abd staj sonu seminer sunumu.. - ahmet...

5/30/2014 AÜTF Halk Sağlığı İntörn Suumu M. ASKOY 1

AÜTF Halk Sağlığı AbD Staj Sonu Seminer Sunumu..

İnt. Dr. H. Ceren GÖKDUMAN

İnt. Dr. Ezgi GÖKPINAR

Danışman : Dr. Ahmet SALTIK

30 Mayıs 2014, Ankara

PROF. DR. MUZAFFER AKSOY 1915 - 2001


PROF. DR. MUZAFFER AKSOY

Muzaffer Aksoy,

18 Mart 1915‘te Antalya İbradı’da doğdu.

Babası avukat, sonradan milletvekili olan Numan Bey,

Annesi Nadire Hanım’dır.

Önceki çocuklarını yitirdikleri için Muzaffer’in uzun yaşamasını umarak “Baki Muzaffer” adını verdiler.

2 yıl sonra kardeşi Muammer doğdu.


İstanbul Erkek Lisesi Yılları..

1931’de Numan Bey Antalya milletvekili seçilir

ve Ankara’ya yerleşir.

Fakat eğitim konusunda çok titiz olan Numan Bey,

oğulları Muzaffer ve Muammer’i

İstanbul Erkek Lisesi’ne gönderir.

Lise yılları her ikisinin de entelektüel açıdan

kendilerini ciddi düzeyde geliştirdikleri;

sürekli okuyup paylaşan, tartışan yalnızca kardeş değil

aynı zamanda çok yakın arkadaş oldukları yıllar…


Tıp Fakültesine gönülsüz başlayış..

1934’te İstanbul Erkek Lisesi’nden

mezun olduktan sonra mühendis olmak isteyen

Muzaffer’e; hukuk geleneğinden gelen bir aile

olmaları nedeniyle Numan Bey şiddetle karşı çıkar.

Sonuçta Muzaffer Tıp Fakültesinde okumaya

karar verir.

Fakülteye başlarda gönülsüz giden Muzaffer,

klinik çalışmaların başlamasıyla mesleğine

tutkuyla bağlanır.


«Dahi Muzaffer..»

Fakülte yıllarından arkadaşı Prof. Dr. Rıdvan Cebiroğlu;

“… Günlük yaşamında sakin ve mütevazi; tartışmalarda atak ve çok heyecanlı…”

Durup dinlenmeden çalışmasıyla ünlü Muzaffer’e arkadaşları “Dahi Muzaffer” sanını takmışlardı.

1940’ta İstanbul Tıp Fakültesinden mezun olur.

17 Ağustos 1940’ta askere gider ve 2 kez, toplam 4 yıl askerlik yapar. (2. Dünya Savaşı)

Muammer Aksoy: “Üniformanı zor ulaşılır bir yere kaldırma, senin askerliğin hiç bitmeyecek…”


Dr. Muzaffer Aksoy'un 14 Mart 1940’ta

Mezunlar Adına Yaptığı Konuşma-1

"Senelerden beri tıp bayramı bu salonda en gösterişsiz ve alaysız bir merasimle kutlanır. Eğer yüzyıllardan beri tıbbın insanlığa yaptığı sayısız hizmetler hatırlanırsa, ona İstanbul Üniversitesi'nde bir gün ayrılması çok görülmez. Tıp öyle bir bilim dalı ki, konusu doğanın en eksiksiz eseri olan insanın maddi ve manevi acılarını dindirmek ve ona çare bulmaktır. Tıp bu asil amaca yaklaşabilmek ve hatta erişebilmek için, onun evlatları doktorlar yalnız akıllarıyla değil, hayatları pahasına çalıştılar. Bu uğurda vatan ve hürriyet için ölenler kadar takdis edilmeye layık şehitler verdiler.




Fakat asil olduğu kadar, çok tehlikeli bu yoldan vazgeçmediler.

Başlarında Hipokrat, İbni Sina, Harvey, Pastör, Virchow gibi

dev insanların bulunduğu tıp öncüleri çok daha cehaletin,

taassubun egemen olduğu cemiyet ve çevrelerde, esatiri

kahramanları bile gölgede bırakacak cesaretle, doğanın

bin bir sırrını çözmek için savaştılar. Ünlü İngiliz düşünürü

Thomas Carlyle'ın "Kahramanlar ve Kahramanları Takdis"

eserinde, "Allah’ın insanlara en büyük hediyesi diye

isimlendirdiği hakiki kahramanlar, ilahi kudreti sinesinde

taşıyan insanların maddi ve manevi eserlerinin seyri bile,

fanilerin hiçliğini ve küçüklüğünü hissettiren üstün insanlar".




