Elementy procesu komunikacji masowej.KOMUNIKOWANIE JEST ZAWSZE INTERAKCJ Komunikacja proces, w ktrym ludzie przekazujc sobie treci tworz wsplnot - proces wymiany komunikatw - proces dzielenia si znaczeniami za porednictwem symbolicznych komunikatw. Proces ten jest: a) symboliczny komunikat jest zawarty w postaci znakw(symboli) b) spoeczny wymiana symboli midzy podmiotami spoecznymi c) relacja wzajemna- symetryczna lub asymetryczna d) przebiega na okrelonym poziomie komunikowania e) toczy si nieprzerwanie, f) wyraany na wiele sposobw ( werbalnie/niewerbalnie, wiadomie/niewiadomie, intencjonalnie/nieintencjonalnie) g) transakcyjny proces negocjowania znacze. Model komunikacji ( zwykej) Nadawca ------------komunikat ---------------- odbiorca Kontekst Kana Kod Kontekst rodowisko : -aspekt fizyczny : miejsce, czas, otoczenie; historyczny: odwoywanie si do przeszych wydarze psychologiczny: wzajemne relacje uczestnikw kulturowy: wierzenia, wartoci, zwyczaje, symbole Kana droga i rodek transportu komunikatu Kod- jzyk przekazu Komunikacja masowa transmisja komunikatw za porednictwem mass mediw , zaporedniczona. Obejmuje instytucje i techniki ( profesjonalne i biurokratyczne) dziaajce w celu rozpowszechniania przekazw symbolicznych wrd licznych , heterogenicznych i przestrzennie rozproszonych odbiorcw. Elementy : 1. Masowo: a) odbiorcw: anonimowych, rnorodnych, rozproszonych, brak tosamoci, niezdolna do dziaania zorganizowanego , brak interaktywnoci , (to nie grupa- wszyscy si znaj/ tum wsplny nastrj, bez struktury i adu /publiczno- uformowana dla jakiego celu). b) produkcji i dystrybucji przekazw komunikat staje si towarem, produkcja masowa jest standaryzowana. rodki techniczne powielaj w duych ilociach przekaz, oraz szybko przesyaj komunikat. 2. Publiczny charakter - komunikacja skierowana do wszystkich, ktrych moe zainteresowa, nie ma cile okrelonego adresata. 3. Jednokierunkowy przepyw z jednego centrum 4. Asymetryczno relacji 5.Periodyczno ( komunikaty dochodz z okrelon czstotliwoci, maj okrelony porzdek: objto, ukad tematyczny, odbiorca wie: co? kiedy i gdzie?

1

6. Schematyczno uatwia segmentacj publicznoci masowej: ten sam wzorzec np. filmy miosne, wojenne, itp. Media masowe zajmuj si produkcj i dystrybucj komunikatw ( info, idei, kultury). Nadawca/ odbiorca- to role dobrowolne, porednik midzy nadawca a odbiorc, te nadawca.

Stereotypy i uprzedzenia w komunikacji midzykulturowej.Element Poznawczy I Stereotyp I Sfera myli + /Postawa stosunek do innych: element element afektywny behawioralny I I uprzedzenie dyskryminacja I I sfera emocji sfera zachowania/dziaania np. ksenofobia, ageizm

Stereotyp uproszczony , skrtowy i zabarwiony wartociujco obraz rzeczywistoci. Przypisywanie identycznych cech caej grupie bez wyjtku ( gr. Sztywny wzorzec) Cechy: trwaly, trudny do zmiany, czsto niezgodny z rzeczywistoci, uoglniony- dotyczy caej grupy, dziedziczony kulturowo, wyjtek potwierdza regu nieweryfikowalny dowiadczalnie, Co powoduje: (- ) ogranicza rozwj i dowiadczenie, moe by krzywdzcy, dobre narzdzie manipulacji czujmy si zwolnini od sprawdzania informacji, kreuje nieprawdziwy wiat, suy jako usprawiedliwienie naszego zachowania, (+) uatwia poznanie- daje gotowe wzorce mylenia i zachowania a przez to oszczdza wysiku poznawczego zwaszcza gdy dziaamy pod presj czasu lub brak nam dowiadczenia, porzdkuje wiat, wzmacnia tosamo grupow daj poczucie przynalenoci i bezpieczestwa. Uprzedzenie to wrogie , negatywne nastawienie do obiektu zainteresowania, oparte wycznie na przynalenoci obiektu do danej grupy. Bierze si ze strachu przez obcym i nieznanym, z niewiedzy, ze skonnoci do dzielenia na my- oni. Dyskryminacja negatywne, krzywdzce dziaanie skierowane przeciw obiektowi zainteresowania racji przynalenoci do grupy, lub z racji pewnych cch, np. pochodzenie etniczne, pe. Stereotypy i uprzedzenia to bariery komunikacyjne- maj rdo w kulturze.: moe by, ze wasna grupa / nard jest postrzegana jako wysza. ( megalomania). Zakadamy, e inni bd reagowa tak, jak my- brak postrzegania rnic kulturowych. Np. Polacy jako niewymagajcy odbiorcy , zodzieje, niezdyscyplinowani . pijacy, ale te : indywidualici, nie umiejcy gra w zespole, lekcewacy stosunek do prawa: jest po to, aby omija, improwizuj, nie lubi procedur, planw. Religijni, patrioci, Francuzi puryci jzykowi, Francuz jest leniwy, zboczony, nudny, obrzydliwy i wyjtkowo gupi. Niemcy przekonani o swoim posannictwie Mittel Europa , ich towary najlepsze, doskonaa organizacja pracy , planowanie, przepyw informacji, ambitni, brak pracy to wstyd 2

Wybrane teorie komunikowania masowego.Teoria w znaczeniu koncepcja model , a nie udowodniona hipoteza. 1. Model transmisji: WESTLEY, Mc LEAN proces poznawczy Komunikacja jako proces transmisji od nadawcy do odbiorcy. Na bazie teorii Lasswela :Kto mwi-co mowi- do kogo- jakim kanaem-z jakim skutkiem. Wprowadza rol komunikatora zawodowego dziennikarza, jako porednika midzy spoeczestwem . Model jest taki: Wydarzenia + gosy spoeczne kanay/komunikatorkomunikatodbiorca.--> zadowolenie odbiorcy. Komunikator nie tworzy komunikatu, daje wasne sprawozdanie o wybranych wydarzeniach lub zapewnia dostp innym ( reklamodawcy, liderzy opinii, artyci) do szerszej publicznoci. Cechy: - selekcja przez komunikatora, na podst. tego, co zainteresuje widowni, i to jest cel komunikowania: zdobyc uwag widowni, Komunikowani masowe , to samoregulujcy si proces sterowany potrzebami widowni, poznawanymi przez reakcje widowni na to, co jest jej oferowane. Media w tym modelu wzgldnie otwarte, neutralne. Model adekwatny dla mediw informacyjnych i reklamowych Model nie uwzgldnia , ze wolny rynek wcale nie musi odpowiada interesom odbiorcw, ani e media mog uprawia wasn propagand. 2. Model rytualny /ekspresyjny CAREY proces podzielania wraenia Koncentracja nie na przekazywaniu komunikacji w przestrze, ale na trwaniu spoeczestwa w czasie, na reprezentowaniu wsplnych przekona. Podkrela zadowolenie nadawcy/odbiorcy. Wsplnota rozumienia i emocji, celebracyjna, obrzdowam, suy przyjemnoci i innym celom.. Przekaz na og ukryty, niejednoznaczny, zaley od skojarze i symboli okrelanych przez kultur. Medium i komunikat nie daja si oddzieli. Komunikacja nie zwizana z czasem , niezmienna. Konskwencj spoeczne : integruje, daje nowe normy zachowania, mobilizuje sentymenty i dziaania (np. TV Trwam religia, wieta publiczne, ceremonie, sztuka, realisty. 3. Model rozgosu pokaz i przyciganie uwagi. proces skupiania uwagi Tu komunikacja, jako proces pokazywania. Celem bezporednim: przycignicie i zatrzymanie uwagi ( wzrokowej, suchowej) bycie znanym , sawnym, bo media realizuj bezporedni cel ekonomiczny ( zysk z widowni + sprzeda reklam. Tu komunikowani nie jest traktowane jako uporzdkowany przepyw znacze, a ogldanie. Widownia to zbir ogldaczy, a nie odbiorcy informacji. Fakt uwagi ma wiksze znaczenie, ni jako uwagi. Cel inny: perswazja, sprzeda Wysiek mediw skupiony na przyciganiu wzroku, wzbudzaniu emocji, stymulowani zainteresowania, czyli waniejsza forma ni tre. W krtkiej perspektywie jest to komunikowanie neutralne aksjologicznie. Widz chce si oderwa od rzeczywistoci, zabi nud. Reklama, polityka wizerunku. 4. Model recepcji kodowanie i dekodowanie dyskursu medialnego. HALL- proces konstruowania znaczenia , teoria ograniczonego wpywu mediw.

3

Z punktu widzenia wielu rnych odbiorcw, ktrzy nie przyjmuj komunikatu tak, jak zosta nadany.- znaczenie konstruuje odbiorca., komunikaty maja wiele znacze, zaleznie od kontekstu kulturowego odbiorcy. Istota: Komunikat zakodowany zgodnie ze struktur znacze nadawcy i sieci pogldw widowni, majcy na pierwszy rzut oka znaczenie i wyposaony we wskazwki interpretacyjne dla widowni.(np. wiadomoci, muzyka pop, krymina ). Dekodowanie nie zawsze odpowiada znaczeniu zakodowanemu, moe poj cakiem innym torem.Odbiorca czyta midzy wierszami selektywna percepcja. Model pokazuje, ze wpyw mediw jest iluzoryczny, bo decyzja naley do odbiorcy. A moe chodzi o to? Teoria magicznego pocisku Przekazy medialnej s jak pociski, uderzajc w oczy i uszy, wywoujc w umysach i zachowaniach podobne efekty Efekty te s bezporednie, natychmiastowe, jednakowe i silne Teoria ograniczonego wpywu mediw Recepcja przekazw medialnych jest wysoce selektywna Interpretacja treci przekazw medialnych, jest rna u rnych osb Kady konkretny przekaz ma ograniczony wpyw na odbiorcw Teoria odpowiedzialnoci spoecznej Media maj zobowizania spoeczne Media informacyjne winny by prawdziwe, obiektywne, dokadne, istotne, sprawiedliwe Media powinny stanowi forum dla rnych idei Media powinny by wolne i samoregulujce si Media powinny przestrzega kodeksw etycznych i standardw profesjonalnych W pewnych okolicznociach pastwo ma prawo do kontroli mediw

Narzdzia i instrumenty komunikowania masowego.Media tradycyjne prasa, film, radio TV, ksizki, telefon, plakat, kino, Media cyfrowe Internet, strony www. DVD, ebook, biblioteki cyfrowe, e-prasa, TV cyfrowa, sms, poczta elektroniczna, fotografie cyfrowe, media interaktywne interfejs ( forum dyskusyjne, telefonia mobilna, TV interaktywna , gry komoputerowe) Multimedia po czenie rnych form przekazu, np. grafiki, animacji, dwiku, video. (portale spoecznociowe, hazard,

