psİkolojİk daniŞma ve rehberlİk - pegem.net · d) biyolojik yaklaşım – her davranışın...

ÖABT

SORU BANKASI

6375

TAMAMI ÇÖZÜMLÜ

PSİKOLOJİK DANIŞMAVE REHBERLİK

Komisyon

ÖABT PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

ISBN 978-605-241-943-4

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayım ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ’ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

10. Baskı: Ekim 2019, Ankara

Proje-Yayın: Ümit DilaverDizgi-Grafik Tasarım: Gamze Şahin Oral

Kapak Tasarımı: Pegem Akademi

Baskı: Koza Yayın Dağıtım A.Ş.Cevat Dündar Cad. no. 139

Ostim/ANKARATel: 0312385 91 91

Yayıncı Sertifika No: 36306

Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]

WhatsApp Hattı: 0538 594 92 40

ÖN SÖZ

Değerli Okuyucularımız,

Elinizdeki bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Alan

Bilgisi Testi (ÖABT-PDR) kapsamındaki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve

geliştirme sürecinde siz değerli okuyucularımıza kılavuz olarak hazırlanmıştır.

ÖABT Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Tamamı Çözümlü Soru Bankası yayınımızda 72 testten oluşan

1116 soru yer almaktadır. Kitap, çıkması olası soruların titizlikle incelenmesiyle ÖSYM formatına uygun

sorular ve çözümleriyle bilgilerin açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilerek hazırlanmıştır.

* Özgün,

* Güncel,

* Öğrenme ve öğretme tekniklerine uygun,

* Zaman kazandırıcı çözüm teknikleri içeren yapısıyla

sınava hazırlanmada öncü bir kitap olma amacıyla da hizmetinize sunulmuştur.

Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve önerilerinizi

[email protected] adresine e-posta yoluyla ya da 0538 594 92 40 numarasına WhatsApp

üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır.

Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi

eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle...

Başarılar...

v

İÇİNDEKİLER

TEMEL PSİKOLOJİ KAVRAMLARI �� 1

PSİKOLOJİK DANIŞMA KURAMLARI �� 40

PSİKOLOJİK DANIŞMA İLKE VE TEKNİKLERİ �� 77

DAVRANIŞ VE UYUM PROBLEMLERİ �� 117

BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ �� 158

GRUPLA PSİKOLOJİK DANIŞMA ��204

MESLEKİ REHBERLİK VE KARİYER DANIŞMANLIĞI �� 230

PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİKTE ARAŞTIRMA �� 260

PDR’DE ARAŞTIRMA, PROGRAM GELİŞTİRME VE OKUL REHBERLİK HİZMETLERİ ��272

MESLEK ETİĞİ VE YASAL KONULAR��319

CEVAP ANAHTARI �� 344

1

TEMEL PSİKOLOJİ KAVRAMLARI

TEST 11. Psikoloji, insan davranışlarının karmaşık yapısını

anlamlandırmaya çalışan bir bilim dalı olup bu sü-reçte çeşitli yaklaşımlardan söz etmek mümkündür.

Aşağıdaki seçeneklerde yer alan yaklaşım ve görüşlerine ilişkin karşılaştırmalardan hangisi doğrudur?

A) Yapısalcı yaklaşım – Zihnin yapısı yanında davranışın ve zihinsel yaşamın, organizmanın çevreye uyumunda ne gibi işlevleri bulunduğu-nun da incelenmesi gerektiğini savunur.

B) Davranışçı yaklaşım – İnsanın her davranışının bir nedeni vardır. Özellikle erken yaşantıların analiz edilmesi ve bilinçaltındaki aksaklıkların incelenmesi, davranışı anlamlandırmada önemli-dir.

C) İşlevselci yaklaşım – Psikoloji, insan zihninin yapısını, ögelerini incelemelidir. Bu süreçte içe bakış ve iç gözlem gibi teknikler, davranışın anlamlandırılmasında önemlidir.

D) Biyolojik yaklaşım – Her davranışın temelinde son derece karmaşık sinirsel oluşumlar yer alır. Beyinde gerçekleşen sinirsel oluşumlar dizisi kaslara geçer ve gözlenebilen davranışlar hâlinde dışarıya yansır.

E) Psikodinamik yaklaşım – İnsanın doğumla baş-layan ve ömür boyu süren fizyolojik, toplumsal ve psikolojik gereksinimleri vardır. Bunların karşılanamaması ruhsal yaşamın bütünlüğünü bozar. İnsan, gelişim gücünü kendinden alan, oluşum hâlindeki bir varlıktır.

2. Endokrinal sistemde salgılarını doğrudan kana veya lenfe vererek vücudun başka bölgelerindeki hedef hücrelere ulaştıran iç salgı bezleri mevcuttur.

Buna göre aşağıda verilen iç salgı bezi ve sal-gıladığı hormona ilişkin seçeneklerden hangisi doğru değildir?

A) Hipofiz bezi - Büyüme hormonu

B) Tiroit bezi - Tiroksin

C) Böbrek üstü bezi - İnsülin

D) Pankreas bezi - Glukagon

E) Epifiz bezi - Melatonin

3. Çocuk, bebekliğinin ortalarında, kendilik kişileştir-mesinin yapı taşlarını oluşturan üç kişileştirmeyi (kötü-ben, iyi-ben ve ben olmayan) edinir.

