resultaat bij oplevering in goede aarde deel 2

30_Groen

GroenBij In Goede Aarde zijn natuurwaarden een belangrijk

inrichtingsprincipe. Op deze pagina’s is te zien hoe.

2

1 2 NatuurwaardenDe gemeente Boxtel wilde bij de ont-

wikkeling van het gebied ‘In Goede

Aarde’ aansluiten bij de oorspronkelij-

ke natuurwaarden en landschappelijke

eigenschappen van het gebied. Zo is

de verkavelingstructuur gebaseerd op

het bestaande verkavelingpatroon. In

het landschapsplan naar ontwerp van

de Belgische landschapsarchitect

Michel Pauwels is aansluiting gezocht

bij de Dommelvallei en natuurgebied

‘Het Groene Woud’. Op basis van het

landschapsplan zijn boom- en plan-

tenkeuzes gemaakt. Kenmerkend is

inheemse beplanting en het contrast

tussen het stedelijk gebied en ‘De

Groene Vallei’. ‘De Groene Vallei’

vormt een ecologische structuur en

wordt extensief onderhouden. Het ste-

delijk gebied wordt vooral vormgege-

ven met bomen en plantsoenvakken.

Bewoners worden gestimuleerd om

hun tuinen natuurvriendelijk aan te

leggen en inheemse beplanting te

gebruiken, en om kastjes voor vleer-

muizen, zwaluwen, mussen en uilen te

hangen. Boxtel heeft onder meer een

actie gehouden waarbij plantenmate-

riaal en nestkasten en dergelijke met

korting konden worden besteld.

Bij de aanleg en beheer van een laar-

zenpad langs het kwelgebied aan de

rand van de wijk zal de Boxtelse

natuurwerkgroep landschap en

beheer betrokken worden.

Belangrijke groene elementen zijn

bewust op gemeentelijk eigendom

geplaatst, zodat ze zeker in stand

gehouden worden.

Resultaat bij oplevering_31

1

Michel Pauwels en Christian Vermander (landschapsarchitecten):

“Bij landschapsarchitectuur ontwikkel je een groene huid

die langer meegaat dan tien jaar. Dat heeft te maken met de

kwaliteit van het gebruikte materiaal, de aanplant en de

ecologische context. Eiken kunnen wel vijfhonderd jaar oud

worden. Die gaan we langs de hoofdontsluitingsweg plan-

ten. Daarnaast zetten we veel beuken wilgachtigen in de

wijk. Door bomen te planten van dezelfde familie krijgt de

wijk een eigen identiteit. Duurzaam inrichten betekent zorg-

vuldig omgaan met kwaliteit in de openbare ruimte. Denk

bijvoorbeeld aan waterdoorlaatbare straatstenen die goed

zijn voor de omgeving en de planten.

Denk ook aan sloten, een zuiverend moeras. Omdat levend

materiaal onze basis is, onderzoeken wij altijd wat Moeder

Aarde te bieden heeft. Wat voor soort grond is er, hoe valt

het licht, hoe zit het met de wind? (…) Erg interessant is het

groeiproces: over tien jaar ziet IGA er heel anders uit. Land-

schappelijke waarden gaan veel langer mee dan de genera-

tie die nu de huizen koopt.”

(Uit: IGA Bulletin 1)

32_Groen

Archeologisch onderzoek

Begin september hebben archeologen het laatste stuk

van het plangebied In Goede Aarde opgegraven. Hun

verwachtingen waren hoog gespannen omdat eerder

archeologisch onderzoek bijzondere vondsten uit de

Middeleeuwen, Romeinse tijd en zelfs de Prehistorie

opleverde. De archeologen brachten het laatste

gedeelte van een boerderij uit de elfde en twaalfde

eeuw in kaart. Er zijn nu twee middeleeuwse boerderij-

en geheel compleet in beeld. Ook werden enkele brede

greppels gevonden, die waarschijnlijk de grens van het

middeleeuwse erf vormden. Bijzonder is een grote

afvalkuil, waarin ruim honderd grote stukken aardewerk

zijn gevonden. Ook werd er een halve rammelaar

(babyspeelgoed) in deze kuil gevonden. Een vrij unieke

vondst. De rammelaar is gemaakt van aardewerk.

Waarschijnlijk zorgde een kiezeltje in deze rammelaar

voor het geluid. De vindplaats is gedeeltelijk begrensd

met enkele brede ‘sloten’. Het archeologische onder-

zoek aan de Einsteinstraat in De Lichtbanen is nu

geheel afgerond.

(Uit: IGA Bulletin)

Foto

: Bra

ban

ts C

entr

um


3

4

van ‘In Goede Aarde’ wordt een natuur-

lijke inrichting gecreëerd met een reten-

tiebekken. Bij de afvoer van water

wordt zo veel mogelijk rekening gehou-

den met bestaande waterlopen en der-

gelijke.

De wijkbewoners is gevraagd een bijdra-

ge te leveren door verstandig omgaan

met gebruik van drinkwater en het open-

baar gebied schoon te houden. Ook is

hen verzocht op straat geen auto’s te

wassen, wat is gestimuleerd door het

van gemeentewege beschikbaar stellen

van een aantal gratis kaartjes voor de

autowasstraat in de buurt.

4 GasleidingDoor de wijk heen loopt een hoofdsgaslei-

ding. Niet alleen moest de bebouwing daar-

van verwijderd blijven, ook de waterlopen

werden erop aangepast.