Funkcjonowanie mediw w yciu spoeczno-gospodarczym.Funkcjonowanie funkcje Rola mediw: - Obserwacja otaczajcego wiata - Zapewnienie komunikacji spoecznej - Tworzenie obrazu wiata - Przekazywanie dziedzictwa kulturowego - Dostarczanie rozrywki - Nakanianie do kupowania

4

Funkcje : (nikt nie zna dokadnie wszystkich funkcji mediw, gdy nieustannie one ewoluuj) -informacyjna - dostarczanie informacji o wydarzeniach i sytuacji w spoeczestwie, kraju i na wiecie, -Kontrolna - ledz poczynania wadz i osb publicznych przez co mog zapobiec rnym naduyciom z ich strony. -Rozrywkowa - organizowanie zabawy, odprenia i relaksu,- redukowanie napicia spoecznego - Opiniotwrcza wyjanianie, interpretowanie oraz komentowanie znaczenia i sensu wydarze i informacji, popieranie ustalonych norm i autorytetw.nadawanie statusu spoecznego Polega na ksztatowaniu przez rodki masowego przekazu opinii publicznej w rnych dziedzinach ycia. Opinia publiczna to wsplny, zbiorowy sposb mylenia i odczuwania danej grupy spoecznej, yjcej w konkretnym miejscu i czasie. w wpyw mediw moe by pozytywny, kiedy daj one szans na wczenie si w problemy grup spoecznych, uczestniczenie w akcjach pomocy czy nawizywanie kontaktw z ludmi w odlegych miejscowociach, lub negatywny, gdy przybiera posta manipulowania uczuciami ludzi, wpywania na ich sposb mylenia i wartociowania. - Integracyjna /organizatorska - wytwarzanie i utrzymywanie wsplnoty wartoci, socjalizacja, mobilizacja kampanie publiczne, koordynowanie dziaa spoecznych , uatwienie komunikowania - Edukacyjna wychowawcza: uatwianie innowacji, adaptacji i rozwoju. Przekazywanie i popularyzacja wiedzy, np. przez przedstawianie najnowszych odkry naukowych, prezentowanie dzie sztuki, pokazywanie ycia zwierzt i rolin. - Ekonomiczna - Dla mediw wana jest rwnie funkcja ekonomiczna, staraj si one przyciga reklamodawcw. Coraz wikszy wpyw w yciu gospodarczym - handel w sieci , baza danych informacja jest towarem. Metafory mediw: Okno: rozszerza ludzkie doznania i widzenie wiata Zwierciado: kt i kierunek zwierciada zaley jest od dysponentw mediw Filtr: dziaa selekcyjnie, zamyka widok na inne sprawy Drogowskaz: przewodnik, interpretator Forum: scena prezentacji informacji i idei Ekran: media mog oddziela nas od rzeczywistoci Grzechy mediw: Przemilczenia Mieszanie informacji z rozrywk Pseudoinformacje (informowanie fabrykowane) Powierzchowno i skonno do uproszcze Wybirczo informacji Zawenie pola widzenia

5

Potencjalna sia mediw: Przyciganie i kierowanie uwagi spoecznej Zmiana opinii i pogldw poprzez przekonywanie Wpywanie na zachowania ludzi Informowanie szybkie i powszechne Motywy korzystania z mediw: Zmniejszenie osobistej niepewnoci Uczenie si o spoeczestwie i wiecie Znajdowanie poparcia dla wasnych wartoci Dowiadczanie empatii z problemami innych Posiadanie substytutu kontaktw spoecznych Poczucie powizania z innymi Wejcie w wiat wyobraony Wypenianie czasu Posiadanie podstawy do spoecznych kontaktw

6. Poziomy i formy komunikowania.1. komunikowanie intrapersonalne - proces biologiczny i psychiczny, jest to odbieraniei reakcja centralnego ukadu nerwowego na bodce pynce z ogranizmu. 2. Komunikowanie interpersonalne - najniszy poziom komunikowania spoecznego. Zazwyczaj odbywa si twarz w twarz". 3. Komunikowanie grupowe - komunikowanie w maych grupach takich jak rodzina, grupa pracownicza, grupa towrzyszka przyjaci. 4. Komunikowanie midzygrupowe - komunikowanie odnosi si do do duych liczebnie grup, w ktrych nie wszyscy czonkowie maj osobiste, bezporednie stycznoci. Najczeciej s to wsplnoty lokalne, stowarzyszenia czy zizki. 5. Komunikowanie organizacyjne/instytucjonalne - komunikowanie jest sformalizowane, wdza i kontrola jasno zdefiniowane, role nadawcy i odbiorcy jednoznacznie okrelone. 6. Komuniokowanie masowe - najszerszy proces komunikowania, odnosi si do komunikowania za porednictwem mediw szeroko rozumianych. w transmisji i wymianie info uczestniczy najwiksza liczba ludzi. Zabiera take najwicej czasu. Formy komunikacji: a) formy werbalne ustne/pisemne ; formalne/ nieformalne; jzyk naukowy/ atrystyczny; jzyk kategoryczny/ eseistyczny b)formy niewerbalne - dotyczy kontaktw midzyludzkich opartych na zachowaniach, gestach, s uwarunkowane wzgldami kulturowymi, mowa ciaa, proksemika. Formy ze wzgldu na rodzaj komunikowania : jednokierunkowe/ dwukierunkowe; symetryczne/ asymetryczne

7. Pojcie i gwne cele reklamy.

6

Reklama jedna z form promocji- komunikacji marketingowej ( obok PR, marketing bezporedni, promocja sprzeday, sprzedaz osobista)

Produkty i usugi zostan zauwaone i zaakceptowane- reklama jako jednostronny akt komunikacji, dziki ktremu u odbiorcy wywouje si zainteresowanie, by kupi oferowan mu usug lub towar. Celem gwnym reklamy jest maksymalizacja zbytu oferowanych towarw i usug. Nadawca komunikatu dy do osignicia wasnych korzyci: zachca odbiorc do dziaania, sugeruje mu, e jego wybr jest trafny i dostarcza mu uzasadnienia dla tego wyboru. Nadawca stara si utrzyma ju pozyskanych konsumentw i zdoby nowych. W reklamie trudno jest okreli wyran granic pomidzy informacj, a perswazj, poniewa informacja podporzdkowana jest celom perswazyjnym.Zwrcenie skutecznej uwagi na okrelone towary i usugi, aby konsument zachowa si tak, jak oczekuje reklamujcy si przedsibiorca. Reklama jako element dziaa marketingowych zaplanowanej strategii rynkowej ma zbudowa i zakodowa w pamici odbiorcy wizerunek marki. Celem reklamy jest zbudowanie mocnego, odpornego na zapomnienie wizerunki marki. Producenci staraj si zwiza emocjonalnie nabywc z okrelon mark po to, aby by to ich ulubiony produkt. Celem reklamy jest walka z konkurencj i eliminowanie efektw reklamy innych producentw poprzez intensywn publikacj wasnych reklam. Te rozbudzenie zainteresowania konsumentw okrelonymi dobrami, bywa, e ponad ich niezbdne potrzeby. Celem reklamy jest wreszcie tworzenie wizerunku rynkowego firmy jako gwarancji wysokiej jakoci wyrobw.

W yciu gospodarczym : funkcje podstawowe i dodatkowe. W funkcjach podstawowych wyrnia: agitacyjn, informacyjn, uatwiajc wybr, funkcj stabilizujc. W funkcjach dodatkowych wyrnia: funkcj oddziaywania na ksztatowanie cen i gwarancyjn.Funkcja agitacyjna. produkt zostaje nie tylko odrniony, lecz ktre rwnoczenie wpywa na proces decyzyjny adresata, w gruncie rzeczy sterujc nim. Agitacja odnosi swj cel wwczas, gdy wzbudza w wiadomoci odbiorcy okrelone potrzeby, ktre zaspokoi mona przez nabycie okrelonego towaru. W ten sposb skutecznie odrnia si ofert stanowic przedmiot reklamy od innych, konkurencyjnych. Jeli dziki posiadanej sile perswazyjnej doprowadzi si do dokonania przez klienta podanego wyboru, to funkcja ta zostaa wypeniona. Funkcja informacyjna.

W czasach kiedy reklama dopiero wchodzia na rynek, jej podstawowym zadaniem byo przekazywanie potencjalnemu klientowi informacji dotyczcych towaru czy usugi. Zatrzymywane w wiadomoci adresatw kieroway ich uwag na produkt, pozbawiajc tym samym rynkowe oferty anonimowoci. Ponownie nabraa znaczenia od momentu, w ktrym konsument przesta by postrzegany przedmiotowo, a sta si rwnoprawnym uczestnikiem rynku. Teraz jest to take sposb na porednie przekazanie okrelonych informacji rynkowych konkurentowi. Z treci reklamy konkurent dowiaduje si o podejmowanej przez innego przedsibiorc inicjatywie produkcyjnej, a badajc skuteczno jej oddziaywania, okrela z du doz prawdopodobiestwa rozmiar wasnej produkcji i ewentualnie oblicza czas trwania zapotrzebowania na towar 7

Reklama (z ac. reclamo, reclamare) informacja poczona z komunikatem perswazyjnym. Zazwyczaj ma na celu skonienie do nabycia lub korzystania z okrelonych towarw czy usug, popierania okrelonych spraw lub idei (np. promowanie marki). Reklama przybiera rn posta od rzetelnej informacji o cechach produktu, spotykanej gwnie w prasie specjalistycznej, po wychwalanie produktu bez rzetelnej informacji merytorycznej o przedmiocie reklamy, co czsto przypisuje si reklamie telewizyjnej. Wystpuje w formie ukrytej np. firmy organizuj prezentacje wasnych technologii czy te pisz artykuy do prasy specjalistycznej na ich temat co jest na pograniczu reklamy i edukacji lub ukazywane s przedmioty, bdce towarami okrelonej marki, umieszczone w kontekcie filmu fabularnego. Czasem reklama czona jest z korzyciami dla osb decydujcych o skorzystaniu z przedmiotu reklamy np. firmy sponsoruj wyjazdy szkoleniowe lub pseudoszkoleniowe w atrakcyjne miejsca co jest na pograniczu reklamy i korupcji. Poniewa celem reklamy jest skuteczno ich oddziaywania na odbiorc, dlatego mona si spotka w reklamie z treciami wywoujcymi np. skandal obyczajowy lub procesy sdowe. Dziki temu wzrasta zainteresowanie wok reklamy a tym samym sia oddziaywania kampanii reklamowej. Wan cech odrniajc w komunikacji poprzez media reklam od public relations jest to, e reklama jest form patn, tzn. reklamodawca paci mediom za nadanie komunikatu reklamowego i ma nad tym komunikatem pen kontrol. Zdecydowana wikszo reklam charakteryzuje si celami komercyjnymi. Mona jednak wyrni rwnie reklam spoeczn oraz reklam polityczn. Ponadto istniej zjawiska czce ze sob wymienione typy reklam reklamy powstajce w ramach kampanii marketingowych czcych cele komercyjne z celami spoecznymi (tak prowadzony marketing okrela si mianem marketingu spoecznie zaangaowanego (ang. Cause Related Marketing). Tego typu reklam nie naley myli z reklamami spoecznymi.

