>>> SAYI 24

Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak.

Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu

0 800 211 61 17Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30

Abone Servisi0 800 211 61 18

TEMEL B‹LG‹LER

WINDOWS

PROJELER

INTERNET

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

PÜF NOKTASI

INTERNET VE F‹LM YILDIZLARIÜNLÜ YILDIZLARIN ‹NTERNET S‹TELER‹

WEB SAYFASINDA ARKA PLANWEB SAYFALARININ ARKA PLAN DÜZENLEMES‹

INTERNET’TE PARA KAZANMAK‹NTERNET ÜZER‹NDE PARA KAZANMANIN YOLLARI

BELGEDEN TABLO ÇIKARMAKWORD ‹Ç‹NDEN TABLOLARIN ÇIKARILMASI

S‹L‹NM‹fi DOSYALARI KURTARMAKÇÖPE ATILMIfi BELGELER‹N GER‹ ALINMASI

D‹SK‹ TEM‹ZLEMEKSAB‹T D‹SKTE YER AÇMAK

B‹LG‹SAYARLA Ö⁄REN‹ME⁄‹T‹MDE B‹LG‹SAYARDAN FAYDALANMA

LASER VE LED YAZICILARLASER KULLANAN YAZICILAR

VER‹ DEPOLAMAD‹SKETE YEN‹ ALTERNAT‹FLER

WINAMPÜNLÜ MP3 ÇALARIN TANITIMI

DOS NED‹R, NASIL KULLANILIR?DOS’UN ÖZELL‹KLER‹ VE KULLANIMI

25. SAYIDANELER VAR?

TEMEL B‹LG‹LERTABLETLER, TOUCHPAD VE D‹⁄ERLER‹TAfiINAB‹L‹R B‹LG‹SAYARLAR

WINDOWSEKRAN GÖRÜNTÜSÜNÜ YAKALAMAK

PROJELERTABLO ‹ÇEREKLER‹N‹N SIRALANMASI

TAKV‹M HAZIRLANMASI

INTERNETINTERNET ANS‹KLOPED‹LER‹

WEB SAYFASI HAZIRLAMAK VII

INTERNET’TEN PARA KAZANMAK

MULTIMEDIA VE E⁄LENCEMULT‹MEDYA AKSESUARLARI

PÜF NOKTASIDONANIMLARIN B‹LG‹SAYARABA⁄LANTISI

Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3

80380 Kas›mpafla-‹STANBULTel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33

Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleriMüdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: YelizKoyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili,Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti.Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: BesteÖzerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin,Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›mB‹RYAY A.fi.

Ö N E M L ‹ N O T !Geçen say›dan itibaren biten sözlü¤ün yerine bilgisayar›n›z› daha

performansl› kullanman›z› sa¤layacak püf noktalar›n›n yer ald›¤› yenibir bölüme bafllad›k.

Ayr›ca bir önceki say›da vermifl oldu¤umuz ek klasörü dahaperformansl› kullanmak için her bölümü iki klasöre parçalamakyerine ayn› adl› bölümleri ayn› klasör alt›nda tutabilirsiniz. Böylelikleek bir ayraca ihtiyac›n›z olmayaca¤› gibi daha rahat çal›flman›z damümkün olacakt›r.

23 Ocak’ta Bayilerde

Kaç›rmay›n!

TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARLA Ö⁄REN‹M

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 131

>>>

B‹LG‹SAYARLA Ö⁄REN‹M

Günümüzde hemen her konuda devaml› teknolo-jik geliflmeler olmakta, bu geliflmelerin sonuçlar›çok h›zl› bir biçimde günlük hayat›m›za yans›-maktad›r. Tüm bu geliflmelere ayak uydurabilmekiçin devaml› bir e¤itim süreci içinde olmak gerek-mektedir. Ancak klasik flekliyle devaml› bir e¤itimgörmek oldukça s›k›c› ve yorucu olabilir. Bu du-rumda bilgisayarlar›n yard›m›na baflvurabiliriz,onlar› kullanarak pek çok farkl› konuda h›zl› vee¤lenceli bir e¤itim süreci sa¤lamak mümkündür.

D‹L Ö⁄REN‹M‹Dil ö¤renimi oldukça uzun süren ve emek isteyen

bir süreçtir. Bir bilgisayar asla "gerçek" bir ö¤ret-menin yerini tutamayabilir, ancak bu süreci dahakolay ve e¤lenceli bir hale getirebilir. Günümüzdedil ö¤renimi konusunda haz›rlanm›fl pek çok uy-gulama mevcuttur, bunlar› farkl› kategorilere ay›-rabiliriz.

‹lk olarak bir yabanc› dili kavraman›za yard›mc›olmak amac›yla haz›rlanm›fl olan uygulamalarvard›r. Bunlar genellikle etkileflimli hikaye kitap-lar› biçiminde tasarlanm›fl olan, kullan›m› kolayve zorluk seviyesi en alt kademeden bafl-

layan yaz›l›mlard›r. Kullan›c› bu etkileflimlihikayeler sayesinde hem görsel, hem de iflit-sel olarak üzerindeçal›flt›¤› yabanc›dile ›s›nd›r›-l›r. Bu gibiyaz›l›mlarço¤u zamanbaflvuru için küçük bir sözlük uygulamas›n› dabünyelerinde bar›nd›r›rlar.

Daha ileri seviyelerdeki yaz›l›mlar ise kullan›-c›n›n konuflma yetene¤ini de gelifltirmeye yönelikolarak haz›rlan›rlar. Bu yaz›l›mlar yap› olarakçok daha detayl›d›rlar ve bir mikrofon yard›m›ylabilgisayara ses kaydederek telaffuzunuzu kontroledebilmenize de imkan tan›rlar.

Bir baflka kategorideki yaz›l›mlar ise çeflitlioyunlar ve uygulamalar yard›m›yla kullan›c›n›nkelime da¤arc›¤›n›n gelifltirilmesini sa¤lamay›amaçlarlar. Bu tür yaz›l›mlar hem yeni kelimelerö¤renmenize, hem de bildiklerinizi kullanarak pe-kifltirmenize imkan tan›rlar. Bir dil e¤itim prog-ram›n›n yukar›daki farkl› kategorilerdeki uygula-malar› birlefltirerek kulland›¤› durumlar az de¤il-

dir, bu tür yaz›l›mlar oldukça genifl kapsaml› vefaydal›d›rlar.

Sürekli geliflmelere sahne olan günümüz dünyas›nda insanlar

devaml› olarak e¤itime ihtiyaç duymaktad›rlar.

Evde e¤itimi mecbur sadece mecburoldu¤unuz için de¤il, hoflça vakit geçirmekiçin de uygulayabilirsiniz. Etkileflimli ansik-lopedilerden klasik müzik arflivlerine dek,hem hobilere hitap eden, hem de birfleylerö¤renmeye yard›mc› olabilen pek çok yaz›-l›m bulmak mümkündür. >>>

* < >‹PUCU

132 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARLA Ö⁄REN‹M

<<<

SÖZLÜKLERBilgisayarla çal›flman›n hayat› kolay k›lan yön-

lerinden biri de sözlük ve çeviri programlar›n›kullanabilme imkan› bulman›zd›r. Sözlük uygula-malar› pek çok aç›dan ka¤›t üzerine bas›lm›fl ver-siyonlar›ndan daha üstündürler. Öncelikle en geniflkapsaml› sözlük bile sadece tek bir CD-ROM üze-rine s›¤abilece¤inden, yüksek kapasitelerine kar-fl›n hemen hiç yer kaplamaz ve a¤›rl›k yapmazlar.Ço¤u sözlük ise çok daha küçük boyutludur ve sa-bit disk üzerine kopyalanabilirler. Bir bilgisayar-da birden fazla sözlük uygulamas›na rastlamakçok olas›d›r.

Sözlük yaz›l›mlar›n›n bir di¤er önemli özelli¤iise çal›flmay› çok h›zland›rmalar›d›r. Genellikleekranda arad›¤›n›z kelimeyi girdikten hemen son-ra ilgili aç›klamalar› görebilirsiniz. Bu sayfalar›çevirerek arad›¤›n›z› bulmaya çal›flmaktan çokdaha h›zl› bir yöntemdir.

Çeviri uygulamalar› ise biraz daha esnek olmay›gerektiren bir konudur denebilir. Günümüzde de-¤iflen kalitelerde pek çok farkl› çeviri program›bulabilmek mümkündür, ne var ki burada küçükbir sorun vard›r. Ne kadar iyi haz›rlanm›fl olurlar-sa olsunlar, çeviri programlar› insan akl› kadar

esnek çal›flamazlar. Bu da özellikle karmafl›kcümleleri çevirirken ortaya ç›kan sonuçlar›n is-tendi¤i gibi olmamas›na yol açar. Ancak bu uygu-lamalar yine de kullan›c›ya belli bir noktaya ka-dar yard›m sa¤layabilir ve hatta ö¤renmede yar-d›mc› olabilir.

