FEN BİLİMLERİFEN ve TEKNOLOJİ

Konu AnlatımıÖzgün Sorular

Ayrıntılı ÇözümlerTest Stratej"ler"Çıkmış Sorular

FİZİK

ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

öabt ÖSYM

ÖABT

1.Kitap

yeni sınav sisteminegöre hazırlanmıştır.

KOMİSYONÖABT Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği 1. Kitap (Fizik)

ISBN 978-605-364-776-8

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1.Baskı: Haziran 2014, Ankara

Proje-Yayın Yönetmeni: Ayşegül EROĞLUDizgi-Grafik Tasarım: Buğra SİNDEL

Kapak Tasarımı: Gürsel AVCIBaskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.

İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/AYenimahalle/ANKARA

(0312-394 55 90)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No:13987

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

ÖN SÖZ

Sevgili Öğretmen Adayları,

ÖABT FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ Konu anlatımlı setimiz dört kitap hâlinde düzenlenmiştir. Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji 1. Kitap" adlı yayınımız Alan Bilgisi Fizik bölümünü kapsamaktadır ve Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Alan Bilgisi Testi kapsamındaki fi zik sorularını çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve gelitirme sürecinde siz değerli öğretmen adaylarımıza kılavuz olarak hazırlanmıştır.

Kitabın hazırlanış sürecinde, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT’de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak bir başucu kitabı niteliğinde olması hedefl enmiştir.

Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan konu anlatımları, çıkmış sorular ve detaylı açıklamalarıyla desteklenmiş, her ünite içeriği ÖSYM formatına uygun, çözümlü test sorularıyla pekiştirilmiştir. Ayrıca konu anlatımlarında verilen bilgi ve çözüm tekniklerine ek olarak uyarı kutucuklarıyla önemli konulara dikkat çekilmiştir.

Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve önerilerinizi pegem@pegem.net adresini kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz.

Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle...

Başarılar...

FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ ÖABT İLE İLGİLİ ÖNEMLİ BİLGİLER

ÖABT FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ, 50 sorudan oluşmakta ve Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Alan Bilgisi (Fizik, Kimya, Biyoloji, Yer Bilimi, Astronomi, Çevre Bilimi) ve Alan Eğitimi alanlarındaki bilgi ve becerilerini ölçmeyi hedeflemektedir.

Öğretmenlik Alan Bilgisi Testinde çıkan sorular, Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Lisans Programlarında verilen akademik disiplinlere paralel olarak hazırlanmaktadır. Sınavdaki Alan Soru dağılımı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Genel Yüzde Yaklaşık Yüzde Soru Sayısı

Alan Bilgisi Testi % 80 1 - 40

a. Fizik

b. Kimya

c. Biyoloji

d. Yer Bilimi (Jeoloji)

e. Astronomi

f. Çevre Bilimi

% 24

% 22

% 22

% 4

% 4

% 4

1 - 12

13 - 23

24 - 34

35 - 36

37 - 38

39 - 40

Alan Eğitimi Testi % 20 41 - 50

Genel Kültür, Genel Yetenek ve Eğitim Bilimleri Sınavlarınıza ek olarak gireceğiniz Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi ile ilgili verilen bu bilgiler 2013 Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji ÖABT sınavı çerçevesinde hazırlanmıştır. Sınav içeriğinde yapılabilecek olası değişiklikleri ÖSYM'nin web sitesinden takip edebilirsiniz.

İÇİNDEKİLER

ALAN BİLGİSİ

1. BÖLÜM: FİZİĞİN UĞRAŞ ALANIFiziğin Uğraş Alanı .........................................................................................................................................................4

Mekanik ................................................................................................................................................................4

Termodinamik ........................................................................................................................................................4

Manyetizma ...........................................................................................................................................................4

Optik ......................................................................................................................................................................4

Elektrik ...................................................................................................................................................................4

Katı Hâl Fiziği.........................................................................................................................................................4

Atom Fiziği .............................................................................................................................................................4

Nükleer Fizik ..........................................................................................................................................................4

Fiziğin Doğası .................................................................................................................................................................5

Temel ve Türetilmiş Büyüklükler ...........................................................................................................................5

Ölçmede Hata .......................................................................................................................................................6

Skaler ve Vektörel Büyüklükler .............................................................................................................................6

Hipotez ..................................................................................................................................................................6

Bilimsel Teori ve Yasa ...........................................................................................................................................7

Çözümlü Test ..............................................................................................................................................................8

Çözümler .................................................................................................................................................................. 11

2. BÖLÜM: VEKTÖRLERVektörler ........................................................................................................................................................................14

Kuvvet Birimleri ...................................................................................................................................................14

Kuvvetlerin Toplanılması .....................................................................................................................................15

Eşit Büyüklükte Kesişen İki Kuvvet Arasındaki Açı..............................................................................................16

Çokgen Yöntemi .................................................................................................................................................16

Bileşenlerine Ayırma Yöntemi ............................................................................................................................17

Birim Vektör .........................................................................................................................................................18

İki Vektörün Skaler Çarpımı ................................................................................................................................19

Vektörel Çarpım ..................................................................................................................................................19

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................21

Çözümler ..................................................................................................................................................................25

3. BÖLÜM: KESİŞEN KUVVETLERİN DENGESİKesişen Kuvvetlerin Dengesi ......................................................................................................................................30

Lami Teoremi ......................................................................................................................................................30

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................32

Çözümler ..................................................................................................................................................................36

vi

4. BÖLÜM: MADDE VE ÖZELLİKLERİMadde ve Özellikleri .....................................................................................................................................................40

Maddelerin Ortak Özellikleri ................................................................................................................................40

Görülebilen ve Hissedilebilen Maddeler ..............................................................................................................40

Maddenin Hâlleri ..................................................................................................................................................40

Maddelerin Değişimi ...........................................................................................................................................40

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri ...........................................................................................................................41

Karışımların Özkütlesi..........................................................................................................................................41

Özel Durumlar......................................................................................................................................................42

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................43

Çözümler ..................................................................................................................................................................47

Dayanıklılık ...................................................................................................................................................................50

