stacjonarne










Wymagania wstępne: brak Przedmiot realizuje: Katedra Makroekonomii, Wydział Nauk Ekonomicznych http://www.uwm.edu.pl/wne/kmakro.php ul. Obitza 2, 10-725 Olsztyn, tel.: 609 488 821, fax: 89 523 38 81


dr Stefan Strumiłło e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

121



Kod: 16013-10-F/04 ERGONOMIA ECTS: 1,5 ERGONOMICS

TREŚCI WYKŁADÓW Człowiek w procesie pracy. Układ człowiek-maszyna-środowisko. Układ nerwowy, krążenia, limfatyczny, pokarmowy, oddechowy, mięśniowy. System informacyjny organizmu człowieka. Psychologia, socjologia i fizjologia pracy. Stanowisko pracy. Zasady kształtowania przestrzeni pracy. Proces pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne organizmu podczas pracy. Efekty fizjologiczne obciążenia organizmu człowieka pracą. Materialne środowisko pracy. Zagrożenia fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne w środowisku pracy. Hałas na stanowisku pracy. Drgania miejscowe i ogólne oddziałujące na organizm człowieka. Oświetlenie stanowisk pracy. Mikroklimat panujący na stanowisku roboczym. Zanieczyszczenie powietrza. Wentylacja i odpylanie. Promieniowanie elektromagnetyczne. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w organizacjach. Rozwiązania techniczne jako forma profilaktyki. Ocena zgodności urządzeń technicznych z wymaganiami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Choroby zawodowe i wypadki. Środki ochrony zbiorowej i indywidualnej. Ocena ryzyka zawodowego. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Ergonomia, bezpieczeństwo i higiena pracy, fizjologia, biologia, nauka o pracy.

Umiejętności Zrozumienie zagrożeń w otoczeniu człowieka.

Kompetencje/Postawy Myślenie ergonomiczne LITERATURA PODSTAWOWA 1) WYKOWSKA M.: 2009. Ergonomia jako nauka stosowana. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków; 2) GÓRSKA E.: 2007. Ergonomia – projektowanie, diagnoza, eksperymenty. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa. 3) Bezpieczeństwo i higiena pracy: 2009. Wolters Kluwer Polska sp. z o.o. Praca zbiorowa; 4) SIEMIŃSKI M.: 2007. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa; 5) KORADECKA D. (red): 1997. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, t. 1/2. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa; 6) INDULSKI J.A. (red): 1999. Higiena pracy. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy, Łódź; 7) JAWORSKI J.: 2001. Laboratorium podstaw ergonomii. Przewodnik do ćwiczeń. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn; LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) ENGEL Z.: 2001. Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem. PWN, Warszawa; 2) BŁAŻEJCZYK K.: 1993. Wymiana ciepła pomiędzy człowiekiem a otoczeniem w różnych warunkach środowiska geograficznego. Ossolineum PAN, Wrocław; 3) HANSEN A.: 1997. Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSZiP, Warszawa; 4) KOWAL E.: 2002. Ekonomiczno-połeczne aspekty ergonomii. PWN, Warszawa; 5) KORADECKA D., BUGAJSKA J.: 1998. Ocena wielkości obciążenia pracą fizyczną na stanowiskach roboczych. CIOP, Warszawa.

Przedmiot: ERGONOMIA


Kod ECTS: 16013-10-F/04


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I / 1.lub 2








Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Elektrotechniki i Energetyki, Wydział Nauk Technicznych http://www.uwm.edu.pl/keie ul. Oczapowskiego 11, 10-736 Olsztyn, tel.: 89 523 36 03, fax: 89 523 36 03

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr inż. Jerzy Jaworski e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

122



Kod: 08013-11-F/05 ESTETYKA ECTS: 1,5 ESTHETICS

TREŚCI WYKŁADÓW Przedmiot estetyki, jej funkcje oraz stosowane formy prowadzenia badań. Wartości estetyczne. Przegląd wybranych zagadnień z zakresu historii estetyki. Współczesne koncepcje estetyki. Estetyka poza kulturą Zachodu. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Znajomość, w zakresie podstawowym, zagadnień i wątków podnoszonych w ramach badań estetycznych w kulturze Zachodu od starożytności po współczesność oraz wybranych zagadnień z zakresu estetyki innych kręgów kulturowych.

Umiejętności Poprawne stosowanie kategorii z zakresu estetyki.

Kompetencje/Postawy Zainspirowanie do samodzielnego poszerzania wiedzy estetycznej. Wzbudzenie postawy szacunku wobec subtelnych form przejawiania się ludzkiego geniuszu – sztuki i filozofii. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Estetyki filozoficzne XX wieku, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2000. 2) Gołaszewska M., Zarys estetyki. Problematyka, metody, teorie, Warszawa 1984. 3) Gołaszewska M., Estetyka współczesności, Kraków 2001. 4) Morawski S., Wybór pism estetycznych, Kraków 2007.5) Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1982. 6) Żelazny M., Źródłowy sens pojęcia estetyka, Toruń 1994. 7) Żelazny M., Estetyka filozoficzna, Toruń 2009. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Tatarkiewicz W., Historia estetyki t. 1-3, Warszawa 1988-91. 2) Welsch W., Estetyka poza estetyką, Kraków 2005. 3) Wilkoszewska K. (red.), Estetyka japońska. Antologia, t. 1-3, Kraków 2003-2006. 4) Eco U., Historia piękna, Rebis, Poznań 2005. 5) Eco U., Historia brzydoty, Rebis, Poznań 2007.

Przedmiot: ESTETYKA


Kod ECTS: 08013-11-F/05


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I / 1 lub 2 Rodzaj zajęć: wykłady







Wymagania wstępne: brak Przedmiot realizuje: Instytut Filozofii, Wydział Humanistyczny http://www.uwm.edu.pl/filozofia ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 523 63 67, fax: 89 523 34 89

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Małgorzata Liszewska e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

123



Kod: 08013-10-F/06 ETYKA ECTS: 1,5 ETHICS

TREŚCI WYKŁADÓW Przedmiot etyki. Związki etyki z filozofią i innymi dziedzinami wiedzy. Podstawowe dziedziny badań etycznych – etyka opisowa, etyka normatywna i metaetyka, etyka szczegółowa. Stanowiska w sprawie pochodzenia moralności. Podstawowe pojęcia etyczne: norma, ocena, wartość, system wartości, sankcje. Z historii etyki: etyka sofistów i Sokrasesa. Szkoły sokratyczn e, Systemy etyczne Platona, Arystotelesa, Epikura i stoików. Założenia etyki chrześcijańskiej – św. Augustyn i św. Tomasz. Etyka w epoce Renesansu. Historia etyki nowożytnej – Kartezjusz, Hobbes, Hume, Rousseau, Kant, Bentham, Mill, Schopenhauer, Nietzsche, Kierkegaard, Bergson, Moore. Wybrane systemy etyczne w filozofii współczesnej – etyka marksistowska, egzystencjalistyczna, personalistyczna. Problemy etyczne filozofii dialogu. Z historii polskiej etyki – Etyka XV- XIX wieku Czeżowski, Elzenberg, Kotarbiński, Tatarkiewicz. Spór o naturę wartości etycznych i treść dobra etycznego. Rodzaje dobra etycznego: wolność, miłość, sprawiedliwość, piękno, odpowiedzialność. Problem konfliktu wartości w postępowaniu etycznym i rozwiązywania sporów moralnych. O uzasadnianiu w etyce. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów.