İşte bu vasıfta binlerce kahraman, nice yüzlerce yıl zekadan,

akıldan, azimden ve iradeden yoğrulmuş çekiçlerini bu uğurda

salladılar ve insan zekasının ve hayret verici ürünlerinden biri

olan tıp ilmini meydana getirdiler. Acılı insanlığın ona ebedi

minnet ve şükranlarından örnekler mi istiyorsun? Git, biraz önce

ıstırap ve ağrıların en can alıcısından kıvranan annenin,

serumuyla çocuğunu kurtaran köy hekimine duygusunu ilkel

fakat içli sözlerle anlatırken dinle. Git, yarım saat önce ameliyat

masasına yarı ölü terk ettiği babasının operatörün ameliyatıyla

tekrar hayata döndüğünü görerek saadetlerin en yücesini

duymakta olan oğulun sözlerini dinle. Sayısız başarılarına ve

emsalsiz ilerlemelerine rağmen tıp bugün hala ulaşmak istediği

hedeften uzaktır. 5/30/2014 AÜTF Halk Sağlığı İntörn Suumu M. ASKOY 9



Uzun sözlere ne gerek var. Bunu bir buçuk yıl önce, insanlık tarihinin

en övülecek şahsı ATATÜRK, hastalandığı zaman bütün bir millet

bu gerçeği en acık bir biçimde duymadı mı? Kendilerini milletlerinin

kurtarıcısı diye ilan eden yalancı peygamberlerin insanlığı

uçurumlara sürüklediği şu anlarda, bu duygular derecesini buluyor

ve O’nun (ATA’nın) sınırsız değeri belirli bir biçimde anlaşılmıyor mu?

14 Mart, burada tıp kafilesine her yıl katılanların günüdür.

Bu gün, yaşam amacını çalışmada görenler ve sorumlu bulunduğu

görevleri yerine getirenler içindir. Demek ki bizim de gerçek

hayatımız, top ve uçak gürültülerinin dünyaya egemen olduğu

şu günlerde başlıyor demektir. Nasıl ki varlığımızı belli eden

ilk ağlayışımızın 1. Cihan Savaşı'nın bomba ve silah seslerinin

gürültüsünde kayıp olduğu gibi."



Muzaffer Aksoy’un 14 Mart 1940 konuşmasını Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel

ve İstanbul Üniversitesi Rektörü Ord. Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli de de izliyor..

Nedime Hanım ile evlilik..

Muzaffer Aksoy’un ilk askerliği sırasında

bir aile toplantısında tanışırlar.

Nedime Hanım o sırada İ.Ü. Yabancı Diller

Yüksekokulu Fransızca Bölümü’nde okumaktadır.

24 Eylül 1942’de sade bir nikahla evlenirler.


Prof. Dr. Erich Frank ile tanışması..

Şişli Çocuk ve Vakıf Gureba Hastanelerinde

iç hastalıkları uzmanlığı eğitimini tamamlar.

Hematolojiye olan ilgisi, Nazi zulmünden kaçan

bilim adamlarından biri olan hocası Prof. Dr. Erich Frank’ın

etkisiyle başlar.

1947’de Mersin Memleket Hastanesine tayin olur,

1952’ye dek bu hastanede çalışır. Mersin, talasemi ve

orak hücreli anemi bölgesiydi. Bu nedenle Aksoy,

çalışmalarında bu konulara ağırlık vermeye başlar.

1947-55 arasındaki çalışmaları The Lancet’te yayınlanır.


Prof. Dr. Erich FRANK’ın Türk iye ve Atatürk sevdas ı . .

“Yurdumdan atılmış olmanın şaşkınlığına

uğradığım günlerde bana yaln ız Türk iye

kol lar ın ı açarak bağr ına bast ı .

Buras ı benim vatanımdır.

Ayr ı l ıp n imet ler ine

küfranda bulunamam. “ Prof. FRANK, 1934-57 arasında 23 yıl İstanbul

Tıp Fakültesi’nde Türkçe öğrenerek dersler verdi,

Türkçe tıp kitabı yazdı (TANI). Vasiyetiyle

Rumelihisarı’nda Müslüman gömütlüğüne gömüldü..

30.05.2014 www.ahmetsaltik.net 14

Prof. Erich Frank, Hitler faşizminden kaçarak

Atatürk faşizmine (!) mi sığındı? A s s i m i l e m i e d i l d i , e nte g r e m i o l d u ?

5/30/2014 AÜTF Halk Sağlığı İntörn Suumu M. ASKOY

15

Dr. Aksoy’un

Mersin Devlet

Hastanesi’ne

atanma yazısı..

