�

1

دستورالعمل اجرایی پيوند برنامه هاي كنترل اچ آي وي و سالمت

باروري با هدف حذف انتقال اچ آي وي و سیفیلیس از

مادر به نوزاد

National practical guidline for linkage of HIV control programs and RH towards eMTCT

of Syphilis and HIV

1392دی ماه 1396بازبینی بهار

صفحفهرست مطالبه

3اختصارات4مفهوم رنگ ها

5مقدمه10 محور اول: دوران قبل از بارداري

11 آموزش و اطالع رسانی در خصوص اچ آی وی و عفونت های آمیزشیHIV 12مشاوره و آزمایش

17 ارائه خدمات سالمت باروری و باروری سالم وکاهش آسیب19 محور دوم: دوران بارداري

20 آموزش و اطالع رسانی درخصوص اچ آی وی و عفونت های آمیزشیHIV 21مشاوره و آزمایش

24آزمایش سیفیلیس 32 مثبت HIVمراقبت های دوران بارداری در زنان باردار

34 مراقبت های دوران بارداری در زنان باردار مبتال به سیفیلیس و تبخال تناسلی38هماهنگی جهت انجام زایمان ایمن

39 محور سوم: دوران زايمان و پس از زايمان40 ارزیابی زنان باردار مراجعه کننده به بیمارستان در زمان زایمان

44 در حین زایمانHIVپیشگیری دارویی 46 مراقبت های ویژه در زمان زایمان و شیردهی

محور چهارم: نوزادان، شیرخواران و کودکان مثبت HIVدرمان پیشگیرانه در نوزادان و شیر خواران متولد شده از مادر

درمان در نوزادان متولد شده از مادر مبتال به سیفیلیس در نوزادان، شیرخواران و کودکانHIVتشخیص عفونت

تشخیص سیفیلیس نوزادی HIVپایش کودکان مبتال به

منابع

اختصارات

AIDS Acquired Immunodeficieny Syndrom

ART Antiretroviral Therapy

ARV Antiretroviral (drugs)

2

EMTCT elimination Mother To Child Transmition

DIC Drop in Centre

HIV Human Immunodeficiency Virus

LFT Liver Function Test

MMT Methadone Maintenace Therapy

PEP Post-Exposure Prophylaxis

RH Reproductive Health

RPR Rapid plasma Reagain

STI Sexually Transmitted Infections

VCT Voluntary Counselling and Testing

(:3و 2مفهوم رنگ ها در جداول مادران ) محور در چارت هاي ارايه خدمت از سQQه رنQQگ قرمQQز، زرد، سQQبز اسQQتفاده شQQده اسQQت. )بQQر

اساس پروتکل کشوری مراقبت های ادغام یافته سالمت مادران( نشان دهنده شرايط خطرناكي است كه جان مادر و جQQنين/ نQQوزادرنگ قرمزالف ـ

)بالفاصQQله( بQQه همQQراهارجــاع فــوريرا تهديQQد مي كنQQد و اقQQدام مناسQQب اين رنQQگ است. ارائه دهنQQدهنزديك ترين مركز مجهز درمانياقدامات اوليه حين ارجاع به

خدمت موظف است مادر و یا نوزاد را سريعا با آمبQQوالنس يQQا هQQر وسQQيله نقليQQه ديگQQرارجاع دهد.

3

نشان دهنده نياز مادر و یا نوزاد به اقQQدام خQQاص اسQQت. مQQادر بايQQد بQQررنگ زردب ـ و)ارجاع در اولين فرصــت( ساعت اول پس از مراجعه 24حسب نوع عارضه در

توسط سطوح تخصصی بررسی و نتيجهارجاع غير فوري(يا حداكثر طي يك هفته ) ساعت بQQه هQQر48كار مشخص گردد. در ارجاع در اولین فرصت، اگر مورد ارجاع طی

دلیلی )نرفتن مادر،...( توسط سQطوح بQQاالتر مQورد بررسQQي قQQرار نگQQيرد، حکم ارجQQاع فوری را پیدا می کند. در ارجاع غیر فوری، اگر مورد ارجاع طي يك هفته به هQQر دلیلی

راارجاع فوري)نرفتن مادر،...( توسط سطوح باالتر مورد بررسي قرار نگيرد، حكم پيدا مي كند.

بدون نشان دهنده امكان ارايه كامل خدمت توسQQط پزشQQك يQQا مامQQا رنگ سبزپ ـ به سطوح باالتر است، مگر در شرايطي كه اقدامات ارايه شده منجQQرنياز به ارجاع

به بهبود وضعيت مادر یا نوزاد نگردد. در اين صورت الزم است مQQادر و یQQا نQQوزاد بQQرایبررسي بيشتر به سطوح باالتر ارجاع گردد.

در برخی خانه های »اقدام«، مراقبت ها در بیش از یک حالت تعریQQف می شQودنكته: یعنی اقدام های اصلی با یک رنگ و برخی اقدام های خاص که عمدتا حQQالتی از ارجQQاع را شامل می شود با رنگ مختص آن نوع »ارجاع« در داخل خانه اصلی مشخص شQQده

است.

:مقدمه با ورود جهان به هزاره سوم، اهداف توسQQعه هQQزاره تعQQیین شQQد. در بین هشQQتهدف تعیین شQQده، اهQQداف چهQQار )سQQالمت کودکQQان(، پنج )سQQالمت مQQادران( و شQQش)

HIV/AIDSهQQمستقیما مربوط به سالمت بوده، کامال به یکدیگر و نیز به هدف سوم ک ) برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان اسQت مرتبQط هسQتند. در واقQع ایجQاد دسترسQی

هQQدفHIVهمگانی به خدمات سالمت باروری، پیشگیری، حمQQایت، مQQراقبت و درمQQان اختصاصی مشترکی است که این اهداف کلی باید دنبال کنند.

و عفQQونت هQایHIV/AIDSپيوند خدمات سالمت جنسQQی و بQQاروری بQQا خQQدمات آمیزشی، بالقوه می تواند اثر قابل توجهی در کنQQترل همه گQQیری این بیمQQاری هQQا داشQQته باشد و در حال حاضQر حمایت هQای جهQانی معطQوف بQQه شناسQایی و بکQارگیری هرچQQه

4

و بهداشQQت جنسQQي وHIV/AIDSبیشQQتر این اتصQQاالت اسQQت. یQQک ارتبQQاط ذاتی بین درHIV% مQQوارد ابتال بQQه 75بهداشت باروري وجود دارد چراکه در کل جهQQان بیش از

اثر تماس جنسQQی و یQQا حQQاملگی، زایمQQان و شQQیردهی اتفQQاق افتQQاده اسQQت. وجQQود یQQک را افزایش می دهQد. عالوه بQر این تQاثیر مسQتقیم HIVعفونت آمیزشی ریسک ابتال به

مسائل مشترک دیگری نیز وجود دارد که بر هر دو موضوع تاثیر می گQQذارد نظQQیر فقQQر،انگ اجتماعی، حاشیه نشین بودن گروه های در معرض بیشترین خطر و...

تقویت پيوند بین این دو برنامه و همکQQاری و همQQاهنگی هQQر چQQه بیشQQتر آنهQQا، بQQهمیزان پاسQQخگویی می افزایQQد و حQQرکت در جهت دسQQتیابی بQQه اهQQداف توسQQعه هQQزاره)

MDGsحراQQطی سال های آینده را تسریع می کند. شواهد اخیر در افریقای جنوب ص ) که عامل اصلی مرگ و میر در بین زنان سنین باروری بوده از طریقHIVنشان داد که

و سالمت بارداری قابل مهار خواهد بود. HIVبرنامه های مشترک ( وجود هماهنگی دو طرفه در سیاست ها، برنامه ها، خQQدماتLinkageمنظور از پيوند )

، عفونت های آمیزشی، بهداشت جنسي و بهداشتHIVو برنامه های حمایت جویی بین باروري است. برخی از مزایای اتصال این دو برنامه عبارتند از:

افزایش دسترسی و استفاده از خدمات کلیدیHIVو سالمت باروری راد مبتال بهQQتر افQQی بیشQQدسترسHIVدماتQQه خQQی بQQای آمیزشQQونت هQQو عف

سالمت جنسي و سالمت باروري مناسب با نیازهای آنانکاستن از بار انگ و تبعیضHIV افزایش تاثیر و کارآیی برنامه ها

برنامه های سالمت باروری از قدیمی ترین خQدماتی اسQت کQه بQا پیQدایش نظQام شQبکه بQQه نظQQامHIVسQQالمت در ایQQران بQQه اجQQرا درآمQQده اسQQت. ورود خQQدمات مQQراقبت

آغاز شQQد.1381مراقبت های اولیه بهداشتی با تدوین اولین برنامه استراتژیک در سال در همان ابتدا هماهنگی های بین دو برنامه شکل گرفت بطوری که خQQدمات مربQQوط بQQه سالمت باروری بعنوان یک خدمت استاندارد در بسته های پیشنهادی برای گروه های در

مثبت گنجانQQده شQQده، آموزش هQQا و بQQرخی خQQدماتHIVمعرض بیشترین خطر و افراد و عفونت هQQای آمیزشQQی در دسQQتورالعمل های مختلQQف سQQالمت بQQاروریHIVمرتبط با

سال از ابتدای این برنامه می گQQذرد و الزم اسQQت14قرار گرفت. در حال حاضر حدود مروری روی وضعیت موجود صورت گرفته، این برنامQQه عملیQQاتی بQQر اسQQاس سیاسQQت

های کشوری در راستای تقویت پيوند این دو برنامه طراحی شود.

اهداف آموزشی این راهنماي عمل:

این مجموعه، راهنمای اصول کلی و سیاست های کشQQوری در زمینQQه پیونQQد برنامQQه های سالمت باروری و کنQQترل اچ آی وی می باشQQد کQQه بQQر اسQQاس رهنمودهQQای این مستند، امکان اجرای فعالیت هQQای پیش بیQQنی شQQده در برنامQQه در سQQطوح محیطی فراهم گردد. این راهنما جهت استفاده کلیQQه کارکنQQان بهداشQQتی درمQQانی شQQاغل در

، کارشناسQQان ایQQدز وHIVمراکQQز بهداشQQتی درمQQانی و مراکQQز ارئQQه دهنQQده خQQدمات کارشناسان سالمت خانواده تهیQQه شQQده اسQQت. هQQدف از ارائQQه این راهنمQQاي عمQQل

آنست که خوانندگان بتوانند: و سیفیلیس و افراد بیشتر در معرض خطQQر ابتال را شناسQQاییHIVموارد مبتال به.1

در زنان و انتقال از مQQادرHIVکنند و اقدامات الزم به منظور پیشگیری از انتقالبه کودک را انجام دهند.

HIVاز بارداری برنامه ريزي نشQده در مراجعه کننQQدگان بQQه ویQQژه افQراد مبتال بQه .2پیشگیری کنند.

5

توصیه به استفاده از محافظت دوگانه )اسQQتفاده از روش پیشQQگیری از بQQارداری.3 وHIVمناسب و استفاده از کاندوم برای پیشگیری همزمان از بQQارداری و انتقQQال

مثبت(HIVبيماري هاي آميزشQQي در افQQراد در معQQرض بیشQQترین خطQQر و افQQراد نمایند.

و بيماري هاي آميزشي را به افراد در آستانه ازدواجHIV/AIDSپيشگيري از انتقال.4آموزش دهند.

و بيماري هاي آميزشي را به زوجین آموزش دهند.HIVجلوگیری از انتقال .5 را با رویکQQردی مناسQQب در هQQر یQQک از محورهQQای چهارگانQQهHIV انجام آزمایش .6

توصیه کنند. شروع کنند.HIVدرمان ضدرتروویروسی را برای مادران باردار مبتال به.7موارد مبتال به سیفیلیس را درمان کنند..8مراجعه کنندگان واجد شرایط را به طور کامل پیگیری نمایند..9 توصQQيه و شQQرایط مناسQQبHIVروش زایمان ایمن را به مQQادران بQQاردار مبتال به.10

برای پذیرش و ارجاع آنان مهیا کنند. بعQQد از زایمQQان، نQQوزادان متولQQد شQQده از مQQادر مبتال را جهت درمQQان پیشQQگیرانه.11

ضدرتروویروسQQQی بQQQراي نQQQوزاد و نQQQیز سQQQایر مراقبتهQQQای الزم )آزمQQQایش،واکسیناسیون، تغذیه( پیگیری نمایند.

مثبت بQQرای برخQQورداری از خQQدمات و برنامQQه هQQایHIVتسهیل در ارجاع مQQادر .12حمایتی سازمان های ذیربط همکار فراهم گردد.

اهداف کلی

پيشگيري از انتقال مادر به كودك يكي از راهبردهاي مهم و استراتژيك در پيشگيري از و بيماري هاي آميزشي در برنامه هاي ملي مي باشد و در اين سياسQQتHIV/AIDSانتقال

و برنامه اصول ذيل مد نظر مي باشد: پیشگیری از ابتالء بهHIVو بيماري هاي آميزشي در زنان در سنین باروری با

آموزش و مشاوره پیشگیری از حاملگی های برنامه ريزي نشده در زنان آسیب پذیر و زنان مبتال به

اچ آی ویپیشگیری از انتقالHIV و سیفیلیس از مادران باردار مبتال به HIV به نوزادان ارائه درمان ضد رتروویروسی برای کلیه مادران باردار مبتال به اچ آی ویتأمین نظام مراقبت و درمان الزم برای مادران و نوزادان مبتال به اچ آی وی و

عفونت های آمیزشی

و عفQQونت هQQای آمیزشQQی بQQهHIVپيوند برنامه هاي سالمت باروري و برنامه هاي كنQQترل و سیفیلیس از مادر بQQه نQQوزاد بQQر چهQQار محQQور بQQه شQQرح زيQQرHIVمنظور حذف انتقال

برنامه ريزي شده است:دوران قبل از بارداري دوران بارداريدوران زايماندوران نوزادي، شیرخوارگی و كودكي

ساختار ارائه خدمات اولیه بهداشتی در کشور

6

سیستم سالمت در ایران یک نمونQQه موفQQق از نظQQام ارائQQه خQQدمات در منطقQQه اسQQت. ساختار گسترده شبکه سالمت امکQQان دسترسQQی بQQه برنامQQه هQQای مختلQQف در محیطی

دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی در سطح55ترین سطوح را فراهم میکند. بیش از 32محیطی مسQQئولیت مQQدیریت خQQدمات سQQالمت را بعهQQده دارنQQد در اغلب اسQQتانها )

استان( یک دانشQQگاه و در بQQرخی بیش از یQQک دانشQQگاه یQQا دانشQQکده این مسQQئولیت رابعهده دارند.

خدماتی که در نظام سالمت کشور تعریف شده اند شامل خدمات سQQالمت بQQاروری از طریق مراکز و پایگQQاه هQای سQالمت، مراکQز بهداشQتی درمQانی روسQتایی، خQانه هQای بهداشQQت و پزشQQک خQQانواده بQQه جمعیت تحت پوشQQش هQQر منطقQQه ارائQQه می گQQردد.