Bu kişileştirmelerin ortaya çıktığı bilinç düzeyle-riyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?A) İyi ben – Bilinç

Kötü ben – BilinçBen değil – Bilinçdışı

B) İyi ben – Bilinç Kötü ben – BilinçdışıBen değil – Bilinçdışı

C) İyi ben – Bilinçdışı Kötü ben – BilinçBen değil – Bilinçdışı

D) İyi ben – Bilinç Kötü ben – BilinçBen değil – Bilinç

E) İyi ben – Bilinçdışı Kötü ben – BilinçdışıBen değil – Bilinç

4. Uyarılma süreci ile ilgili aşağıdaki seçeneklerde yer alan ifadelerden hangisi doğru olamaz?

A) Organizmanın alt duyum eşiğinin altında uyarıl-masına veya uyarıcı miktarının azlığı sonucu olu-şan duruma yetersiz uyarılma adı verilmektedir.

B) Uyarıcının şiddetinde ya da özelliğinde bir değişiklik olmazsa organizma bir uyarıcıya ilişkin duyarlılığını kaybeder. Bu durum duyusal uyum olarak ifade edilir.

C) İç ya da dış uyarıcıların organizmayı normal şid-det ve sürenin üzerinde etkilemesi sonucu ortaya çıkan durum aşırı uyarılma olarak tanımlanır.

D) Bireyin bir işi başarabilmesinde ve motivasyo-nunda en etkin unsur aşırı uyarılmadır.

E) Organizmanın alıştığı bir uyarıcının şiddetinde ya da özelliğinde bir değişiklik olduğunda ona karşı normal durumdakinden daha duyarlı hâle gelmesine duyarlılaşma adı verilmektedir.

5. “Beynin bir bölümündeki sinir hücrelerinin aşırı reaktif hâle gelmesi, aşırı reaktivitenin korpus kallozum (beynin bir yanındaki ilgili parçaları beynin diğer yanıyla bağlayan büyük bir sinir lifleri demeti) ile beynin diğer yanına transfer edilmesi ve sonuç olarak beynin her iki yarısının yabanıl aktivitede kalarak nöbet yaratılması” durumu olarak tanımla-nan rahatsızlık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Otizm B) Disleksi C) Epilepsi

D) Serebral palsili E) Alzheimer

2


6. Onur’a ders çalıştırmak için annesi sürekli farklı farklı hediyeler vadetmektedir. Bazen en sevdiği çikolata bazen de en yakın arkadaşıyla yapılacak güzel bir etkinlik. Bunlar olduğunda Onur bütün ödevlerini çok güzel bir şekilde yapmaktadır fakat olmadığı takdirde asla ödevleri ile ilgilenmemektedir.

Onur’un herhangi bir vaat olmaksızın ödevleri ile ilgilenmesini sağlamak için Onur'a aşağıdakiler-den hangisinin kazandırılması gerekmektedir?

A) Hazırbulunuşluk

B) Özyeterlik

C) Disiplin

D) İçsel motivasyon

E) Dışsal denetim odağı

7. Meltem, Eğitim Fakültesinde okumaktadır ve öğrenme – öğretme süreçleri, eğitim ve öğretim faaliyetleri, bunları etkileyen etkenler gibi konulara ilgi duymaktadır. Okulu bittikten sonra bu konular ile ilgili bir alanda uzmanlaşmak istemektedir.

Meltem’in uzmanlaşmak istediği alan aşağıdaki-lerden hangisi olabilir?

A) Klinik Psikoloji

B) Eğitim Psikolojisi

C) Deneysel Psikolojisi

D) Toplum Psikolojisi

E) Endüstri Psikolojisi

8. I. Sinir sisteminin işleyen ve bilgi transfer eden

elemanları, sinir hücreleridir.II. Sinir hücreleri arasındaki bağlantıları sağlayan

dallardır.III. Bir sinir hücresinden bir başka sinir hücresine

mesaj aktarımını sağlayan birleşme yerleridir.IV. Sinir hücreleri arasında bilgi göndermek ya da

almak için işaret veren kimyasal habercilerdir.

Sinir sisteminin işleyişine ilişkin yukarıda veri-len tanımların kavramsal karşılığı sırasıyla aşağı-daki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Dendrit – Soma – Akson – Nöron

B) Nöron – Dendrit – Sinaps – Nörotransmitter

C) Akson – Nöron – Dendrit – Sinaps

D) Soma – Sinaps – Nörotransmitter – Dendrit

E) Nöron – Sinaps – Nörotransmitter – Akson

9. “Deniz”, çocuğu boğularak ölen bir kadın için korku, üzüntü, sıkıntı kaynağı olarak algılanırken; yüzme sporu ile uğraşan bir sporcu için eğlenceli anlar, mutluluk ve sevinç kaynağı olarak algılanır.

Bu durum algıyla ilgili aşağıda yargıların hangi-sinin kanıtı olabilir?

A) Birey uyarıcılar arasında seçim yapabilir.

B) Şiddeti artan uyarıcıların algılanma olasılığı daha yüksektir.

C) Algı önceki yaşantılardan etkilenir.

D) Birey ihtiyaç duyduğu uyarıcıyı daha önce algılar.

