seminer sunumu

İnternette Yatırımcı İlişkileri:İMKB 30’da Empirik Bir Çalışma

dr. alp par

Yatırımcı İlişkileri

Definition of Investor Relations (NIRI – 1969)

“Investor Relations is a strategic management responsibility that integrates finance, communication, marketing and securities law compliance to enable the most effective two-way communication between a company, the financial community, and other constituencies, which ultimately contributes to a company’s securities achieving valuation. “

Yatırımcı İlişkileri; bir şirketin menkul kıymetlerinin adil piyasa değerine ulaşmasına katkıda bulunarak finans, pazarlama, stratejik planlama ve iletişim fonksiyonlarını bir araya getiren ve sermaye piyasası kanunlarına olan uyum çerçevesinde şirket ile mali oyuncular ve diğer menfaat sahipleri arasındaki iki yönlü iletişimi sağlayan bir stratejik yönetim aracıdır.


SPK Mevzuatına göre Yatırımcı İlişkileri?

SPK’nın 2003’te yayımladığı 2005 ve tekrar 2011 yılında revize edilen Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde Pay Sahipleri Bölümü’nde Pay Sahipleri Haklarının Kullanımının kolaylaştırılması amacıyla şirketler tarafından bu amaca yönelik olarak yeterli sayıda personelden oluşan pay sahipleri ile ilişkiler birimi oluşturulması ve bu departmanın başına doğrudan doğruya kurumsal yönetim komitesi başkanına bağlı, yetkili bir kişi atanması öngörülmüştür. Bu birim pay sahipleri haklarının kullanımı konusunda faaliyet gösterir; yönetim kuruluna raporlama yapar ve yönetim kurulu ile pay sahipleri arasındaki iletişimi sağlar.


Mevzuat ve Yükümlülükler

Finansal Analiz ve Araştırma

İletişim


OECD’ye Göre Temel Hissedar Hakları

Hisse kayıtlarının güvenceye alınması Hisseleri devir ve temlik etmek Şirket hakkında zamanında ve düzenli olarak gereken bilginin edinilmesi Genel kurula katılım ve oy kullanılması Yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi Şirket karlarından pay alınması

Senelik ve Çeyreksel Faaliyet Raporlarını Hazırlamak, Finansal ve Faaliyet Sonuçlarını Açıklamak

Yatırımcıların ve Analistlerin Sorularını Yanıtlamak Road Show’lara ve Yatırımcı Konferanslarına Katılmak İMKB, SPK, MKK gibi Düzenleyici Kurumların Düzenlemelerini Yürütmek ve bu

Yönde aksiyon alınmasını Sağlamak KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformunda) Şirketin Özel Durum Açıklamalarını

Yapmak Genel Kurul’u Yapmak

Yatırımcı İlişkileri Sorumlulukları?

Yatırımcı İlişkileri Sorumlulukları?

(Tüyid anket sonuçları)

Şirketin piyasa değerini ve işlem hacmini artırmak Finans kesiminde şirketin bilinirliğini artırmak Uzun vadeli kurumsal yatırımcıların sayısını artırmak Şirketin büyüme modelinin ve gelecekteki fırsatların iyi anlaşılmasını sağlamak Şirketin yatırımcı profilini genişletmek ve derinleştirmek Şirketim tüm yasa, mevzuat ve yönetmeliklere uygunluğunu sağlamak Kriz yönetimi

Yatırımcı İlişkilerinin Hedefleri

Düzenleyici kuruluşlar (SPK, İMKB, MKK, vb.) Aracı kurumlar (Analistler, müşteri temsilcileri) Bankalar ve diğer kreditörler Portföy yönetim şirketleri Diğer kurumsal yatırımcılar Yabancı yatırımcılar Bireysel yatırımcılar Finans kesiminde şirk Yönetim Kurulu Şirket çalışanları Derecelendirme şirketleri Medya Şirketin diğer mevcut potansiyel menfaat sahipleri

Yatırımcı İlişkilerinin Hedef Kitlesi

Hisse senedi fiyatının şirketin gerçek değerini yansıtmasını sağlar Yatırımcıların beklentilerini yönetir Şirket menfaat sahipleri (yatırımcılar, müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler vb.) ile şirket

arasındaki ilişkileri geliştirir Şirket bilinirliğini artırır Şirketle ilgili fırsatların ve şirketin büyüme potansiyelinin anlaşılmasını sağlar Sermaye maliyetlerini düşürür Mevcut yatırımcıların devamını sağlar, yeni yatırımcıları etkiler Şirketin sermaye piyasalarından yeni fon temin etme yeteneğini artırır Şirket yönetimine düzenli feedback sağlar Yatırımcılarının şirketin gözündeki yüksek kredibilitesi, şirketin stratejik hareket alanını

genişletir.