Rodzaje mediw w reklamie wymie i krtko scharakteryzuj.

reklamy prasowej reklamy telewizyjnej reklamy kinowej reklamy pocztowej reklamy zewntrznej reklamy internetowej reklamy radiowej

Reklama prasowaReklama prasowa jest jednym z najpopularniejszych sposobw komunikacji przedsibiorstwa z rynkiem. rodkiem przekazu bd zarwno gazety codzienne, jak i tygodniki i miesiczniki. Bierzemy pod uwag zarwno pras ogln jak i specjalistyczn. W drugim przypadku przedsibiorstwo od razu moe dotrze do wybranego segmenty docelowego rynku i zapewni sobie selektywno przekazu. Prasa specjalistyczna z punktu widzenia reklamy

8

dominuje si perswazji i zapewnia wielokrotny kontakt z reklama zarwno przez pojedynczego nabywc, jak i jego rodzin i przyjaci. Podstawowymi zaletami reklamy prasowej s:

dua czstotliwo przekazu informacji, szeroki odbir (zaleny od nakadu gazety) moliwo szybkiego umieszczenia reklamy jak i jej modyfikacji atwy kontakt odbiorcy z reklam, moliwo jej wielokrotnego zobaczenia, atwo jej zapamitania.

Do wad reklamy prasowej nale:

krtki cykl ycia gazety zwaszcza w przypadku gazet codziennych; ta wada jest minimalizowana w przypadkach prasy kolekcjonerskiej widoczny brak zainteresowania czytelnikw reklamami zwaszcza w przypadku ich nadmiaru moliwo atwej dominacji reklamy konkurenta, lepszej szaty graficznej, co moe prowadzi do niezauwaenia reklamy danego przedsibiorcy przez potencjalnych klientw.

Podstawowymi rodzajami reklamy prasowej jest reklama w gazecie codziennej i w czasopimie. Zalety reklamy w prasie codziennej:

Gazeta codzienna stanowi dobry sposb na przekazywanie najnowszych informacji : wyprzedae, nowe produkty (gdzie mona je kupi, za jak cen) Redakcje gazet codziennych nie wymagaj od autorw przekazu dugiego okresu wyprzedzenia przed publikacj, przy skadaniu zamwie na umieszczenie danej reklamy, co ma miejsce w przypadku czasopism Reklama w prasie codziennej jest jedn z najbardziej wiarygodnych, na co wpywa charakter informacyjny takich gazet Gazety regionalne mog by rdem testw rnych wersji reklam, zanim nadawca zdecyduje si na umieszczenie jej w droszych gazetach

Wady reklamy w prasie codziennej:

Ograniczono stosowanych barw (gownie czarny i biay), a take stosowania zdj i saba jako ilustracji obniaj moliwo stworzenia odpowiedniej aury emocjonalnej dla odbiorcy Brak wiarygodnoci uzyskanych danych mwicych o liczbie czytelnikw

Wrd czasopism mona wyrni: konsumenckie ( spoeczno- polityczne, hobbystyczne, kobiece, modzieowe), specjalistyczne (oglnobiznesowe, zawodowe). Taki podzia daj przede wszystkim moliwo skierowania reklamy do okrelonych segmentw rynku. Zalety reklamy w czasopismach:

W czasopismach hobbystycznych reklamy w rwnej mierze interesuj czytelnika jak artykuy Dobra jako zdj, moliwo uycia wszelkich barw pozwala na stworzenie korzystnej aury odbioru reklamy.

9

Wady reklamy w czasopismach:

Ubogie dane na temat liczby czytelnikw, co utrudnia dotarcie do pojedynczego konsumenta Nadawcy przekazu musz duo wczeniej zoy zamwienie na zamieszczenie reklamy, czyli nie mona np. reklamowa wyprzeday

) Prasowa szybko reaguje na zmiany, czytelnik skupia si na tekscie, nie jest dokuczliwa ( nie zmieniam kanaow, - angauje. Buduje wiarygodnoc, - relacje silniejsze, regularni czytelnicy darza zaufaniem, Pogbia przekaz-zawiera elementy pominite w TV, rozszerza przekaz, modyfikuje, rozpowszechnia, duej zyje, dociera precyzyjnie, do niszowych odbiorcw. Wyksztaceni czytaja a nie ogladja TV ekskluzywne towary, - wymagajcy odbiorcy. Moliwy selektywny zasig (np. terytorialny, ) Tansza, wizerunek marki si utrwala, moliwo dolaczenia probki towaru, rzne formy zdrapki, wkadki, naklejki, rzne formaty, nie wystepuje w blokach reklamowych.

Zalety : - dua czstotliwo publikacji - szeroki odbir z powodu duej liczby czytelnikw - dobre pokrycie informacj okrelonego obszaru - dua szybko przekazu informacji - relatywnie niskie koszty, ktre malej wraz ze zwikszeniem liczby publikacji - moliwo wprowadzenia tzw. pomostw reklamowych umoliwiajcych szybkie reakcje konsumentw Wady : - niska jako obrazu wizualnego - saba jako reprodukcji ilustracji, powoduje, e zdjcia s najczciej zastpowane rysunkami - niemono dotarcia t drog do modziey

Reklama telewizyjnaReklama telewizyjna jest nowoczesn form komunikacji masowej, ktra posiada najwiksz si oddziaywania na spoeczestwo. Nie chodzi tu tylko o zasig przestrzenny, ale take o znaczenie telewizji dla ksztatowania opinii, wywieranie wpywu na zachowania i postawy widzw. Reklama telewizyjna stanowi poczenie przekazu sownego z obrazem, czyli ruchem, dwikiem, barw, jak rwnie aktami komunikacji niewerbalnej autorw reklamy. Te cechy stwarzaj bardzo due moliwoci do pokazania waciwoci produktu wraz z jego funkcjami i zastosowaniem. Reklama ta dziaa bardzo silnie na subiektywne zmysy wzroku, suchu i dziki temu posiada znaczn si ekspresji i perswazji. Telewizja jest bardzo dobrym kanaem przekazu reklamy zwaszcza w dwch sytuacjach, gdy:

10

Producenci dbr codziennego uytku chc skierowa swoj reklam do gospody domowych Firma demonstruje za pomoc reklamy sposb dziaania i uycia produktu.

Jednak taka forma przekazu ma rwnie wady; stanowi je:

Bardzo krtki cykl ycia reklamy, poniewa wystpuje ograniczony czas emisji, co mona minimalizowa poprzez wzrost czstotliwoci przekazu; co jednak powoduje znaczny wzrost kosztw kampanii reklamowej Wysoki koszt produkcji i nadawania reklamy, na co mog sobie pozwoli tylko firmy dysponujce powanym budetem reklamowym, ponadto dugi czas produkcji i doprowadzenia reklamy do emisji Utrudniony odbir i waciwe zrozumienie reklamy spowodowane krtkim czasem trwania spotu reklamowego Spoeczne przesycenie reklamami telewizyjnymi i traktowanie ich jako przerywnika podstawowych informacyjno- kulturowych funkcji mediw. Konieczno rezerwowania czasu antenowego na dugo przed emisj reklamy.

Reklama radiowaReklama radiowa opiera si na funkcjach radia jako rodka komunikacji masowej, ktre to operuje przede wszystkim sowem i muzyk. Zalet takiej formy reklamowej jest prostota i szybko w przygotowaniu spotu, a take duo niszy koszt kampanii reklamowej w porwnaniu z emisj telewizyjn. W zalenoci od liczby suchaczy zmienia si konkurencja reklamodawcw, jak i koszty kampanii reklamowej. Negatywnymi cechami reklamy radiowej jest krtki czas jej emisji, co prowadzi do jej ulotnoci i trudnoci zapamitania informacji w niej zawartych. Kolejn wad jest fakt, i odbiorcy reklam suchaj radia bez koncentracji uwagi, traktujc go jako to, dla innych czynnoci.

Reklama kinowaReklama kinowa posiada wady i zalety zblione do reklamy telewizyjnej, jednak ma wyranie mniejszy zasig spoecznego odbioru. Poniewa do kina chodz ludzie raczej w modszym i rednim wieku, to te ogranicza to wykorzystanie kina jako kanau transmisji w reklamie. Jednak w obecnej dobie rozwoju technicznego, ludzie czsto nabywaj tzw. ?kina domowe? co prowadzi do przejcia funkcji reklamy kinowej przez pyty DVD. Taka forma reklamy rozszerza ju grup odbiorcw, co jest jej dodatkowym atutem.

Reklama pocztowaReklama pocztowa jest coraz bardziej docenian form komunikacji marketingowej. Poczta stanowi kana, dziki ktremu nadawca przekazu przesya reklam- ofert sprzeday odbiorcom: listy reklamowe, katalogi, informatory, ulotki, broszury, zaproszenia, prospekty, gazetki handlowe, a nawet bezpatne prbki towarw. Zaletami reklamy pocztowej s:

Realizacja koncepcji tzw. Marketingu ukierunkowanego, poprzez dostarczenie przesyki do konkretnego adresata Selektywno, czyli dotarcie z przekazem tylko do okrelonej grupy docelowej 11

Wygoda, zarwno dla nadawcy jak i odbiorcy, uatwiony kontakt klienta z przedsibiorc, moliwo porwnania konkurencyjnych ofert jak i zoenia bezporedniego zamwienia Relatywnie nisze koszty produkcji i dotarcia przekazu reklamowego do odbiorcw.

Reklama pocztowa ma rwnie wady. Jedn z nich jest fakt, i po dugotrwaej akcji reklamowej i nadmiernej iloci dostawanych reklam, odbiorcy czuja si zniechceni, co moe nawet powodowa, e dany przekaz stanie si ?mieciem reklamowym? i bdzie wyzwala psychologiczn obron przed zakupem danego produktu.