Doğada ve Çevremizde Yüzey Alanı - Hacim İlişkileri ..............................................................................................51

Sıvılar ..................................................................................................................................................................51

Adezyon (Yapışma Kuvveti) ................................................................................................................................51

Kohezyon Kuvveti ...............................................................................................................................................52

Yüzey Gerilimi .....................................................................................................................................................52

Kılcallık Olayı ......................................................................................................................................................53

Atmosfer .............................................................................................................................................................53

Atmosferin Önemi ...............................................................................................................................................53

Atmosferin Özellikleri ..........................................................................................................................................53

Atmosferde Denge ..............................................................................................................................................53

Gazlar ve Kullanım Alanları ................................................................................................................................54

Plazma ................................................................................................................................................................55

Plazmanın Özellikleri ..........................................................................................................................................55

Kutup Işıkları .......................................................................................................................................................55

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................56

Çözümler ..................................................................................................................................................................59

5. BÖLÜM: BASINÇBasınç ............................................................................................................................................................................62

Katıların Basıncı .................................................................................................................................................62

Eğik Düzlemde Cismin Basıncı ...........................................................................................................................63

Durgun Sıvıların Basıncı .....................................................................................................................................64

Sıvı Basınç Kuvveti .............................................................................................................................................65

Yan Yüzeylere Uygulanan Sıvı Basınç Kuvveti ..................................................................................................66

Pascal Prensibi ...................................................................................................................................................66

U Borusu ............................................................................................................................................................67

Akışkanların Basıncı ............................................................................................................................................67

Açık Hava Basıncı ..............................................................................................................................................68

Kapalı Kaplardaki Gazların Basıncı ...................................................................................................................68

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................69

Çözümler ..................................................................................................................................................................73

vii

6. BÖLÜM: SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİSıvıların Kaldırma Kuvveti ...........................................................................................................................................78

Yüzen Cisimler ....................................................................................................................................................78

Askıda Kalan Cisimler .........................................................................................................................................78

Batan Cisimler ....................................................................................................................................................79

Birbirine Karışmayan Sıvılarda Kaldırma Kuvveti ...............................................................................................80

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................82

Çözümler ..................................................................................................................................................................87

7. BÖLÜM: ISI VE SICAKLIKIsı ve Sıcaklık ................................................................................................................................................................92

Termometre..........................................................................................................................................................92

Sıvılı Termometreler ............................................................................................................................................93

Metal Termometreler ...........................................................................................................................................93

Gazlı Termometreler ...........................................................................................................................................93

Sıcaklık Değişimi .................................................................................................................................................93

Isı Alış-Verişi .......................................................................................................................................................94

Hâl Değişimi ........................................................................................................................................................95

Erime ve Donma Sıcaklığına Etki Eden Faktörler ...............................................................................................96

Kaynama ve Yoğunlaşma ....................................................................................................................................96

Buharlaşma..........................................................................................................................................................96

Çözümlü Test ............................................................................................................................................................97

Çözümler ................................................................................................................................................................100

Genleşme ...................................................................................................................................................................102

Boyca Genleşme ..............................................................................................................................................102

Yüzeyce Genleşme ...........................................................................................................................................102

Hacimce Genleşme ..........................................................................................................................................103

Sıvıların Genleşmesi .........................................................................................................................................103

Isının Yayılması ................................................................................................................................................104

Isı İletim Yolu ....................................................................................................................................................104

Isı Yalıtımı .........................................................................................................................................................105

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................106

Çözümler ................................................................................................................................................................ 110

8. BÖLÜM: TORK (MOMENT)Tork (Moment) ............................................................................................................................................................. 114

Sağ El Kuralı ..................................................................................................................................................... 114

Çözümlü Test .......................................................................................................................................................... 116

Çözümler ................................................................................................................................................................121

viii

9. BÖLÜM: AĞIRLIK VE KÜTLE MERKEZİAğırlık ve Kütle Merkezi .............................................................................................................................................128

Kararlı ve Kararsız Denge ................................................................................................................................130

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................131

Çözümler ................................................................................................................................................................135

10. BÖLÜM: BASİT MAKİNELERBasit Makineler ...........................................................................................................................................................140

Kaldıraçlar .........................................................................................................................................................140

Makaralar ..........................................................................................................................................................141

1. Sabit makara .................................................................................................................................................141

2. Hareketli Makara ...........................................................................................................................................141

Eğik düzlem ......................................................................................................................................................142

Çıkrık .................................................................................................................................................................143

Kasnaklar ..........................................................................................................................................................143

Dişliler ...............................................................................................................................................................143

Vida ...................................................................................................................................................................144

Eşit Kollu Teraziler ............................................................................................................................................144

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................145

Çözümler ................................................................................................................................................................150

11. BÖLÜM: HAREKETHareket .......................................................................................................................................................................156

Düzgün Doğrusal Hareket ..............................................................................................................................157

Düzgün Hızlanan Doğrusal Hareket ..............................................................................................................159

Düzgün Yavaşlayan Doğrusal Hareket .............................................................................................................161

Ortalama Hız .....................................................................................................................................................162

Anî Hız (Anlık Hız) ............................................................................................................................................162

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................163

Çözümler ................................................................................................................................................................167

Bağıl Hareket ..............................................................................................................................................................171

Nehir Problemleri ..............................................................................................................................................171

Nehirde Karşı Kıyıya Geçme ............................................................................................................................172

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................175

Çözümler ................................................................................................................................................................179

12. BÖLÜM: YERYÜZÜNDE HAREKETYeryüzünde Hareket ...................................................................................................................................................184

Atışlar ................................................................................................................................................................184

Hava Direnci ve Limit Hız .................................................................................................................................185

Limit Hız Bağıntısı .............................................................................................................................................186

Düşey Atış ........................................................................................................................................................186

Yukarıdan Aşağıya Düşey Atış .........................................................................................................................188

ix

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................190

Çözümler ................................................................................................................................................................193

Yatay Atış ...................................................................................................................................................................196

Eğik Atış ............................................................................................................................................................198

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................200

Çözümler ................................................................................................................................................................204

