SEREBRAL LATERALİZASYON

Dr. Ayfer KUZULUGİL

Tanım:

Beynin bir hemisferinin vücudun karşı tarafıüzerindeki motor ve fonksiyoneldominansisidir. Göz, kulak ve ekstremitelerinbelirgin dominant kullanımı ilekendini gösterir.

Tarihçe:

Lateralizasyon o kadar eskidir ki 17.000 yıllık duvar resimlerinin sağ el kullanılarak yapıldığı tespit edilmiştir. Ortaçağda sol el şeytani kabul edilmişti. Leonardo Da Vinci ve Michelangelo’ nun da solak olduğu biliniyor. 19.yy.sonunda Broca konuşma merkezinin sol beyinde olduğunu buldu. Pavlov iki tip insandan sözediyor. Düşünürler ve sanatçılar…

Genetik:

İnsanların %92 sağ elli, %1 sol elli, %7 disfonksiyonedir.

Sağ ellilerin %90 anne baba sağ elli geri kalanında ebeveynlerden biri solak bulunmuş.

Teori:

Fötal hayatta veya perinatalde endokrin bir faktör veya biyoşimik bir hatanın hemisferin spesiyalize olmasını engelleyerek solaklığa yol açtığı düşünülüyor.

Solaklarda başka anomalilere de rastlanmış. Otoimmun hastalıklar daha çok görülmektedir.

Fizik Tanı:

MR ile solaklarla sağ ellilerin beyin zonlarının aktivitelerinin farklı olduğu gösterilmiş. Broca’nın konuşma alanı sol beyine lateralizedir. Bu nedenle solaklar çoğunlukla iki hemisferini birden kullanmak zorundadırlar ve Corpus Callosum onlar için çok önemlidir.

Hemisfer Fizyolojisi:

Çocuk 3-6 yaşlarında iken bir hemisfer diğerine dominant olmaya başlar. İyi lateralize bir hemisferin diğerine salt üstünlüğü sözkonusudur. Hayvanlarda lateralizasyon yoktur.

Lateralite üç seviyede yeralır:-Mental(Kortikal)-Affektif(Subkortikal),-Motor

Hemisfer anatomisi:

Her iki hemisfer aşağıdaki yapılarla birbirine bağlanır.

-Corpus callosum-Commissura anterior-Commissura posterior-Comissura hippocampi-Commissura habenularum

Hemisferlerin Fonksiyonları:

Sol hemisfer Sağ hemisfer

Soyut SomutAnalitik BütünselRasyonel İrrasyonelMantıklı Duygusal, sanatsal, sezgiselMatematik Geometriİnisiyatif İmajinatif, yaratıcıAktif, neşeli İrritableSözcük algılama Ses algılama Ağaca konsantre Ormana konsantre Zaman kavramı gelişmiş Anı yaşayan Sempatik aktivite Parasempatik aktivite

Kişi iyi lateralize ve hemisferler arası bağlantı iyi ise uyumlu, dengeli, iyi performanslı, ruhsal ve fiziksel sağlığı iyi olacaktır.

Ama hiç kimse %100 sağ elli veya %100 sol elli değildir. Öyle olsa bile interhemisferik blokajların neden olduğu dislateralite görülebilir.

Sağ elliler bilimde, sporda daha başarılı iken, sol elliler sanat ve edebiyata yeteneklidir.