و ایدز باعث شد ساختارها و برنامه هQQای ویQQژه ایHIVگسترش برنامه کشور در زمینه مثبت و گروههای در معرض خطر این بیماری معرفیHIVبرای ارائه خدمات به افراد

شامل مراكز مشQQاوره بيمQQاري هQQاي رفتQQاري، پایگQQاهشوند. این ساختارها و برنامه ها (، مراكQQزDICهای مشاوره، مراکز مشQQاوره ویQQژه زنQQان آسQQیب پQQذیر، مراكQQز گQQذري )

، راه انQQدازي خطQوط مشQQاوره تلفQQني )Outreachدرمان نگهدارنده با متادون، تيم هاي Hot Line( اجراي برنامه هاي مراقبت در منزل ،)Home CareوزشQامع آمQبرنامه ج ،)

خانواده ها در پيشگيري از رفتارهاي پرخطر در جوانان، آموزش گروه هQQاي همسQQان )Peer Group Education.و ... مي باشد ،)

جدول ذیل شمایی از سQاختارها و خQQدماتی کQه بطQور اختصاصQی در رابطQه بQا برنامQهرا نشان می دهد: و عوامل خطر مرتبط طراحی شده HIVکنترل

سازمانگروه هدفخدماتساختارمتولی

ــذری ــز گـ مرکـDIC

کQQاهش آسQQیب )توزیQQع سQQQQرنگ و سQQQQوزن و کانQQQQدوم(، آمQQQQوزش، تQQرویج رفتQQQار جنسQQQی سQQQQQQQالم، درمQQQQQQQان نگهدارنQQده بQQا متQQادون،

حمایت اجتماعی

مصرف کنندگانتزریقی مواد

وزارت بهداشت، سQQQQQQQQQQQQQQازمان

بهزیستی، سQQQQQQQQQQازمانهای

غیردولتی

مصرف کنندگانآموزش، حمایتShelterسرپناه تزریقی مواد، زنان در معرض بیشترین

آسیب

سQQQQQQQQQQQQQQازمانبهزیستی

تیم سیارOutreach

کاهش آسیب، آموزش، تQQرویج رفتQQQار جنسQQQی

سالم

مصQQQرف کننQQQدگان تزریقی مواد، زنQQانبیشترین در معرض

آسیب

وزارت بهداشت، سQQQQQQQQQQQQQQازمان

بهزیستی، سQQQQازمان هQQQQای

غیردولتی مرکز درمان نگهدارنده با

متادونMMT

درمQQان نگهدارنQQده بQQامتادون

مصQQQرف کننQQQدگانتزریقی مواد

وزارت بهداشت، سQQQQQQQQQQQQQQازمان

بهزیستی، سQQQQازمان هQQQQای

غیردولتی، بخش خصوصی

7

ــاوره مرکز مشــان ــ ــژه زن ــ وی

آسیب پذیر

کاهش آسیب، آموزش، تQQرویج رفتQQQار جنسQQQی سQQQQQQالم، مشQQQQQQاوره، مQQQQQراقبت و درمQQQQQان عفونت های آمیزشی و

حمایت اجتماعی

زنQQQQان در معQQQQرضبیشترین آسیب

وزارت بهداشت، سQQQQازمان هQQQQای

غیردولتی،

سازمانگروه هدفخدماتساختارمتولی

پایگاه مشاوره بیماری های

رفتاریVCT

کQQاهش آسQQیب )توزیQQع سQQQQQرنگ و سQQQQQوزن(، آمQQوزش، تQQرویج رفتQQار جنسی سالم، مشQQاوره و آزمQQQایش داوطلبانQQQه

HIV

گQQQQQروه هQQQQQای درمعرض آسیب

وزارت بهداشت، سازمان زندان ها

مرکز مشاوره بیماری های

رفتاری

کاهش آسیب، آموزش، ترویج رفتار جنسی

سالم، مشاوره و تست ، مراقبتHIVداوطلبانه

و درمان عفونت های آمیزشی، درمان ضدرتروویروسی،

پروفیالکسی پس از مواجهه، پیشگیری از

مادر به از HIVانتقال کودک و حمایت

اجتماعی

HIVافرادی که با زندگی می کنند و

خانواده آنها، موارد مواجهه شغلی و غیرشغلی، گروه های در معرض

آسیب

وزارت بهداشت،سازمان زندان ها

خط مشاورهتلفنی

Hot Line

آموزش، اطالع رسانیو مشاوره

وزارت بهداشتعموم مردم

مراقبت درمنزل

Home Care

HIVافرادی که با مراقبت و درمانزندگی می کنند

وزارت بهداشت

باشگاه مثبتPositive Club

HIVافرادی که با حمایت اجتماعیزندگی می کنند

وزارت بهداشت، برنامQQQQه کنQQQQترل ایQQQQدز سQQQQازمان

ملل، سQQQQازمان هQQQQای

غیردولتی

چنانکه مالحظه می شود برنامه هQQا و سQQاختارهای متعQQددی در زمینQQه پیشQQگیری و نQQیز دسQQت انQQدرکار هسQQتند. مرکQQز مشQQاوره بیمQQاریHIVارائه خدمات مشاوره و آزمایش

های رفتاری ساختار اصلی است که در سیستم موجود، درمان ضدرترویروسی را ارائه می دهد. این مراکز نقش مرکز بهداشتی درمانی را برای خQQدمات سQQرپایی مرتبQQط بQQا

HIV.را ایفا می کنند 8

نقشی که برای مراکز بهداشتی درمانی و سایر ساختارهای ارائه دهنده مراقبت های در نظر گرفته شده بود تا قبل از این عمدتا بQQر ارزیQQابیHIVاولیه بهداشتی در برنامه

خطر در زنان باردار و ارجاع موارد دارای ریسک فاکتور متمرکز بوده است. در جریQان درHIVبرنامه حاضر نقش تقویت شده ای برای این خدمات بویژه در زمینه بیماریابی

نظر گرفته شده و خدمات به دوره های قبل و بعد از بQQارداری گسQQترش یافتQQه اسQQت.این نقش در هر حوزه عمل به تفکیک مورد بحث قرار خواهد گرفت.

:1محور

دوران قبل از بارداري

9

: آموزش و اطالع رسانی در خصوص اچ آی وی و عفونت های1-1خدمت آمیزشی

واجدین شرایط دریافتخدمت

- داوطلبین ازدواج1 ساله مراجعه کننده به واحد سالمت خQQانواده و10 – 49- زنان همسردار 2

مامایی- زنان گروه هدف مراقبت پیش از بارداری3- مردان مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی4

افراد مســئول ارائـــه دهنـــده

خدمت

- مدرسین مرد و زن در مراکز آموزش هنگام ازدواج1- کارشناس و کاردان بهداشت خانواده )مراقب سالمت(2- کارشناس و کاردان مامایی )مراقب سالمت(3- پزشک مرکز بهداشتی درمانی4- کاردان و کارشناس مبارزه با بیماری ها )مراقب سالمت(5

نحوه ارائهخدمت

الف- داوطلبین ازدواج: در مراکز آموزش هنگQQام ازدواج در کالسQQهای آمQQوزش گQروهی، آمQQوزش.1

واطالع رسانی الزم در خصوص اچ آی وی و عفونت های آمیزشی توسط مدرسین مرد و زن براساس متون آموزشQQی تQQدوین شQQده ارائQQه گQQردد و

دقیقQQه طبQQق رویکQQرد نQQوین10این آمQQوزش هQQا در مQQدت زمQQان حQQداقل آموزش با تاکید بQQر راه هQای انتقQQال، افQQراد در معQQرض خطQر و راه هQای

پیشگیری ارائه شود. مراکز و پایگاه های مشاوره بیماری های رفتاری و خQQط مشQQاوره تلفQQنی.2

ایدز توسط مدرسین به داوطلبین ازدواج معرفی گردد. پمفلت بیماری ایدز و آدرس مراکز و پایگQQاه هQQای مشQQاوره بیمQQاری هQQای.3

رفتاری در بین آموزش گیرندگان توزیع گردد. ، امکQQانHIVدر صورت درخواست داوطلبین ازدواج جهت انجام آزمایش .4

انجام آزمایش در مرکز فراهم باشد.–QQ 49 ب- زنان ساله مراجعه کننده به واحد سالمت خQQانواده و مامQQایی 10

)باروری سالم و سبا( توسط کاردان و کارشناس بهداشت خانواده، مامایی و مبارزه با بیمQQاری.1

هQQا، آمQQوزش هQQای الزم درخصQQوص اچ آی وی و عفQQونت هQQای آمیزشQQی بQQه طبQQق رویکQQرد نQQوین آمQQوزش براساس متون آموزشی تدوین شده و

ساله تحت پوشQش بQه صQورت آمQوزش گQروهی بQر49 تا 10کلیه زنان اساس سرفصل های تعیین شده ارائه گردد.

در جلسات آموزش گروهی عالوه بر سر فصل هQQای آموزشQQی اچ آی وی.2 و عفQQونت هQQای آمیزشQQی، در خصQQوص مهQQارت هQQای زنQQدگی مرتبQQط بQQا

HIV/AIDSهQQات الزم بQQز اطالعQQک مرکQQتی و پزشQQنل بهداشQQط پرسQQتوس مراجعین انتقال یابد.

پمفلت بیماری ایدز و آدرس مراکز و پایگQQاه هQQای مشQQاوره بیمQQاری هQQای.3رفتاری در بین آموزش گیرندگان توزیع گردد.

از نمایش فیلم و اسالید در مراکزی که تجهیزاتش موجود است، استفاده.4شود.

تشویق گردند.HIVدر طی آموزش افراد نسبت به انجام آزمایش .5 در طی آموزش توصیه شود که زنان دارای عالئم عفونت هQQای آمیزشQQی.6

10

جهت درمان به پزشک مراجعه کنند.ج- زنان گروه هدف مراقبت پیش از بارداری:

بQQرای زنQQان مراجعQQه کننQQده جهت مQQراقبت پیش از بQQارداری، آزمQQایش.1 انجQQام گQQردد. )سQQایر آزمایشQQات بQQر اسQQاس پروتکQلHIVتشخیص سریع

کشوری مراقبت های ادغام یافته سالمت مادران می باشد.( در صورت عدم تمایل فرد به انجام آزمایش در مرکز، بQQا فQQرم ارجQQاع بQQه.2

مرکز مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع می گردد. و مشQQاوره پس از آزمQQون توسQQط مQQراقبHIVتسQQت تشQQخیص سQQریع .3

سالمت جهت مراجع انجام شده و بدین صورت اقدام می گردد: در صورتReactiveبودن تست ضمن تایید نتیجه تست توسط پزشک

ارجاع مراجع به مرکز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاری بQQا فQQرم: مرکزارجاع

درصورتNon reactive ایشQQرار آزمQQت: تکQQا3 بودن تسQQد )تQQاه بعQQم باشQQد تکQQرار تسQQت الزمHIVزمانی که فرد در معرض آسیب ابتال بQQه

است.( گزارش کتبی محرمانه و هفتگی مشخصQQات )نQQام، آدرس و تلفن( مQQوارد.4

ReactiveاQQاردان یQQط کQQتان توسQQای شهرسQQاری هQQا بیمQQارزه بQQبه واحد مب کارشناس مبارزه با بیماری ها ارائه گردد.

بQQه مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاریReactiveگزارش تلفنی مQQوارد .5توسط واحد مبارزه با بیماری های شهرستان ارائه گردد.

هفته بQQه مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری2در صورت عدم مراجعه فرد در مدت .6 3های رفتاری، مورد جهت پیگیری فعال )ابتدا تلفنی و بعد درب منزل تQQا

نوبت( از طریق واحد مبQQارزه بQQا بیمQQاری هQQای شهرسQQتان بQQه کQQاردان یQQاکارشناس مبارزه با بیماری های مرکز اعالم گردد.

نتیجه نهQQایی مQQوارد تسQQت تشQQخیص مراجQQع بQQا رضQQایت فQQرد بQQه صQQورت.7محرمانه به مرکز بهداشتی درمانی اعالم می گردد.

محرمانQQه بQQودن اطالعQQات الQQزامی اسQQت و در صQQورت عQQدم رعQQایت،.8 مشکالت قانونی بوجود آمده به عهده پرسنل مرکز است. محرمانه بودن

به معنی حفظ اسرار بیمار توسط ارائه دهنده خدمت می باشد.

- مالقات پیش از بارداری 3- و الف 1جدول الف

د- مردان مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی توسط کاردان و کارشناس مبارزه با بیمQQاری هQQا )مQQراقب سQQالمت( و یQQا.1

پزشک آموزش های الزم درخصQQوص اچ آی وی و عفQQونت هQQای آمیزشQQی بQQه طبQQق رویکQQرد نQQوین آمQQوزش براساس متQQون آموزشQQی تQQدوین شQQده

مردان مراجعه کننده به صورت آموزش گروهی ارائه گردد. کاردان و کارشناس بهداشت محیط در تشکیل کالس آموزشQQی همکQQاری.2

نمایند. پمفلت بیماری ایدز و آدرس مراکز و پایگQQاه هQQای مشQQاوره بیمQQاری هQQای.2

رفتاری در بین آموزش گیرندگان توزیع گردد. از نمایش فیلم و اسالید در مراکزی که تجهیزاتش موجود است، استفاده.3

شود. تشویق گردند.HIVدر طی آموزش افراد نسبت به انجام آزمایش .4 در طی آموزش توصیه شود که مردان دارای عالئم عفونت های آمیزشی.5

11

جهت درمان به پزشک مراجعه کنند. ثبت در پرونده الکترونیک•ثبت

گزارش دهی از طریق سامانه و پرونده الکترونیک •گزارش دهی گنجاندن متن آموزشی ایQQدز و عفQQونت هQQای آمیزشQQی در کتQQاب ازدواج و زیر ساخت ها

روابط عاطفی و اجتماعی، روابط زناشویی، باروری سالم ی درQای آمیزشQگنجاندن متن آموزشی مباحث مربوط به ایدز وعفونت ه

بQQر اسQQاس رویکQQرد نQQویندسQQتورالعمل روشQQهای پیشQQگیری از بQQارداری آموزش اچ آی وی

انQQان وکاردانQQام ازدواج، کارشناسQQوزش هنگQQز آمQQآموزش مدرسین مراک بهداشتی و مامایی و پزشکان

ینQQی جهت مدرسQQای آمیزشQQونت هQQدز و عفQQی ایQQدن متن آموزشQQگنجان مراکز هنگام ازدواج

ایی وQQتی و مامQQان بهداشQQان وکاردانQQژه کارشناسQQی ویQQه متن آموزشQQتهی پزشکان

تهیه پمفلت آموزشی ایدز و عفونت های آمیزشیتهیه فیلم و اسالیدهای آموزشی کارت معرفی مراکز و پایگاه های مشاوره بیماری های رفتاریتهیه اضافه نمودن موارد الزم در ابزار پایش محیط

توضیحاتبیشتر

در آموزش های گروهی الزم است نکات زیر آموزش داده شود:• - بیماری ایدز و عامل آن1- راه های انتقال و عدم انتقال اچ آی وی2- افراد در معرض خطر اچ آی وی و راه های پیشگیری از آن3- فواید انجام آزمایش تشخیصی 4 - توصیف کلی از عفونت های آمیزشی )عالئم، راه هQQای پیشQQگیری،5

درمان ، ضرورت درمان همسر( - اهمیت تشخیص بQQه موقQQع اچ آی وی و عفQQونت هQQای آمیزشQQی در6

پیشگیری از انتقال بیماری و مراقبت و درمان بیماران - معرفی مرکز و پایگاه مشاوره بیماری های رفتاری7

الزم است آموزش ها بر اساس متون آموزشی به نحوی ارائه شود کQQه در•جهت انگ زدایی از بیماری ایدز باشد.

