spinal travmalarda stabilizasyon ve taşıma

Spinal travmalarda Spinal travmalarda stabilizasyon ve taşımastabilizasyon ve taşıma

Yrd.Doç.Dr.İlhan KORKMAZYrd.Doç.Dr.İlhan KORKMAZ

SPİNAL TRAVMASPİNAL TRAVMA

Oldukça sık görülen spinal (omurga ve Oldukça sık görülen spinal (omurga ve omurilik) travmalar hayat boyu devam omurilik) travmalar hayat boyu devam eden sakatlıklara neden olduğu için büyük eden sakatlıklara neden olduğu için büyük bir önem taşımaktadırbir önem taşımaktadır Ülkemizde her yıl 1.800 yeni olgu ortaya Ülkemizde her yıl 1.800 yeni olgu ortaya çıkmakta. Erkeklerde 3-4 katı daha fazla çıkmakta. Erkeklerde 3-4 katı daha fazla görülür.görülür.

En sık nedenlerEn sık nedenler

Motorlu taşıt kazalarıMotorlu taşıt kazaları %40-50%40-50Yüksekten düşmelerYüksekten düşmeler %20%20Zeminden düşmelerZeminden düşmeler %10%10İş kazalarıİş kazaları %18%18Ateşli silah yaralanmalarıAteşli silah yaralanmaları %5-15%5-15Spor kazalarıSpor kazaları %4%4DiğerleriDiğerleri %3%3

KİMLERDE DÜŞÜNÜLMELİKİMLERDE DÜŞÜNÜLMELİ1.1.Ağır travma geçirenler (araçtan savrulanlar, Ağır travma geçirenler (araçtan savrulanlar, motorsiklet kazaları ve 2 m den daha fazla motorsiklet kazaları ve 2 m den daha fazla yükseklikten düşenler...),yükseklikten düşenler...),2.Şuur kaybı olan travmalı hastalar,2.Şuur kaybı olan travmalı hastalar,3.Boyun, sırt ve bel ağrısı veya bir ekstremitede 3.Boyun, sırt ve bel ağrısı veya bir ekstremitede uyuşukluk ve kuvvetsizlik şikayeti olanlar,uyuşukluk ve kuvvetsizlik şikayeti olanlar,4.Omurilik yaralanmasını gösteren bulgular4.Omurilik yaralanmasını gösteren bulgular;; abdominal solunum, priapizm.abdominal solunum, priapizm.5.Anemnez ve muayene için yeterli mental 5.Anemnez ve muayene için yeterli mental fonksiyonu olmayanlar veya şüpheli ağrı tarif fonksiyonu olmayanlar veya şüpheli ağrı tarif edenler.edenler.

OLUŞ OLUŞ MEKANİZMALARIMEKANİZMALARI

HyperextensionHyperextensionHyperflexionHyperflexionCompressionCompressionRotationRotationLateral StressLateral StressDistractionDistraction

Figure 23-2Figure 23-2

Cervical Spine InjuryCervical Spine Injury

Erişkinlerde spinal yaralanmaların Erişkinlerde spinal yaralanmaların dağılımıdağılımı

ServikalServikal %60%60TorakalTorakal %8%8TorakolomberTorakolomber %20%20LomberLomber %10%10SakralSakral %2%2

PathophysiologyPathophysiologyPrimer nörolojik hasarPrimer nörolojik hasar

Direct traDirect travvma,ma, HematomHematom 4 saatte beyaz cevherde enfarkt oluşur4 saatte beyaz cevherde enfarkt oluşur 8 saatte gri cevherde irreversible nefarkt oluşur.8 saatte gri cevherde irreversible nefarkt oluşur.

