Rrugae ArbëritRruga

e ArbëritBotim Periodik i Shoqatës “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”. Viti I i Botimit. Nr. 6. Tetor 2006 Çmimi: 30 lekë

cyan magenta yellow black

Adresa e redaksisë: Blloku i banesave “Gintash”, Laprakë. Tel.068 31 19 232. E-mail: Lid_gazeta@yahoo.com.

Rruga e Arbërit - çelësi iRruga e Arbërit - çelësi iRruga e Arbërit - çelësi iRruga e Arbërit - çelësi iRruga e Arbërit - çelësi izhvillimit jo vetëm për Dibrënzhvillimit jo vetëm për Dibrënzhvillimit jo vetëm për Dibrënzhvillimit jo vetëm për Dibrënzhvillimit jo vetëm për Dibrën

Muhamet Bitri,Muhamet Bitri,Muhamet Bitri,Muhamet Bitri,Muhamet Bitri,familjefamiljefamiljefamiljefamilje

intelektualësh eintelektualësh eintelektualësh eintelektualësh eintelektualësh ebiznesmenëshbiznesmenëshbiznesmenëshbiznesmenëshbiznesmenësh

TË NJOHIM BIZNES-MENËT E DIBRËS

NJOFTIMNjoftohen anëtarët ekryesisë së shoqatës

Lidhja e Intelektu-alëve Dibranë, se medatë 1 nëntor, ditën emërkurë, ora 18.00,zhvillohet mbledhjae radhës te zyrat e

Aurora Group,në Autostradë.

Prof. Dr. Bashkim LLESHI

Rruga e re e Dibres e quajtur Rru-ga e Arberit i sherben jo vetemzhvillimit ekonomik e shoqerorte vendit tone dhe te trevave qedo te pershkoje por si nje ngarruget me te bukura turistike, sirruga me e shkurter qe prêt Sh-qiperine nga perendimi ne lindjedo ti sherbeje edhe zhvillimit temetjshem te turizmit malor neShqiperi. Aksi i kesaj rrugefillimin e ka ne rrugen e Dibresqe fillon nga qendra e Tiranes dhevijon ne drejtim te Medresese,ngjitur me lagjen e vjeter te Di-braneve, ne krah te rruges “ Qe-mal Stafa “, vazhdon ne krah teAkademise Ushtarake dhe tekish Ndermarja Rruga Ura kthenne drejtim te Rrapit te Treshitneper rrugen “ Myslim Shyri “,vazhdon ne drejtim te Tufinesderi tek ish Reparti ushtarak iArtilerise ku ndodhet Ura e vjetere Brarit mbi kanjonin e bukur telumit te Tiranes.

(Lexoni në faqe 4-5)

FAQE 3

“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntorPërparim Tomçini: “JuPërparim Tomçini: “JuPërparim Tomçini: “JuPërparim Tomçini: “JuPërparim Tomçini: “Jutregoj pasurinë time”tregoj pasurinë time”tregoj pasurinë time”tregoj pasurinë time”tregoj pasurinë time”

Nga VELI VRANIÇI

Festivali “Oda Dibrane”ka nisur jetën e tij në

vitin 1994, i konceptuar nëfillim si takim i rapsodevepopullore. Në të morënpjesë kryesisht grupedhe shoqata kulturorenga Shqipëria dhe Maqe-donia si dhe artistë qëbënin jetë të pavarur ar-tistike. Ky aktivitet pati je-honë si ndër të parët ekëtij lloji dhe u mirëprit.Që në fillimet e këtij Fes-tivali, kërkesat tonë si or-ganizatorë qenë për mëshumë. Por për mung-esë përvoje, financimeshdhe shkallën e njohjespër jetën artistike të sim-otrave tona në të gjitha tre-vat shqiptare, qofshinkëto institucione sh-tetërore apo shoqata, fiz-ionimia e këtij manifesti-mi ishte e papërcaktuarmirë dhe bindshëm....

(Lexoni në faqen 8)

Intervistë ekskluzive në faqen 7

Pemtaria ePemtaria ePemtaria ePemtaria ePemtaria eblegtoria,blegtoria,blegtoria,blegtoria,blegtoria,dibranët idibranët idibranët idibranët idibranët irikthehenrikthehenrikthehenrikthehenrikthehentraditëstraditëstraditëstraditëstraditës

Nga XHAFER SEITIPrefekt i Dibrës

FAQE 2

Pranvera ePranvera ePranvera ePranvera ePranvera efundit përfundit përfundit përfundit përfundit për

pilotin dibranpilotin dibranpilotin dibranpilotin dibranpilotin dibranSabri ToçiSabri ToçiSabri ToçiSabri ToçiSabri Toçi

Nga SHAQIR SKARRAFAQE 6

Tetor2 0 0 6 2AKAKAKAKAKTUTUTUTUTUALITETALITETALITETALITETALITET

Drejtor: RAKIP SULIKryeredaktor: SHAQIR SKARRA

Redaksia: Hajri Mandri, Prof. Dr. Bashkim Lleshi,Bujar Karoshi, Dukagjin Hata, Dr. Hasan Leka, Mirvet Lala

ADRESA E GAZETËS: Blloku i banesave “Gintash”, Laprakë.Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179.

Email: lid_gazeta@yahoo.com

Shoqata “Lidhja e Intelektualëve Dibranë” ka dhe numrin e sajtë llogarisë në PROCREDIT BANK

Në lek 13-661344-0001 . Euro 13-661344-0102 . USD 13-661344-0203

KËSHILLI BOTUES I GAZETËS NJOFTIMGazeta “Rruga e Arbërit”, njoftongjithë lexuesit dhe bashkëpunë-

torët, se numri i radhës së gazetësdo të dalë çdo të diel të fundit të

muajit. Për abonimet dhe shpërn-darjen e gazetës në adresa tuaj,duhet të telefononi në numrin e

telefonit: (04) 357 179, ose të nashkruani në Email:

lid_gazeta@yahoo.com

Reklamonibiznesin tuaj!Gazeta “Rruga e Arbërit”

vë në dispozicion hapsirat enevojshme për reklamën tuaj!

Tel.068 31 19 232.Tel: (04) 357 179.

Email: lid_gazeta@yahoo.com

Përfundon ndërtimi iujësjellësit të Peshkopisë

Qyteti i Peshkopisë ështëshndërruart në një kantier

ndërtimi. Me një fond prej 2.3 mil-ionë euro kredi të dhëna nga Ban-ka Islamike për Rindërtim dhe Zh-villim, kompania turke “Gintash” karalizuar projektin e ujësjellësit të ri,si dhe sistemimin e kanalizimevetë ujrave të bardha dhe të zeza.

Ndërkohë ka filluar puna për ri-parimin e asfaltimin e 90 përqind tërrugëve të qytetit të Peshkopisë. Përralizimin e këtyre punimeve, bash-kisë së qytetit i është dhënë një fondshtesë nga qeveria prej 7 milionëeurosh. Kryetari i Bashkisë, Ilir Kro-si, tha gjatë inagurimit të fillimit tëpunimeve, se “ne po ralizojmë njëpremtim për të patur 24 orë ujë pandërprerje”. Gjithashtu ai tha se menjë fond prej 17 milionë lekësh popunohet për sistemim asfaltimin errugës së lligjave. Bashkia e Pesh-kopisë është e para në qarkun eDibrës që me investimet e bëra pokrijon një infrastrukturë bashkëko-hore.

M.Lala

Pemtaria e blegtoria, dibranët i rikthehen traditësPemtaria e blegtoria, dibranët i rikthehen traditësPemtaria e blegtoria, dibranët i rikthehen traditësPemtaria e blegtoria, dibranët i rikthehen traditësPemtaria e blegtoria, dibranët i rikthehen traditës

Nga Xhafer SeitiPrefekt i Dibrës*

Kushtet e vështira ekonomike dhe shkalla e lartë e papunësisë në qarkun

tonë, kanë ndikuar në shtimin e numrittë familjeve që trajtohen me ndihmëekonomike mesatarisht 16300 të tilla nëmuaj....

Në vitet 1993-2005 në sektorin ebujqësisë në qarkun e Dibrës janë in-vestuar gjithsej 750 milion e 695 mijëlekë nga Buxheti i Shtetit dhe Donatorët,po vijimësia e kërkesave për investimemë bën të mendoj se jo në çdo rast in-vestimi ka shkuar në vendin dhe objek-tin e duhur dhe efikasiteti nuk ka qenë iplotë.

Me qëllim përmirësimin e kushtevesocial-ekonomike të popullsisë në gjithëqarkun, duhet të merren në konsider-atë prioritetet e sotme të zhvillimit tëbujqësisë dhe blegtorisë duke e fuqizuarpunën në të gjithë sektorët etyre ndër të tjera dhe nëpërm-jet ngritjes së linjave të për-punimit të prodhimeve bujqë-sore e blegtorale, përmirësim-it të aftësisë ujitëse dhe zba-timit të projekteve për shfrytë-zimin e baseneve ujore.

Plani fillon me hartimin eprioriteteve, duke filluar nga atoafatshkurtra, afatmesme e afat-gjata. Paraqitja e prioritetevekërkon në radhë të parë an-gazhim konkret të komunitetit,bashkëpunim në grup të ferm-erëve dhe specialistëve të fush-ave dhe më pas mbështetjenga shteti apo donatorë.

Frutikultura konsiderohetsektori prioritar për rajonintonë, si për kushtet klimatiko-tokësore, ashtu edhe për traditën e kri-juar në vite me prodhimet cilësore të fru-tave e rrushit, si për konsum, ashtu dhepër eksport apo përpunim industrial.

Në gjykimin tim prioritet duhet të jetëdhe vreshtaria për vetë kushtet e mik-roklimave, traditës që nuk mungon, pordhe përkjeve individuale rezultateve, qëpo bëhen nga disa fermerë në fshatratë ndryshëm të komunës, një pjesë prejtë cilëve të përmendur në materialinekspozues.

Në fushën e bujqësisë prioritetetgjykoj se fillojnë me prodhimin e farëravesi ajo e grurit të gjeneracionit të lartë sisuper-elit, elit, gjeneracion i parë tëllojeve të grurit të ardhur nga Franca etj.,farës së misrave hibride Rozafa dhe tëimportit nga BE, të cilët kanë dhënërezultate të larta në Rajonin tonë, farëssë patates e ardhur kryesisht nga Hol-landa në zonën e Dibrës, farës së jonx-hës, gjë për të cilën fermerët kanënevojë dhe për rimbursim.

Mbështetëse e prodhimit bujqësorcilësor në bujqësi, frutikulturë e perimeështë mbrojtja nga parazitët dëmtues.Ngritja dhe pajisja me mjete bashkëko-

hore e laboratorëve, do t’i shërbente mëmirë punës në shkallë qarku. Në zhvil-limin e blegtorisë prioritet gjykoj përmirë-simin racor të krahasueshëm me zonatmë të zhvilluara të vendit si për gjedhindhe për të imtat.

Hallkë tjetër mund të jetë ngritja efermave pilot ose stimulimi dhe mbësh-tetja e atyre që janë ngritur për t’i kthy-er në modele zhvillimi duke aplikuarmbarështrimin zooteknik, strehimin kon-

form standardeve, mekanizimin dhe tëushqyerit e balancuar. Ndihma e dona-torëve në këtë drejtim do të ishteefiçente.

Disa gjëra shpesh dhe i nënvlerë-sojmë siç është zhvillimi i panaireve përtë imtat dhe gjedhet duke afruar përvojënmë të mirë nga fermerët për racat ekz-istuese si ato përmirësuese dhe atoautoktone duke paraqitur interesatekonomike dhe të ardhurat që realizo-hen nga mbarështrimi i blegtorisë,panaire prodhimesh të ndryshme qëkrijojnë “cmirën” pozitive etj.

Në shërbimin veterinar duhen për-caktuar masat veterinare për gjurmim-in, vaksinimin dhe luftimin e sëmund-jeve ngjitëse në blegtori.

