PROJEKTI PËR PLANIFIKIMIN DHE QEVERISJEN VENDORE (PLGP) Gratë, Paqja dhe Siguria

DOKUMENT ANALITIK

Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore në nivel vendor: kusht i domosdoshëm për integrimin gjinor në njësitë e vetëqeverisjes vendore

Korrik 2020

2

PROJEKTI PËR PLANIFIKIMIN DHE QEVERISJEN VENDORE (PLGP) Gratë, Paqja dhe Siguria

DOKUMENT ANALITIK Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore në nivel vendor: kusht i domosdoshëm për integrimin gjinor në njësitë e vetëqeverisjes vendore

Korrik 2020

3

PËRGATITUR PËR AGJENCINË E SHTETEVE TË BASHKUARA PËR ZHVILLIM NDËRKOMBËTAR (USAID), NUMRI KONTRAKTUES AID-182-C-12-00001, PROJEKTI PER PLANIFIKIMIN DHE QEVERISJEN VENDORE NË SHQIPËRI (PLGP).

DOKUMENTI U PËRGATIT NGA: MEMET MEMETI, KONSULENT PËR ÇËSHTJET GJINORE DHE ADMINISTRATËN PUBLIKE, PLGP

DOLLY WITTBERGER, KONSULENTE NDËRKOMBËTARE PËR ÇËSHTJET GJINORE, PLGP

EKSPERTË TEKNIKË: ERALDA ÇANI, KONSULENTE LIGJORE, PLGP

MONIKA KOCAQI, KONSULENTE PËR ÇËSHTJET GJINORE DHE QEVERISJEN VENDORE, PLGP

ELTON STAFA, EKSPERT I FINANCAVE VENDORE, PLGP

DIAMANTA VITO, EKSPERTE E QEVERISJES VENDORE, PLGP

FOTO NË KOPERTINË: GJATË AKTIVITETIT MBI FUNKSIONET E NËPUNËSES/NËPUNËSIT PËR BARAZINË GJINORE NË NIVEL VENDOR. QERSHOR 2020. ERALD LAMJA PËR USAID.

TË DREJTAT E AUTORIT @TETRA TECH. TË GJITHË TË DREJTAT E REZERVUARA NGA TETRA TECH.

PERSONI I KONTAKTIT TË TETRA TECH ARD: SARAH LEDDY KËSHILLTARE E LARTË/MENAXHERE SARAHLEDDY@TETRATECH.COM

ADRESA E ZYRËS QENDRORE TË TETRA TECH ARD: TETRA TECH ARD 159 BANK STREET, SUITE 300, BURLINGTON, VT 05401 TEL: 802 658-3890, FAX 802 658-4247 WWW.ARDINC.COM

SQARIM

Ky dokument u mundësua me mbështetjen e popullit amerikan nëpërmjet Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID). Përmbajtja e dokumentit është përgjegjësi vetëm e Tetra Tech dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e USAID-it apo Qeverisë së Shteteve të Bashkuara.

4

5

TABELA E PËRMBAJTJES

SHKURTIME DHE AKRONIME .................................................................................................................................... 7

PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE ........................................................................................................................................ 9

HYRJE ................................................................................................................................................................................. 10

PROBLEMET KRYESORE .............................................................................................................................................. 11

RRUGA PËR TË ECUR PËRPARA ............................................................................................................................... 16

SKENARË TË REKOMANDUAR PËR POZICIONIN E NËPUNËSES/NËPUNËSIT TË BARAZISË GJINORE ................................................................................................................................................. 17

REKOMANDIME PËR KUADRIN LIGJOR NË SHQIPËRINË LIDHJE ME QËNDRUESHMËRINË E NËPUNËSES/NËPUNËSIT TË BARAZISË GJINORE NË INSTITUCIONET E VETËQEVERISJES VENDORE ............................................................................................................................................... 21

REKOMANDIME PËR KUADRIN KOMBËTAR INSTITUCIONAL ...................................................... 24

REKOMANDIME KRYESORE PËR NJVV-TË ......................................................................................... 26

EFEKTET FINANCIARE PËR KRIJIMIN E POZICIONIT TË NËPUNËSES/NËPUNËSIT TË BARAZISË GJINORE ME STATUSIN E NËPUNËSES/NËPUNËSIT CIVIL ............................................................... 28

SHTOJCAT ....................................................................................................................................................................... 30

SHTOJCA 1: KOSTOJA E VLERËSUAR E KRIJIMIT TË POZICIONIT TË NBGJ-SË NË NIVEL BASHKIE NË SHQIPËRI .......................................................................................................................................... 30

SHTOJCA 2: BURIMET E KONSULTUARA .......................................................................................... 33

DOKUMENTE ........................................................................................................................................................ 33

BURIME DHE TË DHË NA TË TJERA DYTËSORE ........................................................................................ 34

6

SHKURTIME DHE AKRONIME AMVV Agjencia për Mbështetjen e Vetëqeverisjes Vendore ASPA Shkolla Shqiptare e Administratës Publike BE Bashkimi Evropian BGJ Barazia Gjinore BPGJ Buxhetimi i Përgjigjshëm Gjinor CEDAW Konventa për Eliminimin e të Gjitha Formave të Diskriminimit ndaj Grave DAP Departamenti i Administratës Publike DHBGJ Dhunë me Bazë Gjinore DHF Dhunë në Familje DHnG Dhunë ndaj Grave ETN Ekipi Teknik Ndërdisiplinar KB Kombet e Bashkuara KM Këshilli i Ministrave KPA Kolegji i Posaçëm i Apelimit KVDHF Koordinatore/Koordinator Vendor kundër Dhunës në Familje MB Ministria e Brendshme MFE Ministria e Financave dhe Ekonomisë MKR Mekanizmi i Koordinuar i Referimit MSHMS Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale MPÇSSHB Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta NBGJ Nëpunëse/Nëpunës i Barazisë Gjinore NE Ndihma Ekonomike NJA Njësi Administrative NJMF Njësi e Mbrojtjes së Fëmijëve NJVV Njësi e Vetëqeverisjes Vendore OJF Organizatë Jo Fitim-prurëse OSBE Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë OSHC Organizatë e Shoqërisë Civile PAK Person/a me Aftësi të Kufizuara PLGP Projekti i USAID-it për Planifikimin dhe Qeverisjen Vendore PVE Parandalimi i Ekstremizmit të Dhunshëm (Preventing Violent Extremism) QSH Qeveria e Shqipërisë Sida Agjencia Suedeze për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ndërkombëtar SKBGJ Strategjia Kombëtare për Barazinë Gjinore (2016-2020) UN WOMEN Entiteti i Kombeve të Bashkuara për Barazinë Gjinore dhe Fuqizimin e Grave UNDP Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim UNFPA Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsinë USAID Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar USD Dollari Amerikan VKM Vendim i Këshillit të Ministrave

7

Shënim për terminologjinë e përdorur në versionin anglisht të këtij dokumenti

Në legjislacionin shqiptar, pozicioni/funksioni i personit përgjegjës për çështje të barazisë gjinore është “nëpunëse/nëpunës i barazisë gjinore”. Përkthimi përkatës në anglisht është “Gender Equality Officer”. Në përkthimet nga origjinali shqip në anglisht deri më tani është përdorur termi “Gender Equality Employee”. Sidoqoftë, përkthimi në shqip i “employee” është një person i punësuar përmes një marrëdhënieje punësimi me kontratë, sikundër rregullohet nga legjislacioni shqiptar për marrëdhëniet e punës, pra, Kodi i Punës (“i/e punësuar”). Individi që punon në shërbimin publik, pra, në ndërmarrje, organizata dhe institucione shtetërore përmendet me emrin “nëpunëse/nëpunës”, që përkon me përkthimin “officer” në anglisht. Si rrjedhojë, dokumenti aktual në versionin e tij në anglisht përdor termin “Gender Equality Officer”, duke pasqyruar origjinalin shqip dhe synimin e tij.

8

PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Integrimi i gjinor si detyrim ligjor është elementi kryesor për promovimin e barazisë gjinore në nivel njësie të vetëqeverisjes vendore (NJVV). Ai nuk është qëllim në vetvete, por mjet për të arritur qëllimin e krijimit të mundësive të barabarta për të gjitha gratë, burrat, vajzat dhe djemtë në jetën vendore. Ai përfshin garantimin e përfshirjes së perspektivës gjinore në të gjitha aspektet e vetëqeverisjes vendore, si hartimi i politikave, analiza, avokimi, rregulla dhe rregullore, ndarja e burimeve, planifikimi, zbatimi dhe monitorimi.

Përgatitja e masave të tilla që t’u përgjigjen nevojave shoqërore dhe nga këndvështrimi gjinor dhe që të ofrojnë shërbime për të gjithë qytetaret/qytetarët në nevojë kërkon aftësi, kapacitete të veçanta dhe njohuri nga ana e administratës vendore. Për të garantuar që këto detyra të mbështeten, bashkërendohen dhe monitorohen në mënyrë profesionale dhe efikase, legjislacioni i vendeve evropiane, përfshirë ai i Shqipërisë, parashikon një pozicion dhe funksion të veçantë: atë të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore.

Funksionit dhe pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore - deri tani - i është kushtuar një vëmendje e kufizuar, duke e lënë një element i dobët, të nën/financuar në kuadër të administratës publike shqiptare. Megjithatë, pozicioni i dedikuar i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore luan një rol thelbësor në vetëqeverisjen vendore, për t’iu përgjigjur nevojave të të gjithë qytetareve/qytetarëve, për të trajtuar sfidat e shumta që rrjedhin nga situatat emergjente dhe krizat, si dhe për të ndërtuar komunitete më të pavarura, të begata dhe rezistente.

Në këtë dokument jepet një panoramë e sfidave kryesore që lidhen me pozicionin e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore me fokus të veçantë në kuadrin ligjor në Shqipëri, praktikat aktuale dhe implikimet në nivel vendor. Në dokument jepen rekomandime për masat konkrete që duhen marrë për mbylljen e hendeqeve të mëdha midis teorisë, fushëveprimit të legjislacionit të miratuar me kohë dhe kuadrit të përgjithshëm ligjor për barazinë gjinore, si dhe shkallës së zbatimit të përpjekjeve të tilla.

Rekomandimet e paraqitura në këtë dokument mbështeten në një vlerësim funksional të kohëve të fundit për funksionin e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore të ndërmarrë nga Projekti i USAID-it për Planifikimin dhe Qeverisjen Vendore (PLGP) në bashkëpunim me gjashtë bashkitë partnere të tij dhe me institucionet e qeverisjes qendrore, për zbatimin e kuadrit ligjor dhe të politikave për barazinë gjinore në Shqipëri.1

Në këtë dokument prezantohet një skenar konkret për inkuadrimin e pozicionit të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore në njësitë e vetëqeverisjes vendore, së bashku me llogaritjen e efektit në buxhet për krijimin e këtij pozicioni me statusin e nëpunëses/nëpunësit civil. Në dokument jepen edhe rekomandime për ndryshimet dhe modifikimet e nevojshme në kuadrin ligjor dhe të politikave të Shqipërisë si dhe për ngritjen dhe përhapjen e procesit të integrimit gjinor në nivelin vendor.

Ndryshimet e sakta ligjore të propozuara, llogaritjet e hollësishme të kostove për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe projekt-përshkrimi i punës për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore jepen në Raportin e Përgjithshëm të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore, hartuar nga Projekti PLGP dhe që shoqëron këtë dokument analitik.

1 Projekti i USAID-it për Planifikimin dhe Qeverisjen Vendore (PLGP) 2020. Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore në nivel vendor: kusht i domosdoshëm për integrimin gjinor në njësitë e vetëqeverisjes vendore. Raport, Tetra Tech ARD.

9

HYRJE

Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore parashikohen të përfshihen në sistemin e administratës publike shqiptare sipas Ligjit nr. 9970, datë 24.7.2008 “Për barazinë gjinore në shoqëri”. Qëllimi i këtij ligji është rregullimi i “Çështjeve themelore të barazisë gjinore në jetën publike, mbrojtja dhe trajtimi i barabartë i grave dhe burrave për mundësitë dhe shanset e barabarta për ushtrimin e të drejtave të tyre, si edhe për pjesëmarrjen dhe ndihmesën e tyre në zhvillimin e të gjitha fushave të jetës shoqërore”. U parashikua për herë të parë që “institucionet shtetërore në nivel qendror dhe vendor të kenë detyrimin të bashkëpunojnë me ministren/ministrin përkatës që mbulon çështjet e barazisë gjinore për shkëmbimin e informacionit dhe lehtësimin e kryerjes së funksionit të saj/tij.” Gjithashtu, neni 14 parashikon konkretisht që organet e vetëqeverisjes vendore të emërojnë një ose disa nëpunëse/nëpunës vendorë që të merren me çështje të barazisë gjinore.

