prof. dr hab. Gabriel Łasiński semestr 2011/2012 Katedra Komunikacji i Zarządzania Sporcie AWF we Wrocławiu

Seminarium magisterskieI semestr1. Wprowadzenie do seminarium. Problematyka naukowa Zakładu.2. Problemy badawcze: pojęcie, klasyfikacja problemów.3. Proces badawczy i poznawczy w nauce.

Teoria i empiria, dedukcja i indukcja.4. Metodologia i metodyka nauk o sporcie.

Podejście systemowe jako koncepcja badawcza.5. Problemy jakościowe i techniczne badań. Skale pomiarów.6. Struktura pracy magisterskiej.

Charakterystyka poszczególnych części.7. Próba formułowania problemu i tematu pracy magisterskiej.8. Określenie zakresu literatury przedmiotowej.

Forma zaliczenia seminarium: uczestnictwo w zajęciach, pozytywna ocena wiedzy z zakresu analizowanej problematyki.

II semestr1. Formułowanie tematu pracy magisterskiej.

Wybór literatury przedmiotowej.2. Uzasadnienie wyboru tematu.

Określenie celu pracy.3. Hipotezy i pytania badawcze.4. Materiał i metody badań.5. Sposób prezentacji wyników badań i przygotowanie dyskusji6. Określenie założeń metodycznych pracy magisterskiej.7. Analiza literatury przedmiotowej (sprawozdania).

Forma zaliczenia seminarium: przedstawienie planu realizacji pracy magisterskiej wraz ze szczegółowym określeniem struktury pracy

Seminarium magisterskieCharakter pracy magisterskiej: ćwiczebny i twórczy Cel pracy: nauczenie umiejętności stosowania metod badawczych i naukowego ujmowania

tematu Praca magisterska to sprawdzian1. Opanowanie nabytych wiadomości w trakcie studiów.2. Twórczość, pomysłowość, samodzielność myślenia, akcent badawczy.3. Umiejętność wykładu (logiczne wyłożenie myśli, właściwa interpretacja wyników - (myśl jako

element szczególnie wyeksponowany)4. Wyznaczenie tematu, określenie zasięgu, podanie metody opracowania.5. Nabycie umiejętności technicznych (zbieranie materiałów, pomiary, obserwacja.6. Umiejętność korzystania z piśmiennictwa.7. Umiejętność opracowania materiału.Obiektywizm badawczy przejawia się m.in.: krytyczne korzystanie z piśmiennictwa umiejętność krytycyzmu odnośnie własnego tematu umiejętność krytycyzmu odnośnie własnych badań

1

ProblemyProblemy teoretyczne - nauki teoretyczne nie eksponują ocen (poznawcze)

Co to jest, właściwości ?Problemy praktyczne - dyscypliny praktyczne - eksponują oceny i zdania dyrektywne

Stan: jest stan: ma być

Wiedza niezbędna do rozwiązywania problemów praktycznych obejmuje: wiedzę szczegółową danych sytuacji oraz wiedzę ogólną interesujących nas zjawisk wiedzę psycho - socjologiczną, dotyczącą podejmowania decyzji, wiedzę metodologiczną

określającą sposoby rozwiązywania problemów

Problemy praktyczneWyróżnia się 3 grupy sytuacji, które mogą tworzyć problemy praktyczne:

1. Problem jako sytuacja trudna2. Problem jako sytuacja nowa3. Problem jako sytuacja niepewna

Elementy problemu: decydent cel min. 2 rozwiązania stan wątpliwości środowisko sytuacji

Problem praktyczny - pytanie dotyczące celu, warunków (i) lub działaniaCel co robić ?