Wiedza Przekazanie niezbędnej wiedzy z zakresu podstawowych problemów konstytuujacych etykę jako dziedzinę wiedzy, historii etyki, współczesnych problemów etyki i istoty podstawowych sporów etycznych.

Umiejętności Kształcenie umiejętności w zakresie rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania ocen i porządkowania norm. Umiejętności w zakresie rozwiązywania konfiktów moralnych.

Kompetencje/Postawy Kształtowanie racjonalnych postaw poznawczych w dziedzinie moralności. Umiejętość analizy i rowiązywania konfliktów moralnych. LITERATURA PODSTAWOWA J. Hartmann, J. Woleński. Etyka . Kraków 2009. W. R. Bourke, Historia etyki, Warszawa 1994; Tyburski. Myśl etyczna w Polsce. Toruń 2000; A. MacIntyre, Krótka historia etyki. Warszawa 1995; J. Hołówka. Etyka w działaniu; F. Ricken, Etyka ogólna. Kęty 2001.; W. Tyburski, A. Wachowiak, R. Wiśniewski. Historia filozofii i etyki do współczesności. Źródła i komentarze. Toruń 2002., M. Ossowska . Podstawy nauki o moralności. Warszawa 1994; Jedynak S., Gawor T. (red.) 1991. Etyka XX wieku. T. 1 i 2, Wyd. UMCS, Lublin. Etyka, rocznik Warszwa IF. UW LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Czeżowski T. 1989. O wartościach i normach moralnych. [w:] Pisma z etyki i teorii wartości. Wyd Ossolineum, Wrocław 1989.; T.Kotarbiński, Pisma etyczne. Wrocław 1987. I. Lazari-Pawłowska. Etyka . pisma wybrane. Wrocław 1992. K. Wojtyła. Miłość i odpowiedzialność. Lublin 2001.

Przedmiot: ETYKA


Kod ECTS: 08013-10-F/06


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Filozofii, Wydział Humanistyczny http://www.uwm.edu.pl/filozofia ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 523 41 76, fax: 89 523 34 89

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Andrzej Stoiński


124



Kod: 08013-10-F/07 FILOZOFIA ECTS: 1,5 PHILOSOPHY

TREŚCI WYKŁADÓW Co to jest filozofia? Filozofia presokratejska. Rola sofistów w kulturze antycznej Grecji. Sokrates. Systemy filozoficzne Starożytności: Platon i Arystoteles. Etyczne szkoły starożytności (Grecji i Rzymu): cynicyzm, cyrenaicyzm, stoicyzm i epikureizm. Narodziny filozofii chrześcijańskiej. Teocentryzm św. Augustyna. Św. Tomasz z Akwinu i jego recepcja arystotelizmu. Spór o uniwersalia. Nowy paradygmat nauki: Galileusz i F. Bacon. Sceptycyzm metodologiczny Kartezjusza. Empiryzm brytyjski: J. Locke, G. Berkeley, D. Hume. I. Kant – krytyka metafizyki i przewrót kopernikański. Pozytywizm i neopozytywizm Koła Wiedeńskiego, oraz jego krytyka. Filozofia życia. Fenomenologia E. Husserla. Badania ontologiczne M. Heideggera. Historyczne i współczesne przejawy refleksji egzystencjalistycznej. Personalizm. Neotomizm i jego odmiany. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Celem ogólnym wykładu jest wprowadzenie studentów w krąg zagadnień filozoficznych: problemów i ich rozwiązań, szczegółowych zagadnień, systemów, pojęć, sporów itp. Z tego biorą się cele bardziej szczegółowe: opanowanie pojęć i terminów filozoficznych; znajomość podstawowych problemów filozoficznych; znajomość podstawowych nurtów, kierunków i systemów filozoficznych.

Umiejętności Studiowanie filozofii sprzyja wyrabianiu umiejętności znajdowania związków logicznych między problemami, tezami i argumentami. Stąd też celem jest wyrobienie umiejętności łączenia tezy z problemem, na bazie którego jest ona sformułowana; odróżniania tezy od wcześniej przyjętych założeń; odróżnienia argumentów od założeń; przytaczania argumentów za danym stanowiskiem i jemu przeczących; oceny tych argumentów i struktury logicznej rozumowania łączącego założenia z problemem, tezą i argumentami.

Kompetencje/Postawy Zdolność do samodzielnej i maksymalnie racjonalnej oceny problemów wyrastających z rozwoju wiedzy naukowej, a w szczególności odnoszenia tej wiedzy do kwestii światopoglądowych. LITERATURA PODSTAWOWA 1. Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 1983; 2. Anzenbacher A., Wprowadzenie do filozofii, Kraków 1992; 3. Blackburn S., Oksfordzki słownik filozoficzny. Warszawa 1997; 4. Collinson D., Pięćdziesięciu wielkich filozofów, Poznań 1997; 5. Copleston F.Ch., Historia filozofii, t. 1-7, Warszawa 1995-1998; 6. Didier J., Słownik filozofii, przeł. J.Marzęcki, Katowice 1995; 7. Durozoi G., Roussel A., Filozofia-Słownik. Pojęcia, postacie, problemy. Warszawa 1997; 8. Encyklopedia filozofii (red. Henderich T.), Poznań 1998; 9. Filozofia XX wieku (red. Kuderowicz Z.), Warszawa 2002; 10. Filozofowie współcześni. Leksykon (red. Szmydt J.), Bydgoszcz-Kraków 2003; 11. Hempoliński M., Filozofia współczesna. Wprowadzenie do zagadnień i kierunków. Warszawa 1989.; 12. Historia filozofii średniowiecznej, red. J. Legowicz, Warszawa 1979; 13. Jasiński B., Filozofia XX wieku. Między buntem rozumu a pokora istnienia, Warszawa 1990.; 14. Krajewski W., Słownik pojęć filozoficznych. Warszawa 1997.; 15. Krąpiec A.. Kamiński S., Wprowadzenie do filozofii. Lublin 1992.; 16. Legowicz J., Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1973; 17. Mała encyklopedia filozofii. Pojęcia, problemy, kierunki, szkoły (red. Jedynak S.), Bydgoszcz 1996.; 18. Przewodnik po literaturze filozoficznej XX

Przedmiot: FILOZOFIA


Kod ECTS: 08013-10-F/07

Kierunek: Biotechnnologia Studia: stacjonarne




Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, ćwiczenia: -






Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Grzegorz Pacewicz e-mail: greg@moskit,uwm.edu.pl; [email protected]


125

wieku, red. Skarga B, t. 1-5, Warszawa 1994-1997; 19. Reale G.. Historia filozofii starożytnej. t. 1-4, Lublin 1999-2001; 20. Stępień A.B., Wstęp do filozofii, Lublin 2001; 21. Tatarkiewicz W., Historia filozofii. Warszawa 1999 (wyd. 17); 22. Wendland Z., Historia filozofii, Warszawa 2003. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. Andrzejewski, Moryń M., Przyłębski A., Leksykon filozofów, Poznań 1993; 2. Colli G., Narodziny filozofii, Kraków 1997; 3. Dąmbska I., Zarys historii filozofii greckiej, Lublin 1993; 4. Galarowicz ]., N a ścieżkach prawdy. Wprowadzenie do filozofii, Kraków 1992; 5. Gigon O., Główne problemy filozofii starożytnej, Warszawa 1996; 6. Guthrie W.K.C., Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, przeł. Pawelec A., Kraków 1996; 7. Herbut J.(red.). Leksykon filozofii klasycznej, Lublin 1997; 8. Kuksewicz Z., Zarys filozofii średniowiecznej. Warszawa 1973, 1982; 9. Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej. Warszawa 1995; 10. Martens E., Schnadelbach H., Filozofia. Podstawowe pytania. Warszawa 1996.; 11. Podstawy filozofii (red. Opara S.), Olsztyn 1999; 12. Powszechna Encyklopedia Filozofii, Lublin 2000-2007; 13. Reale G., Platon i Arystoteles, Lublin 1996