Reklama zewntrznaReklama zewntrzna jest uzupeniajc form komunikacji przedsibiorstwa z rynkiem. Tradycyjnym przykadem jest szyld przedsibiorstwa (tablica, wywieszka, napis) znajdujcy si w budynku-siedzibie przedsibiorstwa. Podstaw reklamy zewntrznej jest wizualny kod przekazu, ktry moe przybra posta plakatu. Nonikami takiego rodzaju reklamy mog by tablice (bilboardy), panele nacienne, supy reklamowe, gabloty zwyke i podwietlane, bandy itd. Ktrych kryterium podziau jest wielko i rodzaj oferowanej powierzchni. Lokalizacja reklam zewntrznych zaley od efektywnoci; zatem tablice s umieszczane w centrach miast, przy gwnych ulicach i cigach ruchu pieszego, w przydronym pasie drg i autostrad itd. reklama zewntrzna jest relatywnie tania i staa, ponadto atwa i powszechna, jednak przez to wystpuje zupeny brak selektywnoci odbiorcw, jak i sprawdzenia rezultatw kampanii. reklama zewnetrzna - outdoor (ang. na zewntrz) reklama zewntrzna, reklama uliczna, to wizualna elektroniczna komunikacja. Jej celem jest dostarczanie przekazu reklamy do konkretnych miejsc, w okrelonych porach z treci dopasowan do lokalizacji wywietlacza Prezentowana na specjalnie do tego przeznaczonych nonikach reklamy: tablicach reklamowych, billboardach, citylightach, supach ogoszeniowych, nonikach zamocowanych na wiatach przystankowych czy kioskach, tablicach elektronicznych, telebimach itp. Niestandardowym rozwizaniem w reklamie zewntrznej jest reklama ambientowa: opakowywanie budynkw lub reklama wielkoformatowa z wykorzystaniem form trjwymiarowych. Outdoor jest elementem dziaa reklamowych ATL (Above The Line), czyli dziaa realizowanych poprzez oglnodostpne, rodki masowego przekazu. W odrnieniu od innych mediw (np. prasy lub telewizji) outdoor przenosi wycznie tre reklamow. Bilboard, reklamy mobilne ( rodki komunikacji, samochody reklamowe)

Reklama internetowastrony WWW (World Wide Web). Suy do przesania informacji marketingowej i pozyskania klientw. Przykady marketingu internetowego to przede wszystkim rne formy reklamy midzy innymi strony rezultatw wyszukiwarki, baner, reklamy multimedialne, reklamy serwisw spoecznociowych, interstitial, ogoszenia reklamowe w Internecie, sieci reklamowe oraz e-mail marketing, cznie z e-mail spam. 12

Moliwoc dodtarcia do niszowego odbiorcy, ale nie wszystko , bo jak zapach? Dotyk? Smak? Usugi finansowe, muzyka, filmy. Pocztkowo reklama w Internecie przyjmowaa form tzw. mailingu, czyli wysyania reklam za pomoc poczty elektronicznej. W 1993 roku nastpia rewolucja powstaa przegldarka internetowa Mosaic, ktra potrafia wywietla grafik i ramki. Od tej pory reklamodawcy mogli dotrze do wikszej liczby potencjalnych odbiorcw, a sama reklama moga przyj form graficzn.. Za reklam mona uzna rwnie ogoszenia internetowe lub aukcje internetowe. Formy:

Baner: to najstarsza i nadal popularna forma reklamy w Internecie. Ma form wyduonego prostokta, umieszczany jest w grnej czci serwisu internetowego[16]. Kliknicie myszk powoduje automatyczne przejcie do reklamowanej strony lub serwisu. Billboard, megabaner, superbaner: dostpnymi wersjami s tradycyjny, pywajcy, rozwijany - nastpca tradycyjnego banera, poziomy, wyduony prostokt, obecnie najpopularniejsza forma reklamy internetowej. Wywietlany prawie wycznie w najlepiej widoczniej, grnej czci serwisu internetowego[17]. Skyscraper: dostpnymi wersjami s tradycyjny, pywajcy, rozwijany - nazywany take banerem pionowym. Reklama zamieszczana zazwyczaj z boku serwisu internetowego, najczciej po jego prawej stronie. Jego zaleta jest dua powierzchnia i ksztat[18]. Box rdtekstowy (rectangle): baner graficzny umieszczony centralnie na stronie, wewntrz treci prezentowanych artykuw. Tego typu banery s czsto zastosowane w portalach, wortalach tematycznych oraz na witrynach, gdzie prezentowane s dugie artykuy lub raporty[19]. Button: niewielka, prostoktna reklama graficzna zazwyczaj przy bocznej nawigacji serwisu internetowego (po prawej lub lewej stronie). e-mail marketing oraz reklam w elektronicznych biuletynach (newsletter). E- mail marketing jest form reklamy, przesyanej konsumentom na ich konta e-mail, ktra ma moe mie kilka odmian. Najpopularniejsz jest reklama graficzna przesyana do uytkownika, ktra wywietla si w oknie programu pocztowego. Mailing to listy poczty elektronicznej w formie plikw tekstowych, html bd flash kierowane do uytkownikw kont poczty elektronicznej[24]. Reklama w newsletterach bardziej nawizuje do reklamy prasowej i internetowej reklamy typu display[25]. Tego typu reklama rni si od reklamy e-mail. Przede wszystkim dlatego, e w wikszoci przypadkw uytkownicy wiadomie dokonuj subskrypcji newsletterw zawierajcych informacje na interesujce ich tematy[26]. Mona tym samym stwierdzi, e skoro uytkownicy wyrazili zgod na regularne otrzymywanie danych informacji, zapoznaj si z nimi. Z tego wynika, e reklama zamieszczona w biuletynach moe by bardziej zauwaalna i szybciej zapamitana. Niewtpliwie reklama w newsletterach jest skuteczniejsza ni wysyana wprost na bezpatne skrzynki pocztowe[26]. Jednak zasig tego typu reklamy jest mniejszy, ni reklamy e-mail, ze wzgldu na niewielk liczb subskrybentw biuletynw. Spam pejoratywne , niechciana reklama antyreklama.

Wady i zalety reklamy telewizyjnej i radiowej.

13

Radiowa ma zrnicowany zasig. Moe by bowiem nadawana przez stacje lokalne, regionalne, oglnokrajowe oraz midzynarodowe. Poniewa radio nadal pozostaje popularnym rodkiem komunikacji, a audycje radiowe s z reguy adresowane do wybranych segmentw rynku (okrelonych grup suchaczy), uatwia to kierowanie reklamy do waciwych odbiorcw. Zalet radia jest fakt, i mona go sucha praktycznie wszdzie: w pracy, w czasie podry, a koszt reklamy radiowej jest stosunkowo niski. Reklama radiowa charakteryzuje si rwnie prostot, atwoci i szybkoci przygotowania hase. Wad reklamy radiowej jest migawkowo zwizana z krtkim okresem nadawania i powierzchownoci odbioru (wielu W reklamie radiowej wykorzystuje si:

dingle czyli krtkie, kilkunastosekundowe melodie lub piosenki, festyny i akcje specjalne, rozmowy sponsorowane polegajce na udzielaniu krtkich wywiadw radiowych na cile okrelony temat, konkursy dla suchaczy w ktrych reklamodawca finansuje nagrody.

Podstawow form reklamy radiowej s radiowe spoty reklamowe[1]. Zalety : - moliwo wkomponowania ogoszenia w audycj popularn wrd docelowego segmentu - stosunkowo niskie koszty dotarcia do potencjalnych klientw - szybko wprowadzenia na anten , mao czasochonna Wady - migawkowo, trudno reagowania odbiorcw reklamy - wikszo osb szybciej zapamituje reklamy wizualne, std niebezpieczestwo, e nawet dobry komunikat moe umkn uwadze suchaczy - ograniczona moliwo zawarcia rnych informacji o firmie Elementy reklamy radiowej to:

efekty dwikowe, tekst muzyka

W reklamie radiowej liczy si gwnie pomys oraz ciekawy sposb realizacji reklamy wiadomo i mamy ty do czynienia wycznie z efektami dwikowymi wic naley dobra odpowiedniego lektora lub lektorw i przede wszystkim podkad dwikowo muzyczny. Co najwaniejsze prawie nikt z nas nie przecza kanau w czasie reklam a tak zwykle bywa podczas reklam telewizyjnych. Atutem jest rwnie szybka realizacja zlecenia. Nawet w radio reklama moe mie rnorodn tre i form. Reklamy doskonale sprawdzaj si w popularnych rozgoniach. Wad jest niemono przekazania treci bardzo skomplikowanych. Jeli reklama jest nadawana zbyt czsto moe doprowadzi to do znuenia potencjalnego odbiorcy dan treci. Aby reklama tego typu bya skuteczna wykorzystywane s dwiki i gosy majce pozytywny wpyw na wyobrani

14

Reklama jest ograniczona ze wzgldu na krtkotrwao dziaania. Konieczna jest wic dua liczba powtrze.- uwaga na efekt znuenia. Zalety TV : bardzo atrakcyjna jest forma telewizyjna, wysoka ogldalno. Reklama telewizyjna potrafi wpywa na wikszo osb. Na pewno stanowi wysoki uamek procentowy pod tym wzgldem. Jej presti jest okrelany take pod wzgldem wiarygodnoci. T wiarygodno wzmacnia si wystpowaniem sawnych osb, ktre s znacznie bardziej rzetelne, prawdomwne dla odbiorcy. Reklama telewizyjna ma ogrom moliwoci pod wzgldem przekazu i oddziaywania na emocje odbiorcw. Poprzez dwik, obraz, sowo, animacj mona wpywa na rzesz odbiorcw. Wszystko to stosowna manipulacja. Zwykle przedstawia si okrelone problemy, a take sposoby ich rozwizania za pomoc reklamowanego produktu. W ten sposb mona wykreowa w odbiorcach konkretny obraz zachowa, zostanie on przyjty, skoro w reklamie pokazano, e plama po uyciu proszku znikna. Wady Koszt, Stosunkowo czas trwania reklamy jest krtki, ale jest to wszystko ustanowione przez prawo. Wad reklamy emitowanej w telewizji jest take szybki okres zapominania o danym produkcie, odbiorcy bardzo czsto te myl niektre przedmioty bloki reklamowe . S to gwne wady tej formy reklamowania si, ktre przede wszystkim dotycz wycznie samego zleceniodawcy. . Reklama telewizyjna Zalety : - jest ogldana przez najbardziej masow widowni - stosujc obraz i kolor jako Wady: - wysokie koszty - ograniczenie moliwoci selekcji odbiorcw - czasowe ograniczenie przekazu - "ulotno reklamy " - reklamowe migawki s rwnie szybko ogldane jak i zapominane - dugi czas produkcji i wprowadzania ogosze reklamowych - trudno reagowania odbiorcw reklamy - " nataczywo " reklamy - widz czsto traktuje j jako zo konieczne, przerw na reklamy wykorzystuje czsto na zrobienie sobie herbaty 3. Reklama kinowa Ma wiele wsplnego z reklam telewizyjn, lecz rni si wielkoci ekranu, przez co robi na widzach wiksze wraenie ni reklama telewizyjna. Ogldajc j nie mamy moliwoci przeczenia kanau.

