sektörlerdeki güncel gelişmeler - ekonomi.isbank.com.tr · sektörlerdeki güncel gelişmeler...

Sektörlerdeki Güncel Gelişmeler

İktisadi Araştırmalar Bölümü

2018 - 11

Bütün yayınlarımıza https://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

http://ekonomi.isbank.com.tr

Enerji .................................................................................................................................... 3

İnşaat ve Konut .................................................................................................................... 5

Otomotiv ………...................................................................................................................... 7

Demir Çelik ……….................................................................................................................. 9

Lojistik .................................................................................................................................. 11

Tekstil, Hazır Giyim ve Deri .................................................................................................. 13

Perakende ............................................................................................................................ 15

Beyaz Eşya ............................................................................................................................ 17

Turizm ................................................................................................................................... 19

İÇİNDEKİLER



3

Enerji ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA ENERJİ SEKTÖRÜ (EKİM 2018)

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: TEİAŞ, EPİAŞ, SGK (2) Eylül 2018 verisidir. (3) Kasım 2018 verisidir. (4) Kümülatif veri, ilgili aya ait fiyat endeksinin yılsonuna göre değişimini göstermektedir. (*) Lisanssız elektrik üretimi hariçtir.

GÜNCEL GELİŞMELER

Türkiye ekonomisindeki yavaşlama paralelinde Ekim ayında yurt içinde elektrik üretimi yıllık bazda %1,9 oranında gerileyerek 24.059 GWh seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde, hidroelektrik santrallerin elektrik üretimindeki payı mevsimsel faktörlerin de etkisiyle hızlı gerilerken oluşan açık termik santrallerde üretimin artırılması aracılığıyla giderildi.

Kalyon Türkerler Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretim AŞ, YEKA ön lisans projesi için müracaatını tamamladı. Böylece, konsorsiyumun rüzgar YEKA projesi kapsamında kuracağı toplam 1.000 MW’lık güce ulaşacak tesislere yönelik detaylar netlik kazandı. Buna göre, Kırklareli'de 406 MW, Edirne'de 294 MW, Sivas-Kangal'da 160 MW, Sivas-Gürün'de 90 MW ve Eskişehir'de 50 MW olmak üzere beş farklı bölgede RES kurulması planlanıyor. Ayrıca konsorsiyumun ortaklarından olan Siemens'in anlaşma şartları doğrultusunda 2019 yılsonuna kadar İzmir'de türbin fabrikasını kurması hedefleniyor. Yatırım tutarı 1 milyar doları aşan proje için yerli ve yabancı finans kuruluşlarıyla görüşmeler sürerken, proje için 700-800 milyon dolarlık kredi kullanılması değerlendiriliyor. Sözkonusu finansman temininin 2019'un ilk yarısına kadar tamamlanması hedefleniyor.

Türkiye’nin enerjide ithalata bağımlılığının azaltılması adına yenilenebilir kaynaklar kadar yerli kömürden üretimin yaygınlaştırılması da önem teşkil ediyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, termik santrallerde kullanılan ithal kömürün %10 oranında yerli kömür ile ikame edilmeye başlanacağını, böylece kömür ithalatının azalacağını açıkladı. Hayata geçirilecek bu düzenleme ile yılda 414 milyon dolar tutarındaki kaynağın ülke içerisinde kalacağına vurgu yapan Bakan ayrıca yerli ikame oranının orta vadede daha da artırılabileceğini ifade etti.

Kurulu Güç(2 ) Ayl ık Üretim Ayl ık Kümülatif

(1 )

Elektrik Kurulu Gücü (MW) 87.948 Elektrik Üretimi (GWh) 24.059 251.063

yıllık değişim % 7,7 yıllık % değişim -% 1,9 % 1,9

Kurulu Gücün Kaynaklara Göre Dağılımı Üretimin Kaynaklara Göre Dağılımı

Hidroelektrik % 32,0 Hidroelektrik* % 10,8 % 20,7

Doğalgaz + LNG % 25,8 Doğalgaz + LNG % 35,2 % 31,4

Yerli Kömür % 11,6 Yerli Kömür % 19,1 % 16,9

İthal Kömür % 10,0 İthal Kömür % 25,2 % 20,9

Rüzgar % 7,8 Rüzgar* % 6,6 % 6,6

Güneş % 5,5 Güneş* % 0,0 % 0,0

Jeotermal % 1,4 Jeotermal % 2,8 % 2,3

Petrol Yakıtları % 0,3 Petrol Yakıtları % 0,4 % 0,5

Diğer % 5,7 Diğer -% 0,1 % 0,7

Temel Göstergeler (2 ) Enerji Piyasası (3 )

İşyeri Sayısı (adet) 13.757 Piyasa Fiyatı (TL/MWh) 294,0 -

Toplam İçindeki Pay % 0,7 yıllık % değişim (4) % 64,7 % 85,9

Sigortalı Çalışan Sayısı (kişi) 102.427 Serbest Tüketici Sayaç Sayısı (bin adet) 180 -

Toplam İçindeki Pay % 0,7 yıllık % değişim -% 96,2 -

Ortalama Günlük Ücret (TL) 151,8

Sektör Sıralaması 23/88

4

Enerji ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TEİAŞ, BDDK, EPDK, EPİAŞ (*) Hidroelektrik (Baraj ve Akarsu), Rüzgar, Jeotermal, Güneş ve Atıklar

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

9,0

10,0

11,0

0

50

100

150

200

250

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18

(milyar TL) (%)Nakdi Krediler

Toplam Nakdi Krediler

Reel Sektör İçindeki Pay (sağ eksen)

0,0

0,8

1,6

2,4

3,2

4,0

4,8

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

mu

z

Ağu

sto

s

Eyl

ül

Eki

m

Kas

ım

Ara

lık

(milyon adet)Serbest Tüketici Sayaç Sayısı

201620172018

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

mu

z

Ağu

sto

s

Eyl

ül

Eki

m

Kas

ım

Ara

lık

(%) Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının* Elektrik Üretimindeki Payı

2016

2017

2018

37,8 32,7 37,8 35,2

25,825,4 20,0

10,8

12,815,2 15,6

19,1

15,2 17,0 17,425,2

8,4 9,8 9,2 9,7

0

20

40

60

80

100

2015 2016 2017 Eki.18

(%) Kaynağına Göre Elektrik Üretimi

Doğalgaz Hidroelektrik Yerli kömür

İthal kömür Diğer

29,1 28,2 32,0 32,0

35,4 34,0 27,1 25,8

12,3 12,5 11,6 11,6

8,3 9,5 10,3 10,0

15,0 15,8 19,0 20,6

0

20

40

60

80

100

2015 2016 2017 Eyl.18

(%) Kaynağına Göre Elektrik Kurulu Gücü

Hidroelektrik Doğalgaz Yerli kömür

İthal kömür Diğer

-4-202468

1012141618

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

mu

z

Ağu

sto

s

Eyl

ül

Eki

m

Kas

ım

Ara

lık

(%) Elektrik Tüketimi(yıllık değişim) 2016

2017

2018

5

İnşaat ve Konut ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA İNŞAAT VE KONUT SEKTÖRÜ (EKİM 2018)


TCMB tarafından yayımlanan hedonik konut fiyat endeksine göre, Türkiye genelinde konut fiyatları Eylül’de %7,2 arttı. Bu dönemde reel bazda konut fiyatları ise %14 geriledi. Eylül ayında konut fiyatlarındaki reel düşüş İstanbul’da %17 olurken, Ankara’da %16 ve İzmir’de %11 seviyesinde gerçekleşti. Fiyatlar üzerindeki aşağı yönlü baskının, zayıf talep koşulları çerçevesinde önümüzdeki dönemde de sürmesi bekleniyor.