126



Kod: 08013-10-F/08 FILOZOFIA PRZYRODY ECTS: 1,5 PHILOSOPHY OF NATURE

TREŚCI WYKŁADÓW 1) Podstawowe pojęcia: filozofia, przyroda, natura a kultura. 2) Starożytna filozofia przyrody: a) obrazy świata – chaos, kosmos, b) poszukiwanie arche, c) logos Heraklita i stoików, d) idea matematyczności przyrody – Pitagoras, e) problem elementarności – atomizm Demokryta, f) hylemorfizm Arystotelesa – pojęcie substancji. 3) Filozofia przyrody, a metafizyka: podstawowe kategorie ontologiczne: a) byt, czas, przestrzeń, ruch, b) materializm, idealizm, dualizm. 4) średniowieczna filozofia przyrody (Ockham), nowe podejście do przyrody w filozofii Odrodzenia (Bruno, Galileusz), mechanistyczna filozofia przyrody XVII w. (Kartezjusz). 5) Problem zmienności przyrody – idea ewolucji, darwinizm a kreacjonizm. 6) Praktyczna filozofia przyrody: współczesne problemy człowieka z przyrodą (biosferą), wzrost filozoficznych zainteresowań przyrodą w kontekście kryzysu ekologicznego, etyka środowiskowa i ekofilozofia. 7) Elementy bioetyki: a) problem GMO, b) człowiek i zwierzęta: problem świadomości u zwierząt, etyka ochrony zwierząt. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Ogólna znajomości historii filozofii przyrody, podstawowych definicji, pojęć i problemów z tej dziedziny. Świadomość wpływu koncepcji filozoficznych na rozwój nowożytnego przyrodoznawstwa i rozwiązywanie współczesnych problemów ekologicznych i bioetycznych.

Umiejętności Umiejętność perspektywicznej oceny procesów przyrodniczych i cywilizacyjnych z punktu widzenia nowożytnej filozofii przyrody.

Kompetencje/Postawy Zainspirowanie do samodzielnego stawiania pytań filozoficznych w kontekście zdobywanej wiedzy o przyrodzie i stosunku człowieka do niej. Wzbudzenie postawy szacunku i troski wobec środowiska naturalnego i jego pozaludzkich mieszkańców. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Kirk G.S., Raven J.E., Schofield M., Filozofia przedsokratejska, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa-Poznań 1999. 2) Russo L. Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna, Wyd. Universitas, Kraków 2005. 3) Heller M., Filozofia Przyrody. Zarys historyczny, Wyd. ZNAK, Kraków 2004. 4) Heller M., Filozofia i Wszechświat. Wybór pism, Wyd. Universitas, Kraków 2006. 5) Piątek Z., Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie, Wyd. IF UJ, Kraków 1998. 6) Griffin, Donald R. Umysły zwierząt, Gdańskie Wyd. Psychologiczne, Gdańsk 2004. 7) Mepham B., Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych, Wyd. Nauk. PWN, W-wa 2008. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Dawkins R., Ślepy zegarmistrz, PIW, 1994 W-wa. 2) Gould S.J., Niewczesny pogrzeb Darwina, PIW, W-wa 1991. 3) Böhme G., Filozofia i estetyka przyrody, Oficyna Naukowa s.c., W-wa 2002. 4) Mutschler Hans-Dieter, Wprowadzenie do filozofii przyrody, Wyd. WAM, Kraków 2005. 5) Gray J., Słomiane psy: Myśli o ludziach i innych zwierzętach, Książka i Wiedza, W-wa 2003.

Przedmiot: FILOZOFIA PRZYRODY


Kod ECTS: 08013-10-F/08


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I / 1 lub2 Rodzaj zajęć: wykłady








Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Dariusz Liszewski e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

127



Kod: 03013-10-F/09 FOTOGRAFIA ECTS: 1,5 PHOTOGRAPHY

TREŚCI WYKŁADÓW Podstawowe wiadomości z zakresu techniki i technologii fotograficznej.Typy i budowa aparatów fotograficznych. Zależności funkcji w aparatach fotograficznych analogowych i cyfrowych / migawka, przysłona, obiektyw, ustawienia w menu aparatu cyfrowego. Dobór obiektywów i ich odwzorowywanie. Głębia ostrości i jej funkcje w odniesieniu do odwzorowywania rzeczywistości przed aparatem ./ obiektywy standardowe, teleobiektywy, obiektywy szerokokątne/. Odwzorowywanie perspektywy przez poszczególne rodzaje obiektywów. Formaty aparatów fotograficznych. Czułość matrycy lub filmu i jej zastosowanie w praktyce.Podstawowe zasady kompozycji obrazu fotograficznego. Reguła trójpodziału. Podstawowe wiadomości o świetle. Widmo ciągłe światła białego. Spektrum. Metoda addytywna i subtraktywna mieszania barw.Temperatura barwowa i jej wpływ na kolor obrazu fotograficznego. Filtry fotograficzne i ich zastosowanie. Reguły oświetleniowe i typy sprzętu oświetleniowego. Podstawowe wiadomości o materiałach fotograficznych do fotografii analogowej. Filmy czarno- białe i barwne. Charakterystyka. Ciemnia fotograficzna: wywoływanie czarno-białych filmów i papierów fotograficznych. Wykonywanie powiekszeń czarno-białych. Podstawowe wiadomości związane z obróbką zdjęć metodą photoshop.Historia fotografii: Portret i akt. Reportaż fotograficzny. Fotografia architektury i pejzażu. Fotografia sportowa. Fotografia faktur. Prezentacje wybranych wybitnych artystów fotografików polskich i obcych. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Wiadomości nabyte podczas wykładów pozwalają na zaznajomienie się z fotografią w jej aspekcie technicznym i technologicznym. Studentci mają również możliwość nabycia podstawowej wiedzy o głównych kierunkach i stylach występującymi we wspólczesnej fotografii jak i jej wybitnymi przedstawicielami.

Umiejętności Nabycie podstawowej umiejętności w posługiwaniu się aparatem fotograficznym i prawidłowego komponowania zdjęć. Świadomego użycia światła i koloru. Wyboru fotograficznego tematu.