Gjatë dy viteve të fundit, marrëdhëniet e punës në administratën publike shqiptare u janë nënshtruar reformave të rëndësishme, kryesisht në bazë të legjislacionit për shërbimin civil (ligji aktual është Ligji nr. 152/2013 “Për nëpunëset/nëpunësit civilë”), i cili synon të depolitizojë sistemin e administratës publike dhe të rrisë qëndrueshmërinë, meritokracinë dhe profesionalizmin në të. Në kuadër të reformës territoriale dhe administrative, më 2015, qeverisja vendore u reformua si në pikëpamje të aspekteve të organizimit ashtu dhe të funksioneve. Gjatë këtyre reformave, nenit 14 të ligjit shqiptar për barazinë gjinore iu kushtua vëmendje e kufizuar: pavarësisht nga ndryshimet e konsiderueshme, në shumicën e NJVV-ve, çështjet e barazisë gjinore nuk adresohen ende përmes krijimit të një pozicioni të dedikuar me kohë të plotë. Përkundrazi, detyrat e lidhura me barazinë gjinore zakonisht u caktohen nëpunëseve/nëpunësve ekzistues të NJVV-ve, të cilat/cilët ndërkohë mbulojnë edhe një sërë çështjesh të tjera që lidhen kryesisht me ofrimin e shërbimeve. Mungesa e pozicioneve të dedikuara dhe të qëndrueshme ka bërë që të ketë një përparim të pakët në adresimin e çështjeve themelore të barazisë gjinore në jetën publike, siç synohet nga ligji për barazinë gjinore i vitit 2008.

Ky dokument analitik ka për qëllim të hedhë dritë mbi arsyet kryesore për këtë mosveprim. Ai përcakton boshllëqet konkrete, mosveprimet dhe kontradiktat në legjislacionin shqiptar (përtej ligjit për barazinë gjinore në shoqëri) dhe thekson nevojën për sqarime, harmonizime dhe ndryshime në dokumentet që rregullojë pozicionin, statusin dhe funksionet e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në njësitë e vetëqeverisjes vendore. Dokumenti e bën këtë me synimin për të mbështetur institucionet e qeverisjes qendrore dhe të vetëqeverisjes vendore në përpjekjet e tyre për zbatimin e reformës së administratës publike dhe decentralizimin fiskal, në mënyrë që të fokusohen tek qytetarja/qytetari, t’u përgjigjen nevojave të grave dhe burrave dhe realitetit, si dhe të kontribuojnë aktivisht në barazinë gjinore në shoqërinë shqiptare.

10

PROBLEMET KRYESORE

Nëpunëset/Nëpunësit bashkiakë të barazisë gjinore parashikohen të punojnë në të gjithë sektorët, të bashkërendojnë integrimin e qëllimeve të barazisë gjinore në proceset e vetëqeverisjes vendore (planifikim, buxhetim, monitorim dhe raportim) dhe t’i përkthejnë politikat kombëtare për barazinë gjinore, Direktivat e BE-së për barazinë gjinore dhe detyrimet ndërkombëtare, në veprime konkrete për arritjen e barazisë midis grave dhe burrave në nivel vendor. Sipas ligjit shqiptar për barazinë gjinore, nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore parashikohen të kenë një pozicion pune të dedikuar, me kohë të plotë në administratën publike.2 Megjithatë, deri tani interpretimi ka qenë që të dy pozicionet, qoftë të dedikuara apo jo, të konsiderohen si të “pranueshme” sipas ligjit për barazinë gjinore.3 Në përputhje me ligjin për shërbimin civil, është i nevojshëm pozicioni i dedikuar i punës për zbatimin efikas të qëllimeve përkatëse ligjore.

Edhe pse ligji parashikon që nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore duhet të jetë një pozicion me kohë të plotë, shumica e bashkive nuk kanë caktuar personel me kohë të plotë që të punojë posaçërisht vetëm me çështjet e barazinë gjinore. Në fakt, një person me kohë të plotë, që në shumë bashki nuk e ka statusin e nëpunëses/nëpunësit civil, merr përsipër të luajë një rol shumë funksional, kryesisht për të mbuluar detyrat dhe përgjegjësitë e koordinatores/koordinatorit vendor kundër dhunës në familje, të kombinuar gjithashtu me detyrat e specialistes/specialistit për mbrojtjen e fëmijëve. Në shumë raste, një person i tillë kryen detyra shtesë lidhur me personat me aftësi të kufizuara, pakicat, kulturën, arsimin, etj. Në Tabelën 1 jepet një zbërthim i kombinimeve të ndryshme dhe përhapjes së tyre në të gjitha bashkitë në Shqipëri.

Tabela 1: Kombinimi i pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore (NBGJ), koordinatores/koordinatorit vendor kundër dhunës në familje (KVDHF) dhe funksioneve të tjera shtesë, si dhe mbizotërimi i tyre në NJVV-të në Shqipëri

Funksioni NBGJ + NBGJ + NBGJ NBGJ + NBGJ NBGJ + Specialist/e Inspektor/e KVDHF KVDHF + + KVDHF KVDHF + për të i/e ndihmës

njësia e NJMF + PAK specialist/e drejtat e ekonomike mbrojtjes i/e grave dhe + DHF-së, së burimeve fëmijëve etj. fëmijëve njerëzore (NJMF)

Numri i 35 8 2 4 2 2 1 6 NJVV-ve (gjithsej 60)

Burimi: Lista e MSHMS-së e nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore dhe KVDHF-ve në nivel bashkie, e shkurtit 2020.

2 Sipas Ligjit nr. 9970, datë 24.07.2008 “Për barazinë gjinore në shoqëri”, Neni 14, pika 4, “Organet e qeverisjes vendore emërojnë një apo disa nëpunëse/nëpunës vendorë, që merren me çështje të barazisë gjinore, pranë tyre” (theksimi i shtuar). Sipas nenit 4, pika 7, të të njëjtit ligj, “Nëpunëse/Nëpunës që merret me çështjet e barazisë gjinore” është punonjësja/punonjësi i administratës publike, qendrore apo vendore, e/i cila/cili ka formim dhe njohuri të posaçme në fushën e barazisë gjinore, dhe ia kushton kohën e punës arritjes së barazisë gjinore dhe integrimit gjinor në sektorin apo territorin që mbulon”. Pra, punonjësja/punonjësi që merret me çështje të barazisë gjinore në linjë me këto dispozita është “nëpunëse/nëpunës i barazisë gjinore”.

3 Baza e të dhënave të MSHMS, nga shkurti i 2020.

11

Shumica dërmuese e NJVV-ve (60 nga gjithsej 61) në Republikën e Shqipërisë deklarojnë se kanë caktuar personel që të punojë me çështje të lidhura me barazinë gjinore.4 Megjithatë, në realitet, ka një ndryshim të dukshëm mes tyre lidhur me pozicionin që kanë në strukturën organizative të bashkive dhe statusin e tyre zyrtar (nëpunëse/nëpunës civil apo nëpunëse/nëpunës publik), me mandatin, gamën dhe natyrën e punës, me aftësitë dhe shkallën e autoritetit që kanë.

Në pjesën më të madhe të strukturës organizative të NJVV-ve parashikohet një pozicion i kombinuar që të mbulojë funksionet e koordinatores/koordinatorit vendor kundër dhunës në familje dhe nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore. Administrimi i rasteve të dhunës në familje zë një pjesë tejet të madhe të kohës dhe punës së nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore. Vetëm në dy bashki - Tiranë dhe Kamzë – pozicionet e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe të KVDHF-së janë të ndara.

Një tjetër sfidë është edhe tendenca për t’ia bashkëngjitur të dy pozicionet (KVDHF dhe NBGJ) sektorit/drejtorisë së shërbimit social të bashkisë. Kjo është në përputhje me konstatimin se në fakt nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore i kërkohet që një pjesë të madhe të punës së saj/tij t’ia kushtojë menaxhimit të rasteve të dhunës në familje (DHF). Megjithatë, kur shqyrtohen funksionet dhe veprimtaritë konkrete të secilit prej këtyre dy pozicioneve, vetëm KVDHF-ja merret me ofrimin e shërbimeve për qytetaret/qytetarët dhe si rrjedhojë i përshtatet pozicionit të shërbimeve. Nga ana tjetër nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore angazhohet kryesisht me përfshirjen e perspektivës gjinore në politika, plane, procese, procedura dhe buxhete, e si pasojë ka të drejtë të mbajë pozicionin e koordinatores/koordinatorit të politikave.

Në shumicën e bashkive, integrimi gjinor nuk është bërë funksional: mungojnë procedurat që rregullojnë procesin e përfshirjes së perspektivës gjinore në përgatitjen e politikave, rregulloreve dhe në planifikim, zbatim dhe monitorim. Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore janë pak të përfshirë në proceset e konsultimeve dhe të përgatitjes së politikave, si edhe në planifikimin strategjik dhe buxhetimin. Tendenca është që nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore ose të konsultohen informalisht, ose të anashkalohen plotësisht, por edhe në ato raste kur janë konsultuar, kontributet e tyre kanë mbetur minimale. Kjo për shumë arsye. Pjesërisht, për shkak të mungesës së ekspertizës së tyre në lidhje me çështje strategjike dhe të politikave, mungesës së aftësive për të bërë analiza gjinore të cilat mund të ofrojnë kontribute të rëndësishme në politika, si dhe mungesës së të dhënave të ndara sipas seksit dhe statistikave gjinore, të cilat përbëjnë bazën për ndërmarrjen e një analize të tillë gjinore. Ndonjëherë, këshillimet/dëgjesat publike organizohen në mënyrë të rastësishme, gjë që përbën një problem për pjesëmarrjen e eksperteve/ekspertëve, përfitueseve/përfituesve dhe partnereve/partnerëve përkatës në to.

Legjislacioni dhe strategjitë e brendshme që bëjnë të detyrueshme integrimin gjinor në politika dhe rregullore në nivel vendor vazhdojnë të jenë pak të zbatueshme. Ky lokalizim i pamjaftueshëm tregon nevojën për përpjekje të mëtejshme për të përkthyer dispozitat kombëtare lidhur me integrimin gjinor në procese të vetëqeverisjes vendore. Kjo kërkon që NJVV-ve t’u jepen metodologji

4 Sikundër thuhet edhe në Raportin kombëtar të zbatimit të Platformës për Veprim të Pekinit (Pekin+25) “…Aktualisht NBGJ-të janë caktuar në 11 ministri, një person kontakti është caktuar në Policinë e Shtetit, si edhe 60 NBGJ në nivel vendor (nga 61 bashki), që në shumicën e rasteve luajnë rolin e koordinatores/koordinatorit vendor për menaxhimin e rasteve të dhunës në familje….”. Shih: https://www.unece.org/fileadmin/DAM/RCM_Website/Albania.pdf

12

të unifikuara dhe udhëzime praktike të harmonizuara në lidhje me integrimin gjinor, si dhe kur dhe si me saktësi kërkohet që ato të angazhohen në të.5

Pavarësisht nga dispozitat ekzistuese ligjore, të cilat bëjnë të detyrueshme futjen e buxhetimit të përgjithshëm gjinor (BPGJ) në të gjitha nivelet e qeverisjes, zbatimi i BPGJ-së përballet me sfida të shumta. Ato përfshijnë krijimin e infrastrukturës ligjore me fokus aktet nënligjore, për t’i lidhur sistemet financiare në nivel vendor me shpërndarjen përkatëse të fondeve në nivel vendi dhe krijimin e kapaciteteve të burimeve njerëzore. Krijimi i pozicionit me kohë të plotë për NBGJ është hapi i parë drejt realizimit të këtij qëllimi.

Bashkitë janë treguar përzgjedhëse në zgjedhjen e fushave që i detyrojnë NJVV-të të respektojnë rregulloret dhe të caktojnë personel në mbështetje të të drejtave të grave, të barazisë gjinore dhe të ofrimit të shërbimeve përkatëse. Dispozitat e ligjit për barazinë gjinore i janë nënshtruar vënies në zbatim të mekanizmave që burojnë nga legjislacioni për dhunën në familje (Mekanizmi i Koordinuar i Referimit, që kërkon krijimin e pozicionit të KVDHF-së), 6 mekanizmit të luftës kundër trafikimit të qenieve njerëzore,7 dhe mekanizmit për fëmijët në rrezik (që kërkon punonjësen/punonjësin për mbrojtjen e fëmijëve).8 Këto mekanizma janë të orientuar nga shërbimet dhe faktorët e jashtëm k anë dhënë një mbështetje të madhe për logjistikën, bashkërendimin dhe bërjen funksionale të tyre. Kalimi nga një perspektivë (më pak e dukshme) qeverisjeje/koordinimi politikash në një perspektivë me fokus ofrimin e shërbimeve ka rezultuar në mbështetje të kufizuar teknike si edhe financiare për bërjen funksionale të mandatit të tyre të vërtetë.

Shumica e nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore janë ose staf i ri/nëpunëse/nëpunës civilë, ose nuk kanë të drejta, autoritet dhe ndikim institucional, ose kanë mbështetje të kufizuar teknike. Si pasojë, nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore përfshihen rrallë në proceset e politikëbërjes, që është një nga parakushtet e angazhimit për integrimin gjinor.