3 WaterhuishoudingOok wat betreft waterhuishouding is

aansluiting gezocht op bestaande

eigenschappen. In Goede Aarde ligt in

het stroomgebied van De Dommel. De

centrale uitgangspunten bij het water-

beheer zijn het voorkomen van verdro-

ging en overstromingen en het streven

naar een gesloten regen- en opper-

vlaktewatersysteem. Dit gebeurt door

• vasthoudenvanregenwaterin

eigen gebied;

• bergenvanovertolligregenwaterin

retentiegebied;

• afvoerenvanregenwateruitretentie

naar oppervlaktewater.

Dankzij een gescheiden rioleringssy-

steem kan schoon regenwater infi ltre-

ren in de bodem of geloosd worden

op het oppervlaktewater. Het grond-

water is dankzij infi ltratieriolering beter

beheersbaar. In het lagere gedeelte

34_De plek

Een plan blijft niet een plan. Er ontstaat een plek, een wijk,

straten, huizen, muren, groen. En zo gaat een wijk spre-

ken. Even terug naar mensen en die plek: welk stukje In

Goede Aarde is voor hen belangrijk en waarom?

De plek

5 Kees Duijvestein (adviseur):

“Wat ik bijzonder vind, is de muur in

het verlengde van de geluidswalwo-

ningen. Dat is een hoge muur met

geluidssluis waaraan fl ink is doorge-

metseld; de vormgeving van de

woningen is er goed doorgezet. Ik

vind het mooi dat die muur er zo

staat. Omdat het kennelijk is gelukt de

ontwikkelaars verantwoordelijk te krij-

gen voor het totaal. De kosten zijn

behoorlijk, terwijl de woningen het niet

betalen. Mooi vind ik natuurlijk hele-

maal dat ze ook aan nestelvoorzienin-

gen hebben gedacht.”

6 Ger van den Oetelaar (wethouder):

“Voor mij is het Korwar-beeld dé plek

binnen de wijk. Het is een mooi sym-

bool van duurzaamheid in de meest

brede zin. Het maakt de wederkerig-

heid’ en het denken aan ‘hier en daar’

zichtbaar. We wilden in Boxtel een

stapje verder gaan dan gebruikelijk,

ook aandacht besteden aan mondiale

duurzaamheid. Samen met de ontwik-

kelaar zijn verbindingen gelegd met

Papua Barat en Nepal. Wie binnen het

project Morgenstond een nieuw huis

kocht, gaf ook mensen aan de andere

kant van de wereld nieuwe kansen. In

Papua-Barat, het voormalige Papua

Nieuw-Guinea, hebben BAM en Box-

tel bij een polikliniek voor moeders en

kinderen in Papua-Barat waterputten

aangelegd. In Nepal zijn twee basis-

schooltjes opgeknapt. De projectont-

wikkelaar investeert een deel van de

winst in deze projecten, en geeft

daarmee invulling aan nieuw beleid

van het Boxtelse gemeentebestuur.

Tegelijkertijd besteden we ook aan-

dacht aan bewustwording hier. Zo is

op twee basisscholen een Nepal-

week gehouden en was er een expo-

sitie over Papua-Barat. Het beeld

geeft onze ambities letterlijk een

gezicht in de wijk.”

Foto

: San

dra

Moe

rman


5

6

36_De plek

8

7


7 Jan Juffermans (fi etsforens):

“Ik ben vooral blij met de fi etsroute door

de wijk. Ik kom zelf ook met de fi ets

naar m’n werk. In een duurzame wijk

moet je fi ets- en voetgangersverkeer

serieus nemen. En dat gebeurt hier.”

8 Hugo van Boxmeer (ontwikkelaar):

“In het begin was er geen plaats voor

starterswoningen. In overleg met de

gemeente hebben wij later 25 star-

terswoningen in De Kantelen onder-

gebracht. Vanwege de ruimtelijke uit-

daging van de eenzijdig

georiënteerde woningen ben ik het

trotst op juist dát stukje van het pro-

ject. En binnen m’n organisatie

komen er ook veel vragen naar hoe

we dat precies hebben aangepakt.

Het kan goed zijn dat we een derge-

lijk concept voor starterswoningen

ook elders kunnen herhalen.”

9 Vincent Snels (projectleider):

“Mijn favoriete plek is toch de doorgang in

het midden van Kantelen. Eerst zouden we

daar een draaihek, een tourniquet, maken;

dat leek me niks, dat geeft op den duur

gepiep en is niet echt sociaal veilig. Nu is

er een soort sluis van baksteen of glas. En

als je dan daar doorheen gaat, naar de

weg, en terugkijkt, zie je een muur die wel-

iswaar gesloten is, maar ook open. Die

grote ramen aan de A2-zijde vind ik prach-

tig. En dan te weten dat de woningen die

het mogelijk maken energie kunnen leve-

ren, maakt het plaatje compleet.”

9

Foto

: Fre

ek J

anse

n

38_De plek

10 Erik ter Heide (beleidsmedewerker beheer groen en cultuurtechniek):

“Ik ben erg onder de indruk van de

ontmoetingsplek die landschapsar-

chitect Pauwels aan Vaandrig

bedacht. Het is een glooiende ellips-

vormige speelruimte, met bloember-

men en beplantte taluds eromheen;

al met al een zaak van vernuft die

technisch heel goed door Pauwels is

10

uitgewerkt. Dat was heel bijzonder. Ik

heb trouwens weinig landschapsar-

chitecten gezien die zó vooruit dach-

ten wat betreft beheer- en onder-

houdsaspecten. Pauwels werkte

goed samen met de gemeente bij het

technische uitwerken van onze ambi-

ties. Hij was werkelijk dienstbaar in

het proces. Overigens is de aange-

brachte grond afkomstig uit de wijk

zelf; we streven naar een gesloten

grondbalans.”

