proje ve tÜrkİye türk dil kurumu - akmb.gov.tr · ayrıca, ulus inşası ve devlet inşası...

PROJE

AVRASYA’DA YENİDEN ÇİZİLEN SINIRLAR

İNŞA EDİLEN KİMLİKLER

VE

TÜRKİYE

26-27 Şubat 2011, Ankara

Bi lkent Otel ve Konferans Merkez i

Türk Di l Kurumu

BİRİNCİ ÇALIŞTAY KILAVUZU

BIRINCI ÇALIŞTAY KILAVUZU 26-27.02.20111

2

AVRASYA’DA YENİDEN ÇİZİLEN SINIRLAR, İNŞA EDİLEN KİMLİKLER VE TÜRKİYE 26-27.02.2011

3

1. ÇALIŞTAYLARIN GEREKÇESİ VE ÖNEMİ

“Avrasya’da Yeniden Çizilen Sınırlar, İnşa Edilen Kimlikler ve Türkiye” başlıklı proje

önerisinde belirtildiği üzere proje kapsamında iki çalıştay yapılacaktır. Çalıştaylar, proje

ekibinde bulunan farklı disiplinlerden uzmanların, yayıma hazırlanacak kitaplarda yer

alacak konulara yönelik beyin fırtınası yapmalarını, fikir alışverişinde bulunmalarını ve

bölüm içeriklerinin detaylı bir biçimde tartışılmasını mümkün kılacaktır. Çalıştayların,

Batı’daki örneklerde olduğu gibi, yayınların kalitesine büyük katkı sağlayacağı

düşünülmektedir. Ayrıca, çalıştaylar sayesinde, yayıma hazırlanacak üç kitapta teorik

yaklaşım, yöntem, terminoloji, dil ve içerik bütünlüğü sağlanmış olacaktır. Diğer

taraftan, çalıştaylar, yazarların verilen takvime uymasını mümkün kılarak yayınların

öngörülen tarihte tamamlanmasını sağlayacaktır. Bilindiği gibi, bu projenin

amaçlarından biri de Sovyetler Birliği’nin dağılmasının 20. yılında, geçen 20 yılın genel

bir değerlendirmesini yaparken bu dönemin Türk dilli halklara nasıl yansıdığını tespit

etmek ve Türkiye ile Sovyet sonrası ülkeler arasındaki ilişkileri analiz ederken, bu

ilişkilerin geliştirilmesi doğrultusunda atılabilecek adımlara ilişkin somut önerilerde

bulunmaktır.

2. BİRİNCİ ÇALIŞTAY ÖNCESİNDE KATILIMCILARDAN BEKLENENLER

Birinci Çalıştay, 26-27 Şubat 2011’de, Ankara’da, Bilkent Otel ve Konferans Merkezi’nde

yapılacaktır. Çalıştay öncesinde, çalıştayın verimli geçmesi ve hedeflerine ulaşması için

değerli bölüm yazarlarımızın aşağıda belirtilen hususlarda hazırlık yapmaları büyük

önem arz etmektedir. Projede de belirtildiği gibi katılımcılardan, kendilerine

gönderilmiş olan kitap planları ve kendi yazacakları bölümlerin planları hakkında

görüşlerini notlar hâlinde diğer katılımcılarla paylaşmak ve yeni önerilerde bulunmak

üzere 10 dakikalık kısa bir sunuş hazırlamaları beklenmektedir. Sunumların power point

vb. görsel ögelerle desteklenmesi önerilir.

Bölüm yazarlarımızın tamamının, uzun çalışmalar, koordinasyonlar sonucunda Türk Dil

Kurumunun desteğinde düzenlenen Birinci Çalıştay’a acil durumlar dışında bizzat

katılmaları gerekmektedir. Birinci Çalıştay’a katılım ve çalıştaya yönelik hazırlıklar,

projenin bundan sonraki aşamaları hakkında ipuçları verecektir.


4

3. BİRİNCİ ÇALIŞTAYIN HEDEFLERİ

Birinci çalıştayda yapılması hedeflenenler şu şekilde sıralanabilir:

- Kitaplarda benimsenecek kavramsal ve kuramsal yaklaşımın kesinleştirilmesi,

- Belirlenen kitap planlarının tartışılması ve kesinleştirilmesi,

- Kitaplarda yer alacak bölümlerde hangi konuların ele alınması gerektiğinin, yazarların

hakkında yazacakları ülkelerin özgün nitelikleri konusunda verecekleri bilgiler ışığında,

kesin olarak belirlenmesi,

-Yazarların üstlendikleri bölümler hakkındaki birikimlerini diğer katılımcılarla

paylaşmaları ve iki yazarlı bölümlere yönelik iş bölümünün kesinleştirilmesi,

- Yazarların, dile getirmek istedikleri konu ve önerilerinin değerlendirilerek, projeye

nihai şeklinin verilmesi,

-Alan çalışmalarının başlatılabilmesi için gerekli hazırlıkların tartışılması,

-İkinci Çalıştay tarihinin ve çalıştay öncesi yapılması gerekenlerin belirlenmesi.

4. KAVRAMLAR, KURAM VE YÖNTEM ÜZERİNE

Farklı disiplinlerden akademisyenleri bir araya getiren bu projede kavramların

kullanımı, kuramsal yaklaşımın ve yöntemin belirlenmesi hususu büyük önem

taşımaktadır. Yayıma hazırlanacak kitaplarda fikrî bütünlük ve tutarlılık sağlanması

kavram, kuram ve yöntem bakımından temel bazı hususlarda ortak bir yaklaşımı gerekli

kılmaktadır.