FARKLI KONULARBilgisayarlar geliflmifl multimedya kapasiteleri sa-yesinde klasik konular›n d›fl›ndaki alanlarda dae¤itime yard›mc› olabilirler. Mesela bir trafik der-sini üç boyutlu animasyonlarla ekranda görerekçal›flmak, her zaman için basit bir ders kitab›n-dan çal›flmaktan çok daha faydal›d›r. Bu gibi uy-gulamalar hemen her alanda e¤itimi kolaylaflt›r-mak ve h›zland›rmak için kullan›labilir.

HIZLI YAZMAYeni bafllayan kullan›c›lar›n bilgisayar ve benzeri ayg›tlar-la çal›fl›rken karfl›laflt›klar› en büyük sorunlardan biri deklavyeyi h›zl› ve etkin bir biçimde kullanamamakt›r. Nevar ki bu konuda yard›mc› olabilecek pek çok iyi yaz›l›mmevcuttur. Bu yaz›l›mlar kullan›c›n›n yaz›m tarz›n› kontroleder, bulduklar› hatalar› belirtip çeflitli çal›flma yöntemleriönerirler. Bu tür uygulamalar genellikle oldukça baflar›l›-d›r ve klavyeye çabucak al›flabilmenize imkan tan›rlar.

>>>

TEMEL B‹LG‹LER LASER VE LED YAZICILAR

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 133

>>>

Bu tür yaz›c›lar›n en önemli fark›, bas›lacak sayfalar› teker teker

haf›zalar›nda oluflturmalar› ve ondan sonra basmalar›d›r.

LASER VE LED YAZICILAR

Çal›flma prensibi olarak nispeten yüksek miktar-da enerjiye ihtiyaç duyan ve s›cakl›k üreten bu türyaz›c›lar kullan›lmad›klar› zaman ekonomi modu-na geçer ve "uykuya" dalarlar. Bask› tamburlar›

ancak gerek oldu¤unda ›s›t›l›r, bu ise birazzaman alabilir. Neyse ki modern modeller-de bu süre pek fazla de¤ildir ve ilk ka¤›tç›kt›ktan sonra di¤erlerinin bas›lmas› dahaseri olarak gerçeklefltirilir.

Laser ve LED yaz›c›lar hem siyah-be-yaz, hem de renkli ola-rak piyasada bulunabi-lirler. Ço¤unlukla bask›kaliteleri tatmin edicidüzeydedir, ancak renkliolanlar di¤er yaz›c›türlerinden daha

pahal›d›rlar. Bununsebebi ise renkli bas-

k› için çok daha karma-fl›k bir mekanizmaya ihtiyaçduyulmas›d›r. Siyah-beyazmodeller genel ev ve ofiskullan›m› için oldukça makulseviyelerde fiyatlara sat›lmaktad›rlar,ancak renkli olanlar ço¤unlukla ev kulla-n›c›lar› için henüz fazla pahal› say›labilir.

Asl›na bakarsan›z, bu tür yaz›c›lar kendi çapla-r›nda küçük birer bilgisayard›rlar. Çünkü ba¤l› ol-duklar› bilgisayardan gelen verileri ifllemek içinkendi mikro-ifllemcileri, bu verileri kullanana dekdepolamak için de haf›zalar›vard›r. Çok daha geliflmiflmodellerde ise, bilgisayar-dan gelen çok miktardakisayfay› depolamak ves›ras› geldikçe iflle-mek için yüksekkapasiteli sabitdisklere de yerverilir.

Bu tür yaz›c›larka¤›t üzerinebask› yapabilmekiçin yo¤un biçim-de ›s›t›lan yuvarlaktamburlar kullan›rlar. Bu tam-burlar selenium denilen madde ile kapl›d›r ve as-l›nda büyük ütüler gibi çal›fl›rlar. Bir Laser ›fl›nkayna¤› taraf›ndan bas›m tamburu üzerinde bas›-lacak resim çizilir, bu tambur da yüklendi¤i statikelektrik yard›m›yla toner maddesini alarak ka¤›tüzerine aktar›r. Bundan sonra da ›s›t›lm›fl tamburka¤›t üzerinden geçerek toner maddesini kal›c›olarak ka¤›da ifller.

134 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER LASER VE LED YAZICILAR

<<<

mak zorunda kalmazs›n›z. Baz› yaz›c›lar zarf gibie¤ilip bükülmemesi gereken ka¤›tlara bask› yap-man›z› sa¤layacak özel bir elle besleme slotunada sahiptirler. Bu slot sayesinde zarf gibi mater-yal üzerine yaz›c›y› zorlamadan bask› yapabilmekmümkün olacakt›r.

LASER VE LEDLaser ve LED yaz›c›lar temelde ayn› prensiple

çal›fl›rlar, sadece bunu uygulama biçimleri birazfarkl›d›r. Laser tabir edilen yaz›c›lar zaman için-de geliflmifl ve ço¤u sorundan kurtulmufllard›r, an-cak daha karmafl›k ve hassas yap›lara sahiptirler.LED yaz›c›lar ise daha az karmafl›k ve haliyle da-ha dayan›kl› tasar›mlard›r. Ne var ki bask› kalite-si aç›s›ndan Laser modellerin biraz daha gerisin-dedirler.

SATIN ALIRKENBir Laser ya da LED yaz›c› al›rken dikkat edil-

mesi gereken birkaç önemli detay vard›r. Bunlar-dan ilki sayfa bafl›na olan maliyettir. Burada özel-likle hat›rlanmas› gereken konu, bask›da kullan›-lan selenium kapl› tamburlar›n belirli bir ömürlerioldu¤u ve bir zaman sonra de¤iflmeleri gerekti¤i-dir. E¤er bu tür bir yaz›c› al›yorsan›z, o zaman

sat›fl sonras› servis ve bak›m›n iyiolmas›na dikkatetmeniz gere-kir.

‹kinci önemlinokta ise yaz›-c›y› nerede kul-lanaca¤›n›zd›r.Ofiste bir yerela¤ üzerine ba¤-lanarak kulla-

n›lacak olan ya-z›c›lar›n oldukça

yüksek haf›zaya vebask› h›z›na sahip olmala-

r› gereklidir. Aksi halde çeflitli bilgisayarlardangelen ifller y›¤›lacak ve yaz›c› bunlarla bafla ç›ka-mayacakt›r.

Bir baflka husus yaz›c›n›n ka¤›t kapasitesidir.Ço¤u profesyonel yaz›c› farkl› tip ka¤›tlar› bar›n-d›rabilen yüksek kapasiteli ka¤›t çekmecelerinesahiptir. Böylece mesela flirket mektuplar› antetli

ka¤›da, s›radan metinlerA4 üzerine bas›labilir,ayr›ca s›k s›k ka¤›tçekmecelerini doldur-

>>>

TEMEL B‹LG‹LER VER‹ DEPOLAMA

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 135

>>>

Modern bilgisayarlarda varl›¤›n› sürdüren en es-ki parça flüphesiz 1,44 MB kapasiteli disket sürü-cülerdir. Eskiden bu sürücüler verileri yedeklemekya da bir a¤a ba¤l› olmayan bilgisayarlar aras›n-da tafl›mak için yeterli olabiliyorlard›. Ancak ozamanlar sabit disk kapasiteleri 30-40 MB civa-r›ndayd› ve ço¤u uygulama dosya büyüklü¤ü ola-rak birkaç yüz KB yer kapl›yordu.

Günümüzde ise ifller çok farkl›d›r, sabit disk ka-pasiteleri GigaByte (GB) türünden ölçülmekte,yaz›l›m ve veri dosyalar›n›n büyüklükleri de bun-dan geri kalmamaktad›r. Tabii modern uygulama-lar hemen her aç›dan çok daha geliflmifl ve kul-lan›fll›d›rlar, ancak yine debir dosyay› yedeklemekya da tafl›mak gerekti-¤inde sorunlar yaflan›r.

Bu gibi durumlarda bir-kaç farkl› çözüm yoluna baflvu-rulmaktad›r. Bunlardan biri de-polanacak verileri çeflitli yaz›l›mlarsayesinde "s›k›flt›rmak", böylece çok daha azyer kaplamalar›n› sa¤lamakt›r. Ancak bu çözümzamanla yetmemeye bafllam›flt›r. Bu durumda da-ha yüksek kapasiteli depolama ortamlar›n› gelifl-tirmek kaç›n›lmaz olmufltur.

Gittikçe artan miktarlardaki veriyi yedeklemek ve tafl›mak

bazen büyük bir sorun olabilmektedir.