(jest ma być)Warunki Jakie zasoby uruchomić ?Działanie W jaki sposób cel osiągnąć? (plan, metoda, realizacja)

Model procesu badawczego i poznawczego na przykładzie teorii treningu sportowego

P R A KT Y KASP O RTO W A

TE O R IAEM PIR IA

Teoretyczny m odelsportu

(uzasadniony em pirycznie)

B adaniaem piryczne(obserw acje ,eksperym enty,pro jekty)

Teoretyczny m odelsportu (po jęcia ,kry teria ,środki, m etody)

F ilozo ficznepodstaw y(onto logia , ep istem olog iaaksjo logia , m etodolog ia)

M odel stanuistn iejącego

M odel stanuzam ierzonego

Zasadydyrektyw y

P ytan ia , h ipotezyw sporcie

Kultura

Społeczeństw o

2

Dedukcja i indukcja – jako funkcje myślenia

Dedukcja – odpowiednik racjonalistycznej metody badawczej, przyjęcie z góry tzw. pewników, aksjomatów (także definicje) i rozwijania ich logicznych następstw.

Dedukcja polega na wnioskowaniu, w którym konkluzja wynika logicznie z przesłanek.

Indukcja – odpowiednik empirycznej metody badawczej w której twierdzenia opierają się na doświadczeniu.

Indukcja polega na budowaniu przesłanekze sformułowanych wniosków

Problemy praktyczne - organizacyjne

1. Problemy dewiacyjne coś nie tak, reakcje ustrojowe organizmu, zmiany adaptacyjne, zachowanie

zespołu niezgodne z zamierzeniamimetody - głównie metody empiryczne

2. Problemy optymalizacyjne w zasadzie wszystko zgodnie z planem, chociaż można by więcej, taniej ... itp.

(racjonalizacja)metody - głównie analiza systemowa

3. Problemy twórcze trzeba zrobić coś innego, nowego, oryginalnego (klasyczne metody mało

skuteczne)metody - głównie synteza systemowa

Rozwiązywanie problemów praktycznych

Analiza systemowa Synteza systemowa1. Sformułowanie problemu2. Zbieranie informacji o dotychczasowym

rozwiązaniu organizacyjnym3. Analiza systemu istniejącego4. Ustalenie alternatywnych koncepcji

rozwiązania5. Oszacowanie i wybór koncepcji6. Zaprojektowanie nowego systemu7. Próbne wprowadzenie nowego systemu8. Pełne wdrożenie nowego systemu i

kontrola jego działania

1. Określenie funkcji systemu2. Sformułowanie systemu idealnego3. Zbieranie informacji4. Zaprojektowanie wariantów5. Wybór właściwego rozwiązania6. Zaprojektowanie systemu7. Ocena (przegląd) systemu8. Sprawdzenie systemu9. Wdrożenie systemu10. Zmierzenie i kontrola działania

3

Dwie postawy formułowania sposobu rozwiązywania problemu

a) analitycznab) syntetyczna

Rozwiązywanie problemów praktycznychMożliwość zaistnienia sytuacji decyzyjnej

Problem Dane PoszukiwaneSposób działania C,W D

Dobór warunków C,D W

Wyznaczanie celów W,D C

Realizacja celów C C,W

Wykorzystanie warunków W C,D

Wykorzystanie zadań D C,W

C – cele działaniaD – sposoby działaniaW – warunki działania

4

Orientacja badawcza prakseologiczno-systemowa

Aspekt genetyczny• poznanie rzeczywistości (postawa systemowa)• zmiana rzeczywistości (postawa prakseologiczna)

Aspekt przedmiotowy• zorientowanie na obiekt (postawa systemowa)• zorientowanie na sprawcę (postawa prakseologiczna)

Prosty model sprzężenia zwrotnego

X - wejścia systemuG - operator, transformacja wejść w wyjściaZ - czynniki zewnętrzneY - wyjścia systemu

Typy zadań badawczych

Typ problemu Znane Poszukiwane Zastosowania

Zadanie „wprost” Przyczyna XOperator G Skutek Y Prognoza

Zadanie „odwrotne” Operator GSkutek Y Przyczyna X Diagnoza

Zadanie typu „czarna skrzynka”