Yurt genelinde konut satışları Ekim’de yıllık bazda %19 arttı. Bu gelişmede, özel sektör ve kamu tarafından konut stoklarını eritmek amacıyla uygulamaya konulan kampanya ve destekler etkili oldu. Söz konusu kolaylıklar paralelinde Ekim ayında diğer satışlarda yıllık %64 ile sert bir artış yaşanırken, ipotekli satışlardaki daralma sürdü. Konut satışları ilk ve ikinci el ayrıntısında incelendiğinde ise mevcut stokların eritilmesi açısından önem taşıyan ve Eylül ayında yıllık bazda %14 daralan ilk satışların, Ekim’de %31 arttığı izlendi.

Sektörde yıllık bazda ciro büyümesinin ise Eylül ayında yavaşladığı ve bu durumun bina inşaatı cirolarındaki daralmadan kaynaklandığı dikkat çekti.

Satışlardaki zayıf seyir ve maliyet artışlarının sürmesi paralelinde, sektörde nakit sıkışıklığı, tahsilat ve borç geri ödeme sorunlarının devam ettiği görüldü. İnşaat sektöründe takipteki alacaklar oranının (TKA) Ekim’de bir önceki aya göre 1,9 puan birden artarak %4,9’a yükselmesi bu anlamda çarpıcı bir gelişme olarak öne çıktı. Böylece, inşaat sektöründe TKA, %3,5 olan reel sektör ortalamasının oldukça üzerinde gerçekleşti.

Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş., 4-6 Aralık tarihlerinde, dayanağı 4 bankanın kullandırmış olduğu aylık eşit taksit ödemeli konut kredileri havuzundan oluşturdukları İpotek Teminatlı Menkul Kıymetleri olan, 3,15 milyar TL nominal tutarda Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK) ihracı gerçekleştirdi. 60 ay vadeli ve 3 ayda bir kupon ödemeli olan VDMK’ların ihracı halka arza gidilmeksizin nitelikli yatırımcılara yönelik olarak yapıldı.

Üretim Aylık Kümülatif(1) İç Talep Aylık Kümülatif(1)

Yıllık Reel Büyüme(2) % 0,8 % 3,3 Ciro Endeksi(3) (yıllık % değişim) % 5,5 % 29,5

GSYH İçindeki Pay(2) % 8,3 % 8,1 Bina -% 9,1 % 19,1

yıllık değişim (puan) -0,77 -0,34 Bina Dışı % 39,3 % 56,2

Yapı Ruhsatı Sayısı(2) (adet) 212.527 349.985 Tüketici Güven Endeksi(4) 59,6 -

yıllık % değişim -% 48,7 -% 46,1 Konut satın alma ihtimali % 6,0 -

Yapı Kullanım İzni Sayısı(2) (adet) 195.360 397.120 Konut Piyasası

yıllık % değişim % 0,8 % 1,9 Konut Satışları (adet) 146.536 1.148.927

Sigortalı Çalışan Sayısı(3) (kişi) 1.915.243 - yıllık % değişim % 19 -% 0,4

Toplam içindeki pay % 12,9 - İpotekli Satışlar (adet) 8.065 264.348

Ortalama Günlük Ücret(3) (TL) 94,6 - yıllık % değişim -% 79 -% 34,2

Sektör sıralaması 72/88 - Diğer Satışlar (adet) 138.471 884.579

Krediler yıllık % değişim % 64 % 17,7

Yurt İçi Krediler (milyar TL) 222,7 - Konut Kredileri (milyar TL) 193,4 -

yıllık % değişim % 23,6 - yıllık % değişim % 2,6 -

Sektörel krediler içindeki pay % 11,2 - Konut Fiyatları(3) (yıllık % değişim) % 7,2 % 5,0

Yurt Dışı Krediler (milyar USD)(3) 19,4 - İstanbul % 3,1 % 2,0

yılbaşına göre % değişim % 18,2 - Ankara % 4,0 % 2,1

Sektörel krediler içindeki pay % 16,9 - İzmir % 11,3 % 6,5

Takipteki Alacaklar Oranı % 4,9 - Yabancıların Gayrimenkul Yatırımları (3)

milyar USD 0,5 3,7

yıllık % değişim % 13,2 % 0,1

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır.

(2) 2018 2. çeyrek verisidir. (3) Eylül 2018 verisidir. (4) Kasım 2018 verisidir.

Not-2: Güven endeksleri 0-200 arasında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir.

Not-1: Konut fiyatları hesaplamalarında, TCMB tarafından yayımlanan ve kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Hedonik Konut Fiyat Endeksi (HKFE)

kullanılmıştır. Fiyatlara ilişkin kümülatif veriler ilgili aydaki fiyat endeksinin yılsonuna göre değişimini göstermektedir.

Kaynak: TCMB, TÜİK, BDDK, Ekonomi Bakanlığı, SGK

6

İnşaat ve Konut ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TCMB, TÜİK, BDDK, TMB

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Ç1 Ç2 Ç3 Ç4

(%) Yıllık Reel Büyüme

201620172018

-100

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Konut Satışları(yıllık değişim)

Toplam

İpotekli Satışlar

Diğer Satışlar

0

5

10

15

20

25

30

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

(%) Konut Kredileri(yıllık değişim) 2016

20172018

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

40

90

140

190

240

290

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%)(milyar TL) Nakdi Krediler

Toplam Nakdi KredilerTakipteki Alacaklar Oranı (sağ eksen)

14,913,8

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2003 2006 2009 2012 2015 Eki.18

(milyar USD)

Yurt Dışında Üstlenilen Proje Tutarı

0

5

10

15

20

25

30

Eyl.1

5

Ara

.15

Mar

.16

Haz

.16

Eyl.1

6

Ara

.16

Mar

.17

Haz

.17

Eyl.1

7

Ara

.17

Mar

.18

Haz

.18

Eyl.1

8

(%) Hedonik Konut Fiyat Endeksi(yıllık değişim)

Türkiye Istanbul

Ankara Izmir

7

Otomotiv ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA OTOMOTİV SEKTÖRÜ (EKİM 2018)


Kasım ayı başında yürürlüğe giren ÖTV ve KDV indirimleri otomotiv sektörünün yurt içi satışlarındaki daralmayı bir miktar yavaşlattı. Kasım ayında yurt içi otomobil ve hafif ticari araç satışları yıllık bazda %42,3 oranında gerileyerek 58 bin adet düzeyinde gerçekleşti. Yılın ilk 11 ayı değerlendirildiğinde ise yurt içi satışlarda daralmanın %33,4 düzeyinde gerçekleştiği görülüyor. Son 3 ayda tarihsel ortalamanın oldukça altında kalan yurt içi satışların Kasım ayında tarihsel ortalama değerlerine yaklaşması ise dikkat çekti.