E) Uyarıcılar organizma tarafından bir bütün olarak algılanır.

10.

I. Birinin kolumuza dokunduğunu hissetmemiz.

II. Yediğimiz bir yemeğin baharatlı olduğunu anla-mamız.

III. Ani bir gürültü duyduğumuzda irkilmemiz.

IV. Kokladığımız bir çiçeğin gül olduğunu anlamamız.

Yukarıda yer alan örnekler sırasıyla aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak veril-miştir?

I II III IVA) Refleks Duyum Algı DuyumB) Duyum Algı Refleks AlgıC) Refleks Algı Duyum AlgıD) Algı Duyum Refleks DuyumE) Duyum Algı Refleks Duyum

11. Üniversitede insan ilişkileri dersine giren bir öğretim üyesi öğrencilerine kişisel gelişim ile ilgili bir kitap okumalarını ve okudukları kitap ile ilgili bir değer-lendirme raporu yazmalarını ödev olarak vermiştir. Öğretim üyesi, ödevleri incelerken aynı kitabı oku-yan farklı bireylerin ilgi alanlarına bağlı olarak kitabı değerlendirdiklerini fark etmiştir.

Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanabilir?

A) Algıda bütünlük

B) Algı yanılsaması

C) Algıda değişmezlik

D) Algıda örgütleme

E) Algıda seçicilik

3


12. Güdülenme süreci davranışı gerçekleştirmek için organizmayı harekete geçiren temel enerji olarak tanımlanırken istekleri, arzuları, gereksinmeleri, dürtüleri ve ilgileri kapsayan genel bir kavramdır.

Güdülenme sürecinde yer alan ögelerin uygun dizilimi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmektedir?

A) Dürtü – İhtiyaç – Güdü – Davranış – Hedefe varma – Rahatlama

B) Dürtü - İhtiyaç – Güdü – Hedefe varma – Davranış– Rahatlama

C) İhtiyaç – Dürtü – Güdü – Davranış – Hedefe varma – Rahatlama

D) İhtiyaç – Dürtü – Güdü – Hedefe varma – Davranış– Rahatlama

E) İhtiyaç – Güdü – Dürtü – Hedefe varma – Davranış– Rahatlama

13. “Sosyal bir varlık olan insanın davranışlarının çoğu sosyal çevre tarafından şekillenmektedir. Eğer bir insan bir davranışı inanarak değil de sosyal etkiye, otoriteye uymak için yapıyorsa o davranış otorite olmadığında sönme eğilimi göstermektedir.”

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde otoriteye uyma davranışına uygun bir örnek değildir?

A) Bir gencin dedesi odadan çıktığında hemen bacak bacak üzerine atması

B) Bir sürücünün radar olmadığını bildiği bir alanda hız yapması

C) Bir genç kızın dizide hayranı olduğu kızlar gibi giyinmesi

D) Bir öğrencinin öğretmeni sınıftan çıktığında test çözmeyi bırakması

E) Bir çalışanın patronu olmadığı günler işe geç gelmesi

14.

- Bir metnin nasıl daha iyi akılda tutulabileceğine ilişkin stratejiler geliştirme

- Saldırganca ya da fedakarca davranışların nedenlerini ortaya koyma

- Küçük çocukların yapamadığı şeyleri büyük çocukların nasıl yapabildiğini açıklama

- Mekansal değişikliklerin insan davranışlarını nasıl etkilediğini ortaya koyma

Yukarıda verilen durumlar psikolojinin alt dalları ile ilişkilendirilirse aşağıda yer alan hangi alt dala ilişkin bir ifade bulunmamaktadır?A) Çevre psikolojisiB) Gelişim psikolojisiC) Sosyal psikolojiD) Endüstri psikolojisiE) Deneysel psikoloji

15.

• Yapılan bir araştırmada, 9 aylık bebeğin oyuncaklarıyla oynayışını öğrencilerine video aracılığıyla göstermiş ve öğrencilerinin yarısına bu bebeğin kız, yarısına da erkek olduğunu söylemiştir. Bunun sonunda iki grubun da bebeği algılayışı birbirinden farklı olmuştur. Üstelik, bebeğin davranışları aynı iken öğrencilerin yarısı kız yarısı erkek bebeğe uygun algılamalarda bulunmuşturlar.

• Yapılan bir araştırmada deneklere farklı partile-rin liderlerinden aynı metni okumaları istenir. Bu metni dinleyen taraftarlar oy verdikleri partinin liderlerinin doğru şeyler söylediğini ve ona güvendiğini ancak liderin dürüst olmadığını ve güven vermediğini söyler.

Yukarıda yapılan araştırmalarla ilgili aşağıdaki-lerden hangisi söylenebilir?A) Figür ya da fon olma durumu bazen değişik

algılara yol açar.B) Bireysel algılamalarda fiziksel çevre daha

etkilidir.C) Bireyin algıları üzerinde toplumsal kurallar

etkilidir.D) Bireysel kendi özelliklerine dayalı olarak farklı

algılamalar gerçekleştirebilir.E) Bireylerin beklenti, tutum ve ön yargıları algıla-

mada etkilidir.

16. Tren yolculuğu sırasında trenin gidiş yönünün tersine oturmamız nedeniyle görüntü bozulmuş olmasına rağmen gördüğümüz manzarayı zihinsel anlamda hiç bir karışıklık yaşamadan gerçeğine uygun şekilde algılarız.