در آموزش های گروهی عالوه بر موارد فوق نسبت به آموزش مهارت های•زندگی در پیشگیری از رفتارهای مخاطره آمیز نیز برنامه ریزی گردد.

نفر باشند.20افراد شرکت کننده در جلسات گروهی حداکثر در مراجعات بعQQدی افQQراد، فیQQدبک آمQQوزش هQQای قبلی پرسQQیده شQQود و در•

صورت نیاز توضیحات بیشتر ارائه گردد. مشارکت فعال فراگیر در برنامه ی آموزشی مQQوجب افQQزایش اثQQر بخشQQی•

آموزش ها خواهد بود.

HIV: مشاوره و آزمایش 2- 1خدمت واجدین شرایطدریافت خدمت

ساله مراجعه کننده به واحQQد سQQالمت خQQانواده و مامQQایی49 تا 10زنان -1متقاضی انجام آزمایش

مردان مراجعه کننده به مرکز متقاضی انجام آزمایش-2

12

افراد مسئول ارائه دهنده

خدمت

- کارشناس وکاردان بهداشت خانواده )مراقب سالمت(1- کارشناس و کاردان مامایی )مراقب سالمت(2- پزشک مرکز3- کاردان یا کارشناس مبارزه با بیماری ها )مراقب سالمت(4

نحوه ارائهخدمت

ساله مراجعه کننده به واحد سالمت خانواده و مامایی10 – 49الف- زنان زنانی که در خواست انجام آزمQQایش دارنQQد مشQQاوره و تسQQت تشQQخیص.1

انجام گردد.HIVسریع زنانی که تمایل به انجام تست در مرکز بهداشتی درمQQانی را ندارنQQد بQQه.2

مرکز یا پایگاه مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع گردند. و مشQQاوره پس از آزمQQون توسQQط کQQاردان یQQاHIVتست تشخیص سریع .3

کارشناس مبارزه بQQا بیمQQاری هQQا جهت مراجQQع انجQQام می گQQردد و بQQدینصورت اقدام می گردد:

a- ورتQQدر ص ReactiveطQQت توسQQه تسQQد نتیجQQمن تاییQQت ضQQودن تسQQب ارجاع مراجQQع بQQه مرکQQز یQQا پایگQQاه مشQQاوره بیمQQاری هQQای: پزشک مرکز

رفتاری با فرم ارجاع b - درصورتNon reactive ماه3بودن تست: توصیه به تکرار آزمایش

باشQQد تکQQرار تسQQتHIVبعد )تا زمانی که فرد در معرض آسیب ابتال بQQه الزم است.(

. گQQزارش کتQQبی محرمانQQه و هفتگی مشخصQQات )نQQام ، آدرس و تلفن (5 به واحد مبارزه با بیماری های شهرستان توسط کQQاردان یQQاReactiveموارد

کارشناس مبارزه با بیماری ها ارائه گردد. به مرکز یا پایگQQاه مشQQاوره بیمQQاری هQQایReactive. گزارش تلفنی موارد 6

رفتاری توسط واحد مبارزه با بیماری های شهرستان انجام یابد. هفته به مرکز یا پایگاه مشاوره2. در صورت عدم مراجعه فرد در مدت 7

بیماری های رفتاری، موضوع جهت پیگیری فعQQال )ابتQQدا تلفQQنی و بعQQد درب نQوبت( از طریQق واحQد مبQارزه بQا بیمQQاری هQای شهرسQتان بQQه3منزل تQا

کاردان یا کارشناس مبارزه با بیماری های مرکز اعالم گردد. . نتیجه نهایی موارد تسQQت تشQQخیص مراجQQع بQQا رضQQایت فQQرد بQQه صQQورت8

محرمانه به مرکز بهداشتی درمانی اعالم می گردد. . درمراکزی که واحد مبارزه با بیماری ها ندارد مشاوره، آزمایش و سQQایر9

اقدامات توسط واحد مامایی یا سالمت خانواده انجام گیرد. 10 QQ.،ایتQQدم رعQQورت عQQت ودر صQQزامی اسQQات الQQودن اطالعQQه بQQمحرمان

محرمانه بQQودن بQQه مشکالت قانونی بوجود آمده بعهده پرسنل مرکز است.معنی حفظ اسرار بیمار توسط مسئول ارائه خدمت می باشد.

ب- مردان مراجعه کننده به مرکز متقاضی انجام آزمایش مردانی که درخواست انجام آزمایش را دارند به واحد مبارزه با بیمQQاری.1

معرفی می گردند.HIVها جهت انجام مشاوره و تست تشخیص سریع افرادی که تمایل به انجام تست در پایگاه سالمت را ندارند به مرکQQز یQQا.2

پایگاه مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع گردند. توسط کاردان یQQا کارشQQناسHIVانجام مشاوره و تست تشخیص سریع .3

مبارزه با بیماری ها جهت مراجع انجام می گردد و بر اساس موارد ذکرشده در قسمت باال اقدام می گردد.

ثبت در پرونده الکترونیکثبت

13

ثبت موارد انجام تست تشخیص سریعHIV در فرم های Rapid test RapidگQQزارش مQQوارد مشQQاوره و انجQQام تسQQت براسQQاس فQQرم هQQای گزارش دهی

test ز3و1 (فرم شمارهQQای مرکQQاری هQQا بیمQQارزه بQQماهیانه به واحد مب ) بهداشت شهرستان توسط مرکز بهداشتی درمانی

ایQQرم هQQاس فQQت براسQQگزارش موارد مشاوره وانجام تسRapid test ( ماهیانه به گروه مبارزه با بیماری های مرکQQز بهداشQQت5)فرم شماره

استان توسط مرکز بهداشت شهرستان آموزش مشاوره در ایدز به کارشناسQQان وکاردانQQان بهداشQQتی، مامQQایی،زیر ساخت ها

طبق رویکرد نوین آموزش اچ آی ویمبارزه با بیماری ها و پزشکان ریعQQQخیص سQQQت تشQQQام تسQQQوزش انجQQQآمHIVالمتQQQراقب سQQQه مQQQب

)کارشناسان وکاردانQQان بهداشQQتی، مامQQایی و مبQQارزه بQQا بیمQQاری هQQا( وپزشکان

معرفی مراکز و پایگاه های مشاوره بیماری های رفتاریکارتتهیه دستورالعمل های اصالحی روش های پیشگیری از بارداریاضافه نمودن موارد الزم در ابزار پایش محیط و ستاد

توضیحاتبیشتر

آزمایش تشخیصی:-1 انجام آزمایشHIVتوسط پرسنل بهداشتی به کلیه مراجعه کنندگان در

زمان آموزش ها توصQQیه می شQQود. افرادیکQQه متقاضQQی انجQQام آزمQQایش هستند برای دریQQافت این خQQدمت بQQه قسQمت مربوطQQه ارجQQاع داده می

شوند. (ريعQQخيص سQQاي تشQQت هQQتسRapid Diagnostic TestامQQاچ آي وي(: انج

آزمايش با اين روش ساده است و تنها با استفاده از يك قطره خون كه با لنست از سرانگشت گرفته مي شود امكQQان پQQذير اسQQت. در صQQورت مثبت شدن تست سQQريع، جهت تاییQQد نتیجQQه مثبت اولیQQه بايQQد آزمQQايش

برروی نمونه خون وریدی با دو تست الیزای نسل چهار انجام شود. تاندارد وQQریع اچ آي وي اسQQخیص سQQای تشQQنکته مهم: در حال حاضر کیته

دارای تاییدیQه آزمایشQگاه مرجQع سQالمت وزارت بهداشQت، بQه صQQورت متمرکز خریداری و از طریق مرکز مدیریت بیماریهQQای واگQQیر در اختیQQار دانشگاههای علوم پزشQQکی قQQرار می گیرنQQد. بQQدیهی اسQQت اسQQتفاده از

کیتهای تامین شده غیر از این منبع غیرقابل قبول می باشد.( آزمون االيزاElisaخیصQQوری تشQQتورالعمل کشQQوریتم و دسQQطبق الگ :)

اچ آي وي، در صQQورت مثبت شQQدن آزمQQون اول)تسQQت تشQQخیص سQQریع( ضمن خونگQQیری آزمQQایش دوم و سQQوم االیQQزای نسQQل چهQQار جهت تاییQQد نهایی انجام می شود. طبق دسQQتورالعمل کشQQوری بایQQد این دو تسQQت، الیزای نسل چهارم باشند. در مناطقی که هنوز امکان دسترسQQی بQQه دو تست الیزا وجود نداشته باشQQد، همچنQQان از دسQQتورالعمل قبلی کQQه یQQک

تست الیزا و متعاقبا وسترن بالت است استفاده خواهد شد. اQQنكته مهم: انجام آزمایش االیزای اچ آي وي جهت اعالم مثبت قطعی تنه

بایQQد توسQQط کیتهQQای مQQورد تاییQQد آزمایشQQگاه مرجQQع سQQالمت فقQQط در آزمایشQQگاههایی کQQه توسQQط معاونتهQQای بهداشQQتی دانشQQگاههای علQQوم پزشQQکی اعالم شQQده و دارای تاییدیQQه آزمایشQQگاه مرجQQع سQQالمت می

باشند، صورت گیرد. ( ( آزمون وسترن بالتWestern blotاديQQاين آزمون نيز برروي آنتي ب :

عنQQوان آزمQQونصورت ميگيرد، نسبت به االيزا اختصاصQQي تر اسQQت و بQQه مي رود. كارتأييدي در موارد وجود عدم انطباق به

14

تست های تشخیص ملکولیPCRادرQQدر نوزادان از آنجا كه آنتي بادي م : مQQاهگي در بQQدن بQQاقي18از طريQQق جفت وارد بQQدن جQQنين شQQده و تQQا

مي مانQQد، بنQQابراين آزمايشQQهاي آنQQتي بQQادي مثبت )الQQيزا، وسQQترن بالت، ماهگی ارزش تشخیصی ندارد. لQQذا بایQQد از18تست تشخيص سريع( تا

( استفاده كرد كه به جاي آنQQتي بQQاديPCRروش های تشخیص ملکولی ) به جسQQتجوي آنQQتی ژن هQQاي ويQQروس مي پQQردازد. در حQQال حاضQQر اولین

هفتگی انجام خواهد شد. متعاقبQQا بQQر4-6تست مولکولی نوزاد در سن بعدی مشخص می شود. بQQهPCRاساس نتیجه تست، زمان انجام تست

هفتگی مثبت بQQود،4-6 در PCRاینصQQورت کQQه اگQQر نتیجQQه اولین تسQQت بعدی ارسQQال می شQQود ولی اگQQر منفیPCRبالفاصله نمونه برای انجام

ماهگی شیرخوار انجام خواهد شد.4-6 بعدی در PCRبود، تست ور دارایQQQخیص اچ آي وي کشQQQگاهی تشQQQبکه آزمایشQQQه مهم: شQQQنكت

آزمایشQQگاههای قطب تخصصQQی و پیشQQرفته ملکQQولی می باشQQند کQQهتستهای تشخیص ملکولی در آزمایشگاههای این شبکه انجام می شود.

یدQQاز آنجا که از زمان ورود ویروس به بدن فرد، مدتی طول خواهد کش که سطح آنتی بادی در حد قابQQل انQQدازه گQیری شQود، لQذا در یQک دوره زمانی که اصطالحا بQQه آن زمQQان پنجQQره گفتQQه می شQQود علی رغم ابتال

، تست االیزا منفی خواهد بود. طQQول این دوره بQQهHIVفرد به ویروس عوامQQل مختلفی ماننQQد سیسQQتم ایمQQنی بQQدن، حساسQQیت تسQQت االیQQزا، عفونتهای ویروسی همراه و... وابسته است. بصورت معمول و با تست

ماه بر اساس نوع تست مورد استفاده است.4 – 6های موجود فعلی ماه در نظر گرفته می شود. لذا6با استفاده از تست سریع این دوره

HIVوجود یک تست منفی به تنهایی هرگز دلیQل بQر عQدم ابتال فQرد بQه نمی باشد.

تفسیر نتایج تست تشخیص سریع اچ آی وی ( بارز شود به معناي منفي بودنCدر صورتي كه فقط خط کنترل ) -1

تست است. ( حQQتی بQQه صQQورتT ( و تسQQت )Cدر صQQورتي كQQه دو خQQط کنQQترل) -2

اسQت و فQرد حتمQا بایQد بQرایReactiveكمرنQگ بQQارز شQوند نتیجQه آزمایشهای بعدی تکمیلی ارجاع شود.

( بارز نشود بQQه معنQQای نQQامعتبر بQQودنCدر صورتي كه خط کنترل ) -3 کیت بوده و الزم است تست بر روی کیت جدید تكرار شQQود. )جهت دریافت توضیحات کاملتر به دسQQتورالعمل بکQQار گQQیری تسQQت سQQریع

تشخیص اچ آی وی مراجعه نمایید.(

هرگز نباید نتیجۀ� آزمایش تشQQخیص سQQریع بQQه عنQQوان نتیجQQه - مشاوره:2 قطعی به مراجع اعالم گردد و بر اساس نتیجه آزمایش بدین صورت اقQQدام

گردد: آزمایش نتیجه ،HIVوقتی Non Reactiveباشد مراجع به :

چQQه موقQQع اسQQتHIVخاطر نشان کنید که زمان مناسب انجام آزمایش )توجه به دوره پنجره( و این که در صورتیکه فرد در معرض آسQQیب ابتال

باشد برای اطمینان از نتیجه واقعی، الزم به تکرار آزمQQایش بعQQدHIVبه ماه است. 6 و 3از

به خاطر بسپارید که بعضی افراد ممکنست تصQQور کننQQد کQQه یQQک نتیجQQه

15

اسQQت. یQQکHIVمنفی نشان دهنده عدم آسیب پذیری و استعداد ابتال به تست منفی هرگز نباید به عنوان مجوز ادامه رفتارهQQایی کQQه فQQرد را در

قQرار می دهQد، تلقی شQود. توصQQیه بQه اسQتفاده ازHIVمعرض ابتال بQه روش های کاهش آسیب در این بخش بسیار حائز اهمیت است.