Në strukturën e administratës sëkomunës duhet vendosur veterineri.Rritja e kontrollit të përbashkët me njëbashkëveprim midis inspektoratit ush-qimor, kontrollit higjieno-sanitar, shër-bimit veterinar në komunë dhe policisëtatimore për ekzekutimin e gjobave dhebllokimin ne aktivitetet të subjekteve qëjanë me shkelje të ligjit.

Kur hartohet një strategji për bujqës-

inë e blegtorinë me rëndësi konsid-erojmë faktin e domosdoshmërisë të njëstudimi të hollësishëm për sigurimin etregjeve funksionale të shitjes pasi ferm-eri prodhon, por has vështirësi përtregtimin e mallit të tij.

Linja e përpunimit është një poten-cial i pashfrytëzuar brenda komunësapo një grupi njësishë për të krijuar njëhop në konceptin përpunues si: në për-punimin e frutave, rrushit, perimeve,qumështit, në ngritjen e thertoreve dhetregtimin e mishit sipas parametrave tëstandardizuara, linja për përpunimin emishit, linja për përpunimin e bimëvemedicinave dhe etero-vajore, për përpun-imin e aktiviteteve të bletarisë përtregues komplekse, për dekuskutimine farës së jonxhës dhe standardiziminpër treg, për standardizimin e patates,ambalazhimin dhe përpunimin e saj nëmiell, patatina dhe makarona, linja përpërpunimin e lëkurëve të bagëtive, linjapër ambalazhimin e tregtimin e qumësh-tit, mishit dhe peshkut, linja për përpun-imin e leshit dhe prodhimeve artizanale,etj.

Nisur nga specializimi i prodhimitbujqësor-blegtoral, ngritja e linjave tëpërpunimit, standardizimit dhe ambal-azhimit do të ishte njohja sa më e shpe-jtë me teknologjitë e avancuara të BE-së dhe përshtatja e tyre me kushtet e

rajonit të Dibrës me qëllim që tënxitet iniciativa e sipërmarrësveprivatë si me kapitalet e tyreashtu edhe me projektet e dona-cionet për të filluar një ndryshimnë zhvillimin e bujqësisë dheblegtorisë.

Ekziston tashëm tendenca especializimit të fermave në kr-ijimet e reja në pemtari të tipitklasik, intensive dhe superinten-sive, në vreshtari, për perime,patate, për farën e jonxhës, fi-dane dru-frutore, prodhimet bleg-torale për qumësht e mish, ble-tari, pulari e peshkim artificialdhe hapjen e pikave të përpunim-it, në këto kushte do të jetëshumë pozitive përfshirja në fi-nancime të projekteve dhe e do-natorëve të ndryshëm me sub-

vencionime.Prodhimet bujqësore-blegtorale, fru-

ta, rrush, perime e patate dhe produk-tet ushqimore që rrjedhin prej tyre meetiketën specifike autoktone të qarkuttë Dibrës duke i futur në tregun e zonavetë Tiranës, Durrësit dhe dalja në eksportdo të rrisin të ardhurat për fermerët dhedo të nxitet më tej prodhimi bujqësor eblegtoral.

Në këtë kuadër rol parësor luajnëpolitikat e zhvillimit në pushtetin qen-dror për zhvillimin e bujqësisë dhe bleg-torisë në të ardhmen, pasi për periudhëne kaluar kjo mbështetje për zonën Ver-ilindore ka qenë shumë e zbehtë.

Ka ardhur koha të bëhen ndryshimedhe të realizohet një mbështetje në tëgjitha fushat e zhvillimit të bujqësisë eblegtorisë, fuqizimin e saj me aftësinëujitëse për të arritur ato prioritete që janëshumë jetike për gjithë rajonin, ku ak-tiviteti bazë për jetesë është bujqësiadhe blegtoria.* (Pjesë nga fjala e prefektit në takimin e zhvilluar nëDibër me temë: “Rikthim në traditë për zhvillimin e pem-tarisë, vreshtarisë, blegtorisë dhe përpunimit agro-in-dustrial”. Botuar me shkurtime)

Prodhimet bujqësore -blegtorale, fruta, rrush,perime e patate dhe

produktet ushqimore qërrjedhin prej tyre me

etiketën specifike autok-tone të qarkut të Dibrës,duke i futur në tregun e

zonave të Tiranës, Durrësitdhe dalja në eksport, do tërrisin të ardhurat për ferm-

erët dhe do të nxitet mëtej prodhimi bujqësor e

blegtoral

Pamje e një vreshti të ri në Dibër.

NJOFTIMNjoftojmë

të interesuaritse është gati përbotim kalendari

“Dibra 2007”me pamje vetëm

nga Dibra.Të interesuarit

për të pasur në faqete kalendarit

reklamën e tyre tëkontaktojnë në

nr. tel: 04 233 283ose cel: 068 21 29 940.

Tetor2 0 0 63 PROFILPROFILPROFILPROFILPROFIL

TË NJOHIM BIZNESMENËT E DIBRËS

Muhamet Bitri, familjeMuhamet Bitri, familjeMuhamet Bitri, familjeMuhamet Bitri, familjeMuhamet Bitri, familjeintelektualësh e biznesmenëshintelektualësh e biznesmenëshintelektualësh e biznesmenëshintelektualësh e biznesmenëshintelektualësh e biznesmenësh

J E TA

Muhamet Bitri ka lindur në fshatinBlliçe më 11 korrik të viti 1952 në njëfamilje të njohur për patriotizëm. Pasmbarimit të shkollës fillore etetëvjeçare në fshatin e lindjes, mbar-on me nota të mira edhe shkollën emesme. Duke qenë një nxënës i mirënë shkencat e ekzakte fillon fakulte-tin Ekonomik në degën Financë, tëcilin e mbaron me nota të larta nëvitin 1973. Fill pas mbarimit të sh-kollës së lartë fillon punë në fillim sishef llogarie në Fushë Alie, por jepteedhe mësim si mësues i jashtëm nëshkollën e mesme të këtij fshati. Lar-gohet pastaj në Muhur si dhe në ishNB Kastriot.Tashmë, si një kuadërme përvojë dhe i aftë të drejtojë, tras-ferohet në Tiranë. Ishte viti viti 1986,kur Muhamet Bitri shkon në fillimpërgjegjës sektori në ish NB Kamëz

dhe vetëm pak vite mëvonë si shef llogarie pranëish NB ”17 Nëntori”. Fil-lon punë në Ministrinë eMbrojtjes si shef llogarie,duke mbuluar të gjithandërmarjet ushtarake qëmbulonte Ministria eMbrojtjes atëherë. Në vitin1992 shkëputet vetë ngaadministrata për tëkonkuruar bindshëm nëekonominë e tregut. Mu-hameti është i martuar nëvitin 1974 me vajzën e Der-vish Murrës, një fis ky idëgjuar jo vetëm në Dibër,por dhe jashtë saj. Sot katre fëmijë. Djali Eduardi,në biznes bashkë meMuhametin drejton njëpikë shumicë në Laprakë.Ka mbaruar shkollën elartë për gjuhë-letërsi, ësh-të i martuar dhe ka njëdjalë. Pra, Muhameti ësh-

të bërë gjysh. Djali tjetër Sefedini ësh-të në vitin e fundit të fakultetitEkonomik, ku sot menaxhon përbukuri hotelin “Edisem”. Është i fejuar.Vajza Majlinda ka mbaruar shkollëne mesme teknologjike.

Ishte viti 1992 dhe ekonomia e tregut nëvendin tonë sapo kishte filluar të instalo-hej. Ishin miratuar dhe ligjet përkatëse.Muhamet Bitri nga fshati Blliçe shkë-putet me dëshirë nga administrata sh-tetërore dhe vendos të hedhë themeletnë ekonominë e tregut, edhe pse ishtenjë fushë që e shkelte për herë të parë.Po në këtë vit licensohet si person jurid-ik, duke krijuar firmën “Mulana 92” meortakëri. Atëherë, jo vetëm Muhameti, porshumë veta nuk kishin njohuri mbi eko-nominë e tregut. Por si ekonomist mepërvojë të gjatë që ishte, edhe pse meortakëri e menaxhoi “Mulanën 92” mirë.Kanë kaluar shumë vite që atëherë dhesot çdo gjë ka ndryshuar. Një realitet krejtndryshe.Tashmë, shumë veta janë futurnë hullinë e hapur të ekonomisë sëtregut. Në vitin 1994, Muhameti licenso-het bashkë me dy djemtë e tij dhe e sh-trinë biznesin dhe në fusha të tjera. Sapokalon kthesën e Kamzës, pak metra pavajtur tek shinat e trenit, në anën e ma-jtë të rrugës fton klientët një reklamë ebukur me ndriçim Hotel - Restorant “Edis-em”. Mjafton të vështrosh vetëm fasa-dën e jashtme dhe bindesh plotësisht seky hotel konkuron jo vetëm në këtë zonë,por dhe në metropol. Nuk mund të thua-sh se është hotel me tre yje apo pesëyje, por është një hotel që vërtet klientëtgjejnë qetësi dhe rehati. Fjala “Edisem”është një bashkim i bukur germash tëdjemve dhe vetë Muhametit. Ndërtimi ikëtij hoteli ka kushtuar shumë, por fund-ja, ai tashmë e shikon dhe vetë se ështëndërtuar diçka e mirë, e bukur dhe bash-këkohore. Themi me bindje të plotë sekëtu ka njerëz në çdo kohë. Është njëmjedis që frekunetohet shumë dhe nga

turistë të huaj. Ambientet e tij janëçlodhëse, por Muhameti konkuron si meçmime, ashtu dhe me cilësi dhe kulturëshërbimi. Këto janë ato që i kanë dhënëemër këtij hoteli buzë rrugës së Ka-mzës. Por nuk është vetëm hoteli ai qëbind të tjerët në bizneset e qëndrueshmetë Muhamet Bitrit. Përballë këtij hotelitë bukur, sapo është hapur një gropë emadhe ku po hidhen themelet për njëkompleks rezidencial me 32000 metrakatrorë, ku Muhameti ka 22% të aksion-eve. Në Laprakë, përballë Doganës, podjali i Muhametit, Eduardi, tregton ma-teriale të ndryshme ndërtimi me shu-

micë dhe pakicë.Sot kooperon me

mjaft firma dhe kompaniserioze brenda dhe jashtëvendit për mallra të ndry-shme. Muhameti ështënjeri serioz dhe tepër i rreg-ullt me shtetin dhe ligjet.Mund të themi se ështënga taksapaguesit më tërregullt. Sot ka të punësuardisa punëtorë dhe të gjithëdibranë, si dhe një admin-istratë të vogël, por me per-sonel të kualifikuar.

Muhamet Bitri, tani që është futur bindshëm në ekonom-inë e tregut bashkë me djemtë e tij, ka ambicje për mëshumë. Ajo që e tërheq është fusha e ndërtimit dhe nukdo të jetë e largët dita kur dhe këtu do të konkurojë. Nëproces është zbardhja e një leje ndërtimi për një objekt 12katësh përballë Doganës. Ndoshta dhe në turizëm do tëinvestojë.Vendi ynë i ka këto resurse që mund dhe duhetinvestuar në këtë fushë. Turizmi krijon mundësi më shumëpër rritjen ekonomike të vendit tonë. Të paktën, ne dibranët që in-vestojmë prej vitesh në Tiranë, le t’i kthejmë sytë njëherë dhe ngaDibra. Turizmi atje është një fushë akoma e pashkelur. Atëherë, thotëMuhameti, unë do të tërhiqem plotsisht nga biznesi që kam ngriturvite me radhë. Do të lë dy djemt e mi të punojnë”.

NË PERSPEKTIVË

123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123

Papritur, deputeti i zonëselektorale 22 Dibër, zoti SadriAbazi, falë një rastësie, u kthyenë një protagonist të mediaveshqiptare dhe botërore. Atëpasdite, kur turku Hakan Ekicimori peng avionin “Boeing737”, ku ndodhej dhe deputetisocialist, sytë e shqiptarëve,por dhe sytë e mbarë botës umbërthyen drejt ekraneve, metmerr e shpresë. Zoti Abazi,ishte atë natë të trishtë të peng-marrjes së madhe, një ngamesazhierët e shpresës.Ndërkohë që avioni i rrëmbyermori kurs krejt ndryshe, dukebërë ulje të detyruar nëaeroportin e Brindizit, deputetidibran mbajti gjallë shpresën eshpëtimit nga kjo aventurëtragjike dhe ushqeu mediat dheshtypin me informacionin eshpresës.