Cechy charakterystyczne reklamy w czasopismach.Zalety: - moliwo dotarcia do okrelonego segmentu czytelnikw - przykadem mog by czasopisma specjalistyczne - wysoka jako wydania, dobra jako reprodukcji kolorowych zdj - dugi okres przechowywania magazynu co daje moliwo kilkakrotnego obejrzenia zamieszczonej reklamy 15

Wady - w przeliczeniu na jednego czytelnika jest to najdrosza forma reklamy - dugi termin przygotowywania do druku Towary ekslpuzywne Pisma o konkretnej tematyce -odbiorcy s zainteresowani ich problematyka tak dalece, i studiuj reklamy. Czytanie czasopisma od deski do deski jest take zwizane z wydatkiem, jaki ponis konsument- skoro ju wyda pienidze chce w peni spoytkowa korzyci pynce z danego dobra. Sigaj po czasopisma gwnie w chwilach relaksu, kiedy chc si odpry, poczyta co lekkiego, kolorowego i przyjemnego. Najwaniejsz rol w doborze prasy jako medium reklamowego odgrywa segmentacja rynkuselektywno oddziaywania. Wan role odgrywa tu take wierno czytelnikw ( prenumeruj ). Przywizanie do konkretnej marki. Ponadto czsto kolekcjonuj czasopisma , czsto wracaj do starych numerw i dziki temu maja moliwo kilkakrotnie zetkn si z konkretn reklam. - dugi czas oddziaywania reklamy. Prestiowe pisma , a reklamy w nim eleganckie. Presti a take aura profesjonalizmu Rnego rodzaju prezenty- przyciga tego typu reklama ( strony zapachowe). Stosunkowo niski koszt produkcji takiej reklamy i wysoka zauwaalno. Reklamy o charakterze rekomendacji przez celebrytw np. wiatowej sawy modelk, znane twarze reklamowe. Ale: - wysokie koszty dotarcia do jednego czytelnika. Dugi czas oczekiwania na emisj reklamy nie sprzyja reklamom typu wyprzeda ( np. odziey ) oraz wprowadzaniu nowych produktw. - niemoliwo dynamicznej prezentacji produktu i w ogle ograniczone moliwoci projektu reklamowego. - sabo wypadaj reklamy o charakterze nakaniajcym. Negatywn cech tego typu reklamy moe tez by niewielkie zrnicowanie w sensie geograficznym. Drogie i ekskluzywne czasopismo nie bdzie kupowane do czsto mniejszych, biedniejszych miastach. Ze wzgldu na przedmioty reklam mona wyodrbni dwa typy reklam w tym pimie: -apelujce do emocji- reklamy, ktre wytwarzaj specyficzny klimat- np.perfum -kampanie informacyjne- szczegowo informujce czytelnika o korzyciach pyncych z zakupu i uytkowania danego produktu- np.tusze do rzs. wiat motocykli - miesiecznik Okrelona tematyka pisma sprzyja wysokiej selektywnoci oddziaywania. Pismo nabywaj jedynie zainteresowani problematyka a nie osoby przypadkowe- reklama trafia pod waciwy adres. Dokadnie czytane przez odbiorcw, najwaniejsz zalet reklam w takim branowym magazynie jest aura profesjonalizmu. Dlatego reklamy prawie wycznie utrzymane s w stylu racjonalnym lub stanowi swego rodzaju poszerzon ofert. Produkty z dziedziny motoryzacji nale do artykuw angaujcych w zakup, pod wzgldem cenowym a take z uwagi na bezpieczestwo i komfort, na ktrych zaley klientowi. Brak tu reklam dziaajcych na zmysy, tworzcych klimat, nastrj. S one po prostu zbdne w takim pimie, czytelnika interesuj, bowiem konkretne informacje i szczegy. Reklamy bardzo czsto powtarzaj si w kolejnych numerach. Jednak wicej firm z tej brany reklamuje si w dziennikach ni w czasopismach. By moe wynika to z charakteru

16

reklam w tej dziedzinie. Niedziaajce na zmysy reklamy za to bardzo konkretnie informujce czytelnika, niekoniecznie musz by wydane na wysokiej jakoci papierze itp. Poza tym w tej dziedzinie jest duo nowoci, szczeglnie cenowych gdy produkty reklamowane nale do tych mocno angaujcych w zakup. Na emisj reklam w czasopimie trzeba czeka duo duej ni na reklam w dzienniku- np. wiat motocykli jest miesicznikiem. Ciekaw odmian reklamy s ogoszenia. Kady numer ma dodatek specjalny zwany gied - w prasie branowej Wysoka jako edytorska i due moliwoci graficzne sprawiaj, e reklamy s ciekawe.

Pojcie promocji, jej funkcje i strategie.Promocja jedna z form spoecznej komunikacji , komunikacja marketingowa- organizacji z rynkiem.. Element marketingu mix PPPP. Funkcje:

informuje o swojej ofercie; wpywa na ksztatowanie opinii klientw o przedsibiorstwie; kreuje potrzeby w celu dostosowania poday do popytu.

Cele promocji: 1)ekonomiczne(wzrost dochodw firmy, obnizka kosztw) 2) psychograficzne (Zbudowanie d dugookresowych relacji, typowych dla marketingu partnerskiego.) Skuteczna promocja powinna pozyskiwa nabywcw dziki: 1. doprowadzeniu do obecnych i potencjalnych klientw informacji i argumentw przedstawiajcych w sposb wiarygodny cechy oferowanych produktw i usug oraz korzyci jakie zapewniaj dla satysfakcjonujcego zaspokojenia potrzeb, 2. wyrnianiu atrakcyjnoci formy i treci wyroby oferowane przez przedsibiorstwo spord innych konkurencyjnych produktw, 3. utwierdzaniu nabywcw w trafnoci dokonanego wyboru i wytwarzaniu ich przywizania do korzystania z oferty handlowej przedsibiorstwa. Promocja zapewnia korzyci: 1. nabywcom: otrzymuj informacje o istnieniu produktw oraz usug i moliwociach ich zakupu, zastosowaniami i sposobami uycia produktw, zyskuj moliwoci porwnywania i wyboru zwikszaj jako i rozmaito produktw w swych gospodarstwach domowych, mog wykorzystywa rne okazje i promocje sprzeday: 2. przedsibiorstwom przemysowym: mog przedstawia sw ofert sprzeday wszystkim rodzajom nabywcw, maj moliwo szybkiego wprowadzania na rynek nowych produktw i popularyzowania ich wrd odbiorcw, zyskuj instrument przewagi nad konkurentami, osigaj znaczn wielko sprzeday w poszczeglnych fazach cyklu obiegu swych produktw na rynku; 3. hurtownikom i detalistom: 17

uzyskuj promocyjne wsparcie swej sprzeday, otrzymuj techniczne rodki dla swej promocji w miejscach sprzeday, korzystaj z argumentacji i efektw promocji producentw skierowanych bezporednio do kocowych nabywcw. Warunkiem tych wszystkich korzyci jest prawidowo procesu promocyjnej komunikacji. Promocja wpywa na szybko sprzeday produktw przedsibiorstwa, ma take znaczenie dla wytworzenia oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku przedsibiorstwa lub jego produktw. Poprzez dziaalno promocyjn przedsibiorstwo realizuje nastpujce cele: Marketing mix- zarzdzanie dialogiem firmy z otoczeniem, planowanie komunikatw W promocji naley wyrni nastpujce fazy:

okrelenie odbiorcw i ich potrzeb; zidentyfikowanie celw promocji; stworzenie projektu przekazu; dobr odpowiednich mediw i realizowanie tzw. mieszanki promocyjnej; ustalenie budetu promocyjnego oraz; zweryfikowanie wynikw promocji.

Do podstawowych strategii promocyjnych nale:

reklama; sprzeda osobista; marketing bezporedni promocja sprzeday; propaganda gospodarcza (public relations) i "rozgos" (publicity)

Reklama, czyli kada patna forma nieosobowego przedstawiania i popierania idei, produktw lub usug przez danego nadawc. Przedsibiorstwo posuguje si reklam w celu poinformowania klientw o aktualnej ofercie a take zachcenia do skorzystania z tej oferty. Charakterystyczne cechy reklamy:

odpatno; poredni kontakt z klientem.

Skuteczna kampania reklamowa powinna cechowa si:

pewnoci co do istnienia zapotrzebowania; zdefiniowaniem celw; uyciem waciwych rodkw; odpowiednim rozplanowaniem w czasie; waciwym projektem oraz; kontrol rezultatw.

18

Sprzeda osobista to bezporednia prezentacja towaru lub usugi przed klientem w celu dokonania sprzeday. Podstawowym celem sprzeday osobistej jest zawarcie transakcji. Jest najstarszym rodkiem promocji. Jej koszty s stosunkowo wysokie. W praktyce sprzeda osobista przyjmuje rne formy. Promocja sprzeday - zachca do zakupu produktu w danym momencie, np.:

zakupy premiowe; bezpatne egzemplarze; premie z tytuu sprzeday. obniki cen; bezpatne prbki; prezenty rzeczowe.

Narzdzia promocji masowej.1.Reklamy- radio, TV, Internet, prasa, 2. PR- kreowanie pozytywnego wizerunku firmy. Narzdzia: publikacje, media relations, wystpienia publiczne, sponsoring fundacje, targi, mecenat, kampanie spoeczne- CSR, 3. Promocja sprzeday akcje bezporednie, pocztowe, itp.. p.wyzej 4. marketing bezporedni emaile, z bazy danych

Jzykowa charakterystyka gatunkw informacyjnych i publicystycznych.Metafory

teatralizacja wiata.

Gatunki informacyjne peni przede wszystkim funkcj powiadamiania. Pozwalaj tekstom przekazywa wiadomoci w sposb najbardziej zwarty i rzeczowy oraz moliwie najbliszy faktom, zjawiskom czy wydarzeniom. Daj moliwo rozszerzenia wiedzy odbiorcy o wiecie.

wzmianka - najmniejszy gatunek informacyjny. Zawiera powiadomienie o pojedynczym fakcie lub wydarzeniu. notatka - jest odmian wzmianki wzbogaconej o dodatkowe fakty szczegowe. Cech charakterystyczn notatki jest statystyczne wyliczanie tych faktw. sprawozdanie - prezentacja zdarze, ktre ju si zakoczyy i maj swj fina. Fakty przedstawiane s w sposb dynamiczny oraz w porzdku czasowym. relacja - rwnolega prezentacja zdarze, ktre trwaj. Przekaz barwny, emocjonalny. yciorys - chronologiczne przedstawianie wydarze z ycia postaci. Obowizuje ograniczenie do istotnych dat i faktw. sylwetka - sposb prezentacji osb przez opis ich osobowoci, a take wygldu zewntrznego, sposobu bycia, upodoba itd.

19

kalendarium - uporzdkowane chronologicznie wzmianki lub notatki przekazujce informacje o zdarzeniach, jakie miay miejsce w cile okrelonym przedziale czasowym (tydzie, miesic, rok itd.). przegld prasy - seria cytatw z najciekawszych materiaw zamieszczonych w innych mediach. reporta - sprawozdanie dziennikarskie z prawdziwych wydarze, wzbogacone o dokadny opis rodowiska, charakterystyk postaci oraz o wraenia samego reportera. wywiad - rozmowa przeprowadzona przez dziennikarza z budzc zainteresowanie osob. Skada si z celowo formuowanych pyta i odpowiedzi.