Yatırımcı İlişkilerinin Yararları

Yatırımcı İlişkilerinin Yararları

Daha gerçeğe yakın

değerleme

Şirket profilinde iyileşme

Finansal piyasalara

güven

Daha geniş yatırımcı tabanı

Hisse fiyatı volatilitesinde

azalma

* Citigate Dewe Rogerson


Mevcut ve potansiyel yatırımcılara ulaşmak için kullanılan medya

* IR Magazine 2006


Source: World Federation of Exchanges


- İMKB 100 - Yabancı Oranı (%) 1986’larda %10

2000’lerde %45

Yatırımcı İlişkileri tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Bordon Company’nin hissedarlarına

1858 senesinde finansal raporlar dağıttıkları bilinmektedir. (Heath ve Coombs, 2006) .

Yatırımcı ilişkileri kavramı ise 1930’ların ortasında, hisse senedi satışlarında kamunun zarar

görmesini ve satışların kötüye kullanılmasını engellemek amacıyla ortaya çıkmıştır. Bu

tarihten sonra yaşanan en büyük gelişme ise 1969’da National Investor Relations Institute’ün

kurulumu olmuştur. 1990’lı yıllarda ise hisse senedi piyasalarına olan ilginin artması ile

önemi çok artmıştır. (Seitel, 2004). Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşanan

Enron,WorldCom gibi şirket skandallarından sonra, şirket ve yatırımcıları arasında karşılıklı

güvenin oluşturulması için yatırımcı ilişkileri yönetiminin gerekliliği ve önemi ortaya çıkmıştır

(Laskin, 2009).

Yatırımcı İlişkileri Literatürü

Bir tarafın bir taraftan fazla bilgili olması, finans piyasalarında eşitsizliği ortaya çıkaran

durumdur. Bu durum ise literatüre “asimetrik bilgi” olarak girmiştir. (Akerlof, 1970).

Yatırımcı ilişkileri yönetiminin temel amacı bilgi asimetrisini ortadan kaldırmaktır.

(Brunnermeir, 2001). Allen (2002)’ye göre, artık bir firmanın güvenilir olduğu

varsayılamaz, firmalar bu güveni; davranış, iletişim ve güven aşılayan liderler kanalı ile

kendileri kazanmalılar.


Yapılan çalışmalarda internet yatırımcı ilişkileri için uygun bir platform olarak görülmekte ABD, İngiltere ve Almanya’daki uygulamalar karşılaştırılmaktadır. ABD deki işletmelerin yatırımcı ilişkilerinde interneti kullanma oranı (% 91), İngiltere (%72) ve Almanya’ya (% 71) göre daha yüksektir. ABD işletmeleri raporlamayı yatırımcı ilişkilerinin standart bir uygulaması olarak kullanırken, İngiliz ve Alman işletmeleri bu konuda oldukça geri kalmaktadır. İnterneti bilgi dağıtım kanalı olarak değerlendirmede İngiliz işletmeleri Alman işletmelerinin önünde yer almaktadır (Deller, Stubenrath ve Weber, 1999).


