Lokalne zasoby kapitału ludzkiego i społecznego a przedsiębiorczość - analiza na

poziomie podregionów

Paweł Stec

Plan prezentacji:

1.Kapitał ludzki, kapitał społeczny i przedsiębiorczość – wstęp2.Podregion jako jednostka analizy przestrzennej3.Budowa wskaźników4.Wyniki badań. Czy istnieje wzrór na przedsiębiorczość ?

Kapitał ludzki Kapitał społeczny

Przedsiebiorczość

- Co jest przyczyną?- Co jest skutkiem?- Czy isntnieją sprzężenia zwrotne?

Związki przedsiębiorczości z kapitałem ludzkim i społecznym

Cel badania: Czy przedsiębiorczość rośnie wraz z kapitałem społecznym?Czy przedsiębiorczość rośnie wraz z kapitałem ludzkim?Badanie w skali kraju, jednostami analizy podregiony

Kapitał ludzki Kapitał społeczny

Przedsiebiorczość

- Poziom wykształcenia radnych a absorpcja środków PHARE (Bański, Stola 2002)

- Poziom wykształcenia ludności – dostępność kadr

- Zdrowie – efektywność zatrudnionych

Wyjaśnijmy, co to jest kapitał ludzki

Kapitał ludzki opisuje osoby – to wykształcenie, umiejętności, wiedza, doświadczenie, zdrowie…A z punktu widzenia przedsiębiorcy:

Kapitał ludzki Kapitał społeczny

Przedsiębiorczość

-Pomiędzy organizacją i jej otoczeniem

Sieci kontaktów:

- Pomiędzy osobami wewnątrz organizacji

Wyjaśnijmy, co to jest kapitał społeczny

Kapitał ludzki Kapitał społeczny

Przedsiebiorczość

- Poziom kapitału społecznego koreluje z poziomem zdrowia publicznego- Dodatkowe cztery lata edukacji = 40% częstszy udział w zebraniach w sprawach szkoły lub miasta, to także 45% więcej czasu pracy w wolontariacie (dla pojedynczych osób)- Lepsze wykształcenie mieszkańców = niższa przestępczość (R. Putnam, Samotna gra w kręgle)

Czy istnieją związki między kapitałem ludzkim i społecznym?

Skala analizy – dlaczego podregion?

nowosądecki / m. Nowy Sącz

limanowski (25 km) gorlicki (40 km)

nowotarski (80 km)

tatrzański (100 km)Podregion nowosądecki. W nawiasach podano orientacyjne odległości między centrami powiatów a centrum podregionu

Nanieśmy siatkę kontaktów między osobami (nasz kapitał społeczny) na mapę. Jak daleko do znajomych?Oddziaływanie aglomeracji na gminy stykowe:- maksymalnie 30 km lub30 minut dojazdu od centrum; Wielkopolska – do 50 km (Borucińska-Bieńkowska, 2008)

Polska: 66 podregionów. Podregion obejmuje kilka powiatów

Przechodzimy do pomiarów.Mierzymy przedsiębiorczość (1)

Skąd brać wskaźniki?•REGON: 94% podmiotów to mikroprzedsiębiorstwa (0 – 9 zatrudnionych) a 4% to przedsiębiorstwa 10-49 zatrudnionych•Mikroprzedsiębiorstwa generują 63% PKB całego sektora MŚP•Aktywnych jest ok. 1,6 mln mikroprzedsiębiorstw, a 60% z nich to firmy jednoosobowe (podmiotów zarejestrowanych jest dwukrotnie więcej)•Pytanie: Wyżej wymienione liczby nawiązują do aktywności gospodarczej (firm). Jak zmierzyć przedsiębiorcze działania osób w nich zatrudnionych?•Odpowiedź: Wykorzystajmy PKB, czyli skutek wszystkich przedsiębiorczych działań•Inne działania przedsiębiorcze:•Inwestowanie – działanie przedsiębiorcze (ryzyko)•Założenie firmy

Zmienne opisujące przedsiębiorczość Składowa główna 1

„przedsiębiorcze organizacje”

Składowa główna 2

„przedsiębiorcze jednostki”

Nowo zarejestrowane osoby fizyczne 0,25 0,96

Nowo zarejestrowane spółki handlowe 0,92 0,33

Nowo zarejestrowane spółki z udziałem kapitału zagranicznego

0,87 0,32

Nowo zarejestrowane fundacje 0,91 0,25

Nakłady inwestycyjne 0,89 0,16

PKB brutto 0,93 0,22

Stopień wyjaśnienia zmienności wspólnej 69% (69%) 21% (90%)

Tab. 1. Przedsiębiorczość – składowe główne; analiza czynnikowa (varimax). Obliczenia dla danych per capita

Pomiar przedsiebiorczości (2)

Teraz, sześć początkowych zmiennych możemy zastąpić dwiema nowymi, które zachowują 90% zmienności pierwotnego, wyjściowego układu. Składowa 1 reprezentuje zmienne zakreślone kolorem żółtym, składowa 2 - czerwonym. W kolumnie 2 i 3 podano współczynniki korelacji zmiennych pierwotnych ze składowymi głównymi.