Bilindiği gibi başta sosyoloji olmak üzere, sosyal bilimlerde nesnellik konusu önemli

tartışmaları beraberinde getiren en temel konulardan biridir. Araştırmacının araştırdığı

konunun hem nesnesi hem öznesi olma hâli, onun karşı karşıya kaldığı en büyük

zorluklardan biridir. Her ne kadar, sosyal bilimcinin yapacağı analizlerin, ne kadar

dikkat edilirse edilsin, içinde bir öznellik barındıracağı iddiası birçok çağdaş sosyal

bilimci tarafından dile getirilse de, Weberci bir anlayışla bilim, siyaset ve ideolojinin ayrı

eylem düzeyleri olarak algılanması nesnel bir analizi mümkün kılacak ve angaje bir

sosyal bilim yerine tarafsız, toplumsal olguların nedenlerini anlayabilen ve

değerlendirebilen bir sosyal bilim yapma biçimini mümkün kılacaktır.

Ancak, hiç şüphesiz, sosyal bilimcilerin bütünüyle öznelliklerinden arınmalarını

beklemek veya bilim ve siyaseti bütünüyle ayrı alanlar olarak değerlendirmek suretiyle


5

sosyal bilimcileri var olan toplumsal sorunlara veya toplumlar arası sorunlara çözüm

önerileri getirmekten alıkoymak gerçekçi ve akılcı olmayacaktır. İçinde yaşadığı veya

üzerine çalıştığı toplumlar hakkındaki analizlerinin parametrelerini oluşturan

toplumsal, kültürel ve siyasal dinamiklerin bilincinde bir sosyal bilimcinin nesnelliğe

yakınlaşacağı ve toplumsal sorunları çözme yolunda etkin önerilerde bulunabilmeye en

yatkın kişi olacağı açıktır. Sosyal bilim birikiminin toplumların yararına etkin bir şekilde

kullanılamadığı ve bunun nedeninin de sosyal bilimler ve siyaset arasındaki

kopukluktan kaynaklandığı düşüncesi başta birçok sosyolog olmak üzere önde gelen

sosyal bilimciler tarafından son yıllarda vurgulanarak dile getirilmektedir. Bu anlayış

çerçevesinde üretilen olgusal bilimsel bilginin, aslında Weber’e göre bütünüyle ayrı bir

alan olan siyasetle buluşması belki de birçok sorunun çözümüne katkı sunacaktır.

Diğer bir önemli husus da sosyal bilimcinin sahip olması gereken eleştirel bakış açısıdır.

Bu eleştirel bakış açısı bir taraftan kavramlara diğer taraftan da kuram’a yönelik olmak

durumundadır. Sosyal bilimcinin toplumsal olguları açıklamakta kullandığı yegâne

araçlar kavramlar ve kuramlardır. Ancak, sosyal bilimci toplumsal değişmenin

kaçınılmazlığını, farklı toplumsal koşulların gereklerini ve toplumların tarihsel

deneyimlerinin dinamiklerini göz önünde bulundurarak kavramları ve kuramları

anlamalı, eleştirel olarak ele almalı, sorgulamalı ve gerektiğinde değiştirebilmelidir.

Kavramların ve kuramların toplumsal gerçekliği açıklamada ne ölçüde başarılı olduğunu

titizlikle incelemelidir ve bu açıklayıcılığı artırmak üzere gerektiğinde paradigmadik

değişiklikleri yapacak iradeye sahip olmalıdır.

Sovyet sonrası coğrafyadaki Türk dilli halkları inceleyecek bu proje, aynı zamanda

Sovyet sonrası toplumları ve Sovyet sosyal biliminin geliştirdiği ve kullandığı kavram ve

kuramları doğru anlamayı gerektirmektedir. Proje konusuyla doğrudan ilgili olan ve

etnisite, milliyetçilik ve devlet konularında Sovyet sosyal bilim literatüründe kullanılan

kavram ve kuramların doğru anlaşılmasının söz konusu toplumların doğru anlaşılması

açısından çok önemli olduğunu belirtmek gerekmektedir. Örneğin, İngilizceye

nationality olarak çevrilen Rusça national’nost ‘milliyet’ kavramının Sovyet

literatüründe etnisite’ye tekabül ettiğini ve hiçbir şekilde devletle bir bağa, yani

vatandaşlık bağına referans vermediğini bilmek, Sovyetler Birliği’nin milliyetler


6

politikasını ve Sovyet sosyal bilimlerinin kavramsal yaklaşımını anlamak, dolayısıyla,

doğru toplumsal analizler yapmak açısından büyük önem taşımaktadır.

Diğer taraftan, projenin temel kavramları kültür, ulusal kimlik, etnik kimlik, kimlik

politikaları, dil politikaları, bütünleşme (integration) ve devlet inşası gibi kavramlardır.

Bu kavramlara ve bunları ele alırken benimsenecek kuramsal yaklaşıma kısaca

değinmek gerekmektedir. Ulusal veya etnik kimlik incelenirken inşacı (constructionist)

bir yaklaşım benimsenmekte, etnik ve millî kimlik birbirlerinden bağımsız olgular olarak

ele alınmamakta, Anthony D. Smith’in yaklaşımı dikkate alınarak bu iki kimliğin iç içeliği

kabul edilmektedir. Diğer taraftan, her ikisinin de siyasal bir inşa olduğu kabul edilirken

ilksel (primordial) olarak değil, değişken ve durumsal (contextual) oldukları görüşü

benimsenmektedir. Hiç şüphesiz, önemli bir başka kavram olan kültürün de ulus ve

devlet inşasında temel bir araç olarak kullanıldığı gerçeği göz ardı edilmemekte; ancak,

kültür de statik değil, tersine, değişen ve dinamik bir kavram olarak ele alınmaktadır.

Bütünleşme kavramı farklı boyutları ile ele alınmakta, işlevsel (functional)

bütünleşmenin yanı sıra siyasal bütünleşmenin önemle ele alınması öngörülmektedir.