Si u kthye pasagjeri vip në mesazhier të shpresësSi pasagjer në këtë avion,

zoti Sadri Abazi, falë guximitdhe përkushtimit qytetar për tëbërë sado pak për të tjerët atënatë tmerri, foli dhe u dha kura-jo jo vetëm të rrëmbyerve ngaturku kokëshkretë, por dhefamiljarëve të tyre, duke u bërëkësisoj heroi kryesor i të gjithamediave shqiptare dhe të hua-ja. Telefoni i tij nuk qëndroi imbyllur për asnjë çast. Nuk ekishte menduar Sadri Abazi, seatë natë kur vuri këmbën nëavionin e linjës “TurkishAilines”, në një udhëtim që pobënte drejt Stambollit, do tëvendosej në fokus të të gjithamediave. Jo vetëm mediat sh-qiptare por dhe të huajat si atobritanike, amerikane, franceze,turke, greke e italiane kanë cit-uar si të vetmin burim pikër-isht informacionin që jepte nga

telefoni deputeti Sadri Abazi.Pra mediat atë natë morënlajmin dhe informacionin krye-sor nga telefoni i tij, për tadhënë në televizionet e tyre dhenesër për të mbushur faqet egazetave. Jo vetëm kaq, porSadri Abazi komunikoj atë natëdhe me qeveritarët shqiptarë,me ato italianë dhe turq. Infor-macionet që jepte përbëninlajmin kryesor për të gjithamediat.Shqiptarët nga Sadriumësuan të vërtetën, se në avi-on nuk kishte fëmijë të vegjël,mësuan për ankthin dhe frikënqë kishin pasagjerët, për lëviz-jet që bënte pengmarrësi, shër-bimin që bënin stjuardesat etj.Shqiptarët jetuan ato orë të gja-ta ankthi me sytë drejt ekranittë televizionit, duke dëgjuarzërin e deputetit Abazi, i cilinuk u ndërpre për asnjë çast.

Avioni, atë natë tmerri ufut në fokus të qeverisë sh-qiptare, asaj italiane, turke dhegreke.Katastrofa mund tëndodhte nga momenti në mo-ment, por duket se dhe vetëZoti ishte me këto udhëtarëkrejt të pafajshëm. Sadriumësoi i pari për gadishmërinëe shtetit shqiptar dhe atij ital-ian. Orët e tmerrit mbaruandhe përsëri ne shqiptarët ngazëri i deputetit e mësuam kre-jt të vërtetën.

Zoti Abazi, dëshmitari oku-lar por dhe njeriu që ishte mëaktivi si gjatë pengmarrjes, ash-tu dhe pas saj, tregoi tëvërtetën lakuriqe para sh-qiptarëve dhe botës, duke vënëgishtin mbi sigurinë kombëtare,që ngjarja të tilla, me përmasapotenciale tragjike, të mospërsëriten më kurrë.

FTESËGazeta “Rruga e Arbërit” është ehapur për çdo lloj bashkëpunimi.Të interesuarit mund të sjellinopinionet e tyre për çështje eprobleme të ndryshme qëshqetësojnë Dibrën e dibranët.Redaksia mbetet e hapur për çdolloj bashkëpunimi, me synimin evetëm: përhapjen e së vërtetësdhe mendimit progresist.

Redaksia kujton bash-këpunëtorët se dorëshk-

rimet janë të pakthyeshmedhe jo çdo shkrim mund të

botohet.

Tel.068 31 19 232.Tel: (04) 357 179.

Email:lid_gazeta@yahoo.com

Tetor2 0 0 6 4FOKFOKFOKFOKFOKUSUSUSUSUS

RRUGA E ARBERIT I SHËRBEN EDHERRUGA E ARBERIT I SHËRBEN EDHERRUGA E ARBERIT I SHËRBEN EDHERRUGA E ARBERIT I SHËRBEN EDHERRUGA E ARBERIT I SHËRBEN EDHETURIZMIT MALOR DHE NJOHJES SËTURIZMIT MALOR DHE NJOHJES SËTURIZMIT MALOR DHE NJOHJES SËTURIZMIT MALOR DHE NJOHJES SËTURIZMIT MALOR DHE NJOHJES SË

Prof. Dr. Bashkim LLESHI

Rruga e re e Dibres e quajtur Rruga eArberit i sherben jo vetem zhvillimit

ekonomik e shoqeror te vendit tone dhete trevave qe do te pershkoje por si njenga rruget me te bukura turistike, si rru-ga me e shkurter qe prêt Shqiperine ngaperendimi ne lindje do ti sherbeje edhezhvillimit te metjshem te turizmit malorne Shqiperi.

Aksi i kesaj rruge fillimin e ka ne rru-gen e Dibres qe fillon nga qendra e Ti-ranes dhe vijon ne drejtim te Medresese,ngjitur me lagjen e vjeter te Dibraneve,ne krah te rruges “ Qemal Stafa “, vazh-don ne krah te Akademise Ushtarake dhetek ish Ndermarja Rruga Ura kthen nedrejtim te Rrapit te Treshit neper rrugen“ Myslim Shyri “, vazhdon ne drejtim teTufines deri tek ish Reparti ushtarak iArtilerise ku ndodhet Ura e vjeter e Braritmbi kanjonin e bukur te lumit te Tiranes.

Ura e vjeter e Brarit e ndertuar qyshne koherat e vjetra ka rendesi historike,se deshmon per levizjet e kesaj rrugeqysh ne kohe te lashta, por ka edherendesi turistike, sepse eshte ndertuarmbi nje kanjon shume te bukur te sh-kembinjve gelqerore, me gjeresi te ngush-te 1-2 m. dhe thellesi 8-10 m. e meshume.

Ne vazhdim rruga kalon neper lugin-en e bukur e piktoreske te lumit te Ti-ranes ne zonen e Brarit, duke vazhduarne drejtim te lindjes , pergjate luginesse lumit ndermjet fshatrave Tujan dheBrar.

Rruga vazhdon me tej gjate luginesse lumit te Tiranes duke prere vargmaline Dajtit, nepermjet kesaj lugine shumete bukur e piktoreske qe kalon nga Brarine Zall Dajt. Pjesa e rruges qe prêtgelqeroret e vargmalit te Dajtit do te jetenje nga rruget me te bukura turistike tevendit tone, fare prane kryeqytetit tevendit tone, Tiranes.

Kjo pjese e rruges qe zgjat rreth 5km. kalon neper luginen e ngushte telumit te Tiranes qe ka krijuar kanjone tengushta e te thella ne shkembinjtegelqerore te vargmalit te Dajtit me njebukuri te rralle natyrore.

Ndersa rruga vazhdon per gjate lug-ines se lumit te Tiranes, fare prane sh-tratit te lumit dhe kanjoneve te bukura tekesaj zone ne lartesite nga 200 m. tekUra e Brarit, ne 335 m. ne dalje te sh-kembinjve gelqerore tek gurorja e ZallDajtit, anash rruges ne te dy krahetngjiten shpatet e pjerreta te lugines qekane lartesi nga 1214 m. ne majen eBrarit ne pjesen veriore ne 1531 m. nemajen e Tujanit ne pjesen jugore.

Ne shpatin e majes se Tujanit kakaluar rruga e vjeter e Dibres, ne te quj-turen shkalla e Tujanit ( Tiranes ) e cilakalohej me veshtiresi shume te madhe.Ne dalje te shkembinjve gelqerore mbikanjonin e ngushte te bukur e te thellete Zall Dajtit ne shtratin e lumit te Tiranesne te majte te rrjedhjes se tij, perballgurores se Zall Dajtit kemi burimin eftohte te Zall Dajtit qe e zbukuron ako-ma me teper kete lugine piktoreske.

Pasi kapercen vargmalin e Dajtitnepermjet kesaj lugine te ngushte e pik-toreske rruga del ne luginen e Zall Dajt –Shupalit, duke ndjekur krahun e majtete rrjedhjes se lumit te Tiranes, i quajturne kete zone lumi i Shupalit, deri tekvendi ku bashkohet lumi i Selites meperroin e Zall Bastarit. Lugina ne ketezone zgjerohet, ka uje te bollshem dheeshte nje lugine e fresket dhe e gjelberu-ar.

Rruga pasi te kaperceje me nje urete gjate bashkimin e ketyre dy degezi-meve ne lartesine 377 m. do te vazhdojete ngjitet per gjate perroit te Zall Bastaritne afersi te lagjes Kurte ( Shupal ), pranelagjes Marec, per gjate perroit te Mare-cit dhe ngjitet ne lagjen Zdralla dhe metej ne lagjen Bastar ( Kacu ) ne perroin eKacujt, ku ne lartesine 850 m.eshteparashikuar te jete hyrja e tunelit te Mur-rizes.

Kjo eshte e vetmja ngjitje e kesaj rrugee cila ne kete zone do te kaperceje varg-malin e Murrizes nepermjet nje tuneli tegjate rreth 3000 m. per te dale nga shpati

Foto 1. Lugina e lumit te Tiranes afer Brarit. Gusht 2003Foto 2. Lugina piktoreske e lumit te Tiranes afer Zall Dajtit. Gusht 2003

perendimor i malit te Murrizes ne shpa-tin lindor, ne afersi te shkolles se vjeterfillore te Xiber Murrizes, ne rrjedhjen esiperme te zallit te Mashnorit ne lartesine915 m.

Tuneli i Murrizes do tia shtoje buku-rine kesaj rruge, duke kaluar poshtemajes se Skertecit me lartesi 1455 m.ne veri te Qaf Murrizes ku kalonte rrugae vjeter e Dibres.

Nepermjet ketij tuneli do te kalohet

nga lugina e Tiranes ne luginen e Matit.Pasi te dale ne luginen e Matit rruga

do te vazhdoje ne te majte te rrjedhjesse perroit te Mashnorit , nga Xiber Murri-za, ne afersi te shkolles se re 8 vjecare,deri poshte lagjes Hoxhaj te fshatit Sh-kalle dhe ne jug te lagjes Zalaj te Shkall-es do te kaperceje perroin e Mashnoritduke kaluar ne te djathte te rrjedhjes setij ne veri te majes se Murgates, poshtekalase se vjeter te Petralbes, kala e vjetere Heroit Kombetar Skenderbeut, ku fu-tet ne tunelin e Gurit te Bardhe me gja-tesi rreth 500 m.qe e kalon rrugen neluginen e perroit Zalli i Dishit qe zbretnga Guri i Bardhe.

Fshati turistik i Gurit te Bardhe, fs-hati i Kalase se Petralbes e ndertuar ngaSkenderbeu ne mbrojtje te kesaj rruge,fshati i atdhetarit e letrarit Pjeter Budi,fshati qe ka qene Stacioni kryesor i rrug-es Diber Tirane, fshati i urave tehereshme, kalldremeve, karakolleve ehaneve, do te jete nga Tirana vetem 36km. larg.

Nga Guri i Bardhe nepermjet permire-simit te rruges ekzistuese, per 2-3 km.

shkohet ne burimin e bukur karstik teLinosit dhe futesh ne parkun e madh tur-istik te malit me gropa, nje nga bukuritee rralla turistike te vendit tone qe pasndertimit te kesaj rruge do te jete largTiranes me pak se nje ore, ose do teshkohet ne fushen e bukur , mes maleshte Bizes se Martaneshit, per nje ore, osene Ballejen turistike dhe malin e Kap-tines per nje ore e gjysem.