Pierwsza obserwacja:Nie istnieje (silny) przestrzenny związek między częstością podejmowania działalności gospodarczej przez osoby fizycznej a:- liczbą nowo powstałych podmiotów prawa handlowego,- PKB,- poziomem inwestycji (poczynionych przez istniejące podmioty gospodarcze)

Pomiar przedsiebiorczości (3)

Pomiar przedsiebiorczości (4)

Cele społeczne

ZyskDziałania

przedsiębiorcze

stowarzyszenie spółdzielnia firma

Wymiary przedsiębiorczości : Od działań społecznych do działania dla zysku

Dobrowolne współdziałanie członków, inicjatywa „oddolna”Cel społeczny

Dobrowolne współdziałanie członków, inicjatywa „oddolna”Cel ekonomiczny

Praca zarobkowa, Celem organizacji jest zysk

Zmienne opisujące przedsiębiorczość

Składowa główna 1

Składowa główna 2

Firmy 0-9 zatrudnionych 0,89 0,25

Firmy 10-49 zatrudnionych 0,96 0,01

Firmy 50-249 zatrudnionych 0,95 0,21

fundacje 0,82 0,37

spółdzielnie 0,15 0,87

stowarzyszenia 0,19 0,856

Stopień wyjaśnienia zmienności współnej

56% 29%

Pomiar przedsiebiorczości (5)

Tab. 2. wykorzystano dane o istniejących organizacjachper capita

Dzi

ała

nia

p

rzed

się

bio

rcze

Pierwotne zmienne można zastąpić dwoma nowym, zachowując 85% zmienności pierwotnego układu

Czy rzeczywiście nie ma przestrzennego związku między występowaniem inicjatyw nastawionych społecznie i komercyjnie? Dlaczego fundacje i firmy wspólnie tworzą jedną składową?

Pomiar kapitału społecznego (1)

-Kapitał społeczny wg. R. Putnama (USA) - czternaście wskaźników:- Odsetek osób działających w zarządzie oraz organach statutowych koła, klubu lub lokalnej filii większej organizacji- liczba organizacji społecznych i obywatelskich na tysiąc mieszkańców- przeciętna ilość spotkań, w których uczestniczy członek klubu w ciągu roku- liczba członków grup- frekwencja wyborcza, uczęszczanie na zebrania w sprawach miasta lub szkoły- organizacje non profit per capita, praca w wolontariacie- odwiedzanie znajomych, urządzanie spotkań w domu- zaufanie: czy ufamy innym ludziom, czy uważamy ich za uczciwych

Obliczenia (dla poszczególnych stanów): Wartości wskaźników zostały standaryzowane, następnie obliczono ich średnią wartość. Tak uzyskana liczba charakteryzuje pojedynczy stan.

Pomiar kapitału społecznego (2)

Kapitał społeczny mierzony na poziomie powiatów (K. Janc):

1. Liczba fundacji i stowarzyszeń* w przeliczeniu na liczbę mieszkańców2. członkostwo w kołach zainteresowań i kołach artystycznych3. członkostwo w klubach sportowych4. udział w imprezach kulturalnych i artystycznych (liczba uczestników)5. frekwencja wyborcza

Pomiar kapitału społecznego (3)Zmienne opisujące kapitał społeczny KS

składowa główna 1

KS składowa główna 2

Uczestnicy imprez 0,07 0,80

Członkowie zespołów artystycznych -0,13 0,78

Członkowie klubów sportowych 0,06 0,68

Członkowie kół i klubów 0,60 0,30

Stowarzyszenia i organizacje społeczne 0,66 0,29

Fundacje 0,88 -0,32

Frekwencja w wyborach do sejmu 2007 0,77 -0,44

Stopień wyjaśnienia zmienności wspólnej 31% 31% (62%)

Tab. 3. Główne składowe kapitału społecznego. Wykorzystano dane per capita

Czy istnieją dwie odmiany kapitału społecznego: kulturowa i społeczno-publiczna?

Dwie składowe główne zawierają 62% zmienności pierwotnego układu zmiennych.

•

Pomiar kapitału społecznego (4)

Czy gorsza frekwencja wyborcza oznacza słabszy kapitał społeczny podregionu? Czy członkostwo w zespole artystycznym to tylko wspólna praca (np. dla rozrywki), podczas gdy członkostwo w stowarzyszeniu to wspólna praca „na rzecz…” ?W przedstawionym modelu, jedna ze składowych może być rozumiana jako potrzeba aktywności kulturalnej, realizowana na różne sposoby, we wspólnocieDruga składowa wyraża potrzebę działań prospołecznych - na rzecz wspólnotyCzy na obszarze o wyższej frekwencji wyborczej sąsiedzi chętniej pilnują mieszkania pod nieobecność gospodarzy, lub pożyczają sobie drobne sumy pieniędzy?