Art

ist

imp

ress

ion:

Bur

eau

Pau

wel

s


Terugleververgoeding zonnestroom

De energie nul-woningen in De Kantelen in

de wijk In Goede Aarde zijn zó energiezuinig

dat ze op jaarbasis regelmatig meer dan

3.000 kWh door pv-panelen opgewekte

stroom (overschot) leveren aan het net. Een

aantal bewoners trok aan de bel, toen bleek

dat teruggeleverde stroom tot 3.000 kWh

werd verrekend met het saldo (verbruik),

maar zodra men daarboven kwam, over het

geleverde (ook over het deel tot 3.000 kWh)

een veel minder gunstig teruglevertarief

werd berekend. Dit als gevolg van de gel-

dende afspraken en richtlijnen (waaronder

de Beleidsregel Redelijke Terugleververgoe-

dingen Vergunninghouders Elektriciteit van

de Nederlandse Mededingingsautoriteit),

waardoor men bij een leverantie boven

3.000 kWh als energieproducent wordt aan-

gemerkt. Een aantal bewoners trok bij het

benaderen van de 3.000 kWh daarom ‘de

stekker eruit’. Een en ander leverde veel

commotie op. Inmiddels hanteert leveran-

cier Essent een eigen grens bij het bereke-

nen van teruglevertarieven: 5.000 kWh.

Daarbij wordt bovendien het deel onder de

5.000 kWh verrekend met het verbruik. Ook

andere leveranciers hebben hun beleid aan-

gepast.

Communicatie

“ De hele wijk heeft mijn

06-nummer.”

Gemeente Boxtel hecht er erg aan

bereikbaar en aanspreekbaar te zijn.

Vincent Snels van projecten advies-

bureau Minos & Twisk is namens de

gemeente contactpersoon voor ont-

wikkelaars, bouwers én bewoners.

Waarom vindt de gemeente Boxtel

communicatie zo belangrijk?

“De gemeente is voor tientallen jaren

verantwoordelijk voor beheer en onder-

houd van de wijk en het woongenot

van bewoners. Daarom heeft de

gemeente vanaf het allereerste begin

zelf de regie in handen genomen voor

de communicatie. Dat betekende dat

de gemeente voor nieuwe bewoners

het gezicht van de wijk was én het aan-

spreekpunt. De hele wijk heeft mijn

06-nummer.”

“Met communicatie roep je een beeld

op van een wijk waar bewoners graag

willen wonen, maar ook die bouwers

graag willen realiseren. Dat gaat ver-

der dan alleen stenen en stoeptegels.

De gemeente wilde invloed houden

op het imago en de kwaliteit van In

Goede Aarde. Het gaat namelijk niet

om duurzaam bouwen, maar om

duurzaam wonen en om sociale duur-

zaamheid in zo’n wijk. Ook de com-

municatie van projectontwikkelaars

verliep via de gemeentelijke commu-

nicatiemiddelen, in de huisstijl die de

gemeente had laten ontwerpen. Net

als de website, de nieuwsbrieven en

de informatiebijeenkomsten.

“Meestal wordt er bij een nieuwbouw-

project alleen gestuurd op verkoop, op

het handhaven van wetten en regels.

Bij In Goede Aarde heeft gemeente

Boxtel bewust gekozen om te sturen

op lifestyle. Het werd belangrijk gevon-

den dat bewoners vooraf heel goed

weten waar ze gaan wonen.”

Hoe stuur je op lifestyle?

“Elke nieuwe bewoner kreeg bij de

sleuteloverdracht een handleiding, met

alle informatie over de wijk en de duur-

zame aspecten van het eigen huis. Het

is een gebruiksaanwijzing van het huis,

maar ook een naslagwerk dat de eerste

bewoners door kunnen geven aan

nieuwe bewoners. Die bereik je als

gemeente anders vaak niet meer. Ver-

der kregen nieuwe bewoners waarde-

bonnen voor het afhalen van een gratis

beukenhaag (ter erfafscheiding) en voor

gebruik van de autowasstraat.

“Ook heeft de gemeente allerlei evene-

menten georganiseerd in de wijk. Zoals

een cursus ‘Natuurlijk tuininrichten’

samen met milieu- en educatiecentrum

De Kleine Aarde. Het Newtonplein en

later de speeltuin zijn feestelijk

geopend. Koningin Beatrix wilde In

Goede Aarde bezoeken ter gelegen-

heid van haar 25-jarig ambtsjubileum,

dat in het teken stond van duurzaam-

heid. Rondom dat bezoek hebben we

een wijkfestival georganiseerd. Zo kon

ze ook bewoners ontmoeten; wat het

thema was van haar bezoek aan Bra-

bant. En bij elke oplevering worden de

nieuwe bewoners uitgenodigd voor

een hapje en een drankje met de wet-

houder erbij. Door positieve momenten

feestelijk te vieren, bouw je samen tra-

dities op. Dat schept een band. Bestu-

ren is vaak dingen oplossen die niet

goed gaan. Maar het is ook belangrijk

om je zegeningen te tellen.”

40_Communicatie


Het Newtonplein wordt feestelijk geopend.

Wethouder Van den Oetelaar scoort ook.

Beatrix bezoekt In Goede Aarde ter gelegenheid van haar

25-jarig ambtsjubileum dat in het teken stond van duurzaamheid.

Foto

: Fre

ek J

anse

n

Foto

: Fre

ek J

anse

n

42_Communicatie

In Goede Aarde op het netOver de wijk In Goede Aarde is veel informatie op

internet verschenen. Een korte impressie:

• www.ingoedeaarde.nl(websitevandegemeente

met alle informatie over de wijk, via het kopje

nieuws > publicaties, zijn de nieuwsbulletins, de

bewonershandleiding en diverse brochures te

vinden.)