Pra nepermjet kesaj rruge do te per-

shkohen vargmalet e Dajtit dhe malit meropa per nje ore nga Tirana, duke cuarne nje zhvillim te shpejte te turizmit mal-or ne kete zone me bukuri te rralla turis-tike, duke shijuar ne vere bukurite e rral-la te Malit me Gropa, Bizes, Ballejes eKaptines se Martaneshit, apo freskite eburimeve te Murrizes, Gurit te Bardhe,Linosit, Bizes, Ballejes, Lenes, Kaptinesdhe liqenjve te bukur malore te kesajzone si liqeni i Sopeve, Liqeni Zi, etj.

Ne keto zona turistike shume aferTiranes do te krijohet mundesia per teshkuar edhe gjate dimrit duke zhvilluaredhe sportin e bukur te skive ne Bize,Balleje ose Kaptine.

Ne kete zone rruga kalon tek aksi ivjeter i rruges se Dibres, ku kemi dy urate vjetra me gure e dopjo qemer, ate teSkures mbi perroin zalli i Dishit dhe Urene Vashes mbi lumin e Matit.

Mbi uren e vjeter te Vashes me larte-si nga niveli i detit 400 m. eshte parash-ikuar te ndertohet nje ure e larte rreth120 m. qe do te kaperceje luginen engushte e mjaft piktoreske te lumit teMatit nga krahu i Gurit te Bardhe ne

krahun e Planit te Bardhe.Gjeologet e vjeter te zones se Matit,

Flamur Collaku e Haki Disha qe ne vitin2004, pasi jane njohur me Studimin eFizibilitetit te Rruges se Arberit, kanepropozuar qe tek gryka e Ures se Vash-es ne vend te Ures se larte te ndertohetnje dige me material vendi mbi te cilente kaloje rruga dhe mbi digen krijohet njeliqen artificial, ujet e te cilit do te shfryte-zohet per prodhimin e energjise elektrike.

Rezervuari qe do te krijohet ne grykate thella te Peshkut, Stavecit, Prroit teBatres e Planit te Bardhe do te perdoretedhe per prodhimin e peshkut dhe do tiashtoje bukurine kesaj zone te mbrekul-lueshme turistike.

Per venjen ne jete te kesaj ideje tegjeologeve te vjeter te kesaj zone, tembeshtetur edhe nga Prof. Dr. BashkimLleshi, autor ne grupin e Studimit te Fiz-ibilitetit te Rruges se Arberit, nje grupstudjuesish me ne krye Anetarin e Aka-demise se Shkencave Prof.Dr. FarudinHoxha se bashku me specialistet Bash-kim Lleshi, Flamur Collaku, Haki Disha,Ramazan Ceni e Salvador Bushati teshoqeruar dhe nga Kryetari i Bashkisese Klosit Bedri Hoxha ne muajin shtatorte vitit 2004 kryen vrojtime ne terren negryken e ngushte te Ures se Vashes kuparashikohet te ndertohet Ura, e cila pro-pozohet te zevendesohet me dige, qedo te kryeje te dy funksionet, te Uresdhe te Rezervuarit te ardheshem te Hidro-centralit qe do te prodhoje energji.

Grupi qe kreu vrojtimet ne terren kri-joi bindjen qe ky propozim eshte me le-verdi dhe per kete duhet te kryhet njestudim i vecante i cili do te shoqerojeprojektin e zbatimit te rruges, ose do tebehet projekt me vehte duke bash-kepunuar me projektuesit e rruges qe teeliminohet Ura dhe Diga e Rezervuarit tekryeje funksion te dyfishte , te rruges dhete prites se ujit te rezervuarit te ard-heshem.

Po te realizohet kjo ide rruga nga gry-ka e Ures se Vashes deri ne fundin elugines se Planit te Bardhe do te kalojebuze liqenit te bukur qe do te krijohetdhe ne vazhdim do te pershkoje luginene Planit te Bardhe gjate shpatit verior tesaj poshte rruges se sotme automobil-istike.

Rruga e re e Dibres i sherben jo vet-em zhvillimit te metejshem ekonomik,por edhe zhvillimit turistik te lugines sebukur te Matit nga qyteti i Klosit deriposhte qytetit te Burrelit. Klosi do te jetelarg Tiranes vetem 40 km. nga 120 km.qe eshte sot ndersa Burreli do te jetelarg Tiranes 60 km. nga rreth 100 km.qe eshte sot. E gjithe zona e Burrelit qenga Macukulli e Derjani do te komuni-

Pamje e parkut turistik te Malit me Gropa. Korrik 2006.

1

2

Tetor2 0 0 65 FOKFOKFOKFOKFOKUSUSUSUSUS

ZHVILLIMIT MË TË SHPEJTË TËZHVILLIMIT MË TË SHPEJTË TËZHVILLIMIT MË TË SHPEJTË TËZHVILLIMIT MË TË SHPEJTË TËZHVILLIMIT MË TË SHPEJTË TËMËTEJSHME TË HISTORISËMËTEJSHME TË HISTORISËMËTEJSHME TË HISTORISËMËTEJSHME TË HISTORISËMËTEJSHME TË HISTORISËkoje nepermjet kesaj rruge me perjash-tim te zones Ulez-Shkopet qe mund tezbrese ne drejtim te Milotit per te ardhurne Tirane e Durres.

Pasi pershkon luginen e Planit teBardhe rruga vazhdon deri perballRampes se Minjeres se Bulqizes, per tufutur ne Tunelin me gjatesi rreth 800 m.qe do te kaperceje Qafen e Buallit dhedo te dale ne luginen e Bulqizes perballFabrikes se pasurimit te kromit, ne afer-si te Dampes se Fabrikes.

Qyteti i Bulqizes, Minjeres me temadhe te kromit ne vendin tone, min-jeres me karakter unikal boteror, nga ecila ne vitet 1948-2005 jane prodhuar afro14 miljone ton krom duke mbajtur pasnaftes, peshen kryesore te ekonomisekombetare te vendit tone ne periudhen emonizmit, do te jete vetem 50 km. largTiranes.

Me rrugen e re te Dibres krijohetmundesia per te punuar ne Tirane oseDurres e te banosh ne Bulqize, apo tepunosh ne Bulqize e te banosh ne Ti-rane sepse rruga do te pershkohet neme pak se nje ore.

Rruga e re do te pershkoje luginen ebukur te Vajkalit, luginen e betejave teSkenderbeut, poshte qytetit te ri te Bul-qizes, do te kaloje nga ish shkolla filloree Vajkalit ne Dragun, do te vazhdojeposhte fshatit Dragun perball vendit tequajtur Guret e Skenderbeut, ku heroiyne Kombetar u beri prite ushtrive turkeduke perdorur edhe mjete rrethanore dukerrezuar gure nga shpati i malit dhe sotvendi quhet “Guret e Skenderbeut”.

Rruga vazhdon ne drejtim te FusheBulqizes ku mund te bashkohet me rru-gen ekzistuese afer ures se rruges qeshkon per ne Dushaj, vazhdon ne drejtimte qendres se Fushe Bulqizes, afer sh-tepive te lagjes Gjura, kalon zallin e Bul-qizes me nje ure ne lindje te kesaj lagje-je dhe kalon ne krahun e majte terrjedhjes se zallit te Bulqizes deri aferUres se vjeter te Qytetit, perball fushesse Valikardhes, fushes se betejave temedha te heroit tone Skenderbeut kunderushtrive osmane, prane ures se vjeter teQytetit qe lidhte dy lagjet e qytetit tehershem te Valikardhes qe ishte si pikekyce dhe stacion kryesor i Rruges sevjeter te Dibres.

Ne vazhdim rruga ndjek krahun emajte te rrjedhjes se zallit te Bulqizes,per gjate lugines se tij ne mes te fsha-trave Peladhi e Valikardhe ku cdo toponimi vjeter ka nje domethenje te hereshme,ku sipas gojedhenave te hereshme kurkaluan turqit ne afersi te qytetit te Va-likardhes dhe pane ne afersi te fshatitqe quhet Peladhi, nje pele te ngordhurte ushqyer me grure te hedhur nga sh-

kembi i fortifikuar ku ndodhej Skender-beu me trimat e tij, turqit pyeten ne seeshte pele apo dhi, e pasi muaren veshse eshte pele, hoqen rrethimin dhe ikenduke menduar se Skenderbeu paskagrure per te ushqyer edhe kafshet, dhevendit i ngeli emri Peladhi.

Me tej rruga vazhdon per gjate lug-ines ne drejtim te Godvise, poshte fs-hatit te Krajkes, venddbanimeve tehereshme te “Qytezes se Krajkes” e njo-hur qysh ne lashtesi, poshte fshatit Sof-racan ku njihet gjithashtu qysh ne lash-tesi “Qyteza e Sofracanit” deri tek Ura eCerenecit ku bashkohen zalli i Bulqizes

me zallin e Okshtunit. Poshte ures se sotme te Cerenecit

eshte parashikuar qe lumi te kalohet menje ure dhe te dilet rreze kodrave teCerenecit e Gjorices perball fushes sebukur e paronamike te Dibres ku fillongjarperimet e veta lumi i Drinit te zi.

Me ndertimin e Hidrocentralit te Skav-ices, nga ura e Cerenecit deri ne afersite Kojnares, rruga e re do te kaloje pergjate bregut te liqenit te ardheshem tehidrocentralit.

Pasi kalon kodrat e Gjorices ne ven-din e quajtur Zatarajca, ku ka qene ura ehereshme e vjeter prej druri, aty ku lugi-na e Drinit te Zi eshte me e ngushte eshtemenduar te ndertonet nje ure per te kalu-ar Drinin dhe rruga do te vazhdoje ngakodrat e Kojnares per te shkuar ne qyte-tin e Dibres se Madhe, ne veri te Uresse vjeter te Spiles e cila sot eshte embuluar nga diga e liqenit te Hidrocen-

tralit te Dibres.Kur del ne kodrat e Kojnares te del

perpara qyteti i bukur i Dibres se Madhene veri lindje dhe liqeni i bukur praneqytetit te Dibres se Madhe ne jug qe for-mojne nje kompleks shume te bukur tur-istik ne kete zone.

Bregut te liqenit te Dibres per gjatelugines se Drinit te Zi shkohet brendanje ore ne qytetin e Struges per te shi-juar freskine dhe bukurine e liqenit te Ohritne komplekset turistike te qyteteve teStruges dhe Ohrit deri ne perlen e ketijliqeni Shen Naumin e famshem historike turistik. Pra nga rruga e re e bukur,

turistike dhe historike e Dibres mund tedilet ne liqenin Ohrit nga Tirana per dyore .

Keshtu, qyteti i Dibres se Madhe dote jete larg Tiranes, Kryeqendres se Sh-qiperise vetem 75 km. larg ose e thenendryshe vetem nje ore larg. Dibranet qebanojne ne Tirane brenda nje ore mundte shkojne ne qytetin e tyre te lindjes, tetakojne te afermit, te cmallen e te pijnenje kafe, te shkojne e te bejne banje nellixhat kuruese te Banishtit e Kosovras-tit, prane qytetit te Dibres, e te kthehenperseri ne Tirane, ndersa Dibranet qebanojne ne Diber e ne fshatrat e luginesse Dibres jo vetem qe mund te vijne e tekryejne hallet e tyre brenda dites e tekthehen ne darke ne shtepi, por mundte banojne ne Diber e te punojne ne Ti-rane apo ne Durres, duke realizuar ender-ren e kahereshme te Dibraneve per tuafruar me Tiranen dhe Durresin.

Rruga e re e Dibres do te afroje edhellixhat kuruese te Peshkopise me Ti-ranen e Durresin, duke shtuar frekuen-timin e qytetareve vendas e te huaj neketo zona te bukura kuruese e turistike.Kjo rruge do te afroje gjithe pellgun eDibres nga Reci, Dardha e Muhurri, ngaKalaja e Dodes, Sllova e Kastrioti e zonate tjera te pellgut te Drinit te Zi, dukekrijuar mundesite per te ardhur ne Tiraneper rreth 2 ore.