Przyczyna XSkutek Y Operator G Identyfikacja

• identyfikacja i minimalizacja zakłóceń (poszukiwanie Z)• wyznaczanie i formułowanie celów zachowań i relacji społecznych

5

Model ogólny zachowań społecznych w organizacji

t2t1

Czas Czas

Otoczenie

Technik i, taktyki,

s tra tegie

CELE

CeleWyniki

WYNIKI

W EJŚCIA

Koszty

skuteczność

ekonomiczność(wydajność)

efektywnośćPrzestrzeńi postaciesprawnościdzia łań

WYJŚCIA

m otywy, um ie ję tności osob iste i spo łeczne,

zasoby, w izerunek

norm y, obycza je, stereotypy, ro le , kultura , czynn iki fizyczne,

pub licznośćwyniki zam ierzone i n ie zam ierzone oceniane pozytywnie (efekty)

wyniki n iezam ierzoneoceniane negatyw nie(STRATY)

Kluczowe wyniki- wyw ołan ie w rażen ia- w ywołan ie aprobaty- w ywołan ie pozytywnego - nas taw ienia- persw azja (przekonan ie)- w ywarcie w pływ u- w spó łistn ien ie- w spó łdziałanie

Model uporządkowań strukturalnych (prawo zgodności skal)• Zasada zgodności skal - każdy z poziomów systemu opisany jest poprzez zgodne

pomiędzy sobą skale• Zasada powiązań pomiędzy poziomami - wszystkie subsystemy są ze sobą

powiązane i wchodzą we wzajemne relacje (efekt systemowy)• Zasada autonomii - każdy z poziomów hierarchii ma przypisany pewnien stopień

autonomii

Identyfikacja wybranych procesów komunikowania (uporządkowanie strukturalne)

działania

czas

Przestrzeń relacji interpersonalnych

interakcjemędzygrupowe

n x n

1 x 1 x ... n

1 x n

1 x 1

techn ik i taktyki stra teg ie

sek. m in. godz. dn i m ies iące ...

interakcje w grupie

prezentacja

autoprezentacja

info

rmac

je (m

.in. c

ele)

O b s z a r n a d mi e r n e j

a g r e g a c j i

O b s z a r n a d mi e r n e j

d e k o mp o z y c j i

O b s z a r r a c j on a l n

y c h k o mp e t e

n c j i

6

Model autoprezentacji

Model prezentacji

7

Model interakcji w grupie

Model interakcji międzygrupowych

8

System metodologii

Empiryczne metody badawcze

1. Metody i techniki zdobywania danych (obserwacja, pomiar, test, wywiad, ocena dokumentów)

Szczególnym rodzajem obserwacji jest eksperyment, który obok metody analizy i modelowania zalicza się do metod kompleksowych.

Eksperyment„Eksperyment jest kontrolowaną zmianą naturalnych i społecznych podmiotów i procesów, przy czym badacz jako eksperymentator na podstawie określonej wiedzy świadomie konstruuje wybrany system warunków naturalnych względnie społecznych i przeprowadza w nim zmiany, obserwując uwarunkowane tym przemiany i wydarzenia.”

H. Parthey i D. Wahl

2. Metoda przetwarzania i analizy danycha) przygotowanie, porządkowanie i kodowanie danych,b) deskrypcja (opis sytuacji, stanów) za pomocą danych lub modeli graficznych

(wykresy, harmonogramy, karty rejestracji, tablice, diagramy) czy modeli statystycznych (udział procentowy, średnie, wariancje, współczynniki korelacji),

c) objaśnianie związków, d) stosowanie procedur matematycznych i statystycznych,e) może się odbywać bez uwzględnienia wartości liczbowych (np. diagnoza

medyczna) lub za pomocą statystyki zarówno opisowej, jak i analitycznej (wnioskującej),

f) opiera się na hipotezach, g) cel - odkrywanie i wykorzystywanie związków przyczynowo-skutkowych np.

między treningiem a rozwojem osiągnięć sportowych.

