pim journal no.2 vol.2

ปท 2 ฉบบท 2 มกราคม - มถนายน 2554 Vol. 2 No. 2 January - June 2011 ISSN 1906-7658

วตถประสงค

เพอเปนแหลงน�าเสนอและเผยแพรผลงานวชาการ ผลงานวจย และงานสรางสรรค

ในสาขาวชาบรหารธรกจ ศลปศาสตร นเทศศาสตร วศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย

ทปรกษา

รองศาสตราจารย ดร.สมภพ มานะรงสรรค อธการบด

อาจารยพรวทย พชรนทรตนะกล รองอธการบดฝายบรหาร

รองศาสตราจารย ดร.สมโรตม โกมลวนช ผชวยอธการบดฝายวชาการ

รองศาสตราจารย ดร.เรองศกด แกวธรรมชย คณบดคณะบรหารธรกจ

รองศาสตราจารย ดร.พสษฐ ชาญเกยรตกอง คณบดคณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย

ดร.ยวด ไวทยะโชต คณบดคณะศลปศาสตร

ดร.สดารตน ดษยวรรธนะ จนทราวฒนากล คณบดคณะนเทศศาสตร

บรรณาธการผทรงคณวฒ

ศาสตราจารย ดร.วรเดช จนทรศร

ศาสตราจารย ดร.กมลชนก สทธวาทนฤพฒ

ศาสตราจารย ดร.พรชย ชณหจนดา

ศาสตราจารย ดร.ปกรณ อดลพนธ

ผชวยศาสตราจารย ดร.สธาชย ยมประเสรฐ

วารสารปญญาภวฒนไดรบการบนทกเขาสฐานขอมลของ

ศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) เรยบรอยแลว

วารสารปญญาภวฒนปท 2 ฉบบท 2 ประจ�าเดอน มกราคม - มถนายน 2554

บรรณาธการ

ดร.โดม ไกรปกรณ

กองบรรณาธการ

ผศ.ดร.จรวรรณ ดประเสรฐ ดร.ดชกรณ ตนเจรญ

ดร.ขยน จนทรสถาพร อาจารยนภสพร แสงพายพ

อาจารยนธภทร กมลสข อาจารยสพชญา ชยโชตรานนท

อาจารยนพมาศ ปลดกอง อาจารยสรเดช ปนาทกล

อาจารยกญชพร ศรมณ อาจารยนนทดา จงมสข

นางสาวสาทพย ธรรมชววงศ นางสาวรจราภา บญเจอ

ก�าหนดพมพเผยแพร

ปละ 2 ฉบบ

ฉบบท 1 กรกฎาคม - ธนวาคม และ ฉบบท 2 มกราคม - มถนายน

ตดตอกองบรรณาธการ

สถาบนการจดการปญญาภวฒน

85/1 หม 2 ถนนแจงวฒนะ ต�าบลบางตลาด อ�าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 11120

โทรศพท: 0 2832 0225 โทรสาร: 0 2832 0392

เวบไซต: www.pim.ac.th อเมล: [email protected]

ออกแบบและจดพมพ

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กรงเทพฯ 10330

ขอความทปรากฏในบทความซงตพมพในวารสารนเปนความคดเหนสวนตวของผเขยน

ไมเกยวของกบสถาบนการจดการปญญาภวฒนแตอยางใด

รายชอผทรงคณวฒผประเมนบทความ (Peer review) ประจ�าฉบบ

รศ.ดร.กาญจน กงวานพรศร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รศ.ดร.คมวฒ วภษตวรกล มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รศ.ดร.บญญฤทธ อยยานนวาระ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รศ.ดร.เอกวชญ นนทจวรวฒน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รศ.ฉตรชย ลอยฤทธวฒไกร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผศ.ดร.กาญจนา ชาตตระกล มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

ผศ.ดร.กาญณระว อนนตอครกล มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.สขมาล กตสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผศ.ดร.กนกพร นมทอง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผศ.ดร.สมลกษณ ละอองศร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผศ.ดร.วชระ สนธประมา มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ผศ.ดร.ปณศา มจนดา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

ผศ.สวรย ยอดฉม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ผศ.พมพา หรญกตต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

ผศ.สนจ สตณฑวบลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผศ.พวงทพย เกดทรพย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผศ.สพล พรหมมาพนธ มหาวทยาลยศรปทม

ดร.พสษฐ จนทรวราสทธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.ดนาร บญธรรม จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ดร.กลลน มทธากลน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ดร.ธระ สนเดชารกษ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.สรสทธ อมรวณชศกด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.ทอแสง เชาวชต จฬาลงกรณมหาวทยาลย

บทบรรณาธการ สรรพวชชาเพอฟนฟปจจบน สรางอนาคตทเปนสขและยงยน

รอบครงปแรกของศกนเราไดเหนเหตวบตรายแรง

อยางแผนดนไหว 9.1 รกเตอร สนามครงใหญและการ

รวไหลของกมมนตรงสจากโรงงานไฟฟาพลงนวเคลยร

ฟกชมะไดอชทประเทศญปน รวมทงความขดแยงและ

การปะทะกนทางทหารทบรเวณชายแดนไทย-กมพชา

ซงอยางแรกชวนใหนกถงค�าท�านายของนอสตราดามส

โหรชอดงกองโลกทวา นบตงแตการปรากฏของดาวหาง

ฮลลยในป ค.ศ. 1986 (พ.ศ. 2529) โลกจะเกดแผนดน

ไหวอยางรนแรงถชกยงขนเรอยๆ โดยครงหนงจะเกด

แผนดนไหวท “กนบงของเอเชย” (เจรญ วรรธนะสน

2553: 299-301) ตลอดจนงานศกษาของครส แอบบอต,

พอล โรเจอรส, จอหน สโลโบดา ทวเคราะหสถานการณ

โลกไววา ชวงเวลา 20 ปนบจากป ค.ศ. 2003 (พ.ศ.2546)

โลกจะประสบปญหาภยพบตทางธรรมชาตทเกดจาก

ความเปลยนแปลงของภมอากาศและการใชพลงงาน

นวเคลยร (แอบบอต, โรเจอรส, สโลโบดา 2551: 14-31)

สวนอยางหลงชวนใหนกถงค�าอธบายเกยวกบความขดแยง

ระหวางไทยกบกมพชาของ พล.อ. นพทธ ทองเลก

ทปรกษาสถาบนวชาการปองกนประเทศ กองบญชาการ

กองทพไทย และ ผศ.ดร. ธ�ารงศกด เพชรเลศอนนต

อาจารยประจ�าวทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลย

รงสต ซงทง 2 ทานตางชวา ความขดแยงและการปะทะ

กนระหวางกมพชากบไทยทเพงผานมามปมมาจาก

ผลประโยชนทางเศรษฐกจ โดยพล.อ.นพทธ ไดกลาววา

มลเหตของการปะทะกนเรมจากการทกล มบคคล

พรอมอาวธจากกมพชาไดเขามาตดไมพยงซงเปนไมทม

ราคาสงในเขตไทยจงเกดการปะทะกบทหารไทยท

ลาดตระเวนไปพบ (ทมงานอษาคเนยทรก 2554: 61-62)

สวน ผศ.ดร.ธ�ารงศกด กลาววาความขดแยงกมพชา-ไทย

เกยวของกบการทรฐบาลกมพชาตองการมองหาแหลง

ผลตสนคาททดแทนการน�าเขาสนคาจากตางประเทศ

โดยเฉพาะไทย ซงมรดกโลกอยางองกอร (นครวด) เปน

สนคาทน�าเงนจ�านวนมากเขามาสะพดในกมพชา ท�าให

การขนทะเบยนมรดกโลกเปนเรองส�าคญในการน�าเงน

เขาประเทศกมพชา (ทมงานอษาคเนยทรก 2554: 75-78)

อกทงรวมไปถงปมขดแยงทมาจากการททงไทยและ

กมพชาตางสรางส�านกชาตนยมทางประวตศาสตรและ

วฒนธรรมทตงแงดถกรงเกยจอกฝายหนงโดยมองวา

ฝายตรงขามเปนศตรหรอผ ร ายมาตงแตอดตจนถง

ปจจบน (ชาญวทย เกษตรศร 2552; ศานต ภกดค�า

ในทมงานอษาคเนยทรก 2554: 191-199)

การฟนฟความเสยหายจากวบตภยสนามและการ

รวไหลของกมมนตรงสจากโรงงานไฟฟาพลงนวเคลยร

ทญปนคงตองใชความรหลายสาขา เชน ฟสกส วศวกรรม

การกอสราง การเงนการคลง ฯลฯ มาประสานเขาดวยกน

เชนเดยวกบทการแกไขปญหาความขดแยงระหวางไทย

กบกมพชา กรณปราสาทเขาพระวหารในระยะยาวตอง

ใชสรรพวชามาประสานรวมกน เชน การแกไขความร

ดานประวตศาสตรของทง 2 ฝายเพอลดส�านกชาตนยม

ทรงเกยจฝายตรงขามการใชความร ทางกฎหมาย

และการทตในการเจรจาระหวางคขดแยงทง 2 ฝาย

(ชาญวทย เกษตรศร 2552: 172-175; ศานต ภกดค�า

ในทมงานอษาคเนยทรก 2554: 201-203; มรกต

เจวจนดา ไมยเออร ในทมงานอษาคเนยทรก 2554:

211-218)

นอกเหนอจากการฟนฟปจจบนแลว อกสงหนงท

เราพงตระหนกถงคอ การสรางอนาคตทเปนสขและ

ยงยน อนเปนประเดนทแวดวงนกวชาการ นกวางแผน

พฒนาเศรษฐกจและสงคม นกพฒนาเอกชน ฯลฯ

กลาวถงกนมากในชวง 5-6 ป ทผานมานหลงจากแนวคด

เรองความสขมวลรวมแหงชาต (Gross National

Happiness – GNH) เรมแพรหลายและทาทาย

วาทกรรมการพฒนาแบบทนนยมทใชผลผลตมวลรวม

แหงชาต (Gross Domestic Product – GDP) เปน

ตวบงชวาผคนในชาตทมคา GDP สงจะมชวตทเปนสข

(นภาภรณ พพฒน 2550; มารคส และทมงาน 2552;

ณรงค เพชรประเสรฐ และกนกพร นตยนธพฤทธ

(บรรณาธการ) 2553)

ความรดานเศรษฐศาสตร บรหารธรกจ คอมพวเตอร

สงคมศาสตร และภาษาศาสตร ในวารสารปญญาภวฒน

เลมนสวนใหญเกยวของกบการฟนฟปจจบนและการ

สรางอนาคตทเปนสขไมมากกนอย โดยบทความพเศษ

เรอง “การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาประยกตใชในการจดการภาครฐ” ของ ศ.ดร.วรเดช

จนทรศร ไดน�าเสนอถงการน�าหลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

มหาราชทรงพระราชทานใหแกพสกนกรชาวไทยใชเปน

แนวทางในการด�ารงชวตอยางเปนสขมาประยกตใชใน

ทางปฏบต โดยยกเอากรณของหนวยงานภาครฐทน�าเอา

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใชในกจกรรมดาน

การจดการระบบขอมล การจดการระบบสอสาร ระบบ

ตดสนใจ ระบบตรวจสอบถวงดล ระบบการมสวนรวม

ระบบการใหบรการ ระบบตดตามและประเมนผล

ตลอดจนระบบการจดการความเสยงของหนวยงาน

ซงผลทไดคอ การใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปน

แนวทางในการด�าเนนงานท�าใหการด�าเนนงานของ

หนวยงานภาครฐเปนไปไดด มประสทธภาพ โปรงใส

สจรต เปนประโยชนตอประชาชน สงคม และประเทศ

ในขณะทผลการส�ารวจความคดเหนของประชาชน

เกยว กบการบรหารราชการแผนดนของรฐบาลไทยของ

สวนดสตโพลระหวางวนท 25-30 เมษายน 2554

พบวา คนไทยมองวาการบรหารประเทศ ของรฐบาลยง

ไมสามารถแกไข หรอลดปญหาทจรตคอรปชนได

(http://www.ryt9.com/s/iq01/1140390)

ดวยเหตทวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนทแพรหลายอยาง

จรงจงในสงคมไทยภายหลงวกฤตเศรษฐกจ พ.ศ. 2540

ทเรยกกนวา “วกฤตตมย�ากง” (ประเวศ วะส 2542: 4;

นธ เอยวศรวงศ 2544: 3) หลงจากอานบทความของ

ศ.ดร.วรเดช จบแลวผ อานนาจะตอดวยบทวจารณ

หนงสอ “ท�าไมตองเศรษฐกจสรางสรรค: รวมบทความ

กระตนอะดรนาลนโดย 6 นกคด” ของ อ.สทธพทธ

เลศศรชยนนท ซงผ วจารณเลอกหยบยกเอาหนงสอ

เกยวกบแนวคด “เศรษฐกจสรางสรรค” ทเนนเรองการ

ขบเคลอนเศรษฐกจดวยการสรางผลตภณฑทใชทรพยสน

ทเปนตวเงน (Capital Assets) ในปรมาณนอย แตใช

สนทรพยทางความคดและวฒนธรรม (Intellectual &

Cultural Assets) ในปรมาณมาก1 มาแลกเปลยนความร

ความคดเหนกบทานผอานและชวนใหศกษาท�าความเขาใจ

แนวคดทางเศรษฐศาสตรทเปนทางเลอกใหมในการ

พฒนาเศรษฐกจของโลกในทศวรรษ 2560 (จไรรตน

แสนใจรกษ ในศกดชย เกยรตนาคนทร 2553: ไมม

เลขหนา)

ดานความรเกยวกบการบรหารธรกจนน บทความ

เรอง “ตลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจของธรกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม” ของ อ.ฉตรชย อนทสงข

น�าเสนอทศทางในการด�าเนนธรกจของผประกอบธรกจ

ขนาดกลางและขนาดยอมทามกลางกระแสการแขงขน

ทางธรกจตามกระบวนทศน (Paradigm) เศรษฐศาสตร

แบบทนนยมทม งเนนการเตบโตของธรกจโดยดจาก

ยอดขายหรอผลประกอบการทเปนตวเงนดวยการใช

กลยทธการท�าการตลาดเฉพาะกลม (Niche Market)

ทเนนการขายผลตภณฑประเภทเดยว สนคาราคาเดยว

ลกคาเฉพาะรายหรอเฉพาะกลม ฯลฯ และเรองคณภาพ

ของสนคาหรอบรการเพอสรางเอกลกษณ (Identity)

ของผ ประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม

ใหเปนทยอมรบและเปนทพอใจของลกคา/ผบรโภค

สวนบทความ “The Key Success of Company

Branding Through Employees” ของ อ.ดร.ธญญา

สพรประดษฐชย ไดยกประเดนการสรางแบรนดของ

บรษทเพอเพมโอกาสในการขายสนคาหรอบรการมา

อธบายผานการปรทรรศนองคความรจากงานวชาการ

1 สาระของแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคในทนประมวลจาก ศกดชย เกยรตนาคนทร 2553; ฮาวกนส 2552.

ตางๆ ซงแสดงให เหนวา ธรกจทจะประสบความส�าเรจ

ในการสรางแบรนดบรษทตองใหความส�าคญกบการ

ท�าใหพนกงานของบรษทนนๆ มความมนใจในสนคาหรอ

บรการของบรษทควบคไปกบการสรางแบรนดของบรษท

ใหลกคาภายนอกมความมนใจในสนคาหรอบรการไมใช

การสรางแบรนดบรษททวางเปาหมายไปทลกคาเพยง

ฝายเดยวดงทเคยเปนมา

นอกจากนด วยขอเทจจรงทยากจะปฏเสธว า

คอมพวเตอรเปนสงส�าคญและเปนเรองคนเคยส�าหรบ

คนในยคโลกาภวฒน ดงปรากฏวา ปจจบนนมคนจาก

ทวโลกลงทะเบยนใชงานเวบไซต facebook มากกวา

24 ลานคน เฉลยแลวมผลงทะเบยนใหมในแตละวน

มากกวา 100,000 ราย และมแนวโนมวาจะมผลงทะเบยน

เปนสมาชก Social Network นสงถง 50 ลานคน

ในอนาคตไมไกลน (ถนอมศกด จรายสวสด 2554: 13)

และบรรดาชมชนออนไลนกลายเปนพลงทางสงคม

ทท�าใหคนรวมกล มกนท�ากจกรรมทมความซบซอน

และสงผลกระทบสงตอสงคมโดยรวม เชน การเคลอนไหว

ผลกดนกฎหมาย การประทวงโครงการสาธารณะทท�า

โดยไมสอบถามประชาชนทเปนผ ไดรบผลกระทบ

การระดมเงนบรจาคชวยเหลอผประสบภยธรรมชาต

รวมถงเรองทดเลกๆ อยางการตามหาโทรศพทมอถอท

หายไป (เชอรก 2554) หรอการชวยเหลอสนขขางทาง

ทถกคนใจโหดท�าร ายและผลกดนใหมการลงโทษ

ผกระท�าทารณกรรมสตว รวมกนผลกดนกฎหมายปองกน

การทารณกรรมสตว (กาเซโบ 2550) ดงนนวารสารเลมน

เตมใจเสนอบทความ 3 ชนทเพมเตมความรหลายแงมม

เกยวกบคอมพวเตอรใหแกผอาน

บทความ “การพฒนาระบบตรวจสอบอตโนมตดวย

วธการประมวลผลภาพบนคอมพวเตอรส�าหรบระบ

ต�าแหนงจดบดกรทถกตองบนหวอานขอมล” ของ

อ.สมบรณ ถามลตร และรศ.ดร.สรพนธ เออไพบลย

ไดหยบยกความรเกยวกบการพฒนาระบบตรวจเชค

ต�าแหนง Solder head pad ส�าหรบประกอบเปน

ชนสวนหวอานของฮารดดสคในเครองคอมพวเตอรดวย

วธการคนหาต�าแหนงทถกตองของจดบดกรและประมวล

ผลภาพบนจอคอมพวเตอรซงจะชวยใหการประกอบ

ชนสวนเพอผลตเครองคอมพวเตอรมประสทธภาพมาก

ยงขน

สวนบทความ “ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบ

การบรหาร” ของอ.วรรณวภา วงศวไลสกล เปนการ

น�าเสนอแนวคดและการประยกตใช “ดาตาแวรเฮาส”

(ระบบการเกบขอมลรวมขององคกรทงายตอการคนหา

และเรยกใชข อมลปรมาณมากโดยแยกกล มขอมล

สารสนเทศทใชในการวเคราะหทางธรกจกบฐานขอมล

ทใชในงานประจ�าวนออกจากกน) และ “ดาตาไมนง”

(เทคนควธในการหารปแบบทซอนอยในขอมลปรมาณมาก

เพอใหเกดความร ใหมทเปนประโยชน) ส�าหรบการ

บรหารงานธรกจอยางมประสทธภาพ ในขณะทบทความ

“ระบบรหสลบทเพมความปลอดภยใหกบขอมล” ของ

อ.ดร.วรากร ศรเชวงทรพย ไดเสนอความรเกยวกบการ

เกบรกษาขอมลส�าคญในระบบคอมพวเตอรใหปลอดภย

ดวยการใสรหสลบ 3 รปแบบไดแก การเขารหสแบบ

กญแจลบ การเขารหสแบบกญแจสาธารณะ และการ

เขารหสกญแจสาธารณะดวยวธ RSA ซงบทความชนน

นาจะชวยใหผ อ านทตองการเซฟขอมลใหพนจาก

สปายและแฮกเกอร เหนแนวทางในการรกษาความลบ

(เทาๆ กบทผอานทอยากเปนแฮกเกอรจอมสาระแน

หรอเปนนกถอดรหสลบอยาง ศ. โรเบรต แลงดอน

ในนวนยาย ดารวนชโคค ของแดน บราวน จะได

เคาเงอนในการถอดรหส)

ทขาดไมได คอ ความร ด านสงคมศาสตรและ

มนษยศาสตร โดยบทความ “คณภาพชวตของคนไทย:

นยจากสถตการฆาตวตาย” ของ ผศ.ดร.ศภเจตน

จนทรสาสน ชใหเราพจารณาเรอง “คณภาพชวต” (การม

สขภาพรางกายแขงแรง มจตใจสดชนเบกบาน มความ

เปนอยทดในสงแวดลอมทด) ซงเรมมการกลาวถงใน

สงคมไทยมาตงแตชวงทศวรรษ 2510 และเปนประเดนหลก

ทถกบรรจในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

นบตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515-2519)

จนถงปจจบน (โดม ไกรปกรณ 2548: 292-293)

โดยหยบยกเอาขอมลเกยวกบอตราการฆาตวตายของ

คนไทยในชวง พ.ศ. 2547-2552 มาแสดงใหเหนวา

โดยภาพรวมแลวคณภาพชวตของคนไทยคอยๆ ดขน

เนองจากอตราการฆาตวตายของคนไทยลดลงอยาง

ตอเนองโดยทการลดลงนสมพนธอย กบการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมของประเทศทงดานรายไดของบคคล

และการกระจายรายไดในสงคมตลอดจนดานการพฒนา

การศกษาและความเทาเทยมระหวางเพศ ประกอบกบ

รากฐานทางวฒนธรรมทดงามของไทย เชน คานยม

วฒนธรรม สถาบนครอบครวและศาสนา พรอมกนน

ผศ.ดร.ศภเจตน ยงตงขอสงเกตทชวนใหศกษาอยางเปน

ระบบเกยวกบสาเหตการฆาตวตายของคนไทยในโอกาส

ตอไปเพอขยายพรมแดนความร ซงผม (บรรณาธการ)

ขออนญาตเสรมวาการศกษาและอธบายอยางเปนระบบ

เกยวกบการฆาตวตายของคนไทยนาจะท�าใหเกดความ

เขาใจสงคมไทยและน�าไปสการชวดเรองระเบยบสงคม

ไดเปนอยางด ดงท เอมล เดอไคม (Emile Durkheim)

นกสงคมวทยาผเลองชอชาวฝรงเศสไดศกษาเรองการ

ฆาตวตายของคนในสงคมฝรงเศสและชวาในสภาพสงคม

ทวนวายไรระเบยบ อตราการฆาตวตายแบบ anomic

(การฆาตวตายตามวงจรความผนแปรทางเศรษฐกจทอย

ในระดบวกฤต) จะมอตราสง ขณะทในสงคมทมกฎ

ระเบยบ อตราการฆาตวตายแบบ altruistic (การฆา

ตวตายของปจเจกชนทหลอมรวมตวเองเขากบกลม

ภายใตกรอบคดเรองการฆาตวตายตามความเชอทาง

ศาสนาหรอการพลชพเพอสรางวรกรรม) จะสง (สภางค

จนทวาณช 2551: 42-45)

บทความ “วฒนธรรมและการเมองวาดวยอาหาร

การกนของคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอนประวตศาสตร-

ตนรตนโกสนทร: ขอสงเกตบางประการ” ของ อ.ดร.โดม

ไกรปกรณ เปนบทความทแทบจะไมเกยวของกบการ

ฟ นฟปจจบนและสรางอนาคตทเปนสขและยงยน

นอกจากจะมองในแงทวาความรเกยวกบอดตมสวน

ในการฟนฟปจจบน และสรางอนาคต โดยบทความน

น�าเสนอความรเบองตนเกยวกบววฒนาการทางวฒนธรรม

ของอาหารการกนของผคนในดนแดนไทยและการเมอง

วฒนธรรมของอาหารการกนทสงเสรมลกษณะความ

แตกตางทางชนชนของผคนในสงคม

ความร ดานสดทายทวารสารฉบบนน�าเสนอแก

ผอานไดแก ความรดานภาษาศาสตรเชงประยกตโดย

อ.ชรโศภณ อนทาปจ ไดน�าประสบการณการเรยนการสอน

วชาภาษาองกฤษในสถาบนการจดการปญญาภวฒน

สถาบนการศกษาแหงแรกๆ ของประเทศทจดการเรยน

การสอนแบบ Work Based learning มาเสนอใน

บทความ “ภาษาทใชในรานสะดวกซอเซเวนอเลฟเวน

และการเรยนการสอนภาษาในการสอสาร” ซงเปน

ประโยชนส�าหรบอาจารยผสอนรายวชาดานภาษาศาสตร

ทานอนๆ ในแงของการแลกเปลยนเรยนรประสบการณ

ตามหลกการจดการความร (Knowledge Management)

ยอหนาสดทายนผมในฐานะบรรณาธการขอถอ

โอกาสขอบพระคณผเขยนบทความทกทานทไดสงมอบ

ความร ใหวารสารปญญาภวฒนไดถายทอดส ผ อาน

ทงในวารสารเลมน และเลมกอนๆ หวงเปนอยางยงวา

กองบรรณาธการชดใหมทจะมารบหนาทแทนชดน

ทหมดวาระลง จะไดรวมงานกบทาน และนกวชาการ

ทานอนๆ ทสงบทความเปยมคณภาพมาเผยแพร ณ เวท

แหงนเชนเดม

บรรณาธการ

โดม ไกรปกรณ

[email protected]

บรรณานกรมกาเซโบ. (2550). ปรากฏการณเจานวล ขอใหหนเปน

ตวสดทาย. กรงเทพฯ: เพทแอนดโฮมจ�ากด.