Sekonder hasarSekonder hasar HHipoksiipoksi Hipoperfüzyon Hipoperfüzyon NNöörorojjenienikk şokşok

Hipoksi Hipoksi

CC55 üzerindeki lezyonlar diafram paralizisine üzerindeki lezyonlar diafram paralizisine yol açaryol açarIntercostal Intercostal sinir sinir paralparalizisiizisiAtelektazi öksürme gücü azalır.Atelektazi öksürme gücü azalır.V/Q V/Q bozukluğubozukluğuSolunum kaslarında zayıflamaSolunum kaslarında zayıflama

Neurogenic shockNeurogenic shock

T6 nın üzerindeki lezyonlardaT6 nın üzerindeki lezyonlardaKatekolamin yıkımı için dakikalr veya saatler Katekolamin yıkımı için dakikalr veya saatler gerekebilir.gerekebilir.T1-L1 arasındaki tutulumlarda sempatik etkinlik T1-L1 arasındaki tutulumlarda sempatik etkinlik kaybolur.kaybolur.Vagal tonus artarVagal tonus artar Periferik vazodilatasyonPeriferik vazodilatasyonHHiipotpotaansinsiyyon, on, Bradycardia & Hypothermia Bradycardia & Hypothermia

Klinik bulgularKlinik bulgular

Sinir kökünün inflamasyonuna bağlı sırt Sinir kökünün inflamasyonuna bağlı sırt ağrısı.ağrısı.Tutulan bölgenin distalinde duyu ve motor Tutulan bölgenin distalinde duyu ve motor kayıp.kayıp.

Tedavi ve immobilizasyonTedavi ve immobilizasyon

Hastane öncesinde temel hedefHastane öncesinde temel hedefErken spinal immobilizasyonu sağlaErken spinal immobilizasyonu sağlaHipoksiden koruHipoksiden koruHızlı sıvı replasmanı yap.Hızlı sıvı replasmanı yap.

İmmobilizasyonda temel hedefİmmobilizasyonda temel hedefKafa ve vertebralar düz bir hat üzerinde sabit olarak Kafa ve vertebralar düz bir hat üzerinde sabit olarak

korunmalıdır. korunmalıdır. 1.1.Spinal immobilizasyonSpinal immobilizasyon: Hastanın ilk muayenesi : Hastanın ilk muayenesi esnasında ve taşınmasında bir kırığın olabileceği esnasında ve taşınmasında bir kırığın olabileceği düşünülerek çok dikkatli olunmalı ve hastayı düşünülerek çok dikkatli olunmalı ve hastayı sarsmadan taşımalıdır. Nörolojik defisitlerin %10-25’i sarsmadan taşımalıdır. Nörolojik defisitlerin %10-25’i yanlış transport esnasında gelişmektedir. Omurganın yanlış transport esnasında gelişmektedir. Omurganın aktif veya pasif hareketlerini önlemek için hasta aktif veya pasif hareketlerini önlemek için hasta araçtan çıkartılırken veya transport esnasında araçtan çıkartılırken veya transport esnasında immobilizasyon için;immobilizasyon için;a.Boyunluk takılması,a.Boyunluk takılması,b.Hastanın düz bir zemin üzerinde (tahta gibi) b.Hastanın düz bir zemin üzerinde (tahta gibi) taşınması, kum torbası veya bantlarla tesbiti,taşınması, kum torbası veya bantlarla tesbiti,c.Gerektiğinde (kusma gibi) hastanın baş, boyun ve c.Gerektiğinde (kusma gibi) hastanın baş, boyun ve gövde aynı eksende olacak şekilde çevrilmesi.gövde aynı eksende olacak şekilde çevrilmesi.

Normal solunumun sağlanmasıNormal solunumun sağlanması::

Kan gazlarına bakılmalıdır. Ajitasyon, Kan gazlarına bakılmalıdır. Ajitasyon, huzursuzlukhuzursuzluk ve ve oryantasyon bozukluğu yetersiz oryantasyon bozukluğu yetersiz oksijenizasyon bulgusu olabilir.oksijenizasyon bulgusu olabilir.a.Nazal kanülden oksijena.Nazal kanülden oksijenb.Gerektiğinde entübasyon: endotrakeal b.Gerektiğinde entübasyon: endotrakeal entübasyonda servikal omurgaların hareket entübasyonda servikal omurgaların hareket etmemesine dikkat edilmelidir. Gerektiğinde etmemesine dikkat edilmelidir. Gerektiğinde hastanın solunumu ventilatörle sağlanabilir (C4 hastanın solunumu ventilatörle sağlanabilir (C4 ve üzerindeki omurilik zedelenmesinde solunum ve üzerindeki omurilik zedelenmesinde solunum paralizisi olabilir).paralizisi olabilir).