9

METODOLOGIA

WPROWADZANIE,UZASADNIANIE, KRYTYKA METOD

METODY POZNANIA

Metody tworzenia teorii

Metody tworzenia pojęć

METODY PROGNOZOWANIA

EMPIRYCZNE METODY BADAWCZE

Metody zdobywania danych

Metody przetwarzania danych

Metodyka

Zakres refleksji i dyskusji

Zakres zastosowania

3 a. Metody przewidywania (prognozowania)

Metody badawcze polegające na statystycznym ustaleniu stanów wyjściowych wiedzy oraz na logicznym wyciąganiu wniosków co do kierunku dalszego rozwoju. ekstrapolacja trendu i szeregów jako szczególny przypadek aproksymacji

funkcyjnej. Przyjmuje się tu założenie, że zaobserwowane zjawisko będzie w przyszłości zmieniało się podobnie jak dotychczas, a więc zespół zmiennych, który w przeszłości je określał będzie stały. Metoda ekstrapolacji przewiduje przede wszystkim graficzne przedstawienie parametrów ilościowych obrazujących rozwój badanego procesu (rys).

badania morfologiczne polegające na analizie systemu istniejącego określonego zbiorem parametrów, a następnie badaniu rozwoju każdego z parametrów oddzielnie i zestawieniu wyników,

analiza czynnikowa, w której przeprowadza się analizę czynników oddziałujących na prognozowaną wielkość, a następnie szacując oddziaływanie poszczególnych czynników dokonuje się łącznej wynikowej oceny zmiany prognozowania wielkości. W badaniach tych uwzględnia się więc autentyczny wpływ każdego czynnika lub zestawu czynników na daną cechę, a także wyznacza się wartość procentową, określającą siłę wpływu czynnika na daną cechę.

3 B. Metody przewidywania (prognozowania)

Metody intuicyjne-heurystyczne polegające na uogólnieniu doświadczenia specjalistów

i zebraniu przedmiotowych materiałów informacyjnych. brainstorming A.F. Osborna (burza mózgów) - metoda zespołowego

"produkowania pomysłów"; jest formą tzw. odroczonego wartościowania. Proces rozwiązywania problemów można podzielić na dwie czynności intelektualne - tworzenie pomysłów i ocenę pomysłów. Czynności te przeplatają się ze sobą na zasadzie sprzężenia zwrotnego; negatywna ocena pomysłu powoduje rozważenie nowego wariantu. Występuje tu zjawisko natychmiastowego wartościowania. "Odroczone wartościowanie" polega natomiast na oddzieleniu w czasie pomysłów i ich oceny.

synektyka W.J. Gordona - metoda analogii polegająca na świadomym poszukiwaniu podobieństwa między przedmiotami i warunkami w celu przeniesienia do niej w pełni znanej i określonej sytuacji zadaniowej, informacji o czymś w pełni znanym i zrozumiałym,

metod delficka - metoda ekspertów polegająca na zebraniu opinii za pomocą ankiet skierowanych do wybitnych specjalistów. W ten sposób uzgadnia się opinię, zawiadamiając o rozbieżnościach zdań.

3 c. Metody projektowe

Metody projektowe to metody prognozowania normatywnego. sformułowanie przyszłego celu, określenie warunków i strategii działania, wykorzystanie w szerokim zakresie modelowania i matematycznych metod

optymalizacji decyzji.