เจรญ วรรธนะสน. (2553). นอสตราดามสกบปฏทน

มายา. กรงเทพฯ: วสดอมเฮาส.

ชาญวทย เกษตรศร. (2552). ลทธชาตนยม/สยามกบ

กมพชา: และกรณศกษาปราสาทเขาพระวหาร.

กรงเทพฯ: มลนธโครงการต�าราสงคมศาสตรและ

มนษยศาสตร.

เชอรก, เคลย. (2554). พลงกล มไรสงกด. สฤณ

อาชวานนทกล (แปล). กรงเทพฯ: มตชน.

ณรงค เพชรประเสรฐ และ กนกพร นตยนธพฤทธ

(บรรณาธการ). (2553). ความสข มณฑลความรใหม

ในทฤษฎเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ศนยศกษา

เศรษฐศาสตร การเมอง คณะเศรษฐศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โดม ไกรปกรณ. (2548). ขบวนการสงแวดลอมในสงคม

ไทยระหวาง พ.ศ. 2525-2535: ศกษาการเคลอนไหว

คดคานโครงการเขอนน�าโจน เขอนแกงกรง และ

เขอนปากมล. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต

สาขาประวตศาสตร คณะอกษรศาสตร, จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ถนอมศกด จรายสวสด. (2554). มารค ยอดคนเหนอ

อจฉรยะ. กรงเทพฯ: ปราชญ.

ทมงานอษาคเนยทรก. (2554). สยาม-ขะแมร ครก คชง

คกรรม คเวร. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

นภาภรณ พพฒน. (2550). เปดโลกความสข GNH.

กรงเทพฯ: มตชน.

นธ เอยวศรวงศ. (2544). ปาฐกถาน�า มตทางวฒนธรรม

ในยคเศรษฐกจพอเพยง: ความหมายและความส�าคญ.

ใน มตทางวฒนธรรมในยคเศรษฐกจพอเพยง.

กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการ

มหาชน).

ประเวศ วะส. (2542). เศรษฐกจพอเพยงและประชา

สงคม แนวทางพลกฟนเศรษฐกจสงคม. กรงเทพฯ:

หมอชาวบาน.

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. (2554). สวนดสตโพล

เผยดชนการเมองไทย เม.ย.ดขน แตผลงานรฐบาล

แยลง. สบคนเมอวนท 8 มถนายน 2554 จาก

อารวายทไนน เวบไซต: http://www.ryt9.com/

s/iq01/1140390

มารคส, นก และทมงาน. (2552). ดชนโลกไมมสข.

เนาวนจ สรผาตวรตน (แปล). กรงเทพฯ: สวนเงน

มมา.

ศกดชย เกยรตนาคนทร. (2553). ทนความคด เศรษฐกจ

สรางสรรค. กรงเทพฯ: ไวลาย.

สภางค จนทวาณช. (2551). ทฤษฎสงคมวทยา. กรงเทพฯ:

ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

แอบบอต, ครส, โรเจอร, พอล, สโลโบดา, จอหน.

(2551). เผชญภยคกคามโลก ศตวรรษท 21 กบ

ความมนคงทยงยน. สนทร เกยรตประจกษ (แปล).

พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คบไฟ.

ฮาวกนส, จอหน. (2552). เศรษฐกจสรางสรรค: เขามงคง

จากความคดกนอยางไร. คณากร วาณชยวรฬห

(แปล). กรงเทพฯ : ศนยสรางสรรคงานออกแบบ.

สารบญบทความพเศษ

• การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการภาครฐ 1

วรเดช จนทรศร

บทความวจย

• การพฒนาระบบตรวจสอบอตโนมตดวยวธการประมวลผลภาพบนคอมพวเตอรส�าหรบระบ 19

ต�าแหนงจดบดกรทถกตองบนหวอานขอมล

สมบรณ ถามลตร และ สรพนธ เออไพบลย

บทความวชาการ

• Language Used in 7-Eleven Convenient Store and Using Communicative Approach 28

for Students at Panyapiwat Institute of Management

Charisopon Inthapat

• ตลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม 42

ฉตรชย อนทสงข

• คณภาพชวตของคนไทย: นยจากสถตการฆาตวตาย 50

ศภเจตน จนทรสาสน

• วฒนธรรมและการเมองวาดวยอาหารการกนของคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอนประวตศาสตร- 66

ตนรตนโกสนทร: ขอสงเกตบางประการ

โดม ไกรปกรณ

• ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบการบรหาร 79

วรรณวภา วงศวไลสกล

• ระบบรหสลบทเพมความปลอดภยใหกบขอมล 93

วรากร ศรเชวงทรพย

บทความปรทศน • The Key Success of Company Branding Through Employees 102

Tanya Supornpraditchai

บทวจารณหนงสอ • ท�าไมตองเศรษฐกจสรางสรรค: รวมบทความกระตนอะดรนาลนโดย 6 นกคด 114

สทธพทธ เลศศรชยนนท

1

ารนอมน�าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการภาครฐ

The Application of the Philosophy of Sufficiency Economy into the Management of Public Sector

ศาสตราจารย ดร.วรเดช จนทรศร

กรรมการสภาสถาบนผทรงคณวฒ


บทคดยอบทความนไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการภาครฐในดาน

ตางๆ 8 ดาน ไดแก (1) การจดการระบบขอมล (2) การจดการระบบสอสาร (3) การจดการ

ระบบตดสนใจ (4) การบรหารจดการระบบตรวจสอบถวงดล (5) การจดการระบบการมสวนรวม

(6) การจดการระบบการใหบรการ (7) การจดการระบบตดตามและประเมนผล และ (8) การจดการ

ความเสยง จากการศกษาพบวา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางทหนวยงานภาครฐ

สามารถน�าไปปรบใชในการบรหารราชการแผนดนใหด�าเนนไปในทางสายกลาง ภายใตเงอนไข

ความร และเงอนไขคณธรรม และเปนแนวทางการพฒนาทสมดล มนคง ยงยน พรอมตอการ

เปลยนแปลง และกาวทนตอโลกในยคโลกาภวตน

ค�าส�าคญ: เศรษฐกจพอเพยง ปรชญา การจดการภาครฐ

AbstractThis article describes the applications of the sufficient economy philosophy

for public management in eight different areas: (1) information management,

(2) communication management, (3) decision making management, (4) check and

balance system management, (5) participatory system management, (6) service

management, (7) monitoring and evaluation systems management, and (8) risk

management. The study reveals that the sufficient economy philosophy is an

effective guideline for public organizations to adapt in public management so that

everything proceeds in accordance with the middle path concept under good

ก

วารสารปญญาภวฒนPANYAPIWAT JOURNAL

2

wisdom, moral practice in order to achieve a balancing, firm and sustainable

development that can cope with rapid change and current globalization.

Keywords: Sufficiency economy, Philosophy, Public management

บทน�า

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเป นปรชญาท

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานใหแก

ประชาชนไทยเปนแนวทางการด�ารงชวต เพอใหประชาชน

อยดมสข สามารถพงพาตนเองไดอยางเขมแขงและยงยน

สาระหลกทส�าคญ ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมงช

ใหเหนถงแนวทางการด�ารงอยและปฏบตตนของประชาชน

ในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถง

ระดบชาตทงในการพฒนาและการบรหารประเทศ

ใหด�าเนนไปในทางสายกลาง เปนแนวทางการพฒนาท

เนนความสมดล ความพอประมาณ ความมเหตผล

ความส�านกในคณธรรม การมภมคมกนในตวทด พอท

จะตอตานและลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงตางๆ

จากกระแสโลกาภวตน

โครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารเพอพฒนา

ชนบทกวา 3,000 โครงการ ไดยดถอและน�าปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช สงผลใหเกดประโยชน

ตอพสกนกรทงแผนดน สงผลตอการสรางสรรคความร

และนวตกรรมทเกดตอการพฒนาชนบทและพฒนา

ประเทศในหลายดาน และหลายโอกาส อาท โครงการ

ทมงเนนการเกษตรขนาดเลกดวยเทคโนโลยทเหมาะสม

โครงการทมการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรน�า

อยางยงยน โครงการปองกนและบรรเทาความเดอดรอน

จากน�าทวมและภยแลง เปนตน

นายโคฟ อนนน เลขาธการองคการสหประชาชาต

ในขณะนนไดทลเกลาฯ ถวายรางวล Human Develop-

ment Lifetime Achievement Award ซงเปนรางวล

ของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต แดพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวเมอวนท 26 พฤษภาคม 2549

และไดกลาวสดดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวดวย

ความภาคภมใจทไดมโอกาสถวายรางวลความส�าเรจ

สงสดดานการพฒนามนษยแดพระองคทาน และในนาม

สหประชาชาตยงไดปณธานทจะสงเสรมประสบการณ

และน�าแนวทางการปฏบตในการน�าปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงอนทรงคณคาอยางหาทสดมไดของพระองคทาน

มาชวยจดประกายแนวคด ในปรชญาดงกลาวสนานา

ประเทศตอไป

อนง นอกจากการยกยองและยอมรบปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงในระดบโลกแลว ในระดบประเทศ

รฐบาลของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ยงไดนอม

อญเชญปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปบรรจใชเปน

ปรชญาน�าทางในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ทงในฉบบท 9 และฉบบท 10 อกทงรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 78(1)

ยงก�าหนดให “รฐตองด�าเนนการตามแนวนโยบายดาน

การบรหารราชการแผนดน ใหเปนไปเพอการพฒนา

สงคม เศรษฐกจ และความมงคงของประเทศอยางยงยน

โดยตองสงเสรมการด�าเนนการตามปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงและค�านงถงผลประโยชนของประเทศชาตใน

ภาพรวมเปนส�าคญ” นอกจากนรฐบาลยงมการก�าหนด

เปนประเดนวาระแหงชาต ในการนอมน�าหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใช เพอสรางการบรหาร

ราชการแผนดนทประชาชนเชอมน ศรทธา เปนหลกการ

ส�าคญทจะชวยวางรากฐานการบรหารราชการอยางสจรต

เปนธรรม และเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน

อยางแทจรง

อยางไรกตาม ในทางปฏบต การน�าหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในหนวยงานตางๆ ของ

ภาครฐยงมนอยมาก และขาดแนวทางทเปนรปธรรม

ทสามารถสงประโยชนไดอยางทวถงและยงยน ยงไป


3

กวานนในเชงวชาการ การน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงมาประยกตใชในการบรหารจดการภาครฐยง

แทบจะไมมการศกษาคนความากอนเลย

บทความน จงมวตถประสงคในการน�าเสนอแนวทาง

การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมา

ประยกตใชในการจดการภาครฐในดานตางๆ อนไดแก

ดานการจดการระบบขอมล ดานการจดการระบบสอสาร

ดานการจดการระบบตดสนใจ ดานการบรหารจดการ

ระบบตรวจสอบถวงดล ดานการจดการระบบการม

สวนรวม ดานการจดการระบบการใหบรการ ดานการ

จดการระบบตดตามและประเมนผล และดานการ

จดการความเสยง

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงพระราชทาน

พระบรมราชานญาตใหน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ไปเผยแพร เพอเปนแนวทางปฏบตของทกฝายและ

ประชาชนโดยทวไป ดงน (ส�านกราชเลขาธการ, 2542)

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาชถงแนวการด�ารงอย

และปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแตระดบ

ครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนา

และบรหารประเทศใหด�าเนนไปในทางสายกลาง

โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยค

โลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ

ความมเหตผล รวมถงความจ�าเปนทจะตองมระบบ

ภมค มกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใดๆ

อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน

ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความ

ระมดระวงอยางยง ในการน�าวชาการตาง ๆ มาใชในการ

วางแผนและการด�าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกน

จะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาตโดยเฉพาะ

เจาหนาทของรฐ นกทฤษฎและนกธรกจในทกระดบ

ใหมจตส�านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหม

ความรอบรทเหมาะสม ด�าเนนชวตดวยความอดทน

ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอให

สมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยาง

รวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม

และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด

โดยนยามขางตน การบรหารจดการภาครฐตามหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จงเปนการด�าเนนการ

บรหารจดการ โดยยดทางสายกลางตามหลกพทธศาสนา

เปนแกนกลาง มจดมงหมายของการพฒนา มคณลกษณะ

3 ประการทสมพนธกน และมเงอนไขเพอใหการด�าเนนการ

เปนไปในทางสายกลางอยในระดบความพอเพยง

รายละเอยด และจดหมายของการพฒนาตามหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกคอ การพฒนาทมงไปส

ความสมดล มนคง และยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง

ในทกดานทงทางดานชวต เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม

ความร วทยาการ และเทคโนโลย

ความพอเพยงประกอบไปดวยคณลกษณะ 3 ประการ

ทสมพนธซงกนและกนคอ ความพอประมาณ ความม

เหตผล และการมภมคมกนในตวทด ทงน การตดสนใจ

ในการด�าเนนกจกรรมตางๆ ตลอดจนการบรหารจดการ

ใหเปนไปในทางสายกลาง อย ในระดบพอเพยงนน

ตองอาศยเงอนไขของความรและเงอนไขของคณธรรม

เปนพนฐาน โดยเงอนไขของความร ไดแก ความรอบร

ในวชาการ ประสบการณ หรอองคความรทเกยวของ

อยางรอบดาน มความรอบคอบทจะน�าความรมาพจารณา

อยางเปนบรณาการ เพอประกอบการวางแผนและ

การน�าไปสการปฏบตดวยความระมดระวง และเงอนไข

ของคณธรรม ไดแก การมความซอสตยสจรต มความ

ขยน อดทน มความเพยร มสต มปญญา แบงปน ด�าเนน

ชวตไปในทางทไมโลภ ไมตระหน

จากปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทงหมดสามารถ

น�าเสนอดงรปท 1


4

จดมงหมายของการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

คณลกษณะ 3 ประการ ทสมพนธกน

เงอนไขเพอใหการด�าเนนการเปนไปในทางสายกลางอยในระดบความ

พอเพยง

การพฒนาทมงไปสความสมดล มนคง ยงยน

พรอมตอการเปลยนแปลงทกดานชวต/เศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม/เทคโนโลย

กาวทน สนองตอบและสามารถจดการตอโลกยคโลกาภวตน

มสต มเงอนไขคณธรรม : ซอสตย สจรต ขยน อดทน มความเพยร ปญญา แบงปน

เงอนไขความร : รอบร รอบคอบ ระมดระวง

ความพอประมาณ

ความมเหตผล

การมภมคมกนในตวทด

ทาง

สาย

กลาง

รปท 1: ภาพรวมของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (จดท�าโดยผเขยน)

การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบ

ใชในการบรหารจดการหนวยงานภาครฐ

1. การบรหารจดการระบบขอมลของหนวยงาน

ภาครฐ

การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาใชในการบรหารจดการระบบขอมลของหนวยงาน

ภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ ดงตอไปน

1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบขอมล

ใหมความครอบคลม ทงขอมลในระดบพนททวไประดบ

ชมชน ต�าบล อ�าเภอ และจงหวด ทรวบรวมสภาพ

เศรษฐกจ สงคม กายภาพ ชวภาพ ขอมลของประชาชน

ทเปนกลมเปาหมายในการพฒนา เชน ขอมลเกษตร

รายครวเรอน ทประกอบอาชพการเกษตรทงหมดของ

จงหวด อ�าเภอ ต�าบล เพอสามารถน�าไปใชพจารณา

ใหการสนบสนนการ สงเสรมอาชพไดตรงตามเปาหมาย

ฯลฯ การมขอมลทครอบคลมนบไดวาเปนการสนองตอบ

ตอเงอนไขของความรตามแนวปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐมความร ใชความรอยาง

รอบคอบ ระมดระวงเพอใหการด�าเนนการประสบ

ผลส�าเรจ อกทงการมความรทครอบคลมยงเปนการ

สนองตอบตอเงอนไข คณธรรมตามหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง ท�าใหการด�าเนนงานของหนวยงาน

ภาครฐเปนไปดวยความมสต มปญญา และยงเปนการ

สอดคลองกบคณลกษณะทส�าคญของหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง คอ ความมเหตผล ดงรปท 2


5

เงอนไขความร

(รอบร รอบคอบ ระมดระวง)

เงอนไขคณธรรม

(มสต มปญญา)

ความครอบคลมของ

ระบบขอมล

คณลกษณะของปรชญา:

ความมเหตมผล

รปท 2: ความสอดคลองระหวางความครอบคลมของระบบขอมลและคณลกษณะทส�าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบขอมล

โดยเนนความถกตอง มการปรบปรงแกไขขอมลอยเสมอ

ใหสอดคลองกบสถานการณทงรายเดอน รายงวด รายป

สองป สามป ทศวรรษ อกทงใหมการใชแบบจดเกบและ

แบบรายงานขอมลเดยวกนในทกพนท ฯลฯ การมระบบ

ขอมลทเนนความถกตอง มการประยกตแกไขอยเสมอ

นบไดวาเปนการสนองตอบตอ เงอนไขความรของหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพราะขอมลทถกตอง

เมอน�าไปใชกจะท�าใหเกดความรอบรทถกตอง การม

ขอมลทถกตองของหนวยงานสะสมมาโดยตลอด นบเปน

เดอน ป และสบป ยงเปนการสนองตอบตอเงอนไข

คณธรรมของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพราะ

เปนการสะทอนถงความอดทน มความเพยร และขอมล

ทถกตอง ไมบดเบอนยงแสดงถงความซอสตย สจรต ของ

ผปฏบตงานราชการอกดวย ยงไปกวานนการมระบบ

ขอมลทถกตอง ยงเปนการท�าใหหนวยงานมภมคมกน

ในตวทดอกดวย ดงรปท 3


(เกดความรอบรทถกตอง)


(สะทอนความอดทน/ความเพยร/

ความซอสตยสจรต)

ความถกตองของระบบขอมล

การมการปรบปรงแกไข

อยางตอเนอง



รปท 3: ความสอดคลองระหวางความถกตองของระบบขอมลและคณลกษณะทส�าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง


6

3) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบขอมลใหม

ความทนสมย เชน จดใหมการน�าระบบขอมลแบบใหม

ทเหมาะสมกบหนวยงานมาใช อาท ระบบการจดการ

ขอมล (MIS) ระบบภมสารสนเทศ (GIS) ระบบฐานขอมล

แบบเสมอน (Virtual Database Systems) และระบบ

ผเชยวชาญ (Expert Systems) เปนตน ตลอดจนจดให

มการเชอมโยงระบบตางๆ ผานเครอขาย เพอสามารถ

น�าขอมลทมอยมาใชประโยชนไดอยางรวดเรว (วรเดช

และ ไพโรจน, 2544) การมระบบขอมล ทง 3 ลกษณะน

นบไดวาเปนการสนองตอบตอคณลกษณะของความ

พอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกนในตวทด

ของหนวยงานภาครฐ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ในดานเทคโนโลย คอ มความเหมาะสม

สอดคลองกบสภาวะและความตองการของประเทศ และ

สนองตอบตอจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ในดานความพรอมตอการเปลยนแปลงและ

การกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ดงรปท 4


ความพอประมาณ ความมเหตผลและการมภมคมกน

ในตวทดของหนวยงานภาครฐ

จดมงหมายของปรชญา:

ความพรอมตอการเปลยนแปลง

กาวทนตอโลกยคโลกาภวตน

ความทนสมยของระบบขอมล

ความสามารถในการเชอมโยง

ความรวดเรวในการน�าไปใชประโยชน

รปท 4: ความสอดคลองระหวางความทนสมย ความสามารถในการเชอมโยง ความรวดเรวของ ระบบขอมล และคณลกษณะ

ทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. การบรหารจดการระบบการสอสารของ

หนวยงานภาครฐ


จะใชในการบรหารจดการระบบการสอสารของหนวยงาน


1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการสอสาร

ทงภายในและภายนอกหนวยงานใหมประสทธภาพ

สรางระดบความเขาใจและการมสวนรวมจากหนวยงาน

ภายนอก เชน ระบบการสอสารภายในหนวยงาน

อาจมระบบเสยงตามสาย ระบบจดหมายอเลกทรอนกส

(E-mail) หรออนทราเนต (Intranet) มระบบงาน

สารบรรณ รบ คดกรอง และแจกจายหนงสอราชการท

รวดเรว ถกตองตรงกนผรบผดชอบเรอง ก�าหนดระบบ

การสอสารภายนอกหนวยงาน อาจมระบบคอมพวเตอร

On-line และอนเตอรเนต (Internet) มผดแลประจ�า

มโทรศพท โทรสาร ทตดตอกนไดตลอดเวลา และอาจม

ผประสานงานระหวางหนวยงานภาครฐทส�าคญทตอง

ตดตอประสานงานกนเปนประจ�า การมระบบสอสาร

ทงภายในและภายนอกหนวยงานในลกษณะขางตนน

นบไดวาเปนการสนองตอบตอเงอนไข ความร ซงไดแก

การท�าใหเกดความรอบร สนองตอบตอเงอนไข คณธรรม

ซงไดแก การท�าใหเกดสตปญญา มการแบงปนความร

สรางความเขาใจซงกนและกน ท�าใหเกดภมคมกนในตว

ทดของหนวยงาน เกดความมเหตผล และสนองตอบตอ

จดหมายของความพรอมตอการเปลยนแปลง ดงรปท 5


7


(เกดความรอบร)


(เกดสตปญญา)




ความพรอมตอการเปลยนแปลง

กาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน

ระบบการสอสารภายในและภายนอก

หนวยงาน

รปท 5: ความสอดคลองระหวางระบบสอสารภายในและภายนอกหนวยงานและคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของ

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�า ระบบการ

สอสารสองทาง (Two-way communication) ระหวาง

องคการกบประชากรเปาหมาย และม เนอหาการสอสาร

ทเนนสาระประโยชน เชนขอมลเกยวกบโภชนาการ

การปองกนโรคตดตอ การปองกนอคคภย มการน�าเสนอ

อยางตอเนองในรปแบบตางๆ เพอการประชาสมพนธ

ท�าความเขาใจ ใหความรกบประชาชนอยางตอเนอง

ทงในรปของเอกสาร จดหมายขาว หนงสอพมพ วทย

ทว ฯลฯ การมระบบการสอสาร ทง 3 ลกษณะน

(วรเดช และ ไพโรจน, 2544) นบไดวาเปนการสนองตอบ

ตอเงอนไขความร ท�าใหเกดความรอบร รอบคอบ

ระมดระวง สนองตอบตอเงอนไขคณธรรม ท�าใหเกด

สตปญญา และการแขงขนความร ความเขาใจ สนองตอบ

ตอคณลกษณะของหลกปรญญา ท�าใหเกดภมคมกนทด

และความมเหตผล และสนอบตอบตอจดมงหมายของ

ปรชญา ท�าใหองคการเกดการพฒนาทสมดล มนคง

และยงยน ดงรปท 6


(เกดความรอบร รอบคอบ ระมดระวง)


(เกดสตปญญา การแบงปน)


เกดภมคมกนทด/ความมเหตผล


เกดการพฒนาทสมดล/มนคง/ยงยน

ระบบการสอสารสองทาง

เนอหาการสอสารทเนนสาระประโยชน

การน�าเสนออยางตอเนองในรปแบบตางๆ

รปท 6: ความสอดคลองระหวางระบบการสอสารสองทาง และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง


8

3. การบรหารจดการระบบการตดสนใจของ



มาใชในการบรหารจดการระบบการตดสนใจของหนวยงาน


1) การใหหนวยงานภาครฐน�าระบบการตดสนใจ

ทยดหลกประชาธปไตย รบฟงเสยงประชาชนทวไป

ประชาชนกลมเปาหมาย ผบรหาร เจาหนาท ผปฏบต

และหนวยงานขางเคยง มาใช โดยใหทกฝายมสวนชวย

ในการเสนอความคดเหน ไดรวมในการตดสนใจ ท�าให

การตดสนใจเปนไปอยางมประสทธภาพ ลดความสญเสย

ดานเวลา ความคด แรงงาน ไมตองน�างานนนมาแกไขใหม

ตลอดจนลดความขดแยง ในการท�างานทอาจจะเกดขน

(วรเดช และไพโรจน, 2544) การมระบบการตดสนใจ

ในลกษณะน นบไดวาเปนการสนองตอบตอเงอนไขความร

ท�าใหเกดการตดสนใจอยางรอบร ไดขอมลจากทกฝาย

เปนไปอยางรอบคอบ ฟงความจากทกฝาย และใชความ

ระมดระวง ดขอด ขอเสย จากกลมหลากหลายทเกยวของ

อกทงยงเปนการสนองตอบตอเงอนไข คณธรรม เพราะ

การตดสนใจ โดยการมสวนรวม สะทอนถงความโปรงใส

ซอสตย สจรต ตองใชความอดทน ความเพยร ในการ

รบฟงเหตผลของแตละฝาย และน�ามาซงการเกดสตและ

เกดปญญาในการแกปญหาตางๆ ไดในทสด นอกจากน

ยงเปนการสนองตอบตอคณลกษณะปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ในดานความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด

อกทงในแงจดหมายของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ยงท�าใหองคการหรอหนวยงานภาครฐนนมความสมดล

มนคง สามารถอยไดอยางยงยน และพรอมตอการ

เปลยนแปลง ดงรปท 7


มเหตผล มภมคมกนในตวทด


(เกดความรอบร รอบคอบ ระมดระวง)


เกดความสมดลมนคง ยงยน พรอมตอ

การเปลยนแปลง


(สะทอนความซอสตยสจรต อดทน

มความเพยร มสต มปญญา)ระบบการตดสนใจทยดหลกประชาธปไตย

รบฟงเสยงประชาชน เจาหนาทผปฏบต

ผบรหาร และหนวยงานขางเคยง

รปท 7: ความสอดคลองระหวางระบบการตดสนใจทยดหลกประชาธปไตยและคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของ


2) การใหหนวยงานภาครฐน�าระบบการตดสนใจ

ทใชโครงสรางการมอบและการกระจายอ�านาจ ในรป

ของคณะกรรมการ คณะท�างาน ทม งประสทธภาพ

การตดสนใจททนตอสถานการณ และสมฤทธผล

เปนธรรม ถกตองและเกดประโยชนตอสาธารณะ ทงน

คณะกรรมการ หรอคณะท�างาน จะตองเปนผทไมไดม

สวนไดสวนเสย เปนคนกลาง เปนผ ทมความรอบร

มประสบการณ หนวยงานภาครฐจะตองมค�าสง การมอบ

อ�านาจ และการกระจายอ�านาจในการตดสนใจทชดเจน

และเนนการตดสนใจเพอการแกปญหาและเพอประโยชน


9

สาธารณะอยางแทจรง การมระบบการตดสนใจใน

ลกษณะน นบไดวาเปนการสนองตอบตอเงอนไขความร

ท�าใหเกดความรอบคอบเนองจากเปนการตดสนใจ

โดยคณะบคคลมใชบคคลเดยวทมอ�านาจ การตดสนใจ

จะเปนไปอยางระมดระวง เพราะจะตองรบผดชอบ

ในการตดสนใจรวมกน การตงคณะกรรมการคณะท�างาน

จากคนกลาง ไมมผลประโยชนแอบแฝง ยงเปนการ

สนองตอบตอเงอนไข คณธรรม ทยดหลกความซอสตย

สจรต นอกจากน ระบบการตดสนใจทมงสมฤทธผล

ทนตอเหตการณ เปนธรรม ถกตอง และเกดประโยชน

ตอสาธารณะ ยงเปนการสนองตอบตอคณลกษณะของ

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทยดความมเหตผล และ

การมภมคมกนในตวทด อกทงความเปนธรรม ความ

ถกตองในการตดสนใจและประโยชน ยงท�าใหองคการ

หรอหนวยงานภาครฐนนๆ เกดความมนคง และยงยน

อนเปนจดมงหมายของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ดงรปท 8


(เกดความรอบคอบ ระมดระวง)


(สะทอนความซอสตยสจรต)


การมเหตผล การมภมคมกนในตวทด


มนคง ยงยน

ระบบการตดสนใจทใชโครงสราง

การมอบอ�านาจและการกระจายอ�านาจ

ระบบการตดสนใจทมงสมฤทธผล

ทนตอสถานการณ เปนธรรม ถกตอง

เกดประโยชนตอสาธารณะ

รปท 8: ความสอดคลองระหวางระบบการตดสนใจทใชโครงสรางการมอบอ�านาจและกระจายอ�านาจทมงสมฤทธผล และ

คณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

4. การบรหารจดการระบบการตรวจสอบถวงดล

ของหนวยงานภาครฐ


มาใชในการบรหารจดการระบบการตรวจสอบถวงดล

ของหนวยงานภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ

ดงตอไปน

1) การใหหนวยงานภาครฐน�าระบบการตรวจสอบ

ถวงดลของหนวยงานภาครฐ ทเนนการตรวจสอบแผนงาน

การตรวจสอบผลงาน และการตรวจสอบภายในมาใช

ทงน ในการตรวจสอบแผนงาน อาจจดใหมปฏทนการ

จดท�าแผนงานประจ�าป ตงแตการส�ารวจความเหมาะสม

การเสนอแผนเพอพจารณาตงแตระดบลางถงระดบบน

การเปดโอกาสใหมการแกไขปญหาปรบปรงแผนงาน

นอกเหนอจากทไดจดท�าไวแลว เพอใหเกดความเหมาะสม

เปนไปตามความตองการของประชาชนในพนท ตาม

ขอเสนอของบคคล กลมบคคล หรอตวแทนประชาชน

ส�าหรบการตรวจสอบผลงาน อาจจดใหมการตรวจสอบ

ผลงานวา เปนไปตามเปาหมาย เกดผลลพธในทางท

พงปรารถนาหรอไมเพยงใด การตรวจสอบควรท�าในรป

ของคณะกรรมการ ซงมาจากหนวยงานทเกยวของ

ผช�านาญการเฉพาะ ตวแทนกลมผลประโยชน คนกลาง

ผไมมสวนไดเสย เปนตน สวนการตรวจสอบภายใน

กจะเปนการตรวจสอบระบบการควบคมการใชทรพยากร

ของทางราชการ ตรวจสอบบญชการเงน ตรวจสอบการ


10

ใชงบประมาณ ความถกตองตามระเบยบ การสง

ประโยชนของงานทเสรจสนแลว เปนตน (วรเดช และ

ไพโรจน, 2544) การมระบบการตรวจสอบถวงดลของ

หนวยงานภาครฐในลกษณะน นบไดวาเปนการสนองตอบ

ตอเงอนไขความร ท�าใหเกดความรอบคอบ ระมดระวง

ในการใชจายงบประมาณ สนองตอบตอเงอนไขคณธรรม

เพราะการตรวจสอบถวงดล เปนเครองยนยนความ

ซอสตยสจรต สนองตอบตอคณลกษณะของหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง ในดานความมเหตผล การม

ภมคมกนในตวทด สนองตอบตอจดหมายของปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐเกดความ

สมดล มนคง และยงยน ดงรปท 9


(รอบคอบ /ระมดระวง)


(ซอสตยสจรต)


ความมเหตผล/ การมภมคมกนในตวทด


สมดล/ มนคง/ ยงยน

ระบบการตรวจสอบถวงดล

การตรวจสอบแผนงาน

การตรวจสอบผลงาน

การตรวจสอบภายใน

รปท 9: ความสอดคลองระหวางระบบการตรวจสอบถวงดล และคณลกษณะทส�าคญ และจดมงหมายของหลกปรชญาของ


2) การใหมระบบผตรวจการ และการมสวนรวม

ในการตรวจสอบโดยมผตรวจราชการกรมและกระทรวง

ตางๆ ตามเขตทรบผดชอบตามความเหมาะสมหรอ

ไดรบค�ารองทกขจากประชาชน เอกชน หรอหนวยงาน

ทเกยวของ นอกจากน อาจจดใหมเจาหนาทตรวจสอบ

ภายในจากสวนกลาง และจงหวด เขาตรวจสอบผลการ

ปฏบตตามแผนงาน และการใชจายงบประมาณอยางนอย

ปละ 1 ครง รวมทงใหเอกชน และประชาชนใชสทธ

ในการตรวจสอบ ตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร

และตามกฎหมายรฐธรรมนญ การมระบบการตรวจสอบ

ถวงดล ของหนวยงานภาครฐในลกษณะน ถอไดวา

เปนการสนองตอบตอเงอนไขความร ท�าใหการด�าเนนการ

ของหนวยงานภาครฐ ตองเปนไปดวยความรอบคอบ

ระมดระวง ยงกวานน ยงเปนการสนองตอบตอเงอนไข

คณธรรม ท�าใหเกดความซอสตยสจรต สนองตอบ

ตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในดานการม

ภมคมกนในตวทด และเปนประโยชนตอจดมงหมาย

ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ท�าใหหนวยงาน

ภาครฐเกดความสมดล มนคง ยงยน และพรอมตอการ

เปลยนแปลง ดงรปท 10


11




(ซอสตย สจรต)




สมดล/ มนคง/ พรอมตอการเปลยนแปลง

ระบบผตรวจการและการมสวนรวม

ในการตรวจสอบ

รปท 10: ความสอดคลองระหวางระบบผตรวจการและการมสวนรวม และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของ


5. การบรหารจดการระบบการมสวนรวมของ



มาใชในการบรหารจดการระบบการมสวนรวมของ

หนวยงานภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ

ดงน

1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการม

สวนรวม โดยใหผรบบรการหนวยงานขางเคยง ซงเปน

สภาพแวดลอมภายนอก ไดเขามามสวนรวม (Osborne

and Gaebler, 1992) ในการรวมคด รวมวางแผน

รวมตดสนใจ รวมท�า รวมตดตามประเมนผล รวมรบ

ผดชอบ และรวมปรบปรงแกไขเสนอแนะ การมสวนรวม

ทงกระบวนการดงกลาว นบวาเปนการสนองตอบตอ

เงอนไขความร เพราะการระดมพลงทกฝายมารวมกน

ท�าใหเกดความรอบรรอบคอบ และมความระมดระวง

ในการตดสนใจด�าเนนงานใหเปนไปอยางมสต มปญญา

ซงเปนเงอนไขหนงของคณธรรม นอกจากน การตดตาม

ประเมนผลการปฏบตงาน และรวมรบผดชอบ ยงเปน

การฝกแนวทางการมภมคมกนในตวทด ซงเปนคณลกษณะ

ส�าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การรวมกน

รบผดชอบรวมปรบปรงแกไขเสนอแนะ ยงเปนการ

สนองตอบตอจดหมายของปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ทเพมความสมดลความมนคง และการพรอม

ตอการเปลยนแปลง ดงรปท 11


12


(เกดความรอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง)


(เกดการตดสนใจการด�าเนนงาน ทมสตและ

คณธรรม)




สมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง

ระบบการมสวนรวมจากผรบบรการและ

สภาพแวดลอมภายนอก

รวมคด

รวมวางแผน

รวมตดสนใจ

รวมท�า

รวมตดตามประเมนผล

รวมรบผดชอบ

รวมปรบปรงแกไขเสนอแนะ

รปท 11: ความสอดคลองระหวางระบบการมสวนรวมจากผรบบรการและสภาพแวดลอมภายนอกและคณลกษณะ

ทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการม

สวนรวม โดยใหสมาชกองคการและผบรหาร ไดมโอกาส

ปรกษาหารอ อยางนอยสปดาหละ 1 ครง เพอท�าความ

เขาใจเกยวกบ สภาพปญหา และ แนวทางการแกไข

ปญหาตางๆ ใหตรงกน ตลอดจนหาแนวทางในการแกไข

ปญหาทตรงจด และมประสทธภาพ การด�าเนนการพฒนา

วฒนธรรมของการมสวนรวมเปนการเปนการสนองตอบ

ตอเงอนไขความร เงอนไขคณธรรม เกดภมคมกนทด

การด�าเนนการเปนไปอยางมเหตผล ท�าใหการพฒนา

เปนไปอยางสมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง

กาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ดงรปท 12


(รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง)






สมดล/พฒนายงยน พรอมทงการเปลยนแปลง

กาวทนตอยคโลกาภวตน

ระบบการมสวนรวมจากสมาชกองคการ

และผบรหาร

- ท�าความเขาใจสภาพปญหา

- พฒนาแนวทางการแกไขปญหา

- พฒนาวฒนธรรมของการมสวนรวม

รปท 12: ความสอดคลองระหวางระบบการมสวนรวมจากสมาชกองคการและผบรหารและคณลกษณะทส�าคญและ

จดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง


13

6. การบรหารจดการระบบการบรการประชาชน

ของหนวยงานภาครฐ


มาใชในการบรหารจดการระบบการบรการประชาชน

ของหนวยงานภาครฐ (Flynn, 1990) สามารถด�าเนนการ

ไดในดานตางๆ ดงน

1) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบการบรการ

ประชาชนทมประสทธภาพ รวดเรว โดยคดคาบรการ

ทเหมาะสม พอคมทน ไมหวงผลก�าไร เพอเปนการ

สนองตอบตอคณลกษณะดานความพอประมาณ ตาม


2) การใหหนวยงานภาครฐจดท�าระบบบรการ

ประชาชน ใหมความพรอมในการใหบรการตลอด 24

ชวโมง และมการใหบรการดวยความทวถง เพยงพอ

ตอเนอง เพอเปนการสอดคลองกบหลกคณธรรม ดาน

ความขยน อดทน มความเพยร ตามหลกปรชญาของ



ประชาชน ทสามารถสรางความพงพอใจใหเกดกบ

ประชาชน โดยเนนการส�ารวจความตองการ และการ

ด�าเนนการตามความตองการของกลมเปาหมายหรอลกคา

เพอแกไขปญหาตามขอรองเรยน รองทกข ใหลลวงไป

ใหไดโดยเรว เพอเปนการสนองตอบตอ เงอนไขความร

และจดมงหมายดานความพรอมตอการเปลยนแปลงของ

หนวยงานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง


ประชาชนใหมคณภาพ เสมอภาคไมมการเลอกปฏบต

มการขยายโอกาสใหกบกลมทเสยเปรยบในสงคมหรอ

ผดอยโอกาส เพอการใหความเปนธรรมโดยศกษาขอมล

เชงบรณาการ ทงทางดานความเปนธรรมระหวางพนท

กลมอาชพ เพศ และความเปนธรรมระหวางชนรน และ

เนนการบรการทสจรต โปรงใส และรบผดชอบ ทงน

เพอเปนการสนองตอบตอเงอนไขความร เงอนไขคณธรรม

คณลกษณะดานการมภมคมกนในตวทด และจดหมาย

ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดานความสมดล

มนคง และยงยน ตามขอ 1) - ขอ 4) สามารถสรปได

ดงรปท 13


14


ความพอประมาณ

เงอนไขดานคณธรรม:

ความขยน อดทน มความเพยร

ระบบการบรการประชาชน

- มประสทธภาพ

- รวดเรว

- คาบรการทเหมาะสมพอคมทน ไมหวงผลก�าไร


- พรอม 24 ชวโมง

* บรการดวยความทวถง เพยงพอและตอเนอง


รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง


พรอมตอการเปลยนแปลง


- ประชาชนพงพอใจ

- ส�ารวจความตองการและสนองตอบตอกลมเปาหมาย

- แกปญหาตามขอรองเรยน/ รองทกข


รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง




ซอสตยสจรต/มสตปญญา


สมดล/ มนคง/ ยงยน


- มคณภาพ

- เสมอภาคไมมการเลอกปฏบต

- ขยายโอกาสใหผดอยโอกาส

- มความเปนธรรมระหวางพนท กลมอาชพ เพศ ชนรน

- สจรต โปรงใส รบผดชอบ

รปท 13: ความสอดคลองระหวางระบบบรการประชาชน และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของ


7. การบรหารจดการระบบการตดตามและ

ประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐ


มาใช กบการบรหารจดการระบบการตดตามและ

ประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐ สามารถ

ด�าเนนการได โดยใหหนวยงานภาครฐมการตดตามและ

ประเมนผลงานการปฏบตงานดานตางๆ ดงน (วรเดช

และ ไพโรจน, 2543)

- ประสทธภาพ เพอดผลตภาพตอหนวย ก�าลงคน

ผลตภาพตอเวลา

- ประสทธผล เพอดการบรรลเปาหมายเทยบกบ

คาใชจาย

- ความกาวหนา เพอดสดสวนกจกรรมทแลวเสรจ

- ความประหยด เพอดจ�านวนทรพยากรการจดการ

ทประหยดได


15

- ความพงพอใจ เพอดความพงพอใจของผมสวนได

สวนเสย และผรบบรการ

- ความสอดคลอง เพอดปญหากบมาตรการแกไข

วาตรงกน และสนองตอบตอกลมเปาหมายหรอไม

- สมฤทธผล เพอดการบรรลเปาหมายสดทาย

- ผลกระทบ เพอดผลกระทบดานสงคมจตวทยา

สงแวดลอมทพงปรารถนา และไมพงปรารถนา

- ความยงยน เพอดความสามารถในการอยรอดได

ในเชงเศรษฐกจ และโอกาสในการขยายผล

การตดตามประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงาน

ภาครฐ ทง 9 ดาน น เปนการสนองตอบตอ

(1) เงอนไข ความร ท�าใหหนวยงานภาครฐม

ความรอบรถงผลการปฏบตงาน มความรอบคอบ ในการ

ปฏบตงานมากขน และสามารถปฏบตงานดวยความ

ระมดระวง

(2) เงอนไขคณธรรม ท�าใหหนวยงานภาครฐได

ทราบวาการปฏบตงานมปญหาดานการทจรตหรอไม

ท�างานไดผลเพยงใด ใชความพยายามไปมากนอยเพยงไร

ท�างานโดยใชสต และปญญาเพยงใด

(3) คณลกษณะของหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐรแนวทางการปฏบตงาน

ดวยความพอประมาณ มภมค มกนในตวทด และม

เหตผล

(4) จดมงหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง ท�าใหหนวยงานภาครฐปฏบตงานดวยความ

สมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง และ

สามารถกาวทนตอโลกยคโลกาภวตนดงรปท 14


(รอบร/ รอบคอบ/ ระมดระวง)






สมดล/พฒนายงยน พรอมตอ

การเปลยนแปลง กาวทนตอโลกยคโลกาภวตน

ระบบการตดตามและ

ประเมนผลการปฏบตงานดานตางๆ

ประสทธภาพ

ประสทธผล

ความกาวหนา

ความประหยด

ความพงพอใจ

ความสอดคลอง

สมฤทธผล

ผลกระทบ

ความยงยน

รปท 14: ความสอดคลองระหวางระบบการตดตามและประเมนผลการปฏบตงานและคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมาย

ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง


16

8. การบรหารจดการความเสยงของหนวยงาน

ภาครฐ


มาใชในการบรหารจดการความเสยงของหนวยงาน

ภาครฐ สามารถด�าเนนการไดในดานตางๆ ดงน

1) การใหหนวยงานภาครฐระบถงความเสยงท

เปนไปไดวามอะไรบาง (ชยเสฎฐ, 2553) เชน ความเสยง

จากบคลากรทอาจมการโยกยาย หรอบคลากรทขาด

ทกษะและขาดการฝกอบรม ความเสยงจากการเปลยน

ผบรหารบอยทท�าใหนโยบายขาดความตอเนอง ความเสยง

ทเกดจากการถกตดงบประมาณหรอการประมาณการ

งบประมาณผดพลาด ความเสยงจากปจจยภายนอก เชน

การเปลยนแปลงทางการเมอง อปสรรคจากภยธรรมชาต

และสภาพแวดลอม ความเสยงจากการถกตอตานโดย

มวลชน ความเสยงทเกดจากการเปลยนแปลงทรวดเรว

ของเทคโนโลยและหนวยงานภาครฐขาดความพรอม

ความเสยงทางดานวฒนธรรม มการตอตานการ

เปลยนแปลงหรอมความแตกตางทางวฒนธรรม

2) การใหหนวยงานภาครฐส�ารวจความถและ

ความรนแรงของความสญเสยทเกดขนในอดต และ

ประเมนถงโอกาสทจะเกดขนและความรนแรงของผล

กระทบ

3) การใหหนวยงานภาครฐวางแผนจดการรบมอ

ความเสยง ปฏบตการตามแผนและตดตามประเมนผล

อยางตอเนองโดยใชวธตางๆ เชน (1) การหลกเลยง

ความเสยง เชน ระงบการด�าเนนงานในโครงการทอาจ

เกดอนตรายจากการกอความไมสงบ (2) การควบคม

ความเสยงโดยการอบรมเจาหนาทรกษาความปลอดภย

และจดระบบตรวจสอบอาวธ และวตถระเบด (3) การ

ถายโอนความเสยง โดยการท�าประกนภยความสญเสย

เปนตน

สรางความพรอมใหกบหนวยงานในการจดการกบ

สภาวะวกฤตทเกดขน โดยปฏบตตามขนตอนตางๆ

(James and Wooten, 2005 อางใน ชยเสฏฐ, 2553 :

45-46) คอ (1) การตรวจดสญญาณภายในองคการ

(2) การเตรยมตวและปองกน (3) การควบคมความ

เสยหาย (4) การฟนฟ และ (5) การเรยนรจากเหตการณ

ทเกดขน เพอน�าไปใชในการปองกนวกฤตการณในอนาคต

ในภาพรวม การบรหารจดการความเสยง ถอไดวา

เปนกระบวนการในการศกษาท�าความเขาใจตอธรรมชาต

ขององคการ ประวตศาสตรขององคการ พจารณา

เหตการณทอาจจะเกดขน และความเสยงทจะมตอ

บคคล สถานท และทรพยสน ตลอดจนศกษาวเคราะห

และวางแผนเพอหาทางบรรเทาหรอปองกนความเสยง

และปฏบตการตามแผนใหเกดสมฤทธผล ลดความเสยง

เพอความมนคงปลอดภยของหนวยงานภาครฐ

ในกระบวนการขางตนเหลาน จ�าเปนตองอาศยหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในดานเงอนไขความร

(ความรอบร รอบคอบ และระมดระวง) เงอนไขคณธรรม

ซงไดแก ความอดทน ความเพยรในการปฏบต การปองกน

ความเสยงอยางตอเนอง ตลอดจนตองใชสตปญญา

ในการด�าเนนการ ซงถอไดวา เปนการสรางภมคมกน

ในตวทดใหกบหนวยงานภาครฐ และท�าใหหนวยงาน

ภาครฐเกดความมนคงปลอดภย พรอมรบตอภยนตราย

ทอาจจะเกดขน เปนความไมประมาท ซงถอไดวาเปน

จดหมายของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดงรป

ท 15


17

ศกษาและระบความเสยง



เงอนไขคณภาพ

(อดทน มความเพยรในการปฏบต การปองกน)

วางแผนจดการความเสยงและปฏบตการ

ตามแผนและตดตามประเมนผลอยางตอเนอง

เกดภมคมกนทดใหกบหนวยงานภาครฐ : คณลกษณะ

ของปรชญา

สรางความพรอมใหกบหนวยงานในการจดการ

สภาวะวกฤต

สรางความมนคง ปลอดภยใหกบหนวยงานภาครฐ

และพรอมรบตอภยนตรายทอาจจะเกดขน: จดหมายของ

ปรชญา

รปท 15: ความสอดคลองระหวางการบรหารจดการความเสยง และคณลกษณะทส�าคญและจดมงหมายของหลกปรชญาของ


บทสรปและขอเสนอแนะ

บทความนน�าเสนอแนวคดของหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง และการนอมน�าหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงมาปรบใชในการบรหารจดการ

หนวยงานภาครฐ เพอสนบสนนการด�าเนนการตามวาระ

แหงชาตและแนวนโยบายของรฐทจะผลกดนใหมการ

นอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใช

เพอเปนการวางรากฐานการบรหารราชการแผนดน

ใหเปนไปโดยสจรต เปนธรรม มการพฒนาอยางยงยน

และสามารถอ�านวยประโยชนสขใหเกดกบประชาชนได

อยางแทจรง

ขอคนพบสามารถยนยนไดวา ปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง นอกจากจะเปนแนวทางการด�ารงอยและปฏบต

ของประชาชนและหนวยงานสงคมตงแตระดบครอบครว

ระดบชมชน จนถงระดบชาต แลวยงเปนแนวทางท

สามารถใชในการบรหารราชการแผนดน ใหด�าเนนไปใน

ทางสายกลางตามหลกค�าสอนของพระพทธเจา ภายใต

เงอนไขความร ซงประกอบดวยความรอบร รอบคอบ

ระมดระวง ภายใตเงอนไขคณธรรม ซงประกอบดวย

ความซอสตยสจรต ความอตสาหะ มสตมปญญา แบงปน

และเปนแนวทางการพฒนาทเนนความพอประมาณ

ความมเหตผล การมภมคมกนในตวทด เพอใหเกดการ

พฒนาทสมดล มนคง ยงยน พรอมตอการเปลยนแปลง

และกาวทน ตลอดจนสามารถสนองตอบและจดการได

กบโลกยคโลกาภวตน

ในภาพรวม หนวยงานภาครฐควรยดเปนภารกจ

ส�าคญในการนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ซงเปนพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ภมพลอดลยเดชฯ มาปรบใชกบการบรหารจดการ

หนวยงานภาครฐโดยก�าหนดใหมแผนและมวธการทเปน

รปธรรม มชวงระยะเวลาในการด�าเนนการใหชดเจน

และใหมการด�าเนนการอยางตอเนอง ตลอดจนมการ

ตดตามผลและรายงานความกาวหนาเปนระยะๆ ตอ

คณะรฐมนตร จะเปนส วนหนงทน าจะท�าให เกด

การบรหารจดการประเทศในภาพรวมเปนไปอยางม

ประสทธภาพ โปรงใส สจรต และยดหลกคณธรรม

ซงจะเปนประโยชนตอประชาชน สงคม และประเทศ

โดยรวม

อนง การน�าแนวทางมาประยกตใชของหนวยงาน

ภาครฐแตละแหง ไมจ�าเปนจะตองใชในรปแบบเดยวกน

หรอเปนสตรส�าเรจตายตว การน�ามาปรบใชสามารถ

ท�าไดแตกตางกนไปตามภมสงคมและตามสภาวะของ

หนวยงานทแตกตางกน ซงในอนาคตอนใกลอาจมการน�า

ผลปฏบตของแตละหนวยงานมาเปรยบเทยบใหเขาใจ


18

ถงวธการนอมน�าไปปฏบตทไดผลด และด�าเนนการขยาย

ผลใหเกดประโยชนอยางยงยนตอไป

บรรณานกรมชยเสฏฐ พรหมศร. (2553). การบรหารวกฤตการณ.