13. BÖLÜM: DİNAMİKDinamik........................................................................................................................................................................210

Güçlü Nükleer (Yeğin Çekirdek) Kuvvet ...........................................................................................................210

Zayıf Nükleer (Zayıf Çekirdek) Kuvvet ..............................................................................................................210

Elektromanyetik Kuvvet ....................................................................................................................................210

Kütle Çekim Kuvveti ..........................................................................................................................................210

Newton'un Hareket Kanunları ........................................................................................................................... 211

Newton'un III. Hareket Kanunu (Etki - Tepki Kuvveti) .......................................................................................212

Sürtünme Kuvveti ..............................................................................................................................................214

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................216

Çözümler ................................................................................................................................................................220

14. BÖLÜM: ÇEMBERSEL HAREKETÇembersel Hareket .....................................................................................................................................................226

Periyot ...............................................................................................................................................................226

Frekans .............................................................................................................................................................226

Çizgisel Sürat ....................................................................................................................................................226

Açısal Sürat ......................................................................................................................................................226

Merkezcil İvme (av ) ............................................................................................................................................228

Merkezcil Kuvvet ...............................................................................................................................................229

Düşey Düzlemde Düzgün Çembersel Hareket ..................................................................................................233

Yuvarlanma Hareketi ........................................................................................................................................235

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................236

Çözümler ................................................................................................................................................................240

Kepler ve Newton'un Genel Çekim Kanunu .....................................................................................................244

Kepler Kanunları ...............................................................................................................................................244

Genel Çekim Kanunu ........................................................................................................................................245

Çekim Alanı ......................................................................................................................................................246

Yapma Uyduların Hareketleri ...........................................................................................................................247

Çekim Potansiyel Enerjisi ................................................................................................................................248

Kurtulma Enerjisi ...............................................................................................................................................248

Bağlanma Enerjisi .............................................................................................................................................249

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................250

Çözümler ................................................................................................................................................................253

x

15. BÖLÜM: BASİT HARMONİK HAREKETBasit Harmonik Hareket .............................................................................................................................................258

Genlik ................................................................................................................................................................258

Uzanım .............................................................................................................................................................258

Periyot ...............................................................................................................................................................258

Frekans .............................................................................................................................................................258

Basit Harmonik Hareket Denklemleri ................................................................................................................259

Uzanım .............................................................................................................................................................259

Hız ....................................................................................................................................................................259

İvme ..................................................................................................................................................................262

Kuvvet ...............................................................................................................................................................262

Yay Sarkacı .......................................................................................................................................................263

Yayların Bağlanması .........................................................................................................................................264

Basit Sarkaç ......................................................................................................................................................265

Konik Sarkaç .....................................................................................................................................................266

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................267

Çözümler ................................................................................................................................................................271

16. BÖLÜM: İŞ, GÜÇ VE ENERJİİş, Güç ve Enerji .........................................................................................................................................................276

Enerji .................................................................................................................................................................279

Yapılan İş ve Kinetik Enerji Değişimi ................................................................................................................279

Potansiyel Enerji ...............................................................................................................................................281

Yayın Potansiyel Enerjisi ..................................................................................................................................283

Dönen Bir Cismin Kinetik Enerjisi .....................................................................................................................284

Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji Kaynakları ................................................................................................287

Yenilenebilir Enerji Kaynakları ..........................................................................................................................287

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................288

Çözümler ................................................................................................................................................................292

17. BÖLÜM: İTME VE MOMENTUMİtme ve Momentum .....................................................................................................................................................298

İtme ...................................................................................................................................................................298

Momentum ........................................................................................................................................................300

İtme İle Momentum Arasındaki İlişki .................................................................................................................302

Çarpışmalar ......................................................................................................................................................304

Momentum Korunumu ......................................................................................................................................304

Enerjinin Korunumu ..........................................................................................................................................305

Hızların Korunumu ............................................................................................................................................305

Momentum ve Kinetik Enerji Arasındaki İlişki ...................................................................................................309

Patlamalar .........................................................................................................................................................310

Roketler ............................................................................................................................................................ 311

Açısal Momentumun Korunumu .......................................................................................................................312

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................314

Çözümler ................................................................................................................................................................319

xi

18. BÖLÜM: OPTİKOptik ............................................................................................................................................................................326

Işık Nedir? Nasıl Yayılır? ..................................................................................................................................326

Tam Gölge - Yarı Gölge ....................................................................................................................................326

Yansıma ............................................................................................................................................................327

Yansıma Kanunları ...........................................................................................................................................327

Düzlem Ayna ....................................................................................................................................................327

Düzlem Aynada Görüntü ..................................................................................................................................328

Düzlem Aynanın Döndürülmesi ........................................................................................................................328

Düzlem Aynada Hız ..........................................................................................................................................329

Kesişen İki Düzlem Ayna Arasındaki Cismin Görüntü Sayısı ...........................................................................330

Paralel İki Düzlem Ayna Arasındaki Görüntü ....................................................................................................330

Görüş Alanı ......................................................................................................................................................330

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................332

Çözümler ................................................................................................................................................................337

Küresel Aynalar .........................................................................................................................................................340

Çukur Aynada Işınların Yansıması ...................................................................................................................340

Tümsek Aynada Işınların Yansıması ................................................................................................................341

Çukur Aynada Görüntü .....................................................................................................................................342

Tümsek Aynada Görüntü ..................................................................................................................................342

Çukur Aynada Bağıntılar ...................................................................................................................................343

Tümsek Aynada Bağıntılar ...............................................................................................................................343

Özel Durumlar ...................................................................................................................................................343

Çukur Aynada Görüntünün Yeri ........................................................................................................................343

Tümsek Aynada Görüntünün Yeri .....................................................................................................................343

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................344

Çözümler ................................................................................................................................................................348

Işığın Kırılması ...........................................................................................................................................................351

Kırılma ..............................................................................................................................................................351

Işığın Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçişi .....................................................................................352

Işığın Çok Yoğun Ortamdan Az Yoğun Ortama Geçişi .....................................................................................352