10

11

Rozwój procesów w sporcie

12

1. Progresja liniowa 2. Regresja liniowa

3. Progresja przedziałami liniowa 4. Regresja przedziałami liniowa

5. Eksponencjalny gradient wzrostu 6. Logarytmiczny gradient wzrostu

7. Przebieg stacjonarny 8. Progresja ekspotencjalno-logrytmiczna

Własności i zakresy zastosowań różnych poziomów skaliPoziom skali

Skale jakościowe Skale ilościowe

Skala nominalna Skala porządkowa lub skala ważności Skala iloczynowa Skala ilorazowa lub

skala stosunkówWynik Podział na klasy

PorównanieKolejność wg ważności Klasyfikacja ilościowa (quasi-kwantyfikacja), brak realnego stopniowania

Porządek z jednakowymi stopniamiKwantyfikacja

Porządek z jednakowymi stosunkami stopni kwantyfikacji

Interpretacja Rozróżnianie równe – nierówne( )

Rozróżnianierówne – nierównemniejsze – większe

Różnice mają znaczenie empiryczne ( , + –)

Stosunki mają znaczenie empiryczne (,+ –, x +)

System pomiarowy

Pojęcia klasyfikacyjne wykluczają się wzajemnie i są oddzielone od siebie

Ciągłość podająca ilościowy wymiar cechy

Ciągłość liczb realnych metryczna, z względnym – dowolnie zdefiniowanym punktem zerowym

Ciągłość liczb realnych metryczna (układ MKS) z absolutnym, empirycznie zdefiniowanym punktem zerowym; przede wszystkim jednostki fizyczne

Operacje obliczeniowe

Brak liczbowych stosunków między klasami cech. Obliczać można: częstotliwość absolutną i względną, współczynnik kontyngencji.

Poprzednie operacje, ponadto porównanie ilościowe.Kiedy a b i b cto a c.

Wszystkie poprzednie operacje, ponadto dodawanie / odejmowanie

Wszystkie poprzednie operacje, ponadto mnożenie / dzielenie

Wymiary statystyczne

Zasadniczo brak parametrów statystycznych, dlatego metody bez – lub „nieparametryczne”

Parametry statystyczne, dlatego metody „parametryczne”

Wartość modalna Mediana, kwartyle, procent, współczynnik korelacji stopni (ważności)

Średnia arytmetyczna, wariancja idt, współczynnik regresji

Wspólczynnik zmienności, średnia geometryczna

Przykłady tak – nie przynależność do

grup, np. płci, rasy, zawodu, warstwy społecznej, rodziny.

nastawienia

kariery stopień

wykształcenia skale intensywności

dla: zgody lub odrzucenia

częstotliwości (często, rzadko, nigdy)

motywacja, spójność

miejsca na zawodach

oceny szkolne

współczynnik inteligencji / wtedy

skale intensywności jeżeli stopnie są możliwe do zdefiniowania, np. skale temperatury (C,R,F)

wynik punktowy na zawodach lub do analizy ocen szkolnych

wiek, stopień, wykształcenie wg lat szkolnych

wzrost, waga ciała pobór energii, tlenu odległość rzutu,

skoku wysokość skoku,

czas przebiegu

13

Przykład

PROCEDURA FORMUŁOWANIA ZAŁOŻEŃ BADAWCZYCH METODĄ „LAMBDA "

I. PROBLEM: BADANIE EFEKTYWNOŚCI TRENINGU SPORTOWEGO. II. TEMAT: METODYKA KONTROLI TRENINGU MŁODYCH TENISISTÓW.III. PRZEDMIOT BADANIA proces kontroli treningu młodych tenisistów.Charakterystyka zjawiska;stan: kryteria, sposoby i formy treningu

proces: organizacja kontroli i funkcji czasu (różnice w poszczególnych fazach rozwoju mistrzostwa

sportowego - dotyczy to przyjętych kryteriów, sposobów i form oceny).

relacje: metodyka kontroli treningu w poszczególnych fazach cyklu treningowego.