Sektori i Politikave për Përfshirjen Sociale dhe Barazinë Gjinore në Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale nuk ka staf të mjaftueshëm për të trajtuar si duhet përgjegjësitë e mëdha që i ngarkon Ligji 9970/2008 “Për barazinë gjinore në shoqëri”, duke përfshirë bashkërendimin dhe monitorimin e mekanizmit të barazisë gjinore/makinerisë në nivel të NJVV-ve. Gjatë viteve të fundit, statusi i kësaj strukture është dobësuar vazhdimisht. Në gjendjen e tij aktuale, Sektori i Politikave dhe Strategjive për Përfshirjen Sociale dhe Barazinë Gjinore nuk ka as mbështetje politike, as burimet njerëzore dhe financiare për të siguruar bashkërendimin, monitorimin dhe vlerësimin e integrimit gjinor në politika dhe programe, përfshirë këtu edhe në nivelin vendor.

Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore janë të margjinalizuar në strukturën e administratës vendore, pa ndonjë ndikim në procesin e përgjithshëm të politikëbërjes në bashki. Për të promovuar përfshirjen e perspektivës gjinore në të gjitha politikat, nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore duhet të vendoset në qendër të bashkërendimit të planifikimit dhe politikave bashkiake, me mandat të qartë për të monitoruar të gjitha politikat. Me qëllim që nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore të angazhohen në

5 Drejt këtij qëllimi, Nenet e Kartës Evropiane për barazinë mes grave dhe burrave në jetën vendore shërben si udhërrëfyes. Deri në korrik 2020, 13 bashki në Shqipëri e kanë nënshkruar këtë Kartë, dhe 10 bashki kanë hartuar planet vendore për barazinë gjinore. Shih: https://charter-equality.eu/atlas-of-signatories-of-the-charter/signataires.html?send=ok&c_id=1&nh_id=0&ct_id=0

6 Sipas ligjit 9669/2006 “Për masat ndaj dhunës në familje”, i ndryshuar dhe Vendimit të Këshillit të Ministrave nr.334, datë 17.02.2011 “Për mekanizmin e bashkërendimit të punës dhe referimit të rasteve të dhunës në marrëdhëniet familjare dhe mënyrën e funksionimit të tij”.

7 Sipas VKM-së 499/2018 “Për miratimin e procedurave standarde të veprimit për mbrojtjen e viktimave dhe viktimave të mundshme të trafikimit” dhe VKM 814/2014.

8 Sipas ligjit nr. 18/2017 “Për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijëve” dhe VKM 265/2012.

13

mënyrë të efektshme në këto detyra, ato/ata duhet të bëhen pjesë përbërëse e strukturave përkatëse dhe duhet të varen drejtpërdrejt nga niveli më lartë i vendimmarrjes (Kryetarja/Kryetari i bashkisë).

Reformat e vazhdueshme dhe ristrukturimi i përsëritur (si rezultat i reformës territoriale dhe administrative dhe përpjekjeve për decentralizim në kuadër të procesit të anëtarësimit në BE) kanë pasur efektin anësor të moslejimit të mekanizmave vendore të barazisë gjinore të zhvillohen, të piqen dhe sidomos, të krijojnë kujtesën dhe autoritetin institucional të nevojshëm për trajtimin e pabarazive gjinore dhe të angazhohen në një integrim gjinor koherent. Gjithashtu, qarkullimet e shpeshta të personelit9, si rrjedhojë e ndryshimeve në udhëheqjen p olitike pas zgjedhjeve, e kanë bërë makinerinë e barazisë gjinore vendore jashtëzakonisht të cenueshme.10

Një nga pengesat kryesore për makineritë e barazisë gjinore vendore në të gjitha bashkitë është mungesa e njohurive dhe angazhimit midis nëpunëseve/nëpunësve dhe vendimmarrëseve/vendimmarrësve. Ka një nocion të përhapur gjerësisht se bashkitë ndërkohë janë të mbingarkuara me probleme “reale” dhe se aspektet e barazisë gjinore nuk "janë me rëndësi" në fusha të tilla si planifikimi urban, infrastruktura, menaxhimi i ndotjeve, prokurimet, zhvillimi ekonomik vendor, etj. Kështu, fokusimi vetëm tek pozicioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në vetvete – pa investuar në të gjithë ekologjinë – nuk do të mjaftonte. Me qëllim për të siguruar ndryshimin e kërkuar, ligjvënëset/ligjvënësit dhe politikëbërëset/politikëbërësit do të duhet të bëjnë ndryshime të cilat do të përcaktonin me forcë kërkesën për krijimin e kapaciteteve përmes trajnimeve orientuese jo vetëm për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore, por edhe për anëtaret/anëtarët e tjerë të stafit bashkiak.

Ne terma të administratës publike, nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore janë pjesë e vetëqeverisjes vendore dhe punojnë nën varësinë e kryetares/kryetarit të bashkisë. Ato/Ata janë pjesë edhe e “Rrjetit informal të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore”, ndonëse lidhja institucionale me MSHMS-në është e dobët. MSHMS-ja mban kontakte periodike me ta, kryesisht për të kërkuar informacion për progresin e bërë lidhur me zbatimin e Strategjisë Kombëtare për Barazinë Gjinore në nivel të NJVV-ve (të paktën dy herë në vit), ose për t’u dhënë nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore mundësi të marrin p jesë në trajnimet e organizuara, në bashkëpunim me organizatat ndërkombëtare apo me Shkollën Shqiptare të Administratës Publike. Ndryshe nga stafi tjetër i NJVV-ve me statusin e nëpunëseve/nëpunësve civilë, nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore nuk kanë lidhje me DAP-in, dhe as lidhje formale me ministrinë që përgjigjet posaçërisht për vetëqeverisjen vendore, pra, me Ministrinë e Brendshme dhe (deri vonë) me Agjencinë për Mbështetjen e Vetëqeverisjes Vendore (AMVV). Për momentin, nëpunëset/nëpunësit bashkiakë të barazisë gjinore/KVDHF-të – me apo pa statusin e nëpunëses/nëpunësit civil – janë përfshirë në listën e MSHMS-së të “Rrjetit të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore”, por megjithatë, nuk janë përfshirë në një bazë të dhënash funksionale dhe gjithëpërfshirëse, e cila do të monitoronte edhe qarkullimin e nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore, efektivitetin e punës së tyre dhe të dhënat dhe nevojat për trajnim. Meqë DAP-i është përgjegjës për mbledhjen e të dhënave për shërbimin civil (përfshirë në nivel vendor) përmes Regjistrit qendror të tij11, përfshirja e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në shërbimin civil të Shqipërisë do të kontribuonte fuqimisht në rritjen e efektshmërisë së tij.12

9 Raportet e KE-së për Shqipërinë 2018, 2019. https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20190529-albania-report.pdf

10 Avokati i Popullit (2014) Raport i Veçantë. Ad ministrata publike dhe rregullimi i marrëdhënieve të punës. https://www.avokatipopullit.gov.al/media/manager/website/reports/Raporti%20i%20vecante%20per%20administraten%20I.pdf. Avokati i Popullit (2016). Raporti i Veçantë 3. Administrata publike dhe rregullimi i marrëdhënieve të punës. https://www.avokatipopullit.gov.al/media/manager/website/reports/Raporti%20i%20Administrates%20Publike%20III.pdf

11 Ligji 12/2013 “Për shërbimin civil”, neni. 7, pika 2 , germa ë)http://dap.gov.al/legjislacioni/per-sherbimin-civil

12 Regjistri nuk është plotësisht funksional. Shih: Raporti i KE-së për Shqipërinë, 2019, f. 14.https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20190529-albania-report.pdf

14

Parashikimet që burojnë nga ligji për barazinë gjinore në shoqëri gjejnë zbatim të dobët, pavarësisht nga nevoja e dukshme për aplikimin e tyre. Kjo vjen pjesërisht për shkak të mungesës së njohurive për mënyrën e zbatimit të tyre dhe pjesërisht për shkak të mungesës së mekanizmave efikase të bërjes së zbatimit të tyre të detyrueshëm, që nga ana e tyre janë gjithashtu rrjedhojë e mungesës së nismës dhe angazhimit politik ndaj barazisë gjinore nga vendimmarrëset/vendimmarrësit në nivelin e vetëqeverisjes vendore.

Mangësitë kryesore strukturore në administratën publike vendore, që pengojnë arritjen e progresit në barazinë e grave dhe burrave, janë:

a) Mungesa e mjeteve të unifikuara, praktike dhe efikase për përfshirjen e qëllimeve të barazisë gjinore në proceset e politikave, pavarësisht nga dispozitat ligjore në legjislacionin shqiptar për këtë qëllim;

b) Mungesa e mjeteve për vlerësimin e drejtpërdrejtë të ndikimit gjinor dhe të kornizave të monitorimit dhe vlerësimit që marrin parasysh integrimin gjinor në nivelin vendor;

c) Njohuri dhe kapacitete të pamjaftueshme të administratës publike vendore për t’u angazhuar efektivisht dhe strategjikisht në integrimin gjinor, që rezultojnë nga trajnimi i pamjaftueshëm dhe nga struktura të barazisë gjinore të dobëta institucionalisht;

d) Mungesa e të dhënave të ndara sipas seksit dhe statistikave gjinore; dhe

e) Vullnet dhe udhëheqje politike e pamjaftueshme lidhur me barazinë gjinore.

Së fundi, analiza tregon se në disa NJVV, sektorët/departamentet financiarë – në një farë mase – i kanë përfshirë aspektet e barazisë gjinore nëpërmjet futjes së buxhetimit të përgjigjshëm gjinor. Këto përpjekje janë në përputhje me legjislacionin dhe janë një zhvillim i dukshëm pozitiv. Megjithatë, deri tani kjo është bërë në mungesë të përfshirjes dhe bashkërendimit zyrtar me nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore, të cilat/cilët në fakt janë parashikuar të marrin përsipër rolin qendror të përfshirjes së qëllimeve të barazisë gjinore në të gjitha veprimet e NJVV-ve, përfshirë këtu edhe buxhetimin. Marrë së bashku, sfidat e mbetura për bërjen funksionale të BPGJ-së në nivel të NJVV-ve janë:

a) Masa të pamjaftueshme të zbatuara nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë për sigurimin e zbatimit të detyrimeve të integrimit gjinor në proceset e buxhetimit në rast se NJVV-të nuk i përmbushin ato;

b) Mungesë ndërgjegjësimi dhe angazhimi ndaj procesit të BPGJ-së në nivelin më të lartë vendimmarrës të NJVV-së;

c) Njohuri dhe aftësi të pamjaftueshme për t’u angazhuar me besim dhe efikasitet në BPGJ, që rrjedhin nga struktura të dobëta institucionale të barazisë gjinore dhe nga trajnimi dhe udhëzimet e pamjaftueshme lidhur me aspektet teknike të BPGJ-së;

d) Njohuri mbi çështjet gjinore, aftësi dhe kapacitete të pamjaftueshme të aktorëve vendas dhe të huaj që ofrojnë mbështetje teknike, udhëzime dhe këshilla për NJVV-të për reformën e vetëqeverisjes vendore;

e) Varësi nga donatorët, që i bën përpjekjet e integrimit gjinor në nivel të NJVV-ve tejet të brishta ndaj ndryshimit të përparësive dhe mjeteve financiare të donatorëve.

Për kapërcimin e sfidave dhe pengesave të lartpërmendura, në pjesën tjetër jepen një numër rekomandimesh, që vlejnë për të gjitha bashkitë.

15

RRUGA PËR TË ECUR PËRPARA

Realizimi i integrimit gjinor – pra, përfshirja e perspektivës gjinore në të gjitha fushat e politikave në të gjitha nivelet nuk është e mundur pa një mekanizëm vendor dhe në mungesë të personelit të dedikuar që të ketë përgjegjësi të plota për bashkërendimin, lehtësimin, mbështetjen dhe monitorimin e përfshirjes së këtij procesi në nivel bashkie.

Përvoja krahasuese tregon se për të arritur qëllimin e integrimit gjinor, personeli i bashkërendimit për çështjet gjinore duhet të vendoset në nivelin më të lartë të administratës bashkiake dhe të jetë nën varësinë e Kryetares/Kryetarit të Bashkisë. Kjo i jep mekanizmit të barazisë gjinore mbështetjen politike dhe autoritetin që kërkohet për të përmbushur mandatin e tij të bashkërendimit të procesit të përfshirjes së perspektivës gjinore në të gjitha sektorët, si një çështje horizontale.

Mekanizmi i barazisë gjinore në nivel vendor duhet të jetë i futur në ADN-në e NJVV-ve me qëllim që ato të jenë të ndjeshme ndaj kushteve vendore të grave, burrave, vajzave dhe djemve në komunitet dhe të përgatitin reagimet përkatëse. Realiteti mund të ndryshojë shumë nga një bashki në tjetrën për sa u takon burimeve, kulturës organizative dhe ndjeshmërive të komunitetit vendor për çështjet gjinore.

Përveç kësaj, për të arritur qëllimet e integrimit gjinor, vetëqeverisja vendore duhet të sigurojë që të gjithë shefet/shefat e sektorëve/njësive të marrin përgjegjësi për përfshirjen e perspektivës së barazisë gjinore në proceset e politikave konkrete. Për këtë qëllim, kryetaret/kryetarët e bashkive duhet të sigurojnë që shefet/shefat e sektorëve të marrin ndihmën e duhur për të forcuar kapacitetet në fushën e barazisë gjinore, integrimit gjinor dhe buxhetimit të përgjigjshëm gjinor, në bashkërendim me nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore dhe nën drejtimin e tyre.