زمانی که نتیجه آزمایشHIV،Reactive :اعالم این باشد نتیجه اغلب با واکنش هQای روانشQناختی همQراه اسQت و الزم اسQت بQدون اعالم نتیجه آزمایش، به فرد اعالم شود نتیحه آزمایش به گونه ای است که نیQQاز بQQه آزمQQایش هQQای تکمیلی می باشQQد و بQQدین منظQQور فQQرد بQQه مرکQQز

مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع شود.

ارائه خدمات سالمت باروری، باروری سالم و کاهش آسیب–3- 1خدمت واجدین شرایطدریافت خدمت

- زنان مراجعه کننده به واحد سالمت خانواده و مامایی 1 مثبتHIV- زنان 2

افراد مسئول ارائه دهنده

خدمت

- کاردان یا کارشناس بهداشت خانواده )مراقب سالمت(1- کاردان یا کارشناس مامایی )مراقب سالمت(2

نحــــوه ارائــــهخدمت

زنان مراجعه کننده به واحد سالمت خانواده / مامایی الف- مثبتHIVب- زنان

توسQQط کQQاردان وکارشQQناس بهداشQQتی و مامQQایی خQQدمات سQQالمت.1 باروری و باروری سالم براساس دستورالعمل به خصQQوص بQQه زنQQان

HIV یهر مثبت ارائه گردد وQQوش مناسب پیشگیری از بارداری توص و تاکید گردد و در اختیار آن ها گذاشته شود.

استفاده از کاندوم به منظور محافظت دوگانه به آنان توصیه گردد و.2به تعداد مورد نیاز در اختیار آنها گذاشته شود.

روابط جنسی ایمن به آنها آموزش داده شود..3 نحوه استفاده از قرصهای پیشQگیری اورژانس از بQارداری بQه آنهQا.4

آموزش داده شود و یک بسته قرص پیشگیری اورژانس از بQQارداریبه آن ها تحویل گردد.

مثبت جهتHIVپرسنل بهداشتی موارد عQQدم مراجعQQه منظم زنQQان .5 دریQQافت خQQدمات بQQاروری سQQالم را بعQQد از سQQه روز تلفQQنی پیگQQیری

نمایند.ثبت در پرونده الکترونیک ثبت

گزارش دهی از طریق سامانه و پرونده الکترونیک •گزارش دهی آموزش ترویج استفاده از کاندوم به پرسنل بهداشتی و مامایی •زیر ساخت ها آموزش های الزم در خصوص روش هQای مناسQQب پیشQQگیری از بQارداری•توضیحات بیشتر

براساس پروتکل" دستورالعمل روش های پیشگیری از بارداری " بQQا تاکیQQد ) محافظت دوگانه( ارائه گردد. dual protectionبر اهمیت

HIV• آموزش روش پیشگیری اورژانسی از بارداری، به خصوص به زنان مثبتی که از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده نمی کنند.

مثبت و زنQQانHIV به جنین بصورت کامQQل جهت زنQQان HIV خطر انتقال •در معرض آسیب آموزش داده شود.

مشQQاوره تQQرویج اسQQتفاده از کانQQدوم ارائQQه گQQردد. اغلب مبتالیQQان بQQه•HIV/AIDSترامQQمن احQQتی ضQQنل بهداشQQاز نظر جنسی فعال هستند و پرس

گQQذاردن بQQه این حQQق انسQQانی، بایQQد در جهت حمQQایت از شQQرکاء جنسQQی و

16

جلوگیری از انتقال ویروس به آنان تالش کنند. این کار از طریق توصیه بQQه استفاده از کاندوم میسر است. اسQQتفاده منظم و مQQداوم ازکانQQدوم بQQاعث

می شQQود. تخمین زده می شQQود کQQه اسQQتفاده ازHIVکاهش خطQQر انتقQQال در زوج هایی می شQQودHIV% باعث ممانعت از انتقال 87کاندوم تا حدود

است.HIVکه فقط یک نفر مبتال به و در معQQرض آسQQیب بایQQد در روابQQطHIV، افراد مبتال به WHO به توصیه •

جنسی خود از کاندوم اسQQتفاده کننQQد یعQQنی در کنQQار اسQQتفاده از یQQک روش مناسب برای پیشگیری از بارداری های برنامه ریزی نشده، از کانQQدوم نQQیز

استفاده کنند. مثبت اسQت; در این روابQط، شQریکHIV در زوج هایی که فقط یک نفQر •

منفی، در معQQرض ابتال بQQه ویQQروس بQQوده و از جملQQه افQQرادیHIVجنسQQی اسQQت کQQه اقQQدامات پیشQQگیرانه بQQه دقت بایQQد در مQQورد وی اعمQQال شQQود.

مشاوره و توصیه به استفاده از کاندوم در این پیشگیری مؤثر است. HIV مثبت هسQQتند; خطQQر انتقQQال مجQQدد HIV در زوج هQQایی کQQه هQQر دو •

(super infection)ه همینQQت و بQQوده اسQQرح بQQواره مطQQدر بین زوجین هم دلیل در این زوجین نیز توصیه می شود که از کاندوم استفاده کننQQد. ضQQمن این که استفاده از کاندوم مانع از ابتال به سایر عفQQونت هQQای آمیزشQQی نQQیز

خواهد شد. رQQک نفQQط یQQه فقQQنکته بسیار مهم اینست که در زوج هایی کHIVمثبت

( ضQQروری اسQQت وHIVاست، شQQروع درمQQان ضQQد رتروویروسQQی )ضQQد بدون توجه به هیچ مالک دیگری باید آغاز شود. مصرف منظم داروهQQای

HIVضد رتروویروسی با منفی کردن سطح بار ویروسی، میزان انتقال را بشدت کاهش می دهد ولی همواره توصیه به استفاده از کانQQدوم در

روابط جنسی ضروری است.

:2محور

17

دوران بارداري

: آموزش و اطالع رسانی درخصوص اچ آی وی و عفونت های آمیزشی1-2خدمت ــرایط واجدین ش

دریافت خدمتزنان باردار

افراد مسئول ارائه دهنده

خدمت

کاردان و کارشناس مامایی )مراقب سالمت(-1کاردان و کارشناس بهداشت خانواده )مراقب سالمت(-2پزشک مرکز-3

نحوه ارائهخدمت

توسط ارائه دهنده خدمت آموزش هQQای الزم در خصQQوص اچ آی وی بQQا.1 رویکرد نوین آموزش اج آی وی و عفونت های آمیزشی براساس متQQون آموزشی تدوین شده به زنان گQQروه هQQدف مQQراقبت پیش از بQQارداری و زنQQان بQQاردار ارائQQه گQQردد. در خصQQوص سرفصQQل هQQای تعQQیین شQQده در

و سQQیفیلیس ازHIVآموزش ایدز با تاکید بر اهمیت پیشگیری از انتقQQال مادر به کودک آموزش های الزم ارائه گردد.

در جلسات آموزش گروهی عالوه برسر فصل های آموزشQQی اچ آی وی.2 و عفونت های آمیزشی، در خصوص مهQQارت هQQای زنQQدگی پیشQQگیری از

توسQQط مامQQا، پرسQQنلHIV/AIDSرفتارهQQای مخQQاطره آمQQیز مرتبQQط بQQا بهداشت خانواده و پزشک مرکز اطالعات الزم به مراجعین انتقال یابد.

بروشQQور و پمفلت بیمQQاری اچ آی وی و آدرس مراکQQز و پایگQQاه هQQای.3مشاوره بیماری های رفتاری در بین آموزش گیرندگان توزیع گردد.

از نمQQایش فیلم و اسQQالید در مراکQQزی کQQه تجهQQیزاتش موجQQود اسQQت،.4استفاده شود.

تشویق گردند.HIVدر طی آموزش افراد نسبت به انجام آزمایش .518

در طی آموزش توصیه شود که زنان دارای عالئم عفونت های آمیزشQQی.6جهت درمان به پزشک مراجعه کنند.

ثبت در پرونده الکترونیکثبتگزارش دهی از طریق سامانه و پرونده الکترونیک •گزارش دهی

آموزش مراقب سالمت )ماما، پرسنل بهداشQQت خQQانواده( و پزشQQک درزیر ساخت ها طبق رویکرد نQQوین آمQQوزشخصوص اچ آی وی و عفونت های آمیزشی

اچ آی ویالQQیفلیس و تبخQQدز و سQQوص ایQQانی در خصQQتهیه پمفلت های اطالع رس

تناسلی جهت زنان باردارایQQاری هQQاوره بیمQQای مشQQاه هQQز و پایگQQرفی مراکQQای معQQارت هQQتهیه ک

رفتاریایQQونت هQQدز و عفQQانی ایQQوزش و اطالع رسQQودن مبحث آمQQافه نمQQاض

آمیزشQQQQQQQQQQQQQQQی بQQQQQQQQQQQQQQQه پروتکQQQQQQQQQQQQQQQل کشQQQQQQQQQQQQQQQوری مQQراقبت هQQای ادغQQام یافتQQه سQQالمت مQQادران در قسQQمت " آمQQوزش و

مشاوره " اضافه نمودن موارد الزم در ابزار پایش محیط

1-1رجوع شود به خدمت توضیحات بیشتر HIV: مشاوره و آزمایش 2 – 2خدمت

ــرایط واجدین شدریافت خدمت

کلیه زنان باردار -1

افراد مسئول ارائه دهنده

خدمت

کاردان و کارشناس مامایی )مراقب سالمت(-1کاردان و کارشناس بهداشت خانواده )مراقب سالمت(-2کاردان و کارشناس مبارزه با بیماری ها )مراقب سالمت(-3پزشک مرکز-4

نحوه ارائهخدمت

ب- زنان باردار برای زنان باردار مراجعه کننده جهت مراقبت معمQQول بQQارداری در اولین.1

، تسQQت انجQQامHIVمراجعه، با تاکید بر انجQQام آزمQایش تشQQخیص سQQریع گردد. )سایر آزمایشات بر اساس پروتکل کشوری مQQراقبت هQQای ادغQQام

یافته سالمت مادران می باشد.( . در صورت عQQدم تمایQQل فQQرد بQQه انجQQام آزمQQایش، توضQQیحات کامQQل در2

با تاکید بهHIVخصوص اهمیت تشخیص به موقع، پیشگیری از ابتال نوزاد به وی ارائه می گردد و اگر همچنان حاضر به انجام آزمQQایش نیسQQت بQQا فQQرمارجاع به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری در اولین فرصت ارجاع گردد.

. اگQر زن بQاردار از آزمایشQQگاه خصوصQQی مQورد تائیQد آزمایشQQگاه مرجQQع3 HIVسالمت و تحت مدیریت دانشگاه های علوم پزشQQکی، جQQواب آزمQQایش

صرف نظQQر از نQQوع جQQواب داشQQت، در صQQورت صQQالحدید مQQراقب سQQالمتنیازی به انجام مجدد تست سریع بعنوان تست اول نمی باشد.

نکته: لیست کلیه آزمایشگاه های خصوصی و دولتی مورد تائید آزمایشQQگاه مرجع سالمت جهت انجQام تسQت اول اچ آی وی زن بQاردار بایQد در اختیQQار

کلیه مراکز گذاشته شود. و مشQQاوره پس از آزمQQون توسQQط مQQراقبHIV. تسQQت تشQQخیص سQQریع 4

سالمت جهت مراجع انجام می گردد و بدین صورت اقدام می گردد: a. ورتQQدر صReactiveطQQت توسQQه تسQد نتیجQمن تاییQQت ضQودن تسQQب

ارجQQاع در اولین فرصQQت مراجQQع بQQه مرکQQز مشQQاوره:پزشQQک مرکزبیماری های رفتاری با فرم ارجاع

19

b. ورتQQدرصNon reactiveهQایش در طی سQQرار آزمQQت: تکQودن تسQQب ماهه سوم بارداری انجام شود.

. به منظور انجام اقدامات الزم جهت پیشگیری از انتقال مادر بQQه کQQودک5 گزارش تلفنی محرمانه و در اولین فرصت گزارش کتبی مشخصQQات )نQQام،

به واحد مبارزه بQQا بیمQQاری هQQای شهرسQQتانReactiveآدرس و تلفن( موارد توسط کاردان یا کارشناس مبارزه با بیماری ها انجام یابد.

به مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاریReactive. گزارش تلفنی موارد 6توسط واحد مبارزه با بیماری های شهرستان ارائه گردد.

. در صورت عدم مراجعه فرد در مدت یک هفته به مرکز مشاوره بیماری7 3های رفتاری، مورد جهت پیگیری فعال )ابتدا تلفنی و بعQQد درب مQQنزل تQQا

نوبت( از طریQQق واحQQد مبQQارزه بQQا بیمQQاری هQQای شهرسQQتان بQQه کQQاردان یQQاکارشناس مبارزه با بیماری های مرکز اعالم گردد.

. در صورت عدم مراجعه جهت آزمایشات بعدی، توسط مامای مرکQQز بQQا8تلفن پیگیری شوند.

. نتیجه نهایی موارد تسQQت تشQQخیص مراجQQع بQQا رضQQایت فQQرد بQQه صQQورت9محرمانه به مرکز بهداشتی درمانی اعالم گردد.

. به مادر باردار در خصوص به همراه داشQQتن دفترچQQه مQQراقبت مQQادر و10نوزاد در زمان زایمان تاکید گردد.

محرمانQQه بQQودن اطالعQQات الQQزامی اسQQت و در صQQورت عQQدم رعQQایت،.11 مشکالت قانونی بوجود آمده به عهده پرسنل مرکز است. محرمانQQه بQQودن

به معنی حفظ اسرار بیمار توسط ارائه دهنده می باشد.