Paralel Yüzlü Saydam Ortamdan Işınların Geçişi .............................................................................................353

Küresel Yüzeylerde Kırılma ..............................................................................................................................353

Prizmalarda Kırılma ..........................................................................................................................................354

Tam Yansımalı Prizmalar ..................................................................................................................................355

Görünür Derinlik ................................................................................................................................................355

Serap Olayı .......................................................................................................................................................356

Beyaz Işığın Renklere Ayrılması .......................................................................................................................357

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................361

Çözümler ................................................................................................................................................................365

Mercekler ....................................................................................................................................................................369

Bir Merceğin Odak Uzaklığı ..............................................................................................................................369

İnce Kenarlı Mercekte Işınların Kırılması ..........................................................................................................370

xii

Kalın Kenarlı Mercekte Işınların Kırılması ........................................................................................................371

İnce Kenarlı Mercekte Görüntü .........................................................................................................................372

Kalın Kenarlı Mercek ........................................................................................................................................373

Merceklerde Bağıntılar ......................................................................................................................................373

Göz Kusurları ....................................................................................................................................................373

Aydınlanma .......................................................................................................................................................374

Fotometreler .....................................................................................................................................................376

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................377Çözümler ................................................................................................................................................................382

19. BÖLÜM: ELEKTRİKElektrik.........................................................................................................................................................................388

Elektriklenme Çeşitleri ......................................................................................................................................388Topraklanma .....................................................................................................................................................389İletken Kürelerde Yük Paylaşımı .......................................................................................................................390Elektroskop .......................................................................................................................................................391Özel Durumlar ...................................................................................................................................................392Coulomb Kuvveti ...............................................................................................................................................393

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................394Çözümler ................................................................................................................................................................399

Elektrik Alanı ..............................................................................................................................................................403Eletrik Alan Çizgileri ..........................................................................................................................................404Yüklü İletken Bir Kürenin Elektrik Alanı ............................................................................................................405Faraday Kafesi ..................................................................................................................................................406Elektrik Potansiyel Enerji ..................................................................................................................................407Elektrik Potansiyeli ve Potansiyel Farkı ............................................................................................................408Yüklü Bir Kürenin Potansiyeli ............................................................................................................................409Ortak Potansiyel ...............................................................................................................................................410Eş Potansiyel .................................................................................................................................................... 411

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................412Çözümler ................................................................................................................................................................417

Paralel Levhalar .........................................................................................................................................................421Sığaçlar .............................................................................................................................................................423Sığaçların Bağlanması ......................................................................................................................................424Sığaçların Seri Bağlanması ..............................................................................................................................424Sığaçların Paralel Bağlanması .........................................................................................................................424Yüklü Bir Kondansatörün Enerjisi .....................................................................................................................427

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................428Çözümler ................................................................................................................................................................433

Elektrik Akımı .............................................................................................................................................................438Direnç ...............................................................................................................................................................438Dirençlerin Bağlanması .....................................................................................................................................439Elektromotor Kuvveti .........................................................................................................................................443Pillerin Bağlanılması .........................................................................................................................................444Pilin Ömrü .........................................................................................................................................................446İki Nokta Arasındaki Potansiyel Farkının Bulunması ........................................................................................446

xiii

Zıt Elektromotor Kuvveti (ZEMK)'li Devreler .....................................................................................................448Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................450Çözümler ................................................................................................................................................................455

20. BÖLÜM: DALGALARDalgalar .......................................................................................................................................................................460

Titreşim Doğrultusuna Göre Dalgalar ...............................................................................................................460

Taşıdığı Enerjiye Göre Dalgalar ........................................................................................................................460

P - Dalgası ........................................................................................................................................................461

S - Dalgası ........................................................................................................................................................461

Love Dalgası .....................................................................................................................................................461

Rayleigh (Rayley) Dalgası ................................................................................................................................461

Depremin Büyüklüğü ........................................................................................................................................461

Ses Dalgası ......................................................................................................................................................462

Sesin Şiddeti .....................................................................................................................................................463

Sesin Frekansı (Yüksekliği) ..............................................................................................................................463

Sesin Tınısı .......................................................................................................................................................463

Sesin Yansıması ve Yankı ................................................................................................................................463

Sesin Kırılması ..................................................................................................................................................464

Doppler Olayı ....................................................................................................................................................464

Yay Dalgaları ....................................................................................................................................................465

Yansıma ve İletme ............................................................................................................................................467

İnce Yaydan Kalın Yaya Gönderilen Atma ........................................................................................................468

Kalın Yaydan İnce Yaya Gönderilen Atma ........................................................................................................469

Frekans Karıştırıcılar ........................................................................................................................................469

Kararlı Dalgalar .................................................................................................................................................469

Su Dalgalar .......................................................................................................................................................470

Doğrusal Su Dalgaları .......................................................................................................................................471

Dairesel Su Dalgaları ........................................................................................................................................471

Su Dalgalarında Yansıma .................................................................................................................................471

Doğrusal Dalgaların Çukur Engelde Yansıması ...............................................................................................472

Doğrusal Dalgaların Tümsek Engelde Yansıması ............................................................................................472

Doğrusal Dalgaların Düz Engelde Yansıması ...................................................................................................472

Yayılma Hızı ve Periyodik Dalgalar ...................................................................................................................473

Su Dalgalarında Kırılma ....................................................................................................................................474

Su Dalgalarının Mercek Şeklindeki Su Ortasından Geçişi ................................................................................475

Su Dalgalarında Ayrılma ...................................................................................................................................476

Su Dalgalarında Kırınım ...................................................................................................................................476

Su Dalgalarında Girişim ....................................................................................................................................476

Yol Farkının Geometrik Yoldan Hesaplanması .................................................................................................478

Faz Kavramı .....................................................................................................................................................478

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................482

Çözümler ................................................................................................................................................................486

xiv

21. BÖLÜM: MANYETİZMAManyetizma .................................................................................................................................................................490

1. Maddenin Manyetik Özelliği, Manyetik ve Manyetik Olmayan Maddeler ......................................................490

2. Manyetik Kutuplar .........................................................................................................................................490