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลย

ราชภฎสราษฎรธาน, 2(1), 41-54.

วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. (2543).

การประเมนผลในระบบเปด. กรงเทพฯ: สหายบลอก

และการพมพ.

วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. (2544).

การพฒนาระบบมาตรฐานสากลของไทยดาน

การจดการและสมฤทธผลของงานภาครฐ. กรงเทพฯ:

สหายบลอกและการพมพ.

ส�านกราชเลขาธการ. (2542). "หนงสอส�านกราชเลขาธการ

ท รล.003/18888 จากราชเลขาธการ เรยน

ประธานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต เรอง พระราชทานบรมราชานญาต."

Flynn, Norman. (1990). Public Sector manage-

ment. Essex: Pearson Education.

James, Erika and Wooten, Lynn. (2005). Leadership

as (un)Usual: How to display competence

in times of crisis. Organizational Dynamics,

34(2).

Osborne, David and Gaebler, Ted. (1992).

Reinventing government: How the entre-

preneurial spirit is transforming the public

sector. New York: The Penguin Group.

Prof.Voradej Chandarasorn received his Ph.D. in Public Administration

from New York University. He is currently Honorable Committee of

Panyapiwat Institute of Management Council.

19

ารพฒนาระบบตรวจสอบอตโนมตดวยวธการประมวลผลภาพบนคอมพวเตอรส�าหรบระบต�าแหนงจดบดกรทถกตองบนหวอานขอมล

Development of Automated Vision System Measure Solder Head Pad Location

นายสมบรณ ถามลตร

นกศกษาปรญญาโท

วทยาลยรวมดานเทคโนโลยการบนทกขอมลและการ

ประยกตใชงาน และคณะวศวกรรมศาสตร

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

E-mail: [email protected]

รองศาสตราจารย ดร.สรพนธ เออไพบลย

อาจารยประจ�าคณะคณะวศวกรรมศาสตร

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง


บทคดยอกระบวนตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad ส�าหรบประกอบเปนชนสวนหวอานของฮารดดสค

ในสายงานผลตปจจบนนนยงคงใชกลองรบภาพแบบ CCD เพอน�าภาพมาแสดงผลบนจอ และใช

การมองเหนดวยตาของมนษยในการตรวจเชคต�าแหนงทถกตอง แลวจงระบถงคณภาพของชนสวนนน

วาควรจะผานหรอคดแยกออกไปจากสายงานผลต เนองจากชนสวนมขนาดเลกจงพบวา การใช

กลองรบภาพ CCD ในการตรวจเชคดวยการมองเหนของมนษยยงมขอจ�ากดอยมาก ตวอยางเชน

เสนทใชในการก�าหนดต�าแหนงทมากทสดและนอยทสด (max-min) ทใชปากกาขดเสนบนจอ

แสดงผลภาพจะไมชดเจนหรอวาจางหายไปเมอใชงานไปนานๆ หรอเกดการเมอยลาในการจองมอง

จอภาพเปนเวลานาน ซงจะสงผลใหคาทไดจากการมองกจะคลาดเคลอนไปได ดงนนงานวจยน

จงไดน�าเสนอกระบวนการประมวลผลภาพดวยคอมพวเตอร ประกอบไปดวย การแปลงภาพส

เปนภาพระดบเทาและภาพสองระดบ การคนหาสวนภาพเพอหาต�าแหนงของจดบดกร การหาแนว

เสนตรงเพอการอางอง และการวดระยะทางทยอมรบได กระบวนการเหลานนอกจากจะชวยลด

ก


20

การเกดขอผดพลาดในการคดเลอกชนสวนแลว ยงสงผลใหอตราการประกอบชนสวนตอชวโมง

เพมขนเปนอยางมากอกดวย

ค�าส�าคญ: ระบบการมองเหนดวยคอมพวเตอร การประมวลผลภาพ การคนหาสวนของภาพ

AbstractIn the hard disk drive production process, there exists a step determining the

Solder Head Pad position whether it complies with the specifications. Due to the

limitation of the current detection system, the microscope with CCD camera is

used to magnify the details of Solder Head Pad. The measured distance which is

marked on the monitor is applied in order to compare with the specification lines

(max-min). If the edge of the Solder Head Pad is located within specific interval,

the part is accepted. Human errors in detection processes often occur and can

cause other problems such as more time loss from part reconfirmation and poor

quality control causing defects to be delivered to customers. This study aims to

develop an automatic prototype of the Solder Head Pad detecting mechanism to

minimize human errors and make hookup more reliable. Several image processing

algorithms are implemented in the current detection system. Performance and

processing time of the detection process are improved.

Keywords: Computer Vision System, Image Processing, Image Template Matching

บทน�า

เนองจากในกระบวนการผลต Hook-Up ส�าหรบ

ประกอบเปนหวอานขอมลของฮารดดสค (รปท 1) นน

ในปจจบนมหลากหลายโมเดลตามขนาดความจของการ

เกบขอมล มบางโมเดลทมปญหาในเรองของต�าแหนง

Solder Head Pads ไมตรงตามความตองการทลกคา

ระบมา ท�าใหหลงจากท�าการประกอบเปน Hook-up

แลวตองมการตรวจสอบต�าแหนง Solder Head Pads

อกครงเพอเปนการรบประกนคณภาพของชนงานกอนท

จะสงงานออกไปใหลกคา ดงแสดงในรปท 2

รปท 1: สวนประกอบของหวอานขอมลฮารดดสค


21

Solder head pad ทเหนในรปท 1 กคอสวนท

เปนจดบดกรจ�านวนหลายๆ จด ทเรยงแถวกนเปนเสนตรง

ในแนวนอน เพอรองรบการเชอมตอกบสายสญญาณ

ทจะตอไปยงวงจรอานขอมลตรงสวนปลายสดของ

Hook-up ตอไป ดงแสดงภาพโดยละเอยดในรปท 2

รปท 2: ภาพขยายของ Solder head pad ในการตรวจเชค

ต�าแหนง Solder head pad ส�าหรบประกอบเปน

ชนสวนหวอานของฮารดดสค

ในสายงานผลตปจจบนนนยงคงใชกลองรบภาพ

แบบ CCD เพอน�าภาพมาแสดงผลบนจอ และใชการ

มองเหนดวยตาของมนษยในการตรวจเชคต�าแหนงท

ถกตองเพอทจะสามารถระบไดถงคณภาพของชนสวนนน

วาควรจะผานหรอคดแยกออกไปจากสายงานผลตหรอไม

ดงแสดงในรปท 3

รปท 3: ระบบการตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad

แบบเดม

ภาพของ Solder head pad ทแสดงใหเหน

ทางดานขวามอในรปท 3 นน จะถกเปรยบเทยบกบ

เสนอางอง 2 เสน คามากทสดคอ เสนทางขวา และ

คานอยทสดคอเสนทางซายตามล�าดบ ซงในการก�าหนด

เสนอางองเพอใชในการตรวจสอบระยะความถกตอง

ของชนงานนนพนกงานจะใชตวงาน Master Gauge

เพอมาใชในการ setting ก�าหนดระยะอางองทงในดาน

คามากทสดและคานอยทสด หลงจากนนพนกงานกจะ

ท�าการขดเสนเพอก�าหนดระยะบนจอคอมพวเตอร

ตามระยะท Master Gauge ก�าหนด

สวนของ Solder head pad ทจะตองท�าการ

ตรวจเชคนนจะมอย 2 ต�าแหนง (ส�าหรบโมเดลทแสดง

ในรปท 3 นเทานน) คอทเหนดานบนจะเรยกวา

Opposite side และดานลางจะเรยกวา Datum side

แตไมไดแสดงในภาพ เพราะวาการใชเลนสทมก�าลง

ขยายภาพมาก ท�าใหไมสามารถแสดงภาพของ Solder

head pad ทงสองพรอมกนบนจอไดซงในการท�างาน

ตรวจสอบชนงานของพนกงานนน พนกงานตองท�าการ

เลอน Fixture (แทนจบชนงาน) ไปทางดานซายและ

ดานขวาเพอทจะท�าใหสามารถตรวจสอบชนงานได

ทงสองดาน ในทางปฏบตจะท�าการแกปญหานดวยการ

ออกแบบระยะของกลองและเลนส (Intel Corporation,

2011) เพอใหภาพสามารถปรากฏบนจอไดทงสองดาน

ปญหาทพบจากกระบวนการตรวจเชคต�าแหนงของ

ชนงานแบบเดม ทใชอยปจจบนพบวามสองหวขอคอ

ประการแรก ถามการเปลยนโมเดลใหมหรอมการ

Setting line ในกระบวนการผลตใหม รวมทงบางอปกรณ

ทใชจบชนงานเมอมการช�ารดแลวน�าออกไปซอมเสรจแลว

และน�ากลบเขามาในกระบวนการผลต กจะตองเสยเวลา

ท�าการปรบตงตวจบชนงานใหมใหอยตรงต�าแหนงท

เหมาะสมใหมทกครง ประการทสอง เกดความผดพลาด

จากการมองดวยตาของมนษย โดยเฉพาะเมอท�าการ

ตรวจเชคชนงานไปเปนเวลานานๆ พนกงานอาจเกด

ความเมอยลาจากการท�างาน อาจท�าใหหวอานขอมลท

มต�าแหนง Solder head pad ทไมถกตอง สามารถ

หลดออกไปยงโรงงานประกอบฮารดดสคทเปนผสงสนคา

เปนผลท�าใหเกดความไมนาเชอถอขนกบคณภาพของ

ชนงาน อกทงยงตองเสยเวลาในการสงคนสนคาเพอน�า


22

มาแกไขชนงานใหมอกดวย ดวยเหตนทางคณะผวจย จงมแนวความคดทจะประยกตเอา วธการประมวลผลภาพเบองตนหลายๆ วธ (Gonzalez & Woods, 2002) มาประกอบกนเปนระบบทสามารถจะท�าการตรวจเชคต�าแหนงของ Solder head pad ไดแบบอตโนมต โดยทพนกงานมหนาท ในการปอนชนงานเขาส ระบบ แลวระบบมหนาทประมวลผลและสวนของพนกงานคอยสงเกตดผลการตรวจสอบชนงานนนวาผานหรอไมผานเทานนเอง ซงระบบทออกแบบขนมาใหมนจะสามารถชวยเพมประสทธภาพทงในสวนของความเรวและความแมนย�าในการตรวจสอบชนงานจากการผลตไดสงขนและลดโอกาสทชนงานทไมไดคณภาพจากการผลตจะหลดออกไปหาลกคา ระบบตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad ท น�าเสนอในงานวจยน ประกอบไปดวยขนตอนตางๆ ดงน 1. การจบภาพดวยกลอง CCD ทมเลนสขยายภาพ และการใหแสงสวางทเหมาะสมกบชนงาน ทจบยดอยบนตวจบชนงานซงในสว นระยะนนไดออกแบบใหกลอง CCD นนสามารถจบภาพของ Solder head pad ไดทงสองดานคอ ดาน Datum side และ ดาน Opposite side สวนตวจบยดชนงานนนไดออกแบบใหมใหงาย ตอการ Load & Unload ชนงาน 2. การแปลงภาพสใหเปนภาพระดบเทา เพอลดขอมลในการประมวลผลภาพ 3. การท�า Template matching เพอคนหาต�าแหนงอางอง ซงจะใชแกนของอปกรณจบยดตวงานเปนต�าแหนงตนแบบในการอางอง 4. การสรางเสนตรงอางองในภาพ และการวด ระยะทางจากเสนอางองนไปยงจดบดกร 5. การเปรยบเทยบคาระยะทางทวดไดกบคา ระยะทางทก�าหนดไวเบองตน 6. ระบวาชนงานนน ผานหรอไมผาน

การประมวลผลภาพทน�ามาใช 1. การแปลงภาพระดบเทา วธการแปลงภาพสใหกลายเปนภาพระดบเทาขนาด 8 บตตอจดภาพ สามารถท�าไดโดยการหาคาเฉลยของสวนประกอบทงสามของภาพส (สแดง สเขยว และสน�าเงน: RGB) แตเนองจากในทางปฎบตแลว จะตองค�านงถงการตอบสนองตอแสงสตางๆ ของ CCD ในกลองจบภาพดวย ประกอบกบระบบไฟสองสวางใหชนงานกมสวนท�าใหปรมาณของแสงสตางๆ ไมเทากนดวย ดงนนในการใชงานจรงจะตองมการปรบน�าหนกของแตละสใหเหมาะสม ส�าหรบ สมการทจะใช แสดงไวในสมการท 1 Y = 0.3R + 0.59G + 0.11B (1)เมอ Y คอคาความเขมของระดบเทา R คอคาความเขมของสแดง G คอคาความเขมของสเขยว B คอคาความเขมของสน�าเงน ของแตละ

จดภาพตามล�าดบ

2. การท�า Template matching การท�า Template matching (Tombari, Mattoccia & Stefano, 2006 ; Tombari, Stefano, Mattoccia & Galanti, 2008) กคอการวดคาความเหมอนกนระหวางภาพสองภาพ คอภาพตนแบบทตองการกบภาพใหมทเขามา กระบวนการนสามารถค�านวณไดโดยใชสมการสหสมพนธขาม (Cross correlation) ดงทแสดงไวในสมการท 2

CC(k,l) = M( i , j )

2N( i , j )

2j = 1

n

i = 1n

j = 1

n

i = 1

n 12

M( i - k , j - l) N( i , j )k = 1

n

i = 1

n

(2)

เมอ M(i,j) คอ เมตรกซของภาพตนแบบ N(i,j) คอ เมตรกซของภาพทรบเขามา

ใหมจากกลอง CC(k, 1) คอ Coefficient Correlation


23

ในขนตอนแรกผ ใชจะตองก�าหนดต�าแหนงของ

ภาพตนแบบดวยตนเองบนจอภาพ ส�าหรบภาพตนแบบ

ทใชในงานวจยน จะเปนภาพของแกนโลหะทอยทาง

ดานลางสดของ Hook-up ดงทแสดงไวในรปท 4

รปท 4: บรเวณของภาพตนแบบทจะตองคนหา

3. การหาขอบภาพ (Edge Detection)

การหาขอบของภาพคอการตรวจสอบวาเสนขอบ

ลากผานหรอใกลเคยงกบจดใด โดยวดจากการเปลยนแปลง

ของความเขมในต�าแหนงทใกลเคยงกบจดดงกลาว

ซงวธการหาขอบนนมดวยกนหลายวธ แตอยางไรกตาม

ในงานวจยนไดใชโปรแกรม Vision Builder (กจไพบลย

ชวพนธศร, 2550) ชวยในการหาขอบภาพซงมค�าสงทใช

ในการหาขอบทงหมด 5 วธ ดงน Roberts, Sobel,

Canny, Lapacian และ Prewitt โดยในงานวจยนไดเลอก

วธ Prewitt (กจไพบลย ชวพนธศร, 2550) ในการหา

ขอบภาพ เนองจากวธดงกลาวมการใช Gaussian filter

กอนการหาขอบจงสามารถควบคมระดบความละเอยด

ของขอบทตองการและสามารถลดสญญาณรบกวนได

อกดวย ท�าใหสามารถลดขนตอนการประมวลผลภาพ

เบองตน (Preprocessing) รวมทงชวยเพมความถกตอง

ในกระบวนการหาขอบของ Solder head pad

4. การวดระยะทาง

การวดระยะทางจะเรมตนเมอคนหาภาพตนแบบ

เจอแลว ดวยวธ Template matching ในขนตอน

กอนหนาน แลวจะใชพกดดานซายและขวาของแกนโลหะ

สเทาในภาพตนแบบ เปนจดอางองในการหาจดตรงกลาง

เพอใชเปนจดเรมตนในการลากเสนตงฉากขนไปในแนวดง

และระยะหางระหวางเสนตรงนกบต�าแหนง Solder

header pad ทงสองชด กจะถกวดออกมาเปนจ�านวน

จดภาพ เมอน�าไปค�านวณเปนระยะทางทมหนวยเปนนว

กจะสามารถระบไดวา Solder header pad ทงสองชด

มต�าแหนงทถกตองอยในคาทยอมรบไดหรอไม

วธการทดสอบและผลการทดสอบกระบวนการ

ระบบตรวจเชคต�าแหนง Solder head pad ท

น�าเสนอในงานวจยน ไดผานการทดสอบระบบและ

ทดลองใชงานอยในสายงานการผลต Hook-up ของ

บรษท คอมพารท พรซชน (ประเทศไทย) จ�ากด ระบบ

คอมพวเตอรทใชงานจะเปน CPU Pentium 2.2GHz

RAM 2GB และซอฟทแวรทใชในการพฒนาระบบคอ

LabView และ Vision Builder (กจไพบลย ชวพนธศร,

2550) สวนทางดานอปกรณน�าเขาขอมลภาพ ประกอบ

ไปดวย แทนจบชนงาน (Fixture) ทสามารถปรบระยะ

ไดอยางละเอยดทงสองแกน กลอง Microscope ทม

สวนรบภาพ CCD ความละเอยด 1 ลานจดภาพตดตง

อยตรงสวนปลาย (รปท 3) และหลอดไฟวงกลมแบบ

Fluorescent ตดตงไวใหแสงสวางแกชนงาน

ขนตอนในการทดสอบระบบ รปท 5 และรายละเอยด

การท�างานของซอฟทแวร จะแสดงผลเปนขนตอนได


รปท 5: ขนตอนระบบการตรวจสอบ

1. ผใชน�าตวจบชนงานทม Hook-up วางอย โดยท

สวน Solder head pad หนขนดานบน แลวเลอน

เขามายงต�าแหนงของกลองรบภาพ


24

2. จะตองปรบต�าแหนงชนงานใหภาพทปรากฏ บนจออยในต�าแหนงทเหมาะสม เพอใหมองเหน Solder head pad ทงสองชดบนจอภาพ แลวจบยดต�าแหนงนใหคงทไวดงรปท 6 (a)

(a) (b)

รปท 6: ชนงานทวางอยในตวจบชนงาน

3. ผลทไดจากการแปลงภาพสใหเปนภาพระดบเทาขนาด 8 บตตอจดภาพ แสดงในรปท 6 (b) 4. ผ ใชงานจะเปนผ เลอกบรเวณทจะใชในการก�าหนดภาพตนแบบ (Template) โดยเลอกเอาแกนโลหะสเทาดานลางสดของภาพ เปนภาพตนแบบ ดงทแสดงไวแลว ในรปท 4 ทงนการเลอกบรเวณในภาพจะขนอยกบโมเดลของชนงานแตละแบบ และการก�าหนดบรเวณการคนหาจะตองเปนพนทสเหลยมทไมกวางมาก เพราะจะสงผลโดยตรงตอประสทธภาพและเวลาทใชในขนตอนการท�า Template matching 5. ภาพตนแบบทคนหาเจอ กจะน�าไปผานกระบวน- การก�าหนดจด และเสนตรงอางอง ดงแสดงในรปท 7

รปท 7: เสนตรงทใชอางองในการวดระยะทาง

6. ผลจากการวดระยะทางจากเสนตรงอางอง ไปยงแนวเสนตรงทผาน Solder head pad ทงสองชด แสดงใหเหนในรปท 8

รปท 8: ระยะทางระหวางเสนตรงอางองกบแนวเสนตรง

ของ Solder head pad ทงสองชด

7. ระยะทางทวดไดในแตละจด จะน�ามาแสดงผลบนจอภาพของโปรแกรม Vision builder 8. ขอมลระยะทางทไดจากการวดจะถกน�าไปเปรยบเทยบกบขอมลจรงทเกบไวตามทแบบของแตละโมเดลก�าหนด ถาหากวาระยะทางทวดไดอยในระยะ ทก�าหนด กจะสงสญญาณออกทางจอคอมพวเตอร เพอบอกใหผใชงานทราบวาชนงานนนผานการทดสอบดงแสดงในรปท 9 (a) แตถาหากวาระยะทางทวดได ไมไดอยในระยะทก�าหนด กจะสงสญญาณออกทางจอคอมพวเตอรเพอบอกผใชงานทราบวาชนงานไมผานการทดสอบดงแสดงในรปท 9 (b) ผลการทดสอบบางสวนจากการทดลองแสดงใหเหนในรปท 9 ซงจะมทงชนสวนทผานและไมผาน