بسته خدمت مراقبت های ادغام یافته سالمت3 و ب 2 و ب 1جدول ب مادران

ثبت در پرونده الکترونیکثبت ب- هر سQQه مQQاه8گزارش موارد مشاوره و انجام تست براساس فرم گزارش دهی

به واحد مبارزه با بیماری های مرکز بهداشت شهرستان توسط مرکز /پایگاه سالمت

اه10گزارش موارد مشاوره وانجام تست براساس فرمQQه مQQب- هر س به گروه مبارزه با بیماری های مرکQQز بهداشQQت اسQQتان توسQQط مرکQQز /

پایگاه سالمت آمQQوزش مشQQاوره بQQه مQQراقب سQQالمت )کQQاردان وکارشQQناس مامQQایی،زیر ساخت ها

بهداشت خانواده، مبارزه با بیماری ها( و پزشک ریعQQخیص سQQت تشQQآموزش انجام تسHIV،اQQالمت )مامQQراقب سQQه مQQب

بهداشت خانواده، مبارزه با بیماری ها( و پزشکرایQQارداری بQQراقبت بQQرم مQQر در فQQحذف نمودن شرط رفتارهای پرخط

HIVانجام آزمایش اضافه نمودن موارد الزم در ابزار پایش محیط و ستاد

2-1رجوع شود به خدمت توضیحات بیشتر: آزمایش سیفیلیس3 – 2خدمت

ــرایط واجدین شدریافت خدمت

- زنان گروه هدف مراقبت پیش از بارداری1زنان باردار -2

افراد مسئول ارائه دهنده

خدمت

کاردان و کارشناس مامایی )مراقب سالمت(-1کاردان و کارشناس بهداشت خانواده )مراقب سالمت(-2کاردان و کارشناس مبارزه با بیماری ها )مراقب سالمت(-3

20

پزشک مرکز-4 نحوه ارائه

خدمتالف- زنان گروه هدف مراقبت پیش از بارداری:

در زنان مراجعه کننده جهت مراقبت پیش از بارداری عالوه بر اقدامات.1 الزم براسQQاس پروتکQQل کشQQوری مQQراقبت هQQای ادغQQام یافتQQه سQQالمت مادران، در صورت داشتن هر گونQQه عالمQQتی از عفQQونت هQQای آمیزشQQی بویژه زخم تناسلی توسط ماما یا پزشQQک مرکQQز درخواسQQت آزمایشQQات مورد نیاز و درمان سندرمیک بQQر اسQQاس دسQQتورالعمل کشQQوری تQQدابیر

بالینی عفونت های آمیزشی انجام می گردد. کلیه زنان دارای عالیم عفونت هQQای آمیزشQQی بایQQد خQQدمات مشQQاوره و.2

دریQQافت2-2 را بQQر اسQQاس مراحQQل ذکQQر شQQده در خQQدمت HIVتسQQت نمایند.

- مالقات پیش از بارداری 3- و الف 1جدول الف

زنان باردار :ب- مراجعه کننده جهت مراقبت معمQQول بQQارداری در. برای کلیه زنان باردار1

اولین مراجعQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQه، توسQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQط VDRL /ارائه دهنده خQQدمت آزمQQایش RPRایرQQردد. )سQQت می گQQدرخواس

آزمایشات بر اساس پروتکل کشQQوری مQراقبت هQQای ادغQQام یافتQQه سQQالمتمادران می باشد.(

بدین صورت اقدام می گردد:RPR/VDRL. بر اساس نتیجه تست 2a.در صورت مثبت بودن تستRPR/VDRL:تQQز درخواسQQپزشک مرک

می کند.FTA-absآزمایش b.درصورت منفی بودن تستRPR/VDRL :

* اگر دارای زخم تناسلی باشد، درمان سندرمیک بQQر اسQQاس دستورالعمل کشوری تدابیر بالینی در عفونت هQQای آمیزشQQی انجQQام شQQود و بیمQQار و همسQQرش بQQه پزشQQک مرکQQز در اولین فرصQQت ارجQQاع می گردنQQد و یQQک مQQاه پس از درمQQان، مجQQدد

تست تکرار می شود. سQQلی و* اگر زخم تناسلی نQQدارد، آمQQوزش در مQQورد زخم تنا

توصیه به مراجعه مجدد در صورت بQQروز زخم ناحیQQه تناسQQلیتوسط مامای مرکز انجام یابد.

اگQQر مراجQQع دارای زخم تناسQQلیFTA-abs. در صورت منفی بQQودن تسQQت 3 می باشد درمان سندرمیک بر اساس دستور العمل کشQQوری تQQدابیر بQQالینی

در عفونت های آمیزشی انجام شود. ، درمان بیمار و همسرش توسQQطFTA-absدر صورت مثبت بودن تست .4

پزشک مرکز انجام گردد و در اولین فرصت مراجع به متخصص عفQQونی مرکز مشاوره بیماری های رفتاری جهت بررسی تکمیلی با فرم ارجاع،

ارجاع می گردد. گزارش کتبی محرمانه ماهانQQه مشخصQQات )نQQام، آدرس و تلفن( مQQوارد.5

به واحد مبارزه با بیماری های شهرستان توسط کاردانFTA-absمثبت یا کارشناس مبارزه با بیماری ها

پیگیری موارد عQQدم مراجعQQه پس از درمQQان جهت انجQQام تسQQت مجQQدد،.6توسط مامای مرکز با تلفن انجام گردد.

به مادر باردار در خصوص بQQه همQQراه داشQQتن دفترچQQه مQQراقبت مQQادر و.7نوزاد در زمان زایمان تاکید گردد.

21

محرمانQQه بQQودن اطالعQQات الQQزامی اسQQت ودر صQQورت عQQدم رعQQایت.8 مشکالت قانونی بوجود آمده بعهده پرسنل مرکز است. محرمانه بQQودن

به معنی حفظ اسرار بیمار توسط ارائه دهنده خدمت می باشد.

بسته خدمت مراقبت های ادغام یافته سالمت مادران2 و ب 1 جدول ب ثبت در پرونده الکترونیکثبت

یفیلیسQQایش سQQثبت موارد انجام تست و درمان در فرم ثبت انجام آزم الف8

-FTA و RPR/VDRLگزارش ماهیانه موارد انجام تست و مQQوارد مثبت گزارش دهی abs ط8 در فرمQQتان توسQQای شهرسQQاری هQQالف به واحد مبارزه با بیم

مرکز سالمت وارد مثبتQQت و مQQگزارش فصلی موارد انجام تسRPR/VDRL وFTA-

abs ت10 در فرمQQز بهداشQQای مرکQQاری هQQا بیمQQارزه بQQالف به گروه مب استان توسط مرکز بهداشت شهرستان

اسQQر اسQQگزارش ماهیانه موارد عالمتی و علتی عفونت های آمیزشی ب فرم چوب خطی عفونت های آمیزشی به واحد مبارزه بQQا بیمQQاری هQQای

شهرستان توسط مرکز بهداشتی درمانیرمQا نQQی بQای آمیزشQونت هQتی عفQتی و علQگزارش ماهیانه موارد عالم

توسط مرکز بهداشت شهرستان به مرکز بهداشت استانSTIافزار بQQQه پروتکQQQلFTA-abs و RPR/VDRLاضQQQافه نمQQQودن آزمQQQایش ) )زیر ساخت ها

کشوری مراقبت هQQای ادغQQام یافتQQه سQQالمت مQQادران و اصQQالح قسQQمتمربوط به آزمایش ایدز

دنQQافه شQQا و اضQQکان و ماماهQQه پزشQQندرمیک بQQان سQQوزش درمQQآم دستورالعمل درمان سندرمیک به بوکلت مادران

اضافه نمودن موارد الزم در ابزار پایش محیط و ستاد از آنجایی که اکQQثر زنQQان مبتال بQQه عفQQونت هQQای آمیزشQQی بQQدون عالمتتوضیحات بیشتر

هسQQتند انجQQام آزمQQایش تشخیصQی بQQرای سQQیفیلیس از اهمیت بسQQزایی برخوردار است. تشخیص و درمان به موقع سیفیلیس منجر بQQه کQQاهش عوارض آن از قبیل سقط خودبخودی، مQQرگ جQQنین، تولQQد زودرس و بQQا

وزن پایین و سیفیلیس نوزادی می شود.ترینQQاز هفته نهم بارداری احتمال انتقال سیفیلیس وجود دارد ولی بیش

حاملگی اتفاق می افتد.28 تا 16موارد انتقال از هفته اQQیفیلیس تQQه سQQت و در80احتمال انتقال عفونت در مراحل اولیQQاس %

مراحل انتهایی احتمال انتقال کاهش می یابد. دQQال ماننQQای غیرترپونمQQت هQQاز تسRPR و VDRLالگریQQرای غربQQب

استفاده می شود که البتQQه اختصاصQQی جهت تشQQخیص ترپونمQQا پالیQQدوم نیستند بنابراین الزم است در صورت مثبت شدن به وسیله تسQQت هQQای

تایید شوند.FTA-abتاییدی مانند رQQب بQQان مناسQQار، درمQQه بیمQQلی در معاینQQود زخم تناسQQبعد از اثبات وج

اساس دستورالعمل درمان سندرمیک زخم تناسلی برای بیمار و شریک جنسی وی باید انجام پذیرد. با این حال ضرورت دارد ابتال به سQQیفیلیس

و در صورت مثبت بودن بQQا تسQQتVDRL و یا RPRبا انجام آزمایشات های ترپونمال تایید شود. در مواردی کQQه زخم تناسQQلی دیQQده شQQده ولی

( مثبت نیسQQت الزم اسQQت یQQکVDRL و RPRآزمایشات غیر ترپونمال ) ماه بعد آزمایش تکرار شود. در صورت منفی بودن این آزمایش تکQQرار

22

الزم نیست. املQQول )شQQدون وزیکQQدر صورت داشتن زخم دستگاه تناسلی خارجی ب

سرویسیت نمی شود(، درمان سیفیلیس باید به شرح زیر انجام شود:o درمان در ســیفیلیس زودرس )اولیــه،رژيم پيشنهادي

4/2پني سQQيلين بQQنزاتين ثانویه، نهفته کمتر از یکســال(: ميليون واحد عضالني، در يك نوبت. اين حجم دارو، معموال بQQه تجويز دو تزريق عضالني همزمان در دو محل مختلف نيازدارد.

: رژيم جايگزين رژيم جايگزين در بيماران حساس به پني سيلين و

بQQار در روز،2 خQQوراكي، mg100داكسي سQQايكلين غیر باردار: بQQار در روز،4 خQQوراكي، mg500 روز يQQا تتراسQQايكلين 14بQQراي روز14براي

o ا90افرادی که در طیQQه و یQQه، ثانویQQخیص اولیQQل از تشQQروز قب نهفته زودرس بQQا بیمQQار بQQا تشQQخیص قطعی سQQیفیلیس تمQQاس جنسی داشته اند، حتی در صورت تست سرولوژیک منفی باید

درمان بگیرند.در زنان غیرباردار در صورت داشتن زخم تناسلی با وزیکول

درمان هرپس سیمپلکس باید شود:o:الينيQQQQيزود بQQQQتين اپQQQQان در نخسQQQQنهادي درمQQQQرژيم پيش

10 تQQا 7 بQQار در روز، بQQراي 5 خQQوراكي، mg200آسيكلووير تا7 بار در روز، براي 3 خوراكي، mg400روز يا آسيكلووير

ارجاع به متخصص عفQQونی فوکQQال پQQوینت مرکQQز روز و 10مشاوره و یا متخصص زنان باید صورت پذیرد.

ه اززنان بارداردرخصوصQQر مرحلQQد در هQQغيرحساس به پني سيلين، باي بQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQارداري، ماننQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQد زنQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQان

غير باردار، رژيم درماني مناسب با پني سيلين را اجراكرد. ازنان بارداردرمانQان بQیت زدایی و درمQحساس به پني سيلين: حساس

پQQنی سQQیلین در بیمارسQQتان پس از انجQQام حساسQQیت زدایی توصQQیه میشود.

وصQQده، بخصQQزنان باردار بايد به عنوان گروهي مجزا در نظر گرفته ش از نظر عفونت مجدد بعد از درمان به دقت تحت مراقبت اپيدميولوژيك

قرارگيرند. ضمنا درمان شريك جنسي نيز مهم است. وقتی عفونت باHIVواردQQشیوع می یابد، نسبت افزایش یابنده ای از م

زخم تناسلی به دلیل هرپس سیمپلکس است.

23

مثبتHIV: مراقبت های دوران بارداری در زنان باردار 4-2خدمت ــرایط ــ ــدین ش ــ واج

دریافت خدمت مثبت HIVزنان باردار

ــه افراد مسئول ارائدهنده خدمت

- مراقب سالمت )کاردان وکارشناس مامایی و بهداشت خانواده(1- پزشک مرکز2

مــادر بــه مرکــز ســالمت، بــاHIVاعالم مثبت بودن آزمایش نحوه ارائه خدمت محرمانQQهرضایت وی می باشد و اطالعــات محرمانــه اســت.

بودن به معQQنی حفQQظ اسQQرار بیمQQار توسQQط ارائQQه دهنQQده خQQدمت میباشد.

مثبت،HIVمQQراقبت هQQای معمQQول دوران بQQارداری جهت زن بQQاردار .1توسط مامای مرکز انجام گیرد.

در اولین زمان ممکن مادر جهت شروع درمان پروفیالکسی به مرکQQز.2 مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع گردد. هرچه سریعتر و بدون توجه

به هفته بارداری باید درمان شروع شود مامQQای مرکQQز عالوه بQQر آمQQوزش هQQای اسQQتاندارد براسQQاس پروتکQQل.3

کشوری مراقبت های ادغQام یافتQه سQQالمت مQادران، بایQQد درخصQQوص لQQزوم درمQQان پروفیالکسQQی ضQQد رتروویروسQQی جهت مQQادر در زمQQان بارداری و برای نQQوزاد پس از زایمQQان آمQQوزش هQQای الزم را بQQه مQQادر

ارائه نماید. در صورت مشاهده عالئم خاص و یا عوارض دارویی، پزشک مرکز بQQا.4

مرکز مشاوره بیماری های رفتاری هماهنگی الزم را نماید. از زمان شروع درمان دارویی، مادر باید هر مQQاه جهت معاینQQات بQQالینی و.5

بررسی از نظر عوارض دارویی به مرکز مشاوره بیماری های رفتاریارجاع گردد.

به مادر باردار در خصوص به همراه داشQتن دفترچQQه مQراقبت مQادر و.6نوزاد در زمان زایمان، تاکید گردد.

در صورت عدم مراجعه مادر به مرکز بهداشتی درمانی، پیگیری فعال.7 توسط مامای مرکز بهداشQQتی درمQQانی)ابتدا تلفنی و بعد درب منزل(

انجام پذیرد. به مادر باردار ضمن آموزش نحQQوه ارتبQQاط جنسQQی ایمن، کانQQدوم بQQه.8

مقدار مورد نیاز ماهانه تحویل گردد. مثبت براساسHIVکلیه اقدامات درمانی مورد نیاز جهت مادر باردار .9

از مQQادر بQQه کQQودک وHIVپروتکQQل کشQQوری پیشQQگیری از انتقQQال دسQQتورالعمل نحQQوه ارائQQه خQQدمات در مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتاری توسQQط پرسQQنل مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاری انجQQام

پذیرد.

بسQQته خQQدمت مQQراقبت هQQای ادغQQام17 و پ 3 و ب 2 و ب 1جدول ب یافته سالمت مادران

ثبت در پرونده الکترونیکثبت ب توسط مرکز بهداشتی درمQQانی8گزارش اقدامات بر اساس فرم گزارش دهی

ب توسط مرکز بهداشت شهرستان10و فرم از مادر بQQه کQQودک وHIVپروتکل کشوری پیشگیری از انتقال آموزش زیر ساخت ها

دسQQتورالعمل نحQQوه ارائQQه خQQدمات در مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای اصول کلی اقدامات در خصوص پیشگیری از انتقال از مادررفتاری و

24

به کودک به ماما و پزشکآموزش عوارض دارویی و نحوه درمان پروفیالکسی به ماما و پزشک اردارQQان بQQراقبت زنQQوه مQQودن نحQQافه نمQQاضHIVلQQه پروتکQQمثبت ب

کشوری مراقبت های ادغام یافته سالمت مادران تهیه محتوای آموزشی جهت مادرو یا بروشور راهنمای درمان ضد رتروویروسی تهیه کتاب

آموزشتوضیحات بیشتر زنQQان بQQاردار بایQQد کلیQQه آمQQوزش هQQای اسQQتانداردی را کQQه در پروتکQQلکشQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQوری مQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQراقبت هQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQای ادغام یافته سالمت مادران درج شده دریافت کنند. عالوه بر آن بایQQد در مورد اقداماتی که باید برای نQQوزاد انجQQام دهنQQد شQQامل دادن دارو، پرهیز از دادن شیر مQQادر و زمQQان هQQای مراجعQQه خQQود و فرزنQQد اطالع

حاصل کنند.:تجویز دارو ی ضد رترو ویروسی

بQQارداری یکی از مQQوارد الQQزام شQQروع درمQQان ضQQد رتروویروسQQیاست.