• www.brabantsdagblad.nl(zoekeninhetarchief

op ‘wijk In Goede Aarde’ levert artikelen over tal

van onderwerpen op. Het dossier dat het Bra-

bants Dagblad over de wijk bijhield is helaas niet

meer online. Datzelfde geldt voor de e-mail-

nieuwsbrief die het Brabants Dagblad verzorgde

over In Goede Aarde.)

• www.brabantscentrum.nl(ookhierleverende

woorden ‘In Goede Aarde’ veel treffers op.

www.nepal-academy.nl (hier is via agenda een

artikel te vinden over de mondiale as tussen

Nepal en Boxtel).

• duurzaambouwen.senternovem.nl(Onderhet

kopje Projecten > In Goede Aarde kunt u onder-

aan doorklikken naar de gehele projectomschrij-

ving van de wijk.)

Inspiratie opdoen voor een

milieuvriendelijke tuin

Miranda Jonker (36) woont met haar

man en kinderen sinds drie jaar in de

wijk In Groene Aarde. “We hadden een

oud huis in Boxtel en zochten een

nieuwbouwhuis. De gemeente en de

kranten besteedden veel aandacht aan

deze wijk, dus we kwamen het overal

tegen. Op een dag zijn we er gaan kij-

ken.” Ze schreven zich in voor een

paar huizen en werden ingeloot voor

hun eerste keus. Het milieuvriendelijke

huis sprak hun aan, maar ook het vele

groen en de speelvoorzieningen in de

wijk. “Ons huis heeft veel ramen op het

zuiden, een zonneboiler en een warm-

teterugwinsysteem. Vooral van de zon-

nepanelen hebben we in de zomer

echt profijt. Het is fijn dat we zo bijdra-

gen aan een beter milieu.”

Eind 2004 volgde Jonker een cursus

Natuurlijke Tuininrichting, georgani-

seerd door de gemeente en milieu- en

educatiecentrum De Kleine Aarde.

“Dat was heel interessant. Het is leuk

om een tuin aan te leggen, die aan-

sluit bij de wijk. We vangen nu regen-

water op in een oud wijnvat en we

hebben een vijver aangelegd die kik-

kers, vogels en insecten aantrekt.” De

meeste planten zijn inheems en som-

mige zijn uitgekozen omdat er insec-

ten op af komen. Een eye-opener

vond ze de tip om eetbare planten in

de tuin te zetten, zodat je de natuur in

huis kunt halen. Nu geniet het gezin in

de zomer van frambozen en druiven.

“Alleen met de tip om een compost-

hoop aan te leggen hebben we niks

gedaan. Dat vonden we te veel

gedoe.”


Mondiale verbindingen: in Boxtel kregen Nederlandse kinderen Nepalese les;

in Nepal kinderen van de Ranithumka Lower Secondary School Nederlandse les

(van Saida Baaijens).

Mondiale voetafdruk Iedere mens gebruikt een gedeelte van de ruimte op aarde. Hoeveel ruimte hangt af van iemands consumptie.

Met behulp van de Mondiale Voetafdruk zijn we in staat om met een getal, uitgedrukt in hectares, aan te geven

hoeveel oppervlakte aarde een persoon nodig heeft. (…) Als we alle beschikbare ruimte op aarde eerlijk over alle

mensen verdelen en we zorgen ervoor dat we de aarde niet uitputten, dan is er 1,7 ha per persoon beschikbaar.

(…) De gemiddelde Mondiale Voetafdruk van alle mensen op de wereld is 2,3 ha. Dat is dus een stuk meer dan

het Eerlijk Aarde-aandeel van 1,7 ha! We verbruiken met zijn allen dus meer dan de aarde te bieden heeft. (…)

Wonen in een huis in In Goede Aarde draagt positief bij aan de Mondiale Voetafdruk van de bewoners!

www.voetafdruk.nl

(Uit: IGA Bulletin 3, 13-12-2005)

Nepalese les voor mondiale

duurzaamheid

‘Misschien is In Goede Aarde wel iets

voor jou’, tipte een kennis bij de

gemeente haar. Inmiddels wonen de

van oorsprong Nepalese Sharda

Baaijens (41) en haar gezin alweer drie

jaar in de wijk. De woning trok haar

omdat hij mooi lag, dichtbij haar oude

huis. Dat hij in een milieuvriendelijke

wijk lag, speelde minder een rol.

Baaijens: “Maar het is financieel

natuurlijk wel aantrekkelijk dat we hier

een laag energieverbruik hebben.” De

huizen aan Morgenstond in De Zonne-

golven hebben het label ‘mondiaal

duurzaam’. Projectontwikkelaar BAM

kreeg toestemming van de gemeente

om de huizen te bouwen, mits een

deel van de winst bestemd werd voor

projecten in de derde wereld. In Irian

Jaya (Papoea Nieuw-Guinea) worden

waterputten gebouwd en in Nepal wor-

den drie basisschooltjes opgeknapt.

Als comitélid van de stichting Nepal

Development Academy was Baaijens

betrokken bij het Nepalese deel van

het mondiale project. “Op een school

in Boxtel hebben we een Nepalweek

georganiseerd. Leerlingen hebben

Nepalese les gehad, een documentai-

re gekeken over Nepal en we hebben

een dansworkshop gehouden.” Ook

waren er Nepalese hapjes en hebben

de leerlingen brieven geschreven aan

leeftijdsgenootjes in Nepal. In haar

vakantie is Baaijens op bezoek

geweest bij een van de Nepalese

scholen. Daar heeft ze de brieven

voorgelezen en verteld wat de Neder-

landse leerlingen allemaal gedaan

hebben. “Nu is er weer een brief

onderweg naar Nederland. Misschien

dat het project dan een vervolg krijgt.”