1942

ABD çalışmaları…

1952-53 arasında ABD'ye giderek Boston'da 'Blood' dergisinin

kurucusu ve başyazarı Prof. Dr. William Dameshek'in klinik

ve laboratuvarında kan hastalıkları alanında çalışmalar yapar.

Burada yaptığı “antifetal serum üretimi” üzerine çalışma

İsviçre’de “Acta Hematologica”da yayınlanır ve büyük yankı uyandırır.

1953’te yurda döner ve “Sickle Cell Trait in South Turkey” adlı

çalışması The Lancet’te yayınlanır.

1957'de Beyoğlu İlk Yardım Hastanesi’ne atanan Dr. Aksoy,

sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi 2. İç Hastalıkları

Kliniği’nde ve Hematoloji grubu ile tekrar çalışmaya başladı.


BENZEN Çalışmaları ve Büyük Buluşu..

1959'da İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kliniği'nde

Doçent oldu.

1960’tan başlayarak Benzenin neden olduğu

kan hastalıkları ve özellikle lösemi ve aplastik anemi

sorunu üzerinde çalışmaya başlayan Prof. Aksoy'un

bulguları, birçok ülkede yayınlandı.

1966’da Profesör olan Aksoy, çalışmalarını benzen-lösemi

ilişkisi üzerinde, talasemi ve anormal hemoglobinler

üzerinde sürdürür.


BENZEN ÜZERİNE ÇALIŞMALAR

1960’lı yıllarda benzenin sağlık üzerine etkilerini

araştırmaya başlıyor

Dr. Turhan AKGÜN; “… Bir gün sabah vizitindeyiz.

Ali Ç. adlı hastanın gözlemi okundu. Kunduracıydı.

Kan tablosu hem benzene bağlı anemi hem de lösemi

bulguları veriyor. Hoca bana döndü, ‘Turhan, bu olguları

çok iyi izleyelim..’ dedi.”

1974’te Blood dergisinde “Leukemia in Shoe Workers

Exposed Chronically to Benzene” adlı çalışması

yayınlandı.


ABD Çalışma Bakanlığı’ndan Çağrı

1977’de ABD Çalışma Bakanlığı İşçi Sağlığı ve Güvenliği Dairesi (OSHA) ve işçi sendikalarının çabalarıyla “Havaya karışabilen benzenin en aza indirilmesi” amacıyla açılan davaya tanık olarak çağrıldı.

Bu mahkemede OSHA’nın aldığı kararı petrol, deterjan, plastik, çelik sanayi dallarının temsilcilerine karşı bilim tanığı olarak savunacaktı. Başarılı oldu..

İşyerlerinde havaya karışan benzenin MAC düzeyinin 10 pmm’den 1 ppm’ye düşürülmesine (6 ay içinde) karar verildi.

Türkiye’de ise ilgili Tüzük’teki 20 ppm değeri hala aşağıya çekilemedi..


1987’de Amerikan

CRC-Press’in

çağrısıyla benzenin

karsinojen etkisi

üzerine “Benzene

Carcinogenicity” adlı

kitabın 2 bölümünün

yazarlığını ve

editörlüğünü yapar.


KKTC’de Talasemi Sorununa Katkısı..

1980 sonrası KKTC’ye giderek

burada Talasemi Araştırma Merkezi’nin

kurulmasına öncülük ediyor.

Evlilik öncesi talasemi testi yapılmasının

zorunlu kılınmasını sağlıyor.


Emekliliği…

16 Mart 1984’te emekli olmasına karşın, İstanbul Tıp Fak.

Çapa Hematoloji kliniğinde ve Esnaf Hastanesinde

haftada birer gün ücretsiz çalışmalarını sürdürür.


ALZHEİMER… Yaşamının son 10 yılında

Alzheimer’la savaşıyor.

Günlük yaşamında da dalgın bir

insan olmasıyla bilinen

Prof. Muzaffer Aksoy’un

hastalığı geç fark ediliyor.

Son 2 yılını ise yatağa bağımlı

olarak geçiriyor..

Yakın çevresi, hastalığının

31 Ocak 1990’da kardeşi ve

en yakın arkadaşı, ADD kurucu

genel başkanı Prof. Dr. Muammer

Aksoy’un canice öldürülmesi (73y)

sonrası şiddetlendiğini aktarıyor.


Prof. Aksoy’un tıbbi çalışmalarını

3 kümede sınıflandırabiliriz:

1. Talasemi çalışmaları, klinik tanı ve farklı anormal hemoglobinlerin kombinasyonları.

Akdeniz anemisi üzerine araştırmalar yaparken yeni bir hemoglobin türü bularak buna «Hemoglobin İstanbul» adını verdi. Yeni bir anormal Hb ..“Hb-İstanbul”


2. Orak hücre anemisi ve HbS, klinik ve laboratuvar değerlendirmeleri ve kombinasyonları.

Bu çalışmalar, en büyük HbS grubunun beyaz ırkta olduğunu gösterdi.