Rruga e re e Dibres e quajtur “Rrugae Arberit”do te jete nje nder rruget me tebukura turistike te vendit tone, ajo do tejete rruga me e shkurter qe prêt Shqi-perine nga perendimi ne lindje qe per 75km. gjatesi do te kaloje tre vargmale melartesi mbi 1500-2000 m.,nga me te buku-rit te vendit tone, ate te Dajtit, Malin meGropa dhe ate te Bulqizes, do te kalojenga pellgu i Tiranes ne gryken e ngush-te e te thelle te Dajtit, ne luginat malorete Gurit te Bardhe, gryken e rrjedhjes sesiperme te lumit te Matit mbi Uren eVashes dhe pasi kalon luginen e Planitte Bardhe e tunelin e Qafes se Buallit,del ne luginen e bukur te Vajkalit, Zallitte Bulqizes, Zerqanit deri sa del ne fush-en e Gjorices te pellgut te Dibres per tevazhduar ne drejtim te qytetit historik teDibres se Madhe.

Hapja e kesaj rruge me vlera turis-tike dhe historike, krahas zhvillimitekonomik te ketyre trevave, do ti japenje zhvillim te metejshem turizmit malorne vendin tone dhe do te sherbeje edheper njohjen me te madhe te historise selashte te ketij vendi.

Rruga do te vazhdoje me tej per gjategrykes se bukur turistike te lumit teRadikes, dege kryesore e lumit te Drinitte Zi. Kjo lugine e ngushte dhe e bukuranash se ciles ngrihen shpatet jugore tevargmalit te Kercinit, vazhdon deri ne afer-si te qafes se Mavroves, ku te del per-para zona e bukur turistike e Mavrovesme liqenin, lendinat, pyjet dhe Komple-ksin turistik te pushimeve verore per klimete fresket malore dhe dimerore per zh-villimin e bukur te sportit te skive.

Pasi kalon zonen e bukur te Mavrovesrruga zbret per tu bashkuar me rrugen eGostivarit qe vjen nga Struga e Kercova,dhe te del perpara fusha e bukur e pjel-lore e Pollogut dhe vazhdon ne drejtimte Gostivarit, Tetoves e Shkupit neperautobanden e re te ndertuar ne Maqedo-ni. Keshtu Rruga Tirane Shkup do teshkurtohet rreth 100 km.

Per propogandimin e vlerave turistikete zonave qe pershkon kjo rruge Stud-joja Grafike “ m & b “ ne Tirane qe drejto-het nga Bujar Karoshi, ne vitin 2003 bo-toi Kalendarin “ 2003 Viti i Rruges seArberit “ me ide te Hysen Ukes e BujarKaroshit dhe ne vitet ne vazhdim ka botu-ar Kalendare me pamje te bukura turis-tike te zonave qe pershkon kjo rruge..

Kushdo qe vonon hapjen e kesajrruge, pengon zhvillimin e metejshemekonomik te kesaj treve, pengon zhvil-limin e metejshem te turizmit malor nezonat qe pershkon kjo rruge, pengon in-tegrimin ne Europe te ketyre trojeve tevjetra Europiane.

Prandaj me mundesite qe na ka kri-juar futja ne ekonomine e tregut, cdo ditevonese nga fillimi i punes per hapjen ekesaj rruge do te jete e pa faleshme,prandaj ka ardhur koha te zgjohen Push-tetaret te Tiranes e te Shkupit, depute-tet qe kane marre votat e atij populli mepremtimin se gjate legjislatures se tyredo te ndertohet Rruga e re e Dibres,Pushtetaret Vendore te Peshkopise, Di-bres se Madhe, Bulqizes, Klosit, Mar-taneshit e te Xibrit e Gurit te Bardhe,Shoqatat, Studjuesit dhe IntelektualetDibrane e Matjane, te bashkerendojneforcat dhe te bejne te mundur hapjen edrites jeshile per dhenjen me koncensionte ndertimit te kesaj rruge per te afruarme shume Shqiperine e Maqedonine nemes tyre dhe per ti afruar akoma meshume me Europen.

Fotot ilustruese të këtij shkrimijanë të autorit.

Tiranë, Tetor 2006

Foto 3. Pamje e zones turistike te Ballejes. Korrik 2006.Foto 4. Grupi i studjuesve mbi Uren e Vashes. Shtator 2004

Pamje e liqenit ne zonen turistike te Ballejes. korrik 2006.

3

4

Tetor2 0 0 6 6KKKKKUJTESËUJTESËUJTESËUJTESËUJTESË

Elez Sadik Koçi, një jetë në shërbim të gjuhës shqipe dhe atdheutElez Sadik Koçi, një jetë në shërbim të gjuhës shqipe dhe atdheutElez Sadik Koçi, një jetë në shërbim të gjuhës shqipe dhe atdheutElez Sadik Koçi, një jetë në shërbim të gjuhës shqipe dhe atdheutElez Sadik Koçi, një jetë në shërbim të gjuhës shqipe dhe atdheut(Vijon nga numri i kaluar)

Tek shtëpia e Elez Koçit hynin e dilninnjerëz nga familje që kishin bërë emër përmirë jo vetëm në krahinën e Gollobordës,por edhe të Çermenikës, Grykës së Mad-he, Grykës së Vogël, të Dibrës së Madhe,të Elbasanit e të Martaneshit. Elezi mbantelidhje me Dan Çamin, me Demëm në Iz-virë, me Mersim Demën në Homesh, meMarket e me Lleshet. Ai kishte shoqëri meAqif Pashë Elbasanin (Biçakun). Elezi dintetë bisedonte me nëpunësin, me qeveri-tarin, me ushtarakun, me fetarin e me cilin-do. Bisedat e tij kishin më tepër karakterpatriotik e Atdhetar. Ai bisedonte me plakune me të riun.

“Përpiqej t’u mësonte shkronjat shqipeqë kishte mësuar vetë. Ne ishim të rinj mediferencë moshe me të, por ai nuk nguron-te të na fliste e të na sqaronte për veprimete pushtuesve osmanë dhe më vonë përata serbë e bullgarë. Ky vend ku banojmëneve, - kujtonte Hysen Guri (Tola), - na për-mendet Elezi, është Shqipëri dhe ne jemishqiptarë. Ne nuk na lidh asgjë me serbëtdhe me bullgarët. Ne nuk kemi asgjë tëpërbashkët me shqaun. Elez Koçi kishteshumë miq e dashamirës përreth Gol-lobordës. Ai merrte pjesë në të gjitha aktiv-itetet që zhvilloheshin për çështje ko-mbëtare, në kuvende, në mexhlise e nëmbledhje në Dibër të Madhe, në Elbasane kudo.

Në vitin 1912, Elez Koçi, u lajmërua ngaAqif Pashë Elbasani se je caktuar delegatpër të shkuar në Vlorë për ngritjen e flamu-rit kombëtar. Ai shkoi e mori pjesë në ng-ritjen e flamurit dhe shpalljen e pavarësisënë Vlorë. Mbasi kthehet nga Vlora, Elezingriti flamurin shqiptar në ballkonin, nështëpinë e tij në Ostren të Madh. Në ng-ritjen e flamurit shqiptar morën pjesë edhebashkëkohësit e tij në Ostren të Madh, kuu fol për përshtypjet që i kishte lënë shpall-ja e pavarësisë në Vlorë. Ai këto i pwrhaptenë favor të çështjes kombëtare.

Zona e Gollobordës që në fillim u fut nëlidhje me Vlorën nëpërmjet prefekturës sëElbasanit. Gjatë viteve 1913, në fshatrat eGollobordës puna për ngritjen e adminis-tratës lokale shqiptare kishte ecur meshpejtësi. Një forcë e përbërë nga 70 vetanën komandën e Hysen Destanit, mbësh-teste veprimtarinë e komunave. Elementsadist të instruktuar nga Durrësi (Esat Pa-shë Toptani) me parrullën “Atdheu në rrez-

ik” u përpoqën të pengonin ngritjen e ad-ministratës në zonën e Gollobordës. Esa-distët nuk gjetën përkrahje në Golloborde.Patriotët gollobordas u informuan nga Ti-rana nëpërmes Zerqanit për ardhjen e njëkomisioni intrigantësh për në Ostren. Ven-dasit u shprehën për qëndrim të prerë nëemër të atdheut të shenjtë. Ky qëndrimbëhej me propagandë por edhe me push-ke.1)

Elez Koçi dhe Hoxhë Muglica vendosën“Itifakun” për të mos pranuar propagandëne Arif Hiqmetit e shokëve të tij, bashkëpunë-torë të Serbisë dhe Esat Pashë Toptanitnë Gollobordë.

Dhjetor 1913, kishte përfunduar ngritja eadministratës lokale pothuajse në gjithëzonën e Gollobordës. Ajo përfshinte krye-sisht komunat Terbisht, Ostren, Klenjë,Sebisht dhe Okshtun.

Bullgaria me datën 06.09.1915 nënshk-roi një marrëveshje të fshehtë me Austro-hungarinë dhe Gjermaninë, kurse në mua-jin tetor të atij viti u fut në luftë kundër Ser-bisë. Në bazë të kësaj marrëveshje kufiritperëndimor i Bullgarisë niste nga kreshtae Malit Sharr dhe vazhdonte gjatë kufirit tëparashikuar me Traktatin e Shën Stefanit.Më 06. 12. 1915 ushtritë bullgare u futënnë qytetin e Dibrës së Madhe, me 1 janar1916 u futën në Peshkopi. Njesi ushtar-ake bullgare u dislokuan që nga lumi i Ve-leshicës për rreth Drinit të Zi, në lagjenTopuze, fshati Lugje, përballë Arrasit, RrethKale, Selane, tek Çezma e Viçishtit dhe nëkrahinën e Gollobordës deri tek Zalli i Ok-shtunit. Pushtimi i Dibrës nga ana e ush-trive Bullgare u pasua me ndërhyrjen e tyrenë aspektet ushtarake, politike, ekonomikedhe shoqërore në krahinë.

Më 29 janar 1916 vetë kryeshefi i armatëssë tretë Bullgare me qendër në Manastir utakua me krerët më me prestigj në Dibër tëcilëve u premtoi armë e municion dheposte drejtuese (oficerë) në udhëheqje tëushtrisë bullgare. Komanda ushtarakebullgare u përpoq mjaft të tërhiqte forcatcivile dibrane në favor të vet. Ata nuk patënsuksese në Dibër, sepse qëllimet e bull-garëve i kuptuan dibranët. Bullgariakërkonte të vinte në drejtim të kuotës nr.495 në Veri – Perëndim të fshatit Strikcan,nëpër Zall të Okshtunit, në Malin e Përvall-es, në Çermenikë, përgjatë zallit të Rrapu-nit deri në derdhje në Shkumbin e në Muli-can të Elbasanit.

Ushtritë bullgare qëndruan në Gollobor-dë, Viçisht, Lubalesh, Tërbaç, Zepisht,Hotishan. Më datën 11 janar 1916, fuqitëbullgare sollën në Peshkopi Hasan BasriBeun, mysliman nga Bullgaria, i vetëquaj-tur Dukagjini, që ishte i njohur në këtë kra-hinë, pasi në kohën e okupacionit turk, kish-te qenë zgjedhur deputetët. Ata mblodhënparësinë e Dibrës dhe e informuan se sëshpejti në qytetin e Dibrës së Madhe do tëorganizonin një qeveri të përkohshme sh-qiptare. Hasan Basriu e quante veten kry-etar i qeverisë së përkohshme shqiptaredhe ministër i jashtëm. Elez Isufi zv. Min-istër i Brendshëm, kurse Bajram Curri min-istër i luftës.

Më 26 janar 1916 në Peshkopi u formuaadministrata bullgare në rrang prefekture.Prefekt i Peshkopisë u emërua Ismail Stra-zimiri nga kjo qeveri.

Komanda ushtarake bullgare në Dibërme gjithë përpjekjet doli pa sukses. Pran-daj me shkresën nr. 2358 datë 01.03.1916u informua Ministria e Jashtme. Nëpërm-jet kësaj Kryeministri Bullgar Radosllavovse influenca e Hasan Basriut është tepëre vogël, pothuaj zero. Në këtë mënyrë ko-manda ushtarake anuloi urdhrin e dhënëpër formimin e prefekturës në Peshkopi.