(a) ผาน

(b) ไมผาน

รปท 9: ผลการทดสอบ


25

รปท 9 นจะเปน Solder head pad อกโมเดลหนง

ทแตกตางจากชนงานทแสดงในรปท 5 และเพอความ

ชดเจนในการแสดงผล ผวจยจงน�าเอาการหาขอบภาพ

(Edge detection) มาใชกบภาพผลการทดสอบทงสอง

9. ส�าหรบวธการทดสอบกระบวนการทท�าขนมาน

ได น�ากระบวนการทางสถ ต GR & R (ก ต ศกด

พลอยพานชเจรญ, 2550) มาชวยตรวจสอบความถกตอง

ของระบบการวดอกครงกอนการน�าไปใชงานซงมขนตอน


1) รวบรวมสงตวอยาง 10 ตว ทครอบคลม

ชวงของความผนแปรของกระบวนการ ในระยะยาว และ

บงชถงพนกงานทมการใชอปกรณวดในงานประจ�าวน

โดยปกตแลว จะใชสงตวอยางจ�านวน 10 ตว และใช

พนกงาน 2-4 คน และการพจารณาวาสงตวอยางมความ

เพยงพอนน พจารณาไดจากจ�านวน สงตวอยาง * จ�านวน

พนกงานวด/ อปกรณ > 15

2) ท�าการสอบเทยบอปกรณวดหรอทวนสอบ

ถงวนของการสอบเทยบครงลาสดวา ยงมความถกตอง

3) ใหพนกงานวดคนท 1 วดสงตวอยางทงหมด

ในล�าดบสม โดยระหวางการวด ไมทราบวาชนงานใด

เปนชนงานใด เพอการลด Bias จากพนกงาน

4) ใหพนกงานวดคนท 2 วดสงตวอยางทงหมด

ในล�าดบสม และใหด�าเนนการไปเชนนจนพนกงานทกคน

ไดท�าการวดหมดแลว (ทงหมดนเรยกวา การทดลองท 1)

5) ท�าการวเคราะหผลลพธโดยการประเมน

คณภาพของระบบการวด

รปท 10: แสดงผลลพธการทดสอบระบบดวย Gage R&R

รปท 11: กฎการตดสนใจส�าหรบ Gage R&R


26

รปท 10 แสดงผลลพธการทดสอบระบบดวยวธ

Gage R&R ซงพบวาผลลพธทไดเมอเปรยบเทยบกบกฎ

การตดสนใจส�าหรบ Gage R&R ตามรปท 11 พบวา

คา %R&R, DR และ P/T อย ในเกณฑคอนขางด

ทงดาน Datum และ ดาน Opposite

บทสรป

จากการทดลองใชงานซอฟทแวรส�าหรบกระบวนการ

ทดสอบทน�าเสนอในบทความน โดยการปอนชนงาน

เขาสระบบประมาณ 1,000 ชนงาน ผลทไดกคอผาน

ทกชนงาน และเวลาทใชในการทดสอบของซอฟทแวร

เฉลยประมาณ 0.3 วนาทตอหนงชนงาน (จบเวลาตงแต

กลองจบภาพชนงาน จนถงผลจากการทดสอบแสดง

ออกมา) แตถาจบเวลาตงแตเลอนชนงานเขาไปทดสอบ

แลวเลอนออกจากระบบ จะใชเวลานานประมาณ

3 วนาท ขนอยกบความช�านาญของผทดสอบ แตผลสรป

โดยเฉลยของการตรวจสอบชนงาน เมอเทยบกบแบบเดม

ปรากฏวาท�าใหปรมาณการทดสอบชนงาน ทค�านวณได

เปนหนวยตอชวโมง (Unit Per Hour) มคาเพมขนมา

ประมาณ 2.5 เทา ซงสงผลดตอสายงานการผลตเปน

อยางมาก

กตตกรรมประกาศ

ผ วจยขอขอบคณฝายวจยและพฒนาของบรษท

คอมพารท พรซชน (ประเทศไทย) จ�ากด ทอ�านวย

ความสะดวกในการออกแบบและสราง Figure เพอใช

จบตวชนงาน ตลอดจนขอมลดานเทคนคตางๆ ของตว

Solder head pad แตละโมเดล และขอขอบคณ

ฝายทดสอบ ทจดเจาหนาทมารบการอบรมการใช

กระบวนการทดสอบแบบอตโนมต ทน�าเสนอใน

บทความน

เอกสารอางองกจไพบลย ชวพนธศร . (2550). การออกแบบ

แอพพลเคชนในระบบกราฟกดวย LabVIEW.

กรงเทพฯ: บรษทซเอดยเคชน.

กตศกด พลอยพานชเจรญ. (2550). การวเคราะหระบบ

การวด (MSA) . กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรม

เทคโนโลย (ไทย-ญปน).

Gonzalez, Rafael C., & Woods, Richard E. (2002).

Digital image processing. Upper Saddle

River, N.J.: Prentice Hall.

Intel Corporation. (2011). Open source computer

vision library. from Intel Corporation Website:

http// www.intel.com/technology/computing/

opencv

Tombari, Federica, Mattoccia, Stefano & Stefano,

Luigi Di. (2006). Template matching based

on the Lp norm using sufficient conditions

with incremental approximations. IEEE

international Conference on Video and

Signal Based Surveillance, Sydney, NSW,

Australia, November 22- 24, 2006.

Tombari, Federico, Stefano, Luigi Di, Mattoccia,

Stefano & Galanti, Angelo. (2008). Performance

evaluation of robust matching measures.

International Conference on Computer

Vision Theory and Applications, Funchal,

Madeira, Portugal, January 22-25, 2008.


27

Somboon Thamultri he is Officer in Research and Development

Department of Compart Precision (Thailand) Co., Ltd. and studying in

master program of Data Storage Technology and Applications Research

Center (DSTAR), King Mongkut’s Institute of Technology Ladkrabang.

Associate Professor Dr. Surapan Airphaiboon received his Ph.D in

Electronics from Tokai University, Japan. He is now serving as Associate

Professor of Electronics Engineering Department, King Mongkut’s

Institute of Technology Ladkrabang.

28

anguage used in 7-Eleven Convenient Store and Using Communicative Approach for Students at Panyapiwat Instutute of Management

ภาษาทใชในรานสะดวกซอเซเวน-อเลฟเวน และการเรยนการสอนภาษาในการสอสาร

Charisopon Inthapat

Lecturer in Faculty of Liberal Arts

Panyapiwat Institute of Management


AbstractThis article aims to share experience about Teaching Business English which is

English for Specific Purpose (ESP) by using Communicative Language Teaching (CLT)

in 7-Eleven and other convenient stores. In addition, the writer applies Notional-

Functional Syllabus and Communicative Approach in teaching English for students

at Panyapiwat Institute of Management. To teach English to the students the

writer applies Communicative Language Teaching or Communicative approach as

a tool and sets up a situation in class to be 7-Eleven shop. Then he assigns a

customer role and a staff role to the students so as to imitate the real situation

when foreign customers are entering the shop. The method helps the students

to practice speaking English as well as to develop their learning skill. Since the

students will be the ones who do the jobs, they must learn how to do the task

by themselves. In addition, the method is useful for the teachers who teach

English in Panyapiwat Institute of Management to apply communicative approach

for their English classes.

Keywords: Sociolinguistics, Language used in 7-Eleven, Notional–Functional

Syllabus, Communicative Language Teaching

L


29

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอเสนอประสบการณในการสอนภาษาองกฤษธรกจซงเปนภาษาองกฤษ

เฉพาะทางโดยการใชการสอนการสอสารโดยใชภาษาองกฤษในรานสะดวกซอเซเวน อเลฟเวนและ

รานสะดวกซออนๆ นอกจากนนผเขยนยงไดใชทฤษฎบทสรปเชงความคดและการประยกตใช

เหตการณจรงในการสอสารภาษาองกฤษใหกบนกศกษาของสถาบนการจดการปญญาภวฒน

ดงนนการสอนการสอสารภาษาองกฤษใหกบนกศกษา ผเขยนไดใชวธจ�าลองสถานการณในหองเรยน

ใหเปนรานสะดวกซอเซเวน-อเลฟเวน โดยก�าหนดใหนกศกษาแสดงถงเหตการณทเกดขนจรง

หรอเปนการสรางสถานการณทเกดขนในรานระหวางผมาซอสนคากบพนกงานขายสนคา ซงวธการ

ดงกลาวสามารถชวยใหนกศกษาฝกภาษาองกฤษไดใกลเคยงกบสถานการณจรงและ สามารถใช

ภาษาไดอยางเหมาะสมและยงเปนการพฒนาใหเกดทกษะในการเรยนของนกศกษา เพราะนกศกษา

จะสามารถเรยนรการท�ากจกรรมและยงเปนแนวทางส�าหรบฝกฝนตนเองไดด อกทงยงเปนประโยชน

ตออาจารยทจะน�ามาเปนแนวทางในการสอนในชนเรยนตอไป

ค�ำส�ำคญ: ภาษาในสงคม การใชภาษาในรานเซเวนอเลฟเวน บทสรปเชงความคดและการน�า

ไปใช การสอนภาษาองกฤษในการสอสาร

Introduction

Charoen Pokphand Group (CP Group) is a

conglomerate that manages many types of

business. CP. All whose main business is

7-Eleven which is convenient stores that open

24 hours a day. It has a warm welcome culture

which will greet the customers with “Good

morning, welcome to 7-Eleven”, “Good evening,

welcome to 7-Eleven and so on.

This shows that the greeting words used

has been consistently spoken and staffs have

been trained. Personally I have an opportunity

to work as an English teacher at Panyapiwat

Institute of Management before I started my

work. I was assigned to work in 7-Eleven for

7 days. My shifts started from 6:00 AM to

3:00 PM, from 1:30 PM to 11:30 PM and from

10:00 PM to 7:00 AM. While I was working in

the convenient stop, I heard the staff speak

routine words as a way to greet the customers.

According to their speaking, it showed the

warm welcome of 7-Eleven; the expression

and vocabulary are used in social context.

For examples, the staff says “Please “Fo” the

products on the shelf.”, “Please clean the

Jet.”, “Would you like some Big Pao.”, etc.

We always heard these expressions when we

entered the store. Thus, this paper focuses on

the usage of social language in 7-Eleven and

application to teach the students of Panyapiwat

Institute of Management on their daily tasks.

7-Eleven is a convenient store and the staff

have systematic languages to communicate

with one another such as staff to staff, staff to

customers etc. The communicating language

should be an appropriate one. Therefore,

to review about Sociolinguistics, language used

in 7-Eleven, Notional-Functional Syllabus,


30

Communicative Language Teaching, Implication

for Teaching and Possible problems of

communicative approach are included in this

paper.

Sociolinguistics

Generally, sociolinguistics is the study of

language used to communicate among people

in the society. Spolsky (1998) supported

“Sociolinguistics is the field that studies the

relation between language and society between

the use of language and social structures in

which the language users live. To this, words or

sentences cannot be produced alone without

context. Sociolinguistics does not look at

sentences as utterances we produce but they

looked at them as acts that contain function.

Wardhaugh (2002) supported “Sociolinguistics

is concerned with investigating the relationships

between language and society with the goal

being a better understanding of the structure

of language of how language functions in

communication. The equivalent goal in the

sociology of language is trying to discover how

social structure can be better understood

through the study of language e.g. how certain

linguistic feature serve to characterize particular

social arrangements.” Hence, each produced

sentence has intended message that addressers

want to express therefore sociolinguists did not

pay much attention on sentence structure.

Often time, addressers could use different kind

of utterances to perform only one intended

message.

In communication, speakers and / or

addressers need to be aware of the

appropriateness and choose appropriate words

and sentences to speak or write. The person

they talk to is one of the important factors.

They need to be aware of the participants

in the situation. With the same purpose, the

addressers can use different kinds of sentences

to speak to people in different status. When

talking to a friend, they are able to use the

language which seems more informal than that

when talking to people in different status.

For example, when they talk to a friend, they

can say “What do you want?” their friends or

people they get acquainted with whereas they

may say “What would you like?” to people,

they are not familiar.

Apart from the participants and the

addressers, they should consider to place and

time where and when the conversation take

place. With the same function but in different

situation, the message is differently performed.

Place and time the speech occurs show

participants’ expectation and how much

formal speech it should be. Thus, addressers

should choose speech that is suitable for

situation and the relationship between them

and addressers. Also they have to consider

the medium used in conveying a message.

The medium depends on what the message

addressers want to produce. Some messages

are produced in written format while some are

in spoken format. Therefore, the use of the

language in convenient store is concerned with

welcoming customers, cashier talks to customers


31

and other staffs talk promotion. Hence, the

language used is mostly spoken form. Hence,

next topic will be concerned with the use of

English in this society as well.

Language Used in 7-Eleven

Regarding to the language used in 7-Eleven

convenient store, the most frequently used

ones are staff speaking to customers, staffs

speaking to staffs and staffs speaking to

executives. When a staff has a conversation

with a customer, he or she would speak the

language showing respect to the customer for

examples:

- “Good morning, welcome to 7-Eleven.”

- “Would you like some coffee?” and

- “Would you like to buy a newspaper?”

Etc.

The staff cannot speak casually like when he

or she talks to friends.

According to speech between staff and

staff, the use of words in store, they use many

particular words to communicate in their

context which customers and other people

might not understand. This shows that the

language is actually used in a particular part

and area as well as the language takes place

(Romaine 1994).

Examples of spoken language among staffs:

- “Please help me Fo the products on

shelf.”

It means that a staff is asking another

staff to arrange products on shelf by

the first in first out (FIFO) format

- “Please clean the JET.”

It means that a staff is asking another

staff to clean the counter of coke,

coffee, etc.

- “Please keep coffee in the Walt.”

It means a staff is asking his friend to

arrange a chunk of coffee in the freezing room

behind the shop.

To underline words, the language really

takes place in 7-Eleven convenient store,

however, those who are not in the society

or the context, they do not understand

appropriately. Hence, suggestion for training and

teaching students at Panyapiwat Institute of

Technology (PIT) should be trained in particular

context of English for Specific Purpose (ESP)

as well as English for Convenient store or

Retailing. The use of English in 7-Eleven

convenient store should particularly focus on

listening and speaking skills. Based on Stockwell

(2007), I would like to use theory for applying

to suggest in teaching English concerning with

those who are studying in the field of Retailing

(RT). Thus, communicative language teaching

(CLT) or communicative approach is suitable in

such classroom. However, this approach is

developed from notional and functional

syllabus. Hence, I would like to review

Notional and Function Syllabus (NFS) and (CLT).

Notional – Functional Syllabus (NFS)

Based on Nunan (1988) and Hutchinson

and Waters (1991), Notional-Functional Syllabus

is a syllabus of language teaching that contains

notions and functions. Notions are a variety of


32

language used to perform function which is

the purpose of communication. They continue

that notions are considered to be both general

and specific. Examples of general notions are

abstract existence, space, time, quantity and

quality, etc. This is supported by William (1983)

“notions usually refer to general concepts such

as quantity, cause or time. These ideas, they

are domains in which we use language to

express thoughts and feelings. Within the

general notion of space and time, for example,

are the concepts of location, motion, dimension,

speed, length of time, frequency, etc. The

notions about time are tomorrow, yesterday,

and about quantity are many, a lot, plenty,

and about quality are good or bad, etc. For

specific notion, they correspond more closely

to contexts or situations. For example, personal

identification is a specific notion under which

name, address, phone number including other

personal information. Other specific notions

include travel, health and welfare, education,

shopping services, and free time.

Functions are the purposes which an

utterance or unit of language is used for in real

world. People use language because of their

own purposes of language concerning speech

acts. When communication tasks take place,

both the speaker and the listener have to think

about the underlying meaning of the utterance.

The listener has to analyze why his interlocutor

says that and what he means by saying that

in order for the listener himself to react or

respond appropriately. Functions of language

can be classified as greeting, introducing, asking

for help, offering help, giving advice, inviting,

accepting, giving opinions, etc. Each function

has its own linguistic features. To serve each

function, we need language forms or notions.

Different functions can be presented in one

notion. For instance, when someone says

“Don’t forget to buy me a stamp.”, “Don’t drink

too much alcohol.”, the purposes or functions

of these utterances are different though he

uses the same structure. The functions of the

four utterances can be reminding, warning,

comforting somebody, and giving a polite

answer when someone has thank you for

something (Wilkins, 1976).

Based on Wilkins (1976) and William (1983)

teaching language forms in real situation are

selected and graded in order to teach learners

according to their needs from a beginner level

to a higher level. Learners may first learn

language that is used to express functions that

they may often face in real level. In order to

help them to learn, units in the syllabus are

arranged in terms of function from very simple

ones to complex ones. According to their ability

and their different levels, the same function

can be studied in logical sequence from easier

linguistic features and simpler context to more

difficult language and more complicated

context. This is to help learners be able to

express their functions appropriately to the

situations they are involved. Moreover, the

learners do not have to know all about language

and culture. The functions and notions can be

flexibly selected and arranged for them to

learn according to their needs in that they can


33

use in their real communication. However, they

should be taught to be aware of various forms

of language that can be used to express function

correctly and appropriately.

In my opinion, there is no specific teaching

method to teach in language class. Any method

can be applied in teaching, however, the most

suitable one is communicative approach. For

the reason, other methods such as Grammar

Translation and Audiolingual Method focus

most on language itself, they can not serve

learners’ needs to communicate in real life.

Thus, real situation or context should be

included in language teaching so that learners

can practice to use language appropriately

to perform functions and have enough ability

to communicate with others in the real life

context. Based on this, communicative language

can be used to help learners use the target

language to communicate successfully in real

life.

From the views above, language teaching

has been developed for a long time. In the

past, it focused on form and semantically

meaning and did not support learners’ need

in real communication which people learn

language not only to know language itself but

also to communicate with other in everyday

life. Therefore, learning only form and meaning

are not enough. So, apart from linguistic features

linguists tried to involve other things such as

social context and interaction among people

in language teaching and learning. Thus, the

idea of notional and functional syllabus and

communicative language teaching came as the

topic below.

Communicative Language Teaching (CLT)

Communicative language teaching is an

approach that includes both notion and function

in teaching and learning process. It aims to

help learners have communicative competence

and develop their four language skills which

are listening, speaking, reading and writing

so that they can use language fluently and

appropriately. Through this approach, learners

have opportunities to learn and use language

they really need in order to communicate in

real situation. This has been used for several

years in the second and foreign language

teaching. This approach seems to have attracted

attention as well as support from many applied

linguists and methodologists since it first came

out. Moreover, it also seems to be rather

successful in the process of foreign and second

language teaching and learning. According

to Maley (1982), theory of language in

communicative language teaching is considered

to apply as a system for teaching in language

class which is communicative approach.

Theory of teaching and learning describes the

activities involving real communication, carrying

out meaningful tasks and using language which

is meaningful to the learners.

“Communicative approaches are aimed at

developing “communication” as opposed to

the purely “linguistic” competence of learners.”

(Maley, 1982). According to Ohno (2011),

Hymes (1972), Brumfit and Johnson (1979),

Savignon (1983) Communicative competence


34

consists of four dimensions: grammatical

competence, sociolinguistic competence,

discourse competence and strategic competence,

which can be briefly described as follows:

Grammatical competence refers to the

grammatical and lexical capacity that enables

communicators to produce and understand the

literal meaning of the utterances. In other words,

communicators can produce grammatically

correct sentences in a language. This means

they have knowledge of vocabulary and rules

of word formation, pronunciation, spelling

and sentence formation (Wilkins 1976).

Sociolinguistic competence is related to the

ability to create and understand the appropriate

utterances used in various social contexts. As

mentioned by Brown (1994) that sociolinguistic

competence refers to “the knowledge of social

cultural rules of language and of discourse.”

In other words, this competence requires and

understanding of social context in which

language is used, such as the role of the

participants, the information they share, and

the function of interaction. Savignon (1983)

writes “Only in a full context of this kind can

judgments be made on the appropriateness of

a particular utterance.” For example, such

questions as: “How old are you?”, “How much

do you earn a month?” are not appropriate to

ask such an Australian teacher when one first

met him or her. This may lead to failure

in communication because of the lack of

sociol inguist ic competence. Discourse

competence deals with the ability to connect

utterances in the relationship to the entire

text. This can be clearly explained by Rebecca

and Robin (1992), who claim that this

competence “refers to the knowledge of how

to combine grammatical forms and meanings

to achieve a unified spoken or written text in

various genres and situations.”

Genre, according to Maley (1982), “covers

the type of texts involves: narrative, argumen-

tative, scientific report, newspaper article,

news broadcast, casual conversation, etc.”

Strategic competence involves the verbal and

non-verbal strategies that communicators

employ to initiate, terminate, repair and redirect

communication. To Savignon (1983), he says

that strategic competence can be understood

as the ability to make repair to cope with

imperfect knowledge and to sustain commu-

nication through “paraphrase, circumlocution,

repetition, hesitation, avoidance and guessing

and shifts in register and style as well.”

In short, communicative approach can be

defined as an approach that has the goal of

communicative competence which focuses not

only on the use of linguistic system itself but

also on the functional aspects of communication.

This approach also emphasizes much on real

life communication, in which learners can use

meaningful language to communicate. This

approach, according to Maley (1982), has the

following main characteristics:

Firstly, communicative approach focuses

on the use and apropriacy of the language

rather than on the form of the language. It

means that learners will be able to produce

and understand sentences appropriately. They


35

should be provided with knowledge of speech

acts such as directive (come here) and apologies

(I am sorry). Such knowledge enables them to

vary their language appropriately according

to the addressee (Rebecca and Robin, 1992)

The form of the language, on the other hand,

can be taught through the functions of the

language. In other words, meaning is much

more paid attention to rather than form

(Richards and Rodgers, 1986).

Secondly, the activities are fluency-focused

rather than accuracy-focused. Students will be

given a lot of activities through which they can

practice their fluency. These activities include

oral drills, information gap activities games,

personalization and localization and oral

activities. The aim of these activities is to provide

students with opportunities to communicate.

For example, in the information gap activity,

students in pair each have a card bearing

complementary information. Each student asks

the other for their missing pieces of information

(William 1981). The ultimate criterion for these

activities is the actual transmission and receiving

of intended meaning. Accuracy is only judged

in context (Richards and Rodgers, 1986).

Thirdly, communication tasks should be

achieved through the language rather than

simply through exercises on the language.

This can be explained that students will use

the language to fulfill every task given in class.

For example, for the task “finding the way to

some places”, students will be given several

different situations in which they have to find

the way to a certain place. They then have to

work in pair, asking each other about the way

to these places. In order to do this task,

students are required not only to know to

initiate but also to terminate the conversation.

In this task, the exercises on the language

such as: making requests by doing substitution

or forming imperative sentences by using given

prompts, etc may be infrequently used. It is

obvious that “language learning is learning to

communicate” (Richards and Rodgers 1986).

Fourthly, students’ initiative and interaction

should be paid much more attention to than

teacher-centered direction. This indicates that

learners will have a lot of chances to interact

with each other and with the teacher as well.

Most of class time will be spent on pair work

or group work, the teacher in this case, only

acts as an observer who can help students

whenever they feel necessary.

Fifthly, learners’ differences can be taken

into account. They may not have to follow a

“lockstep” approach. Therefore, sequencing

materials is likely to be determined by any

consideration of content, function, or meaning

which maintain interest,” and any device which

helps the learners is acceptable-varying according

to their age, interest, etc” (Richards and Rodgers,

1986).

Finally, variation in language use is

considered much more important than the

language itself. In other words, “there is not

one English but many Englishes” (Maley, 1982).

Richards and Rodgers (1986) also agree with this

and they say “linguistic variation is a central

concept in materials and methodology.” This


36

can be assumed that besides British English

there can be American English, Australian

English or Indian English, which are taken into

account in designing material and in language

teaching. Thus, students will be exposed to

various kinds of English.

With reference to characteristics of

communicative approach, English can be

taught or trained in various activities. Thus,

it is based on the theory of communicative

language teaching, the solution for teaching is

shown as topic below.

Suggestion for Teaching

If this approach is implemented, what will

really happen in the teaching and learning

process? Let’s consider the following aspects:

teachers ’roles, learners’ roles, the teaching

materials, the techniques applied to materials

and classroom procedures. According to Maley

(1982), the teachers’ roles will change and

their tasks are no longer to convey knowledge

to students but to set up tasks and activities

for students to work in class. These activities

should encourage students’ involvement so

they can play a major overt role.

During the time which students work on

the activities, the teacher should act as a

facilitator who facilitates the communication

process between all participants in the

classroom, and between these participants and

various activities and text. (Richards and

Rodgers, 1986). In addition, teacher can be

monitor to modify and adjust the activities

for students. Richards and Rodgers (1986)

supported that teachers should be need-

analyst, counselor and group process manager.