VER‹ DEPOLAMA

Bu tür geliflmifl veri depola-ma ortamlar›na özellikle ofisortamlar›nda s›k s›k rastla-yabilirsiniz. Ço¤unluklakullan›lan sürücüler afl›r›iri disket sürücüleriça¤r›flt›r›rlar, üzerle-rinde de farkl› adlaryer alabilir. Bu depo-lama ortamlar›n›n CD veDVD-ROM’lardan fark›, üzer-lerine istendi¤i kadar s›k veri yaz›labilmesi ve si-linebilmesidir. fiimdi en yay-g›n farkl› depolamaortamlar›na k›sacabir bakal›m, özellik-lerini beraberce in-celeyelim. DEPOLAMA ORTAMI

S›k s›k karfl›n›za ç›kan "veri depolama or-tam›" terimi, üzerine bilgi yaz›lan çeflitlikay›t araçlar›n› tan›mlamak için kullan›l›r.Bunlar basit bir disket ya da en son nesilDVD-ROM olabilirler, yapt›klar› ifl hemenhemen ayn›d›r. >>>

* < >‹PUCU

136 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER VER‹ DEPOLAMA

MANYET‹K KASETLERGittikçe artan boyutlardaki verileri depolayabil-

mek için gelifltirilen ilk çözümlerden biri manye-tik kasetlerdir. Bunlar çal›flma prensibi olarakbildi¤imiz müzik kasetlerine çok benzerler, sürü-cüleri de buna uygun tasar›mdad›r. ‹lk modellerdo¤rudan bilgisayarlara tak›lm›flsa da, sonradanbunlar özel olarak tasarlanm›fl depolama ünitele-

rine birden fazla say›da tak›larakve yerel a¤lar üzerinden eri-

flim sa¤lanarak kullan›lma-ya bafllam›flt›r.

Bu ayg›tlar›n özelli¤i çokyüksek miktarda veriyi,

çok düflük bir maliyetle de-polayabilmeleridir. Ay-r›ca biraz özen gösteril-di¤inde kaset ömrü de

makul seviyede uzun olmaktad›r. Ne var kimanyetik kasetler veri eriflimi aç›s›ndan çok

yavaflt›rlar, bunlar›n üzerindeki bir uygulamay›do¤rudan çal›flt›rmaya imkan yoktur. Ayr›ca de-

polama ve geri alma ifllemleri de nispeten yavafl-t›r, üstelik kaset sürücülerin s›k s›k özel yöntem-lerle temizlenmesi gerekir.

LS-120 SUPERDISK‹lk bak›flta bu diskleri ya da sürücülerini klasik

disketlerden ay›rmak pek mümkün de¤ildir. Nevar ki kullan›lan ileri teknoloji sayesindebu türden tek bir disket üzerine 120 MB

ve üzeri bilgi depolamakmümkündür. Ayr›ca bu sürü-cüler klasik 1,44 MB disket-leri okuyabilir ve yazabilirler.Geliflen teknoloji sayesindeLS-120 sürücüleri gelecekvaad eden araçlar olarak gö-rünmektedirler.

ZIPZIP sürücüleri özel tasarlanm›fl 100 MB kapa-

siteli disketler kullan›rlar, bir bilgisayara hariciya da dahili olarak tak›labilirler. Harici olanlarkolayca sökülüp tafl›nabilir, baflka bir bilgisayaraba¤lanabilirler. ZIP sürücülerin en büyük avantaj-lar› çok defa yaz›labilir ve de uzunömürlü olmalar›d›r.Ancak mali-yetleri yük-sek, çal›fl-ma süratle-ri ise ol-dukça dü-flüktür.

MAGNETO-OPTICAL DISK (MOD)Bunlar disket içine yerlefltirilmifl minik CD-

ROM’lar› ça¤r›flt›ran yap›dad›rlar. Çal›flma pren-sibi olarak laser ›fl›n demetinin disket yüzeyindekimanyetik yüzeyi etkilemesi prensibine dayan›rlar.Bunun getirdi¤i en büyük avantajlar ise disketle-rin defalarca yeniden yaz›labilir olmas›, ayr›caüzerlerine kaydedilen verileri d›fl etkenlere karfl›uzun süre baflar›yla koruyabilmeleridir. Ayr›ca ça-l›flma süratleri üzerlerinden uygulama çal›flt›rma-ya müsaade edecek kadar da yüksektir. Depolamakapasiteleri ise 2,6 GB seviyesine dek artabilmek-tedir. Tek kötü yanlar› yüksek maliyetleridir, an-cak buna ra¤men gelecek vaad ediyor görünmek-tedirler.

JAZJAZ sürücüler temelde ZIP teknolojisinin gelifl-

mifl bir fleklidir. Tek bir disket yerine, içine birçokdisket yerlefltirilmifl kasetler kullan›rlar. Ver de-polama kapasiteleri 2 GB civar›na ulaflabilmekte-dir ve çal›flma süratleri de oldukça yüksektir. An-cak maliyetleri biraz yüksektir ve ömürleri di¤erseçeneklerle k›yasland›¤›nda çok yüksek say›lmaz.

Bir depolama ortam›n›n veri depolamakapasitesi kullan›lan teknolojilere ve ürünmodellerine göre büyük farkl›l›klar göstere-bilir. Bir seçim yaparken eriflim süratikadar kapasite-maliyet oranlar›n› dadikkate almak gereklidir. >>>

* < >‹PUCU

>>>

<<<

WINDOWSD‹SK‹ TEM‹ZLEMEK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 71

>>>

Sabit diskinizde her zaman biraz daha fazla yer açabilirsiniz,

iflte burada bunu nas›l yapaca¤›n›z› anlataca¤›z.

D‹SK‹ TEM‹ZLEMEK

D‹SK TEM‹ZLEME"Disk Temizleme" standart bir Windows uygula-

mas›d›r, gereksiz dosyalar›n kald›r›larak sabitdisk üzerinde yer kazan›lmas›n› sa¤lar. Bu uygu-lamay› "Programlar" seçene¤inin "Donat›lar" fl›kk›-n›n "Sistem araçlar›" alt menüsünde bulabilirsiniz.

Uygulamay› çal›flt›rd›¤›n›zda ekrana hangi sürü-cüyü temizlemek istedi¤inizi soran bir diyalogpenceresi gelecektir. Bundan sonraki diyalog pen-ceresi ise içeri¤ini silerek yer kazanabilece¤iniz

dosya gruplar›n› gösterir, buradan seçiminizi ya-pabilirsiniz. Burada bulunan seçenekler geçici In-ternet ve program dosyalar›n›n depoland›¤› çeflitliklasörleri gösterir, seçiminize göre bu klasörlerinkendileri de¤il, sadece içlerinde geçici olarak de-polanan veriler silinecektir.

Bu pencerede seçim yaparken ayn› zamandahangi klasörde ne kadar veri bulundu¤u ve temiz-leme ifllemi sonucunda toplam ne kadar bofl alanaç›laca¤›n› da görebilirsiniz. Gerekli seçimleriyapt›ktan sonra geriye iflleme onay vermek ve te-mizleme ifllemini bafllatmak kal›yor. Seçilen kla-sörlerin içleri temizlenerek yer aç›lacakt›r.

‹fiLET‹M S‹STEM‹N‹N KULLANILMAYAN KISIMLARINI KALDIRMAK

Windows iflletim sistemi her kullan›c›ya hitapedebilmek için oldukça genifl bir uygulama taba-n›na sahip olarak haz›rlanm›flt›r. Ne var ki herkullan›c› her uygula-madan faydalanmaz.E¤er hiç kullanmad›-¤›n›z sistem seçenek-leri varsa bunlar›kald›rarak sabit dis-kinizde bir miktaryer kazanabilirsiniz.

Bunun için "Dene-tim Masas›" alt›ndabulunan "ProgramEkle/Kald›r" uygula-mas›ndan faydalana-bilirsiniz. Burada ek-rana gelen diyalogpenceresinden "Win-dows Kur" k›sm›nagirdi¤inizde, kuruluolan sistem uygula-malar›n›n bir listesinigöreceksiniz. Burada seçili du-rumda olanlar kuruludur, bunlar›

kald›rmak için tek-rar t›klayarak seç-meniz yeterlidir.

Bundan sonrada iflleme onayvermek yete-cektir. Mesela"Masaüstü Te-

malar›" gibi birseçene¤i hiçkullanm›yorsa-n›z, bunu kald›-rarak yer kaza-

nabilirsiniz.

72 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS

WINDOWS D‹SK‹ TEM‹ZLEMEK

<<<

KULLANILMAYAN PROGRAMLARIN KALDIRILMASI

Zamanla sabit disk üzerinde pek çok uygulamabirikecektir. Bunlardan baz›lar› zaman içinde fay-

dalar›n› kaybede-bilir, yerlerinedaha iyi prog-ramlar gelebilir.Mesela bir y›l ön-ce kurdu¤unuzama art›k hemenhiç oynamad›¤›-n›z bir oyun, yada art›k kullan-mad›¤›n›z bir re-sim iflleme prog-ram›n› kald›raraksabit disk üzerin-de önemli miktar-da yer kazanabi-lirsiniz.