Aksoy’un Hematoloji çalışmaları..

3. Benzene bağlı ortaya çıkan

toksik hemopatilerin aplastik anemiye

ve özellikle lösemiye

neden olduğunu göstermesi..

Bu mücadelesiyle,

«benzen intoksikasyonu»

bir meslek hastalığı olarak kabul edildi.



Prof. Aksoy’un Türkçe ve İngilizce

150’den çok bilimsel makalesi yayımlandı.

Aksoy’un en önemli özelliklerinden biri de

çalışmalarını İngilizcenin yanı sıra Türkçe olarak

yayımlamaya çalışmasındaki üstün çabaları idi.

O’nun Türkçe konusundaki bu ısrarlı çabaları,

Atatürk’ün dilediği gibi Türkçe’nin bir bilim dili

olması yönünde gelişmişti.




Mersin’de,

İç Hastalıkları Uzmanı

Dr. Muzaffer Aksoy;

bisikletle

işine gidip geliyor..

1940’ların Türkiye’si..

Prof. AKSOY pek çok bilimsel toplantıda…


Prof. AKSOY Yaşamını Tıp Bilimine adadı..

Kendi adına yazılmış,

"Bilime Adanmış Bir Ömür: Muzaffer Aksoy" adlı bir kitap bulunmaktadır.


Ödülleri

TÜBİTAK'ın ilk tıp ödülü: Anormal hemoglobinler

ve anormal hemoglobinler patolojisi araştırması,

1969

Sedat Simavi Ödülü; Sağlık Bilimleri, 1981

Eczacıbaşı Ödülü

Dr. B. Ramazzini Bilim Onur Ödülü, 1984

Sedat Simavi Sağlık Bilimleri Ödülü, 1981


Birkaç yayını…

Antitefal Hemoglobin Serum İstihsali ve

Orak Hücre Anemi Vakalarında Kullanılması, 1959

Homozigot Hemoglobin S-alfa Thalassemi Hastalığının

İlk Müşahedesi, 1965

Benzen (Benzol) Zehirlenmesi ve Hematopoietik

Sisteme Etkileri, 1965

Hematoloji I, Eritrosit Hastalıkları, Anemiler ve

Polisitemiler, 1975

Benzen, Sağlığa Etkileri ve Önleme Yolları, 1980


Basında… (ne yazık ki ölümünden sonra!)

21-12-2001 tarihli Radikal Gazetesi'nden:

Kunduralardaki lösemi !

Prof. Dr. Aksoy'un benzenin lösemiye yol açtığını saptaması da

ayakkabıcılar üzerindeki istatistiksel çalışmaları sonucu ortaya çıktı.

Aksoy'un dikkatleri 1960'lı yılların başında kullanımı yaygınlaşan

benzene yönelmişti. Nitekim, kullanılmaya başlandıktan 5-6 yıl sonra

kan hastalıklarının ortaya çıkması dikkatini çekti. İçeriğinde 30 ile

650 ppm (1 ppm = milyonda 1 kısım) oranında benzen bulunan

kauçuk, lastik, boya ve organik çözeltilerin kullanımından birkaç yıl

sonra aplastik anemi ve akut lösemi görülmeye başlandığını

belirledi. Türkiye'de kunduracılarda kan kanserine yakalananların

çokluğu, Aksoy'un dikkatlerini yapıştırıcılarda bulunan benzene çekti.

Terlik ve ayakkabıcılar üzerinde yaptığı istatistiksel çalışmaları,

1974'te ABD'de The Blood dergisinde yayımlandı.


Basından…

21-12-2001 tarihli

Sabah Gazetesi..


Paradan çok tıp bilimiyle uğraştık..

Ben doktorluğun bir çıkar kapısı

haline gelmesine kesinlikle

yandaş değilim.

Bu meslek belki de para üzerine

kurulmayacak tek meslektir.

Bu nedenle bizler, paradan çok

bilimin kendisi ile uğraşmayı

seçtik…


KAYNAKÇA

1. www.talasemifederasyonu.org.tr

2. Nursel Duruel, Prof. Dr. Çiğdem

Altay, Prof. Dr. Orhan Ulutin

(2005).

Bilime Adanmış Bir Ömür:

Muzaffer Aksoy.

Ankara, Şenol Matbaacılık.


http://www.talasemifederasyonu.org.tr/

abd staj sonu seminer sunumu.. - ahmet...

Documents