Yılsonuna kadar sürecek olan ÖTV ve KDV indirimlerinin sektörün yurt içi satışları üzerinde 60-70 bin adetlik bir artışa neden olacağı tahmin ediliyor.

Ocak-Ekim döneminde sektörde üretim, yurt içi pazardaki daralma paralelinde yıllık bazda gerilerken, sektörün ihracat performansı üretimdeki daralmayı sınırlıyor. Yılın ilk 10 ayı itibarıyla sektörün adet bazında ihracatının yatay seyretmesine karşın, bu dönemde tutar bazında ihracat artışı %12 düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan, Avrupa otomotiv pazarında büyümenin bir miktar hız kaybetmesi ve önümüzdeki yıla yönelik beklentiler otomotiv sektörünün ihracat performansının 2019 yılında bir miktar baskı altında kalabileceğine işaret ediyor.

2016 ve 2017 yıllarında 1 milyon adet düzeyinde gerçekleşen yurt içi satışlardaki daralmanın 2019 yılında da süreceği ifade edilirken, yeniden 1 milyon adet düzeyine ulaşmanın 4-5 yılı bulabileceği tahmin ediliyor.

Üretim Aylık Kümülatif(1) Talep (3) Aylık Kümülatif(1)

Üretim (adet) 131.231 1.298.251 Yerli Otomobil Satışları (adet) 14.400 141.095

yıllık % değişim -% 16,0 -% 5,9 yıllık % değişim -% 29,9 -% 23,8

Otomobil Üretimi (adet) 89.151 858.615 İthal Otomobil Satışları (adet) 31.804 284.383

yıllık % değişim -% 12,9 -% 8,8 yıllık % değişim -% 42,6 -% 35,1

Ticari Araç Üretimi (adet) 42.080 439.636 Yerli Hafif Ticari Araç Satışları (adet) 5.132 58.355

yıllık % değişim -% 21,9 % 0,2 yıllık % değişim -% 64,0 -% 42,9

Sanayi Üretimi(2) (yıllık % değişim) -% 4,1 % 2,4 İthal Hafif Ticari Araç Satışları (adet) 6.868 59.398

Kapasite Kullanım Oranı(3) % 80,5 % 84,5 yıllık % değişim -% 35,4 -% 37,2

Sigortalı Çalışan Sayısı(2) (kişi) 205.453 - Tüketici Güven Endeksi 59,6 -

Toplam içindeki pay % 1,4 - Otomobil satın alma ihtimali % 11,8 -

Ortalama Günlük Ücret(2) (TL) 161,5 - Krediler

Sektör sıralaması 19/88 - Yurt İçi Krediler (milyar TL) 25,2 -

Dış Ticaret yıllık % değişim % 38,9 -

İhracat (adet) 128.560 1.111.645 Sektörel krediler içindeki pay % 1,3 -

yıllık % değişim % 7,1 -% 0,2 Yurt Dışı Krediler(2) (milyar USD) 2,9 -

İhracat (milyar USD) 2,0 17,7 yılbaşına göre % değişim -% 7,9 -

yıllık % değişim % 14,8 % 11,8 Sektörel krediler içindeki pay % 2,5 -

İthalat (milyar USD) 0,5 8,7 Takipteki Alacaklar Oranı % 1,0 -

yıllık % değişim -% 66,6 -% 15,8


(2) Eylül 2018 verisidir. (3) Kasım 2018 verisidir.

Not: Güven endeksleri 0-200 arasında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir.

Kaynak: Datastream, TÜİK, BDDK, TCMB, SGK

8

Otomotiv ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: Datastream, TÜİK, BDDK, TCMB

-15

0

15

30

45

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Üretim(12 aylık toplam, yıllık değişim)

Otomobil

Ticari Araçlar

0

20

40

60

80

100

120

140

O Ş M N M H T A E E K A

(bin adet) Otomobil ve Hafif Ticari Araç Pazarı

10 Yıllık Ortalama

2017

2018

-40

-20

0

20

40

60

80

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Miktar Bazında İhracat(yıllık değişim)

-10

0

10

20

30

40

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Tutar Bazında İhracat(12 aylık toplam, yıllık değişim)

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

5

10

15

20

25

30

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8



Reel Sektör İçindeki Pay0

1

2

3

4

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Takipteki Alacaklar Oranı

Otomotiv Sektörü

Reel Sektör

9

Demir Çelik ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ (EKİM 2018)


3-6 aylık siparişlerle çalışılan demir çelik sektöründe üretim koşullarının iç talepteki bozulmadan olumsuz yönde etkilenmeye başladığı gözleniyor. İnşaat faaliyetlerindeki durgunluğun belirginleşmesi nedeniyle uzun çelik ürünleri pazarındaki baskı artarken demir çelik sektöründe kapasite kullanım oranı son 2 yılın en düşük düzeyine yakın seyrediyor.

Elektrik Ark Ocağı tabanlı tesislerin getirdiği maliyet avantajı kadar son aylarda TL’de yaşanan dalgalanma nedeniyle fiyat rekabetçiliğini artıran Türk demir çelik sektörü gündemde olan korumacı önlemlere rağmen dış pazarlardaki payını geliştiriyor. Ekim ayında sektörün ihracatı yıllık bazda %50,3 artışla 1,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Önceki yıllarda sektörün başlıca pazarı konumundaki ABD’ye ihracat hayata geçirilen korumacı önlemler nedeniyle zayıflarken, Türk demir çelik sektörünün satışlarını Avrupa pazarına kaydırması yaşanan kayıpları telafi ediyor.

Ürün fiyatlarında gözlenen yukarı yönlü hareket sektörde ciro artışını beraberinde getiriyor. Eylül ayında sektörün yurt içi satışları yıllık bazda %53,8 oranında arttı. Sektörün yurt dışı cirosu Türk lirasındaki değer kaybının da etkisiyle bu dönemde %220,9 yükseldi.