Informacje hot news, szybko, aktualno, dokadno, zbieranie faktw, naoczni wiadkowie cytowanie wypowiedzi, jzyk powszechny, krtkie teksty, zdania, wyrazy niewyszukane, wyrazy konkretne- rzeczowniki, szczegowe auto-biae bmw, obrazowo, ywo, czasowniki osobowe, codzienny jzyk, metafory. Gatunki publicystyczne podporzdkowane s funkcji interpretacyjnej i perswazyjnej; su wyjanianiu rzeczywistoci. Pozwalaj pogbia ju posiadan wiedz oraz wywoywa intelektualne i emocjonalne reakcje na przedstawiane fakty. 1. komentarz - wypowied publicystyczna o najwyszym stopniu aktualnoci i silnie zarysowanym stanowisku autora (autorw). 2. artyku - wypowied publicystyczna na aktualne w danym momencie tematy, w ktrej wywd podporzdkowany jest wyranie sformuowanym tezom. 3. esej - obszerny utwr, swobodnie rozwijajcy i interpretujcy jakie zjawisko lub dociekajcy problemu. Charakteryzuje go niekonsekwentna erudycja, brak linearnoci, skojarzenia poetyckie, zaskakujce sformuowania, paradoksy oraz narracja lirycznorefleksyjna. 4. recenzja - omwienie lub ocena jakiego faktu kulturalnego (wydania ksiki, wystawy, koncertu, spektaklu, filmu). Powinna zawiera skrtowe przedstawienie treci omawianego utworu. 5. felieton - krtki utwr publicystyczny w lekkiej i dowcipnej formie, poruszajcy aktualne sprawy, take trudne i bulwersujce. Jest cykliczny i ma sta pozycj w czasopismach i mediach elektronicznych. 6. dyskusja (debata) - jest form wywiadu, bierze w niej udzia wiksza liczba osb reprezentujca rne stanowiska na dany temat. Istotn rol peni prowadzcy. Publicystyka obszar perswazji , formuowanie sdw, aktualne, publiczne, tendencyjne interpretowanie wszelkich zagadnie spoecznych. Cechy publicystyki: - przystpno (odbir tekstu) - aktualno (szybkie reagowanie) - systematyka wewntrzna - rnorodno stylistyczna - tendencyjno ( nie ma dobrej publ. bez wyranej tendencji) - obrazowo - impresyjno - dociekliwo (czyli maksymalne pogbienie tematu) - ciso fakty bdce przedmiotem publicystycznego wywodu musz by przedstawione dokadnie i rzeczowo.

20

FELIETON- to krtki utwr napisany w sposb artobliwy, utrzymany w osobistym tonie. Napisany w sposb lekki i efektowny. Tekst felietonowy nie moe by powany musi by pisany z dystansem, ma on by wyczuwalny. Cechy felietonu: - nie istnieje bez przyczyny, jest zawsze replik nigdy gosem pierwszym - nieograniczona swoboda w doborze tematu i elementw formy - wielowtkowo, dygresyjno - synkretyczno felieton dziki swobodzie formalnej bardzo czsto wykorzystuje cechy innych gatunkw np.; recenzji np.;gawda, esej itp. - skrajny subiektywizm - skonno do parodii parodiowanie czyj zachowa, wypowiedzi, publikacji. - programowa nieoficjalno - perswazyjno, sugestia, demagogia. - zayo z odbiorc- wanie te bezporednie zwroty do czytelnika. ESEJ Esej- nieduy utwr pisany proz, zazwyczaj na tematy oglne, charakteryzujcy si swobod ujcia i denia do osignicia wartoci literackich. Autor przekazuje w dowolnym celu i za pomoc wybranych rodkw stylistycznych i kompozycyjnych swoje osobiste dowiadczenia, wiedze, refleksje, wraenia, lub ujcia zwizane z tematem. Przyjta konwencja wymaga od czytelnika, aby traktowa esej jako akty yciowe autora, a nie jako fikcj. Objto eseju nie przekracza zazwyczaj kilku stron, ale istniej tego typu formy o objtoci ksiki. REPORTA Sprawozdanie z rzeczywistych wydarze za porednictwem obserwatora, ktrym jest zazwyczaj reportaysta. Wan cech reportau jest autentyzm i osobisty stosunek autora do bohatera. Gatunek ten zawiera dokadny opis rodowiska i charakterystyk postaci. Autor wprowadza wiele zabiegw, takich jak: wypowiedzi wiadkw, dane liczbowe, dokumentacja, ktre maj utwierdzi odbiorc w przekonaniu o autentycznoci opisywanego zdarzenia. Cechy reportau wg. Mariana Brandysa: - musi mwi o konkretnym wydarzeniu - powinno by zbadane bezporednio w terenie - odkrywczy - reporta uczestniczcy wtedy kiedy autor jest wiadkiem, uczestnikiem i nie ukrywa swojej roli. - reporta dokumentalny i historyczny: Pisany w oparciu o dokumenty archiwalne, relacje (nie jest ani uczestniczcym ani wcieleniowym). RECENZJA : Jest to gatunek bdcy sprawozdawczym omawianiem, krytyczn analiz lub ocen ksiek, spektakli, wystaw, koncertw i innych aktualnych, zjawisk artystycznych. Obecno sw i zwrotw i elementw oceniajcych wartociujcych i ekspresyjnych

Wykorzystanie zabiegw stylizacyjnych w jzyku mediw.

21

Stylizacja jest to naladowanie, nadanie utworowi pewnych cech zewntrznych, ktre mona rozpozna jako odrbne od cech stylu autora. Stylizacja jzykowa polega na celowym wprowadzaniu do utworu rodkw leksykalnych i gramatycznych, charakterystycznych dla jakiej epoki, dla okrelonego dialektu terytorialnego lub rodowiska. Gwne typy stylizacji, to stylizacja archaiczna(archaizacja), gwarowa (dialektyzacja) i rodowiskowa. Stylizacje te wystpuj przewanie w wypowiedziach postaci literackich, a niekiedy te w narracji autorskiej. Celem archaizacji jest zblienie czytelnika do epoki, ktrej dotyczy fabua utworu, a take wywoanie odpowiedniego nastroju. Stylizacj archaiczn osigaj autorzy gwnie przez wprowadzenie dawnego sownictwa, a ponad to poprzez stosowanie dawnych form fonetycznych, morfologicznych i skadniowych. Dialektyzacja polega na nadawaniu utworowi gwarowych cech sownikowych i gramatycznych. Stylizacja rodowiskowa polega na wprowadzeniu do utworu cech sownictwa charakterystycznych dla okrelonego rodowiska, np. uczniowskiego. Stylizacja rodowiskowa poza funkcj realistyczn peni do czsto funkcj humorystyczn. Wzorcami stylizacyjnymi mog by:

style historyczne, styl charakterystyczny dla danego krgu kulturowego, style rnych warstw spoecznych, styl indywidualny pisarza, konkretnego utworu

Rodzaje stylizacji:o o o

archaizacja w tekst wplecione s elementy charakterystyczne dla jzyka minionych epok, dialektyzacja wprowadzenie elementw jzyka charakterystycznych dla danej gwary, kolokwializacja ksztatowanie jzyka wypowiedzi na styl potoczny.

Stylizacja jzykowa, czy niechlujstwo?Stylizacja w znaczeniu najoglniejszym to tworzenie, ksztatowanie, formowanie czego zgodnie z wymaganiami okrelonego stylu. W praktyce termin odnoszony do sytuacji, w ktrej autor wiadomie wprowadza do utworu elementy waciwe mowie okrelonych rodowisk, epok, bd te elementw innego stylu stylizacja oznacza wwczas ksztatowanie wypowiedzi wedug pewnego wzorca, naladowcze przywoywanie obcego autorowi stylu. Stylizacja spotykana jest najczciej w tekstach artystycznych i publicystyce.

II.

Cele zabiegw stylizacyjnych:zdystansowanie si autora wobec odmiany jzyka czy konwencji literackiej, bdcej przedmiotem stylizacji. moe ona suy celom naladowania, mie wydwik satyryczny - suy omieszeniu, moe by bezinteresown zabaw, zdradzajc sprawno autora w zakresie posugiwania si jzykiem

22

styl artystyczny - poetyzacja

Chodzi o wprowadzanie do tekstu poetyzmw (sw, wyrae, zwrotw) z funkcj poetyzowania nie spotykanych w zasadzie w innych stylach poza stylem artystycznym: grom piorun, luna ksiyc, otcha, pooga, ruczaj, tsknica, gore, kona, roni, , diamenty lodu, girlandy myli, krysztaowa posta, nektar ywota, pikna jak ra, ognobrewy, biaonogi. Poetyzacja Skubalanka wyrnia poetyzmy: Semantyczne: wyrazy czsto powtarzane z uwagi na swoje znaczenie np. ra Stylistyczne :(poetyckie synonimy), np. niwa, poyskliwy. Poetyzacja wystpuje czsto w nacechowanej lirycznie prozie eromskiego: PRZYKAD: Tkliwym po tysickro chlustaniem, pracowitym myciem woda oczycia kad ran a jak matka ustami wycaowaa z niej srogo cierpienia. Wchona w siebie ta rzeka prastara i wiecznie nowa szczodr powstaca krew, zliczya jej krople, skrztnie w siebie zabraa, poja w gbiny, rozpucia w sobie, wessaa i dokd poniosa poniosa styl naukowy scjentyzacja (intelektualizacja)

PRZYKAD: Na przekr temu konserwatyzmowi wyrastay hipotezy goszce, jak choby jedna z lepiej opracowanych Civitta-Vitty, e ocean jest wynikiem dialektycznego rozwoju: oto od swej postaci pierwotnej, od praoceanu, roztworu leniwie reagujcych cia chemicznych, zdoa pod naciskiem warunkw (to znaczy zagraajcych jego istnieniu zmian orbity), PRZYKAD: Ja czowiek w peni wadz umysowych, zatrudniony, onaty, zamieszkay, nie karany, ja, urodzony trzydzieci trzy lata temu, w czasie wojny, ktra nigdy nie skoczya si i nie skoczy, ja, ktry wiem o sobie tylko tyle, e wzrost mam redni, a znakw szczeglnych brak, PRZYKAD: Najbardziej zalterowaa ksicia wiadomo o tym, ze stary Grodziski prochw nie mia i e przeto dugo broni si nie obiecywa. Wielostronna archaizacja tekstu: archaizmy sownikowe, fonetyczne, fleksyjne, skadniowe. Podstawowym najczstszym celem archaizacji jest odtwarzanie kolorytu epoki opisywanej w utworze literackim. Archaiczne elementy mog stwarza w tekcie nastrj podniosy, odwitny, uroczysty, podkrela patos, monumentalno opisywanych wydarze. PRZYKAD: Pomylaem, e trudno bdzie za niego udawa, e on jest w porzdku [] Jcza. Bolao go wszystko. I nic dziwnego [] Potem si niby miao i. Ale si czekao. Na znak. Pamitam kup lataniny, krztaniny, wynoszenia, wykrzyknikw, rozkazw. dialekty ludowe dialektyzacja (stylizacja gwarowa) styl potoczny nacechowany kolokwializacja style epok minionych archaizacja styl urzdowy kancelaryzacja