Ayrıca, ulus inşası ve devlet inşası birbiriyle yakın ilişkide süreçler olarak kabul

edilmekle birlikte eşitlenmemektedir. Devlet inşası kapsamında siyasi rejim, anayasa,

ordu, parlamento ve adalet sistemi gibi önemli kurumların gelişimleri analiz edilirken,

ulus inşası kapsamında, ulusal kimliğin hangi unsurlar temel alınarak yeniden

kurgulandığı, ne ölçüde farklı etnik grupları kavrayıcı veya dışlayıcı olduğu analiz

edilecektir. Bu bağlamda, ulus kavramı, Renan’ın tanımladığı ve daha sonra Weber’in

de savunduğu gibi tamamıyla öznel olarak tanımlanmakta, kan bağı temelli nesnel bir

tanım kabul edilmemektedir. Son olarak, devlet inşası süreci sadece dış aktörlerin etkin

olduğu veya sadece iç dinamiklerin belirlediği bir süreç olarak değil, ikisinin etkileşimi

sonucunda belirlenen bir süreç olarak değerlendirilmektedir.


7

5. KİTAP BÖLÜMLERİNİN YAZIMIYLA İLGİLİ GENEL BİLGİLER

5.1. Sayfa Düzeni

- Bölümler, Microsoft Word programlarının birinde (2.0–7.0), Times New Roman

karakterinde ve bir buçuk satır aralığında yazılmalı. Metin için 12 punto, dipnotlar için

10 punto kullanılmalıdır.

- Metinler hazırlanırken “enter” vb. tuşlar aracılığıyla sayfa düzeni yapılmamalı,

komutlar otomatik olarak verilmelidir.

- Metinlerde harf aralarındaki boşluklar alınmalıdır.

- Marjlar: 2,5 cm yukarı ve aşağı; 3 cm sol, 2,5 cm sağ.

- Paragraf başı 0,5 cm içeride olmalıdır.

- Paragraflardan sonra 0,6 nk aralık olmalıdır.

- Ana Başlıklar, Ara Başlıklar, Alt Başlıklar ve Maddelendirme: Ana başlıklar 12 punto

büyük harflerle, ara ve alt başlıklar ilk harfleri büyük olmak kaydıyla koyu, ancak küçük

harflerle yazılmalıdır. Maddelendirme yapılmamalıdır.

- Tablolar, Şekiller ve Resimler : Görsel ögeler kullanılacaksa, resim, fotoğraf veya şeklin

altına 10 punto italik olarak kısa bir açıklama yapılmalıdır. Resim dosyaları yüksek

çözünürlükte olmalı, metne yerleştirilmeli veya gerekirse ayrı dosyada gönderilmelidir.

Metin içinde iki veya daha fazla vurgulama yapılmamalı, yani sözcük ya da ibare hem

koyu, hem italik vb. yapılmamalıdır.

- Vurgulanmak istenen sözcük ya da ibareler koyu değil, eğik olarak yazılmalıdır.

- Dipnot kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmalı; yalnız açıklamalar için dipnota

başvurulmalı ve otomatik numaralandırma yoluna gidilmelidir.

- Dipnotlar her sayfada 1’den başlatılmalı ve sırası ile devam edilmelidir.

Dipnotlarda kaynak göstermek üzere, metin içi kaynak gösterme yöntemleri kullanılmalıdır.

5.2. Alıntı, Gönderme ve Kaynakça Yazım Kuralları

5.2. 1. Metin içinde alıntı ve göndermeler:

- Aynen alıntılar tırnak içinde verilmelidir.

- İki satırdan uzun alıntılar ise satırın sağından ve solundan 1.5 cm içeride, blok hâlinde

ve 1 satır aralığıyla 1 punto küçük yazılmalıdır.

- Metin içinde göndermeler, parantez içinde aşağıdaki şekilde yazılmalıdır.

- (Köprülü, 1944), (Köprülü, 1944: 15).

- Gönderme yapılan yazarın isminin metin içinde geçmesi durumunda, parantez içinde

yalnızca yıl ve sayfa numarası gösterilmelidir.


8

- Birden fazla yazarlı yayınlarda, metin içinde sadece ilk yazarın soyadı ve ‘vd.'

yazılmalıdır:

(Gökay vd., 2002).

5.2.2.Tek yazarlı kitap ya da makale

i-Kitap:

Köprülü, Mehmet Fuat (1961). Azeri Edebiyatının Tekâmülü. İstanbul: MEB Yay.

ii-Makale:

Çetinsaya, Gökhan (2003). “Essential Friends and Natural Enemies: The Historic Roots

of Turkish-Iranian Relations”. Middle East Review of International Affairs. C. 7, No 3, s.

116-132.

5.2.3. İki yazarlı kitap ya da makale

i-Kitap:

Kazgan, Gülten ve Ulçenko, Natalya (2003). Dünden Bugüne Türkiye ve Rusya. İstanbul:

Bilgi Yay.

ii-Makale:

Mahnken, Thomas G. ve FitzSimonds, James R. (2003). “Revolutionary Ambivalance:

Understanding Officer Attitudes Toward Transformation”. International Security. C. 28,

No. 2, s. 122-135.

5.2.4. Üçten fazla yazarlı kitap ya da makale

i-Kitap:

Gönlübol, Mehmet ve diğerleri (1996). Olaylarla Türk Dış Politikası. 1919-1995, Ankara:

Siyasal Kitabevi.

ii-Makale:

Dranove, David ve diğerleri (2003). “Is More Information Better? The Effects of ‘Report

Cards’ on Health Care Providers”. Journal of Political Economy. C. 11, No. 3, s. 25-47.

5.2.5. Kitapta makale

Turow, Joseph (1991). “A Mass Communication Perspective on Entertainment

Industries”. (Der.) Curan, James ve Gurevitch, Michael. Mass Media and Society.

Londra: Edward Arnold, s. 160-167.

5.2.6. Çeviri kitap

Baç, Meltem Müftüler (2001). Türkiye ve AB: Soğuk Savaş Sonrası İlişkiler. Çev. Simten

Coşar. İstanbul: Alfa Yay.