Yukarıda verilenlere göre zihnimizin hiç bir karışıklık yaşamadan gördüğü şeyleri gerçeğe uygun şekilde algılaması aşağıda verilenlerden hangisi ile açıklanır?

A) Algı yanılması

B) Algı değişmezliği

C) Seçici dikkat

D) Nispi büyüklük

E) Algısal değişim

4


ÇÖZÜMLER1. A seçeneği yanlıştır; çünkü bu seçenekte ifade edilenler

İşlevselci yaklaşımın (Fonksiyonalizm) görüşleridir.

B seçeneği yanlıştır; çünkü bu seçenekte ifade edilenler psikodinamik yaklaşımın görüşleridir.

C seçeneği yanlıştır; çünkü bu seçenekte ifade edilenler yapısalcı yaklaşımın (Strüktüralizm) görüşleridir.

D seçeneği doğrudur; çünkü biyolojik yaklaşım insan davranışını biyolojik süreçlerle, karmaşık sinirsel olu-şumlarla açıklamaktadır.

E seçeneği yanlıştır; çünkü bu seçenekte ifade edilenler Hümanistik yaklaşımın görüşleridir.

Cevap D

2. Endokrinal sistemde bulunan iç salgı bezleri ve salgıla-dıkları hormonlar şunlardır:

Hipofiz Bezi: Büyüme hormonu

Tiroit Bezi: Tiroksin hormonu

Böbreküstü Bezi: Adrenalin, noradrenalin

Pankreas Bezi: İnsülin, glukagon

Epifiz Bezi: Melotonin

Eşeysel Bezler: Testosteron, progesteron, östrojen

Cevap C

3. İyi-ben ve kötü-ben kişileştirmeleri büyük oranda bilinç düzeyinde yer alır. Sullivan’ın tanımladığı üçüncü ben-kişileştirmesi olan ben-değil kişileştirmesi ise bilinçdışın-dadır. Çocuklukta yaşanan yoğun kaygılar ben değil kişi-leştirmelerinin gelişmesine neden olur. Bu kişileştirmeler genelde bilinçdışında olan kişiliğin belirsiz ve korku, en-dişe yaratan yönüdür.

Cevap A

4. “Bireyin bir işi başarabilmesinde ve motivasyonunda en etkin unsur aşırı uyarılmadır” ifadesi doğru kabul edile-mez. Çünkü organizmanın harekete geçmesinde, moti-vasyonunda aşırı uyarılma en etkin unsur değildir. Aşırı uyarılma bireyde genelde huzursuzluk ve gerginlik yara-tır. Harekete geçme, motivasyon, eylemde bulunma için belirli bir düzeyde uyarılmışlık olması gerekir. Yetersiz ve aşırı uyarılma, öğrenmede olumsuz bir etki bırakır.

Cevap D

5. Beyin içinde bulunan sinir hücrelerinin olağan dışı bir elektro-kimyasal boşalma yapması sonucu ortaya çıkan nörolojik bozukluk epilepsi olarak bilinir. Epilepsi, nöbet-ler şeklinde kendisini göstermekte olup soruda da nöbet yaratılması üzerinde durulduğundan C seçeneğine gidi-lebilir. Otizm, sosyal etkileşim ve iletişim bozukluğu ola-rak bilinir. Disleksi, öğrenme güçlüğü olarak bilinmekte; okuma, yazma, heceleme, aritmetik işlemleri yapmada zorluk olarak tanımlanmaktadır. Serebral palsili, merkezi sinir sisteminin hasar görmesi sonucu oluşan beyin felci olarak bilinir. Alzheimer, günlük yaşamsal aktivitelerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulma ile karakterize, nöropsikiyatrik semptomların ve davranış değişiklikleri-nin eşlik ettiği bir hastalıktır.

Cevap C

6. Onur, ödevlerini yapmak için sürekli ödüllerle, sevdiği et-kinliklerle dışsal olarak motive edilmektedir. Bu yüzden de bu dışsal motivasyon kaynakları olmadığında ders çalışmamakta, ödevlerini yapmamaktadır. Onur’un ihti-yacı olan şey, içsel motivasyondur.

Cevap D

7. İnsanların nasıl öğrendiğini, eğitsel müdahalelerin etkin-liğini, öğretimin psikolojisini ve sosyal psikolojisini araş-tıran ve konu edinen psikoloji alanı “eğitim psikolojisi”dir. Meltem'in uzmanlaşmak istediği alan “eğitim psikolojisi” olmalıdır.

Cevap B

5


8. Sinir sisteminin işleyen ve bilgi transfer eden elemanları, bir başka deyişle sinir hücreleri, nöron olarak ifade edi-lir. Sinir hücreleri arasındaki bağlantıları sağlayan dallar dendrit olarak ifade edilir. Bir sinir hücresinden bir baş-ka sinir hücresine mesaj aktarımını sağlayan birleşme yerleri sinaps olarak ifade edilir. Sinir hücreleri arasında bilgi göndermek ya da almak için işaret veren kimyasal haberciler nörotransmitter olarak ifade edilir.