Faktori më i rëndësishëm që ndikoi nëdështimin e këtij aksioni politik qenë vetëmasat e popullit dibrane dhe krerët e tyre,të cilët nuk kishin besim as në qeverinë eHasan Basriut as në komandën ushtar-ake bullgare, vegël e të cilës ishte ai.

Komanda ushtarake bullgare nga fillimii muajit mars 1916 filloi të ngrinte admin-istratën e krahinarisë në Gollobordë. Pop-ulli shprehu pakënaqësinë e tij për këtëveprim, por megjithatë u krijuan krahinar-itë që përfaqësonin pushtetin administra-tiv bullgar në Terbisht, Ostren të Vogël, Klen-jë. Në zonën e Ostrenit të Madh rezistencaqe më e madhe. Këtu një grup fshatarëshnën udhëheqjen e Elez Koçit, ngritën fla-murin shqiptar dhe përgatitën që më 4mars 1916 të shpallin formimin e krahi-narisë së tyre shqiptare. Ky veprim bintenë kundërshtim me synimet bullgare, pran-daj duke u gdhirë data 4 mars 1916, rre-thuan me ushtri fshatin, arrestuan në be-fasi Elez Koçin dhe e masakruan barbar-isht në afërsi të fshatit Vernicë. U përpo-qën të arrestonin edhe pjesëtarë të tjerë,por pa sukses.

Kjo për faktin se ata me në krye Bajram

Koçin çanë rrethimin në luftë dhe iu zh-dukën rezistencës bullgare duke qarkullu-ar të armatosur nëpër krahinë, duke prerëlinjat telefonike etj.

Pavarësisht nga dhuna e ushtruar, pop-ulli e kundërshtonte çdo veprim të push-tuesve bullgarë. Rezistenca e madhe u bënga populli duke fshehur armët për t’iushmangur çarmatimit. Edhe thirrje për tëshkuar në ushtrinë bullgare nuk iupërgjigjën dhjetëra të rinj, të cilët me armënë dorë qarkullonte si ilegal nëpër zonë.Popullin e detyronte ushtria bullgare të jeptepër të mbajtur ushtrinë, drithëra, mish, vezë,gjalp, ushqime edhe për kafshët bar tëthatë, kashtë, tagji dhe deri tek enët e bakrit.Kështu pllakosi zija e bukës e populli uvarfërua shumë sa gatuante brrolle misridhe lëkura të drurit të ahut në vend tëdrithërave të bukës për t’u ushqyer.

Shkrimtari Haki Stërmilli në librin e tij tëpa botuar “Dibra në prag të historisë” do tëshkruante se Elez Koçin dhe Qazim Dukënnga fshati Ostren i Madh mbasi i arres-tojnë bullgarët që kishin okupuar vendin, itorturojnë egërsisht, i vrasin dhe pa u dalëshpirti, i varrosin të gjallë në një përrua nëVernicë.

Nisur nga aktiviteti i tij patriotik dhe atd-hetar që ka kryer Elez Koçi për kombin sh-qiptar, ishte Komiteti Ekzekutiv i KëshillitPopullor të Rrethit Dibër me vendimin nr.72 datë 23.05.1978 e kanë shpallur ElezKoçin Dëshmor të Atdheut. Komisioni për-katës i ka bërë propozimin Kuvendit Popu-llor të Republikës së Shqipërisë për deko-rim të tij me Urdhërin “Për veprimtari patri-otike të klasit të III-të”.

Shkolla e mesme e përgjithshme e fs-hatit Ostren i Madh mban emrin e Elez Koçitqë para disa vjetësh.

Xhelal Ramis Roçi

Atë mars të vitit 1980, pranvera siçduket erdhi më herët. Megjithëse

lulet e para kishin filluar të çelin, Korabiende nuk e kishte hequr plotësisht qe-leshen e bardhë. Njerëzit bukurinë epranverës e shikonin nga toka. PilotiSabri Toçi, atë ditë marsi këto mrekullitë natyrës i shikonte lart nga qielli. Nëgabinën e avionit, bashkë me Sabriunndodhej dhe Armando Gjoka nga Bulqi-za. Fundja dhe avioni që po fluturoninishte dy vendësh. Sabriu ishte në roline instruktorit dhe Armando në rolin enxënësit. Aksidenti erdhi fare papritur,megjithëse kishin mundësi të shpëto-nin. Po të hidheshin të dy me katapultë,ajo gjëmë e madhe që ndodhi në mars-in e vitit 1980 nuk do të kishte ndodhur.Do të shpëtonin dy jetë e do të hum-biste shteti një aeroplan. Por Sabri Toçikishte një jetë të tërë në armën e bukurtë aviacionit. I dhimbsej avioni, ndajmendoi se do të shpëtonte dhe vetenbashkë me shokun dhe avionin. Por nëfakt, nuk ndodhi kështu siç e parand-jente piloti Sabri Toçi. Avioni është futurnë shtapër (kështu quhet kjo figurë errezikshme) në gjuhën e aviatorëve. Nëtë tilla raste dhe vetë avioni nuk u bin-det komandave të drejtimit. Vetëm pakminuta dhe çdo gjë është kthyer në njëaksident ajror ku ka marrë jetën e dydjemve të rinj dibranë, Sabri Toçi ngaMaqellara dhe Armando Gjoka nga Bul-qiza. Avioni përplaset në Fushë Kuqetë Laçit.

Sabri Toçi kishte një stazh të gjatënë aviacion. Ishte rritur bashkë me avi-acionin shqiptar siç do të shprehet njëshoku i tij, Ethem Alia. Armando Gjokakishte pak vite në aviacion. Po kush ish-te Sabri Toçi, sot dëshmor i atdheut, ku

4)Letër e kryetarit të komunës Klenjë drejtuar prefek-turës së Elbasanit datë 14.12.1913 AQSH, faqe 71 d.4, D. 227.

Për këtë shkrim janë shfrytëzuar materialet e dosjes së tij personalenr. 118 viti 1987 në MH të rrethit Dibër. Libri i shkrimtarit Haki Stërmillidorëshkrim “Dibra në prag të historisë”. Kujtime të Ismail Strazimiritnë MH të rrethit Dibër. Kujtime të ruajtur nga familja e të afërmit e tij.Kujtime të siguruar nga bisedime me fshatarë të tij si: Yzeir Kurti,Asllan Duka, Hysen Tola (Guri), Adem Ahmet Muça, Shaban JonusMuça e të tjerë nga fshati Ostren i madh.

Pranvera e fundit për pilotin dibran Sabri ToçiPranvera e fundit për pilotin dibran Sabri ToçiPranvera e fundit për pilotin dibran Sabri ToçiPranvera e fundit për pilotin dibran Sabri ToçiPranvera e fundit për pilotin dibran Sabri Toçitrupi i tij prehet tek varrezat e kombit.Lindi në Maqellarë më 12 tetor të vitit1942. Sot po të ishte gjallë do të fes-tonte mes miqve dhe shokëve të cilëtjanë të shumtë 64 vjetorin e lindjes.Sabriu ishte një djalë tepër i shkathëtpor dhe në mësime shkëlqente. Vazh-doi shkollën e mesme të fizkulturës.Vendimin për të ndjekur studimet nëshkollën e aviacionit e mori vetë. Kjoishte një dëshirë e kahershme e këtij

djaloshi dibranë. Shkolla e fizkulturëskishte ndikuar për të në kalitjen e njëtrupi vërtet të shëndoshë. Në vitin 1978martohet. Djali i tij i vetëm, Albini, lindinjë vit pas martese. Vetëm një vit qën-droi me dhemshurinë dhe dashurinë ebabait. Sabriu qëndronte më së shumtinë shërbim dhe fare pak kohë i mbetejpranë familjes. Po fundja, sa kupton fëm-ija në këtë moshë. Sot Albini është 25vjeç. U rrit pa përkëdhelitë e babait dhenuk di asgjë për të. Atë e rriti Teuta, eshoqja e Sabriut një grua zonjë, e cilaedhe pse në moshë të re, veshi rrobat ezeza dhe e lidhi jetën e saj me djalin evetëm.

Veçoria e Sabri Toçit, gjakftohtë-sia dhe durimi, ndikonin tek aftësia etij për të kryer gjithmonë fluturime të kar-akterit të vështirë si akrobacia në ajër,fluturim në shpejtësi e lartësi të mëdha.Sabriu ishte dhe një sportist i mirë nëtë gjitha sportet si volejboll, basketbolldhe hedhje çekiçi. Këto veçori të tij itregojnë sot shokët e tij. Ato flasin medetaje për veçoritë dhe vyrytet që kar-akterizonin Sabri Toçin. Njëri ndër toështë dhe Ethem Alia, i cili na jep tëplotë portetin e këtij piloti që shumë vetanuk e kanë njohur në Dibër.

Sabriu, qysh në fazën fillestare tëpraktikës fluturuese, dallonte nga tëtjerët dhe me shembullin e tij frymëzontegjithë grupin studentor të viteve 1962-1966. Guximi dhe inisiativa ishin tiparetbazë të djaloshit dibranë. Mjaft kujtimetë bukura tregojnë shokët e tij dhe ngajeta studentore dhe ato janë të shumtëse vetë Sabriu nga natyra ishte i tillë qëmbante rreth vetes shokë dhe miq. Aikishte dëshirë të shoqërohej me tëgjithë. Nëqoftëse shumë nga shokët etij hedhjen me parashutë e kishin siklet,për Sabri Toçin kjo ishte një nga sportetmë të bukura. Tregojnë shokët: Sapoishte hedhur me parashutë shkon e ithotë përsëri komandantit: -Shoku ko-mandant dua të hidhem dhe njëherë meparashutë. Vërtet ndjej kënaqsi dhe jofrikë kur këmbët e mia prekin tokën.Kërkonte të bënte shpesh më shumëse kishte programi mësimor i fluturi-meve, të bënte të pamundurën. Kjo falëguximit dhe inisiativës që kishte.

Sabri Toçi ka fluturuar me të gjithallojet e avionave si: Mig 15, Mig 17, Mig19 si dhe me supersonic. Ethem Alia, icili ende e ka të gjallë imazhin e Sabri

Toçit, shprehet në kujtimet e tij: -Unëgjithmonë i qëndroi parimit se nuk mundarrish nivele të larta profesionale në flu-turim pa shkuar në kufijt e rrezikut metendencë për ta sfiduar atë, por edhe përtë udhëhequr të tjerët me ndjenjën e sëresë e përsosjes së artit të fluturimit.

Kanë kaluar 26 vjet nga marsi i vitit1980, nga ai mars që për ne dibranët nuksolli pranverën, por solli dimrin me rrebeshdhe furtunë, se rrebesh ishte gjëma qëmorëm për aksidentin ajror që i ndodhiSabri Toçit. Ai kishte kaluar dhe dy aksi-dente të tjerë por fati e kishte ndihmuar.Sot trupi i tij prehet në varrezat e dësh-morëve të atdheut, mes atyre që u fli-juan në moshë të re për kombin, por përdibranët është i pavdekshëm. Jeton nëzemrat dhe kujtesën e të gjithve.

Sh.Skarra

SHËNIM I REDAKSISË: Shënimet e Ismail Stra-zimirit, për efekt të hapsirës së gazetës, do tibotojmë pjesë pjesë në numrat e ardhshëm.

REDAKSIA

Tetor2 0 0 67 INTERVISTEINTERVISTEINTERVISTEINTERVISTEINTERVISTE

Flet ekskluzivisht për “Rruga e Arbërit” kompozitori Përparim Tomçini

“Ju tregoj pasurinë time”“Ju tregoj pasurinë time”“Ju tregoj pasurinë time”“Ju tregoj pasurinë time”“Ju tregoj pasurinë time”

“Pasuria ime janëvëllezërit e mi: IlirShaqiri në Kosovë,

Alush Hamidi eAdem Hyseni në

Shkup, vëllezërit emi të Tetovës e

Dibrës së Madhe,Ulqinit e dhjetra edhjetra të tjerë”

“Oda Dibrane” kakarakter të një festi-vali mbarë ko-mbëtarë dhe kriterete tij, janë fiksuar jomë si takim rap-sodësh, por si njëfestival i riteve, ikëngës e valles hu-moristike, ritit dhealegorisë. Fatkeqë-sisht, edhe pse kamarr përmasat e njëfestivali mbarëko-mbëtarë, vazhdojmëtë kemi vazhdimishtprobleme të finan-cimit dhe pothuajsejemi të abandonuarnga mediat vizive.