9

5.2.7 Gazete Yazısı

Hasan Cemal, “Fiyasko ve Çıkış Yolu”. Milliyet. 18 Aralık 2003, s. 7.

Yazarı belli olmayan gazete yazıları:

“Başbakan Washington Yolcusu”. Cumhuriyet. 22 Aralık 2003, s. 8.

5.2.8 Yazarı belli olmayan resmî ya da özel yayınlar, raporlar vb.

Enerji Teknolojileri Politikası Çalışma Grubu Raporu. Ankara: TÜBİTAK, Mayıs 1998, s.

35.

5.2.9. Arşiv belgeleri

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. Başbakanlık Hususi Kalem. 33218, 10 Aralık 1943.

5.2.10. İnternetten alınan kaynaklar

Aydın, Mustafa “ABD Dünyadan Ne İstiyor”. 23 Mart 2003, http://www.haberanaliz.

com/ detay.php?detayid=325 (Erişim Tarihi 19 Aralık 2003), s. 1.

5.2.11. Söyleşi

Ortaylı, İlber, Ankara, 10 Ekim 2003, kişisel görüşme.

5.2.12. Yüksek Lisans-Doktora Tezleri

Pulat, Mustafa (2002). Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası: Türkiye’nin Avrupa

Savunmasındaki Geleceği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü.

5.3. Kısaltmalar

Gerçek kısaltmalarda Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzundaki gösterimlere uyulmalıdır.

Kaynaklarda bulunmayan yeni kısaltma yapılması gerektiğinde önce açık okunuş

verilmeli, ardından parantez içinde kısaltma gösterilmelidir.

Örnek:

Avrasya’da Yeniden Çizilen Sınırlar, İnşa Edilen Kimlikler ve Türkiye (AYCIS)

6. DİL VE YAZIM

Bölüm yazarlarından, metinlerin yazıya geçirilmesinde öznelliği vurgulamayan,

Türkçenin yapı ve işleyiş özelliklerine uygun, dizgi, anlatım ve yazım hatalarından

arınmış, açık, duru bir dil ve üslup beklenmektedir.

Türkçe dışındaki dil bilimsel terimlerin Türkçede nasıl kullanılacağı çalıştaylarda

tartışılacaktır. Ancak yabancı kökenli sözcüklere zaruri durumların dışında

başvurulmamalı, bunların yerine Türkçede karşılığı bulunan sözcükler kullanılmalıdır.


10

Bölümlerin yazımında Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ve Türkçe Sözlük esas alınmalıdır

(www.tdk.gov.tr adresinden ulaşılabilir).

6.1. Yazıçevrimi/Harfçevrimi

Proje kapsamında Rusça veya yerel dillere ait, başta özel adlar olmak üzere, çok sayıda

sözcüğün metinlerde yer alacağı öngörülmektedir.

Birbirinden farklı alfabelerle yazılan dillere ilişkin özel adların ya da diğer sözcüklerin

bilimsel ölçünlere uygun, tutarlı ve Türk çevriyazı dizgesine uyumlu biçimde bölümlere

ithal edilmesindeki duyarlık ve ölçünlülük, projemizin başarısını da etkileyecektir.

Türk yazı dillerine veya diğer yazı dillerine ilişkin özel adların veya yazarın kullanılmasını

gerekli bulduğu yerel sözcüklerin kullanımıyla ilgili temel ilkeler şu şekildedir:

6.1.1. Yabancı özel adların yazımında Türk Dil Kurumunun Yazım Kılavuzu’ndaki

(http://www.tdk.gov.tr) kurallar dikkate alınmalıdır.

6.1.2. Türkiye Türkçesi dışındaki tüm yazı dillerine ilişkin söz varlığının proje metinlerine it-

halinde Türkçe söyleyiş ve Türk alfabesinin kullanılması esastır.

Örnek:

Baky, Bakı, Baku yerine Bakü biçimi tercih edilmelidir.

6.1.3. Standart Türk alfabesinde bulunmayan /ä, x, w, q, ñ/ seslerini gösteren harflerden ya-

rarlanılabilir.

Örnek:

“Бүгін Мәжілістің жалпы отырысында депутаттар еліміздің «Сайлау туралы»

Конституциялық заңына…” (Kazakça özgün biçim)

“Bügin mäjilistiñ jalpı otırısında deputattar yelimizdiñ «Saylaw Tuwralı» Konstitutsiyalıq

zañına…” (Latin alfabesine çevrilmiş biçim)

6.1.4. Herhangi bir dil, örneğin Azeri Türkçesi için büyük önem taşıyan açık e (ä/ə) ve kapalı

e veya Türk alfabesindeki h’den farklı ‘hırıltılı h’ adıyla bilinen x sesinin gösterilmemesi, bi-

limsel bir zaaftır. Bu nedenle, yerel dillerin ses ve alfabe özellikleri dikkate alınmalı, Latin ta-

banlı alfabe esas olmak kaydıyla, sözcüklerin -özgün ses özellikleri yitirilmeyecek biçimde-

çevriyazısı (transkripsiyon) veya harfçevrimi (transliterasyon) yapılmalıdır.

Örnek:

Türkmen dilinin grammatikası (Türkçe söyleyiş)

Türkmen diliniň grammatikasy (Türkmence yazılış)

Türkmen diliniñ grammatikası (Türkmence ibarenin Türk çevriyazısına uyarlanmış şekli)


11

6.1.5. Türkiye’de kamuoyunca çok az bilinen ya da bilinmeyen yabancı sözcükler metinlerde

Türkçeye uyarlanmalı, ancak editör kontrolü ve projenin tamamlanmasını izleyen süreçlerde

yayımlanacak kitapların Rusça, İngilizceye tercüme edilme olasılığı göz önünde tutularak bu

sözcüklerin Rusça, İngilizce ve/veya yerel dillerdeki özgün yazılışları da imkânlar çerçevesin-

de parantez içinde veya ayrı notlar hâlinde gösterilmelidir.