تمام مادران بQQاردار اچ آی وی مثبت بایQQد در اولین زمQQان ممکن و هر چه سریعتر، بدون توجQQه بQQه هفتQQه بQQارداری تحت درمQQان قQQرار

گیرند. :آزمایش های حین درمان در بررسی هر زن باردارHIVارداری و پس از آنQQباید در ابتدای ب +

چک شود.CD4 ماه یک بار 3هر ارم پس ازQQاه اول، دوم و چهQQان مQQان دارویی، پایQQروع درمQQدر ش

. و آنزیمهای کبدی مادر چک شودCBCشروع داروها باید :سایر خدمات همراه

الزم است به همراه این خدمت فرد سایر خدمات از جمله موارد ذیل رادریافت نماید:

روQد رتQان ضQمعاینات بالینی )مشابه سایر افرادی که تحت درم ویروسی می باشند.(

مشاورۀ� پایبندی به درمان ابقQQاردار مطQQراقبتمراقبت های معمول زنان بQQوری مQQل کشQQپروتک

های ادغام یافته سالمت مادران

: مراقبت های دوران بارداری در زنان باردار مبتال به سیفیلیس و تبخال5-2خدمت تناسلی

ــرایط ــ ــدین ش ــ واجدریافت خدمت

زنان باردار مبتال به سیفیلیس و تبخال تناسلی

ــه افراد مسئول ارائدهنده خدمت

- کاردان وکارشناس مامایی و بهداشت خانواده )مراقب سالمت(1- پزشک مرکز2- متخصص عفونی مرکز مشاوره بیماری های رفتاری3

مراقبت های معمول دوران بQQارداری جهت زن بQQاردار توسQQط مامQQای.1نحوه ارائه خدمتمرکز انجام گیرد.

در هQر زمQان از بQQارداری کQQه تشQخیص عفQونت هQای آمیزشQی ماننQQد.2 سیفیلیس و تبخال تناسلی تایید شQQد، الزم اسQQت زن بQQاردار و همسQQر

25

تQQدابیر بQQالینی دروی ضمن درمان بQQر اسQQاس دسQQتورالعمل کشQQوری در اولین فرصQQت بQQه متخصQQص عفQQونی مرکQQزعفونت های آمیزشQQی

مشاوره بیماری های رفتاری جهت بررسی درمان ارجاع گردد. مامQQای مرکQQز عالوه بQQر آمQQوزش هQQای اسQQتاندارد براسQQاس پروتکQQل.3

کشوری مراقبت های ادغQام یافتQه سQQالمت مQادران، بایQQد درخصQQوص لزوم درمان و یا اقدامات الزم پیشQQگیری جهت نQQوزاد پس از زایمQQان

آموزش های الزم را به مادر ارائه نماید. به مادر باردار توصیه شود که همسQر یQQا شQریک جنسQی وی نQیز بایQQد.4

تحت درمان قرار گیرد. به منظور جلوگیری از ابتال مجدد، در ارتبQQاط جنسQQی حتمQQا از کانQQدوم.5

استفاده کند. ، )بQا تعQیینRPR/VDRLبه منظور پي گيري درمان، انجام آزمايش هQاي .6

تیتر( بايد تا زمان زايمان هر ماه انجام شود. کلیه اقدامات مراقبتی و درمانی مورد نیاز جهت مادر بQQاردار بایQQد بQQر.7

اساس دستورالعمل راهنمای تدابیر بالینی در عفQQونت هQQای آمیزشQQیدر مرکز انجام پذیرد.

)ابتدا تلفنی و بعد درب مQQنزل(در صورت عدم مراجعه، پیگیری فعال .8توسط مراقب سالمت )مامای مرکز( انجام پذیرد.

به مادر باردار در خصوص به همراه داشQتن دفترچQQه مQراقبت مQادر و.9نوزاد در زمان زایمان تاکید گردد.

بسQQته خQQدمت مQQراقبت هQQای ادغQQام یافتQQه17 و پ 2 و ب 1جQQدول ب سالمت مادران

ثبت در پرونده الکترونیکثبت الف توسط مرکQز سQالمت و فQQرم8گزارش اقدامات بر اساس فرم گزارش دهی

الف توسط مرکز بهداشت شهرستان10 دستورالعمل راهنمای تدابیر بالینی در عفونت هQQای آمیزشQQیآموزش زیر ساخت ها

به مراقب سالمت )ماما( و پزشکالQQیفیلیس و تبخQQه سQQاردار مبتال بQQاضافه نمودن نحوه مراقبت زنان ب

تناسلی به پروتکل کشوری مراقبت های ادغام یافته سالمت مادران آموزشتوضیحات بیشتر

زنQQان بQQاردار بایQQد کلیQQه آمQQوزش هQQای اسQQتانداردی را کQQه در پروتکQQلکشQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQوری مQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQراقبت هQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQای ادغام یافته سالمت مادران درج شده دریافت کنند. عالوه بر آن بایQQد در مورد اقداماتی که باید برای نوزاد انجQQام دهنQQد شQQامل دادن دارو و

زمان های مراجعه خود و فرزند اطالع حاصل کنند.تجویز دارو در سیفیلیس در دوران بارداری

زنان بارداری کQQه ابتال بQQه سQQیفیلیس و یQQا زخم تناسQQلی دارنQQد بايQQد به عنوان گروهي مجزا در نظر گرفته شده، به خصوص از نظQQر عفQQونت مجدد بعد از درمان بQQه دقت تحت مQQراقبت اپيQQدميولوژيك قرارگيرنQQد. ضمنا درمان شريك جنسي نيز مهم است. )مراجعQQه بQQه دسQQتورالعمل

تدابیر بالینی در عفونت های آمیزشی( درمان در سQQیفیلیس زودرس )اولیQQه، ثانویQQه، نهفتQQهرژيم پيشنهادي

کمتر از یکسال(: وبت.4/2پني سيلين بنزاتينQQك نQQالني، در يQQميليون واحد عض

26

اين حجم دارو، معمQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQوال به تجويز دو تزريق عضالني همزمان در دو محل مختلف نياز

دارد. ايينQQيلين پروكQQايگزين: پني سQQرژيم جG، ميليQQون واحQQد2/1

روز متوالي 10عضالني، به مدت در موارد حساس به پنی سیلین باید نسبت به حساسیت زدایی اقQQدام نمQQوده سQQپس بQQا رژیم مناسQQب هQQر مرحلQQه درمQQان کQQرد. به منظQQور حساسيت زدايي پني سيلين در زنان باردار دچار سيفيليس، بستري در

بيمارستان ضروري است.پيگيري

به منظQQQQور پيگQQQQيري درمQQQQان، انجQQQQام آزمايش هQQQQاي سQQQQرولوژيك غيرتريپونمايي ، بايد تا زمان زايمQQان هQQر مQQاه انجQQام شQQده، درصQQورت بروز شواهد سرولوژيك دال بر وجود عفQQونت مجQQدد يQQا عQQود، درمQQان

تكرارشود.تجویز دارو در تبخال تناسلی در دوران بارداری

درمان بر اساس دستورالعمل تدابیر بالینی در عفونت هQQای آمیزشQQیانجام می یابد.

رژيم پيشنهادي درمان در نخستين اپيزود باليني : روز 10 تا 7 بار در روز، براي 5 خوراكي، mg200آسيكلووير

يا روز10 تا 7 بار در روز، براي 3 خوراكي، mg400آسيكلووير

27

: هماهنگی جهت انجام زایمان ایمن 6-2 خدمت ــرایط واجدین ش

دریافت خدمت مثبتHIVزنان باردار -1زنان باردار مبتال به زخم تناسلی -2 افـــراد مســـئول ارائــــه دهنــــده

خدمت

- کاردان وکارشناس مامایی مرکز بهداشتی درمانی )مراقب سالمت(1مسئول واحد مادران معاونت بهداشتی-2

- کارشناس ایدز معاونت بهداشتی 3- پزشک مرکز مشاوره بیماری های رفتاری 4 - سوپروایزر بیمارستان5

ــه ــ ــوه ارائـ ــ نحـخدمت

آموزش مادر توسط مامQQا یQQا ارائQQه دهنQQده خQQدمت درخصQQوص لQQزوم انجQQام.1 ، سیفیلیس و تبخال از مادر به نوزادHIVسزارین جهت پیشگیری از انتقال

انجام گردد. در کمیته تخصصی زایمان ایمن با حضور مسئول واحد مادران و کارشQQناس.2

مثبت وHIVایدز ، بیمارستان های منتخب جهت انجام سزارین زنان بQQاردار نحوه تحویل داروهای پروفیالکسی مشخص گردد.

داروهای پروفیالکسی و نحوه مصرف آن ها به تعداد دو زن باردار احتمQQالی.3HIV.مثبت و دو نوزاد به دفتر پرستاری بیمارستان تحویل گردد

حQQاملگی بQQا36پزشQQک مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاری در هفتQQه .4 هفتQQه38بیمارسQQتان منتخب شهرسQQتان جهت انجQQام زایمQQان سQQزارین در

یQQا بQQر اسQQاس سQQونوگرافی سQQه ماهQQه اولLMPحQQاملگی تمQQام از زمQQان هماهنگی نماید.

ثبت در پرونده الکترونیک ثبت-گزارش دهی مثبت و زنQQان مبتال بQQه زخمHIVتهیQQه پمفلت آموزشQQی جهت زنQQان بQQاردار زیر ساخت ها

تناسلی برگزاری کمیته زایمان ایمن و تعیین بیمارستان های منتخب برایHIVآمادگی بیمارستان های منتخب و آموزش پرسنل مربوطه

الزم اسQQت همQQاهنگی هQQای الزم بQQرای زمQQان زایمQQان از قبQQل بQQا یQQک مرکQQزتوضیحات بیشتر درمQQانی انجQQام شQQده باشQQد. در این رابطQQه موضQQوع پQQذیرش بیمQQار، وجQQود داروهای مورد نیاز نظیر زیدوودین تزریقی یا داروهای نوزاد باید مQQورد نظQQر

باشد. .اگر روند زایمان طبیعی شروع شده است امکان انجام سزارین نمی باشددQQان بایQQونت پس از زایمQQگیری از عفQQرای پیشQQب بQQک مناسQQتی بیوتیQQاز آن

استفاده شود. :در طی زایمان از اقدامات زیر پرهیز شود

آمنیوتومیfetal scalp electrode/sampling استفاده از فورسپس یا وکیوم

اپیزیوتومی

28

:3محور

دوران زایمان و پس از زایمان

: ارزیابی زنان باردار مراجعه کننده به بیمارستان در زمان زایمان1-3خدمت واجـــدین شـــرایط

دریافت خدمت زنQQان بQQاردار مراجعQQه کننQQده بQQه بیمارسQQتان در زمQQان زایمQQان کQQه از-1

خود مطلع هستند.HIVوضعیت ابتال به زنQQان بQQاردار مراجعQQه کننQQده بQQه بیمارسQQتان در زمQQان زایمQQان کQQه از-2

خود مطلع نیستند.HIVوضعیت ابتال به ارائه مامای زایشگاه-1 افراد مسئول

29

پرستار کنترل عفونت-2دهنده خدمت بQQه زایشQQگاه بیمارسQQتان توسQQط مرکQQزHIVتسQQت تشQQخیص سQQریع نحوه ارائه خدمت

بهداشت شهرستان تحویل می گردد.عیتQQمامای زایشگاه با توجه به دفترچه مراقبت مادر و نوزاد، از وض

مادر باردار مطلع می گردد. در صQQورت همQQراه نداشQQتنHIVابتال به دفترچه و اطالع نداشتن از وضعیت ابتال مادر مانند قسمت ب اقQQدام

شود. الف- زنان باردار مراجعه کننQQده بQQه بیمارسQQتان در زمQQان زایمQQان کQQه از

خود مطلع هستند:HIVوضعیت ابتال به مثبت باشد باید براساس فرآیند خQQدمتHIVدرصورتی که زن باردار .1

اقدام گردد و به پرستار کنترل عفونت بیمارستان در اولین6-2و3-2فرصت گزارش شود.

زن بQQاردار در سQQه ماهQQه سQQوم بQQارداریHIVدرصورتی که آزمQQایش .2 راHIVانجام نشده باشQQد، مامQQای زایشQQگاه، تسQQت تشQQخیص سQQریع

برای وی انجام دهد و بر اساس نتیجه اقدام نماید:a. در صورتReactive اردارQQاس زن بQQر اسQQد بQQت: بایQQبودن تس HIV

( و2-3 و 6-2مثبت فرایند برای وی انجام گQQردد. )ماننQQد فرآینQQد پرستار کنترل عفونت بیمارستان گQزارش فQوری جهت شQروعبه

داروی پروفیالکسQQی و همQQاهنگی سQQزارین شQQود همزمQQان نمونQQه خQQون جهت تسQQت تاییQQدی بQQه آزمایشQQگاه مQQورد تائیQQد دانشQQگاه

ارسال گردد. b. درصورتNon reactive:اقدام خاصی الزم نیست. بودن تست

ب- زنان بQQاردار مراجعQQه کننQQده بQQه بیمارسQQتان در زمQQان زایمQQان کQQه از خود مطلع نیستند: HIVوضعیت ابتال به

بQQرای زن بQQاردارHIV. توسط مامای زایشگاه تسQQت تشQQخیص سQQریع 1انجام شود و بر اساس نتیجه اقدام نماید:

در صورتReactive بودن تست: باید بر اساس زن باردار HIV (2-3 و 6-2مثبت فرایند برای وی انجام گردد. )مانند فرآیند

پرستار کنQQترل عفQونت بیمارسQتان گQQزارش فQQوری جهتو به شروع داروی پروفیالکسی و هماهنگی سزارین شود و ارجQQاع فوری جهت سزارین انجام شود. همزمQQان نمونQQه خQQون جهت

تست تاییدی به آزمایشگاه مورد تائید دانشگاه ارسال گردد. ورتQQدرصNon reactiveودن تستQQی جهتبQQدام خاصQQاق :

زایمان وی الزم نیست. گزارش تلفنی محرمانه و در اولین فرصت مشخصQQات )نQQام، آدرس و-

بQQه واحQQد مبQQارزه بQQا بیمQQاری هQQای شهرسQQتانReactiveتلفن ( مQQوارد توسط پرستار کنترل عفونت انجام یابد.