Cevap B

9. Deniz uyarıcı olarak sabit olmasına karşın, deniz ile il-gili farklı yaşantılara sahip bireyler için birbirinden çok zıt kutupta farklı duygular olarak algılanabilmektedir. So-ruda verilen durum geçmiş yaşantıların algı üzerindeki etkisine örnek olarak verilebilir.

Cevap C

10. Ani bir gürültü duyulduğunda irkilmek tüm insanlar için geçerli olan ani ve istemsiz bir tepki olduğu için refleks kapsamına girmektedir. Birinin kolumuza dokunduğunu hissetmemiz ise dokunma duyusu aracılığıyla yaşanan bir deneyim olduğundan duyum kapsamına girer. Doku-nan kişinin ya da nesnenin ne olduğunu anlamamız ol-saydı algılama olurdu. Kokladığımız bir çiçeğin gül oldu-ğunu anlamamız ya da yediğimiz bir yemeğin baharatlı olduğunu anlamamız ise koklama ve tat alma duyusu aracılığıyla nesneleri beyinde anlamlandırma sürecine girildiği için algı kapsamında yer alır.

Cevap B

11. Öğrencilerin kendi ilgi alanları ve geçmiş yaşantıları doğrultusunda aynı kitabı farklı açılardan değerlendir-mesi algıda seçicilik kavramı çerçevesinde açıklanabilir.

Cevap E

12. Organizmanın harekete geçmesi için öncelikle bir ihti-yaç doğrultusunda dürtülerinin harekete geçmesi ge-rekmektedir. Dürtüler tarafından güdülenen organizma davranışta bulunur ve ihtiyaç duyduğu hedefe vararak rahatlama sağlar.

Cevap C

13. Bir genç kızın dizide hayranı olduğu kızlar gibi giyinme-si sosyal etki tarafından şekillenen bir davranış olsa da otoriteye uyma adına yapılan bir davranış olmaktan çok isteyerek, sevilerek yapılan bir davranış olarak sınıflan-maktadır. Hayran olunan kişi ortamda olmamasına rağ-men davranış sürmektedir.

Cevap C

14. “Bir metnin nasıl daha iyi akılda tutulabileceğine ilişkin stratejiler geliştirme” deneysel psikoloji; “Saldırganca ya da fedakarca davranışların nedenlerini ortaya koyma” sosyal psikoloji; “Küçük çocukların yapamadığı şeyleri büyük çocukların nasıl yapabildiğini açıklama” gelişim psikolojisi; “Mekansal değişikliklerin insan davranışlarını nasıl etkilediğini ortaya koyma” çevre psikolojisi ile açık-lanır. Soruda, belirli bir işe en uygun kişiyi veya belirli bir kişiye en uygun işi seçmeyle ilgilenen endüstri psikoloji-sine ilişkin bir örnek bulunmamaktadır.

Cevap D

15. Genel olarak, nesne, olay kişi ya da duruma yönelik kalıcılığı yüksek zihinsel eğilimler tutumları oluşturur; ön yargılar ise bir grup ve üyelerine yöneltilen olumsuz tutumlardır. Ayrıca bireyin toplumdan ve kişilerden birey-lerin toplumdan ve kişilerden beklentileride algılarında önemlidir.

Cevap E

16. Algıda değişmezlik, bir nesnenin değişik koşullar altında aynı biçimiyle algılanmaya devam edilmesi durumudur. Tren yolculuğu sırasında trenin gidiş yönünün tersine oturmamız nedeniyle görüntü bozulmuş olmasına rağ-men gördüğümüz manzarayı zihinsel anlamda hiç bir karışıklık yaşamadan gerçeğine uygun şekilde algılama durumu algıda değişmezlik kavramı ile açıklanır.

Cevap B

6


TEST 21. “Sinir sistemindeki nöral gruplar topluluğunun

dinamik bir özelliği, bilginin depolanabilme ve ye-niden kullanılabilme yeteneği” olarak tanımlanan kavram, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yer almaktadır?A) BellekB) AlgıC) DikkatD) ZekâE) Motivasyon

2. Sedef öğretmenin, öğrenci gelişim dosyasına bir öğrencisiyle ilişkili olarak “hedeflerini belirleyen, bağımsız çalışmaya istekli, zorlayıcı durumlar kar-şısında pes etmeyen, düşüncelerini ve duygularını rahatlıkla ifade edebilen, güçlü ve zayıf yönlerini tanıyan bir öğrencidir” şeklinde notlar alması öğrencide aşağıda verilen hangi zekâ türünün baskın olduğunun göstergesidir?

A) Sosyal zekâ

B) Sözel dilbilimsel zekâ

C) Görsel uzamsal zekâ

D) İçsel zekâ

E) Varoluşsal zekâ

3. • Düşünmenin çoğunun ve bilgi işlemenin ger-

çekleştiği, belleğimizin en fazla iş gören bölümü olarak kabul edilmektedir.

• Gelen bilgiyi görüntülemesi, sınırlı kapasite ve sürece sahip olması en belirgin özellikleridir.

• Bu bellekte tutulan bilginin miktarı ve bilginin tutulma süresi yaşa göre değişmektedir.

Yukarıda özellikleri verilen bellek türü aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yer almaktadır?