Okul çağında dislateralizasyon:

-Odaklanma zorluğu -Okuma zorluğu-Geç kalma -Not tutma zorluğu-Son dakikada yetişme -Yaşıt arkadaş edinememe-Sınav endişesi -Çekingenlik-Organize olamama, -Katılımcı olmama-Konuşma bozuklukları -Unutkanlık-Yazma bozuklukları -Sık kazalara uğrama-Zayıf gramer -Beceriksizlik, sakarlık

Lateralizasyon testleri:

1-Göz Testleri 7-Parmak bağlama2-Kulak Testi 8-Yürüyüşe başlama3-Yazan el 9-Merdiven çıkma4-Alkış 10-Bacak bacak üstüne atma5-Kol bağlama -Tekme atma6-El bağlama -Top yakalama

-Cebe eşya koyma

Dislateralizasyon nedenleri:

1-Engellenmiş solaklık 18-20 yaş: 6-12 yaş: -Anksiyete-Öfke eğilimi -Taşikardi-Kıskançlık -Kontipasyon-Hiperemotivite 40-45 yaş:-Disleksia -Atopik egzama, psöriyazis-Düz çizgi çizememe -Mide ülseri-Hesap yapamama -Diyabet-Odaklanma zorluğu

2-Lateralizasyonun santral blokajı (Sol hemisfer aktivitesi azalmış):

a-Oluşum nedenleri: -Kraniyal, servikal veya koksiks travmaları -Psişik travmalar -Geçirilen hastalıklar(Viral hepatit, tüberküloz)-İlaçlar ve toksik maddeler -Nöroleptikler -Antidepressanlar -Anafranil -Benzodiazepin -Eroin -Tütün -Mesleksel nedenler(Sağ hemisferi aktive eder) -Müzisyen -Ressam -Aktör

b-Lateral blokajın sonuçları:

-Minör blokaj -Ereksiyon sorunu -Odaklanma zorluğu -Astım -Hafıza problemleri -Egzema -Uyku bozuklukları -Kabızlık -Yorgunluk -Derin blokaj -Orta blokaj -Derin depresyon -İrritabilite -Ciddi uyku bozukluğu -Hafif depresyon -Hafıza kaybı -Menstrüasyon problemleri -Fonksiyonel bozukluklar -Fonksiyonel sterilite

3-Lateralizasyonun periferik blokajı:

Vertebral (özellikle servikal) problemler%95 travmatik, %5 fonksiyonel (%70 pedal, %30 denter oklüzif)

Tanı Enstrümanları

DB 165

PULSATİF DETEKTÖR

Frekans

Yüksek frekans: 8,74 Hz.Düşük Frekans: 3,79 Hz.

Dalga Boyu: 625 nm.Power: 0,95 W.

Kırmızı ve Beyaz Emisyon

Tanı Enstrümanları

Asetilkolin ve AdrenalinFiltreleri

V.A.S.’IN ALINMASI

DB 165 ile lateralite muayenesi

DİSLATERALİZASYONUN TANISI :

YF DF

DF YF

DF YF

YF DF

Normal Sağ Elli Normal Sol Elli

YF

DFYF YF

Engellenmiş Solaklık

DF

YF

DFDFYFDF

Nöroleptik Blokajı

YF

YF YF

Derin Santral Blokaj

YFYF DF

Periferik Blokaj

YF

DF

YF

DF

TEDAVİ:

1-Etyolojk tedavi -Viral hepatit -Tüberküloz sekeli -Skarlar 2-Genel tedavi -Epifiz noktaları -Tragus noktaları

Tedavi Enstrümanları

GIR 30

Kırmızı Işık Detektörü veStimülatör

Red emisyon

Dalga Boyu: 630 nm.Power: 0,76 mW.

Infrared emisyon

Dalga Boyu: 880 nm.Power: 1,4 mW.

Tedavi Enstrümanları

THERALIGHT

IŞIK DETEKTÖRÜ ve STİMÜLATÖR

Halojen

Dalga Boyu: 905 nm.

Power: 50 W.

7 Frekans: A, B, C, D, E, FG +U

Tedavi Enstrümanları

Semipermanent Kulak İğneleri

Dislateralizasyon Tedavisi

Dislateralizasyon Tedavisi

Aurikülomedisinle Tedavi

GIRLASE

Aurikülomedisinle Tedavi

GIR 30

İğne Tedavisi

TEŞEKKÜR EDERİZ.

Dr. Ayfer KUZULUGİL