The need analyst role requires the teachers to

get to know students’ language needs so that

they can plan group or individual instruction

that responds to the learners’ needs. As

counselor, the teacher should use techniques

as paraphrasing, confirmation and feedback to

be exemplifier and effective communicator

seeking to maximize the meshing of speaker

intention and hearer interpretation” (Richards

and Rodgers, 1986). Moreover, the role as a

group process manager requires the teacher to

have ability to organize the classroom as a

setting for communication and communicative

activities. They continue that teacher in this role

is expected to monitor, encourage, and suppress

the inclination to supply gaps in grammar and

strategy during the activity. Add to this at the

conclusion of group activities, the teacher

should “make a general comment on the

activity by pointing out the alternatives and

extensions and assisting groups in self-correction

discussion”. This may cause difficulties for the

non-native teachers who have not got any

special training.

Maley (1982) also indicates that there are

changes in the learners’ roles. The learners’

task now is not only to follow the lesson

passively but to get themselves involved as

real people in the activities which they do

inside and outside the class. They can also

negotiate with each other and with their

teacher about the learning process and the

objective of learning. They will, therefore,


37

become more independent and more respon-

sible for their learning. In that case, they will

become the center of the teaching and

learning process. It is clear that a major impetus

to the develop of learner-centered language

teaching came with the advent of communica-

tive language teaching (Nunan, 1988.)

The teaching materials used in communica-

tive approach, which is supposed to have the

primary role of promoting communicative

language use, will be of great variety that

reflects a wide range of uses of the language.

Maley (1982) supports that these materials will

be authentic but a bit simplified so that the

learners can understand them. According to

Richards and Rodgers (1986), they said that

the materials can be task-based and realia.

Task-based materials often consist of a variety

of games, role-plays, simulations and task-based

communication activities that have been

prepared to support communicative language

teaching classes. These materials are often in

the form of these items such as: exercise

handbooks, cue cards, activity cards, pair-

communication practice materials and student-

interaction practice booklets. Realia materials,

on the other hand, refer to authentic or from-

life materials that may include language-based

realia such as sings, magazines, advertisements

and newspapers or graphic and visual sources

as maps, pictures, symbols, graphs and charts.

Different kinds of objects can also be used as

realia to support communicative exercises.

Moreover, the techniques applied to these

materials will be task-oriented rather than

exercise-centered (Maley, 1982). This indicates

that in language learning and teaching process,

problem solving activities seems to be in

frequent use and four language skills such as

speaking, listening, reading and writing seem to

be integral to any given task.

For instance, after listening to or reading a

text, students can be asked to solve some

problems related to the text, they will do this

in pairs or in groups to discuss or exchange

information to find the solution to these

problems. In this way, they have to read, to

speak, to listen and they may have to write as

well. In this approach isolated skills may be

infrequently used.

Classroom procedures, communicative

approach will favor interaction among students.

There will be a lot of pair work and group work

activities, in which students take turn to speak

about themselves such as hobbies, holidays,

families or discuss something or exchange

information. In class, most of the time can be

spent on such work as making debate,

exchanging information between the group or

carrying out some kind of a project. Students

will have a lot of time to speak. They may

become very active and dynamic because they

sometime move around the class. The classroom

environment, as a result will be rather noisy

but it is positive and good noise. This may

imply that the layout of the classroom should

be taken into account in order to make

convenience for group work and pair work. In

short, the definition and the characteristics of

communicative approach give an implication


38

that in communicative language teaching,

teachers’ roles and learners’ roles will change.

The teaching materials, the techniques used for

the materials as well as classroom procedures

will be quite different from the other traditional

ones.

According to implication for teaching,

I would like to show examples of some activity

which can be involved in language class.

To the students at Panyapiwat Institution of

Technology, they learn work based learning,

so the activity will be concerned with it as

the example below. Base on Harmer (1983)

The English language teachers will apply the

theory so, they should know the context of

working in 7-Eleven and then he / she takes

some situation for students to practice and ask

them to do role play.

At the cashier:

Staff: Good morning, welcome to 7-Eleven.

May I help you?

Customer: Easy go.

Staff: Would you like me to worm your

food? It takes only 7 minutes.

Customer: Yes.

Staff: Please wait for a moment.

(Plus Sell) Would you like coffee?

It is 90 Baht. You give me 100 Baht

so, 10 is your change.

When a customer buys liquor:

Customer: How much is it?

Staff: I am sorry. May I check you

identification card.

Oh! I am sorry. We are not allowed

to sell liquor to people under 18,

It’s illegal.

Then, teacher should give feedbacks

when students finished the exercise. Students

monitor themselves and they will see their

mistake. Furthermore, students remember and

use the corrected sentences, voices etc if they

have chance to use in real situation.

However, the use of communicative

approach may cause some problems in

implementation.

Limitation of communicative approach

The problem may be related to the needs

for teacher training. Teachers may not be trained

to implement communicative approach. This

may lead to difficulties in managing group work

activities when the teacher has to point out

the alternative extensions and assist students

in self-correction discussion (Richards and

Rodgers, 1986). Maley (1982) adds that this

approach requires great demands on the

professional training and competence of the

teacher. The teacher is expected to know

“when and how to intervene productively,

and be more confidently in foreign language.”

In other words, the teacher must not only be

good at the language usage but also at the

language use. Additionally, he or she should

be aware of cultural factors in the process of

foreign language teaching and learning. These

factors can be only gained through training.

Without being trained, teachers will find it hard

and uncomfortable to implement this approach

in classroom teaching. Hence, teacher training


39

can be considered as the essential issue if one

wants to use this approach.

Another problem is that most teachers do

not want to change their teaching method.

According to Maley (1982), “It is always safer

to stick to well-tried routines, than to launch

out into what may prove to be unsatisfactory

experimentation.” This means, some teachers

are really conservative, it is not easy for them

to change their minds therefore once something

is stuck in their minds, it is always there.

Accordingly, several teachers may not want to

use any other methods except grammar-

translation method. In their opinions, learning

a language may be associated with learning

its forms and rules. In fact, they are strongly

oriented towards accuracy teaching, with a heavy

emphasis on grammar and vocabulary learning.

This may be true, especially in Asia where the

teaching of English as a Foreign Language (EFL)

has emphasized gaining knowledge about the

English language rather than using the language

for genuinely communicative purposes (Shih,

1999). Traditional approaches which are

concerned about grammar translation and

audio-lingual methods tend to be teacher-

centered. Thus, it can be a great problem for

the teacher to change and use to the new

method such as the communicative language

teaching, which does not focus much on forms

and structures but on meaning and it is learner-

centered language teaching.

Furthermore, authentic materials can be

considered as one of the problems in the

implementation of communicative approach.

For using new method means that everything

is new to the teachers. They have not only to

get used to the method but also to prepare

new lessons. While old method enables them

to utilize one textbook or just follow the

prescription offered by the book (Maley, 1982)

which seems a bit easier than selecting,

adaptive and inventive materials themselves.

Added to this, it is rather hard for teachers to

seek authentic or from life materials. There can

be an argument that these materials can be

taken from mass media such as newspapers,

magazines, television and radio. By adapting

these materials, it is not easy because it will

take much time and effort to design the

materials as well as to absorb them in class.

Teachers will find it difficult to search for

relevant materials in term of both language

and topics. And when the materials are

selected, simplifying them and dealing with

unexpected cultural factors that appear in the

materials is not easy and it is even impossible.

This makes it difficult for teachers to implement

the new approach.

Conclusion

Communicative approach is not a new

approach that has been implemented to

the process of foreign and second language

teaching and learning in many parts of the

world including Asian countries. This approach

can be assumed as the theory of achieving

communicative competency, which pays

attention to both language use and language

usage. This approach came into being when


40

there were changes in British language teaching tradition and in language teaching realities. The approach is based on the ideas of notional-functional syllabuses founded by Wilkins (1976) and has been developed very quickly because language learning today is different from the past. The characteristics of this approach indicates that there should be some changes in teaching and learning process, which may cause some problems in the implementation of this approach, especially in Asian contexts. In spite of this, learning and teaching English in these countries will be more effective if communicative approach is implemented in the most suitable way when the strengths of the traditional approaches can still be used.

ReferencesBrown, H., D. (1994). Principles of language

learning and teaching. New York: Addison Wesley Longman.

Brumfit, C., J. and Johnson, K. (1979). The communicative approach to language teaching. Oxford: University Press.

Harmer, J. (1983). The Practice of English language teaching. New York: Longman.

Hymes, D. (1972) . On Communicat ive Competence, in J. B. Pride and J. Homes (eds). Sociolinguistics. Harmondsworth: Penguin.

Hutchinson, T., and Waters, A. (1991). English for specific purposes. Cambridge: Cambridge University Press.

Maley, A. (1982). Whatever Next? Some Recent Current in Foreign Language Teaching. Waiyu Jiaoxue Yu Yanjiu, 19 - 21.

Nunan, D. (1988). The Learner-centered curriculum. Cambridge: Cambridge University Press.

Nunan, D. (1988). Syllabus design. Oxford: University Press.

Ohno, A. (2011). Communicative competence and communicative language teaching. From http://cicero.ubunkyo.ac.jp/lib/kiyo/fsell2002/ 25

Rebecca, L. and Robin, C. (1992). The Tapestry of language learning. Boston, MA: Heinle and Heinle.

Richards and Rodgers (1986). Approaches and methods in language teaching. Cambridge: Cambridge University Press.

Romaine, S. (1994). Language in society: An Introduction to sociolinguistics. New York: Oxford University Press.

Savignon, S. (1983). Communicative competence, theory and classroom practice. Reading, Mass: Addition-Wesley.

Shih, M. (1999). More than practicing language, communicative reading and writing for Asian settings. TESOL Journal, 8(4), 20.

Spolsky, B. (1998). Sociolinguistics. ELT Journal, 54(3), 301.

Stockewell, P. (2007). Sociolinguistics: A resource book for students. New York: Routledge Avenue.

Wardhaugh, R. (2002). An Introduction to so-ciolinguistics. Oxford: Blackwell.

Wilkins, D.A. (1976). Notional syllabuses. Oxford: Oxford University Press.

William, L. (1983). Communicative language teaching: An introduction. Cambridge: Cambridge University Press.


41

Charisopon Inthapat received his Master Degree in Applied Linguistics

in English Language Teaching from King Mongkut’s University of

Technology Thonburi and Bachelor Degree in Business Administration

in Accounting of Siam University. Present, he is English instructor at

Panyapiwat Institute of Management (PIM). Moreover, he is the host of

cable TV. Channel of Miccell Media Co.,Ltd in English for Engineer and

he is a columnist of monthly magazine: Thailand Construction Variety

in the column of English for Engineer. He has taught English from 1997

to present and his English teaching experience is 14 years

42

ลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจของธรกจ ขนาดกลางและขนาดยอม

Niche Market: The Way to Success of SMEs

ฉตรชย อนทสงข

อาจารยประจ�าสาขาวชาการตลาด

คณะบรหารธรกจ

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน


บทคดยอการด�าเนนธรกจในปจจบน ตองอาศยประสบการณ ความร ความช�านาญ มศาสตรและศลป

ในการบรหารงาน เพอเผชญกบสถานการณแขงขนททวความรนแรงยงขนโดยตองใชกลยทธตางๆ

ทน�ามาผสมผสานเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร กลยทธทส�าคญอยางหนงของการท�าธรกจ คอ

การก�าหนดกลมลกคาเปาหมาย (Target Market) โดยการพยายามหาสนคา/บรการตอบสนอง

ความตองการของลกคาใหได สนคา/บรการ โดนใจราคายตธรรม หาซอสะดวก มการสอสารท

เขาถงกลมเปาหมาย นนคอ การท�าการตลาดแบบทเรยกวา ตลาดเฉพาะกลม (Niche Market)

เพอคนหาความตองการของตลาด/กลมเปาหมาย ทมขนาดเลกแตสามารถท�าก�าไรใหกบธรกจ

ขนาดกลางและขนาดยอมไดดงนน การท�าการตลาดแบบทเรยกวาตลาดเฉพาะกลม (Niche Market)

จงเปนหนงทางเลอกของกจการประเภทธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) เพอหลกเลยง

การแขงขนกบคแขงขนทมศกยภาพสงกวา โดยการพยายามหากลมเปาหมายทมจ�านวน อ�านาจ

การซอและมแนวโนมการขยายตวมากขน โดยตอบสนองความตองการของกลมเหลานใหได

ค�ำส�ำคญ: ตลาดเฉพาะกลม หนทางสความส�าเรจ ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม

AbstractToday’s business operation requires intensive experiences, knowledge, skills as

well as artistic and logical creativity in management so as to prepare for stronger

competition. A company needs to employ various strategies to ensure that the

main objectives are reached. One of the most important strategies for business is

ต


43

identification of the target market through finding appropriate products/services

which meet client demands. A marketing through supply of product or service

with customer satisfaction, fair prices, availability and good communication toward

the target market is called niche marketing. A niche marketing is a good strategy

of choice for SMEs since it can generate profitable returns even in a small sized

market. The strategy keeps SMEs away from a direct competition with larger

competitors by searching for a target market that has adequate size, decent

buying power and high growth potential and responding to the demand of this

particular client group.

Keywords: Niche Market, Way to Success, SMEs

บทน�ำ

ในปจจบน การแขงขนทางธรกจ ทวความรนแรง

ยงขน ผประกอบการ/นกธรกจทงหลายตองน�ากลยทธ

ทมชนเชงเหนอกวาค แขงขนมาใช เพอสรางโอกาส

ทางการแขงขน น�ามาซงเปาหมายขององคกร นกวชาการ

ดานการตลาดหลายทาน ไดใหความส�าคญกบกลยทธ

ทางการตลาดทเรารจกกนทวไปคอ กลยทธ 4P’s หรอ

สวนประสมการตลาดทมองคประกอบส�าคญ ดงน

(สดาดวง เรองรจระ, 2543: 29-32)

1. ผลตภณฑ (Product) หมายถงสนคาและบรการ

ทเสนอขายโดยธรกจ เพอสนองความจ�าเปนหรอความ

ตองการของลกคาใหเกดความ พงพอใจ

2. ราคา (Price) หมายถงมลคาผลตภณฑในรป

ตวเงนเปนสงทแลกเปลยน ส�าหรบการไดมาซงสนคา

และบรการ

3. การจดจ�าหนาย (Place) หมายถงโครงสรางของ

ชองทางประกอบดวย สถาบนและกจกรรม เพอใชใน

การเคลอนยายสนคาและบรการจากธรกจไปยงตลาด

ประกอบดวย 2 สวน ดงน

3.1 ชองทางการจดจ�าหนาย (Channel of

distribution) คอกลมของบคคลหรอธรกจทเกยวของ

กบการเคลอนยายสนคาหรอบรการจากผผลตไปยง

ผบรโภคคนสดทาย

3.2 การกระจายตวสนคา (Physical distribu-

tion) กจกรรมทเกยวของกบการเคลอนยายตวสนคา

หรออาจหมายถง การขนสงและการเกบรกษาตวสนคา

ภายในธรกจ

4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) เปนการ

ตดตอสอสารเกยวกบขอมลระหวางผขายกบผซอ เพอ

สรางความนาเชอถอทศนคตทด การแจงขอมลขาวสาร

โดยมรปแบบ ดงน

4.1 โฆษณา (Advertising) เปนการเสนอ

ขาวสารโดยผานสอ เชน สอวทย โทรทศน หนงสอพมพ

นตยสาร ฯลฯ

4.2 การขายโดยใชพนกงานขาย (Personal

selling) เปนการสอสารจงใจโดยใชตวบคคลในการจงใจ

การใหค�าปรกษา แนะน�า และเสนอขาย

4.3 การใหขาว/การประชาสมพนธ (Publicity

and Public Relations) เปนการสอสารประชาสมพนธ

ในการเผยแพรขาวสารการใหขอมล ขอเทจจรง เชน

การจดสมมนาการประชมแกสอมวลชน เปนตน

4.4 การสงเสรมการขาย (Sales promotion)

เปนเครองมอกระตนจงใจระยะสนใหเกดการซอ การ

ทดลองใช เชน การลดแลก แจก แถม คปอง ชงโชค ฯลฯ

4.5 การตลาดทางตรง(Direct marketing)

เปนการตอบสนองผบรโภคทนท


44

โดยการจ�าหนายสนคาผานสอ เชน การสงซอทางแคตตาลอก สงซอทางโทรศพท เปนตนและอกสวนหนงทขาดไมได คอ กลยทธการก�าหนดลกคาเปาหมายทางการตลาด (Target Market Strategy) เปน การประเมนสวนตลาด ทนาสนใจในแตละสวนตลาด เพอเปนเปาหมายส�าหรบการใชกลยทธสวนประสมทางการตลาดตามลกษณะหรอความสามารถของบรษท ทจะสามารถตอบสนองความพงพอใจตลาดสวนนนได ในการเลอกตลาดเปาหมายประกอบดวย กลมผซอทมความตองการ หรอมลกษณะบางอยางรวมกน มพฤตกรรมการตอบสนองในลกษณะใกลเคยงกน ซงธรกจจะเขาไปตอบสนองความตองการของกล มลกคาเปาหมายน โดยไดจดแบงกลมตลาดเปาหมายออกเปน 3 กลม ดงน (ฉตยาพร เสมอใจ, 2551:76-77) 1. กำรตลำดไมแตกตำง (Undifferentiated marketing) การใชกลยทธการตลาดไมแตกตาง (กลยทธการตลาดรวม) คอ การท�าการตลาดทงหมดดวยรปแบบเดยวการเสนอผลตภณฑ/บรการเพยงชนดเดยวกลยทธการตลาดรวมจะเนนทมองหาความตองการทเหมอนกน (common) ของผบรโภคมากกวา ทจะ มองหาความแตกตางโดยกจการ จะออกแบบผลตภณฑขนมาหนงอยาง และโปรแกรมทางการตลาดหนงชดทจะสามารถจงใจผซอจ�านวนมากๆ ได โดยอาศยชองทาง การจดจ�าหนายแบบรวม (mass distribution) และโฆษณาแบบรวม (mass advertising) โดยมเปาหมายทจะท�าใหผลตภณฑมภาพลกษณในใจของผ บรโภค ดมากยงขนเชน บรษทยาคลท จ�ากด ผลตสนคาชอตรายาคลท โดยมขนาดเดยว รสชาตเดยว การบรรจภณฑแบบเดยวกน ก�าหนดราคาประมาณ 5-6 บาทเทานน และชองทางการจดจ�าหนาย คอ ผานรานคาปลกทวไป สวนการสงเสรมการตลาด ใชวธการสอสารรปแบบเดยว รวมถงการใชพนกงานขาย ซงไมมความหลากหลาย มากนก ดงรปท 1

รปท 1: การตลาดไมแตกตาง

2. กำรตลำดแตกตำง (Differentiated marketing) การใชกลยทธการตลาดทแตกตางนน กจการตองตดสนใจวาจะเลอกสวนตลาดเปาหมายมาหลายๆ สวน หรอเลอกเฉพาะตลาดกลมยอย แลวจงเสนอสวนประสม การตลาดตอไปในแตละสวนตลาด เชน บรษทไนก (NIKE) ทพยายามจะเสนอสนคาใหลกคาทราบวารองเทาคไหน เหมาะส�าหรบกฬาเฉพาะอยางเชน รองเทาส�าหรบวง รองเทาส�าหรบแอโรบค รองเทาส�าหรบนกเบสบอล อกทง บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จ�ากด เปนตวแทนจ�าหนายรถยนตรายใหญในประเทศไทย โดยไดพจารณาการแบงสวนตลาดผลตภณฑรถยนต ออกเปน 3 กลม ดงน (ฉตรชย อนทสงข, 2550: 71-74) 2.1 กลมตลาดระดบบนหรอ กลม พรเมยม (Premium) ผลตภณฑทน�าเสนอคอ โตโยตำ Camry ก�าหนดราคาประมาณ 1.2 - 2.0 ลานบาท โดยจบกลมลกคาทมรายไดระดบบน คอ ผบรหารระดบสงตางๆ เจาของกจการ และมรปแบบการน�าเสนอเพอสอถงความมระดบ ความหรหรา ในการขบข จดขายคอ เปนรถยนตส�าหรบครอบครว มประสทธภาพและเครองยนตสงกวา คแขงขน 2.2 กล มตลาดกลางหรอกล มสแตนดาร ด (Standard) ผลตภณฑทน�าเสนอคอ โตโยตำ ALTIS ก�าหนดราคาประมาณ 8 แสน - 1.2 ลานบาท จบกลมลกคาระดบกลาง ผบรหารระดบกลาง เจาของกจการขนาดกลาง ทายาทนกธรกจ กลมพนกงานราชการ และมรปแบบการน�าเสนอทแตกตางจากกลมแรก เพอสอถงความมระดบในการขบข เปนผทตองการรถยนตทมสมรรถนะ และออกแบบททนสมย มความคลองตวในการใช


45

2.3 กลมตลาดระดบลาง (Economy) ผลตภณฑทน�าเสนอ คอ โตโยตำ VIOS ก�าหนดราคาประมาณ 6 - 8 แสนบาท เหมาะส�าหรบจบกลมลกคาระดบลาง คอ เจาของกจการขนาดเลก พนกงานออฟฟศ กลมทนยมรถยนตขนาดเลกทมความคลองตวสง ก�าหนดบคลกภาพของสนคาไวอยางชดเจน คอรถยนตขนาดเลก สามารถเดนทางระยะไกลๆ ไดโดยไมกอเกดปญหา เนนความปราดเปรยว และใหความแขงแกรง ทนทานอยางสมบรณ ราคาถกแตคณภาพด ในการพฒนาแผนการตลาด ส�าหรบแตละสวนตลาดจะตองผานการศกษาวจย มการพยากรณ การวเคราะหยอดขาย การวางแผนการสงเสรมการตลาด และการจดการชองทางการจดจ�าหนาย จากความพยายามทจะเขาใหถงสวนตลาดทแตกตาง โดยอาศยการโฆษณาทตางกนไป ดงรปท 2

รปท 2: การตลาดแตกตาง

3. กำรตลำดม งเฉพำะสวน (Concentrated marketing) เปนแนวทางทใชในการครอบคลมสวนตลาด ในกรณทรพยากรของกจการมอยอยางจ�ากด กจการ จะเลอกมาเพยงหนงสวนตลาดหรอมากกวาหรอชวงชงในสวนตลาดกลมยอย ตลาดมงเฉพาะสวนนนธรกจ มกจะประสบความส�าเรจเปนอยางดในการวางต�าแหนงทางการตลาดทมความแขงแกรงในสวนตลาดนน หรอการวางต�าแหนงทางการตลาดในตลาดกลมยอยทกจการ

สามารถสนองความตองการไดดเนองจากทราบและเขาใจความตองการของตลาดสวนนด เชน การแบงสวนตลาดของผลตภณฑแปง ซงมลกษณะแตกตางกน 3 กลมหลกๆ ดงน 3.1 ผลตภณฑแปงเพอความเยน สดชน 3.2 ผลตภณฑแปงเพอสขภาพผวออนโยน 3.3 ผลตภณฑแปงเพอความหอมของรางกาย จากการพจารณาผลตภณฑแปงยหอเบบมายด (Babi Mild) ไดเลอกสวนตลาดในกลมท 2 ผลตภณฑแปงเพอสขภาพผวทออนโยนแพงายเทานน เนองจากมความรความสามารถ และความช�านาญในการท�าตลาดลกษณะดงกลาว ดงรปท 3 ในขณะเดยวกน การตลาดมงเฉพาะสวน จดอยในกลมทมความเสยงสงกวาปกต เพราะคแขงขนรายใหญๆ อาจตดสนใจเขาไปในสวนตลาดเดยวกนกบทเราเลอกได เปนเหตใหตองขายตวเองกบกจการขนาดใหญทมทรพยากรทางการตลาดมากกวา

รปท 3: ตลาดมงเฉพาะสวน

จากขอมลน ส�าหรบผประกอบการธรกจ SMEs ทงหลาย การจะด�าเนนธรกจแขงขนกบคแขงขนรายใหญทมทนหนา มสนคาหลากหลาย มเทคโนโลยททนสมย และอนๆทเหนอกวานน เราจ�าเปนทจะตองสราง “NICHE” โดยเปน กลยทธหนงทตองเจาะลกเขาถงความตองการของกลมเปาหมาย และตอบสนองใหทนทวงท กอนคแขงขน เพอเปนการลดระดบ หลกเลยงความรนแรงของการแขงขนตลำดเฉพำะกลม (Niche Market) หมายถง กลมลกคาทมศกยภาพกลมใดกลมหนงกได ตลาดรปแบบน