A) Duyusal kayıt

B) Anısal (epizodik) bellek

C) Uzun süreli bellek

D) Kısa süreli bellek

E) Anlamsal (semantik) bellek

4. İnsan ilişkilerinde oldukça başarılı olan Zeynep, me-zun olduğunda bir özel sektörde psikolojik danışman olmak istemektedir. Bunun temel nedeni annesinin bir fabrikada çalışması ve sürekli olarak iş yerinde yaşanan sorunları kızıyla paylaşmasıdır. Bu yaşa-nan sorunları çözmeye çalışmak Zeynep için ilgi çekici hâle gelmeye başlamıştır. Çalışmak istediği fabrika ya da özel bir sektörde çalışanlar arasındaki ilişkileri, davranış ve iletişim kalıplarını, bunların nedenleri ve sonuçlarını, doğurgularını incelemek istemektedir.

Zeynep'in yukarıda ifade edilen amaçları gerçek-leştirebilmek için aşağıda yer alan psikolojinin hangi alt dalında uzmanlaşması gerekir?

A) Toplum psikolojisi

B) Bireysel psikoloji

C) Spor psikolojisi

D) Eğitim psikolojisi

E) Endüstri psikolojisi

5. Merve, okula gelirken üç arkadaşıyla ayrı ayrı kar-şılaşmıştır ve üçüne de selam vermiş ve yürümeye devam etmiştir. İlk karşılaştığı arkadaşı Merve’nin selamının ardından selam vermiş ve o da devam etmiştir yürümeye. İkinci selam verdiği arkadaşı, “Neden bana sadece selam verdi ki halimi hatırımı bile sormadı.” diye içinden geçirmiştir. Üçüncü arka-daşı ise, “Aa ne güzel Merve bana selam verdi. Ne kadar da iyi bir kız.” diye düşünmüştür.

Merve’nin arkadaşlarının verdiği selam so-nucunda bu şekilde farklı düşüncelere sahip olmalarının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

A) Algı

B) Duyum

C) Alınganlık

D) İletişim

E) Düşünce

7


6. Cem Öğretmen, önce kısık sesle konuşurken birden sesini yükseltti. Ses tonunu sürekli değiştirerek san-ki olayı şu anda yaşıyormuş gibi anlatıyordu. Aynı zamanda sınıfın her köşesini de kullanıyordu, hiç oturmadan jest ve mimikleri ile de yaşatıyordu anlat-tıklarını ve bazı kelimeleri özellikle tekrarlıyordu.

Cem Öğretmen dikkat hâlini uyarmak için hangi etkenleri kullanmamıştır?

A) Değişiklik

B) Hareket

C) Tekrar

D) Uyaranın büyüklüğü

E) Kişilik özellikleri

7. Erkek arkadaşı tarafından terk edilen Serap, uzun süre kendini mutsuz, zayıf ve cansız hissetmiş ve kendine gelmekte zorlanmıştır. Arkadaşlarının yönlendirmesi ile psikiyatriste giden Serap'a doktor düşük düzeyde antidepresan tedavisine başlamış, aynı zamanda psikoterapi almasını tavsiye etmiştir. Serap ilaç kullanmaya başladıktan sonra kendini iyi hissetmeye başlamıştır. İştah düzeyinin yerine geldiğini fark eden Serap kendini zinde ve canlı hissetmiştir.

Serap'a verilen antidepresan hangi nörotrans-mitterin devreye girmesine olanak sağlamıştır?

A) Dopamin

B) Serotonin

C) Glutomat

D) Asetillokolin

E) Nöropinefrin

8. Psikolojik danışman Kenan Bey, insanların doğuş-tan iyi özelliklere sahip olduğunu düşünmektedir. İnsanların kendi seçimlerini yapma yeteneklerine sahip olduğunu ve insan için önemli olanın gelişme olduğunu düşünür.

Kenan Bey, aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini benimsemiştir?

A) Davranışçı yaklaşım

B) Bilişsel yaklaşım

C) Evrimsel yaklaşım

D) Psikodinamik yaklaşım

E) Hümanistik yaklaşım

9. Murat Bey bir süredir uyku problemleri yaşamakta, kabuslarla uykusundan uyanmakta ve tekrar uykuya geçmekte zorlanmaktadır. Bir süre beklemiş ve problemleri azalmayınca doktora gitmiş, uyku prob-lemleri ile ilgili bir rahatsızlığı olmadığını öğrenince de psikolojik danışmana gitmiştir. Murat Bey'in da-nışmanı, Murat Bey'in geçmiş yaşantıları, özellikle çocukluk yaşantıları ile ilgili bir çok soru sormuştur. Anne-babasıyla ilişkilerini sorgulamıştır.

Murat Bey'in psikolojik danışmanı aşağıdaki yak-laşımlarda hangisini benimsemiş olabilir?

A) Psikodinamik yaklaşım

B) Bilişsel yaklaşım

C) Davranışçı yaklaşım

D) Hümanistik yaklaşım

E) Evrimsel yaklaşım

10. Temel amacı insan davranışlarını incelemek olan psikoloji bilimi, davranışın bir organizma içerisinde gerçekleştiğini göz önünde bulundurmalıdır. Son yıllarda yapılan araştırmalar incelendiğinde insan davranışlarında beyin araştırmalarının sıklıkla kul-lanılması bu sebeptendir. Bu araştırmalar insanları bir organizma olarak ele almakta ve organizmanın fiziksel ve kimyasal süreçlerden geçerek davranışı ortaya koyduğunu ifade etmektedir.