3. Manyetik Alan, Alan Şiddeti, Alan Çizgileri ...................................................................................................490

4. Manyetik Akı, Manyetik Geçirgenlik ..............................................................................................................491

Manyetik Geçirgenlik ........................................................................................................................................492

Yerin Manyetik Alanı .........................................................................................................................................494

Elektrik Akımının Manyetik Etkileri ....................................................................................................................495

Akım Geçen Tele Manyetik Alanda Etkiyen Kuvvet ..........................................................................................499

İçerisinden Akım Geçen Paralel İki Tele Etkiyen Kuvvetler ..............................................................................500

Manyetik Alan İçinde Hareket Eden Yüke Etkiyen Kuvvet ................................................................................502

Manyetik Alan İçinde Hareket Ettirilen İletkenler ve Oluşan Emk .....................................................................504

Manyetik Akı Değişimi ......................................................................................................................................505

Öz İndüksiyon ...................................................................................................................................................508

Maxwell Denklemleri .........................................................................................................................................509

Alternatif Akımın Elde Edilmesi .........................................................................................................................509

Alternatif Akımın Etkin Değeri ...........................................................................................................................510

Alternatif Akımın Etkileri ....................................................................................................................................510

Alternatif Akım Devreleri ...................................................................................................................................510

Sadece Kondansatörlü Devre ........................................................................................................................... 511

Dirençli ve Selfli Devre (RL Devresi) ................................................................................................................512

Direnç ve Kondansatörlü Devre (RC Devresi) ..................................................................................................512

Direnç, Self ve Kondansatörlü Devre (RLC Devresi) ........................................................................................513

Transformatörler ...............................................................................................................................................515

Elektronik Devre Elemanları .............................................................................................................................516

Transistör ..........................................................................................................................................................517

Led ....................................................................................................................................................................517

Fotodiyot ...........................................................................................................................................................518

Fotodirenç .........................................................................................................................................................518

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................519

Çözümler ................................................................................................................................................................523

22. BÖLÜM: MODERN FİZİKModern Fizik ................................................................................................................................................................528

Işığın Yapısı .......................................................................................................................................................528

Elektromanyetik Teori ........................................................................................................................................528

Işık Dalgalarının Girişimi ...................................................................................................................................528

Saçak Aralığı (Δx) .............................................................................................................................................529

Çift Yarıkta Girişimin Özelikleri .........................................................................................................................529

Tek Yarıkta Girişim (Kırınım) .............................................................................................................................530

Saçak Aralığı ....................................................................................................................................................530

Saçak Parlaklıkları ............................................................................................................................................531

xv

İnce Zarlarda Girişim ........................................................................................................................................532

Hava Kaması ....................................................................................................................................................532

Çözme Gücü .....................................................................................................................................................534

Özel Görelilik ....................................................................................................................................................536

Michelson - Morley Deneyi ...............................................................................................................................536

Zaman Ölçümü ve Eş Zamanlık .......................................................................................................................536

Zaman Genişlemesi ..........................................................................................................................................537

Uzunluk Büzülmesi ...........................................................................................................................................538

Göreli Enerji .....................................................................................................................................................539

Göreli Momentum .............................................................................................................................................541

Kara Cisim Işıması ...........................................................................................................................................541

Fotoelektrik Olayı ..............................................................................................................................................542

Foton Enerjisi ....................................................................................................................................................542

Elektronvolt (eV) ...............................................................................................................................................542

Einstein'in Fotoelektrik Denklemi ......................................................................................................................543

Fotoelektron Sayısı ...........................................................................................................................................543

Fotosel Lamba ve Fotoelektrik Akımı ..............................................................................................................543

Fotosele Üreteç Bağlanması ............................................................................................................................544

Kesme Potansiyel Farkı ....................................................................................................................................544

Compton Saçılması Olayı .................................................................................................................................548

Madde Dalgaları ...............................................................................................................................................549

Tanecik Modelinin Açıklayabildiği Olaylar .........................................................................................................549

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................551

Çözümler ................................................................................................................................................................554

Elektromanyetik Dalgalar ..................................................................................................................................558

Elektromanyetik Spektrum ................................................................................................................................558

Radyo Dalgaları ................................................................................................................................................558

Mikrodalgalar ....................................................................................................................................................558

Kızıl Ötesi Dalgalar ...........................................................................................................................................559

Görünür Işık Dalgaları .......................................................................................................................................559

Mor Ötesi Dalgalar ............................................................................................................................................559

X - Işınları .........................................................................................................................................................559

Gama Işınları ....................................................................................................................................................560

Elektromanyetik Dalgalarda Doppler Olayı .......................................................................................................560

Atom Teorileri ve Enerji Seviyeleri ....................................................................................................................561

J.J Thomson Atom Modeli ................................................................................................................................561

Rutherford "Atom Modeli" .................................................................................................................................561

Bohr Atom Modeline Göre Yörünge Yarıçapları ...............................................................................................562

Bohr Atom Modeline Göre Enerji Seviyeleri .....................................................................................................563

Bohr Atom Modelinin Açıklayamadığı Olaylar ..................................................................................................565

De Broglie Hipotezi ...........................................................................................................................................565

Heisenberg Belirsizlik İlkesi ..............................................................................................................................565

Elektron Bulutu .................................................................................................................................................566

xvi

Kuantum Sayıları ..............................................................................................................................................566

Atomların Uyarılması ........................................................................................................................................569

Kendiliğinden Emisyon ve Uyarılmış Emisyon ..................................................................................................570

Lazer .................................................................................................................................................................571

Lazer Işığının Özellikleri ...................................................................................................................................572

Maddenin Yapısı ...............................................................................................................................................572

İyonik Bağ .........................................................................................................................................................572

Kovalent Bağ ....................................................................................................................................................572

Apolar Kovalent Bağ .........................................................................................................................................572

Polar Kovalent Bağ ...........................................................................................................................................572

Metalik Bağ .......................................................................................................................................................572

Çekirdeğin Yapısı ..............................................................................................................................................573

Radyoaktivite .....................................................................................................................................................574