Kullan›lmayanprogramlar› ken-di "Uninstall" ifl-levlerinden fayda-lanarak kald›r-mak ço¤unluklamümkündür. An-cak e¤er bu türbir seçenek yok-sa, o zaman birönceki kofluldaanlat›lan "Prog-ram Ekle/Kald›r"seçene¤ini kulla-nabilirsiniz. Buseçene¤in "Yük-le/Kald›r" k›sm›n-da bilgisayar›n›z-da kurulu bulu-nan programlar›nbir listesi mev-cuttur, bunlardaniflinize yarama-yanlar› seçip "Ek-le/Kald›r" tuflunat›klarsan›z, seçiliprogramlar düz-gün bir biçimdesisteminizdenkald›r›lacakt›r.

D‹SK B‹RLEfiT‹R‹C‹S‹Bilgisayar›n›zla çal›fl›rken devaml› sabit disk

üzerine veri kaydetme ve silme ifllemi gerçekleflti-rilir. Zaman içinde bunun iki yan etkisi ortaya ç›-kacakt›r, öncelikle farkl› bölgelere kaydedilen veriparçalar› okuma ifllemini, haliyle de sistem per-formans›n› düflürecektir. Ayr›ca bu da¤›n›kl›k birmiktar disk alan›n›n kaybedilmesine de sebep ola-bilir. Bu durumda "Disk Birlefltiricisi" uygulamas›-n› kullanmak gerekecektir.

"Disk Birlefltiricisi" uygulamas›n› "Sistem Araç-lar›" menüsü alt›nda bulabilir ve çal›flt›rabilirsi-niz. Bu uygulama birbirleriyle iliflkili veri dosya-

lar›n› sabit disk üzerinde grupland›ra-cak, e¤er istenirse ifle yaramayan ka-

y›p dosya parçac›klar›n› dabularak silecektir. Sonuç-

ta hem sistem daha h›z-l› çal›flacak, hem debir miktar sabit disk

alan› geri kazan›lacakt›r. Bu uygulama çal›flmak için sabit dis-

kinizin büyüklü¤ü ve verilerin karmafl›kl›¤› iledo¤ru orant›l› biçimde artan zamana ihtiyaç du-yar. Bu yüzden çal›flma esnas›nda sab›rl› olman›zve ortalama 3 ayda bir ifllemi yinelemeniz tavsiyeolunur. >>>

PROJELERBELGEDEN TABLO ÇIKARMAK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 77

>>>

BELGEDEN TABLO ÇIKARMAKBazen belge içine önceden yerlefltirilmifl bir tabloyu ç›karman›z

gerekebilir, burada bunu nas›l yapabilece¤inizi gösterece¤iz.

ADIM 1:Öncelikle imleci belgede bulunan tablonun içinde

herhangi bir noktaya konumland›r›n.

ADIM 2:Sonra "Tablo" seçene¤inden "Tablo Seç" fl›kk›na

t›klay›n, tüm tablo seçili hale gelecektir.

Dikkat edin, e¤er imleç tablo içinde de¤ilse, ozaman tabloyla çal›flman›z› sa¤layan komutlarburada da görüldü¤ü gibi devre d›fl› olacakt›r.

78 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER

PROJELER<<<

BELGEDEN TABLO ÇIKARMAK

ADIM 3:fiimdi "Tablo" menüsünden "Sat›r Sil" seçene¤ine

t›klay›n.

ADIM 4:"Sat›r Sil" seçene¤i yerine "Sütun Sil" seçene¤ini

kullanarak da ayn› sonucu elde edebilirsiniz. Ar-t›k belge içindeki tablo oldu¤u gibi kald›r›lm›flt›r.

Burada ço¤u kullan›c› tabloyu oldu¤u gibi seçipklavyeden DEL tufluna basmay› deneyebilir. Ancakbu bir hatad›r, çünkü bu ifllem sadece tablo için-deki verileri silecek, tablonun ana yap›s›n› oldu¤ugibi b›rakacakt›r. Bu yüzden tabloyu silmek içinburadaki ifllemi yapmak gereklidir.

Belgedeki tabloyu tamamen seçili hale getirmek için klavyeden ALT + NUM 5tufllar›n› kullanabilirsiniz. NUM 5 tufluklavyenin yan›ndaki 5 tufludur ve NUMLOCK kapal› durumda olmal›d›r.

>>>

* < >‹PUCU

>>>

PROJELER

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 79

>>>S‹L‹NM‹fi DOSYALARI KURTARMAK

S‹L‹NM‹fi DOSYALARI KURTARMAKBilgisayarlarla çal›fl›rken hata yapmak oldukça do¤ald›r,

özellikle bir dosyay› kaza ile silmek en s›k yap›lan yanl›fll›kt›r.

Windows iflletim sistemi bu gibi hatalar› önle-mek için "Geri Dönüflüm Kutusu" adl› uygulama-dan faydalan›r. Daha önceki bölümlerde de anlat-t›¤›m›z gibi, bu uygulama silinen dosyalar›n tek-rar kal›c› olarak silinene dek depoland›¤› bir kla-sördür. E¤er önemli bir dosyay› yanl›fll›kla silerse-niz ilk bakman›z gereken yer buras› olmal›d›r.

ADIM 1:Önce masaüstünde bulunan çöp sepeti fleklindeki

simgeye çift t›klayarak bu klasörü aç›n, e¤er için-de herhangi bir dosya mevcutsa hemen penceredegörülecektir.

ADIM 2:Dosyalar› simgeler halinde görmek pek ayd›nla-

t›c› olmayabilir, bu yüzden "Görünüm" seçene¤i al-t›ndaki "Ayr›nt›lar" fl›kk›na t›klayarak dosyalarhakk›nda daha detayl› bilgi alman›z gerekecektir.Bu flekilde dosya boyutu ve ne zaman silindi¤i gi-bi bilgileri görebilirsiniz.

ADIM 3:"Özgün Konum" ve "Si-

linme Tarihi" sütunla-r›ndaki bilgileri yeterlibiçimde göremiyorsa-n›z, yapman›z gerekenfley son derece basittir.‹mleci sütun bafll›klar›-n›n birleflim noktas›nagetirin ve sol tufla bas›l›tutarak kayd›r›n, böyle-ce sütun geniflli¤ini ayarlayabilirsiniz.

ADIM 4:Dosyalarla çal›flmay›

kolaylaflt›rmak için on-lar› bir düzene koymakiyi olacakt›r. "Görünüm"seçene¤inden simgelerin"Silme Tarihine Göre"düzenlenmesi emrini ve-rebilirsiniz. Böylecearad›¤›n›z› bulmak da-ha kolay olacakt›r.

80 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER

PROJELER S‹L‹NM‹fi DOSYALARI KURTARMAK

<<<

ADIM 5:Art›k kurtarmak istedi¤iniz dosyalar› bulup se-

çebilirsiniz, birden fazla dosyay› seçebilmek içinüzerlerine t›klarken klavyeden CTRL tuflunu bas›l›tutun.

ADIM 6:Seçili durumdaki dosyalar› silinmeden önceki

eski konumlar›na döndürebilmek için "Dosya" se-çene¤i alt›nda bulunan "Geri Al" fl›kk›na t›klama-n›z yeterli olacakt›r.

ADIM 7:Seçili olan dosyalar eski yerlerine dönecek, ol-

mayanlar ise olduklar› yerde kalacaklard›r.

ADIM 8:Geri Dönüflüm Kutusu içinde kalan ve silinme-

sinde sak›nca görmedi¤iniz dosyalar› tamamensabit disk üzerinden kald›rmak için kutuyu boflalt-man›z gerekecektir. Bunun için "Geri DönüflümKutusu" simgesine sa¤ fare tufluyla t›klay›n ve aç›-lan menüden "Boflalt" komutunu verin.

Unutmay›n ki "Geri Dönüflüm Kutusu" içinde bulunan dosyalar kutu boflalt›ld›¤›n-da kal›c› olarak silineceklerdir. Bunlar› çoközel yöntemler uygulamadan kurtarmakmümkün olmaz, bu yüzden her zaman dik-katli olman›z gerekmektedir.

>>>

! < >D‹KKAT

>>>

INTERNETINTERNET VE F‹LM YILDIZLARI

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 139

>>>

Matrix ad›n› duymayan ve filmin baflkahraman› olan Neo’yu tan›mayan yok-tur.Evet, e¤er bir Keanu Reeves hayran›iseniz, o zaman www.keanunet.com adre-sinde bu ünlü aktörle ilgili hemen her türbilgiyi bulabilirsiniz. Aktörün kendi Websitesi bulunmuyor ve bu site de hayranla-r› taraf›ndan haz›rlanm›fl, ancak içerikoldukça doyurucu.