Demir çelik sektöründe ciroların hızlı yükselmesi finansal göstergelerdeki iyileşmeyi beraberinde getiriyor. Sektörün kredi hacmi yıllık bazda %32,1 oranında artarken, tahsili gecikmiş alacaklar oranının %2,8 ile reel sektörden olumlu yönde ayrıştığı izleniyor.

Dünya Ticaret Örgütü, Fas’ın Türkiye’den ithal edilen saca getirdiği %11’lik gümrük vergisi konusundaki anlaşmazlıkta Türkiye’yi haklı buldu. Kararı temyize götürmek için 60 günlük süresi bulunan Fas’ın, kararın temyizde onaylanması halinde Türk menşeli ürünlere uyguladığı gümrük vergisi oranlarını düşürmesi/uygulamadan kaldırması gerekiyor.

Üretim ve Tüketim (milyon ton) Aylık Kümülatif( 1) Emtia Fiyatları ve Dış Ticaret Aylık Kümülatif( 1)

Ham Çelik Üretimi 3,4 31,3 Demir Cevheri (USD/ton) 73,3 -

yıllık % değişim % 2,8 % 0,8 yıllık % değişim(4) % 14,0 % 1,4

Kütük Çelik Üretimi 2,2 20,8 Dış Ticaret(5)

yıllık % değişim -% 3,4 -% 2,9 İhracat (milyar USD) 1,8 14,7

Slab Çelik Üretimi 1,1 10,5 yıllık % değişim % 50,3 % 31,9

yıllık % değişim % 8,1 % 6,0 İthalat (milyar USD) 1,6 18,4

EAO Tabanlı Tesislerin Üretimi 2,4 21,8 yıllık % değişim -% 25,5 % 15,6

yıllık % değişim % 2,5 % 1,5 Ciro(2)

BOF Tabanlı Tesislerin Üretimi 0,9 9,5 Yurt içi (yıllık % değişim) % 53,8 -

yıllık % değişim -% 5,6 -% 0,9 Yurt dışı (yıllık % değişim) % 220,9 -

Sanayi Üretimi(2) (yıllık % değişim) -% 8,0 % 3,4 Krediler

Kapasite Kullanım Oranı(3)

% 77,8 % 81,0 Yurt İçi Krediler (milyar TL) 82,7 -

Çelik Tüketimi - 27,3 yıllık % değişim % 32,1 -

Uzun Çelik - 14,8 Sektörel krediler içindeki pay % 4,2 -

Yassı Çelik - 12,5 Takipteki Alacaklar Oranı % 2,8 -

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır.(2) Eylül 2018 verisidir. (3) Kasım 2018 verisidir.(4) Kümülatif veri ilgili aya ait fiyatın yılsonuna göre değişimini göstermektedir.(5) HS 72/73 kodlu ürünleri içermektedir.

Kaynak: TÜİK, TCMB, Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, Dünya Bankası

10

Demir Çelik ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜİK, TCMB, Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, Dünya Bankası

60

65

70

75

80

85

90

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

mu

z

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kas

ım

Ara

lık

(%) Kapasite Kullanım Oranı

2016 2017 2018

10

12

14

16

18

20

22

24

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(milyar USD)

Dış Ticaret(yıllıklandırılmış)

İthalat

İhracat

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

30

40

50

60

70

80

90

100

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18



Reel Sektör İçindeki Pay (sağ eksen)

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18


Demir-Çelik Sektörü

Reel Sektör

40

50

60

70

80

90

100

110

120

Kas

.15

Şub

.16

May

.16

Ağu

.16

Kas

.16

Şub

.17

May

.17

Ağu

.17

Kas

.17

Şub

.18

May

.18

Ağu

.18

Kas

.18

(USD/ton) Emtia Fiyatları

KömürDemir Cevheri

20

25

30

35

40

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

/10

(milyon ton) Ham Çelik Üretimi (12 aylık kümülatif)

11

Lojistik ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA LOJİSTİK SEKTÖRÜ (EKİM 2018)

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: UND, DHMİ, Reuters, UDHB, BDDK (2) Kümülatif değerdeki değişim.


Dış ticarette son dönemde yaşanan gelişmeler, lojistik sektörünün rakamlarına da yansıyor. İthalattaki düşüş karayoluyla en çok ithalat yapılan ülkeler olan Almanya, Irak ve İtalya’dan Türkiye’ye yapılan sefer sayılarının gerilemesine neden olurken, Ocak-Ekim döneminde Türk araçları ile karayoluyla yapılan ithalattaki toplam düşüş yıllık bazda %7,8’e ulaştı. İhracattaki olumlu seyir ise toplam ihracatın yarıdan fazlasının yapıldığı denizyolu taşımacılığında aktivitenin artmasını ve yılın ilk 10 ayında Türk gemileriyle taşınan ihraç ürünlerinin miktar bazında %3 yükselmesini sağladı.

Türkiye’nin karayoluyla yapılan ihracatında üçüncü sırada bulunan Almanya’nın, tır şoförü vize başvurularında yeni bir belge zorunluluğu getirmesi teslimatları aksatıyor. Almanya Büyükelçiliği’nin 15 Kasım’da başlattığı uygulama ile tır şoförlerinin vize başvurularında CMR’nin yanı sıra Almanya’daki alıcılardan teyit veya davetiye gönderilmesini talep etmesi, yük teslimatlarında gecikmelere yol açıyor. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Yönetim Kurulu konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamasında, zorlaşan vize süreçlerinin Avrupalı ve Alman firmaların yüklerinin geç teslim edilmesine sebep olduğunu belirtirken, ortaya çıkan sürecin ülke ekonomisine zarar verdiğini kaydetti.

Turizm sektöründeki canlı seyir havayolu yolcu taşımacılığını da olumlu etkiliyor. Ekim ayında havayolu yolcu sayısı yıllık bazda %5 artış kaydederken, Ocak-Ekim döneminde yolcu sayısındaki yıllık artış hızı %10,9 oldu.

Uluslararası hava kargo pazarı bilgi sağlayıcısı ( WACD) verilerine göre, hava kargoculuğu bu yılın ilk 9 ayında dünya genelinde %2,8 ile son beş yılın en düşük büyümesini gerçekleştirdi. Ocak-Ekim dönemi verilerine göre taşınan yük miktarı yıllık bazda %10,2 artan Türk kargo taşımacılığının yüksek performansı dikkat çekiyor.