Këngët dibranejanë të

pëlqyeshme dhekëndohen meendje në tërë

hapsirat mbarëkombëtare, nga

jugu në veri, ngaKosova në Mal tëZi e në Çamëri

Cila është sot gjendja aktualee veprimtarive artistike, krijim-taria muzikore, veprimtaritë nëtërsi dhe ajo kompozitorit Për-parim Tomcini në veçanti?

Në tërsi, Shqipëria ka ko-mpozitorë mjaft të afirmuar, qëveprojnë me përkushtim dheprofesionalizëm, duke u maturme nivele europiane. Në kushtete sotme të ekonomisë së tregut,tregun muzikor shqiptar e kanëpushtuar muzika sllave, rome,turke, greke, etj., si dhe vioklipetgjysëmporno, për të mos thënëmë shumë, të pseudo-këngëtarve dhe pseudovall-tarëve. Pra, mund të themi seshpirtërisht jemi ta pushtuar ngatë huajt, sidomos nga romët, tëcilët me të drejtë kultivojnë muz-ikën e tyre. Nuk na kanë faj romëtpërse ne nuk ruajmë e zhvillojmëmuzikën tonë, por kopjojmë atëtë tyre.

Njëkohësisht, rol negative luanedhe mungesa e financimit tëveprimtarive artistike. Sidomos,kjo mungesë financimi spikat nëzonat verilindore, të cilëve u sh-tohet edhe migrimi i vazh-dueshëm i artistëve dhe i bar-tësve të vlerave të folklorit.

Në qytetin e Peshkopisë, pa-varsisht kushteve që për-mendëm me lartë, nuk kanëmunguar veprimtaritë e ndry-shme artistike si: pjesmarrja nëfestivalin kombëtar të këngësqytetare në Elbasan, premiera eansamblit “Dibra”, me koncertinrecital të rapsodëve të Kalas sëDodës, Myfterim Kupa dhe Fat-mir Daku, pjesëmarja në Festi-valin Kombëtar të Vallës dyshe,të zhvilluar në qytetin e Lushnjes,ku mbret i vallës dyshe, u shpallvalltari dibran Shaban Xhajku,Festivali Folklorik Kombëtarë imbajtur në Drenas, në Kosovë,si dhe organizimi së shpejti iedicionit të 12, të festivalimbarëkombëtarë “Oda dibrane”,i cili do të mbahet në qytetin ePeshkopisë, nga datët 9-11 nën-tor 2006.

Meqense përmendet“Odën…”, mund të kujtoni se silindi ajo?

Ideja për organizimin e këtijfestivali mori shkas nga takimi iparë i rapsodëve, që u organi-zua në qytetin e Lezhës, në marstë vitin 1994. Ai qe një festivalshumë intresant ku ne ishin tënderuar që u ftuam. Ai na dhamotivin që edhe ne, në Peshko-pi, të mos i nënshtroheshim njëndjenje disfatizmi e boshllëku qëkishte pushtuar artin nëpërgjithësi, e në mënyrë tëveçantë veprimtaritë folklorikedhe artistët që lidheshin me të.Nisa të mendoj se si të gjenimmundësit që jeta kulturore tëvazhdonte, tradita dhe arritjet ekrijuesve dhe interpretuesve di-bran të ruheshin e zhvilloheshinmë tej. Një fjalë e urtë thotë sekush kërkon gjenë dhe ne njëgrup entuziastësh dhe të pasion-uarish pas vlerave të foklorit sh-qiptarë dhe në mënyrë të vaçantëpas pasurive folklorike të trevëssë Dibrës, vlera të cilat ishin afir-muar në nivele mbarëko-mbëtare, ideuam dhe organi-zuam në qytetin e Peshkopisë,festivalin tashmë të njohur “Odadibrane”. Realiteti i ri politik qëishin krijuar në mbarë rajonin najepte mundësin që të mendominpër një festival që do të tejkalon-te hapsirat e coptuara dibrane,por do të organizohej e do të gja-lonte si një unitet folkorik e et-

nokulturor. Sot, ky festival ka kar-akter të një festivali mbarë ko-mbëtarë dhe kriteret e tij, janë fik-suar jo më si takim rapsodësh,por si një festival i riteve, i këngëse valles humoristike, ritit dhe ale-gorisë. Fatkeqësisht, edhe pseka marr përmasat e një festivalimbarëkombëtarë, vazhdojmë tëkemi vazhdimisht probleme të fi-nancimit dhe pothuajse jemi tëabandonuar nga mediat vizive.

Tashmë ju njiheni në tërë hap-sirat mbarkombëtare si një ko-mpozitor me profilimn tuaj kri-jues, por mendojm se do të ish-te me vend që të na rendisnidisa nga krijimet tuaja që ndër-tojnë këtë profilin.

Është e vërtetë se artistit ipërhapet portret i tij artistik dhekjo bëhet përmes jehonës sëveprës. Për shumë prejartistëve, sidomos atyre që je-tojnë në qytete periferike si Pesh-kopia, mungesa e pranisë fizikee mistifikon emrin dhe veprën eartistit. Në fakt, krijimtaria kërkonnjë lloj paqeje, një lloj vetmie dheshmangie nga përditshmëria ezhurmshme që të mund të kri-josh. Akti i krijimit e kërkon detyr-imisht këtë, pasi vet ky akt ështëi shenjtë. Edhe pse unë kamqendruar vazhdimishtë këtu nëPeshkopi, jam përpjekur që të rrivazhdimisht në rrethin e difuzim-it të veprave të mija. Kjo varet prejasaj sa ato vepra janë të arrira.Ndër veprat e mija të cilat mundtë kujtoj tani që po më pyesnijanë: rapsodin vokale (kor solisdhe orkestër simfonike) për IsaBoletinin (çmim i II -të në Kon-certet e majit, 1979); Poemën

simfonike “Kullat e Boletinit”1986; Rapsodia vokale “Rrënjëtnë gjak i ka liria”1984, vlersuarme çmimin e parë në konkursinpër nder të 40-vjetorit të çlirimittë atdheut; poemin vokal simfonik”Ecte komandanti, pas i vininmalet”, 1989, çmimi i dytë ko-mbëtar; tabloja muzikore “Logu ilugatit” 2005; rapsodi për tre bur-ra, 2006; muzikën e filmit “Fat-prerët” sipas motiveve të roman-it me të njëjtin titull të MuratIsakut, me regji të Xhevat Liman-it, 1989; balada vokale “O vël-la…” me tekst të Naim Plakutkënduar nga Ilir Shaqiri; balada“Motër moj…”kushtuar dësh-morës së lirisë së Kosovës, XhevLladrovci, kënduar nga Ilir Sha-qiri; balada “Jo Kosova nuk nën-shtrohet” me tekst të Gjok Becit,kënduar nga Arif Vladi; muzikëne disa premierave të teatrit tëkukullave, muzikë për premierënteatrore “Qyteti i akuzuar”; këngët“O prite Azem Galicën”, ”Sef Ko-sharja i pari i fisit”, kënduar ngaArif Vladi, “Na këndojnë pushkëtnëpër kulla”, kënduar nga Qerim

Sula, përpunimet e këngëve“Pjergull o, pjergull o!”, ”O bilbil imalit” kënduara nga Liri Rasha,etj. Janë afro 1000 krijime origji-nale dhe përpunime, për të cilatedhe njëherë dua të përgëzoj etë përshëndes të gjithë bash-këpunëtorët e kolegët e mi, pambështetjen e të cilëve krijimtar-ia nuk do të kishin arritur aty kuështë sot.

A mund të ma thoni se si funk-sionon laboratori juaji krijues?

Glinka, kompozitori i madh rus

thotë: muzikën e krijon populli,ne artistët e përpunojmë atë. Ni-sur nga kjo, në krijimtarinë timemuzikore, çdo motiv i veprave tëmia, i çdo gjinie qoftë, janë mar-rë nga folklori, duke i punuar mekujdesin që trajtohen xhevahiretpër të mos hequr prej tyre asnjënuancë nga farfuritë. Motivet përmua janë si gurët e gëdhenduraqë i shërbejnë mjeshtërit për tëndërtuar mozaikët e tij. Vepra,pra, do të varet nga aftësia emjeshtërit për të përzgjedhur evendosur çdo gurë në vendin eduhur. Për fatin tim të mirë, kampunuar në terrenin ku kjo lëndëmuzikore është e bollshme dheunë e përjetoj dhe e përpunoj medashuri. Mund të themi pa frikëse nuk ka vlerë të bukur që e kabota dhe të mos e gjejmë në folk-lorin shqipëtar. Veçanërishtë, Di-bra është ena ku gjallojnë tëgjitha motivet. Është kocidencëe bukur artistike që shumë sub-jekte të këngëve tona janë nëthemel të veprave më të mëdhatë njerëzimit. Përshëmbull, sub-jekti i këngës së Hasan Agës,është i ngjashëm me “Romeo eZhuljeta “ të Shekspirit, kënga eYmer Agës, e ngjashme me sub-jektin e Uliksit, të cilën e ka për-mendur në studimet e tija edheprofesor Eqerem Çabej. Edheshumë përsonazhe të njohura tëveprave më të shquara botërorenë një formë apo në një tjetër igjejmë edhe në motivet tona folk-lorike.

Lidhur me vargun popullor, judini shumë, tepër shumë vargjepërmendësh, të cilët dhe i kën-doni dhe flisni i mrekulluar përto. Ç‘mund të na thuash përveçoritë e vargun popullor dib-ran?

Më ka ndihmuar shumëanalaiza dhe vlersimi që i ka bërëKadareja në librin e tij “Autobo-iografika e popullit tim në vargje”kësaj pasurie të madhe të popu-llit tonë. Ky libër më ka nxitur qëtë jemë gjithmon në kërkim dhe ivëmendëshëm ndaj vargut pop-ullor. E veçanta e vargut popullordibranë, është se është i kup-tueshëm për të gjitha trevat dhenuk është rob i dialektalizmaveapo nëndialektalizmave. Kjoështë edhe arsyeja që këngët di-brane janë të pëlqyeshme dhekëndohen me endje në tërë hap-sirat mbarë kombëtare, nga jugunë veri, nga Kosova në Mal të Zi

e në Çamëri. Edhe aty ku ka hua-zime fjalët artikulohen dhe shkri-hen deri në natyrshmëri mestrukturën e vargut. Vargu vjen inatyrshëm me të gjithë elemen-tet e tij, dhe kjo vjen si rezultat ipërpunimit nga bartësit popullor,të cilët e kanë lëmuar vazhdi-misht këtë. Vargu është në për-puthje të plotë edhe me motivinmuzikor, sepse ato janë binjakëme njëri-tjetrin, lindin bashkë,përpunohen dhe rritën bashkëdhe jetojnë bashkë. Kjo sim-biozë është sikur të qëndisëshnë copë të mëndafsht me fillë tëmëndafsht. Meraku im, ajo qëmua më shqetëson, është senuk ka projekte që të vazhdojnëevidentimin, ruajtjen dhe trans-metimin pa ndërprerje të këtyrevlerave. Një përpjekje e vetme nëkëtë drejtim është “Oda dibrane”,e cila aq sa mundet synon që veçimnterpretimit e mbajtjes gjallëtë këtyre vlerave të shërbejë edhesi pikë kontakti, rrahje men-dimesh e nxitje inisiativash përmbështetjen e vazhdueshme tëkëtyre vlerave.

Ju jeni shumë i njohur në tro-jet shqiptare, sidomos në Kos-ovë e ndër shqiptarët në Maqe-doni . A mund të kujtoni fillimete këtyre bashkëpunimeve? Sikanë fuksionuar bashkëpunimime trevat dhe efektet në krijim-tarin tuaj?