Kompetencje/Postawy Student po odbytym kursie powienien posiadać umiejętność świadomego posługiwania się narzędziem jakim jest aparat fotograficzny jak i kreowania przy jego użyciu, własnego, fotograficznego świata.Powinien mieć również świadomość dokumentacyjnej funkcji jaką odgrywa fotografia zapisująca otaczajacą nas rzeczywistość i aktywnie, poprzej jej rejestrowanie, do niej się odnosić. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Barthes R.”Światło obrazu. Uwagi o fotografii”. Wyd. Altehia, 2008; 2) Czartoryska U. „Przygody plastyczne fotografii”. Wyd. Słowo/OBRAZ; 3) Czartoryska U. ”Fotografia – mowa ludzka”,tom I i II, wyd. Słowo/OBRAZ; 4) Dederko W. „Światło i cień w fotografii”. Wyd. Polskie Wydawnictwo Fotograficzne 2008;

Przedmiot: FOTOGRAFIA


Kod ECTS: 03013-10-F/09


Studia: stacjonarne










Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Sztuk Pięknych, Wydział Sztuki ul. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn, tel.: 89 524 62 96, fax: 89 527 34 09


dr Janusz Połom e-mail: [email protected]

128

5) Fotografia XX wieku w kolekcji Ludwig Muzeum w Kolonii. Wyd.Taschen, 2004; 6) Freeman J. „Kolor”. Wyd G+J RBA, 2008. Freeman M. „Okiem fotografa. Sztuka komponowania i projektowania zdjęć cyfrowych”. Wyd. G+J RBA, 2008; 7) Hoy A. A. „Wielka księga fotografii”. Wyd. G+J 2008; 8) Jurecki K. „Oblicza fotografii”. Wyd. Kropka 2009; 9) Mazur A. „Kocham fotografię”. Wyd. Czterdzieści tysięcy malarzy, 2009; 10) Meehan L. „Fotografia cyfrowa”. Wyd. Świat książki”, 2004; 11) Peterson B. „Ekspozycja bez tajemnic”. Wyd. Galaktyka 2007; 12) Sontag S. „O fotografii”. Wyd Karakter, 2009; 13) Tomaszczuk Z. „Odwzajemnione spojrzenie. O fotografii otworkowej”. Wyd. Typoscript 2004; 14) Tomaszczuk Z. „Świadomość kadru. Szkice z estetyki”. Wyd. Kropka 2003; 15) Czasopisma specjalistyczne: Biuletyn fotograficzny, Foto Akt, Foto, Fotografia. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano


129



Kod: 08013-10-F/10 HISTORIA ECTS: 1,5 HISTORY

TREŚCI WYKŁADÓW Problematyka wykładów koncentruje się na kilku obszarach zagadnień: - Metternich jako orędownik pokoju, system metternichowski w ponapoleońskiej Europie (1815-1848), Metternich jako „ostoją porządku europejskiego” (1815-1848), Otto von Bismarck - wizjoner polityki zjednoczenia Niemiec, Otto von Bismarck – „orędownik walki o pokój europejski” (1872-1878), Otto von Bismarck – od triumfu do „przegranego polityka” (1879-1898), Piotr Stołypin – technokrata czy polityk, Piotr Stołypin wobec wyzwań rewolucyjnej Rosji 1905-1907, śmierć Stołypina – koniec marzeń o polityce na rzecz modernizacji Rosji na początku XX wieku. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Wprowadzenie studenta w wybrane problemy dotyczące praktyki myśli politycznej w wykonaniu najwybitniejszych mężów stanu XIX wieku i początku XX wieku (Klemensa von Metternicha, Otto von Bismarcka i Piotra Stołypina).

Umiejętności Zrozumienie polityki zagranicznej w odniesieniu do rzeczywistości historycznej.

Kompetencje/Postawy Zrozumienie zasad geopolityki. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Bazylow Ludwik, Ostatnie lata Rosji carskiej. Rządy Stołypina, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. 2) Heller Michaił, Historia Imperium Rosyjskiego, Warszawa 2000. 3) Herre Franz, Metternich. Orędownik pokoju, Warszawa 1996. 4) Łysakowski P., Otto von Bismarck. Życie i polityka zagraniczna „żelaznego kanclerza“, Warszawa 1997. 5) Nieścioruk Jarosław, Piotr Stołypin. Życie i działalność polityczna, Lublin 2007. 6) Pipes R., Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994. 7) Sidorownin G., Pietr Arkadiewicz Stołypin. Źizń za otiecziestwo, Pokolenie, Moskwa 2007. 8) Tokmakoff G., P.A. Stołypin and the Tried Duma, Washington DC 1981. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Trzeciakowski Lech,Otto von Bismarck, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2009. 2) Wereszycki Henryk, Walka o pokój europejski 1872-1878, Warszawa 1971. 3) Kissinger Henry, Dyplomacja, Wydawnictwo Philip Willson – Warszawa 1996. 4) Kissinger Henry, A world restored: Metternich, Castlereagh and the problems of peace 1812-1822, Wydawnictwo Hougthon Mifflin, Boston 1973. 5) Craig Gordon A., Germany 1866-1945, Oxford University Press, New York 1978, 5-117 i n. 6) Holbraad Casten, The Concert of Europe: A study in German and British International theory 1815-1914, Wydawnictwo Longmans, London 1970.

Przedmiot: HISTORIA


Kod ECTS: 08013-10-F/10


Studia: stacjonarne










Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Wydział Humanistyczny http://www.uwm.edu.pl/dziennikarstwo ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 524 63 60, fax: 89 524 63 09

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr hab. Zbigniew Anculewicz, prof. UWM. e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

130



Kod: 08013-10-F/11 HISTORIA POLSKI ECTS: 1,5 HISTORY OF POLAND

TREŚCI WYKŁADÓW Państwo pierwszych Piastów, Polska w okresie rozbicia dzielnicowego, Zjednoczone Królestwo Polskie, Polska Jagiellonów, Krzyżacy – mity i rzeczywistość, Grunwald wielka bitwa i wielka tradycja, Mikołaj Kopernik 1473-1543, Rzeczpospolita Obojga Narodów; Polska pod zaborami; Mazurek Dąbrowskiego od pieśni patriotycznej do hymnu narodowego, Mazurzy, Warmiacy, Niemcy w Prusach Wschodnich, II Rzeczpospolita; Polska podczas II wojny światowej;Prusy Wschodnie w polskiej myśli politycznej, Polska Rzeczpospolita Ludowa; III Rzeczpospolita. Zmiany granic państwowych. Historia parlamentaryzmu. Stosunki społeczno-gospodarcze z sąsiednimi państwami. Polityka wobec kościoła. Polityka wobec mniejszości narodowych. Znaczenie rodziny. Przemiany prawno-ustrojowe na ziemiach polskich. Kształtowania się nowoczesnych nurtów politycznych na ziemiach polskich. Systemy gospodarczo-polityczne. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie – myśl uniwersytecka, działalność. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Poszerzenie wiedzy i usystematyzowanie najważniejszych wydarzeń politycznych i społeczno-gospodarczych w historii Polski.

Umiejętności Poznanie literatury przedmiotu, nauka ujmowanie dziejów w syntezie.