Mondiale verbindingen: in Boxtel kregen Nederlandse kinderen

Nepalese les; in Nepal kinderen van de Ranithumka Lower

Secondary School Nederlandse les (van Saida Baaijens).

Foto

: Fam

ilie

Baa

ijens

44_Communicatie

Project moet communicatie-middel zijnWethouder Ger van den Oetelaar van de

gemeente Boxtel beschouwt zich niet als

voorloper in duurzaamheid. “Zo’n ener-

gieprijs winnen is wel fijn, maar verder

ben ik daar niet zo mee bezig. De gereali-

seerde projecten moeten het communica-

tiemiddel zijn.”

(…) Eind 2003 won wethouder Ger van

den Oetelaar de Brabantse Energieprijs

2003 voor het klimaatbeleid en het

‘indrukkwekkende aantal’ duurzame pro-

jecten dat hij in en rond zijn gemeente

wist te realiseren. (…) “Het is ook onze

filosofie om echt dingen te doen. We

maken niet alleen beleid, we starten met-

een met de uitvoering door tien mogelijke

plekken aan te wijzen. De projecten moe-

ten de boodschap én het communicatie-

middel vormen, niet alleen het verhaal

van een ambtenaar, voorlichter of wet-

houder. Uitvoering heeft direct effect op

de omgeving.”

(Uit: Duurzame energie, juli 2004; tekst:

Rijkert Knoppers en Cees ter Stege)

Gierzwaluw naar Boxtel geloktWoensdag 27 juli 2005. Nieuwbouwwijk

In Goede Aarde krijgt er een nieuwe

bewoner bij: de gierzwaluw. In Goede

Aarde is populair. Zelfs vanuit het zuiden

van Afrika is er aandacht voor deze

nieuwbouwwijk. Niets is de toekomstige

bewoners te veel, ze reizen duizenden

kilometers om hier te komen. Tenminste,

dat is de bedoeling.

In veertien huizen in de Boxtelse nieuw-

bouwwijk worden neststenen voor gier-

zwaluwen gebouwd. In de zomer komen

deze Afrikaanse diertjes een nestje bou-

wen in Nederland. Initiatiefnemer Peter

van der Staaij uit Helvoirt hoorde van deze

neststenen op de vogelclub in Helvoirt

waar hij slapend lid van is. (…) Toch wist

de toekomstige bewoner van In Goede

Aarde zijn medebewoners te enthousias-

meren om ook zo’n neststeen in hun huis

te laten bouwen. Van der Staaij, die op het

Newtonplein gaat wonen, is lid van een

kopersgroep. Veertien van de 22 leden van

deze groep besloten mee te doen. “In

Goede Aarde staat bekend als een groene

wijk, dus daar passen deze stenen uitste-

kend in”, vindt hij.

Voor het beestje zijn deze neststenen erg

belangrijk. “De dieren broeden vaak in

muurholten en onder daken van gebou-

wen. Omdat de bebouwing moderner

wordt, zijn er steeds minder plekjes voor

deze dieren.”

(Uit: Brabants Dagblad, 27 juli 2005;

tekst: Irene van den Berg)

GebouwdAangestoken door zijn ouders, droomden

Guy en Marie-Louise Klaassen-Van de

Wouw (41 en 33, hij is marketingmanager,

zij klinisch applicatiespecialist) in het

bouwen van een eigen huis. Het vinden

van een geschikte locatie bleek echter niet

eenvoudig. (…)

Guy: “Een vriend wees ons op de moge-

lijkheid van welstandsvrij bouwen in In

Goede Aarde, een ecologische wijk in

Boxtel. De gemeente had een informatie-

brochure verspreid met daarin een lijst van

duurzaamheidseisen. Met die lijst waren

400 punten te verdienen. Als je bouwont-

werp aan 200 punten voldeed, mocht je

meeloten naar een kavel. Veel mensen

schrokken van die lijst, ons sprak het

duurzaamheidsprincipe wel aan.” (…)

Een kostbare operatie? “Ecologisch bou-

wen is inderdaad relatief duur. Maar daar

staat tegenover dat wij straks aanzienlijk

besparen op onze energie- en gasrekening.

Wij hebben verrekend dat we de meerkos-

ten in zeven à acht jaar hebben terugver-

diend.”

(Uit: VTWonen, 2006)

Leven in ZonnegolvenDiverse gemeenten in Nederland hebben

(of hadden) hoge ambities op het gebied

van duurzaam bouwen. Op veel plaatsen

heeft dat geleid tot ambitieuze nieuw-

bouwprojecten. Zo ook in boxtel waar de

gemeente een grootschalig woningbouw-

project met hoge milieukwaliteit reali-

seert: het project ‘In Goede Aarde’. Het

eerste deelproject (Zonnegolven I) was

drie jaar geleden al klaar. Wat voor conse-

quenties hebben gemeentelijke idealen

voor de bewoners van dergelijke ambitieu-

ze projecten? Endre Timár bezocht de

familie Strik in Zonnegolven.

(…) Overal in huis springen de brede

In Goede Aarde in de media

Oscar Eltink en Manon Vlassak,

bewoners van een Zonnewoning

aan de Morgenstond:

“We zijn niet supermilieubewust,

maar duurzaamheid spreekt ons

zeker aan. Milieu is vaak in het

nieuws en niet altijd even positief.

Op deze manier dragen wij toch

een steentje bij. De winst van de

bouw wordt geïnvesteerd in projec-

ten voor kansarme kinderen in

Nepal en Irian Jaya. Dat vinden we

ook belangrijk. Niet alleen doen we

ze onszelf een plezier met deze

grote aankoop. Ook het milieu en

het goede doel zijn erbij gebaat.”