Örnek:

Kartvelce (Gür. ქართული ენა/Kartuliena, İng. Kartvelian, Rus. Картвельских/

Kartvel’skix)

Senpetersburg (İng. Saint Petersburg, Rus. Санкт-Петербург/Sankt Peterburg);

6.1.6. Yerel dillerdeki sözcüklerin yazımıyla ilgili öngörülmeyen sorunların çıkması duru-

munda, ortak tutum geliştirmek maksadıyla, proje koordinatörlükleri ve yürütücülüğüyle

temasa geçilmelidir.

7. İLETİŞİM

7.1. E-Posta: Proje faaliyetlerimizin sağlıklı biçimde yürütülebilmesi maksadıyla proje

katılımcıları arasında projeyle ilgili her türlü konuda kesintisiz bir iletişim ortamının

sağlanması gerekmektedir. Özellikle internet aracılığıyla gönderilen mesajlara mutlaka

cevap verilmesi, en azından mesajın yerine ulaşıp ulaşmadığının anlaşılması bakımın-

dan önemlidir.

7.2. Yahoo Grubu: Koordinatörler ile bölüm yazarları arasındaki e-posta kanalıyla ileti-

şimin yanı sıra internet ortamında bütün bölüm yazarlarının bulgularını, görüşlerini

süre ve yer sınırlaması olmaksızın aktarabilecekleri, proje gündemine gelen her türlü

konuyu, öneriyi, ulaşılan her türlü yazılı ve görsel belgeyi diğer katılımcılarla paylaşabi-

lecekleri, tartışabilecekleri, adeta bir toplantı ortamı sağlayacak koşulların yaratılması-

nın önemli olduğu değerlendirilmektedir.

Bu amaçla yakın dönemlere değin klasik e-iletilerde “reply all” kullanılmakla birlikte

günümüzde yahoo/google başta olmak üzere haberleşme grupları çok daha pratik ve

işlevsel olması bakımından ön plana çıkmıştır.

Yukarıda belirtilen gerekçelerle AYCIS2011 (http://groups.yahoo.com/group/

AYCIS2011/) adı verilen bir “yahoo grubu “oluşturulmuştur. Daha işlevsel olan google

grubu bazı teknik nedenlerle tercih edilmemiştir. Gruba üye olmak için moderatörden

davet gelmesi veya [email protected] adresine gönderilecek


12

mesajın yine moderatör tarafından onaylanması gerekmektedir. Grubun sayfasındaki

”Join this Group!” özelliği de kullanılabilir. AYCIS2011 adlı grubumuzun bütün özellikle-

rinden yararlanabilmek için bir YAHOO ID’si almak gerekmektedir. Bu iletişim imkânın-

dan azami ölçüde yararlanılmasının, nitelikli iletilerin ve belgelerin paylaşılmasının pro-

jemize katkı sağlayacağı kuşkusuzdur. Size bu kılavuzun gönderilmesiyle birlikte

AYCIS2011 yahoo grubundan üyelik çağrısı da yapılacaktır.

Gruba üye olmanız ve katkılarınızla grubun işlevselleşmesi projenin başarısında önemli

rol oynayacaktır. Proje ile ilgili belgeleri grup sayfasında bulabilirsiniz.

7.3. SKYPE: Proje üyeleri arasındaki iletişimde cep telefonları yoğun olarak kullanılmak-

ta, ancak bu tür uzun süreli görüşmeler kullanıcıları özellikle uluslararası görüşmelerde

mağdur etmektedir. Bu nedenle çalışma grupları ve proje mensupları arasındaki ileti-

şimde görüntülü ve/veya sesli ücretsiz ve sınırsız ikili veya konferans görüşme imkânı

sağlayan SKYPE’tan yararlanılabilir. Bunun için öncelikle SKYPE’tan kişisel bir hesap

açılmalıdır.

8. PROJE DENETİMİ VE HAKEMLİK

Projemiz ilgili kurumlara gönderilmiş ve kurumların talebiyle anonim hakemler

tarafından değerlendirilmiş ve hakemlerin yazdıkları raporların ardından Yönetim

Kurulu onayından geçerek resmîleşmiştir.

Proje koordinatörleri Doç. Dr. Ayşegül Aydıngün, Doç. Dr. İsmail Aydıngün, Doç. Dr.

Eyüp Bacanlı ve Yard. Doç. Dr. Mustafa Durmuş aynı zamanda yazılacak bölümlerin

editörleridir. Bölüm yazarlarından gelecek metinler, bölüm editörleri tarafından

değerlendirilecektir. Destekleyici kurumlara karşı sorumlu olan kitap editörleri ve proje

yürütücüsü, kitabı teşkil edecek bölümler arasında içerik, biçim vb. hususları koordine

etmek, tekrarları önlemek maksadıyla metinler üzerinde tasarrufta bulunmak, bir şe-

kilde proje hedefleri ve/veya ölçünleriyle uyumlu olmayan yazıların düzeltilmesini talep

etmek veya yayımlanması mümkün olmayan yazıları iade etmekle yükümlüdür.

Birinci ve ikinci taslak metinler, bölüm koordinatörleri ve proje yürütücülüğünün değer-

lendirmelerinin ardından Atatürk Kültür Merkezine ve Türk Dil Kurumuna gönderilecek-

tir.


13

Pojeyi destekleyen resmî kurumlar, proje süresince mevzuatları gereğince, yapılan

çalışmaları ilgili bölümlerin metinleri aracılığıyla ilk üç ayın sonunda değerlendirecekler

ve projenin bitiminde anonim hakemlere metinlerin yayıma uygun olup olmayacağına

ilişkin rapor hazırlatacaklardır. Değerlendirme ve raporların olumlu sonuçlanması

durumunda alan çalışması hazırlıkları başlayacaktır. Editör değerlendirmelerinde veya

ilgili kurum/kurumların hakem raporlarında yazıların tümüne veya bir kısmına

‘yayımlanamaz’ kaydı düşülmesi durumunda, bundan sonraki süreçler kendiliğinden

iptal edilmiş olacaktır.