Yukarıdaki ifadeleri savunan bir bilim insanının aşağıda yer alan yaklaşımlardan hangisini be-nimsemesi beklenir?

A) Davranışçı yaklaşım

B) Psikodinamik yaklaşım

C) Bilişsel yaklaşım

D) Hümanistik yaklaşım

E) Biyolojik yaklaşım

11. Bir bölgede yaşanan deprem olayının ardından, o bölgeye giderek depremin bireyler üzerindeki etkisini araştıran bir psikolog, psikolojinin hangi alt dalına ilişkin bir araştırma yapmıştır?

A) Deneysel Psikoloji

B) Eğitim Psikolojisi

C) Sosyal Psikoloji

D) Gelişim Psikolojisi

E) Örgüt Psikolojisi

8


12. Adalet Bakanlığına bağlı Sevgi Evlerinde psikolog olarak çalışan Sevil Hanım, bu kurumda devlet tara-fından her ne kadar fiziki şartlar açısından uygun bir ev ortamı rahatlığında yaşasalar da, anne-baba ve aile çevresinden yoksun olarak yetişen çocukların bazı duygusal yoksunluklar yaşadığını gözlemle-mektedir. Sevil Hanım, bu kurumda büyüyen çocuk-ların sosyal ilgi açısından duygusal problemler yaşa-dıklarını, insanlarla ilişki kurmakta zorlandıklarını, kalabalık ortamlardan kaçındıklarını belirtmektedir.

Bu kurumda yetişen çocukların yaşadıkları prob-lemin nedeni aşağıdaki seçeneklerden hangisin-de yer almaktadır?

A) Alışma

B) Duyarlılaşma

C) Duyarsızlaşma

D) Yetersiz uyarılma

E) Aşırı uyarılma

13. “Doğrudan ya da dolaylı diğer insanlarla ilişkili olan, öğrenme yoluyla kazanılan, kaynağı, içinde yaşanan toplum olan ve her insanda farklı biçimde görüle-bilen güdülere toplumsal güdüler denir. Toplumsal güdüler bireyleri toplumsal davranışa yönlendirir.”

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde toplumsal güdülerin etkisi diğerlerine göre daha azdır?

A) Başarılı olma

B) Sosyal kabul görme

C) Kendini gerçekleştirme

D) Sevme-sevilme

E) Çocuk sahibi olma

14. Çok ünlü bir ses sanatçısı olan Burak geçirmiş oldu-ğu trafik kazası sonucunda beyninin bir kısmı hasar görmüştür. Uzun süre yoğun bakımda kalan Burak yaşam fonksiyonları normale döndüğünde tekrar müzik ile uğraşmak istemiştir. Ancak ritim duygusu, notaları hatırlama, enstrüman çalma ile ilgili güçlük-ler yaşamış ve bu nedenle müzik yaşamını sonlan-dırmaya karar vermiştir.

Yukarıdaki örnek olay incelendiğinde, geçirmiş olduğu trafik kazasında Burak’ın beyninin hangi bölümünde hasar meydana gelmiştir?

A) Frontal lob

B) Parietal lob

C) Oksipital lob

D) Temporal lob

E) Serebellum

15. Mert, Ayla’ya “Seni seviyorum” der. O sırada geçen bir kamyon kornası Ayla’nın ilk kelimeyi duymasını engeller. Ama Ayla yine de Mert’in söylediği cümleyi bütün olarak algılar.

Bu algılama örgütlemelerinden hangisine örnektir?

A) Şekil-zemin

B) Devamlılık

C) Tamamlama

D) Benzerlik

E) Algıda seçicilik

16. Sinir sisteminin içinde isteğimiz dışında, emirlerimi-ze bağımlı olmadan kalbimizi, bağırsaklarımızı ve iç salgı bezlerimizi çalıştıran bir sistem söz konusudur ki, bu sisteme “Otonom Sinir Sistemi” denir. Otonom sinir sistemi iç organların işlevlerini sağlar. Bu işlev-ler; işlev bakımından birbirinin zıddı olan ve ayrı ayrı görevleri bulunan “sempatik” ve parasempatik” adı verilen sistemlerle gerçekleştirilir.

Aşağıda her iki sisteme ait işlevler yer almaktadır.

Bu işlevlerden hangisi yanlıştır?

A) Sempatik sistem her uzandığı organ ve dokunun etkinliğini daima hızlandırır; parasempatik ise daima yavaşlatır.

B) Sempatik sistem gözbebeğini genişletir; para-sempatik sistem daraltır.

C) Bez salgısını sempatik sistem azaltır, parasem-patik sistem çoğaltır.

D) Kalbin çalışmasını sempatik sistem hızlandırır, parasempatik sistem yavaşlatır.

E) Tükürük salgısını sempatik sistem koyulaştırır, parasempatik sistem sulandırır.