Karayolu Yük Taşımacılığı Aylık Kümülatif(1) Yıllık % Değişim (2) Krediler Aylık

Türk Araçları ile İhracat (sefer) Tutar (milyon TL)

Irak 61.560 394.489 -%3,5 Demiryolu Taşımacılığı 1.425

Suriye 11.964 96.295 -%19,1 Karayolu Yük Taşımacılığı 16.122

Almanya 8.534 80.615 %0,7 Denizyolu Taşımacılığı 17.062

Toplam 116.421 1.010.070 -%2,1 Havayolu Taşımacılığı 19.471

Türk Araçları ile İthalat (sefer) Diğer Taşımacılık ve Depolama 42.963

Almanya 7.308 78.017 -%3,9 yıllık % değişim

Irak 3.178 43.254 -%42,6 Demiryolu Taşımacılığı 30,6

İtalya 5.637 49.254 -%6,5 Karayolu Yük Taşımacılığı 17,6

Toplam 32.253 346.094 -%7,8 Denizyolu Taşımacılığı 12,1

Denizyolu Taşımacılığı Havayolu Taşımacılığı 269,3

Türk Gemileri ile İhracat (milyon ton) 1,4 12,9 %3,0 Diğer Taşımacılık ve Depolama 67,5

Türk Gemileri ile İthalat (milyon ton) 1,6 17,5 -%1,2 Takipteki Alacaklar Oranı (%)

Baltık Kuru Yük Endeksi 1.545 1.389 %29,2 Demiryolu Taşımacılığı 0,9

Havayolu Taşımacılığı Karayolu Yük Taşımacılığı 3,5

Yolcu Sayısı (milyon) 18,7 182,5 %10,9 Denizyolu Taşımacılığı 4,9

Taşınan Yük miktarı (bin ton) 348 3.258 %10,2 Havayolu Taşımacılığı 0,1

Diğer Taşımacılık ve Depolama 0,9

12

Lojistik ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜİK, BDDK, Reuters, UND, UHDB

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018/10

(%) Karayolu Yük Taşımacılığı (yıllık değişim)

İhracat İthalat

0

1

2

3

4

5

6

7

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18

(%) Takipteki Alacaklar Oranı DemiryoluDepolamaHavaDenizKarayolu Yük

0102030405060708090

100110120

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18

(milyar TL) Nakdi Krediler

Demiryolu DepolamaHava DenizKarayolu Yük

100

120

140

160

180

Eyl

.15

Ara

.15

Ma

r.1

6

Ha

z.1

6

Eyl

.16

Ara

.16

Ma

r.1

7

Ha

z.1

7

Eyl

.17

Ara

.17

Ma

r.1

8

Ha

z.1

8

Eyl

.18

Dış Ticaret Miktar Endeksi (2010=100)

İhracat

İthalat

32

34

36

38

40

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18

(milyon ton)

Dış Ticarette Türk Gemileriyle Taşınan Yük (12 aylık kümülatif)

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki

.18

Baltık Kuru Yük Endeksi(aylık ortalama)

13

Tekstil, Hazır Giyim ve Deri ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA TEKSTİL, HAZIR GİYİM VE DERİ SEKTÖRLERİ (EKİM 2018)

(1) Yılbaşından ilgili aya kadar olan zamanı kapsamaktadır. (2) Eylül 2018 verisidir. Kaynak: TÜİK, TCMB, BDDK(3) Kasım 2018 verisidir. Not: Dış ticaret verileri ISIC Rev.3 sınıflamasına göredir.


Ağustos ayında oldukça hızlı yükselen döviz kurlarının üretim maliyetlerini artırmasının etkisiyle üretimin önemli ölçüde gerilediği tekstil, hazır giyim ve deri sektörleri, Eylül ayında bir miktar toparlanma kaydetti. Sanayi üretiminde en hızlı yükseliş hazır giyim sektöründe yaşanırken, fiyat artışlarının da etkisiyle ciro endekslerindeki artışlar dikkat çekti. Öte yandan, Ekim’de tekstil ve deride gerileyen kapasite kullanım oranlarının Kasım’da bir miktar toparlandığı gözlendi.

Tekstil, hazır giyim ve deri sektörlerinde ihracat olumlu bir görünüm sergiliyor. Diğer alt sektörlere göre hacmi küçük olmakla birlikte deri sektörünün Ekim ayında tutar bazında ihracatında gözlenen yıllık %13,2’lik artış dikkat çekiyor. Dış pazarlardaki ekonomik performansın seyri, gelecek dönemde iç pazarda yaşanması beklenen daralma dikkate alındığında, sektörler açısından büyük önem taşıyor.

İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği verilerine göre Türkiye’nin hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı (örme ve dokuma giyim eşyaları ve aksesuarları ile diğer hazır eşyalar ve ev tekstilleri) Ocak-Kasım 2018 döneminde %4,8 artarak 16,3 milyar dolara ulaştı. En fazla hazır giyim ve konfeksiyon ihracatının yapıldığı ilk 10 ülkeye ihracat bu dönemde %6,9 artış kaydederken, bu ülkeler arasında Hollanda ve İspanya’ya yapılan ihracattaki %10’un üzerindeki artışlar dikkat çekti. Sektörde yaşanan 3 yıllık durağan dönemin ardından ihracatta yeni bir yükseliş dönemine girildiğini belirten Birlik Başkanı Mustafa Gültepe, hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında 2018 sonunda 18 milyar dolara ulaşmayı, 2019’da ise 19 milyar doların üzerine çıkmayı öngördüklerini kaydetti.

Kasım’da yurt içi ÜFE bir önceki aya kıyasla %2,53 oranında gerileyerek yaklaşık 10 yılın en hızlı aylık düşüşünü kaydederken, bu dönemde üretici fiyatları tekstil sektöründe aylık bazda %4,2 geriledi. Üretici fiyatları hazır giyim ve deride ise cüzi oranda artmaya devam ederken, bu ürünlerde aylık bazda fiyat artışları sırasıyla %0,7 ve %0,1 olarak gerçekleşti.

Üretim ve Tüketim Aylık Kümülatif(1) Dış Ticaret Aylık Kümülatif(1)

Tekstil Tekstil

Sanayi Üretimi(2) (yıllık % değişim) % 9,5 % 5,1 İhracat (milyon USD) 1.425 12.172

Kapasite Kullanım Oranı(3) % 77,8 % 79,7 yıllık % değişim % 1,5 % 5,2

Ciro Endeksi(2) (yıllık % değişim) % 71,7 % 29,0 Hazır Giyim

Hazır Giyim İhracat (milyon USD) 1.031 10.791

Sanayi Üretimi(2) (yıllık % değişim) % 12,1 % 6,7 yıllık % değişim % 2,8 % 4,1

Kapasite Kullanım Oranı(3) % 80,9 % 80,1 Deri

Ciro Endeksi(2) (yıllık % değişim) % 67,7 % 30,9 İhracat (milyon USD) 101 1.099

Deri yıllık % değişim % 13,2 % 14,8

Sanayi Üretimi(2) (yıllık % değişim) % 0,0 % 0,9 Krediler

Kapasite Kullanım Oranı(3) % 56,4 % 59,1 Tekstil ve Hazır Giyim

Ciro Endeksi(2) (yıllık % değişim) % 33,0 % 24,6 Yurt İçi Krediler (milyar TL) 98,7 -