Kompetencje/Postawy Kształtowanie postawy obywatelskiej LITERATURA PODSTAWOWA 1) Davies N. 2006. Boże Igrzysko, Wydawnictwo Znak, Kraków., 2) Eckert M. 1990. Historia Polski Warszawa. 3) Grodecki R., Zachorowski S., Dąbrowski J. 1995. Dzieje Polski Średniowiecznej, tom 1, Wydawnictwo Platan, Kraków. 4) Groniowski K., Skowronek J. 1977. Historia Polski 1975-1914, Warszawa. 5) Szczur S. 2002. Historia Polski średniowiecznej, Wydawnictwo Literackie; 7)Achremczyk S., Historia Warmii i Mazur, Olsztyn 1997; 8) Historia sejmu polskiego Warszawa 1984 red. J. Michalski, J. Bardach; 9) Historia Polski red. T. Manteuffel, t. 1-5 Warszawa 1963-1984; 10) Historia ustroju i prawa polskiego, red. J. Bardach, Warszawa 1994. 11) Historia Polski nowożytnej, M.Markiewicz, Kraków 20002 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: HISTORIA POLSKI


Kod ECTS: 08013-10-F/11


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Wydział Humanistyczny ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 524 64 34, fax: 89 527 36 12

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Stanisław Achremczyk e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

131



Kod: 03013-10-F/12 HISTORIA SZTUKI ECTS: 1,5 HISTORY OF ART

TREŚCI WYKŁADÓW Definicja sztuki, klasyfikacja sztuk. Opis dzieła sztuki. Podstawowa terminologia historii sztuki. Dzieje sztuk plastycznych od czasów prehistorycznych po współczesność. Charakterystyka epok stylistycznych i kierunków. Najważniejsi artyści – ich twórczość i rola w przemianach sztuki europejskiej. Tradycja i nowatorstwo w sztuce współczesnej, granice sztuki. Rola zabytku na przykładzie zabytkowej architektury Olsztyna. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student powinien posiadać podstawową wiedzę na temat dziejów sztuki od czasów prehistorycznych po współczesność, znać podstawową terminologię z zakresu sztuk plastycznych, znać najważniejszych artystów i ich twórczość.

Umiejętności W trakcie zajęć student powinien nabyć umiejętność wizualnego rozpoznawania największych arcydzieł sztuk plastycznych, przypisania ich danej epoce stylistycznej, posługiwania się podstawową terminologią z zakresu historii sztuki.

Kompetencje/Postawy Student powinien mieć estetyczną wrażliwość na odbiór dzieł sztuk plastycznych, zwracać uwagę nie tylko na największe zabytki należące do klasyki, ale także na zabytki w miejscu zamieszkania, mieć wyrobioną potrzebę uczestniczenia w życiu artystycznym (wystawach i innych wydarzeniach artystycznych). LITERATURA PODSTAWOWA 1) Praca zbiorowa, 2005,Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 5. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN; 2) Jan Białostocki, 2004, Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN; 3) Wilfried Koch, 1998, Style w architekturze. Arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, Warszawa, wyd. Świat Książki; 4) Praca zbiorowa pod red. F. Tomma, 2000, Sztuka romańska: architektura, rzeźba, malarstwo, wyd. Könemann; 5) Praca zbiorowa pod red. F. Tomma, 2000, Gotyk: architektura, rzeźba, malarstwo, wyd. Könemann; 6) Praca zbiorowa pod red. F. Tomma, 2000, Renesans we Włoszech: architektura, rzeźba, malarstwo, rysunek, wyd. Könemann; 7) Praca zbiorowa pod red. F. Tomma, 2000, Sztuka baroku: architektura, rzeźba, malarstwo, wyd. Könemann; 8) Praca zbiorowa, 1980, Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Warszawa, wyd. Artystyczne i Filmowe; 9) Marcin Giżycki, 2002, Słownik kierunków, ruchów i kluczowych pojęć sztuki drugiej połowy XX wieku, Gdańsk, wyd. słowo/obraz terytoria. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) Praca zbiorowa, od 1989, Sztuka świata, t. 1-13, Warszawa, wyd. Arkady; 2) Ernst H. Gombrich, 2008, O sztuce, Warszawa, wyd. Rebis.

Przedmiot: HISTORIA SZTUKI


Kod ECTS: 03013-10-F/12


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Sztuk Pięknych, Wydział Sztuki http://www.uwm.edu.pl/ws ul. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn, tel.: 89 524 62 15, fax: 89 527 34 09

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Grażyna Kobrzeniecka-Sikorska


132



Kod: 03013-10-F/13 KULTURA MUZYCZNA ECTS: 1,5 MUSICAL CULTURE

TREŚCI WYKŁADÓW Muzyka Baroku (Bach, Haendel, Vivaldi); Klasycy wiedeńscy (Haydn, Mozart, Beethoven); Romantyzm w muzyce; Impresjonizm (Debussy, Ravel); Muzyka XX wieku; Zarys historii muzyki rozrywkowej; Formy muzyczne; Dzieło muzyczne i jego elementy; Najpiękniejsza jest muzyka polska; Skala, gama, tonacja, interwały, budowa akordów; Budowa, charakterystyka i podział instrumentów muzycznych; Najważniejsze międzynarodowe konkursy i festiwale muzyczne; Najsłynniejsze opery TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Zdobycie przez studenta elementarnej wiedzy z różnych dziedzin muzyki: historii muzyki, literatury muzycznej, percepcji muzyki, zasad muzyki, wykonawstwa muzycznego, instrumentoznawstwa.

Umiejętności Wykształcenie u studenta umiejętności analitycznego słuchania muzyki, rozpoznawania najwybitniejszych dzieł muzycznych różnych stylów i epok, posługiwania się podstawową terminologią z zakresu teorii muzyki.

Kompetencje/Postawy Student powinien wyrobić w sobie chęć poszerzenia wiedzy z zakresu muzyki klasycznej oraz uczestniczenia w wydarzeniach muzycznych organizowanych przez instytucje kultury (filharmonie, opery i inne). LITERATURA PODSTAWOWA 1) Kamiński P. 2008. Tysiąc i jedna opera, PWM Kraków; 2) Shaeffer B. 1999. Dzieje kultury muzycznej, WSiP Warszawa; 3) Wesołowski F. 1998. Zasady muzyki, PWM Kraków; 4) Encyklopedia muzyki, PWN Warszawa (wydanie dostępne); 5) Muchenberg B. 1985. Literatura muzyczna, PWM Kraków; 6) Rudziński W. 1995. Muzyka naszego stulecia, WSiP Warszawa; 7) Przewodniki muzyczne (operowy, koncertowy, muzyki kameralnej, muzyki filmowej, baletowy, operetkowy); 8) Leksykony muzyki klasycznej i rozrywkowej; 9) nagrania audio i video; 10) Biografie muzyków i kompozytorów; 11) Lissa Z. 1974. Wstęp do muzykologii, PWN Warszawa; 12) Reiss J.W. 1979. Mała historia muzyki, PWM Kraków; 13) Lasocki J.K. 1982. Podstawowe wiadomości z nauki o muzyce, PWM; 14) Lissa Z. 1975. Nowe szkice z estetyki muzycznej, PWM; 15) Lissa Z. Zarys nauki o muzyce, PWM (wydanie dostępne); 16) Lissa Z. O specyfice muzyki, PWM (wydanie dostępne); 17) Chomińscy K. i Z. Historia muzyki, cz. I i II, PWM Kraków (dostępne wydanie); 18) Muzyka klasyczna dla żółtodziobów, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2000. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: KULTURA MUZYCZNA


Kod ECTS: 03013-10-F/13


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Muzyki, Wydział Sztuki ul. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn, tel.: 89 527 20 35, fax: 89 535 08 56

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. sztuk muz. Artur Milian, prof. zw.


133



Kod: 11013-10-F/14 LOGIKA ECTS: 1,5 LOGIC

TREŚCI WYKŁADÓW Logika na tle historii filozofii. Język jako system znaków słownych. Podstawowe i pochodne kategorie syntaktyczne. Zdanie w sensie logicznym. Elementy klasycznego rachunku zdań. Nazwy i kryteria ich podziału. Stosunki między zakresami nazw. Wnioskowanie dedukcyjne i dedukcyjne. Tezy sylogistyki Arystotelesa: prawa kwadratu logicznego, konwersji, obwersji, kontrapozycji. Tezy sylogistyki Arystotelesa: formuły tautologiczne wśród trybów sylogistycznych. Definicje. Podział logiczny. Logiczny punkt widzenia humanistów: B. Russell, L. Wittgenstein, W.V.O. Quine. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza Zagadnienia semiotyki, logiki formalnej i ogólnej metodologii nauk.