Hollywood’un kendine has cazibesi olanaktrislerinden Meg Ryan için hayranlar›taraf›ndan haz›rlanm›fl olan bu siteyewww.megryan.com adresinden ulaflabilir-siniz. Site amatör bir çal›flma olmas›nakarfl›n özenle haz›rlanm›fl, içerik olarakda doyurucu. Burada aktrisin biyografi-sinden filmografisine kadar pek çok bil-giyi bulabilir, resimlerine eriflebilirsiniz.

Keanu Reeves’in aksine, Leonardo diCaprio kendine ait bir Web sitesine sa-hip. www.leonardodicaprio.com/index/adresine giderseniz bu aktör hakk›ndaçok genifl bir bilgi içeren siteyi görebilir-siniz. Burada film klipleri ve tan›t›mlar›-n› izleyebilir, ayr›ca fan klüp üyesi olabi-lirsiniz. Leonardo hayranlar›na tavsiyeolunur.

Titanic ve Holy Smoke filmleriyle ad›n›duyuran güzel ‹ngiliz aktrisi Kate Wins-let ile ilgileniyorsan›z, www.katewins-let.org adresine u¤raman›z› tavsiye ede-riz. Burada güzel aktrisle ilgili pek çokbilginin yan› s›ra filmlerinden k›sa frag-manlar› da bulabilirsiniz. Ayr›ca isteyen-ler burada Kate Winslet konulu masaüs-tü temalar› da bulabilirler.

Son zamanlarda Avrupa sinemas›n›n enbaflar›l› filmlerinden biri say›lan Almanyap›m› "Run Lola Run" ile ad›n› duyuranaktris Franka Potente için haz›rlanm›flbir Web sitesi mevcut. Bu siteyewww.franka-potente.de adresinden ulafla-bilir, burada flöhret basamaklar›n› h›zlat›rmanan güzel aktris ve filmleri hakk›n-da detayl› bilgiler bulabilirsiniz.

Yine hayranlar› taraf›ndan, ünlü oyun-cu Bruce Willis için haz›rlanm›fl olan buWeb sitesine www.crosswinds.net/~bru-cewillis/ adresinden ulaflabilirsiniz. Bura-da ünlü aktörün hayat›n› ve filmlerini an-latan bilgiler mevcut. Filmlerinden çeflitlifragmanlar, foto¤raf galerisi ve aktörünyapt›¤› müzik çal›flmalar›ndan örnekleriçeren MP3 dosyalar›n› da bulabilirsiniz.

INTERNET VE F‹LM YILDIZLARIE¤er Internet üzerinde sevdi¤iniz film y›ld›zlar›yla ilgili bilgi ar›yorsan›z,

http://dir.yahoo.com/Entertainment/Actors_and_Actresses/Complete_Listing/

adresine bir u¤ray›n. Burada ise son dönem y›ld›zlar›n sitelerine yer veriyoruz.

140 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET INTERNET VE F‹LM YILDIZLARI

<<<

www.kemalsunal.comGeçti¤imiz y›l içinde kaybetti¤imiz unu-

tulmaz komedi sanatç›s› Kemal Sunalan›s›na haz›rlanm›fl bu sitede ünlü sanat-ç› hakk›nda hemen her tür bilgiyi bulmakmümkün. Bunun yan› s›ra kültür sanat,çocuk kulübü, bulmaca, makale, güncel,forum bafll›klar› alt›ndan yine Kemal Su-nal ile ilgili olacak flekilde çeflitli bilgile-re de ulafl›labiliyor. Kemal Sunal hayran-lar› siteden isim@kemalsunal.com flek-linde posta adresi alabilece¤i gibi ner-deyse tüm Kemal Sunal filmlerini de on-line olarak siteden seyredebiliyorlar.E¤er kaç›rd›¤›n›z bir filmi varsa mutlakasiteyi ziyaret edin.

http://www.yilmazguney.comY›lmaz Güney´in hayat› ve filmleri hak-

k›nda bilgi veren site ayn› zamanda Türksinemas›na da genel bir bak›fl aç›s›ndanyaklafl›yor. Biraz kar›fl›k bir tasar›ma sa-hip olan sitede bundan dolay› ilk bak›fltasiteye ismini veren ünlü yönetmen veoyuncu ile ilgili bilgilere ait linklereulaflmak da zor olabiliyor. Y›lmaz Güneyfanlar› için sonu sanatç›n›n ismi ile bitenposta adresi alman›n da mümkün oldu¤usitede üst bölümden Movies ba¤lant›s›nat›klayarak y›llara göre sanatç›n›n tümfilmlerine de ulafl›labiliyor. Ayr›ca bura-dan sanatç›n›n kitaplari, filmleri ve bel-gesellerini de temin edebilirsiniz.

http://www.meltemcumbul.comfiu s›ralar hala devam etmekte olan Y›-lan Hikayesi adl› popüler televizyonundizisinde oynad›¤› Zeyno rolü ile hayran-lar›n›n karfl›s›na ç›kan sempatik ve güzeloyuncunun internet üzerindeki sitesi isetam bir homepage havas›na sahip. Aileceçekilmifl bir resim ile aç›lan oldukça sa-de sitede yer alan 5 linkten sanatç› ile il-gili foto¤raflara, bilgilere ve y›lan hika-yesi ile ilgili an›lara ulaflmak mümkün.Mailler adl› bölüm ise Meltem Cumbul’agelen mesajlar ve onlara verilen cevapla-r› içeriyor. Siteye u¤rarsan›z mutlakaziyaret edilecek bu bölümün d›fl›ndaresimlere de mutlaka göz at›n.

http://www.ehb.itu.edu.tr/~alper/rep-lik/cuneyt.htm

Onu hepimiz havada uçan tekmeleri, ta-rihi macera filmleri ve eski ça¤ filmlerin-de bile kolundan ç›karmad›¤› saati ile ta-n›yoruz. As›l ismi Fahrettin Cüreklibaturolan ve gerçek mesle¤i difl doktorlu¤uolan bu sanatç› çevirdi¤i rekor say›da fil-min yan› s›ra filmlerde kulland›¤› ilginçdil ile de dikkatleri çekiyor. Büyük bir si-tenin sanatç›ya ayr›lm›fl olan bu bölü-münde ise iflte bu replikler yer al›yor.E¤er biraz olsun eskiyi hat›rlay›p gülüm-semek istiyorsan›z mutlaka ziyaret edin.Ayr›ca sayfada Cüneyt Ark›n’›n hayat› ilede ilgili özet bilgi bulmak mümkün.

members.nbci.com/_XMCM/volkiaBu site asl›nda tek bir sinema sanatç›-

s›na ait özel bir site de¤il. Geçmiflten gü-nümüze hemen hemen tüm sanatç›lar› busitede bulabiliyorsunuz. Türk Sinemas›-n›n Yüz Aklar› bafll›¤› ile aç›lan sitedeortada yer alan büyük resme t›klayaraksiteye girilebiliyor. Asl›nda zaten sitedebu büyük resimden de anlafl›labilece¤i gi-bi sanatç›lar›n sadece resimleri yer al›-yor. Yine de bunu küçümsememek gere-kiyor. Çünkü harf s›ras›na göre s›ralan-m›fl sitede yüzlerce ünlünün birden fazlaresmine ulafl›labiliyor. E¤er ünlülerin re-simlerini bulmak gibi bir s›k›nt›n›z varsabu site tek bafl›nda çözüm olabilir.

http://www.hayat.s5.com/Gayet hofl bir tasar›ma sahip sitede kim

kimdir, içerik, sinema, geçmifl zaman veiletiflim gibi 5 ana bafll›¤›n yan› s›raeditörden, röportaj, ölümsüz renkler,yazdan kalanlar, bir mevsim dönümüdaha, soka¤›ndan gemi geçen ev, birfoto¤raf bir an›, sinema salonlar› gibi il-ginç alt bafll›klara da rastlamak müm-kün. Yine genel bir flekilde tüm sinemasanatç›lar› hakk›nda bilgi içeren sitedekim kimdir bölümünden 60’dan fazlasanatç›ya ulafl›labiliyor. Ayr›ca alt bafl-l›klar alt›nda da ilginç konulara rast-lamak mümkün. Özellikle 3 ünlü komed-yen ile yap›lan röportaja da göz at›n.

INTERNETWEB SAYFASINDA ARKA PLAN

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 141

>>>

WEB SAYFASINDA ARKA PLANBu bölümde BODY komutu ve baz› eklerini kullanarak bir Web sayfas›n›

nas›l daha çekici k›labilece¤imizi görece¤iz.