Yıllık Üretici Enflasyonu (3) (%) yıllık % değişim % 55,2 -

Tekstil % 36,3 % 25,9 Sektörel krediler içindeki pay % 4,5 -

Hazır Giyim % 26,3 % 14,1 Takipteki Alacaklar Oranı % 2,1 -

Deri % 21,3 % 15,3 Deri

Yurt İçi Krediler (milyar TL) 4,5 -

yıllık % değişim % 32,0 -

Sektörel krediler içindeki pay % 0,2 -

Takipteki Alacaklar Oranı % 4,7 -

14

Tekstil, Hazır Giyim ve Deri ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

(*) 12 aylık ortalamalar Kaynak: TÜİK, TCMB, BDDK

50

55

60

65

70

75

80

85

Kas.

15

Şub

.16

May

.16

Ağu

.16

Kas.

16

Şub

.17

May

.17

Ağu

.17

Kas.

17

Şub

.18

May

.18

Ağu

.18

Kas.

18


TekstilHazır GiyimDeri

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

May

-17

Jul-

17Se

p-1

7N

ov-

17Ja

n-1

8M

ar-1

8M

ay-1

8Ju

l-18

Sep

-18

May

-17

Jul-

17Se

p-1

7N

ov-

17Ja

n-1

8M

ar-1

8M

ay-1

8Ju

l-18

Sep

-18

May

-17

Jul-

17Se

p-1

7N

ov-

17Ja

n-1

8M

ar-1

8M

ay-1

8Ju

l-18

Sep

-18

Tekstil Hazır Giyim Deri

(%) Sanayi Üretimi(yıllık değişim)

0

5

10

15

20

25

30

35

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(milyar USD)

İhracat Hacmi(yıllıklandırılmış) Deri

Hazır Giyim

Tekstil

-10

0

10

20

30

40

50

60

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Nakdi Krediler (yıllık değişim)

Tekstil ve Hazır Giyim

Deri

0

1

2

3

4

5

6

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8


Tekstil ve Hazır GiyimDeri

0

5

10

15

20

25

30

Eyl.1

5

Ara

.15

Mar

.16

Haz

.16

Eyl.1

6

Ara

.16

Mar

.17

Haz

.17

Eyl.1

7

Ara

.17

Mar

.18

Haz

.18

Eyl.1

8

(%) Ciro Endeksi*(yıllık değişim)

TekstilHazır GiyimDeri

15

Perakende ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜ (EYLÜL 2018)


Perakende satış hacim endeksi Eylül’de yıllık bazda %3,4 geriledi. Bu dönemde gıda satış hacminde yıllık büyüme ivme kazanırken, gıda dışı grupta satış hacmi %8,3 ile sert bir düşüş kaydetti.

Eylül ayında elektronik eşya ve bilgisayarların satış hacmi %16 azaldı. Döviz kuru gelişmeleri ile azalan tüketim iştahının elektronik eşya talebini baskılamaya devam edeceği düşünülüyor.

Mobilya ve beyaz eşya satış hacmindeki düşüş ise neredeyse %30’a ulaştı. Bu sektörlere sağlanan vergi indirimlerinin etkisinin, uygulamanın geçerli olduğu Kasım ayından itibaren görülmesi bekleniyor.

Tekstil, giyim ve ayakkabı satışlarında mevsimsel faktörlerin de etkisiyle kaydedilen güçlü artışın ise Ekim ayında bu grupta gerçekleşen hızlı fiyat artışlarının etkisiyle bir miktar yavaşladığı düşünülüyor.

Eylül ayında okul alışverişleri ve yeni sezon öncesi devam eden indirimler, AVM ciroları ve ziyaret sayılarına olumlu yansıdı. Kategori bazında gelişmeler metrekare başına cirolarda en hızlı artışın hipermarketlerde (%37) yaşandığına ve onu sırasıyla giyim kategorisi (%34) ile mobilya, ev tekstili, kozmetik gibi çok sayıda farklı ürünün yer aldığı diğer ürünler (%33) grubunun izlediğine işaret etti.

Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi, tüketici güvenindeki göreli iyileşme paralelinde Kasım’da toparlandı. Bu dönemde, firmaların iş hacmi ve satış beklentilerindeki belirgin iyileşme dikkat çekti. Diğer taraftan, söz konusu gelişmenin mevcut dönemde kısmen canlılığını koruyan tüketim harcamalarının seyri ile mobilya ve beyaz eşya sektörlerine sağlanan vergi indirimlerinin yarattığı olumlu havadan kaynaklandığı düşünülüyor. Önümüzdeki dönemde, yurt içi ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın etkileri tüketim harcamaları üzerinde daha fazla görüldükçe, beklentilerdeki bozulmanın da belirgin hale geleceği tahmin ediliyor.

Yurt İçi Pazar Aylık (1) Kümülatif(2) Talep Aylık

Perakende Sektörü Satış Hacim Endeksi -%3,4 %4,7 Tüketici Güven Endeksi(3) 59,6

Gıda % 6,9 % 7,8 Perakende Ticaret Güven Endeksi(3) 90,7

Gıda dışı (akaryakıt hariç) -% 8,3 % 3,7 3 ay sonrası satış beklentisi 91,7

Elektronik Eşya ve Bilgisayar -% 16,1 % 4,3 İstihdam

Mobilya, Beyaz Eşya ve Diğer -% 27,6 -% 6,4 Sigortalı Çalışan Sayısı (kişi) 1.341.399

Tekstil, Giyim ve Ayakkabı % 22,9 % 10,1 Toplam içindeki pay % 9,1

Eczacılık, Tıbbi Ürünler ve Kozmetik % 6,1 % 11,8 Ortalama Günlük Ücret (TL) 88,9

Posta ve İnternet Yoluyla Ticaret % 17,3 % 19,1 Sektör Sıralaması 79/88

AVM Endeksleri Krediler (4)

Ciro Endeksi % 31,5 % 21,8 Yurt İçi Krediler (milyar TL) 93,5

Verimlilik Endeksi (ciro/m²) yıllık % değişim % 7,6

İstanbul % 43,7 % 26,9 Sektörel krediler içindeki pay (%) % 4,7

Anadolu % 21,5 % 17,5 Takipteki Alacaklar Oranı % 4,1

Ziyaret Sayısı Endeksi % 2,1 % 0,2

(1) Yıllık % değişim Kaynak: Datastream, TÜİK, AYD, BDDK, SGK

(2) Yılbaşından ilgili aya kadar olan zamanı kapsamaktadır.