(Uit: IGA Bulletin 6, mei 2007)


deuropeningen in het oog; een van de

basiseisen van het landelijke seniorenla-

bel. Daarmee is het huis geschikt om oud

in te worden. In de badkamer bekijken we

het toilet. Harrie legt uit dat hiervoor apart

huishoudwater wordt gebruikt. “Het

regenwater in de buurt wordt ondergronds

opgevangen om de toiletten te spoelen.

Dat werkt meestal prima, je ziet alleen dat

het water iets minder helder is.”

(...) Het schuine dak staat op het zuiden

gericht en is bekleed met een strook zon-

necellen, zo’n achttien panelen per

woning. De opgewekte stroom gaat via

een kastje naar de eigen elektriciteitsme-

ter. Hoeveel stroom ze daarmee besparen

weten ze niet, maar Marij vertelt lachend

hoe de meter hard achteruit loopt als de

zon op de panelen valt. Elke straat in de

Zonnegolven maakt op een andere manier

gebruik van zonne-energie. Sommige

woningen hebben een serre, andere zonne-

boilers voor warm water of luifels van

zonnepanelen. Over de energiezuinigheid

van de woning is de familie Strik zeer te

spreken. Ze verbruiken ruim 800 m³ aard-

gas minder dan in hun oude huis, terwijl

het bovendien een stuk comfortabeler is.

(Uit: Puur Wonen, juni 2004; tekst: Endre

Timár)

Curtney en Edith Lourens, eige-

naars van een duurzame woning in

De Zonnegolven:

“Eerlijk gezegd waren we op zoek

naar een betaalbare woning. Nu zijn

we blij met alle energiebesparende

voorzieningen. Dat merken we goed

in het verbruik.”

(Uit: IGA Bulletin 6, mei 2007)

Balans tussen wooncomfort en groen hart

Hoe is het om langs de snelweg, onder de

dijken met instortingsvaar of onder de

uitbreidende luchthaven Schiphol te

wonen? In de serie ‘Mijn plek in Neder-

land’ brengen we uiteenlopende woon-

plekken en actuele ontwikkelingen in

beeld.

Simone Best

BOXTEL

In Boxtel staat een bijzondere woonwijk:

de ecologische wijk In Goede Aarde. Hier

staan huizen met een energie 0 systeem en

ook negen kavels waar bewoners hun

eigen huis volgens duurzame eisen hebben

gebouwd. Het levert een vrolijk geheel op

aan bouwstijlen. Het is een van de weinige

ecowijken in Nederland; naast Boxtel

heeft ook Leidsche Rijn duurzame wonin-

gen.

Wie: Guy (42) en Marie-Louise (34), Julie

(3) en Noah (7 weken) Klaassen

Waar: wijk In Goede Aarde, Boxtel

Sinds: december 2007

Zij: ‘Om eerlijk te zijn dachten we niet

direct aan een duurzaam huis. We waren al

een tijd op zoek naar een geschikte kavel

voor dit moderne, kubistische huis dat we

in gedachten hadden en vier jaar geleden

kregen we de kans om ons in te schrijven.’

Hij: ‘Aan deze plek zijn eisen verbonden

voor een duurzame bouw en die liegen er

niet om. Het schrok veel mensen af en

daardoor hadden we meer kans op deze

kavel. Het duurzaamheidssysteem werkt

met punten, voor een zonneboiler krijg je

bijvoorbeeld 4 punten extra enzovoorts. In

totaal moet je op 200 punten uitkomen.

Een deel van de eisen is verplicht, de rest

mag je kiezen.’

Balans

Zij: ‘Met een eigen architect zijn we aan

de slag gegaan. Voor Nederland is deze

bouwstijl vrij vernieuwend. Ik had in die

tijd ook nog geen idee van duurzaam

wonen, in de loop van de bouw zijn we

enthousiast geworden.’

Hij: ‘De aandacht voor Al Gore en het

afsmelten van de ijskappen werken als een

wake up call, je wordt je bewust van de

brandstof die je gebruikt in eigen huis.’

Zij: ‘We willen geen concessies doen aan

wooncomfort en hebben in dit huis de

goede balans gevonden tussen duurzaam-

heid en zeer moderne architectuur.’

Hij: ‘Het wordt ook een sport: hoever kun

je gaan?

Neem de verwarming: we hebben een

gesloten houtkachel en dat geeft 80 procent

rendement aan warmte. Je verliest de

warmte niet zoals bij een openhaard die uit-

eindelijk maar 20 procent rendement geeft.’

Zij: ‘Het is heel schone verbranding, de

uitstoot is minimaal.’

Hij: ‘En dat hangt ook weer van de hout-

soort af die je stookt. Eikenhout en beuken

is goed hout, dennen en spar niet, dat

knettert en geeft weinig warmte, het ver-

dwijnt. Het hout halen we uit de buurt.

Het stormt altijd wel een paar keer in het

jaar of ze snoeien ergens. Ik bel met de

gemeente en krijg vervolgens de plekken

door waar we het hout kunnen halen. Dat

verzagen we dan en kloven we bij het huis

tot bruikbare stukken.’

Geen lichtknoppen

Hij: ‘Het huis heeft een ideale ligging ten

opzichte van de zon: de achterkant ligt op

het zuidwesten en is daarom bijna hele-

maal van glas. De voorkant hebben we

46_Communicatie

met extra dikke muren geïsoleerd en

redelijk afgesloten van de straat. We heb-

ben het huis goed ingepakt. Zie het als

een koelkast: laat de wind en kou maar

tegen de deuren waaien, de binnenkant

blijft aangenaam. Door al het licht hoeven

we nauwelijks lampen aan te doen. De

lichten werken op afstandsbediening,

zodat je ook geen lichtknoppen op de

muren hebt. De computer stel je in: knop

1 op de bediening is ontbijt, dan hebben

we alleen licht in de keuken. En knop 0 is

alles uit. Soms laat een van de kinderen

het licht in de garage aan bijvoorbeeld,

dan kun je in de avond voor de zekerheid

nog even op 0 drukken. Het scheelt maar

een paar kwartjes, maar toch.’