Normal kan basıncının korunması:Normal kan basıncının korunması:

Sistolik kan basıncı Sistolik kan basıncı 90 mmHg'nın90 mmHg'nın üzerinde üzerinde tutulmalıdır. Hipotansiyon omurilikde ilave tutulmalıdır. Hipotansiyon omurilikde ilave yaralanmalara neden olabilir.yaralanmalara neden olabilir.a.a.Venöz göllenmenin önlenmesi için alt Venöz göllenmenin önlenmesi için alt ekstremitenin elastik bandajla sarılması,ekstremitenin elastik bandajla sarılması,b.b. Dikkatli hidrasyon: (Laktatlı ringer sol, serum Dikkatli hidrasyon: (Laktatlı ringer sol, serum fizyolojik) Kafa travması eşlik ediyor ise fizyolojik) Kafa travması eşlik ediyor ise overhidrasyondan kaçınılmalıdır. Anormal sıvı overhidrasyondan kaçınılmalıdır. Anormal sıvı yüklenmesi pulmoner ödeme neden olabiliryüklenmesi pulmoner ödeme neden olabilirc.c.Pressörler: dopaminPressörler: dopamind.d.Hipotansiyon ile birlikte bradikardi varsa Hipotansiyon ile birlikte bradikardi varsa atropin,atropin,


Düz bir hattın sağlanması Düz bir hattın sağlanması (yandaysak)(yandaysak)


ÖndenÖnden


Supin pozisyonundaki hastadaSupin pozisyonundaki hastada

Figure 23-9 AFigure 23-9 A

AĞAÇ YUVARLAMA yatan hastaAĞAÇ YUVARLAMA yatan hasta

Rescuer 1 at head, rescuers 2 and 3 at midthorax and knees.

Figure 23-9 BFigure 23-9 B

KALAS-AĞAÇ YUVARLAMAKALAS-AĞAÇ YUVARLAMA Supine PatientSupine Patient

Maintain immobilization and roll to ground in one move.

Figure 23-9 CFigure 23-9 C

AĞAÇ YUVARLAMAAĞAÇ YUVARLAMA Supine Supine PatientPatient

Rescuer 4 positions spine board.

Figure 23-9 DFigure 23-9 D

AĞAÇ YUVARLAMAAĞAÇ YUVARLAMA Supine Supine PatientPatient

In one move, rescuers log-roll and center patient on spine board.


AĞAÇ YUVARLAMA AĞAÇ YUVARLAMA – – YÜZÜSTÜ YÜZÜSTÜ YATAN HASTADAYATAN HASTADA

Rescuer 1 provides in-line stabilization, prepares for rotation.


AĞAÇ YUVARLAMAAĞAÇ YUVARLAMA Prone Patient Prone Patient

In one move, patient is rotated away from prone position.


AĞAÇ YUVARLAMAAĞAÇ YUVARLAMA Prone Patient Prone Patient

In one move, rescuers log-roll and center patient on spine board.


Cervical Collar ApplicationCervical Collar Application

Rescuer 1 maintains in-line Rescuer 1 maintains in-line stabilizationstabilization

Rescuer 2 positions and secures Rescuer 2 positions and secures collarcollar

Rescuer 1 maintains support Rescuer 1 maintains support until patient secured to boarduntil patient secured to board

Short Spine BoardsShort Spine Boards

servikal ve torasik vertebralara destek için servikal ve torasik vertebralara destek için kullanılırlarkullanılırlargenellikle oturur pozisiyondaki travmalılara genellikle oturur pozisiyondaki travmalılara destek için kullanılır. Bununla uzun sırt tahtasına destek için kullanılır. Bununla uzun sırt tahtasına alınıralınır


Short Spine BoardsShort Spine Boards

Wooden short spine Wooden short spine boardboard

KEDKED


KED ApplicationKED Application

Hastanın araçtan çıkarılmasıHastanın araçtan çıkarılması

Aracın ve kişinin araç içindeki durumuna Aracın ve kişinin araç içindeki durumuna göre değişir.göre değişir.