Gjithashtu, NJVV-të duhet të sigurojnë që politikat dhe planet vendore jo vetëm të jenë në të mirën e grave dhe burrave, por edhe të kontribuojnë efektivisht në rritjen e barazisë midis tyre. Në këtë drejtim, nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore luajnë një rol të qenësishëm: ato/ata përcaktojnë se si është gjendja reale e pabarazive gjinore në komunitetet e tyre, sigurojnë transparencën e saj, komunikojnë dhe kanalizojnë nevojat dhe shqetësimet kryesore dhe promovojnë qëllimet e përfshirjes së barazisë gjinore në politikat dhe vendimmarrjen e NJVV-ve, me qëllim përmirësimin e realitetit për të gjithë gratë, burrat, vajzat dhe djemtë në komunitetet e tyre.

16

Skenarë të rekomanduar për pozicionin e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore

Në organikat aktuale të NJVV-ve, pozicioni i saktë i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore (NBGJ) vazhdon të jetë i paqartë; statusi i saj/tij si punonjëse/punonjës i administratës publike ka nevojë të qartësohet, ndërsa mungesa e përshkrimeve të qarta të punës/termave të referencës, procedurave të përshtatshme dhe mundësive për trajnim ndikojnë negativisht në performancën e punës së nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore.

Bazuar në studimet e kryera deri tani, po paraqesim më poshtë disa skenarë të mundshëm për pozicionin e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore, me qëllim që të përfshihet në projekt strukturën e re të bashkive. Sugjerimet e paraqitura më poshtë përfshijnë elementë nga diskutimet e zhvilluara me Agjencinë për Mbështetjen e Vetëqeverisjes Vendore (AMVV), Departamentin e Administratës Publike (DAP), Shkollën Shqiptare të Administratës Publike (ASPA), Sektorin e Politikave dhe Strategjive për Përfshirjen Sociale dhe Barazinë Gjinore në Ministrinë e Shëndetësisë dhe të Mbrojtjes Sociale, Delegacionin e BE-së, SIDA-n, OSBE-në, UN Women, UNDP-në, UNFPA-në dhe me përfaqësuese/përfaqësues të bashkive. Skenarët janë përshtatur sipas kategorive të NJVV-ve, pra, të vogla, të mesme, dhe të mëdha. (Shih Tabelën 2).

Tabela 2: Skenarë për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në NJVV sipas kategorizimit të tyre (pra, numrit të qytetareve/qytetarëve që u shërbejnë).13

[Njësia Administrative]

NJVVtë vogla NJVVtë mesme NJVVtë mëdha

Administrator/ja shoqëror/e ekzistues/e

(një grua kur administratori i njësisë administrative është

burrë), i/e specializuar dhe i/e trajnuar për barazinë gjinore/ integrimin gjinor dhe reagimin ndaj dhunës

në familje

Një pozicion me kohë të plotë (i kombinuar):

Funksionet e NBGJ-së dhe KVDHF-së kryhen nga një

person

Me status të nëpunëses/nëpunësit civil

Dy pozicione me kohë të plotë:

1 NBGJ

1 KVDHF

Me status të nëpunëses/nëpunësit civil

Deri në katër pozicione me kohë të plotë:

2 NBGJ

2 KVDHF

Me status të nëpunëses/nëpunësit

civil

Funksioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në NJVV-të e vogla

Në NJVV-të e vogla, është me rëndësi të ketë minimumi një person që të mbulojë funksionet e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore (NBGJ) dhe të koordinatores/koordinatorit vendor kundër dhunës në familje (KVDHF), bazuar në legjislacionin përkatës (Ligji për barazinë gjinore, Ligji për dhunën në familje), dhe në përputhje me detyrimet ndërkombëtare të Shqipërisë (Konventa e Stambollit dhe Konventa për Eliminimin e të Gjitha Formave të Diskriminimit të Grave). Kjo mund të bëhet në mënyrë të kombinuar – d.m.th, funksionet e NBGJ-së dhe të KVDHF-së të mbulohen nga një person – që nuk duhet të mbajë asnjë funksion/përgjegjësi tjetër shtesë (si specialiste/specialist i Njësisë për Mbrojtjen e Fëmijëve, specialiste/specialist për personat me aftësi të kufizuara, apo detyra të ngjashme).

Personi në këtë pozicion duhet të jetë një nëpunëse/nëpunës civil me kohë të plotë, me një përshkrim të qartë të punës, që të përmbajë detyrat e saj/tij nga të dy funksionet (NBGJ dhe KVDHF), e/i specializuar

13 Shënim: Pozicioni i administratores/administratorit shoqëror në njësitë administrative ekziston aktualisht; në tabelë ilustrohet roli thelbësor i saj/tij në komunikimet dhe kontaktet me komunitetet dhe lidhja me nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore në NJVV.

17

dhe trajnuar për barazinë gjinore/integrimin gjinor dhe reagimin ndaj dhunës në familje. Duke qenë se ky person do të marrë përsipër funksionin e koordinatores/koordinatorit vendor kundër dhunës në familje (KVDHF) dhe do të angazhohet në ofrimin e shërbimeve për qytetaret/qytetarët, sugjerohet që ky pozicion i kombinuar të vendoset në Sektorin/Drejtorinë e Politikave të Shërbimeve Sociale dhe Mundësive të Barabarta.14 Kjo do të siguronte që pozicioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore të jetë në përputhje me Ligjin 139 dhe të vendoset në një strukturë për të cilën zbatohet Ligji për shërbimin civil. Nga ana tjetër, mund të parashikohet që ky funksion “i kombinuar i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe KVDHF-së” të mund të kryhet nga struktura e detyrueshme e posaçme e NJVV-ve për Shërbimet e Përkujdesjes Shoqërore dhe/ose nga Njësia për Vlerësimin e Nevojave dhe Referimin e Rasteve, apo nga Struktura e Specializuar e Shërbimeve Sociale për Rastet e Dhunës në Familje.15 Ndonëse njësia e sipërpërmendur propozohet në planet sociale të bashkive (bazuar në Ligjin përkatës për shërbimet e përkujdesjes shoqërore), nuk është bërë ende funksionale. Po ashtu, duhet të nisë diskutimi për krijimin e një strukture të dytë të specializuar (bazuar në Ligjin p ërkatës “Për masa ndaj dhunës në marrëdhëniet familjare”). Vendimi se ku d o të pozicionohet funksioni i kombinuar i “nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe KVDHF-së” do të varet jo vetëm nga perceptimi i bashkive lidhur me strukturën më të përshtatshme, por edhe nga struktura që do të krijohet e para.

Nëse një bashki e vogël e gjen me vend ta ndajë funksionin e “kombinuar të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe KVDHF-së” në dy pozicione të veçanta (një nëpunëse/nëpunës i barazisë gjinore dhe një KVDHF), atëherë në këtë rast, do të zbatohej skenari i përshkruar për NJVV-të e mesme (shih më poshtë).

Është me rëndësi të theksojmë se komunikimi dhe bashkërendimi efikas midis personit që është “nëpunëse/nëpunës i kombinuar për barazinë gjinore dhe KVDHF” në një NJVV me njësitë administrative (NJA) të bëhet përmes administratores/administratorit shoqëror që ekziston tashmë. Ky person duhet të jetë i specializuar dhe trajnuar për barazinë gjinore/integrimin gjinor dhe për t’u përgjigjur ndaj dhunës në familje. Sipas Kodit të Procedurës Penale, menaxhimi i rasteve kërkon praninë e një punonjëseje grua.16 Kjo është gjithashtu një procedurë standarde, sikurse përshkruhet me standardet minimale të shërbimeve në Konventën e Stambollit.17 Megjithatë, aktualisht, pothuaj të gjithë administratorët e NJA-ve janë burra dhe një numër i madh i administratoreve/administratorëve shoqërorë janë gjithashtu burra. Në këto rrethana, menaxhimi i rasteve të DHF-së nuk mund të bëhet sikundër parashikohet në ligj. Situata aktuale duhet të korrigjohet menjëherë, dhe caktimi i një gruaje si administratore shoqërore e NJA-së duhet të jetë hapi i parë. Në të ardhmen, emërimi i t ë dy pozicioneve – pra, administratore/administrator i NJA-së dhe administratore/administrator shoqëror i NJA-së, kërkohet të bëhet në përputhje me ligjin 139/2015 “Për vetëqeverisjen vendore”, neni 64,

14 Në këtë kontekst, propozohet që “Sektori/Drejtoria e Politikave të Shërbimeve Sociale” të përfshijë referencë të qartë në emërtim për “Mundësitë e Barabarta”, në përputhje me detyrimet e NJVV-ve lidhur me ofrimin e barabartë dhe gjithëpërfshirës të shërbimeve për qytetaret/qytetarët e tyre. 15 Sipas ligjit 121/2016 “Për shërbimet e kujdesit shoqëror në Republikën e Shqipërisë”, neni 36, pika 2, specifikon që “Për administrimin e shërbimeve të kujdesit shoqëror pranë bashkive, ngrihen struktura të posaçme për shërbimet e kujdesit shoqëror”. Në të njëjtin nen, pika 3, thekson që: “Pranë çdo njësie administrative, në varësi të bashkisë, ngrihet njësia e vlerësimit të nevojave dhe e referimit të rasteve”. Ndërsa në pikën 4 theksohet se, “Bashkia cakton nga një punonjës social të njësisë së qeverisjes vendore për gjashtë deri në dhjetë mijë banorë”. Ndërsa ligji nr.9669, datë 18.12.2006, “Për masat ndaj dhunës në marrëdhëniet familjare” ( ndryshuar me ligjin 47/2018), tek neni 7, pika 4/a thekson se “Njësitë e vetëqeverisjes Vendore kanë detyrë të angazhohen në krijimin e strukturave të specializuara të shërbimit social për rastet e dhunës në familje, lidhur me mënyrën e referimit të e rasteve të dhunës në familje, si dhe monitorimin e ekzekutimit të urdhrave të mbrojtjes dhe urdhrave të menjëhershëm të mbrojtjes”. 16 E drejta e viktimës për t’u trajtuar nga një specialiste/specialist i të njëjtës gjini – sidomos për viktimat e dhunës seksuale dhe trafikimit – përcaktohet në ndryshimet e bëra në Kodin e Procedurës Penale (2017), neni 58/b, pika a, shih: http://www.pp.gov.al/web/kodi_i_procedures_penale_date_30_gusht_2017_1201.pdf 17 Sipas parashikimeve për standardet bazë minimale për stafin, "OJF-të e grave duhet të kenë të punësuara gra, ndërsa agjencitë e tjera duhet të sigurojnë disponueshmërinë e një stafi të mjaftueshëm me gra, përfshirë përkthyese, staf mjekësor dh e punonjëse policie " (shih f. 41 in https://www.coe.int/t/dg2/equality/domesticviolencecampaign/Source/EG-VAW-CONF(2007)Study%20rev.en.pdf )

18

pika ë) “në përputhje me Ligjin për Barazinë Gjinore”, Kodin e Procedurës Penale18, dhe kërkesat e Konventës së Stambollit19.

Funksioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në NJVV-të e mesme

Duke pasur parasysh numrin më të madh të banoreve/banorëve dhe kërkesat përkatëse në rritje ndaj KVDHF-ve për të menaxhuar rastet në mënyrën e duhur, do të nevojitet të paktën një nëpunëse/nëpunës civil me kohë të plotë për secilin nga funksionet e (i) nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe (ii) të KVDHF-së. Pra, propozohen të paktën dy pozicione me kohë të plotë, ku secili prej tyre të ketë një përshkrim të qartë të detyrës, të jetë i specializuar dhe i trajnuar për barazinë gjinore/integrimin gjinor (për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore) dhe për të reaguar në rastet e dhunës në familje (për KVDHF-të).

Sugjerohet që KVDHF-ja të veprojë në kuadër të Sektorit/Drejtorisë së Politikave të Shërbimeve Sociale brenda strukturës së posaçme të detyrueshme të NJVV-së për Shërbimet e Përkujdesjes Shoqërore dhe/ose Njësisë për Vlerësimin e Nevojave dhe Referimin e Rasteve, ose në strukturën e specializuar të shërbimeve sociale për rastet e dhunës në familje.

Nga ana tjetër, funksioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore trajton integrimin gjinor në politika, planifikim, buxhetim, etj, dhe si rrjedhojë do të ishte mirë të vendosej në njësinë/departamentin përkatës strategjik si Departamenti i Planifikimit dhe Strategjive në NJVV. Në këtë kuadër, funksioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore mund të vendosej edhe si pozicion shtesë me kohë të plotë në njësitë e reja të politikave strategjike dhe të integrimit në BE, të cilat janë duke u ngritur në të gjitha NJVV-të. Vendosja e NBGJ-së në këtë njësi mund të ishte një kontribut i vyer për mbështetjen e procesit të integrimit në BE në nivel të NJVV-ve, nëpërmjet integrimit gjinor në gjithë sektorët dhe fushat e politikave sipas standardeve dhe legjislacionit të BE-së. Megjithatë, duke pasur parasysh nevojën e madhe të bashkive për të mobilizuar burime financiare, ka një shqetësim të ligjshëm se mos nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore, që do të vepronte në këtë njësi, do të angazhohej kryesisht me hartimin e propozimeve dhe më pak me integrimin gjinor në proceset e vetëqeverisjes vendore.