ARKA PLAN RESM‹BACKGROUND eki bir sayfan›n arka plan gö-

rüntüsüne resim ekleme imkan› sunar. Bu sayfay›oldukça çekici k›labilen ve s›kça kullan›lan biryöntemdir. Biz burada bir Web sayfas›n›n arkaplan›na kurulufl logosunu yerlefltirece¤iz. Kullana-ca¤›m›z resim oldukça küçük olacak ve bunu arkaplan üzerine "döfleyerek" kullanaca¤›z. Burada ör-nek logoyu görüyorsunuz, kendiniz bu tür bir lo-goyu tarayarak ya da çizerek kolayca haz›rlayabi-

lirsiniz. Öncelikle

unutmay›nki bir Websayfas›ndakullan›la-cak resim-ler ya GIFya daJPEG for-

mat›nda olabilirler. Biz burada GIF format›ndabir resim kullanaca¤›z ve resmin son derece solukolmas›na da özen gösterece¤iz. Bundan amac›m›zresmin arka plana kapland›¤›nda ön plandaki di-¤er yaz› ve resimleri örtmesini önlemektir.

fiimdi bu sayfada görülen HTML kodunu NotDefteri uygulamas› ile yaz›n ve "sayfa1.htm" ad›alt›nda kaydedin. BACKGROUND de¤erine seçti-¤iniz resmin ad›n› ve gerekiyorsa tam dizin adre-sini girmeyi unutmay›n.

SAB‹T ARKA PLAN RESM‹Web sayfas› haz›rlarken BGPROPERTIES ekin-

den faydalanarak baz› de¤ifliklikler yapabilirsiniz.Bu eke resimde gösterildi¤i gibi "FIXED" de¤eriniverirseniz, arka plan› kaplamak için kulland›¤›-m›z resimler sabitlenecektir. Bunun anlam›, özel-likle uzun metinler bulunan Web sayfalar› görün-

tülenirken, ön plan hare-ket ettirilse bile pencereiçindeki arka plan res-minin sabit kalaca¤›d›r.

Bu etkiyi kendiniz göz-lemlemek için bir sonra-ki sayfada gösterilen ko-mut sat›r›n› yazd›¤›n›zkoda ekleyin. Ard›ndansayfa boyunun büyük ol-mas› için sayfay› bolmiktarda metinle doldu-run. Bu flekilde haz›rla-nan sayfay› çal›flt›rd›¤›-n›zda, ön plandaki metin-lerin kayarken, arka planresimlerinin sabit kald›¤›-n› göreceksiniz. Ancakküçük bir uyar› yapal›m,her ne kadar bu kullan›fll›bir seçenek olsa da, baz›browser programlar› bukomutu desteklemeyebilir.

Unutmay›n ki arka plana ekledi¤iniz resimlerin yüklenmesi ve ifllenmesi, siteniziziyaret eden kiflinin eriflimini do¤ru orant›l›olarak yavafllatacakt›r. Bu yüzden kullana-ca¤›n›z logo ve benzeri arka plan resimleri-nin 5 KB’den büyük olmamas›na dikkat et-melisiniz. Afl›r› büyük resimler kullanmaksayfalar›n›z›n yüklenmesi ve aç›lmas›n› afl›-r› biçimde yavafllatabilir. >>>

I < >INFO

142 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET WEB SAYFASINDA ARKA PLAN

<<<

ÇEfi‹TL‹ RENKLERT›pk› tablo haz›rlarken oldu¤u gibi, bir HTML

belgesindeki metinlerin de farkl› renklerde görün-tülenmesini sa¤layabilirsiniz. BGCOLOR komutuarka plan rengini de¤ifltirmek, TEXT komutu isemetin rengini belirlemek için kullan›l›r. Bu ko-mutlar› kullan›rken, yanlar›na kullan›lacak renkde¤erini de girmek gerekir.

Örnek; BGCOLOR="AQUA" , TEXT="RED"

Daha önce de belirtti¤imiz gibi, burada de¤iflikrenk de¤erlerini ya ‹ngilizce, ya da say›sal karfl›-l›klar› olarak girmek gereklidir. ‹flte kullanabile-ce¤iniz birkaç renk: AQUA, AZURE, BEIGE,BLACK, BLUE, BROWN, GOLD, GRAY, GRE-EN, KHAKI, MAGENTA, ORANGE, PINK,RED, SILVER, WHITE, YELLOW.

Unutmay›n ki BGCOLOR ve TEXT komutlar› as-l›nda BODY komutunun birer ekleridir. Bunlar›her zaman için bu komutla birlikte kullanmak ge-rekir.

<BODY BACKGROUND=”logo.gif” BGPROPERT‹ES=”FIXED”>

Arka plan için kullan›lacak resim ad› Arka plan›n sabit kalmas›n› sa¤lar

Arka plan türünü belirlerArka plan komutu

>>>

INTERNETINTERNET’TE PARA KAZANMAK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 143

>>>

Ço¤umuz Internet’i sadece e¤lenmek ve bilgilen-mek amac›yla kullan›r›z. Ancak Internet gün geç-tikçe daha da önem kazanan bir ekonomi arac›d›r.Büyük firmalar Internet üzerinde rekabet etmek-te, buradan daha fazla insana, daha çok ürün vehizmet sunabilmek için yar›flmaktad›rlar.

Peki s›radan bir ev kullan›c›s› nas›l Internetüzerinden para kazanabilir? Her zaman oldu¤ugibi, burada da çaba sarfetmeden birfleyler ka-zanmak pek mümkün de¤ildir asl›nda, özelliklebüyük paralar›n büyük yat›r›mlar gerektirdi¤i dü-flünülürse. Ne var ki oturdu¤unuz yerden birkaçkurufl kazanmak o kadar da imkans›z say›lmaz,ama bir gecede milyarder olmay› beklemeyin.

Sadece Internet üzerinde gezi-nerek ayda fazladan birkaç ku-rufl kazanman›n en kestirme yo-lu bilgisayar›n›za reklamalmakt›r. Bu iflle ilgile-nen firmalar Internetba¤lant›s› kurdu¤unuzanda bilgisayar ekran›-n›n küçük bir bölümündegörülen reklamlar›n sis-teminize yüklenmesinisa¤larlar ve ba¤l› kald›-¤›n›z süreye göre de sizeödeme yaparlar. Benzerbir baflka yöntem de e-posta mesajlar›n›za dareklam almakt›r, gönde-rilen mesaj bafl›na minikbir ücret al›nabilir.

Daha fazla u¤rafl iste-yen bir di¤er yöntem isedikkat çekici bir Web si-tesi haz›rlamakt›r. ‹n-sanlar›n ilgisini çekebi-lecek bir Web sitesi ha-z›rlad›ktan sonra ilanveren flirketlerle anlafla-bilir ve "banner" ad› verilenilanlar› sayfan›za koyabi-lirsiniz. Sitenizi ziyareteden ve bu ilanlara t›kla-yan insanlar›n say›s›nagöre size ödeme yap›l›r."Banner" denilen bu ilan-lar asl›nda reklam›n› yap-t›klar› siteye do¤rudanba¤lant› sa¤layan birer"hyper-link" gibi çal›fl›rlar.

INTERNET’TE PARA KAZANMAKInternet sadece e¤itim ve e¤lence arac› de¤il, ayn› zamanda

gittikçe önem kazanan ekonomik bir savafl alan›d›r.

"Banner" ad› verilen ilanlar reklam›n›tafl›d›klar› sitelere do¤rudan ba¤lant› sa¤layan birer "hyper-link" gibi çal›fl›rlar.Bu reklamlar basit bir metin ya da oldukçagösteriflli animasyonlar tafl›yacak flekildetasarlanabilirler. >>>

I < >INFO

144 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

<<<INTERNET

olarak Internet üzerinde çal›flan firmalar› bulupincelemenizi öneririz. Mesela home.penny-web.com adresinden bu tür çal›flmalar yapan birflirkete ulaflabilirsiniz.

Bu yöntemle iyi para kazanmak mümkün olabi-lir, ancak çok ziyaret edilen ve devaml› gündemdekalan bir Web sitesi haz›rlamak pek o kadar ko-

lay de¤ildir.Internet üzerin-

den para kazan-mak için Web si-tesi kurmay› veilan almay› plan-l›yorsan›z, hangifirmalarla çal›fla-ca¤›n›za dikkatetmeniz gerekir.Pek çok firmaküçük bir ödeme-den sonra siziyüz üstü b›raka-

bilir. Bu konuyla ilgili

Internet üzerinden dolar milyoneri ol-mak zordur, ama imkans›z de¤ildir. Örnekvermek gerekirse, bundan bir süre önce üçö¤renci Internet üzerinden mesaj al›flverifliyapabilecek bir program yazd›lar ve bunukullan›ma sundular. Program›n ad› ICQ idi.‹ki y›l içinde on milyon kullan›c› bulan ICQsonunda bir Amerikan flirketinin ilgisiniçekti ve flirket bu yaz›l›m›n haklar›n› üç ö¤-renciye 300 milyon dolar ödeyerek sat›n ald›. >>>

* < >‹PUCU

E¤er yeterince flanl›ysan›z Internet üzerinde sadece biryerleri ziyaret ederek birfleyler kazanabilirsiniz. Pek çoksite ziyaretçiler aras›nda çekilifller düzenleyerek ödüllerda¤›tmakta, böylece promosyon yapmaktad›r. Bunlar›n d›-fl›nda Internet üzerinden oynaman›za imkan tan›yan sanaloyun siteleri ve kumarhaneler de mevcuttur. Kumarhanele-re girip oynamak için belli bir üyelik ücreti ödemek gere-kirken, ödüllü oyun sitelerinin ço¤una girifl ve oyun oyna-mak ücretsizdir. Ama yine de bu tür siteleri ziyaret eder-ken dikkat etmek ve herhangi bir kredi kart› numaras› yada kiflisel bilgi vermekten kaç›nmak gerekir.