ایتQدم رعQورت عQت و در صQزامی اسQات الQودن اطالعQه بQQمحرمان مشQQکالت قQQانونی بوجQQود آمQQده بQQه عهQQده پرسQQنل مربوطQQه اسQQت. محرمانه بودن به معنی حفظ اسرار بیمار توسط ارائه دهنده خدمت

می باشد.

مراقبت های زمان زایمان بسQQته خQQدمت مQQراقبت هQQای– 12جدول ث ادغام یافته سالمت مادران، راهنمای کشوری خدمات مامQQایی و زایمQQان

30

در بارداری و زایمانHIVمبحث در پرونده زن باردارHIVثبت نتیجه آزمایش ثبت

خیصQQت تشQQام تسQQه انجQQوط بQQرم مربQQاوره در فQQثبت آزمایش و مش HIVسریع

RapidگQQزارش مQQوارد مشQQاوره و انجQQام تسQQت براسQQاس فQQرم هQQای گزارش دهیtest د3و1 (فرم شمارهQQماهیانه توسط واحد کنترل عفونت به واح )

مبارزه با بیماری های مرکز بهداشت شهرستان اردارQQان بQQگزارش موارد بستری و نحوه زایمان موارد زنHIVمثبت

بQQه واحQQد توسط واحد کنترل عفونتو یا مشکوک به صورت ماهیانه(12سالمت خانواده و مبارزه با بیماری ها )فرم شماره

آموزش مامای زایشگاه و پرستار کنترل عفونت در خصوص مشاورهزیر ساخت هاHIVو انجام تست تشخیص سریع

HIVبرای زنانی که در جریQQان مQQراقبت هQQای دوران بQQارداری از نظQQر -توضیحات بیشتر انجQQام شQQود، تQQا بتQQوان در اولینHIVآزمایش نشده اند بایQQد آزمQQایش

فرصت ممکن پروفیالکسی برای آنان آغاز کرد. این امر امکان شروع درمان را بالفاصله بعد از وضع حمل برای نوزاد متولد شده از مادران

نیز فراهم می کند. HIVمبتال به 2-1رجوع شود به خدمت -

31

32

در حین زایمانHIV: پیشگیری دارویی 3-2خدمت ــدین ــ واجــرایط ــ شــافت ــ دری

خدمت

مثبت که داروی پیشگیری در زمان بارداری دریافت کرده اند.HIV- زنان باردار 1 مثبت که داروی پیشگیری در زمان بارداری دریافت نکرده اند.HIV- زنان باردار 2 آنهQQا در زمQQان زایمQQان مثبت شQQدهHIV- زنان بارداری که آزمایش تشخیص سQQریع 3

است. افـــــــرادــئول ــ مس ارائـــــــه دهنــــــده

خدمت

پرستار کنترل عفونت-1مامای زایشگاه-2سوپروایزر بالینی بیمارستان-3پزشک متخصص زنان آنکال زایشگاه-4متخصص عفونی مرکز مشاوره بیماری های رفتاری -5 نحـــــــوه ارائـــــــه

خدمت

ایQQردد و داروهQQخص گQQای منتخب مشQQدرکمیته استانی زایمان ایمن بیمارستان ه مثبتHIV زن بQQاردار2مورد نیاز پروفیالکسQQی و نحQQوه مصQQرف آن هQQا بQQه تعQQداد

نوزاد دراختیار دفتر پرستاری بیمارستان های منتخب قرار گیرد.2احتمالی و یزQQا نQتان هQQای شهرسQQاری هQQا بیمQQارزه بQQد مبQQادر در واحQداروهای پروفیالکسی م

موجود باشد.اردار را ازQQادر بQی مQQاز جهت پروفیالکسQQورد نیQد داروی مQا بایQسایر بیمارستان ه

بیمارستان های مرجع و یا واحد مبارزه با بیماری های شهرستان ها تامین نمایند. مثبت که داروی پیشگیری در زمان بارداری دریافت نکرده اند:HIVالف- زنان باردار

شروع درمان پروفیالکسQQی طبQQق دسQتورالعمل پیشQQگیری از انتقQQال مQQادر بQQه.1 یQا درکQودک توسQط پزشQک آنکQال زایشQگاه می باشQد، داروهQای مQورد نیQQاز

بیمارسQQتان موجQQود اسQQت و یQQا از طریQQق بیمارسQQتان هQای منتخب و یQQا واحQQدمبارزه با بیماری های شهرستان تامین گردد.

مورد به پرستار کنترل عفونت گزارش گردد..2هماهنگی جهت انجام زایمان به روش سزارین انجام پذیرد..3 بعد از زایمان ادامه پروفیالکسی طبق دستورالعمل پیشگیری از انتقQQال مQQادر.4

به کودک با هماهنگی متخصص عفQQونی مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاریانجام یابد. مثبت که داروی پیشگیری در زمان زایمان دریافت کردند: HIVب- زنان باردار

شروع درمان پروفیالکسQQی طبQQق دسQتورالعمل پیشQQگیری از انتقQQال مQQادر بQQه.1 کودک توسط پزشک آنکQQال زایشQQگاه )دارو در بیمارسQQتان موجQQود اسQQت و یQQا توسط مرکز مشاوره به بیمار و یQا سQوپروایزر بیمارسQتان تحویQل داده شQده

است.(مورد به پرستار کنترل عفونت گزارش گردد..2جهت انجام زایمان به روش سزارین هماهنگی گردد..3

آنهQا در زمQان زایمQان مثبت گشQتهHIVج- زنان باردار که آزمQایش تشQخیص سQریع است:

مامای زایشگاه یا سوپروایزر جواب آزمایش مثبت را به پزشک انکال گزارش.1نماید.

داروی مQQورد نیQQاز جهت پروفیالکسQQی یQQا در بیمارسQتان موجQQود اسQت و یQا از.2 طریق بیمارستان های منتخب و یQQا واحQQد مبQQارزه بQQا بیمQQاری هQQای شهرسQQتان

تامین گردد. پزشک آنکال بدون معطل شدن جهت تسQQت تکمیلی مQQادر نسQQبت بQQه شQQروع.3

پروفیالکسی دارویی براسQQاس پروتکQQل مربوطQQه اقQQدام نمایQQد و پروفیالکسQQینوزاد و سایر اقدامات نیز انجام دهد.

جهت زن باردار ارسال گردد.HIVتست تاییدی .4مورد به پرستار کنترل عفونت گزارش گردد..5جهت انجام زایمان به روش سزارین هماهنگی گردد..6 بعQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQد از زایمQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQان ادا.7

مه پروفیالکسQQی طبQQق دسQQتورالعمل پیشQQگیری از انتقQQال مQQادر بQQه کQQودک بQQاهماهنگی متخصص عفونی مرکز مشاوره بیماری های رفتاری انجام یابد.

گزارش تلفنی محرمانه و در اولین فرصت مشخصات )نام، آدرس و تلفن( موارد مثبت به واحد مبارزه با بیماری هQQای شهرسQQتان توسQQط پرسQQتار کنQQترل عفQQونت

انجام یابد.ثبت اقدامات انجام یافته و داروهای دریافت شده در پرونده مادر ثبت

ــزارش ــ مثبت و یا مشQQکوکHIVگزارش موارد بستری و نحوه زایمان موارد زنان باردار گ

: مراقبت های ویژه در زمان زایمان و شیردهی3-3خدمت واجـــــدین شـــــرایط

دریافت خدمت مثبتHIV- زنان باردار 1 آنهQQا در زمQQان زایمQQانHIV- زنان باردار که تسQQت تشQQخیص سQQریع 2

مثبت شدهــه ــئول ارائ ــراد مس اف

دهنده خدمت مامای زایشگاه-1متخصص زنان و زایمان-2پرستار کنترل عفونت-3سوپروایزر بالینی بیمارستان-4مشاور شیردهی بیمارستان-5مشاور شیردهی واحد شیر خشک شهرستان-6پزشک مرکز مشاوره بیماری های رفتاری-7

مثبت:HIVالف- زنان باردار نحوه ارائه خدمت آمQQوزش هQQای الزم در خصQQوص روش زایمQQان ایمن، شQQیردهی و.1

ضرورت تجQQویز داروی پروفیالکسQQی جهت نQQوزاد توسQQط مامQQا بQQه مثبت ارائه شود.HIVزنان باردار

حاملگی با36پزشک مرکز مشاوره بیماری های رفتاری در هفته .2 38بیمارستان منتخب شهرستان جهت انجام زایمان سQQزارین در

یQا بQر اسQاس سQونوگرافی سQهLMPهفته حاملگی تمام از زمQان ماهه اول هماهنگی نماید.

سزارین قبQQل از پQQارگی کیسQQه آب توسQQط متخصQQص زنQQان انجQQام.3شود.

نوزاد کامال شستشو داده شود..4 مشاوره عQQدم شQQیردهی بQQا شQQیر مQQادر بQQه صQQورت کامQQل توسQQط.5

مشاور شیردهی انجام شود و جهت تغذیه بQQا نQQوزاد شیرمصQQنوعیشروع شود.

مشاوره در خصQQوص زمQQان مناسQQب بQQارداری توسQQط مامQQا انجQQام.6پذیرد.

انجام زایمان به پرستار کنترل عفونت گزارش گردد..7 انجام زایمان توسQQط پرسQQتار کنQترل عفQونت بQQه واحQQد مبQQارزه بQQا.8

بیماری های شهرستان گزارش گردد. آنهQQا در زمQQان زایمQQانHIVب- زنان باردار که تست تشQQخیص سQQریع

مثبت شده: سوپروایزر بالینی بیمارستان بQQا پزشQQک متخصQQص زنQQان و زایمQQان.1

جهت انجام زایمان به روش سزارین هماهنگی نماید.سزارین قبل از پارگی کیسه آب انجام گیرد..2نوزاد پس از زایمان کامال شستشو شود..3 مشاوره عQQدم شQQیردهی بQQا شQQیر مQQادر بQQه صQQورت کامQQل توسQQط.4

مشاور شیردهی انجام شود و جهت تغذیه بQQا نQQوزاد شیرمصQQنوعیشروع شود.

مشاوره در خصQQوص زمQQان مناسQQب بQQارداری توسQQط مامQQا انجQQام.5پذیرد.

نمونه خون جهت تست تاییدی ارسال گردد..6 گزارش تلفنی محرمانه و در اولین فرصت مشخصات )نام، آدرس.7

به واحد مبارزه با بیماری هایانجام زایمان و تلفن( موارد مثبت و شهرستان توسط پرستار کنترل عفونت انجام یابد.

مادر و همسQQرش بQQه مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاری جهت.8مراقبت های بالینی و مشاوره و تست ارجاع گردند.

روز به مرکز مشQQاوره بیمQQاری3در صورت عدم مراجعه در مدت .9 های رفتاری، پیگیری فعال)ابتدا تلفنی و بعQQد درب مQQنزل( توسQQط

واحد مبارزه با بیماری های شهرستان انجام پذیرد. ثبت اقدامات انجام شده در پرونده مادر باردارثبت

گزارش موارد شQQروع شQQیر خشQQک جهت مQQوارد مشQQکوک و مثبتگزارش دهی HIVالمتQQد سQQبه صورت ماهیانه توسط واحد شیر خشک به واح

(12خانواده و مبارزه با بیماری ها )فرم شماره آموزش مشاوران شیردهی در خصوص پیشQQگیری از انتقQQال مQQادرزیر ساخت ها

به کودک

33

: 4محور

نوزادان، شیرخواران و کودکان

34

35

HIV : درمان پیشگیرانه در نوزادان و شیرخواران متولد شده از مادر1-4خدمت مثبت

واجـــــدین شـــــرایطدریافت خدمت

Reactive- نوزاد متولد شQده از مQادری کQQه نتیجQه تسQQت سQریع وی 1بوده

مثبتHIV- نوزاد متولد شده از مادر 2 مثبت HIV- شیر خواران متولد شده از مادر 3

افــراد مســئول ارائــهدهنده خدمت

پزشک آنکال نوزادان-1پرستار کنترل عفونت-2سوپروایزر بیمارستان-3واکسیناتور بیمارستان و مرکز بهداشتی درمانی-4 پرسنل مرکز مشQQاوره شQQیردهی در بیمارسQQتان و مرکQQز بهداشQQتی-5

درمانیکاردان و کارشناس بهداشت خانواده-6پزشک مرکز-7

داروهای مورد نیاز پروفیالکسی نQوزاد و واکسQQن پولیQQو تQQزریقی بQQه-نحوه ارائه خدمت نوزاد احتمالی بQQه دفQQتر پرسQQتاری بیمارسQQتان هQQای منتخب2تعداد

تحویل می گردد. - نوزاد متولد شQQده از مQQادری کQQه در زمQQان زایمQQان تسQQت تشQQخیص1

مثبتHIV است و نوزاد متولد شده از مادر Reactive وی HIVسریع )در بیمارستان(:

شروع درمان پیشگیرانه جهت نوزاد طبQQق دسQQتورالعمل پیشQQگیری.1 از مادر به کQQودک توسQQط پزشQQک آنکQQال نQQوزادان درHIVاز انتقال

ساعت اول )اگر دارو در بیمارستان موجود نمی باشد12 تا 6طی تامین دارو از بیمارستان های منتخب باید انجام پذیرد.(

آموزش و مشاوره مادر در خصوص عدم شیردهی با شیر مQQادر بQQه.2 نوزاد توسط مشاور شیردهی براساس پروتکQQل مشQQاوره در مQQورد

تغذیه شیرخوار وکودک خردسال انجام پذیرد.تغذیه نوزاد با شیر مصنوعی شروع شود..3 واکسیناسیون جهت نوزاد براساس دستورالعمل نوزاد متولQQد شQQده.4

مثبت انجام یابد. )در صورت موجود نبودن واکسن درHIVاز مادر بیمارستان، واکسن پولیو تزریقی از واحQQد مبQQارزه بQQا بیمQQاری هQQای شهرستان توسط مسQQئول بهداشQQت بیمارسQQتان درخواسQQت شQQود.

توجه کنید که واکسیناسیون نوزاد نباید به تعویق افتد( آموزش و مشاوره مادر در خصوص لزوم ادامه پروفیالکسی نQQوزاد.5

و مراجعه به مرکز مشQQاوره بیمQQاری هQQای رفتQQاری توسQQط پرسQQتارکنترل عفونت انجام شود.