Alfa (α) Bozunması ...........................................................................................................................................574

Beta () Bozunması .........................................................................................................................................575

Gama (γ) Bozunması ........................................................................................................................................575

Yarı Ömür .........................................................................................................................................................575

Ortalama Ömür .................................................................................................................................................575

Nükleer Enerji ...................................................................................................................................................576

Fisyon (Çekirdek bölünmesi) ............................................................................................................................576

Füzyon (Çekirdek Kaynaşması) ........................................................................................................................576

Atomlardan Kuarklara .......................................................................................................................................576

Karşıt Parçacık .................................................................................................................................................577

Mezonlar ...........................................................................................................................................................577

Parçacıklar Ailesi ..............................................................................................................................................578

Kuarklar ............................................................................................................................................................579

Yıldızlardan Yıldızsızlara ...................................................................................................................................580

Güneş'in Yaşamı ...............................................................................................................................................580

Yıldızların Uzaklığı ............................................................................................................................................581

Yıldızların Sıcaklıkları .......................................................................................................................................582

Yıldızların Parlaklıkları ve Işınım Gücü .............................................................................................................583

Salt Parlaklık .....................................................................................................................................................584

Gök Adalar ........................................................................................................................................................585

Sarmal Gök Adalar ...........................................................................................................................................585

Eliptik Gök Adalar .............................................................................................................................................585

Düzensiz Gök Adalar ........................................................................................................................................585

Kızıla Kayma .....................................................................................................................................................586

Evrenin Genişlemesi .........................................................................................................................................587

Çözümlü Test ..........................................................................................................................................................588

Çözümler ................................................................................................................................................................592

KAYNAKLAR ...............................................................................................................................................................597

ALAN BİLGİSİ

1. BÖLÜMFİZİĞİN UĞRAŞ ALANI

4

FİZİĞİN UĞRAŞ ALANI

Doğa olaylarından canlı varlıklarla ilgili olanlar biyolo-jinin, maddenin yapısal özellikleriyle ilgili olanlar kim-yanın, maddenin yapısal özellikleri dışında kalan özel-likler ve bunlar üzerinde gerçekleşen olaylar ise fiziğin konusudur. Fizik yasa ve teorilerinin ifade edilmesinde matematik vazgeçilmez bir dildir. Fizik, madde ve enerji arasındaki etkileşimi inceleyen ve doğada gerçekleşen olaylarla ilgili mantıklı açıklamalar üretmeye çalışan uy-gulamalı bir bilim dalıdır. Bu bilim dalında çalışan bilim insanları fizikçi adını alırlar.

Bir fizikçi, fizik biliminin sınanabilir, sorgulanabilir, yanlış-lanabilir ve delillere dayandırılabilir olduğunu bilir. Aynı zamanda bilimsel bir bilginin her zaman mutlak doğru olmadığını unutmadan doğada gerçekleşen olayları in-celeyerek bu olayların hem sebeplerini hem de sonuçla-rını açıklamaya çalışır. Fizik, insan yaşamının her anında vardır. Bundan dolayı, fiziğin değişik alt alanları vardır. Bu alt alanların neler olduğu ve inceledikleri konular, aşağıda kısaca tanıtılmıştır.

Mekanik

Cisimlerin nasıl hareket ettiklerini ve nasıl etkileştiklerini inceler.

Termodinamik

Enerjinin madde içinde nasıl yayıldığını ve nasıl iletildi-ğini inceler.

Manyetizma

Dünya'nın manyetik alanını, manyetik maddelerden ve elektrik akımından oluşan manyetik alanı inceler.

Optik

Işıkla ilgili olayları, ışığın saydam ortamlardaki davranı-şını inceler.

Elektrik

Maddenin yapısındaki elektron ve protonların sahip ol-duğu elektrik yükleri ile bunların neden olduğu elektriksel alan ve elektriksel kuvveti inceler.

Katı Hâl Fiziği

Yoğun hâldeki maddelerin, elektriksel, manyetik, optik ve esneklik özelliklerini inceler.

Atom Fiziği

Atomların yapısını oluşturan unsurların birbirleriyle nasıl etkileştiğini inceler.

Nükleer Fizik

Atom çekirdeğinin yapısını ve kararsız çekirdeklerin nasıl ışıma yaptıklarını inceler.

Örnek

Mekanik

Nükleer fizik

Optik

Katı hâl fiziği

Atom fiziği

Nano teknoloji

Uçakların uçurulması

Gök kuşağı

Radyasyon

Yukarıda fiziğin alt alanları ile uğraştığı konular verilmiştir.

Buna göre, alt alanlar ile açıklamalar doğru olarak eşleştirildiğinde hangi alt alan boşta kalır?

A) Mekanik

B) Nükleer fizik

C) Optik

D) Katı hâl fiziği

E) Atom fiziği

ÇözümUçakların uçurulması mekaniğe, radyasyon nükleer fizi-ğe, gökkuşağı optiğe, nano teknoloji atom fiziğine girer. Buna göre katı hâl fiziği boşta kalır.

Cevap D

5

FİZİĞİN DOĞASI

Gözlem, bir olayla ilgili olarak duyu organları ya da araç ve gereçler kullanılarak yapılan incelemelerdir. Fiziksel bir olay, duyu organlarını güçlendirerek birtakım teknolo-jik araçlarla gözlenir.

Fizikle ilgili bir olay iki tür gözlem yapılarak incelenir. Bunlardan ilki nitel gözlem, ikincisi ise nicel gözlemdir.

Nitel gözlem, herhangi bir ölçme aracı kullanmadan beş duyu organı kullanılarak yapılan gözlem türüne denir.

Bu gözlemler kesinlik ifade etmez, hata payı çoktur, ya-nıltıcıdır, güvenilir değildir. Duruma ve kişiye göre deği-şebilir. Objektif değildir.

Nicel gözlem, duyu organları ile birlikte ölçme araçları da kullanılarak yapılan gözlem türüne denir. Duruma ve kişiye göre değişmez. Bilimsel önem taşır ve güvenilir bir gözlemdir. Bilimde en çok kullanılan gözlem çeşididir.