(3) Kasım 2018 verisidir. (4) Ekim 2018 verisidir.

Not: Güven endeksleri 0-200 arasında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir.

16

Perakende ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: AYD, TÜİK, BDDK

-10

-5

0

5

10

15

20

25

Eyl.1

5

Ara

.15

Mar

.16

Haz

.16

Eyl.1

6

Ara

.16

Mar

.17

Haz

.17

Eyl.1

7

Ara

.17

Mar

.18

Haz

.18

Eyl.1

8

(%) Perakende Satış Hacim Endeksi(takvim etkilerinden arındırılmış, yıllık

değişim)

Gıda

Gıda dışı

0

50

100

150

200

250

300

350

Aya

kka

bı

Yiye

cek

Giy

im

Tekn

olo

ji

Hip

erm

arke

t

Kategori Bazında AVM Ciro Endeksi

Eyl.15 Eyl.16

Eyl.17 Eyl.18

0

2

4

6

8

10

12

14

16

02468

10121416182022

Eki.1

7

Kas.

17

Ara

.17

Oca

.18

Şub

.18

Mar

.18

Nis

.18

May

.18

Haz

.18

Tem

.18

Ağu

.18

Eyl.1

8

Eki.1

8

(%)(%)İhtiyaç Kredileri ve Bireysel Kredi Kartları

(yıllık değişim)

İhtiyaç Kredisi

Bireysel Kredi Kartları (sağ eksen)

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

Eyl.1

5

Oca

.16

May

.16

Eyl.1

6

Oca

.17

May

.17

Eyl.1

7

Oca

.18

May

.18

Eyl.1

8

(%) AVM Ciro ve Ziyaret Sayısı Endeksleri(yıllık değişim)

Ciro

Ziyaret Sayısı

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8


Toplam Nakdi KredilerTakipteki Alacaklar Oranı (sağ eksen)

75

80

85

90

95

100

105

110

55

60

65

70

75

80

Kas.

17

Ara

.17

Oca

.18

Şub

.18

Mar

.18

Nis

.18

May

.18

Haz

.18

Tem

.18

Ağu

.18

Eyl.1

8

Eki.1

8

Kas.

18

Tüketici & Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi

Tüketici

Perakende (sağ eksen)

17

Beyaz Eşya ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA BEYAZ EŞYA SEKTÖRÜ (EKİM 2018)


Yılsonuna kadar beyaz eşya ürünlerinde %0’a indirilen ÖTV ile birlikte sektörün yurt içi pazarda yaşadığı daralma hızının bir miktar yavaşladığı ifade ediliyor. Sektörün Kasım ayı gerçekleşmeleri henüz belli olmamakla birlikte, tüketici güven endeksinin alt endekslerinden olan dayanıklı tüketim malı satın alma eğiliminin Kasım ayında %74,2 oranında yükselmesi tüketicilerin beyaz eşya talebinin arttığına işaret ediyor.

ÖTV indirimi sonrası Kasım ayında beyaz eşya fiyatları aylık bazda %5,2 oranında geriledi. Ürünler bazında bakıldığında, bulaşık makinası fiyatı %6,7, çamaşır makinası fiyatı %5,9, buzdolabı fiyatı %4,9 ve fırın fiyatı %3,9 oranlarında düştü.

Ocak-Ekim döneminde yurt içi pazarda toplam daralma %16,5 düzeyinde gerçekleşti. Buna karşılık sektörün ihracatında devam eden olumlu performans sektörde üretimin yatay seyretmesine neden oluyor. Yılın ilk 10 ayında sektörün ihracatı adet bazında %6,6 oranında artarken, tutar bazında artış %12 düzeyinde gerçekleşti.

2017 yılında beyaz eşya sektöründe üretim %8,4 oranında artmıştı. 2018 yılında yatay seyreden üretimin 2019 yılında bir miktar daralması bekleniyor. Sektörün ihracatında adet bazında %5 düzeyinde bir artış beklenirken, yurt içi satışlarda daralmanın bir miktar hız kaybetmesine karşın süreceği tahmin ediliyor.

Üretim Aylık Kümülatif(1) İç Talep Aylık Kümülatif(1)

Toplam Üretim (bin adet) 2.733 24.124 Yurt içi Satışlar (bin adet) 421 6.290

yıllık % değişim % 2,8 % 0,2 yıllık % değişim -% 28,7 -% 16,5

Kapasite Kullanım Oranı(2) % 71,9 % 75,5 Yurt İçi Ciro Endeksi(3) (reel yıllık % değişim) -% 11,5 -

Sigortalı Çalışan Sayısı(3) (kişi) 151.008 - İthalat (bin adet) 16 636

Toplam içindeki pay % 1,0 - yıllık % değişim -% 77,4 -% 37,1

Ortalama Günlük Ücret(3) (TL) 132,6 - DTM Satın Alma Eğilimi(2)(4) (aylık % değişim) % 74,2 -

Sektör sıralaması 36/88 - Konut Satışları (yıllık % değişim) % 19,2 -% 0,4

Krediler Dış Talep

Toplam Nakdi Krediler (milyar TL) 28,1 - İhracat (bin adet) 2.340 18.071

yıllık % değişim % 27,7 - yıllık % değişim % 11,5 % 6,6

Sektörel krediler içindeki pay % 1,4 - İhracat (milyon USD) 339 2.521

Takipteki Alacaklar Oranı % 2,7 - yıllık % değişim % 23,2 % 12,0


(2) Kasım 2018 verisidir. (3) Eylül 2018 verisidir.

Kaynak: Datastream, Hazine ve Maliye Bakanlığı, TÜİK, BDDK, SGK

(4) Tüketici güven endeksinin alt kalemlerinden olan “mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu”nu ifade etmektedir.

18

Beyaz Eşya ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: Datastream, Hazine ve Maliye Bakanlığı, TÜİK, TCMB

-20

-10

0

10

20

30

Eyl.1

5

Ara

.15

Mar

.16

Haz

.16

Eyl.1

6

Ara

.16

Mar

.17

Haz

.17

Eyl.1

7

Ara

.17

Mar

.18

Haz

.18

Eyl.1

8

(%)Ciro Endeksleri

(reel, yıllık değişim)

Yurt İçi

Yurt Dışı

24,1

7,5

17,0

24,1

6,3

18,1

% 0,2

-% 16,5

% 6,6

-0, 2

-0, 2

-0, 1

-0, 1

0,0

0,1

0,1

0

5

10

15

20

25

30

Üretim Yurt İçi Satış İhracat

(milyon adet)

Beyaz Eşya Sektörü(Ocak-Ekim)

2017

2018

-15

-10

-5

0

5

10

15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Tutar Bazında İhracat(12 aylık toplam, yıllık değişim)

0

2

4

6

8

10

12

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%) Adet Bazında İhracat(12 aylık toplam, yıllık değişim)