23

Deskryptywizm i determinizm jzykowy.Relacje jzyk a wiat: Deskryptywizm: jzyk opisuje nasz wiedz o wiecie, ktra zdobywamy bez udziau jzyka. Czyli: do poznania wiata jzyk nie jest potrzebny- wiat poznajemy uwewntrzniajc (interioryzujc ) nasz rzeczywisto w sobie. Wiedz o wiecie czowiek przyjmuje biernie- wchaniajc wiat Z kim przystajesz, taki si stajesz z tego wynika , e kady akt poznawczy jest ryzykiem : mog si zrani.- receptywizm poznawczy. w filozofii i naukach humanistycznych: tendencja do czysto opisowego ujmowania rzeczywistoci, przy wystrzeganiu si formuowania ocen, nakazw i norm etycznych. Racjonalici: wiat poznajemy przez wnioskowanie Intuicjonici wiat poznajemy przez intuicje Mistycy wiat poznajemy przez mio Determinizm jzykowy Jzyk od samego pocztku ksztatuje nasz wiedz o wiecie. wiat jest zadany czowiekowi. Jak jzyk pikny, to wiat pikny. Kant: w akcie poznania czowiek deformuje wiat, potem skada go dla siebie. Podmiot kreuje przedmiot.- nasz umys determinuje wiat poznawczy. System znakw okrela nasze postrzeganie wiata. Jaki jzyk, taki wiat. Realny wiat= jzykowy. granice mojego jzyka s granicami mojego wiata Swiat prosty podmiot orzeczenie. Przymiotnik wartociuje, wiat si rozsuwa. Hipoteza Sapira-Whorfa (inna nazwa: prawo relatywizmu jzykowego) - teoria goszca, e uywany jzyk wpywa w mniejszym lub wikszym stopniu na sposb mylenia. Dowodem porednim na rzecz znacznego udziau jzyka w myleniu oraz procesach spoecznych s zmiany jzykowe i znaczeniowe w praktycznie wszystkich grupach

Jzyk milczenia.Istnieje potny jzyk - milczenie. Istnieje pojcie niemwienia, ktre nie jest wcale brakiem informacji. Jest aktem opozycji wobec wiata. Negacja przez milczenie zewntrzne nie jest nieobecnoci. Jest alternatyw, czasem zaprzeczeniem. Jest monologiem z kim. Niekiedy z Bogiem. A wic jest to milczenie znaczce. Zbigniew Trzaskowski Milczenie- stan subiektywny , wiadome powstrzymanie si od mwienia, w przeciwiestwie do ciszy stanu obiektywnego, fizykalnego. Cisza dwik Milczenie mowa. O czym nie mona mowic- o tym trzeba milcze,(np. Bo dla mistykw)- niewysowiony. Jzyk do opisu piekna, mierci, mioci. Wchodzc w krg takiej bezsownej komunikacji czowiekniejako niknie ogarnity chwa Boga. W ciemnoci nocy mistycznych pusta retoryka tego wiata, zostaje rozbrojona ze sw nieuytecznych, a wyzwala si prosta forma sw nioscych ycie. Milczenie jest zblianiem si Pana. Milczenie mistyczne staje si wtedy rdem pierwotnoci, ktre przenika wieczyste, niewymowne. W milczeniu mistycznym dowiadczenie jest tak intensywne, e wymyka si sowom. W ten sposb w. Siostra Faustyna mwi: W chwilach, kiedy jestem pomidzy niebem a ziemi - milcz, bo chobym mwia, kto zrozumie mow moj? Mio niewyraalna jzykiem jawi si pord sw, jak gorca, wiata lawa sensu nieujarzmionego formami jzyka.

24

Hermeneutyka jako sztuka interpretowania tekstu.Sztuka rozumienia i interpretowania tekstu- od Hermesa wysannika bogw do ludzi, tumaczy z boskiego na ludzkie. Hermeneutyka sztuka-umiejtno praktyczna oparta na pewnych reguach, Sztukasztucznoc-nie jest czym wrodzonym (predyspozycj) , trzeba si nauczy. Tekst- system znakw, utrwalony jzyk. , ale te wszytsko, co dla kogo co znaczy. Np. dla Levinasa tekstem jest ludzka twarz.. Radykalna hermeneutyka: na tyle wiat poznajemy, na ile go czytamy. Interpretacja- zaprzeczenie biernego przyjmowania, wysczam z tekstu to, co jest dla mnie najwaniejsze. Tekst interpretowany jest mj. 2 reguy hermetyczne: - tekstocentryzm : w centrum zainteresowania tekst, autor si nie liczy- mier autora. Mamy do tego prawo- daje nam go autor w momencie opublikowania ujawnienia tekstu. 2 sposoby pojmowania twrczoci: a) mit apolliski twrczo to wiadome respektowanie regu sztuki, wiadome i wykalkulowane dziaanie. Im cilej si przestrzega regu, tym wikszy talent. b) mit dionizyjski- twrca w akcie tworzenia zatraca swoje JA, przekracza ego. Oddaje si komus lub czemu.Zatraca si w podwiadomoci, akt natchnienia- jest medium( narzdziem) to si tak napisao.- twrca natchniony, geniusz. Czy geniusz moe by talentem? rzadko, raczej wyprzedza epok. Twrczo, to trans- artyst si bywa.( w czasach natchnienia). Artysta jako odbiorca wzrusze. -pretekstualno faszywy powd do powstania tekstu.

Hermeneutyka(gr. dotyczcy wyjaniania od Hermesa, posaca bogw) Teoria i praktyka rozumienia i interpretowania tekstw, biblijnych lub innych. Hermeneutyka, ktrej zadaniem jest (a) ustalanie pierwotnego znaczenia tekstu w powizaniu z jego historycznymi uwarunkowaniami oraz (b) wyraenie tego znaczenia wspczenie, uznaje, e tekst moe zawiera i przekazywa znaczenie wychodzce poza wyrane zamiary pierwotnego autora. Specjalici zajmujcy si hermeneutyk korzystaj nie tylko z dorobku takich nauk, jak: filologia, historia, krytyka literacka i socjologia, musz take stosowa refleksj filozoficzn nad losem czowieka i jego rol w tworzeniu i odczytywaniu tekstw. Mimo istniejcych rnic midzy indywidualnymi sposobami mylenia i kulturami wsplna nam wszystkim ludzka natura wypenia t luk i pozwala nam zrozumie i interpretowa tekst. Zob. alegoria, analogia wiary, dogmat, egzegeza, haggada, krytyka biblijna, Pismo wite i Tradycja, sens Pisma witego, Urzd Nauczycielski Kocioa.

Egzegeza (gr. eksegesis "wyjanienie, wyprowadzenie") badanie i krytyczna interpretacja tekstw, zwaszcza witych i utworw hagiograficznych (opowiadajcych o ywotach witych). Egzegeza jest sztuk rozumienia i wykadnia ukrytych w utworach prawd, alegorii, symbolicznych kodw sensw teologicznych; poznawania warstwy metaforycznej. Egzegeza biblijna jest wan czci chrzecijaskich studiw teologicznych. Hermeneutyka (gr. hermneutiks dotyczcy objaniania, od Hermesa jako posaca bogw[1]) zapocztkowana w Staroytnej Grecji umiejtno objaniania oraz teoria interpretacji tekstw literackich[2]. Wspczenie jest to:

25

1. umiejtno interpretacji tekstw literackich i rde historycznych, a w szerszym znaczeniu, take wszelkich treci symbolicznych. Wraz z poetyk i retoryk tworzy swoisty kanon filologiczny. Tak bowiem jak retoryka chce suy sztuce mwienia, a poetyka sztuce literackiej i jej ocenie, tak te hermeneutyka suy sztuce rozumienia i interpretacji wytworw kulturowych, jak jzyk, tekst, sowo. Ujta w zwizku z teori poznania (epistemologia) i metodyk nauk humanistycznych (metodologia), hermeneutyka u Heideggera i Gadamera staa si ogniwem czcym filozofi z rozumieniem egzystencji, gwnym skadnikiem ontologicznej struktury rozumienia jako takiego. 2. Hermeneutyka biblijna - dzia teologii chrzecijaskiej zajmujcy si interpretacj Biblii. 3. w ujciu prawnym hermeneutyka jest praktyk wykadania tekstw prawnych. Przyjmuje dwie formy - egzegetyczn i swobodn. W pierwszej sdzia ma tylko odczyta ustaw, ktra jest jedynym rdem prawa. Jakakolwiek wykadnia sdziowska jest niedozwolon arbitralnoci. W ujciu swobodnym ustawa jest tylko jednym z wielu rde prawa, za samo prawo ma legitymizacj w narodzie a nie w prawodawcy. W zwizku z tym, tekst naley interpretowa odwoujc si do samego prawa za sdzia jest gwarantem prawa przeciw arbitralnoci ustawodawcy. A. Kaufman rozrnia ustawy bdce nastpstwem aktu woli prawodawcy oraz spoecznie obecne prawo. Ustawa miaa stwarza pewien potencja znacze, ktry by przeksztacany w rzeczywisto w ramach wykadni. 4. kierunek filozoficzny rozwijajcy si od w XIX wieku za spraw Ernsta Schleiermachera, pod wpywem protestanckich i wczeniejszych interpretacji Pisma witego. W peni rozwina si w okresie tzw. przeomu antypozytywistycznego, szczeglnie u Wilhelma Diltheya. W wieku XX rozwijali j przede wszystkim Martin Heidegger, Hans-Georg Gadamer i Paul Ricoeur. Dla dzisiejszej hermeneutyki kluczowe s pojcia rozumienia i przyswojenia.

Kultura. Istota determinizmu kulturowego.Kultura jako powietrze- C.G.Jung- ludzie yj, oddychaj wypeniaj si ni. Kultura powietrze metaforyczne. Og wartoci materialnych i duchowych wytworzonych przez czowieka. Stanowisko Junga: Determinizm pogld goszcy, e rozwj czowieka jest okrelony przez kultur., z niewielkim udziaem czynnikw biologicznych i psychologicznych, a nie, e to czowiek ksztatuje kultur. Na czowieka wpywa wycznie nautra dana za darmo , przyrodzona (przyroda). Kultura- uprawa (ac.) to wysiek, -> uprawa ducha. Np. uczenie si. Z determinizmu Jung wywodzi, ze zudzeniem jest wolno, bo i natura i kultura nas determinuje. Ale z drugiej strony determinacja kultury chroni czowieka. Skd si wzia kultura? teoria alienacji: wszystko, co ludzie wytwarzaj, wytwarza potem ludzi, zaczyna y swoim yciem, a od pewnego momentu wybija si na niepodlego, wyobcowuje si i zaczyna wpywa na ludzi odwracaj si relacje twrca- tworzywo.( NP. odwrcenie relacji rodzicdziecko, to patologia, ale mistrz-ucze to ok.) W relacji czowiek-rzecz nastpuje urzeczowienie czowieka. Np. Czowiek- samochd. Nietzsche : kto ma - omamiony. . To , co materialne niszczy to, co duchowe.- tu tkwi puapka konsumpcjonizmu.