Trojet shqiptare jashtë kufijvepër mua janë dashuria ime emadhe, për të cilat mund të flasëme ditë e netë pa u lodhur. Kan-taktet me vëllezërit e trojeve mëkanë përtërirë, por mendoj sekëtë bashkëbisedim mund tavazhdojmë më vete. Vitin e kalu-ar, në “Odën Dibrane” koeicidoiqë artistët e ardhur nga Kosova,Maqedonia, Mali i Zi më kujtuanmua se në ditën e tretë të“Odës..” unë kisha ditëlindjen qërastisi të ishte edhe jubilare, 50-vjetori im. Aty kam thënë se po tëmë thonë ndonjëherë të deklarojpasuritë e mia, unë do të themse jam më i pasuri: pasuria imeështë vëllai Ilir Shaqiri në Kos-ovë, vëllezërit Alush Hamidi eAdem Hyseni në Shkup, vëllezërite mi të Tetovës e Dibrës së Mad-he, Ulqinit e dhjetra e dhjetra tëtjerë, të cilët dua të më japëshrastin t’i përmendë në mënyrë tëposaçme në një bashkëbisedimtjetër me gazetën tuaj.

VALDRIN DIBRA

Tetor2 0 0 6 8KULKULKULKULKULTURETURETURETURETURE

cyan magenta yellow black

Grafika: Studio “m&b”. Tel: (04) 233 283. Shtypur në shtypshkronjën “Dita 2000”. Tel: (04) 273 745

Tetor2 0 0 6 8

“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor“Oda Dibrane” hap dyert më 9 nëntor

Nga VELI VRANIÇI

Festivali “Oda Dibrane” ka ni-sur jetën e tij në vitin 1994, ikonceptuar në fillim si takim irapsodeve popullore. Në tëmorën pjesë kryesisht grupedhe shoqata kulturore nga Sh-qipëria dhe Maqedonia si dheartistë që bënin jetë të pavarurartistike. Ky aktivitet pati jehonësi ndër të parët e këtij lloji dheu mirëprit. Që në fillimet e këtijFestivali, kërkesat tonë si or-ganizatorë qenë për mëshumë. Por për mungesë për-voje, financimesh dhe shkallëne njohjes për jetën artistike tësimotrave tona në të gjitha tre-vat shqiptare, qofshin këto in-stitucione shtetërore apo sho-qata, fizionimia e këtij mani-festimi ishte e papërcaktuarmirë dhe bindshëm. Ne si or-ganizatorë deshëm që ky fes-tival të kthehej mbarëkombëtardhe të kishte specifikën e tij tëpapërsëritshme që do ta dallon-te nga festivalet që zhvillo-heshin në Shqipëri dhe në visete tjera. Edhe në vitin 1995 kyfestival pati pothuajse të njëjtënfizionimi, u konceptua si takimi rapsodeve popullore por dukefutur në të elementë të tjerë sivallen etj. Për herë të parë kyfestival mbarëkombëtar u filmuadhe u transmetua nga Televiz-ioni Publik Shqiptar. Kjo krijoipublicitetin e mjaftueshëm përnjohjen tashmë të një aktivitetime përmasa të gjera nga insti-tucionet artistike të speciali-zuara dhe qarqet artistike të in-teresuara për tematikën e këtijmanifestimi.

Në vitin 1996 pati një viti ndër-prerje, për arsye të mos finan-cimit dhe mungesës së intere-simit nga Ministria e KulturësRinisë dhe Sporteve, me men-dimin e një festivali qëpërsëritej. Në këtë vit Ministriae Kulturës inicioi një festival

KANË THËNË PËR“ODËN DIBRANE”Prof.Dr. Ramazan

H. BOGDANI:Ky festival “de fakto” i ka

kaluar kufijtë dhe ka realizuarbashkimin kombëtar. Mekëto veprimtari do të vëmëgjurmë të forta për identite-tin e kulturës kombëtare. Mëe rëndësishmja është prurjakulturore nga e gjithë Sh-qipëria.

IBRAHIM ROÇI,KAVAJË:

Ndjej kënaqesi që ka em-rin “Odë” se është odë enëntë maleve. Oda ka edhekëngën, edhe vallen, edhealegorinë. Mesa duket “OdaDibrane” është shtysa e ve-primtarive të tjera në rrethe.

AFËRDITA ONUZI,DREJTORE E INSTI-

TUTIT TË FOLK-LORIT

Një falenderim për organi-zatorët, pasi janë këta njerëzqë ne jemi mbledhur e dis-kutojme, se duam ta bëjmësa më mirë “Odën”. Kam nd-jekur 7 edicione dhe çdo vitbëhet më mirë se herët etjera. Jam e kenaqur meveshjet popullore që kanëdalë në skenë.

ERMIR DIZDARI,DREJTOR I QEN-

DRËS KOMBËTARETË VEPRIMTARIVE

FOLKLORIKE:Festivali “Oda Dibrane”,për

nga madhësia është më imadhi pas Festivalit Folklor-ik Kombëtar të Gjirokastrës.

MELEQ KAPLLANI,KANINË, VLORË.

“Oda Dibrane” është bërë injohur si aktivitet. Për neështë nder që arritëm të mar-rim pjesë.

Bali Sahiti, GJILAN,KOSOVË:

Nga përvoja dhe rezultati ipunës së palodhur të orga-nizatorëve të Odës Dibrane”ne fituam përvojë për organi-zimin e Festivalit të Gjilanit.

ZIJA ALIU, VITI,KOSOVË

Lëvizjet e para për bashkimkombëtar i kemi parë tek“Oda Dibrane”. Pasuriashpirtërore është më e mad-he se pasuria ekonomike.

Shaban Shabani,GJILAN, KOSOVË

Kemi ndjenja të veçanta për“Odën Dibrane”. Ky Festivalështë një derë e hapur për tëgjithë shqiptarët. Është një ru-ajtje e traditës dhe një rizgjim.

Shefqet Doda, Mat:Nga pikpamja e organizim-

it Festivali “Oda Dibrane”është në nivelin e një Festi-vali Kombëtar.

rapsodësh në Lezhë dhe e qua-jti atë kombëtar.

Festivali “Oda Dibrane” rinisinë vitin 1997, megjithë traziratqë ndodhen në Shqipëri. Orga-nizimi i këtij Festivali u rikon-ceptua, duke e kthyer atë nënjë takim ku pasqyrohej tradi-ta e popullit tonë në një gjinikrejt të veçantë, në atë tëkëngës dhe valles humoristike,ritit dhe alegorisë. Dhe që ngavitit 1997 ky festival është zh-villuar pa ndërprerje duke u kon-soliduar vazhdimisht dhe dukekrijuar një emër të padisku-tueshëm në të gjithë Shqipërinëdhe më gjerë.

Festivali mbarëkombëtar“Oda Dibrane” ka si qëllim tëparë të bashkojë artistët sh-qiptarë pavarësisht nga kufijtë,me idenë se “Oda Dibrane” dotë jetë mikpritëse e “Odës Sh-qiptare”.

Është një takim specifik,origjinal në llojin e vet jo vetëmnë Shqipëri por dhe më gjerë.Është takim i këngës dhe vall-es popullore humoristike, rititdhe alegorisë. Qëllimi i tij ësh-të ri rizgjojë këto vlera të pa-përsëritshme të kulturës tonë,ti sjellë në kohë dhe ti bëjë tëasimiliueshme për shikuesit.

Në këtë festival paraqiten dherite të lashta si dhe vegla kar-akteristike muzikore. Ky festi-val krijon mundësinë për njërizbulim të tyre.

Tashmë, ky festival ështëbërë tradicional dhe, duke qenëi përvitshëm u jep mundësi gru-

peve dhe trevave të ndryshmetë kërkojnë, zbulojnë dheparaqesin vlerat karakteristiketë tyre në këtë fushë.

Specialistët më të mirë nëkëtë fushë e kanë quajtur këtëfestival një zbulim dhe kontributtë çmuar në kulturën dhe tra-ditën shqiptare. Ai ka krijuaremër dhe është bërë shumë ikërkuar. Kërkesat për pjesmar-rje nga e gjithë Shqipëria dhetrevat ku banojnë shqiptarëjanë të shumta dhe kjo krijonmundësinë e seleksionimit tëvlerave që paraqiten në të.

Ky festival krijon një atmos-ferë të rrallë festive në qytet jovetëm për artëdashësit e tij, pordhe për artistët pjesmarrës dhevetë zonat nga vijnë ata. Këtëe tregojnë jo vetëm kërkesat egrupeve për pjesmarrje, por dhekërkesat e shumë artdashësvenga Shqipëria dhe jashtë saj,për tu krijuar mundësinë e nd-jekjes së tij. Kjo na ka detyru-ar që veç konkurimit në sallëne Pallatit të Kulturës të plani-fikohen dhe shfaqje jashtë nëshesh, ku numri i shikuesveështë tepër i madh.

Numri i artistëve dhe grupevekonkuruese ka ardhur duke urritur çdo vit. Vitin e kaluar ish-te mbi 220 vetë. Gjithashtu ësh-të rritur së tepërmi gjeografia epjesmarrësve. Nga viti i parë kumorën pjesë pak grupe nga kra-hinat kufitare me Peshkopinë,sot vijnë grupe nga Kosova,Maqedonia, Mali i Zi si dhe ngatë gjitha krahinat e Shqipërisë.

Kjo veprimtari artistike mepërmasa kombëtare zhvillohetnë qytetin e Peshkopisë nëradhë të parë për arsye sim-bolike. Duke qenë një qytetafër kufijve politike përfaqësonnjë trevë lidhëse të kulturësshpirtërore të krahinave të ndry-shme, u krijon mundësinë gru-peve të mbajnë gjallë këngëndhe vallen humoristike, ritin dhealegorinë.

Në këtë kuptim përfitues janëdhe vetë qytetarët dibranë që ukrijohet mundësia të shijojnëkëtë pasuri të pafund të kul-turës kombëtare.

Përfitues janë dhe grupet dheshoqëritë kulturore artistike tëshqiptarëve matanë kufijve.

Përfitim shumë i madh ështëdhe shkëmbimi i vlerave kultur-ore historike dhe krahasimi ityre nga studiuesit dhe vetëartistët popullorë, që në një farëmënyre ritregojnë lashtësinë epopujve të tyre.

Biznesmenët dibranë që për-fitojnë direkt ekonomikisht ngaky festival.

Festivali “Oda Dibrane”, dukepatur si kriter kryesorkonkurimin e grupeve me këngëe valle popullore humoristike,rite dhe alegori, si vlera më espikatur e këtij takimi, por dhee vetë folkut tonë, e bën këtëfestival të pakonkurent e tëpangjashëm me asnjë festivaltjetër.

Ne mendojmë se ky festivalështë krejt i veçantë dhe jash-të kufijve të Shqipërisë.

Çmimet më të mira në tregun e mësimdhënies

KANË FILLUAR REGJISTRIMET PRANË QENDRËS “EDUKIMI”

GJUHË ANGLEZE (PËR TËGJITHA NIVELET DHEGRUPMOSHAT)- Niveli fillestar- Niveli para-mesatar- Niveli mesatar- Niveli mbi mesatar- Përgatitje për TOEFL

FORMIM BAZË TË MËSIM-IT TË KOMPJUTERIT- Hardware i kompjuterit- Microsoft Windows- Typing- Microsoft Word- Microsoft Excel

Adresa: Rruga e Durrësit, Pallatet “Hawai” LaprakëPranë Qendrës së Internetit.Tel 06929 20100/ 048300320

- Microsoft Power Point- Microsoft Outlook-Përdori-

mi i e-mail- Microsoft Internet Explorer

KURSI I TRAJNIMIT ËSHTË24 SEANCA DHE ZGJAT:- 1 muaj (5 herë në javë)- 2 muaj (3 herë në javë)Mësim interneti për nxënësit

e shkollave: 4 orë vetëm500 lekë

Kursi i kompjuterit për kur-santët e Anglishtes ështëfalas

Oferta 10% zbritje