Örnek

Aşağıdakilerden hangisi nicel gözleme girmez?

A) Bileziğin kütlesini eşit kollu terazi kullanarak bulma

B) Kumaşın boyunu mezura kullanarak bulma

C) Taşın hacmini su dolu dereceli silindir kullanarak bulma

D) Suyun sıcaklığını parmağımızı içine sokarak bulma

E) Afyon ile Ankara arasındaki karayolunun uzunluğunu otomobilin kilometre sayacı ile bulma

Çözüm

A, B, C, E seçeneklerinde duyu organları ile birlikte ölç-me araçları da kullanılmıştır. Ancak D seçeneğinde sa-dece duyu organları kullanılmıştır.

Cevap D

Temel ve Türetilmiş Büyüklükler

Kendi başına ifade edildiğinde bir anlamı olan büyüklük-lere temel büyüklük denir.

Temel Büyüklük

Büyüklük Sembolü Birimi Ölçüm Aleti

Kütle m kilogram (kg)

Eşit kollu terazi

Zaman t saniye (s) Kronometre

Uzunluk , metre (m) Metre

Sıcaklık T kelvin (K) Termometre

Işık şiddeti I candela (cd) Fotometre

Akım şiddeti i Amper (A) Ampermetre

Madde miktarı A Mole (mol)

Türetilmiş Büyüklükler

Büyüklük Sembolü Birimi

Ağırlık G Newton

Kuvvet F Newton

Enerji E Joule

Güç P saniyejoule

İvme asaniyemetre

2

Hız v saniyemetre

Basınç PmetreNewton

2

6

Ölçmede Hata

Ölçme sonuçlarının gerçek değerden farklı olması, ölçmede hata yapıldığı anlamına gelir. Ölçüm sonucu ile gerçek değer arasındaki farka ölçmede hata denir. Bu hataların kaynağı ölçme yöntemi, ölçümü yapan kişi, ölç-me aracı ve ölçümün yapıldığı ortamdan kaynaklanabilir.

Örnek

Ölçüm sonucu ile gerçek değer arasındaki hatanın kaynağı aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) Ölçme aracı

B) Ölçme yöntemi

C) Ölçümü yapan kişi

D) Ölçümün birden fazla yapılması

E) Ölçümün yapıldığı ortam

Çözüm

Ölçümün birden fazla yapılması ölçmedeki hata payını azaltır. Dolayısıyla ölçümün birden fazla yapılması ölç-mede hatanın kaynağı olamaz.Cevap D

Skaler ve Vektörel Büyüklükler

Birim ve sayı kullanılarak tanımlanabilen büyüklüklere skaler büyüklük denir. Fizikte, enerji, zaman, güç, ısı kütle, hacim, özkütle, sıcaklık vb. büyüklükler skaler büyüklüktür.

Birim ve sayıya ilave olarak bir yöne de sahip olan büyüklükler ise vektörel büyüklük olarak adlandırılır.Hız, ivme, yer değiştirme, kuvvet, ağır lık, momentum vb. büyüklükler vektörel büyüklüklere örnektir.

Örnek

Aşağıdakilerden hangisi vektörel bir büyüklüktür?

A) Güç B) Enerji C) Sıcaklık

D) Hız E) Kütle

Çözüm

Vektörel büyüklükler birim ve sayı yanında yöne de sa-hip olan büyüklüklerdir. Güç, enerji, sıcaklık ve kütle sa-dece birim ve sayı ile ifade ediliyor. Hız ise birim ve sayı yanında yöne de sahiptir.

Cevap D

Hipotez

Bilimsel bir problemin verilere dayalı olarak kurulan ge-çici çözüm yoludur. Bilimsel bir hipotez, incelenen prob-leme bir ölçüde cevap verebilmeli ve eldeki tüm verileri içermelidir. Bilimsel bir hipotezin bir takım deneylerle geçerli olup olmadığı test edilmelidir. Bundan sonra kont-rollü deneyler yapılarak hipoteze dayalı tahminlerin dola-yısıyla hipotezin geçerliliği ve doğruluğu araştırılır.

Kontrollü deney, deney sonucunu etkileyecek koşullar-dan birini değiştirip diğerlerini sabit tutacak şekilde ya-pılan deneydir.

Bilimsel bir problemin çözümünde takip ettiği yol sırasıy-la şu şekilde olabilir:

• Problem belirlenir.

• Problemle ilgili veriler toplanır.

• Hipotez kurulur.

• Hipoteze dayalı tahmin yapılır.

• Kontrollü deney ve nicel gözlem yapılır.

• Doğrulanmıyorsa işlemlere baştan başlanır.

• Doğrulanıyorsa hipotez geçerlidir.

Fizik bilimiyle ilgilenen bilim insanları, birtakım bilimsel bilgilere ulaşırken planlı ve sistemli bir şekilde çalışırlar.Bu süreçte fizikle ilgili ilke, kanun ve teorilere ulaşırken bilimsel çalışma yöntemi olarak bilinen bir yol izlerler. Bir bilim insanının kullandığı bilimsel yöntem, diğer bir bi-lim insanı tarafından kullanılan bilimsel yöntemden farklı olabilir.

Bilimsel bir yöntemin aşamaları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Olaylarla ilgili gözlem yapma

2. Sorular oluşturma aynı konuda önceden yapılan çalışmaları inceleme

3. Hipotezler kurma

4. Hipotezleri test etmek için bir takım deneyler ta-sarlama

5. Kontrollü deneyler yapma

6. Deney sonuçlarının tekrarlanabilirliğini kontrol etme verileri analiz etme ve önceden yapılan tah-minlerle karşılaştırma

7. Verilerden sonuç çıkarma

8. Sonuçların hipotezleri ne ölçüde desteklediğine ve sonuçların literatürdeki bilgilerle ne ölçüde tu-tarlı olduğuna karar verme

7

Örnek

Aşağıdakilerden hangisi bilimsel yönteme girmez?