Telif ve baskı işlemleri bu raporun sonucuna göre tekemmül edecektir. Aynı şekilde her

türlü proje gideri belgelendirilecek, gerekli kayıtlar Proje Sekreteri Araştırma Görevlisi

Bilge Gökter tarafından tutulacaktır.


14

9. PROJE SONUNDA YAYIMLANACAK ÜÇ KİTABIN PLANI VE YAPISI

9.1. KİTAP 1

9.1.2. ÖNERİLEN BAŞLIK:

BAĞIMSIZLIKLARININ 20. YILINDA ORTA ASYA CUMHURİYETLERİ’NDE

TÜRK DİLLİ HALKLAR VE TÜRKİYE

9.1.3. ÖNERİLEN ALTBAŞLIKLAR:

Giriş 10 sayfa

Orta Asya Tarihine Kısa Bir Bakış 25 sayfa

Son Yirmi Yılda Türkiye’nin Orta Asya’ya Yönelik

Dış Politikası ve Bölgedeki Faaliyetleri 50 sayfa

Kazakistan 50 sayfa

Kırgızistan 50 sayfa

Tacikistan 50 sayfa

Özbekistan 50 sayfa

Türkmenistan 50 sayfa

Türkiye’nin Orta Asya Ülkeleri ile İlişkilerinin

Değerlendirilmesi 50 sayfa

Sonuç 15 sayfa

Giriş (Aysegül Aydıngün)

Kitabın amacı,

Orta Asya’da bağımsızlık sonrası dönemin özellikleri,

Kitap içinde yer alacak bölümlerin tanıtımı.

Orta Asya Tarihine Kısa Bir Bakış (İsenbike Togan)

Günümüze ışık tutacak ve son 20 yılın daha iyi anlaşılmasını mümkün kılacak

bir Orta Asya tarihi.

Son 20 Yılda Türkiye’nin Orta Asya’ya Yönelik Dış Politikası ve Bölgedeki Faaliyetleri

(Mustafa Durmuş ve Harun Yılmaz)

- Son 20 yılda Türkiye’nin bölgeye yönelik izlediği siyasi, askerî, ekonomik ve

kültürel politikalar,

- Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) vd. devlet kurum ve kuruluşlarının

ekonomik ve kültürel işbirliği çerçevesinde yürüttüğü projeler,

- Türk iş adamlarının söz konusu ülkelere yatırımları ve etkileri,


15

- Türkçe öğretimi konusundaki çalışmalar; Türkçe öğretim merkezlerinin faaliyet

ve performansları,

- Türk dilli halklara yönelik izlenen siyasi ve kültürel politikalar.

Türkiye’nin Orta Asya Ülkeleri ile İlişkilerinin Değerlendirilmesi (Pınar Akçalı ve

Ayşegül Aydıngün)

-Türkiye’nin Orta Asya ülkeleri ile ilişkilerinin analizi.

Sonuç (Ayşegül Aydıngün ve Çiğdem Balım)

Tüm bölümlerin genel bir değerlendirmesi ve politika önerileri.

ÜLKELERE İLİŞKİN BÖLÜMLERİN YAPISI

- Kazakistan (Hayati Tüfekçioğlu ve Ayşegül Aydıngün)

- Kırgızistan (Emre Gürbüz)

- Özbekistan (Çiğdem Balım)

- Tacikistan (Pınar Akçalı ve Süer Eker)

- Türkmenistan (Erdoğan Yıldırım)

Ülkelere ilişkin bölümleri yazacak olan bölüm yazarlarımızın aşağıdaki planı takip

etmeleri gerekmektedir

1- Giriş

- Ülkenin coğrafi konumu ve önemi,

- Demografik, toplumsal (kentleşme, eğitim, sağlık), etnik ve kültürel yapısı

hakkında genel bilgi,

- Ekonomik ve son siyasi durum hakkında genel bilgiler.

2- Son 20 Yılda Siyasi Yaşam ve Devlet İnşası

- Bağımsızlık süreci ve sonrasında siyasi dengeler,

- Rusya ve diğer ülkelerle ilişkiler,

- Devlet inşa sürecinin dinamikleri,

- Rejim, Anayasa, Ordu, Parlamento, Adalet sistemi.

3- Ulus İnşası ve Kimlik Politikaları

- Bağımsızlık sonrası değişen etnik dengeler ve etnik ilişkiler,

- Sovyet milliyetler politikasının mirası,

- Toplumsal bütünleşmeyi sağlama doğrultusunda atılan adımlar,


16

- Ulusal kimliği inşa etme doğrultusunda izlenen kimlik politikaları (tarihin

yeniden yazılması, kültürel canlanma, eğitim politikası, din politikası vb).

4- Bağımsız Bir Ülke Olmanın Önemli Bir Aracı Olarak Dil ve Dil Politikaları

- Sovyet dönemindeki dil politikalarına genel bakış,

- Bağımsız cumhuriyetler dönemindeki dil politikaları,

- Resmî diller, azınlık dilleri vd. statülerdeki dillerle ilgili yasal mevzuat,

- Dil politikaları ve eğitim sistemi,

- Leksikal ve ortografik müdahale süreçleri

- Yasal durum ve uygulama arasındaki ilişkiler, çelişkiler,

- Kurumlar, basın, internet ve dil kullanımı,

- Dil politikalarında azınlık dilleri ve dil hakları,

- Rusçanın lingua franca olarak yeri.

- Türkiye Türkçesiyle doğrudan ya da dolaylı ilişkiler.