2001’deki başka bir çalışmada ise farklı bir yöntem kullanılarak yatırımcı ilişkileri profesyonelleri ile görüşmüştür. Böylece işin uzmanlarının finansal bilgilerin web sitesinde sunumuna bakış açıları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu konuda iki temel yaklaşımın varlığı tespit edilmiştir. Birinci yaklaşıma göre bir kısım yönetici yatırımcı ilişkilerinin tümüyle web siteleri aracılığıyla internet ortamında yürütülmesini savunmaktadır. Bu görüşteki profesyoneller web sitesinin maliyet, zamanlılık, erişilebilirlik, içerik kalitesi bakımından önemli üstünlükleri bulunduğunu ifade etmektedir. Bu tespitlere dayalı olarak da web sitelerine gerek teknoloji gerek içerik yatırımı bakımından özel bir ilgi duymaktadır. İkinci yaklaşıma göre ise yatırımcılar belirli uzmanlıkları bulunan ve sınırlı sayıda kişinin oluşturduğu dar bir topluluktur. Buna göre az sayıda basılı belge ve gerekli durumlarda yatırımcılarla gerçekleştirilecek toplantılar, yatırımcı ilişkilerinin yürütülmesi için yeterli olmaktadır. Bu nedenle web sitesi yatırımı işletmelerin diğer faaliyetleri için etkin biçimde kullanılabilir olmasına karşılık, yatırımcı ilişkilerinde böyle bir durum söz konusu olmamaktadır. İkinci yaklaşımı savunan işletmelerin az sayıda buna karşılık büyük kurumsal yatırımcılar ile işbirliği yaptıkları belirlenmiştir (Ettredge, Richardson ve Scholz, 2001).


Geerings, Bollen, Hassink (2003) çalışmalarında da Euro bölgesindeki üç ülkedeki uygulamalar ele alınmaktadır. Belçika, Fransa ve Hollanda da faaliyet gösteren işletmelerin web siteleri aracılığıyla yürütmekte oldukları yatırımcı ilişkilerine ilişkin içerik analizi yapılmıştır. Çalışmada büyüklük etkisi ortaya çıkmıştır. Büyük işletmelerin küçük işletmelere göre web sitelerini yatırımcı ilişkilerinde daha etkin biçimde kullanmakta olduğunu belirlenmiştir (Geerings, Bollen ve Hassink, 2003).


Hamid (2005) tarafından Kuala Lumpur Borsası 100 endeksindeki işletmelerin web sitelerindeki yatırımcı ilişkileri bölümünü incelemiştir. Toplamda 70 firmanın web sitesinde yatırımcıları bilgilendirmek üzere tasarlanmış belgeler tespit edilmiştir. Bu web sitelerinde en çok kullanılan bilginin de işletmenin tarihçesi olduğu gözlenmiştir. Çalışmanın en temel vurgusu gelişen ve gelişmekte olan ülkeler arasında web üzerinden yatırımcı ilişkilerine yönelik etkinlikler bakımından devasa bir boşluğun bulunduğu yönündeki sonuçlara ilişkindir (Hamid, 2005).


Bollen, Hassink & Bozic, (2006) tarafından yapılan çalışmada 6 ülkeden (Avustralya, Belçika, Fransa, Hollanda, Güney Afrika ve İngiltere) toplam 270 firmanın web sitelerindeki yatırımcı ilişkileri içerikleri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre büyük, uluslar arası faaliyette bulunan ve hisse senetlerinin nispeten büyük kısmı bireysel yatırımcıların elinde bulunan işletmeler internet üzerinden yatırımcı ilişkileri faaliyetlerine daha çok katılım göstermektedir. Bu işletmeler internet tabanlı yatırımcı ilişkilerini global düzeyde potansiyel yatırımcılar ile iletişimde bulunma aracı olarak yoğun biçimde kullanmaktadır. Mevcut bulgular geçmişte sadece standart finansal raporların dağıtımında kullanılan ve bu şekliyle geleneksel iletişim süreciyle rekabet etmekten uzak web tabanlı yayıncılığın yapısının hızla değişmekte olduğunu kanıtlamaktadır. Yeni yapıda işletmeler web tabanlı yayıncılığı yoğun biçimde mevcut ve potansiyel yatırımcılarını bilgilendirmek ve iletişim kurmak üzere kullanmaktadır (Bollen, Hassink ve Bozic, 2006).


Gelişen ve globalleşen dünya ile birlikte iletişim kanalları da internetin yaygın olarak kullanılması ile birlikte paralel olarak gelişti. Şirketler için eskiden bir lüks olan web sayfaları çoğu ülkede artık lüks değil elzem bir durumda. Ülkemizde de yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte artık her ticari işletmenin bir web sitesi olması zorunlu. Durum böyle iken kapsamlı bir bilgi akışının yatırımcılar ile paylaşılmasını gerektiren yatırımcı ilişkileri disiplini uygulamalarında da web sayfası kullanılması günümüzün zorunluluklarından. Bu çalışmada amaç IMKB 30 kapsamındaki firmaların web sayfalarındaki yatırımcı ilişkileri etkinliğini tespit etmek ve bulunan sonuçları tartışmak.