46

จะเกดขนไดเมอความตองการทมศกยภาพของผบรโภคสวนหนงทยงไมไดรบการตอบสนอง หรอมความตองการเกดขนมาใหม อนเนองจากการเปลยนแปลงในสงคม ตลาดแบบ Niche มงเนน ภายใตเงอนไข 3 ประการคอ ประการแรก ตองเปนกลมลกคาทสามารถเขาถงได ประการทสอง ตองขยายตวเรวพอ มก�าลงซอในปรมาณทธรกจจะอยรอดและเตบโตได และประการสดทาย สวนแบงตลาดนตองไมถกครอบครองไปแลวโดยผขายรายใดรายหนง

ลกษณะของ Niche Market 1. ตลาดมกลมผ บรโภคจ�านวนไมมากนก โดย ผบรโภคกลมนสนคาประเภทอปโภคบรโภค ทมอยทวไปในทองตลาดไมสามารถตอบสนองความตองการของกลมนได โดยกลมนจะพยายามแสวงหาสนคาบรการ ทสามารถน�าไปใชไดตรงความตองการเชน สบยหอ MWNS. (SPORT SOUP) เปนสบส�าหรบผชนชอบ การออกก�าลงกายหรอกลมนกกฬาโดยเฉพาะ แปรงสฟนยหอ ซสเทมมาเปนแปรงสฟนทออกแบบมาเฉพาะส�าหรบคนจดฟนเทานน 2. เปนกล มตลาดทผ บรโภคมเงนอย ในระดบ ปานกลางถงสง และมอ�านาจในการซอ ลกษณะกลมนมความเตมใจทจะซอสนคาและบรการทสามารถ ตอบสนองความตองการของตนได แมจะตองจายในราคาทสงกวาปกต 3. เปนกลมทผน�าทางการตลาดจะมองขามเนองจากเปนกลมตลาดทมขนาดเลกส�าหรบผน�าทางการตลาด ซงไมคมกบการลงทนดานตางๆ เมอเทยบกบผลตอบแทนทไดรบกลบมาแตในทางตรงกนขามกล มนยงใหญ เพยงพอทจะท�าก�าไรไดมากส�าหรบธรกจ SMEs 4. แนวโนมของกลมนมจ�านวนเพมมากขนในตลาดอนาคต เชน นโยบายของภาครฐรณรงค ใหประชาชนหนมาดแลสขภาพตนเองมากขนยอมสงผลใหกล มอาหาร - เครองดมเพอสขภาพมยอดขายเพมสงขน ตามความตองการทเพมมากขน หรอววฒนาการทาง การแพทยเจรญกาวหนาขนโอกาสผสงอายกเพมขน

ดงนนสนคาส�าหรบผสงอายจงมความเปนไปไดสงทจะมยอดขายเพมขนในอนาคตอยางรวดเรว 5. สนคาและบรการกล มนตองมลกษณะพเศษ แตกตางจากสนคาทมอยทวไปตามทองตลาดลกษณะสนคาตองโดดเดนเหมาะกบกลมนโดยเฉพาะเชน งาน Handmade งานศลปะ เปนตน 6. การสอสารทางการตลาดส�าหรบกลมนมลกษณะการใชสอวงแคบ ใชงบประมาณคอนขางต�าแตไดรบ ผลตอบกลบทสง เนองจากกลมลกคา NICHE มขนาดเลกอยในวงจ�ากด เพราะฉะนนการเลอกรบสอจงเฉพาะเจาะจงกบสอบางประเภทเทานน

ควำมสมพนธของสวนประสมกำรตลำดกบ Niche Market ปจจบนในโลกของธรกจการแขงขนไดทวความรนแรงเพมขนเรอยๆ การด�าเนนธรกจตองแยงชงลกคาพยายามสรางความแตกตางใหเหนอกวาคแขงขนในทกๆ ดานเชน การผลต การลดตนทน คณภาพ ราคา ชอเสยง รปแบบการจงใจลกคาเปนตน นอกจากน การท�าการตลาด เพอตอบสนองลกคาเฉพาะกลมจงเปนอกหนงรปแบบทจะสรางความไดเปรยบทางการแขงขนไดดงน (ฉตรชย อนทสงข, 2550: 84-87) 1. ผลตภณฑ (Product) การสรางขอไดเปรยบทางการแขงขน คอ การคดคน ประดษฐ สรางความแปลกแตกตางใหกบผลตภณฑ ไมวาจะเปนการพฒนาผลตภณฑ (Product Development) หรอการคดคนผลตภณฑใหม (New Product) เพอไดตอบสนองลกคาแตละกลม หรอเฉพาะกลมใหไดตามทศนคต ความเชอเกยวกบลกคาวามความตองการทแตกตางกนไป เชน การพฒนารปแบบของแปรงสฟนยห อ ซสเทมมา ซงออกแบบผลตภณฑมาเพอตอบสนองเฉพาะกล มลกคาทจดฟนเทานน การเปดรานขายเสอผาเฉพาะกลมสภาพสตรทมลกษณะอวนและตวใหญ ลกษณะผลตภณฑตองมขนาดใหญเปนพเศษ การจ�าหนายนมส�าหรบสตรมครรภภายใตยหอแอนมม (Anmum) เพอตอบสนองลกคาเฉพาะกลมดงกลาว


47

ตำรำงท 1: แสดงความสมพนธระหวางสวนประสมทางการตลาดกบกลยทธตลาดเฉพาะกลม

สวนประสมทำงกำรตลำด กลยทธตลำดเฉพำะกลม ตวอยำง

1. ผลตภณฑ (Product) การสรางความแตกตางในตวผลตภณฑ

ใหโดดเดนสามารถสนองความตองการ

ของลกคาเฉพาะกลมได

รปแบบผลตภณฑ ส ขนาด การใชงาน

และคณสมบตอนๆ

2. ราคา (Price) การก�าหนดราคาทมเอกลกษณ ซงม

มลคาในสายตาของผบรโภค

การก�าหนดราคาสงเมอเปรยบเทยบกบ

สนคาอน

3. การจดจ�าหนาย (Place) การเลอกชองทางการจ�าหนายเฉพาะกลม

ทชดเจน

รานขายของเฉพาะเจาะจง รานอาหาร

ทเนนสมนไพร เปนตน

4. การสงเสรมการตลาด

(Promotion)

การเลอกรปแบบการตดตอสอสารท

สามารถเขาถงกลมลกคาเฉพาะเจาะจง

ไดโดยไมจ�าเปนทตองใชสอ (media)

ในลกษณะวงกวางหรอตนทนสง

การแจก VCD ส�าหรบกลมเปาหมาย

การโทรศพทหากลมลกคาโดยตรง การจด

กจกรรมการตลาด (Event Marketing)

โดยเนนเฉพาะกลมเปาหมาย เปนตน

2. ราคา (Price) การก�าหนดราคาส�าหรบตลาด

เฉพาะกลม ตองศกษาถงศกยภาพของกลมวามก�าลง

มอ�านาจในการซอมากนอยเพยงใด หรอเปนการก�าหนด

ราคาตามคณคาในสายตาของผบรโภคทสามารถยอมรบ

ไดในการซอผลตภณฑชนๆ หนง เชน การก�าหนดราคา

ทสงอยางเดยวส�าหรบกลมทมฐานะและรายไดสง

3. การจดจ�าหนาย (Place) การจดจ�าหนายคอ

การเลอกชองทางใดชองทางหนงทธรกจมความเชยวชาญ

ช�านาญ และเขาใจอยางลกซงถงลกษณะโครงสราง

ของคนกลางวา แตละกล มจะเขาถงไดอยางไรเชน

ยาบางประเภท จะตองซอจากรานยาเฉพาะทาง เปนตน

ซงเปนหนาทของนกการตลาดทจะตองเจาะจง เลอก

คนกลางทเราสามารถตอบสนอง อ�านวยความสะดวก

หรอใหบรการไดอยางเตมท

4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) คอ วธการ

ตดตอสอสารเพอใหผบรโภคไดรบรขอมลขาวสารทธรกจ

ตองการน�าเสนอในทกๆดาน โดยเฉพาะการสอสารท

สามารถเขาถงลกคาเฉพาะกลมได โดยใชงบประมาณ

อยางมประสทธภาพทงในแงการรบร การเขาถงสราง

ความทรงจ�า และการเปลยนแปลง พฤตกรรม เพอให

เกดการตอบสนอง

กลยทธตลำดเฉพำะกลม (Niche Market strategy)

มดงน

1. มงไปทตลาดกลมเลก (Niche market) เชน

รานขายสนคาส�าหรบแมและเดก รานขายสนคาส�าหรบ

คนอวนและตวใหญเทานน รานหญงลวน รานชายลวน

รานขายสนคาส�าหรบคนตวเลกเทานน

2. มงไปทกลมลกคาพเศษ (Special group of

end users) เชน รานขายสนคาส�าหรบคนพการ

รานขายสนคาใหนกเรยน รานลกเสอ

3. ม งเฉพาะผลตภณฑ (Niche by product)

เปนการขายสนคาประเภทเดยว ไมขายอยางอนเลยเชน

รานขายผาลกไมสขาวลวนๆ รานขายลกกวาดสสน


48

สวยงาม ราน ขายอมยม รานขายเทปเพลง รานขาย

รองเทา รานขายขาวสาร ฯลฯ

4. มงทการขายสนคาราคาเดยว (Niche by price)

เปนรานทขายสนคาในราคาใดราคาหนงเพยงราคาเดยว

เชน ขายสนคาราคาถกลวนๆ (ในกรณนมนอยมาก)

ขายสนคาราคาสงลวนๆ หรอ 99 บาททงราน

5. มงทเฉพาะขนตอนการผลต (Niche by process)

เปนการท�าเพยงบางขนตอนของการผลตเทานนแลว

สรางความเปนผเชยวชาญเชน ไมท�ารองเทาทงคแตท�า

เพยงสนรองเทา เราไมซอมรถทงคนแตเราเปนผเชยวชาญ

ทอไอเสย เชนนเรยกวาเปนผเชยวชาญเฉพาะขนตอน

6. ม งทลกคาเฉพาะราย (Niche by specific

customer) เปนการท�าสนคาใหเฉพาะบางรายเทานน

เชน อาจรบท�างานใหกบหนวยราชการหรอรฐวสาหกจ

เทานน ไมไดท�าใหกบคนทวไป ซงการท�าแบบนมกเกดขน

กบโรงงานอตสาหกรรมมากกวาการตลาดเพราะเปด

โรงงานมาแลวรบท�าเฉพาะบางรายเทานน

ปจจยสควำมส�ำเรจของกำรท�ำ Niche Market

หวใจของความส�าเรจและอยรอดได คอ การสราง

ใหเกดความแตกตาง การท�าตลาดแบบ Niche สนคา

และบรการจะตองมความโดดเดน และความแตกตางท

เหนไดชด ถงจะท�าใหกลมเปาหมายทมความตองการ

แตกตางจากกลมลกคาทวไปไดรบการตอบสนองและ

หนมาสนใจสนคาและบรการ นอกจากนน ยงมปจจยอน

ทประกอบกน ไดแก

1. ความเชยวชาญ (ตองเกงในเรองทท�าจรงๆ)

ใน Niche Market จะไมมค�าวาทวไปหรอพอท�าไดหรอ

ปานกลาง ธรกจตองเกงในเรองทท�าจรงๆ จงจะเปนท

ยอมรบและมความแตกตางจากคแขงขน ทส�าคญบรการ

ทเสนอขายตองสามารถตอบสนองความตองการของ

ลกคาเฉพาะกลมไดอยางแทจรง

2. ความเปนหนง (มเพยงธรกจเดยวทเขาถงลกคา

กลมน) หมายถง ในตลาดทงหมดจะตองมเพยงรายเดยว

ทมสนคาหรอบรการตรงตามความตองการของลกคา

กลมเปาหมาย สวนใหญจะวดกนโดยพจารณาวาใน

อาณาเขตทจะท�าธรกจมใครเสนอขายสนคาหรอบรการ

เหมอนกนหรอไม รวมทงตองพจารณาดวยวามก�าลงซอ

มากพอทจะท�าใหธรกจโตขนหรอไม

3. ประสทธภาพเหนอกวา (ตองคดไดเรวกวาคแขง)

ถาจะประสบความส�าเรจกบการท�าธรกจแบบน ตองคด

ไดเรวกวาคแขงขนหรอเสนอความสะดวกสบายและ

ความประหยดเหนอกวาคแขง

4. ตอบสนองความตองการของลกคา (สนคาและ

บรการตองมคณภาพมาตรฐาน)ประเดนนเนนในเรอง

คณภาพของสนคาหรอบรการ หมายความวา สนคาหรอ

บรการตองไดมาตรฐานและท�าใหลกคาพงพอใจ ซงอาจ

รวมไปถงการมบรการหลงการขายทรวดเรวและประหยด

ดวย

5. ความจงรกภกด (ท�าใหลกคากลบมาซอสนคา

และบรการอก) ธรกจในรปแบบนจะอยไดกตอเมอลกคา

ทซอสนคาไปแลวยงกลบมาใชบรการอก ขนอยกบความ

พอใจและไวเนอเชอใจในสนคาและบรการของลกคา

การสานสมพนธทดกบลกคาเปนวธการหนงทจะชวยให

เกดความเชอมโยงระหวางลกคากบสนคาและบรการ

หนทำงสควำมส�ำเรจของ Niche Market ตอธรกจ

SMEs

1. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) สามารถ

ด�าเนนการไดถงแมจะมทรพยากรและทนจ�ากด การท�า

Niche Market จะชวยประหยดแรงงาน แรงเงน และ

แรงใจ เนองจากสามารถทมเททงเวลาในการศกษา

พฤตกรรมและความตองการของกลมเปาหมาย คด

วางแผนในการท�าตลาด รวมไปถงสามารถจดสรร

งบประมาณในการท�าตลาดไดอยางเตมท

2. ในขณะเดยวกนความเปน Niche Market

มกจะท�าใหมค แข งในตลาดนอยหรออาจไมมเลย

เพราะขนาดตลาดเลกเกนไปไมดงดดนกลงทนรายใหญๆ

ใหเขามาการท�าตลาดแบบ Niche Market เกดขนได

เพราะยงมความตองการของลกคากลมหนงทไมไดรบ


49

การตอบสนอง ถาสามารถคนพบตลาดนและตอบสนอง

ไดอยางรวดเรวกจะสามารถกาวขนเปนผน�าตลาดได

บทสรป

การท�าการตลาดแบบ Niche Market คอ การคนหา

ความตองการของลกคา ทมจ�านวน อ�านาจในการซอ

เพยงพอทจะท�าก�าไรได ซงกจการจะตองพรอมทจะ

ปกปองตวเองจากผน�าทอาจจะเขามาในตลาดทเตบโตขน

ดงนน จงตองสรางภาพลกษณใหกบผบรโภคไดชนชม

ผลตภณฑหรอธรกจของเรา เหนความเปนพเศษ

ความแตกตาง ถงแมบรษทผ น�าเขามาในตลาดกไม

สามารถเอาชนะเราไดในเรองความร ความช�านาญ

เพราะวาเรามความเชยวชาญในผลตภณฑสงและ

ตอบสนองผบรโภคไดดกวา โดยทธรกจตองเตรยมขยาย

ฐานทางการตลาด เพราะการอยในตลาดเฉพาะกลมน

มความเสยงคอนขางสง เพราะเมอตลาดมศกยภาพ

มการเจรญเตบโตทสงขนผ น�าทางการตลาดกจะไม

มองขามอกตอไป

ส�าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs)

การสราง Niche Market เปนอกหนงทางเลอก หรอ

กลยทธทางการแขงขนเพอสรางความแตกตางทงทางดาน

คณคา ความรสก ชอเสยง ภาพลกษณและการยอมรบ

โดยการเจาะกลมเปาหมายเพอตอบสนองใหถงแกนแท

ของผบรโภค

บรรณำนกรมฉตยาพร เสมอใจ. (2551). หลกการตลาด. กรงเทพฯ:

บรษท ซเอดยเคชน จ�ากด.

ฉตรชย อนทสงข. (2550). เอกสารค�าสอนหลกการตลาด.

นครราชสมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

อสาน.

ธระศกด เปยมสภคพงศ. (2552). ตลาดกลมเฉพาะ

Niche Market. สบคนเมอ 1 สงหาคม 2553,

จาก สมาคมสรางคณคาในประเทศไทยเวบไซต:

http://www.skgtphoto.com/dr-therasak/

215--niche-market

วารณ ตนตวงศวาณช และคณะ. (2546). หลกการตลาด.

กรงเทพฯ: บรษท เพยรสนเอดดเคชน อนโดไชนา

จ�ากด.

ศรวรรณ เสรรตนและคณะ. (2543). หลกการตลาด.

กรงเทพฯ: บรษท ธระฟลมและไซเทกซ จ�ากด.

สดาดวง เรองรจระ. (2543). หลกการตลาด. พมพครง

ท 9. กรงเทพฯ: ส�านกพมพประกายพรก.

เสร วงษมณฑา. (2542). กลยทธการตลาด: การวางแผน

การตลาด. กรงเทพฯ: บรษทธระฟลมและไซเทกซ

จ�ากด.

Mr. Chatchai Inthasang received his Master of Business Administration (MBA) group Marketing from Vongchavalitkul University after obtaining a Bachelor’s Degree in Marketing from Vongchavalitkul University. He enjoys working as a University lecturer in Retailing Management, Principle of Marketing, Distribution and Channel Management etc. He is now the lecturer in Marketing Department of Rajamangala University of Technology Isan (RMUTI)

50

ณภาพชวตของคนไทย: นยจากสถตการฆาตวตาย

Quality of Life of Thai People: The Implication from Suicide Statistics

ผชวยศาสตราจารย ดร.ศภเจตน จนทรสาสน

อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยกรงเทพ


บทคดยอบทความเรองนมวตถประสงคเพอสะทอนระดบคณภาพชวตของคนไทยโดยการพจารณาจาก

อตราการฆาตวตายของคนไทยในระดบประเทศ ภมภาค และจงหวด ระหวางป พ.ศ. 2547-2552

ซงไดจากกรมสขภาพจต ผลการศกษาพบวา คณภาพชวตของคนไทยในระดบประเทศยงอยใน

ระดบปานกลางแตมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ซงเหนไดจากการทอตราการฆาตวตายของคนไทย

ลดลงอยางตอเนองในชวงเวลาดงกลาว เมอพจารณาในระดบภมภาค พบวาประชาชนในภาคเหนอ

ตองการการยกระดบคณภาพชวตมากทสดจากการทมอตราการฆาตวตายสงทสดในประเทศ

ส�าหรบภาคใต แมจะมคณภาพชวตสงเปนอนดบ 2 ของประเทศ แตกเปนภมภาคเดยวในประเทศ

ทประชาชนมคณภาพชวตลดลงอยางตอเนอง ซงกตองการการแกไขอยางเรงดวนเชนเดยวกน

นอกจากนเมอพจารณาในระดบจงหวด พบวาประชาชนในจงหวดแมฮองสอนตองการการพฒนา

เพอยกระดบคณภาพชวตมากทสด เนองจากมอตราการฆาตวตายสงสดเปนอนดบท 4 ของประเทศ

และมการเพมขนของอตราการฆาตวตายสงทสดในประเทศอกดวย

ค�าส�าคญ: คณภาพชวต ความอยดมสข การพฒนาเศรษฐกจและสงคม สถตการฆาตวตาย

AbstractThis article aims to study the living quality of Thai people through examining the

suicide rate statistics of Thai people at the national, regional and provincial levels

from 2004 to 2009 obtained from the Department of Mental Health. The findings

reveal that the living quality of Thai people in general, though currently sitting at

ค


51

mediocre level, is continuously improving. An evidence supporting this fact is a

steady decline of suicide rates over the period. In term of regional level, people

in the North are in need of living quality improvement the most given that their

suicide rates ranking highest in the country. Although people in the South have

the second highest quality of living, their quality of life has become worsening

and they are the only group experiencing such down trend. This problem also

requires an immediate solution. In term of provincial level, people in Mae Hong

Son are in need of better living quality the most since their suicide rate rank fourth

in the country and it has been increasing at the fastest pace compared to those

of other provinces.

Keywords: Quality of Life, Well-Being, Economic and Social Development,

Suicide Statistics

บทน�า

คณภาพชวต (Quality of Life) ของประชาชนใน

ประเทศถอเปนเปาหมายสงสดของการพฒนาเศรษฐกจ

และสงคม (Economic and Social Development)

ของทกประเทศไมวาจะมระบบการปกครองหรอระบบ

เศรษฐกจแบบใดกตาม ทงน คณภาพชวตทดของ

ประชาชนในประเทศจะน�ามาซงทรพยากรมนษยทม

ประสทธภาพ ซงจะเปนแรงขบเคลอนในการพฒนา

ประเทศอยางยงยน ทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง

และสงแวดลอมตอไป ดงนนจงอาจกลาวไดวาประเทศ

จะพฒนาไดตองเรมทการพฒนาทรพยากรมนษยของ

ประเทศโดยการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน เมอ

ประชาชนไดรบการยกระดบคณภาพชวตแลว ประเทศ

จงจะมการพฒนาไปไดอยางยงยนนนเอง อยางไรกตาม

แมวาการยกระดบคณภาพชวตจะมความส�าคญส�าหรบ

การพฒนาสงคมในทกระดบ ทงระดบตวบคคล ระดบ

ชมชน ระดบชาต และระดบโลก แตการใหค�านยามและ

การวดระดบคณภาพชวตยงเปนประเดนทหาขอสรป

อยางชดเจนไมไดจนถงปจจบน

นกวชาการตลอดจนองคกรตางๆ ในประเทศ

และระหวางประเทศ ไดใหค�านยามของคณภาพชวตไว

ตางๆ กน เชน คณภาพชวต หมายถง การด�ารงชวต

ของมนษยในระดบทเหมาะสมตามความจ�าเปนพนฐาน

ทไดก�าหนดไวในสงคมหนงๆ ในชวงเวลาหนงๆ นนคอ

การทจะกลาววาประชาชนมคณภาพชวตทดไดกตอเมอ

ประชาชนในครอบครวหรอชมชนนนมชวตความเปนอย

บรรลเกณฑตามความจ�าเปนพนฐานครบถวนทกประการ

ซงเกณฑความจ�าเปนพนฐานทก�าหนดไวนน สามารถ

แปรเปลยนไปไดตามสภาพเศรษฐกจและสงคมท

เปลยนแปลงไปในขณะนนๆ (คณะกรรมการอ�านวยการ

งานพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในชนบท, 2540)

ในขณะทตามค�านยามขององคการอนามยโลก (WHO,

1997) คณภาพชวตหมายถง ความรสกหรอมมมองของ

บคคลทมตอชวตของตนเองในบรบทของระบบวฒนธรรม

และคานยมทตนเองใชชวตอย ซงมความเกยวของกบ

เปาหมายในชวต ความคาดหวงในชวต และกรอบในการ

ด�ารงชวต โดยคณภาพชวตของบคคลจะไดอทธพล

จากปจจยหลายดาน ไดแก สขภาพกาย สขภาพจต

ความเปนอสระ การเปนสวนหนงของสงคม ความเชอ

และสงแวดลอม นอกจากน ส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2550) ไดให

ความหมายของคณภาพชวตไววา คณภาพชวต หรอ


52

ความอย ดมสข หมายถง การมสขภาพอนามยทด

ทงรางกายและจตใจ มความร มงานท�าททวถง มรายได

พอเพยงตอการด�ารงชพ มครอบครวทอบอนมนคง อยใน

สภาพแวดลอมทด และอยภายใตระบบบรหารจดการ

ทดของภาครฐอกดวย

จากตวอยางของค�านยามเกยวกบคณภาพชวตขางตน

จะเหนไดอยางชดเจนวา คณภาพชวตประกอบไปดวย

ทงปจจยเชงวตถวสย (Objective Indicators) เชน

รายได การไดรบการศกษา ปจจยพนฐาน การมงานท�า

ฯลฯ และปจจยเชงอตวสย (Subjective Indicators)