26

Alienacja ideologiczna: ludzie wytwarzaja idee, ktre zaczynaj y swoim yciemopanowuj one ludzi, s sakralizowane, ludzie oddaj ycie za idee. Teoria alienacji : LUDZIE S TWRCAMI KULTURY, ALE KLUTURA UNIEZALENIA SI I ZACZA WPYWA NA TWRC. Popper: kultura , to trzeci wiat. Pierwszy- wiat materii, drugi- psychika, wiadomo, trzeci kultura symboliczna. Czy ma sens mowienie: wybitni twrcy kultury? nie, Tworzy zaczyna od zera. Twrca- z niczego robi co. Twrczoc = stwrczo. Bg- creatio et nihilo tworzenie z niczego. Istot twrczoi- wyonienie z niebytu., powoanie do istnienia. Tak twrczo nazwana czasami magi sowo stao si ciaem. Kreowanie to akt wolny czy konieczny? Gdyby by konieczny jestemy niewolnikiem stwarzania., zniewoleni moc twrcz. Puapka zwrotu o 180 stopni: z czym walczysz, tym si stajesz. Czowiek nigdy nie bdzie stwrc / Rzebiarstwo wg Michaa Anioa, to odsonicieuwalnianie z materiau tego, co zbdne. Czowiek marzy, eby zaczyna z niczego, np. budowanie domu. wiadectwo potrzeby tworzenia. Western klasyczny, niemiertelny, bo zaczynaj od pocztku. Urodzenie dziecka najpeniejszy akt kreacji twrczej. Ludzie chc by twrcami, bo: -pokazuj si swiatu, pokazuje czym jest potrzeba zobiektywizowania. - aby przeciwdziaa osamotnieniu. -aby zdoby niemiertelno.( gr, yj w pamici potomnych-jestem niemiertelny) Trzonem ycia spoecznego jest dla Malinowskiego kultura, rozumiana jako caoksztat dziedzictwa spoecznego: "urzdzenia, dobra, procesy techniczne, idee, zwyczaje i wartoci", a take mit, magia i religia. Kultura ma cztery waciwoci:

stanowi cao, jest wewntrznie zintegrowana, jej elementy peni swoiste funkcje, stanowi instrumentalny aparat zaspokajania ludzkich potrzeb.

Zmiany kulturowe maj charakter egzogenny, wynikaj z kontaktu, zderzenia lub konfliktu z kulturami odmiennymi, kultury pierwotne s np. pod przemonym wpywem cywilizacji europejskiej. Zaburzenie harmonii i aequilibrum kultury ma charakter przejciowy, kultura bowiem ma tendencj do odzyskiwania rwnowagi spjnoci. Mit, wyraz ludzkiej wiadomoci refleksyjnej, zawierajcy odzwierciedlenie stosunku czowieka do przyrody, innych ludzi i do samego siebie. Jest pierwsz powan prb odpowiedzenia na pytania: dlaczego wiat jest taki, jaki jest, jaka jest jego natura, pochodzenie, cel istnienia, jak pojawi si wiat i czowiek, jakie jest przeznaczenie czowieka i od czego zaleny jest jego los. W mitach ksztatowaa si pierwotna wiedza o wiecie, zamykay si wierzenia, zakazy i nakazy etyczne, pouczenia, przekaz informacji o innych bytach, ludziach i dziejach. Form mitu jest opowie przesycona pojciami oglnymi, symbolami i alegoriami. Pocztkowo bya ona przekazywana z pokolenia na pokolenie, jako wiedza pewna, rozwijana, ale 27

niezmienna i chroniona. Ze wzgldu na to, e mit jest wynikiem intuicyjnego poznania, mona mwi, e jest "prawd objawion" lub natchnion.

rda kultury zachodniej.a) antyczna wkad w rne dziedziny wiedzy. Jest i bya inspiracj w: mysli politycznej, ustrojowej, porzdku prawnym , relujacji zasad zycia spoecznego, szeroko pojta dziedzina nauki, sztuki, rekreacji ( teatr, igrzyska, filozofia, agora-miejsce publiczne, Idee, ktre si tam narodziy, do dzis dyktuj rozwoj Europy (epika. Liryka, dramat) b) chrzecijastwo- idea boskoci, wiary, religii. Wzmocnio si po upadku cesarstwa. Po upadku Konstantynopola ekspansja prawosawia na Moskwe, budowa Snake Petersburga, jako sukcesora Konstantynopola. Katolicyzm skoncentrowany na Eu Zach, silnie powizany z prawosawiem, mocno oddziaywuje na wiadomo kulturow. Filozofia chrzec + scholastyka zdominoway wiadomoc europejsk. Bg- najwysze dobro. Idea wywodzi si filozofii w. Augustyna. wyrnia dualizm- dwie strony egzystencjalna + ludzka. Zycie poza ziemsk rzeczywistocia czowieka droga kalwaryjska- dojcie do Centrum. redniowiecze: porzdek wiata, narzucony z wiecznoci, hierarchiczna struktura swiata. Uniwersalizm wiedzy- poczucie jednoci swiata, Biblia jest jednym z wanych rde kultury europejskiej, zarwno w sferze religijnomoralnej jak rwnie w sferze inspiracji artystycznych. Biblia odegraa szczegln rol w rozwoju pimiennictwa staropolskiego. redniowieczna Europa stanowia wsplnot kulturow, w ktrej Biblia bya niepodwaalnym autorytetem jako zbir pism sakralnych. Dla wyznawcw judaizmu i licznych wyzna chrzecijaskich tak funkcj peni nadal. Jest wit Ksig zawierajc prawdy o zbawieniu. Jest Ona take natchnieniem dla wielu mylicieli, artystw, pisarzy, inspiracj literatury, rzeby, malarstwa i muzyki. Dla literatury stanowi niewyczerpalny skarbiec wzorw osobowych i postaw, fabu, anegdot, wtkw, motyww, symboliki, frazeologii i stylistyki. Wersety biblijne wchodz do jzyka potocznego (Sodoma i Gomora, hiobowe wieci, trby jerychoskie, owoc zakazany, zamieni si w sup soli, salomonowa mdro, wdowi grosz). Utrwalona w powszechnej wiadomoci pami obrazw i wersetw biblijnych, powoduj, e stanowi one wsplny repertuar rodkw wyrazu, ktre poprzez literatur wchodz do jzyka potocznego. Biblia jest dobrem powszechnym, kulturowym, dziedzictwem literatury europejskiej i wiatowej wszystkich czasw. Dziki Biblii posiadamy : -Poczucie czasu i historii. 28

-Dekalog i moralno. -Godno czowieka, wzorce osobowe. -Motywy biblijne w kulturze i sztuce. Antyk obok Biblii, to podstawowe rdo, z ktrej wyrosa i na bazie ktrej rozwija si caa cywilizacja (kultura, literatura, sztuka wiata zachodniego). Sposoby nawiza do kultury antycznej s rne, od odwoa do mitw, motyww, wtkw, postaci literackich po osoby konkretne oraz kanony i zaoenia sztuki klasycznej (Renesans, Owiecenie). To wanie z kultury grecko-rzymskiej pochodz utrwalone ju kanony pikna, fundamenty estetyki, filozofii, nauki, liryki, wreszcie demokracji i wolnoci czowieka. Mitologia jest inspiracj twrcz dla wielu pisarzy, poetw. Na tej paszczynie stanowi niewyczerpalne rdo mitw i motyww. Jeeli chodzi o postawy ludzkie czy wzorce osobowe to kultura grecka jest bardzo uboga : agonistyczna lub hedonistyczna. Bogowie i herosi greccy s nonikami staych i niezmiennych wartoci moralnych : -bunt - Prometeusz -wierno Penelopy -tyrtejskie powicenie w walce -patriotyzm - Enean -heroizm - trojascy chopcy Postacie te s sprowadzone niestety do jednego wymiaru - s archetypami uczu i postaw. Mitologiczne postacie yj w nowej wiadomoci w takim wymiarze jaki wytworzya literatura staropolska, europejska czy wspczesna

Mit o wiey Babel i kulturowy podzia wiata.Opowie o wiey Babel pojawia si w Biblii w Ksidze Rodzaju, (Rdz 11,1-9):[1] 11. Mieszkacy caej ziemi mieli jedn mow, czyli jednakowe sowa. 2 A gdy wdrowali ze wschodu, napotkali rwnin w kraju Szinear i tam zamieszkali. 3 I mwili jeden do drugiego: Chodcie, wyrabiajmy ceg i wypalmy j w ogniu. A gdy ju mieli ceg zamiast kamieni i smo zamiast zaprawy murarskiej, 4 rzekli: Chodcie, zbudujemy sobie miasto i wie, ktrej wierzchoek bdzie siga nieba, i w ten sposb uczynimy sobie znak, abymy si nie rozproszyli po caej ziemi. 5 A Pan zstpi z nieba, by zobaczy to miasto i wie, ktre budowali ludzie, 6 i rzek: S oni jednym ludem i wszyscy maj jedn mow, i to jest przyczyn, e zaczli budowa. A zatem w przyszoci nic nie bdzie dla nich niemoliwe, cokolwiek zamierz uczyni. 7 Zejdmy wic i pomieszajmy tam ich jzyk, aby jeden nie rozumia drugiego! 8 W ten sposb Pan rozproszy ich stamtd po caej powierzchni 29

ziemi, i tak nie dokoczyli budowy tego miasta. 9 Dlatego to nazwano je Babel, tam bowiem Pan pomiesza mow mieszkacw caej ziemi2. Stamtd te Pan rozproszy ich po caej powierzchni ziemi. Folklorystyczne to opowiadanie ma wyjani przyczyn rnorodnoci narodw i jzykw. Oto ludzko po potopie oddala si coraz bardziej od Boga, dc do przekroczenia granic jej zakrelonych. Gigantyczna budowla jest ucielenieniem tych niezdrowych de. (Archeologia dotd odkrya w Mezopotamii wiele podobnych wie). Kar za rosnc pych jest rosnce nieporozumienie midzy narodami. Wiea Babel (hebr. balal, bll pomieszanie, zmieszanie, zamt. Wedug przekazu biblijnego wiea Babel bya budowl wznoszon jako znak dziki ktremu ludzie nie rozprosz si. Bg sprzeciwi si tym zamiarom z obawy, e jeli ludzko bdzie tworzya jeden lud, to nic nie bdzie dla nich niemoliwe, cokolwiek zamierz uczyni". Pomiesza wic budowniczym jzyki, dzielc ludzi na rne narody, by przez to uniemoliwi budow wiey. Obecnie termin wiea Babel" oznacza ide, przedsiwzicie niemoliwe do zrealizowania i prowadzce jedynie do powstania zamtu, bd te miejsce, gdzie spotykaj si ludzie mwicy rnymi jzykami. Dla chrzecijan (zgodnie z tradycj, cho nie wynika to bezporednio z tekstu biblijnego) wiea jest symbolem pychy ludzi, ktrzy wbrew Bogu chcieli pozosta jednym zbuntowanym ludem, cho to rwnie nie wynika z Pisma. Mit o wiey Babel mwicy o pomieszaniu jzykw znajduje swoje nowotestamentowe odniesienie w postaci pidziesitnicy, kiedy to apostoowie zaczli naucza we wszystkich znanych jzykach.

30