Kërkohet që si nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore, ashtu dhe KVDHF-ja të lidhen me njësitë administrative: propozohet që KVDHF-ja të bashkërendojë punën me administratoren shoqërore që duhet të jetë grua, e specializuar dhe trajnuar për menaxhimin e rasteve të dhunës në familje, ndërsa nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore parashikohet që të bashkëpunojë kryesisht me administratoren/administratorin e njësisë administrative. Emërimet në të ardhmen të administratoreve/administratorëve të NJA-ve dhe të administratoreve/administratorëve shoqërorë të NJA-ve duhet të bëhen siç përshkruhet në skenarin për bashkitë e vogla më sipër.

Funksioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në NJVV-të e mëdha

NJVV-të e mëdha karakterizohen nga një numër i madh banoresh/banorësh, procese shoqëruese komplekse të qeverisjes (planifikimi, buxhetimi, etj.), dhe një gamë institucionesh dhe strukturash që merren me to. Edhe numri i rasteve të raportuara të DHF-së po ashtu është i madh dhe ka institucione të shumta që duhen bashkërenduar për të garantuar një menaxhim efikas të rasteve. Prandaj, për t’iu përgjigjur DHF-së, do të kërkohet më shumë se një nëpunëse/nëpunës civil me kohë të plotë

18 Kodi i Procedurës Penale (2017) neni 58/b, pika a). Shih: http://www.pp.gov.al/web/kodi_i_procedures_penale_date_30_gusht_2017_1201.pdf 19 Standardet bazë minimale për stafin, shih fq. 41, tek https://www.coe.int/t/dg2/equality/domesticviolencecampaign/Source/EG-VAW-CONF(2007)Study%20rev.en.pdf )

19

për të punuar në pozicionin e KVDHF-së në Sektorin/Drejtorinë e Politikave të Shërbimeve Sociale në NJVV, konkretisht në strukturën e specializuar të shërbimeve sociale për rastet e dhunës në familje. Kjo strukturë e dedikuar – që kërkohet nga Ligji për dhunën në familje – sugjerohet që të ngrihet në NJVV-të e mëdha (dhe të mos mbetet thjesht nën strukturën apo njësinë e shërbimeve sociale, në përgjithësi. Një nga dy KVDHF-të duhet të jetë përgjegjëse/përgjegjës për bashkërendimin e punës me njësitë administrative (administratoren shoqërore grua, e specializuar dhe trajnuar për barazinë gjinore/integrimin gjinor dhe për reagimin ndaj dhunës në familje), si pjesë e Njësisë për Vlerësimin e Nevojave dhe Referimin e Rasteve.

Propozohet që funksioni i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore për integrimin gjinor në politika, planifikim, buxhetim, etj., të mbulohet nga deri në dy nëpunëse/nëpunës civilë me kohë të plotë, dhe që të dy të punojnë në departamentin e planifikimit dhe strategjive ose, mundësisht, në njësinë e re të politikave strategjike dhe të integrimit në BE. Një prej këtyre dy nëpunëseve/nëpunësve civilë me kohë të plotë do të jetë përgjegjëse/përgjegjës për integrimin gjinor në tërësi në të gjithë sektorët dhe fushat e politikave, ndërsa nëpunësja/nëpunësi tjetër i barazisë gjinore do të jetë përgjegjëse/përgjegjës për bashkërendimin e integrimit gjinor me njësitë administrative.20

Detyrat e nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore:

(i) në zyrë, angazhohen në proceset e planifikimit, buxhetimit, monitorimit, raportimit; duke përcaktuar legjislacionin dhe strategjitë kombëtare për barazinë gjinore; duke mbështetur zbatimin e elementëve thelbësore të barazisë gjinore në programin e kryetares/kryetarit të bashkisë; duke përcaktuar strategjitë dhe treguesit gjinorë të BE-së dhe dokumente të tjera të rëndësishme të BE-së për vetëqeverisjen vendore dhe dokumente të ngjashme; duke përgatitur informacione dhe/ose raporte të kërkuara nga ministria përkatëse përgjegjëse për çështje të barazisë gjinore (konkretisht Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale); dhe

(ii) në terren, duke organizuar trajnime dhe takime mbi barazinë gjinore; duke mundësuar proceset e buxhetimit me pjesëmarrje dhe gradualisht, duke i transformuar ato në BPGJ; duke u lidhur me organizatat e shoqërisë civile (OSHC), sidomos OJF-të e grave, dhe duke kontribuar në këshillimet me qytetaret/qytetarët, informimin publik, edukim dhe ndërgjegjësimin për barazinë gjinore dhe në luftimin e stereotipeve gjinore, etj, Gjithashtu, ato/ata angazhohen në krijimin e rrjeteve dhe në shkëmbimin e mendimeve dhe marrin pjesë në takime dhe konferenca kombëtare dhe rajonale të lidhura me integrimin gjinor dhe qeverisjen e përgjigjshme për barazinë gjinore.

20 Emërimet në të ardhmen e administratoreve/administratorëve të NJA-ve dhe të administratoreve/administratorëve shoqërorë të NJA-ve duhet të bëhen në përputhje me ligjin 139/2015 “Për vetëqeverisjen vendore”, neni 64, pika ë); Kodin e Procedurës Penale (2017) neni 58/b, pika a).; dhe kërkesat për standardet minimale të shërbimeve sipas Konventës së Stambollit. Shih, shpjegimet përkatëse të detajuara më sipër në pjesët e skenarëve për NJVV-të e vogla dhe të mesme.

20

Rekomandime për kuadrin ligjor në Shqipërinë lidhje me qëndrueshmërinë e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në institucionet e vetëqeverisjes vendore

Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore janë një segment thelbësor i mekanizmit të vendit për barazinë gjinore (që përmendet edhe si “mekanizmi apo makineria gjinore”). Pa to, çdo përpjekje për integrimin gjinor apo për arritjen e barazisë gjinore do të mbetet e kotë. Në përputhje me detyrimet ndërkombëtare dhe Direktivat e BE-së, Republika e Shqipërisë – nëpërmjet legjislacionit të brendshëm të saj - rregullon dhe parashikon detyrimin e institucioneve të qeverisjes qendrore dhe të vetëqeverisjes vendore për të zbatuar integrimin gjinor dhe buxhetimin e përgjigjshëm gjinor. Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore janë në qendër të kësaj përpjekjeje. Diskutimet dhe analizat për mekanizmin kombëtar të barazisë gjinore në nivel vendor janë fokusuar deri më sot në ligjin për barazinë gjinore (Ligji Nr. 9970/24.07.2008, “Për barazinë gjinore në shoqëri”). Megjithatë, ky ligj nuk ofron një udhërrëfyes për zbatimin efikas të barazisë gjinore dhe integrimit gjinor, duke qenë se roli i makinerisë së barazisë gjinore nuk sqarohet lidhur me kushtet e zbatimit të një qasjeje horizontale ndaj integrimit gjinor në procesin ligjvënës dhe të politikave. Është më se e nevojshme të mbështetet fort dhe të përcaktohet mandati dhe autoriteti i nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në NJVV me dispozita ligjore të padiskutueshme në të gjithë kuadrin ligjor të Shqipërisë. Kjo mund të arrihet duke mbyllur hendeqet ekzistuese, mosveprimet, kontradiktat dhe duke sqaruar, harmonizuar dhe amenduar legjislacionin (dhe politikat) përkatëse në Shqipëri.

Duhet të kuptohet qartë dhe mirë se duhet një qasje gjithëpërfshirëse për trajtimin e çështjes së burimeve të përshtatshme njerëzore për barazinë gjinore. Rekomandimet e mëposhtme synojnë të qartësojnë funksionin, pozicionin dhe marrëdhëniet e punës së nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore në nivel vendor. Ato kanë si synim të bëhen mbështetje për dialogun dhe konsultimet për reformën në administratën publike me ndjeshmëri gjinore dhe decentralizimin fiskal me institucionet e qeverisjes qendrore dhe vendore.21

Lista e detajuar e amendimeve të identifikuara që duhet të bëhen, ku jepet legjislacioni aktual si dhe përcaktimi i saktë i ndryshimit të propozuar, jepet në Raportin “Nëpunëset/Nëpunësit e barazisë gjinore në nivel vendor: kusht i domosdoshëm për integrimin gjinor në njësitë e vetëqeverisjes vendore” të Projektit PLGP, raport që shoqëron këtë dokument analitik.

1. Në Ligjin Nr. 9970/2008 “Për barazinë gjinore në shoqëri”:

(a) të përfshihet në strukturat e vetëqeverisjes vendore të paktën një pozicion i dedikuar – nëpunëse/nëpunës i barazisë gjinore – pozicion në nivel ekzekutiv.

(b) të futet mekanizmi i përshtatshëm i kontrollit dhe të zbatohen sanksionet në rast shkeljeje të nenit 12 të tij, i cili bën thirrje për “integrimin gjinor në të gjitha fushat, veçanërisht në ato politike, sociale, ekonomike dhe kulturore” dhe tek neni 15, për të rregulluar përfaqësimin e ekuilibruar gjinor dhe arritjen e pragut minimal. Kjo është e domosdoshme, sepse siguron mekanizmin ligjor të nevojshëm për të mbështetur dhe mundësuar angazhimin e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore dhe punën e saj/tij.

21Ato duhet të konsiderohen në lidhje me analizat dhe rekomandimet shtesë të përgatitura nga aktorë të ndryshëm kombëtarë dhe ndërkombëtarë me qëllim përmirësimin e kuadrit ligjor për barazinë gjinore në vend.

21

(c) të përfshijë referenca ndaj procedurave përkatëse të përgjegjësisë dhe sanksione për institucionet që nuk e përfshijnë zyrtarisht mekanizmin e barazisë gjinore dhe OSHC-të në analizën gjinore që mbështet politikëbërjen dhe hartimin e dokumenteve legjislativë.

2. Në Ligjin Nr. 139/2015 “Për vetëqeverisjen vendore”:

(a) të theksohet se nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore është një nëpunëse/nëpunës në nivel ekzekutiv, duke shtruar kështu rrugën për një autoritet institucional dhe pozicional në arkitekturën organizative.

(b) në lidhje me pragun për pjesëmarrjen e komunitetit, të përcaktohet kërkesa për pjesëmarrje të barabartë dhe të shprehur të grave dhe burrave, duke përfshirë nga të gjitha grupet e margjinalizuara, në proceset me pjesëmarrjen e komunitetit.

(c) të shtohet një nen për bashkëpunimin ndërbashkiak si bazë për krijimin e modaliteteve të përbashkëta të administratave. Si alternativë, të miratohet një ligj përkatës “Për bashkëpunimin ndërbashkiak” për të hapur rrugën për një mori mundësish bashkëpunimi midis bashkive dhe për të shkëmbyer funksione/staf për të tejkaluar mungesën e burimeve dhe kapaciteteve për kryerjen e përgjegjësive të tyre, të parashikuara në legjislacionin e vendit.

3. DAP-i të shohë mundësinë për të përfshirë në Vendimin 305/2017 (për përshkrimet e zakonshme të punës për pozicione horizontale si TI-ja, specialistët e buxhetit, dhe të tjerë të ngjashëm me ta)22 përshkrimin e zakonshëm të punës për nëpunësen/nëpunësin e barazisë gjinore për të gjitha institucionet e shërbimit civil.

4. Të ndryshohet Vendimi nr. 165, datë 2.3.2016, i Këshillit të Ministrave, “Për grupimin e njësive vetëqeverisëse vendore për efekt page dhe caktimin e kufijve të pagave të funksionarëve të zgjedhur dhe të emëruar, të nëpunësve civilë e të punonjësve administrativë të njësive të vetëqeverisjes vendore”, i ndryshuar me vendimin nr. 177, datë 8.3.2017. Ndryshimet duhet të përcaktojnë përgatitjen arsimore dhe përvojën për të përftuar pozicionin e nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore si dhe efektin financiar: “Specialistet/Specialistët të cilat/cilët punojnë në pozicione të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore duhet të kenë një Diplomë/Master shkencor/Gradë master profesional, apo kualifikime të barasvlershme me to, në përputhje me legjislacionin për arsimin e lartë në fushat e "shkencave sociale" apo "të drejtësisë". Efektet financiare që rrjedhin nga zbatimi i këtij vendimi përballohen nga të ardhurat e veta të organeve/njësive të vetëqeverisjes vendore.

5. Të modifikohen standardet e barazisë gjinore në Ligjin për shërbimin civil, Ligjin për vetëqeverisjen vendore dhe aktet nënligjore për t’u harmonizuar me Ligjin “Për barazinë gjinore në shoqëri” në pikëpamje të zbatimit të dispozitave (si masat e përkohshme, të dhëna të ndara sipas seksit dhe statistika gjinore, gjuhë e ndjeshme ndaj gjinisë, përqindja e pragjeve dhe kuotat, etj,).