5- Türkiye ve İlgili Ülke Arasındaki İlişkiler

- Türkiye’nin resmî politikasının nasıl algılandığı,

- Türkiye Büyükelçiliklerinin faaliyetlerinin nasıl algılandığı,

- Resmî olmayan örgütlenmelerin (Türk iş adamları dernekleri, Türk okulları,

üniversiteleri, öğrenci değişimi, vb.) faaliyetleri ve bunların ülke halkları

tarafından nasıl algılandığı,

- Türkçe öğretiminin durumu; ortak Türkçe konusunda çalışmaların nasıl

değerlendirildiği,

- Türk televizyon kanallarının, Türk sanatçıların ve sanat eserlerinin etkisi,

- Türkiye’den beklentiler.

6- İlgili Ülkedeki Türk Dilli Halklar

- Titüler olmayan Türk dilli halklar hakkında demografik ve mekânsal bilgi,

- Türk Dilli halkların sosyo-ekonomik durumları (işlevsel integrasyon: eğitim,

sağlık, iş, vb),

- Türk dilli halkların kullandıkları Türkçelerin izlenen dil politikalarından nasıl

etkilendiği,

- Toplumsal ve siyasal hayata katılım,

- Türk dilli halklarda örgütlenme ve elitler,

- Türk dilli halkların yaşadıkları cumhuriyetlerden beklentileri,

- Türk dilli halkların Türkiye’den beklentileri.


17

9.2. KİTAP 2


BAĞIMSIZLIKLARININ 20. YILINDA AZERBAYCAN, GÜRCİSTAN VE

UKRAYNA’DA TÜRK DİLLİ HALKLAR VE TÜRKİYE


Giriş 10 sayfa

Son Yirmi Yılda Türkiye’nin Azerbaycan, Gürcistan

ve Ukrayna’ya Yönelik Dış Politikası ve Bölgedeki

Faaliyetleri 50 sayfa

Azerbaycan 50 sayfa

Gürcistan 50 sayfa

Ukrayna 50 sayfa

Türkiye’nin Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna ile

İlişkilerinin Değerlendirilmesi ve Öneriler 50 sayfa

Sonuç 15 sayfa

Giriş (İsmail Aydıngün)

- Kitabın Amacı,

- Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna’da toplumsal ve siyasal gelişmeler,

- Sovyet döneminin mirası olan siyasi sınırların, etnik ve kültürel sınırlar ile

örtüşmemesinden kaynaklanan bölgesel çatışmalar,

- Değişen etnik dengelerin, etnik çatışmaların, sürgün edilen halkların geri dönüş

süreçlerinin ve uygulanan devlet politikalarının bu ülkelerde yaşayan ‘titüler’

veya ‘titüler’ olmayan Türk dilli halklara yansımaları,

- Her üç ülkedeki Türkiye algısı ve Türkiye etkisi,

- Kitabın bölümleri hakkında genel bilgi.

Son 20 Yılda Türkiye’nin Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna’ya Yönelik Dış

Polit ikası ve Bölgedeki Faaliyetleri (Mitat Çel ikpala)

- Türkiye’nin Azerbaycan, Ukrayna ve Gürcistan’a yönelik son 20 yılda izlediği

siyasi, askerî, ekonomik ve kültürel politikalar,

- Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) vd. devlet kurumlarının ekonomik ve

kültürel işbirliği çerçevesinde yürüttüğü projeler,

- Türk iş adamlarının söz konusu ülkelere yatırımları ve bu yatırımların etkileri,

- Türkçe öğretimi konusundaki çalışmalar,


18

- Türkçe öğretim merkezlerinin faaliyet ve performansları,

- Türk dilli halklara yönelik izlenen siyasi ve kültürel politikalar.

Türkiye’nin Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna ile İlişkilerinin Değerlendirilmesi ve

Öneriler (İsmail Aydıngün)

Bu bölümde, Türkiye’nin günümüze kadar Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna

ile ilişkileri değerlendirilecek ve somut politikalar önerilecektir.

Sonuç (İsmail Aydıngün ve Çiğdem Balım)

Kitapta yer alan bölümler ışığında kitabın bütününe ilişkin genel bir

değerlendirme yapılacaktır.

ÜLKELERE İLİŞKİN BÖLÜMLERİN YAPISI

Azerbaycan (Ceylan Tokluoğlu)

Gürcistan (Leyla Tağızade ve Ayşegül

Aydıngün)

Ukrayna ve Kırım Özerk Cumhuriyeti (İsmail Aydıngün)


etmeleri gerekmektedir:

1- Giriş:

- Ülke Tarihine Kısa Bir Bakış,





2- Son 20 Yılda Siyasi Yaşam ve Devlet İnşası

- Bağımsızlık süreci ve sonrasında siyasi dengeler,

- Rusya ve diğer ülkelerle ilişkiler,

- Devlet inşa sürecinin dinamikleri,

- Rejim, Anayasa, Ordu, Parlamento, Adalet sistemi.

3- Ulus İnşası ve Kimlik Politikaları

- Bağımsızlık sonrası değişen etnik dengeler ve etnik ilişkiler,



19


- Ulusal kimliği inşa etme doğrultusunda izlenen kimlik politikalar (tarihin

yeniden yazılması, kültürel canlanma, eğitim politikası, din politikası vb).

4- Bağımsız Bir Ülke Olmanın Önemli Bir Aracı Olarak Dil ve Dil Politikaları





- Leksikal ve ortografik müdahale süreçleri,

- Yasal durum ve uygulama arasındaki çelişkiler,



- Rusçanın lingua franca olarak yeri.


5- Türkiye ve İlgili Ülke Arasındaki İlişkiler


- Türkiye Büyükelçiliklerinin faaliyetlerinin nasıl algılandığı,




- Türkçe öğretiminin durumu, ortak Türkçe konusunda çalışmaların nasıl

değerlendirildiği,



6- İlgili Ülkedeki Türk Dilli Halklar

- Titüler olmayan Türk dilli halklar hakkında demografik ve mekânsal bilgi,

- Türk Dilli halkların sosyo-ekonomik durumları (işlevsel integrasyon:

eğitim, sağlık, iş, vb.),

- Türk dilli halkların kullandıkları Türkçelerin izlenen dil politikalarından

nasıl etkilendiği,



- Türk dilli halkların Türkiye ve yaşadıkları cumhuriyetlerden beklentileri.