Zij: ‘De vloerverwarming is de hoofdver-

warming, we werken met een Lage Tem-

peratuur Verwarming, waarbij je een aan-

voertemperatuur van 55°C hebt in plaats

van 90°C en retourtemperaturen van

ongeveer 40°C in plaats van 70°C. Dat is

veel efficiënter. Je ziet hier nauwelijks

radiatoren in huis. Boven hebben we er

wel een paar, maar die staan meestal uit.

En het huis krijgt vandaag een zonneboi-

ler.’

Hij: ‘Door het WarmteTerugWin-systeem

in dit huis verlies je weinig warmte: de

frisse lucht van buiten wordt voordat het

binnenkomt eerst verwarmd met de

warme lucht van binnen. Daarna gaat de

oude lucht naar buiten en heb je weer

frisse lucht.’

Hij: ‘Er zitten twee gaten in het plafond

voor de input en output.’

Zij: ‘In de media was er laatst veel te

doen over dit systeem, het zou astma en

hoofdpijn geven. Daarom hebben we er

voor gekozen om zelf een raam open te

kunnen zetten.’

Groen hart

Hij: ‘Op de benedenverdieping hebben we

een souterrain met hoge ramen en een

donkere ruimte, de ideale kelder. Dat

scheelt weer koelruimte en die gebruiken

we voor fruit en wijn. In de badkamer

hebben we een daglichtbox, een raam in

het dak. Pas was het volle maan en dan is

het zo helder!

Zij: ‘We willen graag laten zien dat niet

alleen VVD’ers in een villa als dit wonen.

Ook mensen met een groen hart passen

hier. En ik besef heel goed dat wij gemak-

kelijk praten hebben, we hebben de moge-

lijkheden om een zonneboiler aan te schaf-

fen en extra investeringen te doen. We

hopen dat het voor meer mensen betaal-

baar wordt door subsidie van de overheid.’

(Uit: De Pers, 20-02-2008)

In Goede Aarde duurzaam aangenaam

De gemeente Boxtel heeft duurzaamheid

hoog in het vaandel staan. In de wijk In

Goede Aarde wordt duurzaam gebouwd

en ook voor de inrichting van het open-

baar gebied is veel aandacht.

Door IngerMarlies Leeuwenburgh

De wijk, met 380 woningen, ligt pal ten

westen van de snelweg ’s-Hertogenbosch –

Eindhoven. Het beperken van geluidshinder

was dus mede een belangrijk uitgangspunt

voor In Goede Aarde. Het zijn de huizen

zelf, die een geluidsbuffer vormen.

Chris en Christine Fasseur wonen met hun

twee kinderen van 3 en 4 jaar in een van de

woningen die de geluidsbuffer vormen.

“Het is ontzettend leuk wonen hier aan de

Huygenstraat”, vertelt Chris (46). “Wij

hebben totaal geen last van de snelweg die

direct achter ons ligt. Kennelijk rolt het

geluid over ons heen. We hebben aan de

achterkant een ‘dove gevel’, oftewel: niets.

Onze tuin ligt aan de voorkant, op het

zuidwesten. Het hele huis is naar die voor-

kant gericht, de wijk in. Voor de keuken en

de woonkamer hebben we een schuifpui

zodat we veel licht en zon vangen.”

Chris en Christine hebben niet heel bewust

gekozen voor duurzaam wonen, maar ze

hebben er nog geen moment spijt van

gehad. “We hebben deze keuze mede

gedaan in het belang van onze twee kinde-

ren. De wijk is heel plezierig opgezet, met

een groot ontmoetingsplein bij de speel-

weide. Alleen de auto’s mogen hier nog

wat afgeremd worden door middel van

drempels. In de wijk zijn onlangs bomen

geplant, die het geheel goed aankleden.”

Het huis van Chris en Christine Fasseur

beschikt over zonnepanelen op het dak.

De muren zijn goed geïsoleerd en het

water voor bijvoorbeeld de douche wordt

in de leidingen al voorverwarmd, wat zeer

energiebesparend is. De waterpomp benut

de aardewarmte en het huis is overal voor-

zien van dubbelglas. “We wonen hier nu

anderhalf jaar”, vertelt Chris, “en het is in

huis altijd aangenaam van temperatuur.

We hebben geen radiatoren maar vloerver-

warming, die in de winter verwarmt en in

de zomer het huis koel houdt.” Maar het

mooiste vinden Chris en Christine de

energierekening: “Ons energiegebruik is

zo laag dat wij energie terugleveren aan

het energienet.”

Duurzaam tuinieren

Ook Brigitte en Lars van Beek wonen met

veel plezier in de wijk In Goede Aarde.

“Wij wonen sinds februari 2006 in een

twee-onder-een-kapper in de Einsteinstraat.

Ook wij kozen niet speciaal voor een ener-

giezuinige woning, maar het bevalt ons

meer dan goed. Wij hebben geen zonnepa-

nelen, maar met het speciale dubbelglas en

In Goede Aarde in de media vervolg


de gunstige ligging van ons huis zijn de

energiekosten bijzonder laag. We vangen

alle licht en zonnewarmte via de grote

ramen. Ons huis wordt verwarmd door een

laagtemperatuur verwarmingssysteem met

vloerverwarming op de begane grond en

radiatoren op de verdieping. Een warmte-

pompboiler die gebruik maakt van de venti-

latielucht zorgt voor het warme water. Een

waterpomp voert warmte op tot bruikbare

warmte en hiermee wordt het water in de

boiler via een warmtewisselaar opgewarmd.