-18

0

18

36

-10

0

10

20

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Oca

.18

Nis

.18

Tem

.18

Eki.1

8

(%)(%) Konut ve Beyaz Eşya Satışları (12 aylık toplam, yıllık degişim)

Konut Satışları (sol eksen)

Beyaz Eşya Yurt İçi Satışları

60

65

70

75

80

85

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık


2016

2017

2018

19

Turizm ekonomi.isbank

2018 - 11

RAKAMLARLA TURİZM SEKTÖRÜ (EKİM 2018)


Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısındaki artış Ekim ayında da sürdü. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre Ekim ayında Türkiye'ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı yıllık bazda %25,5 artışla 3,8 milyon kişi oldu. Ocak-Ekim döneminde ziyaretçi sayısındaki artış %22,4, ziyaretçi sayısı 35,6 milyon kişi olarak gerçekleşti. Bu dönemde Türkiye'ye en çok ziyaretçi gönderen ülke 5,7 milyon kişi ve %16,1 pay ile Rusya olurken, bu ülkeyi 4,2 milyon kişi (%11,7 pay) ile Almanya izledi. Turizm gelirlerindeki artışın yanı sıra dış ticaret açığının daralmaya devam etmesi cari açıkta kaydedilen iyileşmeye destek oluyor. Söz konusu durumun önümüzdeki dönemde de sürmesi bekleniyor.

Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikte yapılan değişikliğe göre, yurt içine ilişkin havayolları, seyahat acenteleri ve konaklama harcamalarında taksit sayısı 9'a çıkarıldı. Yurt dışına yönelik yapılan söz konusu harcamalarda ise maksimum taksit sayısı 6 olarak belirlendi.

Jolly Tur Yönetim Kurulu Başkanı Mete Vardar, turizmde 2019 yılının görünümüne yönelik açıklamalarda bulundu. Vardar, 2019 yılında Türkiye turizmine oldukça yüksek talep artışı olacağını belirtirken, fiyatların yükseleceğini kaydetti. Fiyatların erken rezervasyonlarda Ege’de %35, Akdeniz’de %45 arttığını ifade eden Vardar, fiyat artışının yansımalarının iç pazarda kendini göstereceğini belirtti. Buna göre, 2019’da yerli turiste ayrılan kapasitenin %20’den %15’e düşeceği, yaz döneminde de fiyat artışlarının %60’ı bulabileceği öngörülüyor.

Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu’nda yapılan ve ülke içinde yerleşik kişi ve kurumların gayrimenkul sözleşmelerinde döviz kullanmasını yasaklayan 32 sayılı karara ilişkin tebliğde değişik yapılmasına dair tebliğde oteller de istisnalar arasında yer aldı. Buna göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla yapılan kira sözleşmelerinde, sözleşme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli kararlaştırılabileceği belirtildi.

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, TCMB, SGK, BDDK, DHMİ, TÜROB (2) Eylül 2018 verisidir.

Gelen Ziyaretçi Aylık Kümülatif( 1) Yolcu Taşımacılığı Aylık Kümülatif( 1)

Yabancı Ziyaretçi (bin adet) 3.755 35.571 Dış Hatlar Uçak Trafiği (bin adet) 61,3 566,7

yıllık % değişim % 25,5 % 22,4 yıllık % değişim % 7,5 % 10,1

İlk 3 Milliyetin Payı (%) Dış Hatlar Yolcu Trafiği (milyon kişi) 9,5 85,9

Rusya % 16,1 % 16,1 yıllık % değişim % 16,7 % 17,1

Almanya % 15,7 % 11,7 İç Hatlar Uçak Trafiği (bin adet) 75,6 766,4

İngiltere % 7,0 % 6,1 yıllık % değişim -% 3,6 -% 0,1

İllerin Payı (%) İç Hatlar Yolcu Trafiği (milyon kişi) 9,2 96,6

Antalya % 38,5 % 32,4 yıllık % değişim -% 4,8 % 5,9

İstanbul % 25,8 % 32,8 Konaklama

Muğla % 10,0 % 7,3 Otel Doluluk Oranları (%) % 69,4 % 67,1

Gelir-Gider( 2) yıllık değişim (puan) 4,9 6,8

Turizm Geliri (milyon USD) 3.192 18.436 Ortalama Oda Fiyatları (USD) 84,2 85,4

yıllık % değişim % 1,4 % 12,9 yıllık % değişim % 19,0 % 10,6

Turizm Gideri (milyon USD) 340 3.374 İstihdam( 2)

yıllık % değişim -% 26,2 % 1,9 İş yeri Sayısı 19.589 -

Krediler Toplam içindeki Pay % 1,1 -

Toplam Nakdi Krediler (milyar TL) 82,7 - Sigortalı Çalışan Sayısı (kişi) 375.617 -

yıllık % değişim % 30,1 - Toplam içindeki Pay % 2,5 -

Sektörel krediler içindeki pay % 4,2 - Ortalama Günlük Ücret (TL) 98,8 -

Takipteki Alacaklar Oranı (%) % 3,6 - Sektör Sıralaması 68/88 -

20

Turizm ekonomi.isbank

2018 - 11

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜROB, BDDK, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TCMB, DHMİ

-30

-20

-10

0

10

20

30

Eki.1

6

Ara

.16

Şub

.17

Nis

.17

Haz

.17

Ağu

.17

Eki.1

7

Ara

.17

Şub

.18

Nis

.18

Haz

.18

Ağu

.18

Eki.1

8

(%) İç ve Dış Hatlar Uçak Trafiği(yıllık değişim)

İç Hatlar Dış Hatlar

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

0

20

40

60

80

100

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

Oca

.18

Nis

.18

Te

m.1

8

Eki

.18


Toplam Nakdi Krediler (sol eksen)

Takipteki Alacaklar Oranı

30

40

50

60

70

80

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(%) Otel Doluluk Oranları2016

2017

2018

40

60

80

100

120

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

(USD) Ortalama Oda Fiyatları

2016

2017

2018

1

2

3

4

5

6

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

(milyon kişi)Gelen Yabancı Ziyaretçi Sayısı

2016

2017

2018

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(milyon

USD)Net Turizm Gelirleri

2016

2017

2018

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.


İzlem Erdem - Başekonomist Ahmet Aşarkaya - Uzman

[email protected] [email protected]

Alper Gürler - Birim Müdürü Aslı Şat Sezgin - Uzman

[email protected] [email protected]

Dilek Sarsın Kaya - Müdür Yrd. Bora Çevik - [email protected] [email protected]

Batuhan Atman - Uzman Yrd.

[email protected]

Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü


sektörlerdeki güncel gelişmeler - ekonomi.isbank.com.tr · sektörlerdeki güncel gelişmeler...

Documents