20

9.3. KİTAP 3


SOVYETLER BİRLİĞİ’NİN DAĞILMASINDAN 20 YIL SONRA RUSYA

FEDERASYONU’NDA TÜRK DİLLİ HALKLAR VE TÜRKİYE


Giriş 10 sayfa

Rusya Federasyonu’nun Tarihine Kısa Bir Bakış 40 sayfa

Türkiye’nin Rusya Federasyonu’ndaki

Türk Dilli Halklara Yönelik Politikası 60 sayfa

Tataristan 50 sayfa

Başkurdistan 50 sayfa

Çuvaşistan 50 sayfa

Kabardey-Balkar ve Karaçay Çerkez 50 sayfa

Dağıstan Cumhuriyeti’nde Kumuk ve Nogaylar 50 sayfa

Sibirya’da Özerk Türk Cumhuriyetleri 60 sayfa

Sonuç ve Değerlendirme 30 sayfa

Giriş (Dmitriy Nasilov – Eyüp Bacanlı)

- Rusya Federasyonu’ndaki Türk dilli halklar hakkında genel bilgi,

- Son 20 yıldaki siyasi, toplumsal ve kültürel gelişmeler hakkında genel bilgi,

- Federatif yapı hakkında genel bilgi,

- Kitap bölümleri hakkında bilgi.

Rusya Tarihine Kısa Bir Bakış (İhsan Çomak)

- Günümüze ışık tutacak şekilde Çarlık, Sovyet ve Sovyet sonrası dönem tarihinin

kısa bir analizi,

- Yukarıda belirtilen üç dönemde Türk dilli halkların durumu.

Son Yirmi Yılda Türkiye’nin Rusya Federasyonu’ndaki Türk Dilli Halklara Yönelik Poli-

tikaları (Mehmet Arslan)

- Türkiye’nin Rusya Federasyonu’yla ilişkileri ve bunların Türk dilli haklara etkisi,

- Türk dilli halklarla ilişkilerin niteliği ve sınırları.

Sonuç ve değerlendirme (Eyüp Bacanlı ve Mustafa Durmuş)

-Türkiye ve Rusya Federasyonu arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için öneriler.


21

-Türkiye ve Rusya Federasyonu’ndaki Türk dilli halklar arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi

için atılması gereken adımların niteliği ve bu adımların Türkiye-Rusya ilişkilerine katkı

sağlaması için izlenmesi gereken politikalar

ÖZERK CUMHURİYETLERE İLİŞKİN BÖLÜMLERİN YAPISI

Tataristan (Fanuza Nuriyeva)

Başkurdistan (İsenbike Togan)

Çuvaşistan (Oğuzhan Durmuş)

Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkez (Ufuk Tavkul)

Dağıstan Cumhuriyeti’ndeki Kumuk ve

Nogaylar (Çetin Pekacar)

Sibirya’daki Özerk Türk Cumhuriyetleri (Gülsüm Killi-Eyüp Bacanlı)


etmeleri gerekmektedir:

1- Giriş:





2- Son 20 Yılda Siyasi Yaşam

- SSCB sonrası siyasi dengeler,

- Rusya ve diğer ülkelerle ilişkiler, özerkliğin niteliği,

- Türk dilli halkların özerk yapı içerisindeki etkinliği,

- Anayasa ve federatif yapı.

3- Kimlik Politikaları

- SSCB sonrası değişen etnik dengeler, etnik ilişkiler ve bunların Türk dilli halklara

etkisi,

- Etnik, kültürel ve dini kimliği koruma doğrultusunda izlenen politikalar,



- Kimlik inşası ve Rusya’yla bütünleşme amacıyla izlenen politikalar (tarihin

yeniden yazılması, kültürel canlanma, eğitim politikası, din politikası vb.,

- Diaspora ile ilişkiler.


22

4- Dil ve Dil Politikaları





- Leksikal ve ortografik müdahale süreçleri,

- Yasal durum ve uygulama arasındaki ilişkiler, çelişkiler,



- Rusçanın lingua franca olarak yeri,


5- Türkiye ve İlgili Özerk Cumhuriyetler Arasındaki İlişkiler


- Türk Dışişleri ve diğer resmî kurumların faaliyetlerinin nasıl algılandığı,




- Türkçe öğretiminin durumu,

- Ortak Türkçe konusunda çalışmaların nasıl değerlendirildiği,



6- Türk Dilli Halklar

- Titüler ve titüler olmayan Türk dilli halklar hakkında demografik ve mekânsal

bilgi,

- Türk Dilli halkların sosyo-ekonomik durumları (işlevsel bütünleşme: eğitim,

sağlık, iş, vb.),

- Türk dilli halkların kullandıkları Türkçelerin izlenen dil politikalarından nasıl

etkilendiği,



- Türk dilli halkların Türkiye, yaşadıkları özerk cumhuriyet ve Rusya

Federasyonu’ndan beklentileri,

- Kültürel canlanma, eğitim politikası, din politikası vb.


23

10. NOTLAR

Bölümlerin ilk taslak metinlerinin teslim tarihi : 1 MAYIS 2011

İkinci Taslak Metnin Teslimi : 1 AĞUSTOS 2011

Metinlerin Son Hâlinin Teslimi : 1 EYLÜL 2011

Editörlerin Metinlere Son Hâlini Vermesi : 1 EKİM 2011

Ayşegül Aydıngün Süer Eker İsmail Aydıngün Eyüp Bacanlı Mustafa Durmuş Doç. Dr. Doç. Dr. Doç. Dr. Doç. Dr. Yard. Doç. Dr. Bilge Gökter Araş. Gör.

proje ve tÜrkİye türk dil kurumu - akmb.gov.tr · ayrıca, ulus inşası ve devlet inşası...

Documents