A) Hipotezler kurma

B) Verilerden sonuç çıkarma

C) Neden sonuç ilişkilerinden kaçınma

D) Kontrollü deneyler yapma

E) Olaylarla ilgili nitel ve nicel gözlem yapma

Çözüm

Neden sonuç ilişkilerinden kaçınma bilimsel çalışma yöntemine girmez.

Cevap C

Bilimsel Teori ve Yasa

Bilimsel bilgi türleri olarak bilinen "teori" ve "yasa"lar bir-birinden oldukça farklı kavramlardır.

Bilimsel teori, gözlenen bir doğa olayıyla ilgil genelle-melerin açıklamasıdır. Büyük patlama ve atomun yapı-sıyla ilgili teoriler, bilimsel teoriye örnektir.

Bilimsel yasa ise doğruluğu kanıtlanmış varsayımlar olarak tanımlanabilir. Bilimsel yasalara kütle çekim, kütle ve enerjinin korunumu örnek olarak verilebilir.

Bilimsel yasa ve teoriler mutlaka deneysel desteğe sahip olmalıdır. Fakat bu şekilde de olsa bilimsel teoriler asla yasa olmaz. Bilimsel yasaların teorilerden daha üst dü-zey bilgi oldukları ve bilimsel teorilerin daha fazla deney-sel destek buldukça bilimsel yasa oldukları yönündeki bilgiler, kesinlikle yanlıştır.

Örnek

1. Coulomb...

2. Büyük patlama...

3. Enerjinin korunumu...

4. Modern atom...

5. Eylemsizlik...

6. Elektromanyetik...

Yukarıda sıralanan yasa ve teorilerin tamamlanmasının sayısal dağılımı aşağıdakilerden hangisidir?

Yasa Teori

A) 3 3

B) 4 2

C) 2 4

D) 1 5

E) 5 1

Çözüm

Coulomb yasası, enejinin korunumu yasası, eylemsiz-lik yasası, büyük patlama teorisi, modern atom teorisi, elektromanyetik teorisi.

Buna göre yukarıda 3 yasa, 3 teori vardır.

Cevap A

8

ÇÖZÜMLÜ TEST

1. Fizik bilimi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sınanabilir.

B) Delillere dayandırılabilir.

C) Sorgulanamaz.

D) Yanlışlanabilir.

E) Gözlem ve deneylere dayandırılabilir.

2. Fiziğin uğraş alanına;

I. Doğa olayları

II. Canlıların üremesi

III. Atomun yapısı

verilenlerden hangileri girer?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III

D) II ve III E) I,II ve III

3. Fiziğin alt alanları ile açıklamaları verilmiştir.

Katı hâl fiziği

Nükleer fizik

Termodinamik

Mekanik

Atom fiziği

Atomların yapısını oluşturan unsurların nasıl etkileştiğini inceler.

Cisimlerin nasıl hareket ettiklerini ve nasıl etkileştiklerini inceler.

Yoğun hâldeki maddelerin elektriksel manyetik esneklik ve ortak özelliklerini inceler.

Enerjinin madde içinde nasıl yayıldığını ve iletildiğini inceler.

Alt alanlar ile açıklamalar doğru olarak eşleştirildiğinde hangi alt alan boşta kalır?

A) Katı hâl fiziği

B) Nükleer fizik

C) Atom fiziği

D) Mekanik

E) Termodinamik

4.

I. Temel büyüklükler, kendi başına ifade edildiğinde anlamı olan büyüklüklerdir.

II. Skaler büyüklükler, birim ve sayı kullanılarak tanımlanabilen büyüklüklerdir.

III. Vektörel büyüklükler, birim ve sayının yanında yöne de sahip olan büyüklüklerdir.

Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I,II ve III

5. Aşağıdakilerden hangisi temel büyüklüklerden biri değildir?

A) Madde miktarı

B) Akım şiddeti

C) Işık şiddeti

D) Kütle

E) Hacim

6. Aşağıdaki temel büyüklüklerle ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Işık yılı uzunluk birimidir.

B) SI birim sisteminde sıcaklık birimi Kelvin'dir.

C) Akım şiddeti birimleri onar onar büyür veya küçülür.

D) Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür.

E) Işık şiddeti skaler büyüklüktür.

9

7. Aşağıdakilerden hangisi hem türetilmiş hem de vektörel bir büyüklüktür?

A) Güç B) Sürat C) Kuvvet D) Enerji E) Potansiyel farkı

8. Fizik yasa ve teorilerinin ifade edilmesinde.......... vazgeçilmez bir dildir.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki bilim dallarından hangisi getirilmelidir?

A) Biyoloji B) Matematik C) Kimya

D) Jeoloji E) Coğrafya

9. Nano teknoloji, fiziğin alt bilim dallarından hangisinin alanına girer?

A) Atom fiziği B) Katı hâl fiziği C) Nükleer fizik

D) Elektrik E) Manyetizma

10. Aşağıdakilerden hangisi nitel gözleme bir örnektir?

A) Ceketin kolunu mezura ile ölçmek

B) Taşın hacmini dereceli silindire atarak bulmak

C) Suyun sıcaklığını termometre ile ölçmek

D) Deniz dalgalarının hareketine bakarak rüzgârın hızını bulmak

E) Altın yüksüğün kütlesini eşit kollu terazi ile ölçmek

11. Aşağıda verilen büyüklük ile ilgili ölçme birimi eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Madde miktarı mol

B) Enerji joule

C) Isı watt

D) Akım şiddeti amper

E) Kuvvet newton

12.

I. sürat zaman

yol

II. iş kuvvet yol

III. güç zaman

iþ

IV. kuvvet kütle ivme

V. akım şiddeti potansiyel farkı direnç

Yukarıdaki hangi türetilmiş büyüklük yanlış ifade edilmiştir?A) I B) II C) III D) IV E) V

13.

I. Sadece beş duyu organını kullanarak yapılan in-celemeye nitel gözlem denir.

II. Suyun sıcaklığını dokunarak bulmak nitel bir göz-lemdir.

III. Eşit kollu terazi ile bileziğin kütlesini ölçmek nicel bir gözlemdir.

Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?

A)Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I,II ve III