6. Zbatimi efikas i Strategjisë Kombëtare për Barazinë Gjinore dhe planit të saj veprimit në vitin e tyre të fundit (2020) dhe strategjisë pasuese (2021-2025) kërkon angazhim më të madh nga qeveria për zbatimin e saj përmes alokimeve financiare në nivel vendor. Caktimi i burimeve duhet të lidhet me kërkesën e institucioneve për të zbatuar BPGJ-në në përputhje me legjislacionin, duke shërbyer si

22 Vendimi nr. 305, datë 05.04.2017 “Për disa ndryshime në Vendimin 142, datë 12.03.2014, të Këshillit të Ministrave “Për përshkrimin dhe klasifikimin e pozicioneve të punës në institucionet e administratës shtetërore dhe institucionet e pavarura”, i ndryshuar. http://dap.gov.al/images/Legjislacionishc/VKM%20Nr.%20305,%20datë%205.4.2017%20Per%20disa%20shtesa%20ne%20VKM%20nr.142-2014.pdf

22

stimul dhe duke siguruar zbatimin më të madh të angazhimeve në fushën e barazisë gjinore dhe integrimit gjinor. Ky hap do të ishte gjithashtu i nevojshëm, nëse qeveria do t’i përmbahet angazhimit të saj politik ndaj barazisë gjinore.

7. MSHMS-ja, në bashkëpunim me ministritë dhe institucionet, të ndërmarrë një analizë të ligjeve përkatëse në fushat përkatëse të përgjegjësive me qëllim identifikimin e çështjeve specifike të pabarazive gjinore që kërkojnë rregullime/udhëzime shtesë për rritjen e integrimit gjinor, si edhe për përcaktimin e institucioneve konkrete përgjegjëse. (Vini re se ky aktivitet do të kontribuonte ndjeshëm në harmonizimin e politikës/ legjislacionit të BE-së për barazinë gjinore).

8. Qeveria shqiptare duhet të rrisë autoritetin e Sektorit të Politikave dhe Strategjive të Përfshirjes Sociale dhe Barazisë Gjinore përmes vullnetit dhe mbështetjes politike dhe përmes ngritjes së nivelit të këtij sektori në drejtori apo në departament të përgjithshëm brenda MSHMS-së, ose duke ngritur një strukturë të re institucionale me burime të mjaftueshme, pra, një departament brenda Kryeministrisë.

9. Strategjia Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim 2015-2020, Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizim dhe Qeverisjen Vendore 2015-2020 mbarojnë më 2021. Qëllimet e barazisë gjinore nuk janë përfshirë në këto dokumente dhe treguesit dhe produktet konkrete me ndjeshmëri gjinore mungojnë në to. Analiza e objektivave strategjike po ashtu tregon se gjuha e përdorur në to nuk është aspak e ndjeshme ndaj gjinisë. Në përputhje me ligjin e BE-së për barazinë gjinore, Qeveria duhet të përfshijë detyrimin për të integruar në mënyrë konsekuente perspektivën e barazisë gjinore në nivel vendi. Roli udhëheqës në këtë proces duhet të merret nga Sektori i Politikave dhe Strategjive të Përfshirjes Sociale dhe Barazisë Gjinore, i ngritur në nivel, apo nga struktura pasuese ekuivalente me të.

23

Rekomandime për kuadrin kombëtar institucional

Zbatimi i integrimit gjinor është një përpjekje komplekse që nënkupton bërjen e një numri përpjekjesh të përbashkëta dhe të bashkërenduara nga ana e makinerisë kombëtare të barazisë gjinore, politikëbërëseve/politikëbërësve dhe vendimmarrëseve/ vendimmarrësve në nivel qendror dhe vendor, ministrive, NJVV-ve, organizatave ndërkombëtare, donatorëve, qytetareve/qytetarëve/komuniteteve, dhe shumë të tjerë. Sigurimi i një nëpunëseje/nëpunësi funksional të barazisë gjinore në nivel të NJVV-ve është një hap modest por thelbësor drejt fillimit të procesit. Përmirësimi i koordinimit horizontal dhe vertikal mes institucioneve dhe individëve përbën edhe vetë thelbin e këtij procesi dhe kërkon mbështetje të vazhdueshme e të strukturuar.

1. Qeveria shqiptare duhet:

(a) të mbështetë me forcë parakushtin e ndjekjes së qëllimeve të barazisë gjinore si pjesë përbërëse e politikëbërjes në proceset e ndryshme t ë bashkërendimit midis institucioneve të qeverisjes qendrore dhe vendore, OSHC-ve dhe aktorëve ndërkombëtarë;

(b) të rikrijojë mekanizmin e Grupit të Punës së Donatorëve për çështjet gjinore për të bashkërenduar përpjekjet e partnerëve të zhvillimit dhe integrimit në fushën e barazisë gjinore dhe integrimit gjinor.

2. Sektori me status të ngritur i Politikave dhe Strategjive të Përfshirjes Sociale dhe Barazisë Gjinore/struktura e barasvlershme pasuese e tij

(a) të krijojë dhe menaxhojë një funksion këshillimi, sporteli ndihmës dhe koordinimi për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore në nivel qendror e vendor;

(b) të krijojë, mirëmbajë dhe popullojë një faqe interneti që t’u mundësojë nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore qasje në informacionin dhe dokumentet thelbësore dhe që të shërbejë si platformë elektronike për ta për shkëmbimin e përvojave, burimeve, njohurive dhe për të mësuar nga njëri-tjetri në nivel vendor dhe qendror.

3. MSHMS të bashkëpunojë me MFE, MB, NJVV dhe nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore për të identifikuar, miratuar dhe krijuar një qasje dhe mekanizëm për koordinimin efektiv të zbatimit të politikës kombëtare për barazinë gjinore mes nivelit qendror dhe NJVV-ve. Kjo përfshin qartësimin e përgjegjësive institucionale në Strategjinë Kombëtare për Barazinë Gjinore për periudhën 2021 - 2025.

4. Ministria përgjegjëse për qeverisjen vendore (d.m.th., Ministria e Brendshme), të propozojë ndryshime ligjore në Ligjin për vetëqeverisjen v endore në lidhje me përfshirjen e bashkëpunimit ndërvendor23 si një instrument për trajtimin e mungesës kronike të burimeve për bashkitë, me qëllim që ato të mund t’u përgjigjen më mirë mandateve dhe përgjegjësive që rrjedhin nga legjislacioni i brendshëm. Bashkëpunimi brenda bashkive mund të jetë thelbësor për vendosjen e bashkëpunimit ndërbashkiak; për shembull: caktimi i një nëpunëseje/nëpunësi të barazisë gjinore për dy bashki në ato raste kur një bashki klasifikohet si “e vogël”, ose kur nuk ka burime për caktimin e pozicionit të

23 Bashkëpunimi ndërbashkiak përcaktohet si një veprim kur dy apo më shumë bashki bien dakord të punojnë së bashku për një detyrë që u është caktuar, për të përftuan përfitime të përbashkëta dhe për të rritur efikasitetin e shërbimeve për qytetaret/qytetarët.

24

nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore me kohë të plotë, apo nuk gjen dot një person me aftësitë e nevojshme profesionale.

5. Ministria e Financave dhe Ekonomisë:

(a) të bashkërendojë dhe monitorojë zbatimin e BPGJ-së, siç parashikohet në Strategjinë Kombëtare për Barazinë Gjinore 2016-2020 dhe në Planin e saj të Veprimit (dhe strategjinë pasuese për periudhën 2021-2025), si edhe në politikën/legjislacionin e BE-së për barazinë gjinore;

(b) të ofrojë mbështetje teknike, trajnim dhe këshilla për të gjitha NJVV-të për vendosjen e procedurave për integrimin gjinor në Programet Buxhetore Afatmesme (PBA) në nivel të NJVV-ve, siç parashikohet në Ligjin për financat e vetëqeverisjes vendore.

(c) të përpilojë procese të qarta monitorimi të punës që të pasqyrojnë kërkesat e BPGJ-së në nivel vendor, duke përfshirë aspektet e planifikimit dhe të ekzekutimit, si dhe të sigurojë realizimin e trajnimeve përkatëse të stafit të NJVV-ve.

6. DAP– nëpërmjet regjistrit kombëtar 24 - të prodhojë gjithnjë e më shumë të dhëna për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore në nivel të NJVV-ve për minimumi, monitorimin e qarkullimit të stafit të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore dhe kualifikimet e tyre.

7. Shkolla Shqiptare e Administratës Publike

(a) të rivendosë programin e detyrueshëm të orientimit në lidhje me barazinë gjinore dhe të futë module për integrimin gjinor në politikëbërje, planifikim, buxhetim dhe monitorim në nivel qendror dhe vendor si pjesë e programit të detyrueshëm të trajnimit nga ana e saj të funksionareve/funksionarëve të lartë dhe të mesëm. Një strategji e përfshirjes së perspektivës gjinore nënkupton jo vetëm që nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore, por edhe stafi i zakonshëm, që merret me çështje të barazisë gjinore si pjesë e punës së tyre të përditshme, të jenë të ndjeshëm ndaj gjinisë. Për më tepër, më me rëndësi është që drejtueset/drejtuesit e nivelit të lartë në bashki (shefet/shefat e sektorëve) të kenë njohuri të mjaftueshme për të përmbushur detyrën e tyre lidhur me përfshirjen e perspektivës gjinore në fushat e tyre të përgjegjësisë. Pjesëmarrja e suksesshme në modulet e rritjes së ndërgjegjësimit për çështjen ky ç të barazisë gjinore duhet të jetë e detyrueshme për drejtueset/drejtuesit e lartë të vetëqeverisjes vendore që janë në këto poste.

(b) të përgatitë një bazë të dhënash elektronike/repozitor mjetesh dhe metodash për integrimin gjinor në të gjithë sektorët dhe nivelet e qeverisjes, duke ofruar qasje dhe njohuri për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore në këto burime në mbarë vendin.

8. Të forcohen aftësitë dhe kapacitetet e OSHC-ve për t’u angazhuar në integrimin gjinor sistematik përtej sektorëve të zakonshëm “socialë”, me qëllim që ata të marrin përsipër gjithnjë e më shumë funksionin e “rojtarit” në procesin e politikëbërjes në të gjithë sektorët.

24 Ligji 152/2013, Neni 7, pika 2, germa ‘ë’http://www.dap.gov.al/images/Legjislacionishc/Ligji%20152%20perditesuar.pdf

25

Rekomandime kryesore për NJVV-të

1. Nëpunëses/Nëpunësit të barazisë gjinore që do t’i caktohet funksioni i bashkërendimit të politikave në organikën e NJVV-së të ketë mandat dhe autoritet të qartë për t’u marrë me integrimin gjinor në programet dhe buxhetet sektorialë.

2. NJVV-të të bashkëpunojnë me DAP-in për të dalë me një përshkrim të harmonizuar të punës për nëpunëset/nëpunësit e barazisë gjinore, ku të parashikojnë se nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore është një pozicion ekzekutiv nëpunëseje/nëpunësi civil.

3. NJVV-të të miratojnë një vendim që e bën të detyrueshëm zbatimin e integrimit gjinor dhe përdorimin e gjuhës së ndjeshme ndaj gjinisë, jo seksiste, në të gjitha dokumentet e brendshme që hartohen.

4. NJVV-të t’i sugjerojnë Prefektit që ligjet dhe politikat qendrore që adresojnë çështje të vetëqeverisjes vendore të pasqyrojnë një gjuhë të ndjeshme ndaj gjinisë, jo seksiste, dhe qëllimet e barazisë gjinore.

5. NJVV-të të zbatojnë me konsekuencë buxhetimin e përgjigjshëm gjinor në të gjitha fushat, si një mjet i nevojshëm për të garantuar që parimi i barazisë gjinore të respektohet në grumbullimin, shpërndarjen dhe caktimin e burimeve.

6. NJVV-të në bashkëpunim me Shkollën Shqiptare të Administratës Publike dhe aktorët ndërkombëtarë/donatorët të rrisin kapacitetet e shërbimit civil për integrimin gjinor dhe analizën gjinore përmes trajnimeve të detyruara dhe mbështetjes së stafit, duke e instruktuar atë në punë e sipër.

7. NJVV-të të mobilizojnë mbështetje politike për strukturën e barazisë gjinore në nivel vendor (nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore, KVDHF), të caktojnë burimet e nevojshme njerëzore dhe financiare dhe të sigurojnë pajisjet dhe infrastrukturën e përshtatshme.

8. NJVV-të të vendosin rregulla që e bëjnë të detyrueshme mbledhjen e të dhënave të ndara sipas seksit dhe statistikave gjinore nga sektorët e bashkive, sipërmarrjet publike dhe shërbimet e financuara nga bashkitë, si edhe nga ofruesit e tjerë të shërbimeve të kontraktuar nga bashkitë përmes thirrjeve publike, tenderëve, koncesioneve, etj.