Araştırma Konusu

Günümüzde yatırımcıların şirketin mali ve operasyonel durumu ile ilgili bilgi almak için başvurdukları ilk kaynak, zaman ve maliyetten kazanmak için web siteleri olmuş durumda. Temmuz 2003’te SPK tarafından ilk kez yayımlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri, Kasım 2011’de güncellenerek IMKB 30’da işlem gören firmaların web sitesinde olması gereken asgari nitelikleri bir zorunluluk olarak bildirmiştir. Bu çalışmada ise IMKB 30’daki firmalar zorunluluk olarak bildirilen özellikler haricinde bir çok yönden incelenmiş ve inceleme sonucunda web sitelerinin yatırımcı ilişkileri uygulamalarında ne derecede aktif olarak kullanıldığı incelenmiştir.

Araştırma Özeti

Araştırma modeline baz olarak Neha Patel’in Hindistan’da uyguladığı benzer bir araştırmanın modeli örnek alınmıştır. Buna ek olarak ise makalenin daha güncel bilgi taşıması hedeflenerek bu modele, sosyal medya kullanımı ile ilgili olarak maddeler eklenmiş, IMKB 30 endeksindeki şirketlerin sosyal medya kullanımı da araştırmaya dahil edilmiştir.

Araştırma Modeli

İMKB 30 kapsamındaki firmaların web siteleri, aşağıdaki başlıklarda incelenecektir:

İçerik (İçerik kapsamlılığı ve yeterliliği) Gezinti (Sitenin kullanım kolaylığı) Çoklu Medya Uygulamaları (HTML dışında çoklu medya uygulamaları var mı?) İnteraktivite (Kullanıcılar site ile gerçek zamanlı temas kurabiliyorlar mı?) Zamanlama (İçerik güncel mi?) Diğer (Analist raporları, tahminleri vb. içermesi) Sosyal medya (Yatırımcı ilişkilerine özel sosyal medya kullanımı var mı?)

Araştırma Modeli

IMKB 30’a giren firmaların çoğu kurumsal bankalardan ve diğer kurumsal sanayi kuruluşlarından müteşekkildir. Türkiye’de yatırımcı ilişkilerinde en gelişmiş uygulamalar IMKB 30 firmalarında yapılmakta ve en nitelikli yatırımcı ilişkileri personelleri yine IMKB 30’da çalışmaktadır. Durum böyle olunca İçeriğin yeterli olması, sitenin gezintisinin kullanıcı dostu olması, çoklu medya uygulamaları içermesi, interaktif olması, güncel olması, analist raporları ve tahminlerinin sitede yer alması beklenmektedir. Sosyal medya uygulamaları ise daha pek çok kurumda yeni yeni kullanılmaya başlanmış olması sebebi ile yatırımcı ilişkilerinde 30 firmadan ancak bir kaçında uygulanmaya başlanmış olması beklenmektedir.

Olası Sonuçlar

Referanslar

Bollen, L., Hassınk H., Bozıc G., (2006). Measuring and Explaining the Qualityof Internet Investor Relations Activities: a Multinational EmpiricalAnalysis? International Journal of Accounting Information Systems,7, pp. 273–298

Bollen, L.H., Hassink, H.F., de Lange, R.K., & Buijl, S.D. (2008). Best Practices in Managing Investor Relations Websites: Directions for Future Research. Journal of Information Systems, 22(2), 171-194.

Hamid, F. Z., (2005). Malaysian companies’ use of the internet for investorrelations, Corporate Governance, , Vol. 5 No. 1, pp. 5-14.

Geerlings, J., Bollen, L. & Hassink, H. (2003). Investor Relations on the Internet: A Survey of the Euronext Zone. European Accounting Review, 12, 567-579

Niamh, B. & Sorka, K. (2000). Use of the Internet by Irish Companies for Investor Relations Purposes. Irish Business and Administrative Research, 21(2), 107-135.

Patel, N. (2012, Nisan). Investor Relations on Internet: An Empirical Study of Indian Listed Companies. IUP Journal of Corporate Governance, 11(2), 45-59.

Teşekkürler!

Sorularınız?

seminer sunumu

Documents