گزارش تلفنی محرمانه و در اولین فرصت مشخصات )نQQام، آدرس.6 به واحد مبارزه با بیماری هQQایانجام زایمان و تلفن( موارد مثبت و

شهرستان توسط پرستار کنترل عفونت انجام یابد. مادر پس از ترخیص از بیمارستان به مرکQQز مشQQاوره بیمQQاری هQQای.7

رفتاری ارجاع شود. مثبت )در مرکز / پایگاه سالمت(:HIVنوزاد متولد شده از مادر -2 و درانجام مQQراقبت روتین نQQوزاد بQQر اسQQاس بQQوکلت کQQودک سQQالم .1

صورت بروز هریک از عالئم بیماری، انجQQام اقQQدامات طبQQق بQQوکلتمراقبت ادغام یافته ناخوشی اطفال

توسط مشاور شیردهی آموزش و مشاوره مادر در خصQQوص عQQدم.2 شQQیردهی براسQQاس پروتکQQل مشQQاوره در مQQورد تغذیQQه شQQیرخوار وکودک خردسال انجام پذیرد و شیر مصQQنوعی جهت نQQوزاد شQQروع

شود. واکسیناسیون نQQوزاد براسQQاس دسQQتورالعمل نQQوزاد متولQQد شQQده از.3

مثبت انجام پذیرد. )تامین واکسن پولیQQو تQQزریقی توسQQطHIVمادرواحد مبارزه با بیماری های شهرستان(

آمQQوزش و مشQQاوره مQQادر در خصQQوص لQQزوم ادامQQه پروفیالکسQQی.4توسط کاردان و کارشناس بهداشت خانواده انجام یابد.

در صQQورتی کQQه نQQوزاد داروهQQای پروفیالکسQQی را دریQQافت نمی کنQQد.5 ارجاع فوری به مرکز مشاوره بیماری های رفتQQاری بQQا فQQرم ارجQQاع

36

37

: درمان نوزادان متولد شده از مادر مبتال به سیفیلیس2-4خدمت واجـــــدین شـــــرایط

دریافت خدمت نوزاد متولد شده از مادر مشکوک یا مبتال به سیفیلیس

افــراد مســئول ارائــهدهنده خدمت

پزشک آنکال نوزادان-1پرستار کنترل عفونت-2سوپروایزر بیمارستان-3متخصص عفونی مرکز مشاوره بیماری های رفتاری-4

انجام مراقبت نوزاد بر اسQQاس بQQوکلت کQQودک سQQالم و در صQQورت.1نحوه ارائه خدمت بروز هریک از عالئم بیماری انجام اقQQدامات طبQQق بQQوکلت مQQراقبت

ادغام یافته ناخوشی اطفال در صQQورتی کQQه بیمQQار در مرکQQز مشQQاوره پرونQQده دارد، متخصQQص.2

عفQQونی مرکQQز مشQQاوره بQQا پزشQQک متخصQQص نQQوزادان بیمارسQQتانهماهنگی الزم را نماید.

پزشک آنکال نوزادان بر اساس دستورالعمل تدابیر بQQالینی عفQQونت.3 های آمیزشی درمان نوزاد متولد شده از مادر مبتال به سیفیلیس را

شروع نماید.نوزادان عالمت دار باید در بیمارستان بستری گردند..4 آموزش و مشاوره مادر در خصوص لزوم ادامQQه درمQQان و مراجعQQه.5

به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری توسط پرستار کنترل عفونتانجام شود.

مادر با فرم ارجاع توسط پرستار کنترل عفونت به مرکQQز مشQQاوره.6بیماری های رفتاری معرفی گردد.

گزارش تلفنی محرمانه و در اولین فرصت مشخصات )نام ، آدرس.7 و تلفن( موارد مثبت و انجام زایمان به واحد مبارزه با بیماری هQQای

شهرستان توسط پرستار کنترل عفونت انجام یابد. روز بQQه مرکQQز مشQQاوره3در صورت عدم مراجعQQه مQQادر در مQQدت .8

بیماری های رفتاری، پیگیری فعال )ابتدا تلفQQنی و بعQQد درب مQQنزل(توسط واحد مبارزه با بیماری های شهرستان انجام پذیرد.

ثبت در پرونده نوزادثبت ثبت ارجاع شیرخوار به مرکز مشاوره در پرونده نوزاد

گزارش موارد نوزادان متولQQد شQQده از مQQادر مبتال بQQه عفQQونت هQQایگزارش دهی آمیزشی و درمان نوزادان توسط واحد کنترل عفQQونت بیمارسQQتان بQQه واحد مبارزه با بیماری ها و سالمت خانواده به صورت ماهیانQQه )فQQرم

(12شماره آموزش پرستار کنترل عفونت ، سوپروایزر بیمارسQQتان و پزشQQکانزیر ساخت ها

بخش نوزادان در خصQQوص دسQQتورالعمل تQQدابیر بQQالینی در عفQQونتهای آمیزشی

تمام نوزادان متولد از مادران داراي آزمQQايش مثبت بايQQد بQQا يQQك دزتوضیحات بیشتر هزار واحد/ كيلوگرم درمQQان50واحد عضالني از بنزاتين پني سيلين

شوند، چه مادر در طول دوران بQQارداري درمان شQQده و چQQه درمQQان نشQQده باشQQد. بسQQتري نQQوزادان عالمت دار متولQQد شQQده از چQQنين

مادراني ضروري است. در نوزادان ، شیرخواران و کودکانHIV : تشخیص عفونت 3-4خدمت

واجـــــدین شـــــرایطدریافت خدمت

مثبتHIVنوزاد متولد شده از مادر -1 مثبت دارندHIVکودکانی که مادر -2 افــراد مســئول ارائــه

دهنده خدمتمراقب سالمت )کاردان و کارشناس بهداشت خانواده(-1

مثبتHIVالف- نوزاد متولد شده از مادر نحوه ارائه خدمت PCRپرسنل بهداشت خانواده، شQQیرخوار را جهت انجQQام آزمQQایش .1

هفتگی به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع نمایند.4در وجQQود نQQدارد اقQQدامات الزم جهتPCR) * مناطقی که امکان انجQQام

ارجاع به موقع نوزاد و یQا ارسQال نمونQه خQQون در زمQان الزم صQورتگیرد تا سایر اقدامات کنترلی به موقع قابل انجام باشند.(

درمرکQQز مشQQاورهPCRاقدامات بعQQدی براسQQاس جQQواب آزمQQایش .2بیماری های رفتاری انجام می پذیرد.

مثبتHIVکودک متولد شده از مادر ب-

: تشخیص سیفیلیس نوزادی4-4خدمت واجـــــدین شـــــرایط

دریافت خدمتنوزاد متولد شده از مادر مبتال به سیفیلیس

افــراد مســئول ارائــهدهنده خدمت

. مراقب سالمت )کاردان و کارشناس بهداشت خانواده(1

پرسQQنل واحQQد بهداشQQت خQQانواده کQQودک را جهت انجQQام آزمQQایش و.1نحوه ارائه خدمتبررسی بالینی به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع نمایند.

اقدامات بعدی براساس جواب آزمایش و معاینQQات بQQالینی درمرکQQز.2مشاوره بیماری های رفتاری انجام می پذیرد.

ثبت در پرونده الکترونیکثبت گزارش در پرونده الکترونیکگزارش دهی

اضافه نمودن ارزیابی نوزاد متولد شده از مادر مبتال بQQه سQQیفیلیسزیر ساخت هابه مراقبت ادغام یافته کودک سالم

آموزش پرسنل بهداشتی در خصوص سیفیلیس نوزادی بدلیل عبور آنQQتی بادیهQQای مQQادری از جفت، تشQQخیص سQQیفیلیس درتوضیحات بیشتر

(1نوزاد مشکل خواهد بود. معیارهای تصمیم به درمان عبارتند از: ( ظهور عالئم بالینی یا رادیولوژیک به2تشخیص سیفیلیس در مادر

( مقایسه تیتر آنQQتی بQQادی3همراه یافته های آزمایشگاهی در نوزاد مادری )در زمان زایمان( و نوزادی. این نوزادان باید از نظQQر عالئم بالینی سیفیلیس مادرزادی )زردی، بQQزرگی کبQQد و طحQQال، ریQQنیت، راش جلدی، پسودوپارالزی یک اندام( مQQورد بررسQQی قQQرار گیرنQQد.

آزمایش پاتولوژی جفت یا بند ناف می تواند کمک کننده باشد. :الینی 1این سناریو معرف یک نوزاد مبتال استQQود عالئم بQQ2( وج)

(3 برابر باالتر بودن تیترتست غیرتریپونمال نوزاد نسبت به مQQادر 4 مشاهده تریپونم در بررسی دارکفیلد یQا فلورسQQانت آنQتی بQQادی از

.مایعات بدنادرزاديQQابتالي مادر باردار به سيفيليس ممكن است به سيفيليس م

منجر شود؛ اما درمQQان وي بQQا پني سQQيلين اين مQQيزان را بQQه حQQداقل مي رساند. تمام شQQيرخواران مQQادران داراي آزمQQايش مثبت بايQQد در

ماه معاينه شوند تا زمQQاني كQQه آزمايش هQQاي3زمان تولد ماهانه تا سرولوژيك آنها منفي شده و منفي باقي بماند. آنتي بادي هايي كQQه از

مQاه پس از تولQد3مادر به نوزاد انتقال مي يابند، معمQوال در عQرض 38

IgMمحQQQو مي شQQQوند. درصQQQورت امكQQQان، بررسQQQي سQQQرولوژيك اختصاصي به تشخيص كمك مي كند.

HIV : پایش کودکان مبتال به 5- 4خدمت واجـــــدین شـــــرایط

دریافت خدمتHIVکودک مبتال به

افــراد مســئول ارائــهخدمت

- مراقب سالمت )کاردان یا کارشناس بهداشتی( 1- پزشک مرکز2

کودک و وضعیت بیماری کودک بQQا رضQQایتHIVمثبت بودن آزمایش .1نحوه ارائه خدمتخانواده کودک به مرکز/ پایگاه سالمت اعالم گردد.

مثبت در مرکQQز/ پایگQQاه سQQالمت انجQQامHIVمراقبت روتین کودک.2یابد.

کودکQQان تحت درمQQان ضQQد رتروویروسQQی ماهیانQQه توسQQط واحQQد.3 بهداشت خQQانواده بQQه مرکQQز مشQاوره بیمQQاری هQای رفتQاری ارجQQاع

گردند. کودکانی که تحت درمان نیستند هر سه ماه توسط واحQQد بهداشQQت.4

خانواده به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع گردند. در صورت بروز عوارض دارویی درمان ضد رتروویروسی کودک بQQه.5

مرکز مشاوره بیماری های رفتاری ارجاع فوری گردد. مراقبتهQQا و پQQایش هQQای تخصصQQی کQQودک براسQQاس دسQQتورالعمل.6

استفاده از داروهای ضد رتروویروسی در کودکان مبتال بQQه عفQQونتHIV .در مرکز مشاوره بیماری های رفتاری انجام گردد

ثبت در پرونده الکترونیکثبت گزارش در پرونده الکترونیکگزارش دهی

آموزش پزشک و مQQراقب سQQالمت )کQQاردان و کارشQQناس بهداشQQتزیر ساخت ها خQQQQQQانواده( در خصQQQQQQوص دارو و عQQQQQQوارض دارویی درمQQQQQQان

ضدرتروویروسیتQQناس بهداشQQاردان و کارشQQالمت )کQQراقب سQQک، مQQآموزش پزش

خQQانواده( در خصQQوص عالئم بیمQQاری ایQQدز و عفQQونت هQQای فرصQQتطلب

HIVپایش کودکان مبتال به توضیحات بیشتر درمانCD4 سال بدون توجه به تعداد سلولهای 5 در کودکان زیر •

ضد رتروویروسی باید تجویز شود مثبت:HIVارزیابی بالینی اولیه کودکان الف.

اندازه گیری قد، وزن، دور سر و سایر شواهد رشد.1 HIVتعیین مرحله بالینی ابتال به .2ارزیابی وضعیت تکاملی.3و مواجهه با سل غربالگری بیماری سل.4 ، سQQل، عفQQونت فرصQQتC وBتشQQخیص عفQQونت همزمQQان هپQQاتیت .5

طلب و حاملگی در دختران تازه بالغ دانستن جزئیات داروهای مورد مصQQرف شQQامل کوتریموکسQQازول و.6

داروهای گیاهی و سنتیارزیابی وضعیت تغذیه شامل کمیت و کیفیت غذای روزانه.7 ارزیابی میزان آمادگی کودک و سرپرست وی برای شروع داروهای.8

39

ضد رتروویروسی در کودکان واجد شرایط درمان ب. پایش بالینی نوزادان و شــیرخواران و کودکــان مبتال بــه

HIV: سال باید درمان ضد رتروویروسی دریافت کننQQد.5 همه کودکان زیر •

کQQه درمQQانHIVپایش بالینی نوزادان، شیرخواران و کودکQQان مبتال بQQه ضد رتروویروسی دریافت می کنند به شرح زیر می باشد:

2شیرخوار زیر یکسال: در هفته های QQ،4 QQ،8 رQQپس هQQه4 و سQQهفت یکبار در سال اول

2خردساالن بزرگتر از یکسال: هفته Q،4 Q،8 2-3 و سپس هر 12 و ماه یکبار پس از ثابت شدن وضعیت بالینی وی

از:توجهQQی را آغQQد رتروویروسQQد ضQQک رژیم جدیQQه یQQانی کQQکودک هفته از آغاز دارو بQQرای غربQQالگری عQQوارض جQQانبی2می کنند طی

بالینی و اطمینان از مصرف صحیح دارو باید حضوری یQQا بQQه وسQQیله.تلفن ارزیابی شوند

منابع : دستورالعمل اجرائی نحوه ارائه خQQدمات در مراکQQز مشQQاوره بیمQQاری-

1389 بهار –های رفتاری دستورالعمل استفاده از داروهای ضد رتروویروسQQی در کودکQQان مبتال-

HIV – 1393به عفونت و درمQQان ضQQد رتروویروسQQی درHIV/AIDSارزیQQابی بیمQQار مبتال بQQه -

1393 –بزرگساالن و نوجوانان 1393 از مادر به کودک - HIVدستورالعمل پیشگیری از انتقال - مQQراقبت هQQای ادغQQام یافتQQه سQQالمت–برنامQQه کشQQوری مQQادری ایمن -

1395 – تجدید نظر هفتم –مادران ویژه دانش آموخته مامایی وزارت بهداشQQت و–راهنمQQای کشQQوری خQQدمات مامQQایی و زایمQQان -

1396درمان- 1395مراقبت ادغام یافته کودک سالم -1395مراقبت های ادغام یافته ناخوشی های اطفال - دسQQتورالعمل بQQه کQQار گQQیری تسQQت سQQریع تشQQخیص اچ آی وی در-

1395 جمهوری اسالمی ایران-ویرایش سوم- راهنمای تدابیر بQQالینی در عفQونت هQQای آمیزشQی- سQازمان بهداشQQت-

2011جهانی- - مرکز مدیریت1387راهنمای تدابیر بالینی در عفونت های آمیزشی -

بیماری های واگیر، اداره کنترل ایدز و بیماری های آمیزشی-THE GLOBAL ELIMINATION OF CONGENITAL SYPHILIS: RATIONALE

AND STRATEGY FOR ACTION- WHO-2007

40

41