17. Araba çekilişine katılma ile ilgili yapılan bir deneyde deneklerden bazıları çekiliş için gerekli bileti kendile-ri seçerken bazılarınınkini araştırmacı kendisi seçip vermiştir. Daha sonra deneklere biletleri araştır-macıya geri satmaları söylenmiştir. Ancak biletini kendisi seçen denekler, seçmeyen deneklere oranla biletlerine iki kat daha fazla para talep etmişlerdir. Bu denekler, biletlerini kendilerinin seçmiş olmaları-nın sonucu etkileyebileceğini düşünmüşler ve numa-raları kendileri seçtikleri için biletlerinin daha değerli olduğuna inanmışlardır.

Yukarıda verilen deneyde atıflarda düşülen han-gi yanılgı test edilmiştir?A) Temel atfetme yanılgısıB) Ben merkezli düşünme eğilimiC) Kendini kayırma eğilimiD) Olumluluk yanılgısıE) Öncelik-sonralık etkisi

9


ÇÖZÜMLER1. Bilginin depolanma ve yeniden kullanılabilme yeteneği,

bellek olarak ifade edilir. Zekâ; bireyin öğrenme, algıla-ma, akıl yürütme gibi çeşitli konulardaki yeterlilik düzeyi olarak ifade edilir. Algı, duyusal uyarımların anlamlı de-neyimlere çevrilme süreci olarak ifade edilir. Dikkat, belli bir süre bir nesneyi ya da olayı düşünmeye odaklanma olarak ifade edilir. Motivasyon ise içten gelen ve dıştan gelen isteklendirme olarak ifade edilir.

Cevap A

2. İçsel zekâya sahip olan insanların özellikleri şunlardır: Yalnız kalmaktan hoşlanırlar, yaşadıkları her olay veya deneyim üzerinde çok fazla düşünürler, kendi içlerinde bir değer ve anlayış sistemi oluştururlar, kendi duygu ve düşüncelerinin farkındadırlar, yaşam felsefelerini oluş-turmaya yönelik bir arayış içindedirler, bireysel çalışma-lardan zevk alırlar ve motivasyon kaynakları hedefleridir.

Cevap D

3. Kısa süreli bellek; düşünme işleminin çoğunun ve bilgi işlemin gerçekleştiği, belleğin en fazla iş gören bölümü-dür. Bu bellekte gelen bilgi görüntülenir ve uzun süreli belleğe aktarılmadan önce bir süre tutulur. Kısa süreli belleğe gelen bilgi için üç alternatif bulunmaktadır. Ya bilgi ihmal edilir (unutulur) ya tekrar edilerek kısa süreli hafızada tutulur ya da tekrarlama ile daha önceki bilgi-lerle birleştirilerek uzun süreli belleğe transfer edilir. Du-yusal kayıt, çevredeki uyarıcıların zihne geldiği ilk yer-dir. Anısal bellek, bireylerin hatıralarını, anılarını içeren bölümdür. Anlamsal bellek, kişinin çevre ile ilgili genel bilgilerinden oluşan; kavramlar, kurallar ve olguların de-polandığı bölümdür. Uzun süreli bellek ise kapasitesi sı-nırsız olan, bilgilerin uzun süre kaldığı bellektir.

Cevap D

4. İş yerlerinde, çalışma ortamlarında insan davranışları-nı inceleyen ve iş verimini artırmaya yönelik çalışmaları kapsayan psikolojinin alt dalı “Endüstri psikolojisi”dir.

Cevap E

5. Duyusal bilginin yorumlanması “algı” ile gerçekleşir. Du-yum nesnelken, algı özneldir. Merve’nin verdiği selamı her üç arkadaşı da duyusal olarak aynı şekilde almıştır. Buna rağmen farklı farklı yorumlamaları “algı” ile yani duyusal bilginin yorumlanması ile ilgilidir.

Cevap A

6. Cem Öğretmen ders anlatırken, dikkat hâlini uyaran dış etkenleri kullanmıştır. Bunlar değişiklik, hareket, tekrar ve uyaranın büyüklüğü. Fakat kişilik özellikleri dikkat için iç etkenlerden biridir. Dolayısıyla Cem Öğretmen'in kul-lanmadığı etken “kişilik özellikleri”dir.

Cevap E

7. Serotonin insana mutluluk, canlılık ve zindelik hissi ve-ren bir nörotransmitterdir. Özellikle depresif bozukluğun tedavisinde sıklıkla kullanılan bu nörotransmitter, örnek olayda Serap'ın antidepresan tedavisinde etkin madde olarak kullanılmıştır. Ayrıca Serotonin iştah düzenleme-sinde de önemli rol oynadığı için yeme bozukluklarında da sıklıkla kullanılır. Bu örnek olay için depresyonla bir-likte iştah kaybını da dengeleyici bir rol üstlenmiştir.

Cevap B

8. İnsanların doğuştan iyi olmaları, kendi seçimlerini ve ka-rarlarını kendilerinin alabilmeleri, önemli olanın insanla-rın gelişmesi olduğunu vurgulayan yaklaşım Hümanistik yaklaşımdır.

Cevap E

9. İnsanların geçmiş yaşantılarına, özellikle yaşamın ilk 6 yılına ve bu dönemde anne-baba ile ilişkilere odaklanan ve yaşamın, davranışların, kişilerin bunlarla ilişkili oldu-ğunu savunan yaklaşım Psikodinamik yaklaşımdır.

Cevap A

psİkolojİk daniŞma ve rehberlİk - pegem.net · d) biyolojik yaklaşım – her davranışın...

Documents