Umiejętności Określanie kategorii syntaktycznych, zapisywanie schematów zdaniowych, określanie wartości logicznych, sprawdzanie tautologii i kontrtautologii, jasność formułowania myśli, poprawność wnioskowania, unikanie błędów w rozumowaniu, poprawność definiowania, określanie stosunków między zakresami nazw, stosowanie diagramów Venna, wskazywanie totum divisionis i membra divisionis.

Kompetencje/Postawy Znajomość i umiejętność stosowania kategorii syntaktycznych, matryc funktorów prawdziwościowych, pojęć: tautologii i kontrtautologii, prawdy logicznej, fałszu logicznego, wnioskowania dedukcyjnego, wynikania logicznego, treści i zakresu nazwy, kryteriów podziału nazw, podziału logicznego, a także umiejętność formułowania definicji, ich rozróżniania i eliminowania błędów w definiowaniu. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Nieznański E. (red.) 2000. Elementy logiki prawniczej. Definicje, podziały, typy argumentacji. Wyd. PWP, Warszawa-Poznań. 2) Stanosz B. 1998. Wprowadzenie do logiki formalnej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. 3) Stanosz B. 2000. Ćwiczenia z logiki. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. 4) Wajszczyk J. 2001. Wstęp do logiki z ćwiczeniami. Wyd. UWM, Olsztyn. 5) Ziembiński Z. 1999. Logika praktyczna, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: LOGIKA


Kod ECTS: 11013-10-F/14


Studia: stacjonarne





Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny ćwiczenia: -

Forma/warunki zaliczenia: Zaliczenie/Przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie testu.





Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Adam Bastek


134



Kod: 09013-10-F/15 NAUKA O KULTURZE I JĘZYKU POLSKIM ECTS: 1,5 STUDY OF POLISH LANGUAGE AND CULTURE

TREŚCI WYKŁADÓW Pojęcie kultury. Kultura narodowa i regionalna. Pojęcie języka. Zróżnicowanie języka narodowego. Kultura języka polskiego. Starożytność: Grecja klasyczna; Rzym republikański, cesarski i chrześcijański. Echa starożytności w kulturze polskiej. Średniowiecze łacińskie. Sztuka romańska i gotycka. Polska sztuka w średniowieczu. Renesans we Włoszech i w Polsce. Manieryzm. Barok w Europie. „Wielki wiek” sztuki francuskiej. Barok w Polsce. Neoklasycyzm, oświecenie i rewolucja. Klasycyzm w sztuce polskiej. Przełamanie norm klasycznych. Romantyzm europejski. Romantyzm polski. Realizm i naturalizm. Sztuka polska XIX wieku. Sztuka XX wieku. Nowa sytuacja sztuki. Wielka awangarda. Sztuka nowoczesna w Polsce po II wojnie światowej. Neoawangarda. Ochrona dóbr kultury. System współczesnego języka polskiego. Działy językoznawstwa. Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. Teoria komunikacji. Funkcje języka. Użyteczność języka. Funkcje tekstów. Język, porozumiewanie się i kultura. Cechy języka w aspekcie pragmatycznym. Język publiczny i język prywatny. Semiotyczny opis procesu komunikacji. Rola kodu w komunikacji. Znakowy charakter kultury. Retoryka. Kryteria poprawności językowej. Odmiany polszczyzny. Tematyka wprowadzona na życzenie słuchaczy. Kompozycja tekstu pisanego. Prace dyplomowe. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student poznaje podstawowe terminy z zakresu teorii kultury i nowoczesnych szkół badawczych w zakres językoznawstwa; zna podstawowe informacje z zakresu kultury polskiej prezentowanej na tle kultury europejskiej, student zna wybrane współczesne teorie językoznawcze; wie, jaka jest zależność między świadomością językową a sprawnością i precyzja komunikacyjna.

Umiejętności Student orientuje się w podstawowych kierunkach w sztuce europejskiej i polskiej; łączy fakty w struktury przyczynowo-skutkowe; dostrzega znakowy charakter kultury; wiąże podstawy wiedzy o języku z doskonaleniem sprawności komunikacyjnej.

Kompetencje/Postawy Student ma świadomość wartości kultury polskiej jako elementu budującego poczucie tożsamości narodowej; ma poczucie wartości znaków kulturowych „małej ojczyzny”; docenia piękno polszczyzny i rozumie wartość języka w procesach komunikacji społecznej i interpersonalnej. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Kłoskowska A. (red.) 1991. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze. Wyd. Wiedza o Kulturze, Wrocław. 2) Bogunka M. Dzieje kultury polskiej do 1918 roku. 3) Chrzanowski T. 1988. Wędrówki po Sarmacji europejskiej. Eseje o sztuce i kulturze staropolskiej. Wyd. Znak, Kraków. 4) Sapir E. 1978. Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje. Wyd. PIW, Wraszawa. 5) Tazbir J. 2002. Kultura szlachecka w Polsce. 6) Żegleń U.M. 2000. Wprowadzenie do semiotyki teoretycznej i semiotyki kultury, Wydawnictwo UMK, Toruń.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: NAUKA O KULTURZE I JĘZYKU POLSKIM


Kod ECTS: 09013-10-F/15


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Instytut Filologii Polskiej, Wydział Humanistyczny ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 524 63 17, fax: 89 527 63 13

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Renata Makarewicz e-mail: [email protected]


135



Kod: 10013-10-F/16 OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ ECTS: 1,5 INTELLECTUAL PROPERTY PROTECTION

TREŚCI WYKŁADÓW Powody powstania ochrony własności intelektualnej. Pojęcia, definicje. Prawo autorskie w ustawodawstwie polskim, europejskim i światowym oraz powiązanie z innymi działami prawa. Elementy prawa autorskiego: prawo własności intelektualnej, prawo własności przemysłowej. Ograniczenia prawa własności przemysłowej. Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji. Roszczenia związane z ochroną praw autorskich. Wynalazki, wzory użytkowe, topografia układów scalonych, programy komputerowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, ochrona przed nieuczciwą konkurencją. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Ogólna orientacja w prawie własności intelektualnej

Umiejętności Uzyskanie podstawowych umiejętności korzystania ze środków ochrony własności intelektualnej

Kompetencje/Postawy Aktywność w zakresie respektowania cudzych praw własności intelektualnej LITERATURA PODSTAWOWA 1. J. Sieńczyło – Chlabicz (red) “Prawo własności intelektualnej”, LexisNexis, Warszawa 2009.; 2. J. Barta, R. Markiewicz, “Prawo autorskie”, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.; 3. M. du Vall, “Prawo patentowe”, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.; 4. Prawo Własności Intelektualnej, Repetytorium M. Załucki (red.), Warszawa 2008; 5. akty prawne: a) ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. (Dz.U. Z 2006 r. Nr 90, poz. 631) b) ustawa prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 r. (Dz.U. Z 2003 r. Nr 119, poz. 1117) c) ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993 r. (Dz.U. 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ


Kod ECTS: 10013-10-F/16


Studia: stacjonarne


rok/semestr: I / 1.lub 2 Rodzaj zajęć: wykłady







Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji http://www.uwm.edu.pl/wpia ul. Dybowskiego 11, 10-725 Olsztyn, tel.: 89 524 64 79, Wydział: 89 524 64 91, fax: 89 524-64-79

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Jan Piszczek

e-mail: [email protected], [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

136



Kod: 12013-10-F/17 PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA ECTS: 1,5 PREHOSPITAL FIRST AID

TREŚCI WYKŁADÓW Ocena stanu pacjenta na podstawie prostych parametrów życiowych. Podstawowe czynności ratujące życie- BLS i AED jako podstawowe umiejętności ratownicze każdego człowieka. Pierwsza pomoc w złamaniach, zranieniach, krwotokach, zatruciach, urazach wielonarządowych, oparzeniach, odmrożeniach oraz przy porodzie. Postępowanie w sytuacjach zagrożenia życia w najczęstszych zespołach chorobowych. Wstęp do medycyny katastrof. Zagadnienia transplantologii w przypadku stwierdzenia śmierci mózgu. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Student powinien posiadać ogólną wiedzę z zakresu udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach oraz orientować się w mechanizmach udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej w wybranych sytuacjach losowych.

Umiejętności Student powinien wykazać się umiejętnością wezwania pomocy w sytuacjach zagrożenia życia, oczekuje się, że będzie potrafił prowadzić pośredni masaż serca oraz wykaże się podstawowymi umiejętnościami zaopatrywania urazów w zakresie pierwszej pomocy przedlekarskiej.

Kompetencje/Postawy Studenci będą umieli rozpoznać stan zagrożenia życia i w zależności od nagłości zdarzenia będą umieli zareagować właściwie do stopnia zagrożenia. Ponadto uczula się studentów na obowiązek udzielania pomocy osobom w stanie zagrożenia życia z jednoczesnym zachowaniem zasad bezpiecznego niesienia tejże pomocy. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne, Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2007; 2) Medycyna ratunkowa i katastrof, A. Zawadzki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA


Kod ECTS: 12013-10-F/17


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Ratownictwa Medycznego, Wydział Nauk Medycznych ul. Warszawska 30, 10-082 Olsztyn, tel.: 728 323 314, fax: 89 541 30 93

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr n. med. Robert Ropiak


137



Kod: 04013-10-F/18 PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA ECTS: 1,5 BASIC OF ORGANIZATION AND MANAGEMENT

TREŚCI WYKŁADÓW Istota i funkcje zarządzania. Organizacja i organizowanie. Rozwój teorii zarządzania. Przedsiębiorczość gospodarcza. Zarządzanie operacyjne i strategiczne. Role i umiejętności kierownicze. Procesy decyzyjne. Rozwiązywanie problemów organizacyjnych. Współczesne uwarunkowania i tendencje w zarządzaniu. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Celem nauczania jest przekazanie wiedzy w zakresie teoretycznych i praktycznych aspektów zarządzania oraz ułatwienia rozumienia tworzenia i funkcjonowania organizacji oraz pełnienia ról kierowniczych.

Umiejętności Formułowania celów, oceny przedsięwzięć gospodarczych, identyfikacji cech sprawnego działania, rozróżniania form prawnych przedsiębiorstw, podejmowania decyzji gospodarczych.

Kompetencje/Postawy Kreatywność, przedsiębiorczość, kooperatywność LITERATURA PODSTAWOWA 1) Koźmiński A., Piotrowski W. (red.) 2004. Zarządzanie. Teoria i praktyka. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. 2) Stoner J.A.F., Wankel Ch. 2006. Kierowanie. PWE, Warszawa. 3) Koźmiński A. 2004. Zarządzanie w warunkach niepewności. PWN, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA


Kod ECTS: 04013-10-F/18


Studia: stacjonarne










Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Organizacji i Zarządzania, Wydział Nauk Ekonomicznych ul. Prawocheńskiego 3, 10-720 Olsztyn, tel.: 89 523 34 98, fax: 89 523 34 98

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Eugeniusz Niedzielski


138



Kod: 10013-10-F/19 PRAWO ECTS: 1,5 LAW

TREŚCI WYKŁADÓW System prawa w RP. Norma prawna, a przepis prawny oraz wykładnia prawa. Prawo o znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym. Źródła prawa. System aktów normatywnych. Stosowanie prawa. Prawa i wolności obywatelskie. Organy władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej. Sądy i prokuratura. Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny. Podmioty prawa cywilnego. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Przedstawicielstwo ze szczególnym zwróceniem uwagi na pełnomocnictwo. Pojęcie prawa rzeczowego. Prawo własności i jego ochrona. Wieczyste użytkowanie. Ograniczone prawa rzeczowe. Stosunek zobowiązaniowy. Odpowiedzialność cywilna (kontraktowa, deliktowa) Umowy cywilnoprawne w obrocie gospodarczym. Pojęcie prawa gospodarczego. Swoboda działalności gospodarczej. Pojęcie prokury i przedsiębiorcy. Spółki prawa handlowego. Ogólne zagadnienia z procedury cywilnej. Organy administracji rządowej i samorządowej. Postępowanie administracyjne ogólne. Pojęcie i funkcja prawa karnego. Stosunek pracy i jego rodzaje. Podmioty stosunku pracy. Rozpatrywanie sporów ze stosunku pracy. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza Zapoznanie studentów z systemem prawa w RP i z wymiarem sprawiedliwości oraz wybranymi zagadnieniami karnymi.

Umiejętności Wykształcenie umiejętności wyszukiwania źródeł prawa i wiedzy prawniczej oraz rozumienia przepisów prawnych. Umiejętność rozpoznania obszarów prawnych w działalności gospodarczej oraz łączenia wiedzy prawniczej i praktyki związanej z poszczególnymi gałęziami prawa.

Kompetencje/Postawy Rozumienie podstawowych pojęć prawnych prawa cywilnego i gospodarczego oraz funkcjonowania organów prawnych. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Seidel R. 2006. Elementy prawa. Oficyna Edukacyjna Wydawnictwa Empi2 s.c., Warszawa. 2) Kocot W. 2004. Elementy prawa. DIFIN, Warszawa. 3) Lewandowski J. 2007. Elementy prawa. WSiP, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Konstytucja RP, Kodeks Cywilny, Kodeks Spółek Handlowych, Kodeks Pracy

Przedmiot: PRAWO


Kod ECTS: 10013-10-F/19


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: znajomość postawowe wiadomości z zakresu państwa i prawa. Przedmiot realizuje: Katedra Prawa Kanonicznego i Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji http://www.uwm.edu.pl/wpia ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn, tel.: 89 524 64 77, fax: 89 524 64 27

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Alicja Wojciechowska e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