IV. ASPEKT BADANIA - KRYTERIUM BADANIA . efektywnościowy (prakseologiczny) analiza zgodności stosowanych metod: z ogólnymi prawidłowościami wynikającymi z uwarunkowań rozwojowych oraz procesu

adaptacji sportowej,

z fazowością rozwoju (kształtowania) formy sportowej,

ze strukturą celów treningowych

V. CELE BADANIA (PRACY) poznanie metod analizy i oceny efektów treningowych,

określenie najnowszych tendencji w organizacji i ,metodyce kontroli (w zakresie

poszczególnych sfer, właściwości, cech, harmonogramu kontroli,

opracowanie w oparciu o przeprowadzoną analizę racjonalnego modelu systemu kontroli

treningu młodych tenisistów.

Dodatkowo można wprowadzić:

aspekty poznawcze pracy .....

aspekty praktyczne pracy .....

VI. Pytania badawcze Czy proces kontroli posiada charakter systemu czy jest przypadkowy, incydentalny?

Czy w kontroli młodych tenisistów uwzględniono kryteria oceny efektów?

……………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………..

14

VII. HIPOTEZY Proces kontroli nie posiada cech systemu (system działania), który w sposób kompleksowy

uwzględniałby prawa rozwojowe i adaptacyjne sportowca.

Brak jest wyraźnie określonych kryteriów oceny efektów treningowych obejmujących sferę

biologiczną i psycho-społeczną, a także fazowy rozwój adaptacji wysiłkowej.

Wyniki kontroli w niewielki sposób wpływają na bieżącą i okresową regulację obciążeń.

W oparciu o analizę systemową zjawiska (uwzględniającą kryteria systemowej analizy zjawisk:

celowość, kompleksowość, hierarchiczność, ekwifinalizm, cykliczność, efektywność) istnieje

możliwość zbudowania racjonalnego modelu systemu kontroli procesu treningowego młodych

tenisistów.

VIII. ZAŁOŻENIA METODYCZNE 1. Forma badań - analityczno-empiryczna

- metoda modelowa2. Strategia badań - analiza systemowa

(metametoda)2.1. Metody teoretyczno logiczne: faza koncepcyjna:

analiza problemu, wyjaśnianie, dowodzenie, wnioskowanie

2.2. Metody zdobywania danych: analiza literatury przedmiotowej, analiza dokumentów,

wywiad, obserwacja (przy wykorzystania arkusza krytycznej oceny i analizy).

3. Metody opracowania materiału: arkusz krytycznej analizy i oceny

analiza statystyczna i porównawcza

metody projektowania (metoda projektowania syntetycznego -prognostycznego).

IX. MATERIAŁ BADAŃ analiza literatury przedmiotowej

analiza dokumentów

wywiad

X. HARMONOGRAM BADAŃ terminy – co?, w jakiej kolejności?, kiedy?

15

Bibliografia

Gambarelli G, Łucki Z., Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską. Uniwersytet

Jagielloński, Kraków, 1998, wyd III.

Lindsay D., Dobre rady dla piszących teksty naukowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki

Wrocławskiej, Wrocław, 1995.

Majchrzak J., Mendel T., Metodyka pisania prac magisterskich i dyplomowych. Akademia

Ekonomiczna, Poznań 1996.

Mayntz R., Holm K., Hübner P. Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. PWN

Warszawa, 1985.

Nowak S., Metodologia badań społecznych. PWN Warszawa 1977.

Orczyk J., Zarys metodyki pracy umysłowej. PWN. Warszawa 1978.

Pieter J., Z zagadnień pracy naukowej. Ossolineum, Wrocław 1974.

Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe.

Wyd. II. Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa 2001.

Pytkowski W., Organizacja badań i ocena prac naukowych. PWN, Warszawa 1981.

Rudniański S., Technologia pracy umysłowej. PWN, Warszawa 1978.

Sobis H., Wskazówki techniczne dla piszących prace dyplomowe, magisterskie. AE

Wrocław 1983.

Sztumski J. Wstęp do metod i techniki badań społecznych. Katowice 1999, Śląsk.

Święcicki M,. Wskazówki dla studentów wyższych studiów ekonomicznych piszących

prace dyplomowe i magisterskie. WSE Poznań 1996.

16

17