9. NJVV-të të nënshkruajnë Kartën Evropiane për Barazi të grave dhe burrave në jetën vendore25, dhe të përgatitin dhe miratojnë zyrtarisht planet vendore të veprimit për barazinë gjinore.26

10. NJVV-të, si pjesë e zbatimit të Kartës Evropiane për Barazi të grave dhe burrave në jetën vendore, të ngrenë Komisionin e Barazisë Gjinore për përfshirjen e këndvështrimit gjinor në bashki, siç është parashikuar, për të vlerësuar ndikimin e projekt politikave, planeve dhe buxhetit tek gratë, burrat, vajzat dhe djemtë që banojnë në territorin e NJVV-së, si edhe tek grupet e margjinalizuara, të disavantazhuara dhe të cenueshme midis tyre. Ky Komision duhet të përbëhet nga shefet/shefat

25 Karta është e disponueshme në 28 gjuhë, duke përfshirë shqipen, shih: https://charter-equality.eu/ njësitë shqiptare të vetëqeverisjes vendore që e kanë nënshkruar Kartën janë paraqitur në Atlasin e Firmëtarëve: https://charter-equality.eu/atlas-of-signatories-of-the-charter/presentation.html

26 Për udhëzime për hartimin e plan-veprimit vendor për barazinë gjinore dhe ngritjen e Komisionit për Barazinë Gjinore, shih:https://charter-equality.eu/the-action-plan-step-by-step/definir-un-plan-daction-en.html

26

e njësive, nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore, dhe shefja/shefi i departamentit të financave të bashkisë.

11. Të fuqizohet nëpunësja/nëpunësi i barazisë gjinore me mandatin dhe burimet e nevojshme për të nxitur zyrtarizmin dhe institucionalizimin e bashkëpunimit me grupet e shoqërisë civile që kanë një histori të mirë angazhimi në të drejtat e grave dhe çështjet e barazisë gjinore. Të hapet rruga për angazhimin e tyre të zyrtarizuar në proceset me pjesëmarrje, në politikat e ndjeshme ndaj gjinisë dhe ofrimin e shërbimeve gjithëpërfshirëse.

12. Në të ardhmen, emërimi i administratores/administratorit të NJA-së dhe administratores/administratorit shoqëror të NJA-së, të kërkohet të bëhet në përputhje me ligjin 139/2015 “Për vetëqeverisjen vendore”, neni 64, pika ë) “në përputhje me Ligjin për Barazinë Gjinore”, Kodin e Procedurës Penale 27 , dhe kërkesat e Konventës së Stambollit28.

27 Kodi i Procedurës Penale (2017) neni 58/b, pika a). Shih: http://www.pp.gov.al/web/kodi_i_procedures_penale_date_30_gusht_2017_1201.pdf 28 Standardet bazë minimale për stafin, shih fq. 41, tek https://www.coe.int/t/dg2/equality/domesticviolencecampaign/Source/EG-VAW-CONF(2007)Study%20rev.en.pdf )

27

Efektet financiare për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore me statusin e nëpunëses/nëpunësit civil

Krijimi i një pozicioni të ri për nëpunësen/nëpunësin e barazisë gjinore në administratat bashkiake duhet të shoqërohet, me kusht që të gjitha gjërat e tjera të jenë të barabarta, me efekte buxhetore. Njësitë e vetëqeverisjes vendore do të duhet të caktojnë burime të veçanta për mbështetjen e kostove për krijimin dhe bërjen funksionale të pozicionit të nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore.

Dokumenti propozon të llogariten kostot operacionale për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore. Llogaritjet bazohen në të dhënat zyrtare të publikuara nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë për shpenzimet në nivel vendor.

Llogaritja e efekteve financiare të pagave për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore me statusin e nëpunëses/nëpunësit civil mbështetet në Vendimin e Këshillit të Ministrave (VKM) nr. 165, datë 2.3.2016, “Për grupimin e njësive të vetëqeverisjes vendore, për efekt page dhe caktimin e kufijve të pagave të funksionarëve të zgjedhur dhe të emëruar, të nëpunësve civilë e të punonjësve administrativë të njësive të vetëqeverisjes vendore”, i ndryshuar me Vendim të Këshillit të Ministrave nr. 177, datë 8.3.2017. Këto dy VKM përbëjnë një kornizë referimi për pagat, duke përshkruar kufijtë minimalë dhe maksimalë të pagave të funksionareve/funksionarëve të zgjedhur, nëpunëseve/nëpunësve të emëruar në ekzekutiv, si edhe të punonjëseve/punonjësve të bashkive për të gjitha bashkitë në Shqipëri. Këshillat bashkiakë, me propozim të kryetares/kryetarit të bashkisë, vendosin për nivelin e fundit të pagave për secilin pozicion, brenda kufijve të parashikuara në këto dy VKM, me propozim të kryetares/kryetarit të bashkisë.

Kategoria e dytë më e madhe e kostove lidhet me shpenzimet që nevojiten për pajisjen e nëpunëseve/nëpunësve të barazisë gjinore me kompjuterë, tavolina, dhe karrige, me mjetet e zyrës, për mbulimin e kostove të tyre operative, si transporti dhe fjetja gjatë udhëtimeve për punë, etj. Qeveria e Shqipërisë nuk ka ndonjë standard për “koston operative” për nëpunëse/nëpunës. Bazuar në këto llogari, më 2018, njësitë e vetëqeverisjes vendore në Shqipëri shpenzuan rreth 1,8 miliardë lekë (afërsisht 16,3 milion dollarë) për ato që mund të konsiderohen kosto operative për kryerjen e funksioneve të tyre të planifikimit, menaxhimit dhe administrimit të politikave vendore. Të ndara sipas shifrave të nëpunëseve/nëpunësve bashkiakë, ato do të rezultonin në një shumë prej afërsisht 57.398 lekë (ose 514 dollarë) të shpenzuar për kostot operative të çdo nëpunëseje/nëpunësi bashkiak për gjithë vitin.

Bazuar në propozimet e PLGP-së për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në bashkitë e vogla, të mesme dhe të mëdha, së bashku me çmuarjet e kostove mesatare të pagave dhe shpenzimet operative, mund të vlerësojmë kostot e caktimit të një nëpunëseje/nëpunësi të barazisë gjinore në çdo bashki.

Tabela 2 më poshtë tregon përmbledhjen e kostove për secilën kategori të vetëqeverisjes vendore. Tabela tregon se krijimi i pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore në Shqipëri – sipas rekomandimeve të PLGP-së – do të kërkonte krijimin e deri në 53 pozicioneve të reja në qeverisjet e vogla, të mesme dhe të mëdha vendore. Kostot e pagave do të ndryshonin nga 7,5-10,3 milion lekë në NJVV-të e vogla për 37 pozicione të reja me kohë të pjesshme; 5,6-10,2 milion lekë në NJVV-të e mesme për 14 pozicione të reja; dhe 8,4-17,5 lekë në NJVV-të e mëdha për 20 pozicione të reja. Kostot operative janë afërsisht 1 milion lekë për secilën nga këto tre grupe bashkish.

28

Tabela2: Kostoja e vlerësuar e krijimit të pozicionit të NBGJ-së

NJVV-të e vogla NJVV-të e mesme NJVV-të e mëdha

Propozime për krijimin e pozicionit

Një pozicion (i kombinuar) me kohë të plotë: funksioni i

NBGJ-së dhe KVDHF-së kryhen nga një

person, me statusin e nëpunëses/nëpunësit

civil

Dy pozicione me kohë të plotë: 1 NBGJ

1 KVDHF Me statusin e

nëpunëseve/nëpunësve civilë

Deri në katër pozicione me kohë të

plotë: 2 NBGJ

2 KVDHF Me statusin e

nëpunëseve/nëpunësve civilë

Grupi I Grupi II Grupi III

Numri i banoreve/banorëve

Më pak se 50.000 banore/banorë

50.001-100.000 banore/banorë

100.001 + banore/banorë

Numri i bashkive 37 bashki 14 bashki 10 bashki

Pozicion me kohë të plotë/të pjesshme

37 NBGJ me kohë të pjesshme 50%

14 NBGJ punojnë me kohë të plotë

20 NBGJ punojnë me kohë të plotë

Numri i pozicioneve të reja 18,5 pozicione të reja 14 pozicione të reja të

NBGJ-ve 20 pozicione të reja të

NBGJ-ve

Gama e kostos së pagave:

Në lekë shqiptare 7.552.007 10.279.007 5.618.592 10.238.592 8.386.560 17.506.560

Në dollarë amerikanë 67.573 91.974 50.274 91.612 75.041 156.644

Kostot operative

Në lekë shqiptare 1.061.857 803.568 1.147.954 Në dollarë amerikanë 9.501 7.190 10.272

Gama e kostove të përgjithshme, për grup

Në lekë shqiptare 8.613.865 11.340.865 6.422.160 11.042.160 9.534.514 18.654.514 Në dollarë amerikanë 77.075 101.475 57.464 98.802 85.312 166.916 Kostot e konsoliduara gjithsej

Në lekë shqiptare 24.570.539 41.037.539 Në dollarë amerikanë 219.851 367.193

Burimi: Ministria e Financave dhe Ekonomisë, përllogaritjet e autorëve.

Në total, krijimi i pozicionit të ri të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore sipas rekomandimeve të PLGP-së, kur të gjitha gjërat e tjera janë të barabarta, do t’i kushtojë vetëqeverisjes vendore shqiptare nga 24,6 në 41 milion lekë në vit, që do të përfaqësonin, mesatarisht, nga 0,04% në 0,07% të shpenzimeve të përgjithshme të vetëqeverisjes vendore në 2019. Në nivelin e çdo NJVV-je, kostot për krijimin e pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore do të ishin vetëm nga 0.01%-0.7% të buxhetit të tyre. Krahasuar me përfitimet që do të sillte në komunitetet vendore krijimi i pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore, kjo kosto është shumë e ulët dhe mund të përballohet me shumë lehtësi nga njësitë e vetëqeverisjes vendore. Në një formë tjetër, dhe për të dhënë një perspektivë tjetër, krijimi i pozicionit të nëpunëses/nëpunësit të barazisë gjinore do t’u kushtonte komuniteteve vendore nga 0,05 në 0,08 dollarë për qytetare/qytetar.

29

SHTOJCAT

Shtojca 1: Kostoja e vlerësuar e krijimit të pozicionit të NBGJ-së në nivel bashkie në Shqipëri

30

31

 Bashkitë

 Popullsia  (Të  dhënat e   regjistrit për   statusin civil   2019)

 Gama  e  pagave   mujore

 Lloji  i  angazhimit

 (me  kohë  të

pjesshme/  të  plotë)

 Nr.  i  stafit

 që  duhet

shtua  r

 Kostoja  mujore  e  pagave  për   nëpunëset/it  e  reja/rinj  që  do  punësohen)

 Kostoja  vjetore  e pagave   për  nëpunëset/it  e  reja/rinj  që  do

 punësohen)  Shpenzimet  operative

Kostot   

 gjithsej

 Pagat minimal  e  sipas

pozicion  it

 Pagat maksim

 ale  sipas pozicion

 it

 Paga  minimale

për   pozicion

 Paga   minimale

për   pozicion

 Kostoja vjetore   për

 pagat  minimale

për   pozicion

 Kostoja vjetore   për

 pagat   maksimale

për   pozicion

 Nr.  e nëpunësve/ eve   që  do

 punësohen

 Shpenzimet  mesatare

 operative  për   nëpunës/e

 Kostot  operative  për  NBGJ

 Kostot  gjithsej:  për  pagat  minimale

 Kostot  gjithsej:  për  pagat

 maksimale

 Pustec 5.186   32.667 43.667  50%  1  16.333  21.833  196.000  262.000  0,50   57.398  28.699  224.699 290.699   Libohovë 7.078   32.667  43.667 50%  1  16.333   21.833 196.000  262.000  0,50   57.398  28.699  224.699 290.699 

 Fushë Arrëz  11.447   32.667  43.667 50%  1  16.333   21.833 196.000  262.000  0,50   57.398  28.699  224.699 290.699   Këlcyrë 12.078   32.667  43.667 50%  1  16.333   21.833 196.000  262.000  0,50   57.398  28.699  224.699 290.699 

Konispol  13.706   32.667  43.667 50%   1 16.333   21.833 196.000  262.000   0,50  57.398  28.699  224.699  290.699

 Pukë  15.665  32.667  43.667 50%   1  16.333  21.833  196.000  262.000  0,50  57.398  28.699  224.699  290.699

 Tepelenë  15.875  32.667  43.667  50%  1  16.333  21.833  196.000  262.000  0,50  57.398  28.699  224.699  290.699

 Polican  17.167  32.667  43.667  50%  1  16.333  21.833  196.000 262.000  0,50  57.398  28.699  224.699  290.699  Skrapar  17.326  32.667  43.667  50%  1  16.333  21.833  196.000  262.000  0,50  57.398  28.699  224.699  290.699  Delvinë  18.065  32.667  43.667  50%  1  16.333  21.833  196.000  262.000  0,50  57.398  28.699  224.699  290.699  Kolonjë  18.881  32.667  43.667  50%   1 16.333  21.833  196.000  262.000   0,50 57.398  28.699  224.699   290.699

 Përmet  19.456 32.667  43.667  50%   1  16.333 21.833   196,000  262.000  0,50 57.398  28.699  224.699   290.699