139



Kod: 10013-10-F/20 PRAWO UNIJNE ECTS: 1,5 EUROPEAN UNION LAW

TREŚCI WYKŁADÓW Historia integracji europejskiej (Rada Europy, EFTA, UZE, KBWE, EOG). Geneza i rozwój Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej (EWWS, EWG, Euratom, Jednolity Akt Europejski, Traktat z Maastricht, Traktat Amsterdamski, Traktat Nicejski, Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy, Traktat Lizboński). Wybrane aspekty rozszerzenia UE; członkostwo w UE (nabycie, utrata). Charakter prawny Wspólnot Europejskich oraz Unii Europejskiej. Podział kompetencji między WE a Państwa Członkowskie (zasada subsydiarności, zasada proporcjonalności). Instytucje UE (Rada Europejska); instytucje WE (Rada UE, Parlament Europejski, Komisja Europejska, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Sąd Pierwszej Instancji, Sąd ds. Służby Publicznej, Trybunał Obrachunkowy); Organy pomocnicze (Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów); Europejski Bank Centralny; Europejski Bank Inwestycyjny. Podstawowe zasady instytucjonalne. I filar Unii Europejskiej. Źródła prawa wspólnotowego. Stanowienie prawa wspólnotowego. Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego (zasada prymatu prawa wspólnotowego nad prawem krajowym; zasada bezpośredniego obowiązywania, stosowania i skutku prawa wspólnotowego w prawie krajowym). Odpowiedzialność odszkodowawcza Wspólnoty Europejskiej. Sądowa kontrola przestrzegania prawa wspólnotowego (skargi). Współpraca sądów krajowych z Trybunałem Sprawiedliwości. Polityka gospodarcza i walutowa (pojęcie rynku wewnętrznego oraz podstawowe swobody). Ogólne ramy i cel współpracy sądowej w sprawach cywilnych (Europejska Sieć Sądowa w sprawach cywilnych i handlowych oraz Europejski Atlas Sądowniczy w sprawach cywilnych). II filar UE: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (zasady i ogólne wytyczne, wspólne strategie, wspólne działania, wspólne stanowiska, decyzje). III filar: Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (wspólne stanowiska, decyzje ramowe, decyzje). Prawa człowieka w Unii Europejskiej (instytucja obywatelstwa UE, Karta Praw Podstawowych UE). Perspektywy integracji europejskiej. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA

Wiedza Nabycie wiedzy z zakresu integracji europejskiej oraz szczegółowych zagadnień związanych z organizacją i funkcjonowaniem Unii Europejskiej.

Umiejętności Posługiwanie się pojęciami z zakresu prawa unijnego.

Kompetencje/Postawy Rozumienie i wiedza na temat funkcjonowania i specyfiki Unii Europejskiej umożliwi studentom wykształcenie własnej krytycznej lub aprobującej postawy w stosunku do relacji RP z Unią Europejską lub do działań samej UE. LITERATURA PODSTAWOWA 1) J. Barcik, A. Wentkowska, Prawo Unii Europejskiej z uwazględnieniem Traktatu z Lizbony, Warszawa 2008. 2) M. Kenig-Witkowska, A. Łazowski, R. Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. III, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2008. 3) A. Łazowski, A. Labędzka, M. Szpunar, Prawo Unii Europejskiej. Pytania, kazusy, tabele, wyd. IV, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2008. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: PRAWO UNIJNE


Kod ECTS: 10013-10-F/20


Studia: stacjonarne









Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego, Wydział Prawa i Administracji ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn, tel.: 89 524 64 02, fax: 89 535 15 97

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Olga Łachacz


140



Kod: 14013-10-F/21 PSYCHOLOGIA ECTS: 1,5 PSYCHOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Psychologia jako dyscyplina; Mózgowe podstawy zachowania; Inteligencja i jej źródła; Procesy pamięci i mnemotechniki; Psychologia emocji i inteligencja emocjonalna; Tożsamość; Typologia osobowości; Psychologia moralności i odpowiedzialnosci; Psychologia rozwoju - znaczenie rodziny, więzi, identyfikacja z rolami; Psychologia społeczna; Psychologia władzy; Psychologia wpływu społecznego. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza Zapoznanie z podstawowymi pojęciami psychologicznymi i mechanizmami psychologicznego funkcjonowania człowieka.

Umiejętności Nabycie umiejętności psychologicznej analizy na podstawie przykładowych przypadków omawianych zjawisk.

Kompetencje/Postawy Gotowość do pogłębiania wiedzy z zakresu psychologii. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Zimbardo P. 2006. Psychologia i życie. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. 2) Budohoska W., Grabowska A. 1994. Dwie półkule jeden mózg. Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa. 3) Vasta R., Haith M.M., Miller S.A. 1995. Psychologia dziecka. Wyd. WSiP, Warszawa. 4) Eysenck H. 1996. Podpatrywanie umysłu. Wyd. GWP, Gdańsk. 5) Goleman D. 2007, Inteligencja emocjonalna. Wyd. Media Rodzina, Poznań. 6) Wojcieszke B. 2006. Człowiek wśród ludzi. Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa. 7) Littauer F. 2000. Osobowość Plus. Wyd. Logos Oficyna Wydawnicza, Warszawa. 8) Krzywosz-Rynkiewicz B. 2007. Odpowiedzialność podmiotowa dzieci. Wyd. Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków. 9) Ziemska M. 1977. Rodzina z osobowość. Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa. 10) Forward S. 2007. Toksyczni rodzice, Wyd. Jacek Santorski & Co, Warszawa. 11) Strelau J. (red.) 2002. Psychologia, Wyd. GWP, Gdańsk. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: PSYCHOLOGIA


Kod ECTS: 14013-10-F/21

Kierunek Biotechnologia

Studia: stacjonarne





Metody dydaktyczne: wykłady: wykład interaktywny ćwiczenia: -





Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Pedagogiki Specjalnej i Psychologii, Wydział Nauk Społecznych http://www.uwm.edu.pl/wnsis/#struktura ul. Głowackiego 17, 10-447 Olsztyn, tel.: 89 524 62 38, fax: 89 527 68 65

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Beata Krzywosz-Rynkiewicz e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: brak

141



Kod: 14013-10-F/22 SOCJOLOGIA ECTS: 1,5 SOCIOLOGY

TREŚCI WYKŁADÓW Przedmiot, funkcje i problemy badawcze socjologii. Podstawy życia społecznego. Struktura społeczna – ruchliwość i zróżnicowanie społeczne oraz procesy i zmiany społeczne. Wybrane obszary analizy socjologicznej – socjologie szczegółowe: socjologia rodziny, socjologia wsi i miasta, socjologia wyborów politycznych, socjologia mniejszości, socjologia narodu. Metodologia – główne założenia, zasady i błędy w badaniach społecznych. Socjotechnika – manipulacje, wybrane techniki sterowania motywacją ludzką. TREŚCI ĆWICZEŃ Przedmiot realizowany w formie wykładów. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA:

Wiedza Przekazanie studentom podstawowych informacji o socjologii.

Umiejętności Wykorzystywanie podstawowych pojęć socjologicznych, rozumienie podstawowych problemów socjologicznych.

Kompetencje/Postawy Wyrobienie postawy krytycznego i racjonalnego odniesienia do podstawowych problemów socjologicznych we współczesnym społeczeństwie. LITERATURA PODSTAWOWA 1) Sztompka P. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Wyd. Znak, Warszawa. 2) Turowski J. 1994. Socjologia. Wielkie struktury społeczne. Wyd. TN KUL, Lublin. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA nie sprecyzowano

Przedmiot: SOCJOLOGIA


Kod ECTS: 14013-10-F/22


Studia: stacjonarne


rok/semestr: od I / 1 lub 2








Wymagania wstępne: nie sprecyzowano Przedmiot realizuje: Katedra Socjologii, Wydział Nauk Społecznych ul. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn, tel.: 601997754, fax: 89 533 83 91

Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: dr Lidia Domańska


studia stacjonarne i stopnia przedmioty obowiązkowe i ... · biochemia 52 3. biologia komórki 53...

Documents