Yahoo kendisini kuran iki ö¤renciyi milyonereden ender sitelerden biridir.

< < <

Burada baz› "banner" örnekleri görüyorsunuz.<<<

INTERNET’TE PARA KAZANMAK

>>>

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 47

>>>

Internet üzerinde sadece metin belgeleri de¤il,ayn› zamanda ses ve görüntü dosyalar› da bulmakmümkündür, bunu daha önce de defalarca belirt-mifltik. Ne var ki klasik dosya formatlar› bu ifliçin yetersiz kald›¤›ndan MP3 gibi yeni biçimlergelifltirilmifltir. Bu sayede normalde 650 MB ci-var›nda yer kaplayan bir müzik CD’sinin içeri¤ini60 MB civar›nda bir yere depolamak mümkün ol-maktad›r.

Ancak yeni bir müzik dosyas› format› olufltur-mak demek, bir de bunu açabilecek bir yaz›l›mgelifltirmek mecburiyetinin ortaya ç›kmas› demek-tir. Ne de olsa hiçbir uygulaman›n açamad›¤› veridosyalar› haz›rlamak çok saçma bir ifl olurdu.

WinAmp uygulamas› öncelikli olarak MP3 for-mat›nda haz›rlanm›fl olan ses dosyalar›n› açabil-mek için gelifltirilmifltir. MP3 ses dosyas› forma-t›yla ilgili önceki bölümlerde detayl› bilgiler ver-mifltik, bu yüzden burada tekrar detaya inmeyece-¤iz.

Ancak WinAmp sadece MP3 dosyalar›n› de¤il,daha pek çok farkl› türdeki ses dosyalar›n› ve hat-ta müzik CD’lerini de okuyabilme yetene¤ine sa-hiptir.

Görsel aç›dan bir müzik setinin ön panelini ça¤-r›flt›ran WinAmp arabirimi kullan›c›ya ihtiyac›olan tüm bilgileri verir. Çalan parçan›n ad›ndansüresine dek pek çok bilgi ekranda görülebilir. Bu

program ayr›ca kendi bünyesinde hassas ayarlaryapmay› mümkün k›lan seçenekleri de bar›nd›r-maktad›r. Ama e¤er kullan›c› isterse WinAmp ya-z›l›m›n› kendi ihtiyaçlar›na uygun biçimde dahada fazla de¤ifltirebilir, bunun için Skin ve Plug-Inad› verilen ek dosyalara ihtiyaç olacakt›r.

WINAMPBurada MP3 müzik format›yla birlikte ad›n› duyuran ve büyük bir

kullan›c› kitlesi kazanan WinAmp uygulamas›n› birlikte inceleyece¤iz.

WINAMP

WinAmp flu an için en yayg›n kullan›lanmüzik uygulamas›d›r denebilir. Piyasadadaha pek çok benzer uygulama mevcuttur,ancak görünüfle bak›l›rsa hiçbiri WinAmpkadar marifetli ve kullan›c› dostu olama-maktad›r. >>>

I < >INFO

Equaliser kontrol penceresi

WinAmp Player penceresi Çal›nacak parçalar›n listesi

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE WINAMP

<<<

48 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE

SKIN NED‹R?WinAmp gibi baz› uygulamalar, kullan›c›ya

program›n ekranda görülen arabirimini kendizevklerine göre de¤ifltirebilme imkan› sunarlar.Bunun için "Skin" tabir edilen arabirim dosyalar›-na ihtiyaç vard›r. Bu dosyalardan Internet üzerin-de çok say›da bulabilmek mümkündür.

Bunlar› indirdikten sonra WinAmp uygulamas›-n›n kurulu bulundu¤u klasörde yer alan "Skins" altklasörü içine kaydetmek kullanmak için yeterlidir.

Uygulaman›n seçeneklerinden haz›r dosyalardanbiri seçilerek arabirimin görünümünü de¤ifltirmesikolayl›kla sa¤lanabilir.

Daha fazlas›n› isteyen kulla-n›c›lar ise kolayl›kla kendi"Skin" dosyalar›n› tasarlayarakbunlar› di¤erleriyle paylaflabi-lirler. WinAmp’› en çok arananuygulamalardan biri haline ge-tiren de flüphesiz bu esnekli¤i-dir.

PLUG-IN NED‹R?"Plug-In" ad› bilgisayar dünyas›nda çok kullan›-

lan genel bir terimdir. Bir "plug-in" asl›nda küçükbir yaz›l›md›r ve bir ana programa eklenerekonun yeteneklerini art›rmaya yarar.

WinAmp bu tür yan programlar aç›s›ndan da ol-dukça zengindir. Yaz›l›ma yeni ses ayarlar› veefektleri yapabilme yetene¤i kazand›ran pek çokfarkl› "plug-in" Internet üzerinde bulunabilir. Ayr›-ca özel grafik efektler sa¤layan "plug-in" türleride mevcuttur. Bunlar›n kullan›m› t›pk› "Skin" dos-yalar›na benzer bir biçimdedir.

GEÇM‹fi VE GELECEKWinAmp ço¤u zaman Freeware olarak Internet

üzerinden da¤›t›lm›fl, bu sayede de büyük bir kul-lan›c› kitlesi bulmufltur. Ancak tek unsur bedavabulunabilmesi de¤ildir. Bu yaz›l›m› haz›rlayanlarher zaman gelifltirmeye devam etmifl, k›sa aral›k-larla daha iyi versiyonlar›n› piyasaya sürmüfller-dir.

Bunun d›fl›nda WinAmp her zaman kullan›m›kolay ve yetenekleri genifl bir yaz›l›m olmufltur.

Mesela en son sürümde baz› özel bilgileri göster-mek ve program›n yeni versiyonlar›n› otomatikolarak yüklemek için haz›rlanm›fl bir mini brow-ser ifllevi mevcuttur.

Devaml› yenilikler getirmesi WinAmp’›n gün-demde kalmas›n› sa¤lamaktad›r. Yak›n birgelecekte belki Internet üzerinden sanal radyoyay›nlar› yapabilme imkan›, belki de daha fazlas›bu yeteneklere eklenecektir. Bu geliflme sürdü¤ümüddetçe, WinAmp küçük ve faydal› bir uy-gulama olmaktan çok daha ileri bir konum eldeedecek gibi görünmektedir.

Çalma süresi

Durdurma Ses ayar›

Rasgele çald›rma

Önceki parça

Sonraki parçaÇalma

Duraklatma

>>>

DOS NED‹R? NASIL KULLANILIR? PÜF NOKTASI

Çok basit anlamda tan›mlayacak olur-sak DOS’a (Disc Operating System) Win-dows’un atas› olarak bakabiliriz. Uygula-malar d›fl›nda tamamen metin tabanl› birortamda çal›flan bu iflletim sistemi alt›n-da klasör oluflturmak, silmek ve de¤ifltir-mek ya da program› listelemek gibi he-men her tür disk ve sistem ifllemi sürekliklavyeden komut girerek yap›lmaktad›r.Pencerelerle çal›flmaya al›flm›fl ve "Win-dows Kullan›c›s›" olarak da adland›r›lanyeni kuflak bilgisayar kullan›c›lar›na ol-dukça farkl› gelecek olsa da her fleyin te-meli bu ilk iflletim sistemine dayan›r.Günlük ifllerinizi yürütmek için hiçbir za-man ihtiyac›n›z›n olmayaca¤› ve yanl›fl-l›kla çal›flt›rmad›¤›n›z takdirde hayat›n›zboyunca belki de hiçbir zaman içinde bu-lunmayaca¤›n›z bu ortam asl›nda dahaçok bilgisayarlarla ilgili problemlerinikendisi çözmeye al›fl›k biraz daha profes-yonel kullan›c›lar›n ifline yarayacakt›r.

DOS NED‹R, NASIL KULLANILIR?

g›lanmal›d›r. Örne¤in (C:\windows\desk-top), C sabit diskindeki windows klasörüalt›ndaki desktop klasörünü tan›mlar.