 Memaliaj  20.128 34.667  47.567   50%  1  17.333 23.783   208.000  285.400  0,50 57.398  28.699  236.699   314.099

 Klos  20.537 34.667  47.567   50%  1  17.333 23.783   208.000  285.400  0,50 57.398  28.699  236.699   314.099

 Has  21.769 34.667  47.567   50%  1  17.333 23.783   208.000 285.400   0,50 57.398  28.699   236.699 314.099   Dropull 22.685   34.667  47.567 50%  1  17.333   23.783 208.000  285.400  0,50   57.398  28.699  236.699 314.099 

Himarë  27.010   34.667  47.567 50%  1  17.333   23.783 208.000  285,400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Tropojë  28,273  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285,400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Roskovec  32.717  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Belsh  33.411  34.667  47.567  50%  1  17,333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Prrenjas  33.474  34.667  47.567  50%  1  17,333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Selenicë  34,511  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Finiq  35.257  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285.400  0.50  57.398  28.699  236.699  314.099  Gramsh  35.343  34.667  47.567  50%  1  17.333   23,783 208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099 

 Mirditë 36.460   34.667  47.567 50%  1  17,333   23.783 208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236,699  314.099   Mat 37.436  34.667  47.567  50%  1  17.333  23,783  208.000  285.400  0,50  57.398   28.699   236.699   314.099 

Vorë  39.095  34.667  47.567   50%  1  17.333  23,783  208.000  285.400  0,50  57,398  28.699  236.699  314.099  Peqin  39.580  34.667  47.567  50%  1  17.333  23,783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Ura  Vajgurore  40.080  34.667  47.567  50%  1  17.333  23,783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Bulqizë  40.424  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Mallakastër  41.378  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  Devoll  41.913  34.667  47.567  50%  1  17.333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099  

32

 Bashkitë

 Popullsia  (Të  dhënat e   regjistrit për   statusin civil   2019)

 Gama  e  pagave   mujore

 Lloji  i  angazhimit

 (me  kohë  të

pjesshme/  të  plotë)

 Nr.  i  stafit

 që  duhet

shtua  r

 Kostoja  mujore  e  pagave  për   nëpunëset/it  e  reja/rinj  që  do  punësohen)

 Kostoja  vjetore  e pagave   për  nëpunëset/it  e  reja/rinj  që  do

 punësohen)  Shpenzimet  operative

Kostot   

 gjithsej

 Pagat minimal  e  sipas

pozicion  it

 Pagat maksim

 ale  sipas pozicion

 it

 Paga  minimale

për   pozicion

 Paga   minimale

për   pozicion

 Kostoja vjetore   për

 pagat  minimale

për   pozicion

 Kostoja vjetore   për

 pagat   maksimale

për   pozicion

 Nr.  e nëpunësve/ eve   që  do

 punësohen

 Shpenzimet  mesatare

 operative  për   nëpunës/e

 Kostot  operative  për  NBGJ

 Kostot  gjithsej:  për  pagat  minimale

 Kostot  gjithsej:  për  pagat

 maksimale

 Rrogozhinë  42.189  34.667  47.567 50%  1  17.333   23.783 208.000  285.400  0,50   57.398  28.699  236.699 314.099   Patos 43.353   34.667  47.567 50%  1  17.333   23.783 208.000  285.400  0,50   57.398  28.699  236.699 314.099 

 Librazhd 43.732   34.667  47.567 50%   1 17.333   23.783 208.000  285.400  0,50   57.398  28.699  236.699 314.099   Shijak 46.718   34.667  47.567 50%   1 17.333   23.783 208.000  285.400   0,50  57.398  28.699  236.699  314.099

 Cerrik  47.637  34.667  47.567 50%   1  17.333  23.783  208.000  285.400  0,50  57.398  28.699  236.699  314.099

 Vau  i  Dejës  51.533  33.444  60.944 100%   1  33.444  60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726

 Gjirokastër  52.029  33.444  60.944  100%  1  33.444  60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726

 Divjake  55.146  33.444  60.944  100%  1  33.444  60.944  401.328 731.328  1,00   57.398  57.398  458.726 788.726   Malësi  e  Madhe 55.575   33.444  60.944 100%  1  33.444   60.944 401.328  731.328  1.00   57.398  57.398  458.726 788.726 

Kuçovë  55.770   33.444  60.944 100%  1  33.444   60.944 401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726  Sarandë  55.784  33.444  60.944  100%  1  33.444  60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726  Kukës  59.984  33.444  60.944  100%  1  33.444  60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726 

 Maliq 62.805  33,444  60.944  100%   1 33.444  60.944  401.328  731,328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726   Kurbin 74.830  33.444  60.944  100%   1 33.444  60.944  401.328  731.328   1,00 57.398  57.98  458.726  788.726   Dibër 77.297  33.444  60.944  100%   1 33.444  60.944  401.328  731,328   1,00 57.398  57.398  458.726   788.726

Krujë   82.572 33.444  60.944  100%   1 33.444  60.944  401.328  731.328   1,00 57.398  57.398  458.726   788.726

 Kavajë  83.597 33.444  60.44  100%   1  33.444 60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726  Pogradec  91.700  33.444  60.944  100%  1  33.444  60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726  Berat  99.,870  33.444  60.944  100%  1  33.444  60.944  401.328  731.328  1,00  57.398  57.398  458.726  788.726  Lezhë  112.350  34.944  72.944  100%  2  69.888  145.888  838.656  1.750.656  2,00  57.398  114.795  953.451  1.865.451  Korçë  130.243  34.944  72.944  100%  2  69.888  145.888  838.656  1,750,656  2,00  57.398  114.795  953.451  1.865.451  Lushnjë  130.316  34.944  72.944  100%  2  69.888  145.888  838.656  1.750.656  2,00  57.398  114.795  953.451  1.865.451  Kamëz  135.45  34.944  72.944  100%  2  69.888  145.888  838.656  1.750.656  2,00  57.398  114.795  953.451  1.865.451  Vlorë  201.875  34,944  72.944  100%  2  69.888  145.888  838,656  1,750.656  2,00  57.398  114.795  953.451  1.865.451  Fier  204.548  34.944  72.944  100%  2  69.888  145.888  883.656  1.750.656  2,00  57.398   114.795   953.451  1.865.451  Shkodër  208.678  34,944   72.944   100%  2  69.888  145.888  883.656  1.750.656  2,00  57.398  114.795  953.451  1.865.451  Elbasan  212.667  34.944   72.944   100%  2  69.888  145.888   838.656  1.750.656  2.00  57.398   114.795   953.451   1.865.451  Durrës   323.424  34.944   72.944   100%  2  69.888  145.888   838.656  1,750.656  2,00  57.398   114.795   953.451   1.865.451 

Tiranë  828.403  34.944   72.944   100%  2  69.888  145.888   838.656  1.750.656  2,00  57.398   114.795   953.451   1.865.451 

Gjithsej  4.503.781        71  1.796.430  3.168.680   21.557.159  38.024.159  53  57.398   3.013.379   24.570.539   41.037.539 

Shtojca 2: Burimet e konsultuara

Dokumente

Strategjia për menaxhimin e financave publike në Shqipëri 2014-2020 http://www.financa.gov.al/files/userfiles/Raportimet/Shqipërian_PFM_strategy_2014-2020.pdf

Analiza e funksionimit të mekanizmit të koordinuar të referimit të rasteve të dhunës në familje në nivel vendor në Shqipëri – Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale dhe UNDP, 2019

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, http://www.euralius.eu/index.php/en/library/Shqipërian-legislation/send/9-constitution/171-new-constitution-of-the-republic-of-Shqipëria-21-7-2016-en

Strategjia ndërsektoriale e reformës në administratën publike 2015-2020,http://www.dap.gov.al/images/DokumentaStrategjik/Crosscutting_Public_Administration_Repërm_ Strategy.pdf

Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 11, 5 mars 2014 http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2014/PDF-2014/32-2014.pdf

Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 118, 5 mars 2014 http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2014/PDF-2014/32-2014.pdf

Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 143, 12 mars 2014 http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2014/PDF-2014/32-2014.pdf

Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 165, datë 2.3.2016 https://qbz.gov.al/eli/fz/2016/38/b79eaae2-84b4-406f-8863-5a29b3060ed0

Vendimi i Këshillit të Ministrave, nr. 177, datë 8.3.2017 https://qbz.gov.al/eli/fz/2017/47/3fe74db3-72dc-4848-8406-7397ebffdbbf

Vendimi nr.23 për emërimet, lëvizjet horizontale periudhën e provës dhe emërimin në kategorinë ekzekutive, http://www.inovacioni.gov.al/al/legjislacioni/vkm-urdhra/vkm-nr-243-date-18-3-2015&page=2

Ligji nr.146/2014 “Për njoftimin dhe këshillimin publik, http://www.hidaa.gov.al/ligje/Ligji_146-2014,_per_njoftimin_dhe_konsultimin_publik.pdf

Ligji nr. 90/2012 për organizimin dhe funksionimin e administratës shtetërore http://dap.gov.al/images/LegjislacioniAP/Ligj_90_2012.pdf

Ligji Nr. 9970 “Për barazinë gjinore në shoqëri” https://www.ecoi.net/file_upload/1226_1312365250_Shqipëria-ligji-gender-barazia-in-society-24-07-2008-eng.pdf

Ligji “Për nëpunësit civilë”, nr. 152/2013. http://www.euralius.eu/pdf/21.Ligji%20on%20civil%20service%2030_05_2013_en.pdf

Ligji për mbrojtjen nga diskriminimi, http://www.ilo.org/wcmsp5/grupis/public/---ed_protect/---protrav/---ilo_aids/documents/legaldocument/wcms_178702.pdf

Strategjia kombëtare ndërsektoriale përdecentralizimin dhe qeverisjen vendore 2014-2020, f. 16-18 http://www.ceshtjetvendore.gov.al/files/pages_files/15-04-20-02-59-36Decentralisation_Strategy_Final_-_Feb_2015_-_English.pdf

Ligji nr.68/2017 për financat e vetëqeverisjes vendore http://www.qbz.gov.al/Ligje.pdf/qeverisja%20vendore/LIGJ%20nr.%2068,%20date%2027.4.2017. pdf

Strategjia Kombëtare për Barazinë Gjinore dhe Plani i Veprimit 2016-2020 http://awenetwork.org/wp-content/uploads/2017/01/SKGJB-EN-web.pdf

33

Burime dhe të dhëna të tjera dytësore

UN Women (2014). Vendet e Ballkanit -Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Ish Republika e Maqedonisë, Mali i Zi, Serbia”: coe.int/t/dghl/standardsetting/barazia/03themes/violence-against-women/CDEG%282006%293_en.pdf COM_94_333_A.pdf

Komiteti i CEDAW-t (2016). “Raporti i katërt periodik kombëtar për zbatimin e Konventës CEDAW në Shqipëri”, http://www.un.org.al/editor-files/file/CEDAW_C_ALB_4th%20report_Nov%202014_En.pdf

Dhëmbo, Elona (2010) “Gratë në politikë dhe vendimmarrja në Shqipëri: Një analizë cilësore”. Revista e studimeve sociale ndërkombëtare. Vol. 3, nr. 13: http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi13kadinsayisipdf/dhembo_elona.pdf

Progres raporti i KE-së për Shqipërinë, 2016: https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/2016/20161109_report_Shqipëria.pdf

Equinet (2015). Një analizë krahasuese e ligjeve për barazisë gjinore në Evropë 2015. Komisioni Evropian: http://www.equineteurope.org/A-comparativeanalysis-of-gender-barazia-ligji-in-Europe-2015

Vlerësimi i hendekut gjinore, Vlerësimi i hendeqeve kritike gjinore në trajnimin e nëpunësve të sektorit publik në Shqipëri, UNDP & UNWomen

UN Women (2014). Perspektiva gjinore në Shqipëri, Analiza gjinore e rezultateve të regjistrimit të popullsisë së 2011.

Grupet e menaxhimit të integruar të politikave, Udhëzime pune, 2014

UN Women & UNDP (2016). Dosja Gjinore Shqipëri 2016, përgatitur nga Kocaqi, M., Plaku, A., Wittberger, D., https://un.org.al/publications/Shqipëria-gender-brief-%E2%80%93-2016

INSTAT (2017). Pjesëmarrja në tregun e punës, http://www.instat.gov.al/en/themes/labour-market.aspx

Lubani, Ermira; Biseniece, L.; Wittberger, D. (2008). Pikat Fokale të Barazisë Gjinore në Shqipëri — Një analizë e situatës, Tiranë: Projekti i barazisë në qeverisje QAGJZH-/Austrian Development Cooperation

Përfshirja e perspektivës gjinore në projektin e trajnimit TPV të ASPA-s, f. 5, ASPA 2016

Scinto, Irene (2012), Nëpunësit e barazisë gjinore dhe pikat fokale të barazisë gjinore në nivel qendror dhe vendor në Shqipëri. Tiranë: OSBE

Wittberger, Dolly; Plaku, A.; Miluka, J.; Villagomez, E. (2012). Raport kombëtar për statusin e grave dhe barazinë gjinore në Shqipëri, Tiranë: MPÇSSHB & UNWomen

34

35

36