Rapid ExtricationRapid Extrication

Rescuer 1 Rescuer 1 maintains in-line maintains in-line stabilizationstabilization



Rescuer 2 supports Rescuer 2 supports midthorax as rescuer midthorax as rescuer 3 frees lower 3 frees lower extremitiesextremities



Hasta uzun sırt Hasta uzun sırt tahtasına alınır.tahtasına alınır.



Uzun sırt tahtasına Uzun sırt tahtasına sıkıca sabitlenirsıkıca sabitlenir

Uzun sırt tahtasıUzun sırt tahtası

Çeşitli tipleri mevcutÇeşitli tipleri mevcut::– Plastic and synthetic spine boardsPlastic and synthetic spine boards– Metal alloy spine boardsMetal alloy spine boards– Vacuum mattress splintsVacuum mattress splints

Uzun sırt tahtasıUzun sırt tahtası -Supine -Supine hastahasta

Kafa her zaman sabitlenmelidir.Kafa her zaman sabitlenmelidir.

Uzun sırt tahtasıUzun sırt tahtası -Supine -Supine hastahasta

basamaklarbasamaklar::– Omuz ve göğüsü tutunOmuz ve göğüsü tutun – Orta gövde etrafında çevirinOrta gövde etrafında çevirin– İliak kanadı tutunİliak kanadı tutun

İmmobilizasyon sonrasında kafa ve İmmobilizasyon sonrasında kafa ve omurlar nötral pozisiyonda olmalılar.omurlar nötral pozisiyonda olmalılar.


Long Spine Board - Supine Long Spine Board - Supine PatientPatient

Kafa altına kılıflar Kafa altına kılıflar konabilirkonabilir

Kılıflar omuzdan Kılıflar omuzdan itibaren kafanın alt itibaren kafanın alt seviyesine kadar seviyesine kadar uzatılabilinir.uzatılabilinir.


Long Spine Board - Supine Long Spine Board - Supine PatientPatient

Çocuklarda kafa daha Çocuklarda kafa daha büyük olduğundan büyük olduğundan nötral pozisiyonun nötral pozisiyonun sağlanması için sağlanması için omuzların altına omuzların altına konabilir.konabilir.


Long Spine Board -Supine Long Spine Board -Supine PatientPatient


Uzun sırt tahtası ayaktaki hastadaUzun sırt tahtası ayaktaki hastada

Rescuer 1 maintains manual Rescuer 1 maintains manual in-line stabilization while in-line stabilization while rescuer 2 and 3 support rescuer 2 and 3 support patientpatient

In one organized move, In one organized move, patient is lowered to ground patient is lowered to ground on long spine board for further on long spine board for further immobilizationimmobilization

Elle kafanın nötral pozisiyon Elle kafanın nötral pozisiyon verilmesindeverilmesinde

Traksiyon uygulamadan kafanın cervikal Traksiyon uygulamadan kafanın cervikal vertebralar üzerindeki ağırlığı kalkacak vertebralar üzerindeki ağırlığı kalkacak şekilde hafifçe tutulur.şekilde hafifçe tutulur.

Elle kafanın immobilizasyonuElle kafanın immobilizasyonu

Kontreendikasyonları:Kontreendikasyonları:– Harekete karşı direnç gösteriyorsaHarekete karşı direnç gösteriyorsa– Kas spazmı varsaKas spazmı varsa– Ağrı artıyorsaAğrı artıyorsa– Hareket esnasında nörolojik defisit Hareket esnasında nörolojik defisit

görülüyorsa veya artıyosagörülüyorsa veya artıyosa– Hava yolunu veya solunumu zorlaştırıyorsaHava yolunu veya solunumu zorlaştırıyorsa


Kaskın çıkarılmasıKaskın çıkarılması

Kaskı ve kafayı Kaskı ve kafayı immobilize edinimmobilize edin



Kaskın yan Kaskın yan tarafalarından tarafalarından tutarak yukarı çekintutarak yukarı çekin



Kaskın burun Kaskın burun üzerinden rahat üzerinden rahat çıkması için çevirerek çıkması için çevirerek çıkarınçıkarın



Boyunluk takıp immobilize edin.Boyunluk takıp immobilize edin.

spinal travmalarda stabilizasyon ve taşıma

Documents