Sabit Disk ‹çinde GezinmekWindows’ta oldu¤u gibi DOS içinde bu-

lunulan klasörün içeri¤ini otomatik ola-rak görüntülemez. Bunun için (DIR) ko-mutunun yaz›l›p ard›ndan ENTER tuflu-na bas›lmas› gerekir. Liste içinde yan›n-da <DIR> olarak belirtilenler alt kla-sörlerdir. Bir alt klasöre girmek için ise‹ngilizce Change Directory’nin bafl harf-lerinden oluflan (CD) komutu kullan›lma-l›d›r. (CD desktop) fleklinde bir kullan›mbu alt klasöre geçmeyi sa¤layacakt›r. Bir üst klasöre ç›kmak için ise CD komu-tunu takiben yan yana iki nokta konur(CD..). Bu flekilde en üst klasör olarakkabul edilen (C:\) sürücüsüne kadar ula-fl›labilir. Windows’un aksine burada en

Yine de bilgisayar biliyo-rum diyen herkesin enaz›ndan DOS üzerinde debaz› ifllemleri yapabilmesigerekti¤ine inand›¤›m›ziçin bu bilgilere yer vere-ce¤iz. Ayr›ca ileride oyun-lar da dahil olmak üzereeski DOS uygulamalar›n›çal›flt›rmak için DOS alt›n-dan yapman›z gerekebile-cek baz› ayarlamalar içinde bu bölüm yararl› olacakt›r. fiimdi ençok kullan›lan DOS komut ve uygulama-lar›na bir göz atmadan önce DOS orta-m›na nas›l geçece¤imize bir bakal›m.

Karanl›k Dünyaya Geri DönüflBafllat menüsündeki Programlar klasö-

rü alt›nda yer alan "MS-DOS Komut ‹s-temi" adl› ö¤eye t›klayarak pencere alt›n-da bir DOS ortam›na ulaflabilirsiniz. Buortama yabanc› oldu¤unuz için flimdiliken güvenli yöntem budur. Çünkü s›k›flt›¤›-n›z anda ALT-F4 tufllar›n› beraber kulla-narak ya da "exit" komutunu kullanarakbu ortamdan ç›kabilirsiniz ve hata yap-ma olas›l›¤›n›z da en aza iner. Daha bü-yük alanda rahat çal›flmak için ise ALT-ENTER tufllar› kullan›labilir. Bu durum-da DOS ortam› tüm ekran› kaplayacak-t›r. Geri dönmek için ayn› tufllar tekrarkullan›labilir.

DOS ortam›ndayken tüm yaz›lar›n enalt›nda, sonunda yan›p sönen imlecin bu-lundu¤u sat›r komutlar› girebilece¤inizkomut sat›r› olarak adland›r›l›r. Ayr›cayine bu sat›rda bulunan di¤er bilgiler si-ze sabit diskinizde hangi klasör alt›ndaoldu¤unuzu gösterecektir. Yanl›fl klasör-ler üzerinde ifllem yapmamak için bu di-zilimi iyi çözmek gerekir. Sat›r›n bafl›nda(:) iflareti ile ayr›lan harf sürücü harfinibelirler. Takip edenler ise klasör isimleri-dir. Birbirinden ters bölme (\) iflareti ileayr›lan isimlerden sa¤da bulunan her za-man solundakinin alt klasörü olarak al-

Kullan›c› dostu bir arayüze sahip olmad›-¤›ndan DOS alt›nda kullan›c› hatalar›nakarfl› da bir koruma bulunmamaktad›r. Buyüzden kullanaca¤›n›z komutu çok iyi anla-d›¤›n›za emin olmadan kullanman›z çeflitliproblemler ç›kmas›na yol açabilir.Ancak dikkatli kullan›ld›¤›nda DOS, Win-dows alt›ndan çözülemeyen problemlerinizebile çözüm olabilir. >>>

! < >D‹KKAT

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI 3

>>>

4 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI

PÜF NOKTASI DOS NED‹R? NASIL KULLANILIR?

<<<

üst dizin Desktop de¤il gerçekte olmas›gerekti¤i gibi C:\ dir. En üst dizine h›zl›ulaflmak için (CD \) fleklinde bir komutda kullan›lmaktad›r. Sürücü de¤ifltirmekiçin ise sadece sürücü harfi ve bunu taki-ben ( : ) iflaretini koyup ENTER’a bas-mak yeterli olur. Örne¤in A: ve ard›ndanENTER sizi A disket sürücüsüne ulaflt›-r›r.

DOS’ta Klasörler ‹le Çal›flmakCD komutuna benzer bir flekilde (MD)

yeni bir klasör yaratmaya (RD) ise klasö-rü silmeye yarayan iki komuttur. Ancakburada özellikle (RD) komutunun kulla-n›m›nda bir noktaya dikkat etmek gere-kir. Oldukça eski bir komut olan (RD)

leri kopyalayamayaca¤›n› da unutmamakgerekir. Klasörleri de kopyalamak içinözel bir program olan ve DOS ile birliktegelen (XCOPY) kullan›labilir. (XCOPYc:\windows\*.* c:\yedek\*.* /s /e) fleklin-de ilk baflta kar›fl›k gibi gelebilecek ko-mutta windows klasörü içindeki tüm dos-yalar yine c sabit disk alt›ndaki yedekklasörüne kopyalanacakt›r. Sondaki (/s)parametresi klasörlerin de kopyalanaca-¤›n›, (/e) parametresi ise içi bofl olsa da-hi klasörlerin kopyalanaca¤›n› belirtir.

DOS’taki Notepad: EDITWindows alt›nda kulland›¤›n›za benzer

bir metin düzenleyici ar›yorsan›z komutsat›r›nda EDIT yazarak buna ulaflabilir-siniz. Basit görünüfllü olsa da Windowsprogramlar›na benzeyen program ileridesistem dosyalar›nda baz› gerekli de¤iflik-likler yapman›zda iflinize yarayacakt›r.Bu program› kullanarak Autoexec.bat veConfig.sys’de de¤iflikleri kolayl›kla yapa-bilirsiniz.

sadece içi bofl klasörleri silebilir yani bu-nun için önce o klasörün içinin silinmesigerekir. ‹flte bu noktada (DEL) komutu yard›m›-m›za koflacakt›r. (DEL dosyaismi) fleklin-de bir komut ile istedi¤imiz herhangi birdosyay› silebiliriz. Ayr›ca dosyaismi yeri-ne *.* kullanmam›z durumunda içindebulundu¤umuz klasördeki tüm dosyalarsilinecektir. Windows’ta oldu¤u gibi bizeyard›mc› olacak bir geri dönüflüm kutusuolmad›¤›ndan silinen dosylar›n geri geti-rilmesi mümkün de¤ildir. Bu yüzden dik-katli davranmak gerekir.Tüm bunlar›n yerine asl›nda (DELTREE)komutunun da kullan›lmas› mümkündür.Bu komut belirtilen klasörü içindekilerlebirlikte kolayca silebilir. Kullan›m flekli(DELTREE *.* ya da DELTREE dene-me) fleklinde olabilir.

Dosyalar› Kopyalamak Ve Tafl›makGerçe¤i itiraf etmek gerekirse DOS al-

t›nda bu ifllemleri yapmak hiç de di¤erifllemler kadar kolay de¤il. Çünkü herkopyalama ifllemi için tüm klasör dizininibafltan hem kaynak hem de hedef noktaiçin yazmak gerekecektir. En k›sa flekildedisket sürücüden masaüstüne bir dosyakopyalamak için bile (COPY a:\dene-

me.doc c:\windows\desktop\deneme.doc)fleklinde bir komutun kullan›lmas› gere-kir. Tafl›mak için ise COPYyerine MOVE yazmak yeter-li olacakt›r. Bu komutlardada toplu dosya ifllemleri için*.* kullan›lmas› mümkünolmaktad›r. (COPY a:\*.*c:\windows\desktop\*.* gibi)Sadece dosyalar için kulla-n›lan bu komutlar›n klasör-

DOS ortam›na ulaflmak için kullanabi-lece¤ini bir baflka yol daha vard›r. Bu seferyine Bafllat menüsünde yer alan "Bilgisaya-r› Kapat" ö¤esini kullanabilirsiniz. Ö¤eyet›klad›ktan sonra aç›lan pencerede en altseçenek olan "MS-DOS kipinde bafllat"› seç-ti¤inizde bu sefer bilgisayar›n›z tamam›ylaDOS ortam›na dönecektir. Ancak bu durumda arka planda yard›m›n›-za yetiflecek bir Windows olmayacak veDOS ile bafl bafla olacaks›n›z. Windows’ageri dönmek için ise bilgisayar›n›z› bafltanbafllatman›z gerekecektir. >>>

I < >INFO

E¤er klasör içeri¤i ekrana s›¤mayacakkadar uzunsa DIR komutu yan›na parametreler kullanarak buna çözüm bulabilirsiniz. Parametreler tümü birliktede kullan›labilir.DIR /P : Sayfa doldu¤unda di¤erine geçmeden bir tufla bas›lmas›n› bekler.DIR /W : Listeyi 5 sütun halinde gösterir.DIR /S : Varsa alt dizinlerin de içeri¤inigösterir.DIR /?: Ek parametreler hakk›nda bilgi verir >>>

* < >‹PUCU

>>>