Het klinkt technisch, maar het is zeer aange-

naam en zuinig.” De tuin van Brigitte en

Lars ligt op het noorden, maar is zo diep dat

er altijd wel zon is. Aan de compostbak en

regenton zijn ze nog niet zo gewend. Duur-

zaam tuinieren moet je ook leren.

Ook Brigitte en Lars kozen mede vanwege

de directe leefomgeving voor de wijk In

Goede Aarde. Brigitte: “Wij hebben sinds

februari van dit jaar een tweeling, Reimer

en Lemme. Wij vinden het belangrijk dat

zij in een veilige, ruim opgezette, groene en

gezonde omgeving opgroeien. Het is heer-

lijk dat er onlangs bomen geplant zijn die

meteen al een aardig formaat hebben. Heel

anders dan in andere nieuwbouwwijken.”

(Uit: De NVM Makelaar)

Strakke hand voorkomt gesjoemel

Duurzaam wonen heeft het imago duur

te zijn, maar de bewoners van de Boxtel-

se wijk In Goede Aarde zien hun porte-

monnee juist uitdijen. Deze nieuwbouw-

projecten duwen burgers juist over de

drempel.

door Annemiek Steenbekkers

Toch een tegenvaller. Geen casco opleve-

ring van de badkamer, maar alvast tegels

op vloer en muur. Daar hadden zowel

bewoners als bouwer in de Boxtelse

woonwijk In Goede Aarde, paradepaardje

van duurzaam bouwen, niet lang genoeg

bij stilgestaan. “Door de juiste lijm te

gebruiken, hadden we weer een punt ver-

diend. Dat was onze redenering voor het

betegelen”, verwijst Stefan Swinkels, ont-

wikkelingsmanager bij Heijmans Vastgoed

naar het puntensysteem waarmee de duur-

zaamheid van een woning wordt gemoni-

tord. “Een leerpuntje. De volgende keer

zeggen we gewoon: wij nemen tweehon-

derd punten voor onze rekening en de laat-

ste vijftig bepalen we in overleg met de

bewoners. Dan kunnen ze kiezen voor een

composthoop in de tuin of een regenton,

zodat ze de variabele eis van tegels kun-

nen laten vallen.” Een leerproces op hoge-

schoolniveau, zo omschrijven de betrok-

ken partijen hun ervaringen met het bijna

voltooide project. Onder anderen wethou-

der Ger van den Oetelaar, projectleider

Vincent Snels en ontwikkelingsmanager

bij Heijmans Vastgoed Stefan Swinkels

blikten gisteren terug. Swinkels: “Zo

waren er wel meer dingen waar we tegen-

aan liepen en waarbij we de mensen moes-

ten overtuigen van bepaalde keuzes. Soms

gaf dat wel emotionele reacties. Er zit bij-

voorbeeld geen gasaansluiting in de

woningen. Een echte kok kookt op gas,

zeggen ze, maar het past niet in het con-

cept van duurzaam wonen.”

Het zijn vooral nieuwbouwprojecten zoals

In Goede Aarde die burgers uiteindelijk

over de drempel van duurzaam wonen

duwen. Onder invloed van de krappe

woningmarkt gaat het ze in eerste instantie

niet om het ideaalplaatje, maar eenmaal

vertrouwd met het fenomeen, dat zich ook

in de portemonnee laat gevoelen, houden

ze er graag aan vast. “De belangstelling

voor deze woningen was destijds zo groot,

dat wij niet bang waren om er in te stappen.

Natuurlijk speelt de krapte een rol, maar

we merken ook dat het bewustzijn over

duurzaam wonen groeit. Gaven mensen bij

aanvang van het project aan er maar een

klein bedrag voor over te hebben, nu krij-

gen we steeds meer aanvragen.” Wethouder

Van den Oetelaa heeft wel een verklaring

voor de positieve geluiden die over deze

wijk klinken. “ Streng zijn. Er zijn wel

meer duurzame wijken in Nederland, maar

nergens is de controle zo strak als hier. De

toets van duurzaam bouwen volgt hier pas

achteraf. Bij oplevering. Dat betekent dat

er tussentijds niet gesjoemeld kan worden.

En we kunnen aantonen dat onze plannen

ook daadwerkelijk gerealiseerd worden.”

Projectleider Snels: “Als je puur kijkt naar

de economische kant van het verhaal, dan

is dit een van de meest profijtelijke projec-

ten die we ooit gehad hebben.” Van den

Oetelaar: “ We hebben pas vier miljoen

euro overgeboekt naar de algemene pot.

Dat is winst die we uit het project hebben

gehaald.” Ook Heijmans, dat huizen aan-

bod van 215.000 (rijtjeswoning) tot

500.000 (vrijstaand) euro, eindigt in de

plus: “Een goed project. Niet alleen finan-

cieel, we profiteren ook van de spin-off. In

Goede Aarde leverde veel publiciteit op.”

(Uit: Brabants Dagblad, 15-02-2008)

48_Dankwoord

Dankwoord

“Boxtel bedacht In Goede Aarde voor en met haar burgers. Dit is geen wijk van stenen maar van mensen. Niet

alleen duurzaam bouwen, maar vooral duurzaam leven. De woningen, straten en groen zijn een aanzet. De

gemeente heeft het stokje doorgegeven aan de bewoners. Zij hebben de wijk mogelijk gemaakt én maken haar

nu tot een succes. In Goede Aarde is ontwikkeld voor hen, in de hoop en verwachting dat zij een mooie, fijne

en duurzame leefomgeving krijgen voor henzelf en hun nazaten. Bedankt!”

resultaat bij oplevering in goede aarde deel 2

Documents