Zmienne opisujące kapitał ludzki KL składowa główna 1

KL składowa główna 2

Odsetek radnych z wykształceniem wyższym 0,88 0,33

Mieszkańcy: wykształcenie wyższe, policealne, średnie ogólnokształcące

0,91 0,36

Mieszkańcy: wykształcenie średnie zawodowe (korelacja 0,6 z wyższymi rodzajami wykształcenia)

0,33 0,94

Mieszkańcy: wykształcenie zasadnicze, podstawowe, podstawowe nieukończone, brak wykształcenia

-0,92 -0,28

Stopień wyjaśnienia zmienności wspólnej 64% 30% (94%)

Pomiar kapitału ludzkiego (1)

Tab. 4. kapitał ludzki – składowe główne. Dane per capita.

Wyniki (1)

Przedsiębiorczość (P1)= 0,85 KS1 – 0,41 KS2

Składowa główna 1„przedsiębiorcze

organizacje”

• Nowo zarejestrowane spółki handlowe• Nowo zarejestrowane spółki z udziałem kapitału zagranicznego• Nowo zarejestrowane fundacje• Nakłady inwestycyjne

PKB brutto

KS składowa główna 1

• Członkowie kół i klubów

•Stowarzyszenia i organizacje społeczne

• Fundacje

• Frekwencja w wyborach do sejmu 2007

KS składowa główna 2

• Uczestnicy imprez

•Członkowie zespołów artystycznych

• Członkowie klubów sportowych

Obliczenia wykonane na składowych głównych:

Wyniki (2)

KL składowa główna 1• Odsetek radnych z wykształceniem wyższym• Mieszkańcy: wykształcenie wyższe, policealne, średnie ogólnokształcące • „-” Mieszkańcy: wykształcenie zasadnicze, podstawowe, podstawowe nieukończone, brak wykształcenia

Wyniki (3)

P2 = 0,4 KL1

Składowa główna 2

„przedsiębiorcze jednostki”

Nowo zarejestrowane osoby fizyczne

prowadzące działalność

gospodarczą

KL składowa główna 1

Odsetek radnych z wykształceniem wyższym

Mieszkańcy: wykształcenie wyższe, policealne, średnie ogólnokształcące

„-” Mieszkańcy: wykształcenie zasadnicze, podstawowe, podstawowe nieukończone, brak wykształcenia

Obliczenia wykonane na składowych głównych:

•Zmienność (wariancja) pierwszej składowej przedsiębiorczosci (P1)została wyjaśniona w 72%.•Zmienność pomiędzy podregionami w poziomie przedsiębiorczości (P2) została wyjaśniona w 27%, przy p-wartości 0,000007

Dziękuję za uwagę

Literatura•Bański J., Stola W., 2002, Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce, Studia Obszarów Wiejskich, t. 3, PTG, IGiPZ PAN, Warszawa,•Badanie Koniunktury Gospodarczej, GUS 2007•Bartnicki M., Zbierowski P., Kozłowski R., Czynniki wpływające na kształtowanie przedsiębiorczości w kontekście badań Global Enterpreneurship Monitor, (http://www.fundacja.edu.pl/przedsiebiorczosc/_referaty/sesja_IIIb/27.pdf 19.08.2010 godz. 14:48)•Borucińska-Bieńkowska H., Wpływ transformacji społeczno-gospodarczej kraju na mechanizmy rozwoju aglomeracji i gmin. Rozwój aglomeracji poznańskiej i gmin Wielkopolski, Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2008B, 53-59•Encyklopedia Zarządzania, http://mfiles.pl/pl/index.php/Strona_g%C5%82%C3%B3wna•Także: http://mfiles.pl/pl/index.php/Przedsi%C4%99biorczo%C5%9B%C4%87 •European Innovation Scoreboard 2007, s. 28-29, http://www.proinno-europe.eu/page/admin/uploaded_documents/European_Innovation_Scoreboard_2007.pdf , 24.08.2010 godz. 13:58•Janc K., Przestrzenne zróżnicowanie kapitalu ludzkiego i społecznego na Dolnym Śląsku, (w:) Endo i egzogeniczne determinanty obszarów wzrostu i stagnacji w województwie dolnośląskim w kontekście Dolnośląskiej Strategii Innowacji, DAWG, Wrocław, s. 38-63•Łapiński J., Liczba aktywnych i zarejestrowanych MŚP, w: A. Żołnierski (red), Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2007–2008, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 2009, •Putnam R., Samotna gra w kręgle, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008