เชน ความพงพอใจในชวต ความอบอนในครอบครว

สขภาพจตทด การไดเปนสวนหนงของสงคม ฯลฯ

ลกษณะดงกลาวท�าใหเปนเรองยากทจะสามารถสราง

มาตรวดระดบคณภาพชวตของประชาชนในสงคม

หรอในประเทศไดอยางครอบคลม หรอเปนทยอมรบใน

ระดบชาตและนานาชาตโดยปราศจากขอโตแยง ดงนน

บทความเรองนจงมวตถประสงคเพอน�าเสนอมมมองตอ

ระดบคณภาพชวตของคนไทยผานสถตการฆาตวตาย

โดยจะท�าการวเคราะหระดบคณภาพชวตของคนไทย

ทงในระดบประเทศ ระดบภมภาค และระดบจงหวด

โดยอาศยอตราการฆาตวตายเปนตวบงช ทงนแมวา

การฆาตวตายของคนในสงคมจะไมใชตวบงชคณภาพ

ชวตโดยตรง กลาวคอ อตราการฆาตวตายเปนเพยงหนง

ในปจจยทสะทอนคณภาพชวตของคนในสงคม ในขณะท

คณภาพชวตเกยวของกบปจจยอนๆ เปนจ�านวนมาก

แตเชอวาการฆาตวตายจะสะทอนระดบความความอยด

มสขของคนในสงคมทงเชงวตถวสย1และอตวสย2 ไดเปน

อยางด เนองจากบคคลทมชวตทอยดมสขทงกายและใจ

ยอมไมฆาตวตายนนเอง

1 วตถวสย (Objective) หมายถง ทไมเกยวของกบวตถ โดยไมเกยวกบความคดหรอความรสก

2 อตวสย หรอ จตวสย (Subjective) หมายถง มมมองหรอความ คดเหนของบคคล โดยเฉพาะสงทเกยวของกบความรสก ความเชอ หรอความตองการ

มาตรวดระดบคณภาพชวต

เนองจากความส�าคญของระดบคณภาพชวตของ

ประชาชนในสงคมทมตอการพฒนาประเทศ จงไดม

ความพยายามอยางตอเนองของนกวชาการและองคกร

ตางๆ ทงในประเทศและตางประเทศ ในการศกษาและ

พฒนาดชนเพอวดระดบคณภาพชวต โดยดชนชวด

คณภาพชวตทไดรบการยอมรบและถกน�าไปใชอยาง

กวางขวางในระดบนานาชาตในปจจบน ไดแก ดชน

การพฒนามนษย (Human Development Index:

HDI) ดชนการพฒนามนษยเปนตวบงชระดบการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมทถกน�ามาใชวดระดบคณภาพชวต

ซงคดคนขนในป ค.ศ. 1990 โดยนกเศรษฐศาสตรชาว

อนเดยซงไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรชอวา

Amartya Sen โดยในปจจบนดชนการพฒนามนษยได

ถกน�าไปใชโดยสหประชาชาตเพอวดระดบการพฒนา

และระดบคณภาพชวตของประชาชนในประเทศตางๆ

ทวโลก ภายใตโครงการ United Nations Development

Program หรอ UNDP โดย HDI จะวดระดบคณภาพ

ชวตของคนใน 3 ดาน ไดแก ดานสขภาพ วดโดยอายขย

เฉลยของประชาชนในประเทศ ดานการศกษา วดโดย

จ�านวนปเฉลยทไดรบการศกษาและจ�านวนปคาดหมาย

ทจะไดรบการศกษา และ ดานมาตรฐานการครองชพ

วดโดย รายไดประชาชาตตอบคคล (UNDP, 2010a)

อยางไรกตาม แมวาดชนการพฒนามนษยจะไดรบ

การยอมรบอยางกวางขวางและถกน�าไปใชในการวด

คณภาพชวตของประชาชนในประเทศตางๆ ทวโลก

แตกไดมการวพากษวจารณความนาเชอถอของ ดชน

การพฒนามนษยในฐานะตวชวดคณภาพชวตอยาง

กวางขวางเชนเดยวกน เชน McGillivray (1992)

Streeten (1995) Sagar and Najam (1998) และ

Bagolin (2004) ซงสวนใหญเหนพองกนวาดชนการ

พฒนามนษยวดคณภาพชวตไดเพยง 3 ดานเทานน

โดยทง 3 ดานลวนเปนปจจยในเชงรปธรรมทงสน ดงนน

ดชนการพฒนามนษยยงไมสามารถสะทอนคณภาพชวต

ไดอยางครบถวนนนเอง


53

นอกจากดชนการพฒนามนษยแลว UNDP กยงม

ดชนอนๆ ทใชวดระดบคณภาพชวตของประชาชนใน

ประเทศตางๆ ไดแก Human Poverty Index (HPI)

Gender-Related Development Index (GDI)

และ Gender Empowerment Measure (GEM)

โดย HPI จะวดคณภาพชวตของคนทางดานความยากจน

(ตรงกนขามกบดชนการพฒนามนษยซงวดคณภาพชวต

ของคนทางดานรายได) ทงน HPI จะวดความยากแคน

ของคนใน 3 ดาน ไดแก การมอายยนยาว ความร และ

มาตรฐานการครองชพ (UNDP, 2010a) ส�าหรบ GDI

จะวดคณภาพชวตของคนใน 3 ดาน เชนเดยวกบ HDI

นนคอ ดานสขภาพ ดานการศกษา และดานมาตรฐาน

การครองชพ (UNDP, 2010a) สงทแตกตางกนคอ GDI

น�าเอาความไมเทาเทยมกนระหวางเพศชายและเพศหญง

มารวมค�านวณดวย ซงหากประเทศใดไมมความไม

เทาเทยมกนระหวางเพศชายและเพศหญง GDI และดชน

การพฒนามนษย (HDI) ของประเทศนนจะมคาเทากน

ดงนน หากประเทศใดมความไมเทาเทยมกนระหวาง

เพศชายและเพศหญงมาก คาดชนของ GDI กจะต�ากวา

คาของ HDI มากนนเอง ในขณะท GEM เปนคาทวด

ความไมเทาเทยมกนระหวางโอกาสในสงคมของเพศชาย

และเพศหญง โดยจะวดความไมเทาเทยมใน 3 ดาน

ไดแก การมสวนรวมและการตดสนใจทางการเมอง

การมสวนรวมและการตดสนใจทางเศรษฐกจ และอ�านาจ

เหนอทรพยากรทางเศรษฐกจ (UNDP, 2010a)

นอกจาก UNDP แลว กยงมองคกรเอกชนระหวาง

ประเทศไดแก New Economic Foundation หรอ

NEF ทไดพฒนาดชนชวดคณภาพชวตขน คอ Happy

Planet Index หรอ HPI ซงเปนดชนทเชอมโยงการวด

ความกนดอยดของคนเขากบผลกระทบตอสงแวดลอม

กลาวคอเปนดชนทวดคณภาพชวตของคนในประเทศ

ตางๆ ซงวดจากความส�าเรจในการสรางชวตทยนยาว

และมความสขใหแกคนในประเทศโดยใชทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ (Marks

et al, 2006) นอกจากน กยงมดชนอนๆ ไดแก

Physical Quality of Life Index หรอ PQLI ซงวด

คณภาพชวตในเชงกายภาพดวยคาสถต 3 ประการ

ไดแก อตราการอานออกเขยนได อตราการตายของ

ทารก และอายขยเฉลยเมอแรกเกด (Larson and

Wilford, 1979) ดชนคณภาพชวตของ Economist

Intelligence Unit ซงวดคณภาพชวตใน 9 ดาน ไดแก

ความกนดอยด สขภาพ ความมนคงปลอดภยทางการเมอง

ชวตครอบครว ชวตชมชน ภมอากาศและภมประเทศ

ความมนคงในอาชพ เสรภาพทางการเมอง และความ

เทาเทยมกนระหวางเพศหญงและเพศชาย (Economist

Intelligence Unit, 2005) และเครองชวดคณภาพชวต

ขององคการอนามยโลก หรอ WHOQOL (The World

Health Organization’s Quality of Life) ซงวด

คณภาพชวตใน 4 ดาน ไดแก ดานรางกาย ดานจตใจ

ดานความสมพนธทางสงคม และดานสงแวดลอม

(WHO, 1997)

ส�าหรบประเทศไทยกไดมการประยกตใชแนวคด

ของดชนการพฒนามนษยเพอพฒนาดชนชวดคณภาพ

ชวตของคนไทยขนเชนเดยวกน ไดแก ดชนความอยด

มสข (Well-Being Index) ซงพฒนาโดยส�านกงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

(2550) ซงไดขยายการวดคณภาพชวตจาก 3 ดานซงวด

โดยดชนการพฒนามนษยเปน 7 ดาน ไดแก สขภาพ

อนามย ความร ชวตการท�างาน รายไดและการกระจาย

รายได สภาพแวดลอม ชวตครอบครว และการบรหาร

จดการทด โดยไดใชดชนดงกลาวท�าการวดระดบคณภาพ

ชวตของคนไทยในภาพรวมระดบประเทศในชวงป

พ.ศ. 2544-2548 นอกจากส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตแลว กยงม

ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบทซงใชความจ�าเปนพนฐาน

หรอ จปฐ. ในการชวดคณภาพชวตของคนไทยในระดบ

จงหวด ทงน เครองชวดความจ�าเปนพนฐานครอบคลม

6 หมวด ไดแก มสขภาพด มบานอาศย ฝกใฝการศกษา

รายไดกาวหนา ปลกฝงคานยมไทย และรวมใจพฒนา

(ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท, 2553)


54

นอกเหนอจากการศกษาของหนวยงานทง 2 แหง

ดงทระบขางตนแลว ยงมการศกษาของนกวชาการใน

ประเทศไทยอกจ�านวนไมนอยทม งเนนศกษาและวด

ระดบคณภาพชวตของประชาชนในประเทศไทย อยางไร

กตามพบวา งานวจยเหลานมงเนนศกษาคณภาพชวต

ของคนไทยในจงหวดใดจงหวดหนงเทานน เชน สาลน

เทพสวรรณ และคณะ (2550) ท�าการศกษาและพฒนา

ตวบงชเพอวดระดบคณภาพชวตของประชาชนในจงหวด

ชยนาท สวน Savirasarid (2008) ท�าการศกษาระดบ

คณภาพชวตของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร

เทานน

จากขอมลขางตน จะเหนวาการพฒนาตวบงชเพอใช

วดระดบคณภาพชวตทงในระดบโลกและในประเทศไทย

ทผานมายงคงมงเนนวดคณภาพชวตในเชงวตถวสย

มากกวาเชงอตวสย ท�าใหเกดค�าถามเกยวกบความนา

เชอถอในการใชตวบงชดงกลาวเพอสะทอนระดบคณภาพ

ชวตทแทจรงของบคคล และเปนทมาของการประยกต

ใชขอมลการฆาตวตายของคนไทยเพอน�าเสนออกแง

มมหนงของคณภาพชวตของคนไทยในบทความเรองน

การฆาตวตาย

การฆาตวตาย (Suicide) ถอเปนหนงในประเดน

ปญหาระดบโลก ทงน องคการอนามยโลก (WHO) ไดม

โครงการปองกนการฆาตวตาย (Suicide Prevention

Program) ซงอยภายใตโครงการสขภาพจต (Mental

Health Program) เพอศกษาการฆาตวตายในประเทศ

ตางๆ ทวโลกและหาหนทางปองกน (WHO, 2010)

นอกจากนกยงมวจยจ�านวนไมนอยทไดใหความสนใจ

ท�าการศกษาความเชอมโยงระหวางคณภาพชวตและการ

ฆาตวตาย เชน งานวจยของ Ford and Kaserman

(2000) ไดอาศยอตราการฆาตวตายเพอวดระดบ

คณภาพชวตของผปวยโรคไต และไดพบความสมพนธ

ในเชงลบอยางมนยส�าคญระหวางคณภาพชวตและการ

ฆาตวตาย นอกจากนยงม Mofidi et al. (2008) และ

Daly et al. (2010) ซงไดท�าการศกษาความสมพนธ

ระหวางคณภาพชวตและการฆาตวตาย และพบวา

คณภาพชวตและการฆาตวตายของบคคลมความสมพนธ

กนอยางมนยส�าคญเชนกน อยางไรกตาม การศกษา

เกยวกบการฆาตวตายอยางเปนระบบในเชงสงคมวทยา

ไมใชเรองใหมแตอยางใด เพราะไดเรมขนตงแตปลาย

ศตวรรษท 19 โดย Emile Durkheim นกสงคมวทยา

ชาวฝรงเศส โดย Durkheim ไดเขยนหนงสอชอ Suicide

ขนในป ค.ศ.1897 เพอศกษาและท�าความเขาใจเกยวกบ

การฆาตวตายในเชงสงคมวทยา

Durkheim ไดใหค�านยามของการฆาตวตายไววา

“การฆาตวตายคอการตายในทกกรณทเกดขนอนเปนผล

ทางตรงและทางออมจากการกระท�าของผตายซงรบทราบ

ผลทจะเกดขนจากการกระท�านนๆ” (Durkheim, 1897

อางถงใน Thompson, 1982) และเมอพจารณาจาก

สาเหตของการฆาตวตาย Durkheim ไดสรปวาการ

ฆาตวตายมสาเหตมาจากความไมสมดลของอทธพลของ

สงคม (Social Force) 2 ประการ ไดแก การเปน

สวนหนงของสงคม (Social Integration) และขอบงคบ

และกรอบทางศลธรรม (Moral Regulation) โดยเขาได

แบงการฆาตวตายออกเปน 4 ประเภท ไดแก Egoistic

suicide, Altruistic suicide, Anomic suicide และ

Fatalistic suicide ซงเปนผลมาจากสาเหตของการ

ฆาตวตายทง 2 ประการขางตน นนเอง (Durkheim,

1897 อางถงใน Thompson, 1982)

การฆาตวตายแบบแรกคอ Egoistic suicide

ซงหมายถงการฆาตวตายทเปนผลมาจากการทบคคลม

สวนรวมในสงคมนอยเกนไป หรออกนยหนงคอการท

ไมไดรสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคม ซงมกเกดใน

ภาวะทประเทศมการพฒนาไปอยางรวดเรว ท�าใหคน

กลมนมแนวโนมทจะแยกตวไปจากสงคมหรอไมสามารถ

เขาเปนสวนหนงของสงคมได ท�าใหไมไดรบการเกอหนน

หรอการชน�าจากสงคม สงผลท�าใหคนกลมนมแนวโนม

ทจะฆาตวตายสง ในทางตรงกนขาม Altruistic suicide

คอการฆาตวตายทเปนผลมาจากการทบคคลรสกวา

ตนเองเปนสวนหนงของสงคมมากเกนไป โดยจะเปนผท


55

อทศตนใหแกกล มหรอสงคมมากเกนไปจนสญเสย

ความเปนตวของตวเองและเปาหมายในการด�ารงชวต

ของตนเอง คนกลมนมแนวโนมทจะฆาตวตายสง โดยจะ

เปนการฆาตวตายเพอเปาหมายของกลมหรอสงคม

อยางไรกตาม ตามความคดของ Durkheim เขาไดให

ความส�าคญกบการฆาตวตายแบบ Egoistic suicide

มากกวา Altruistic suicide

การฆาตวตายแบบท 3 คอ Anomic suicide

เปนการฆาตวตายทผลมาจากการทบคคลอยในสงคม

ทมขอบงคบและกรอบทางศลธรรมนอยเกนไป ทงน

Durkheim ไดแบงการฆาตวตายลกษณะนออกเปน

4 กล มยอย ไดแก Acute economic anomie,

Chronic economic anomie, Acute domestic

anomie และ Chronic domestic anomie โดยทง

4 แบบเปนผลมาจากความไมสมดลของความตองการ

และหนทางในการตอบสนองความตองการ กลาวคอ

เปนการฆาตวตายทเกดจากการเปลยนแปลงของบทบาท

และความส�าคญของสถาบนทางสงคมดงเดมอนเปนผล

มาจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมทรวดเรว

Acute economic anomie เปนการฆาตวตาย

ทเกดจากการทสถาบนหลกในสงคมดงเดมสญเสย

ความสามารถในการตอบสนองความตองการทางสงคม

ของบคคลในระยะสนในขณะท Chronic economic

anomie เปนการฆาตวตายทเกดจากการทขอบงคบของ

สงคมดงเดมไดลมสลายลงอนเปนผลมาจากการพฒนา

ทางเศรษฐกจในระยะยาว ซงในเวลานนกคอ การปฏวต

อตสาหกรรม การเปลยนแปลงดงกลาวท�าใหบคคล

ขาดกรอบในการด�าเนนชวต ขาดทยดเหนยวจตใจ

น�าไปสการฆาตวตายนนเอง ส�าหรบ Acute domestic

anomie เปนการฆาตวตายทเกดจากการเปลยนแปลง

อยางฉบพลบของสงคมระดบจลภาค เชน ครอบครว

ซงบคคลท เผชญไมสามารถปรบตวใหเข ากบการ

เปลยนแปลงนนได ในขณะท Chronic domestic

anomie เปนการฆาตวตายทเกดจากการเปลยนแปลง

ระยะยาวและเปนการถาวรของขอบงคบในสงคมระดบ

จลภาค โดยเนนหนกไปทการสมรส ทงนจะเหนวาการ

ฆาตวตายทง 4 แบบ ลวนเกดจากการทบคคลอยใน

สงคมทมขอบงคบทางสงคมและศลธรรมนอยเกนไป

จนท�าใหบคคลขาดทยดเหนยวจตใจทงสน ส�าหรบการ

ฆาตวตายแบบสดทายคอ Fatalistic suicide นนเปน

ผลมาจากบคคลอยในสงคมทมขอก�าหนดมากเกนไป

เชน ทาส โดย Durkheim ไมไดใหความส�าคญกบการ

ฆาตวตายประเภทนมากนก

จากการพจารณาการฆาตวตายทง 4 แบบของ

Durkheim จะเหนไดวา การฆาตวตายแบบ Egoistic

suicide และ Anomic suicide ลวนเปนผลมาจาก

การเปลยนแปลงทางสงคมซงเกดจากการพฒนาทาง

เศรษฐกจ ซงท�าใหสงคมสญเสยความเปนหนงเดยว

ท�าใหบคคลไมสามารถเปนสวนหนงของสงคมไดจนเกด

ความแปลกแยกจากสงคม และท�าใหบคคลสญเสย

ระบบและขอบงคบทยดถอ ขาดทยดเหนยวจตใจในการ

ด�ารงชวตอยางถกตอง น�าไปสการฆาตวตายในทสด

หรออกนยหนงกคอ การพฒนาทางเศรษฐกจน�าไปสการ

เปลยนแปลงทางสงคมทไมสามารถตอบสนองสงทบคคล

ตองการนนคอความสขได ดงนน การอาศยสถตการ

ฆาตวตายเพอสะทอนระดบคณภาพชวตของคนไทย

ในเรองนจงถอวาสมเหตสมผล เนองจากสะทอนใหเหน

วาบคคลมความสขในชวตโดยมความเปนสวนหนงของ

สงคมและมสถาบนทางสงคมทเปนทยดเหนยวจตใจ

ใหสามารถด�ารงชวตไดอยางถกตองเหมาะสม กลาวคอ

หากบคคลมคณภาพชวตทด บคคลนนยอมไมฆาตวตาย

และบคคลทฆาตวตายยอมเปนเพราะบคคลนนมคณภาพ

ชวตทไมด นนเอง

คณภาพชวตและการฆาตวตาย

ในสวนนจะเปนการพจารณาระดบคณภาพชวตของ

คนไทยจากอตราการฆาตวตายระหวางป พ.ศ. 2547-

2552 โดยในสวนแรกจะเปนการพจารณาระดบประเทศ

จากนนจงท�าการพจารณาระดบภมภาคและระดบจงหวด

ตอไปตามล�าดบ


56

การพจารณาระดบประเทศ อตราการฆาตวตายของคนไทยระหวางป พ.ศ. 2547-2552 แสดงดงตารางท 1 ทงนพบวา ในชวงเวลาดงกลาว ประเทศไทยมอตราการฆาตวตายเฉลยเทากบ 6.10 คน ตอประชากร 100,000 คน อยางไรกตาม พบวาอตราการฆาตวตายของคนไทยลดลงอยาง ตอเนองจาก 6.90 คน ตอประชากร 100,000 คน ในป พ.ศ. 2547 เหลอ 5.72 คน ในป พ.ศ.2552 ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาคณภาพชวตของ คนไทยดขนพอสมควรในชวงป พ.ศ. 2547-2552 และเมอพจารณารวมกบดชนการพฒนามนษยพบวา แมประเทศไทยจะยงเปนประเทศทมระดบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพยงในระดบปานกลาง และประชาชนในประเทศมคณภาพชวตในระดบปานกลาง

นนคอ ดชนการพฒนามนษยไมนอยกวา 0.5 แตนอยกวา 0.8 UNDP (2010a) แตประเทศไทยกมการพฒนามาอยางตอเนอง เหนไดจากการทดชนการพฒนามนษยของประเทศไทยเพมขนอยางตอเนองจาก 0.768 ในป พ.ศ. 2547 เปน 0.783 ในป พ.ศ. 2552 นอกจากน ยงเหนไดจากการทดชนตวอนๆ ของประเทศไทยลวน มการเปลยนแปลงในทศทางทดขนอยางตอเนอง เชนเดยวกน ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาประเทศไทยประสบความส�าเรจระดบหนงในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ทงทางดานรายได สขภาพ การศกษา การกระจายรายได และความเทาเทยมระหวางเพศ และน�าไปสคณภาพชวตทดขนของคนไทย สอดคลองกบการทอตราการฆาตวตายของคนไทยลดต�าลงอยาง ตอเนองนนเอง

ตารางท 1: อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน และตวบงชคณภาพชวตอนๆ ของประเทศไทย

2547 2548 2549 2550 2551 2552 คาเฉลย

อตราการฆาตวตายเพศชายเพศหญง

6.9010.623.33

6.319.842.87

5.759.212.37

5.959.462.54

5.969.302.72

5.728.962.56

6.109.572.73

ดชนการพฒนามนษย 0.768 0.778 0.784 0.781* 0.783 0.779

ดชน HPI 13.1 12.8 9.3 10.0* 8.5 10.7

ดชน GDI 0.766 0.774 0.781 0.779* 0.782 0.776

ดชน GEM 0.461 0.452 0.486 0.472* 0.514 0.477

ดชนความอยดมสข 76.0 76.4 - -* - 76.2

หมายเหต: (1) ดชนการพฒนามนษยขางตนค�านวณจากตวบงชดงเดมกอนการเปลยนแปลงในป ค.ศ.2010 ไดแก ความ คาดหมายการคงชพเมอแรกเกด อตราการอานออกเขยนได อตราการเขารบการศกษาในระดบมธยมศกษาและอดมศกษา และผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอบคคล ซงไดมาจากรายงาน Human Development Report ในแตละป โดยจะมคาแตกตางจากสรปดชนการพฒนามนษยของประเทศไทยในเวบไซตของ UNDP (2010) ซงเปนคาทค�านวณจากตวบงชใหมทเปลยนแปลงในป ค.ศ. 2010 ไดแก ความคาดหมายการคงชพเมอแรกเกด จ�านวนปเฉลยทไดรบการศกษาและจ�านวนปคาดหมายทไดรบการศกษา และรายไดประชาชาตมวลรวมตอบคคล

(2) ดชน HPI คอ Human Poverty Index ดชน GDI คอ Gender-Related Development Index และ ดชน GEM คอ Gender Empowerment Measure

(3) * เปนการรายงานทแสดงคาของป 2550/2551ทมา: อตราการฆาตวตายไดมาจากกรมสขภาพจต (2553) ดชนการพฒนามนษย ดชน HDP ดชน GDI และดชน GEM

ไดมาจาก UNDP (2010b) และดชนความอยดมสข ไดมาจากส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2550)


57

นอกจากน ตารางท 1 ยงชใหเหนวาผชายมการ

ฆาตวตายสงกวาผหญงในทกปทท�าการศกษา โดยม

อตราการฆาตวตายคดเปนกวาสามเทาของผ หญง

ลกษณะดงกลาวบงบอกเปนนยวาผชายมคณภาพชวต

ในภาพรวมต�ากวาผหญงนนเอง อยางไรกตาม การทม

ผชายมการฆาตวตายสงกวาผหญงในทนไมไดหมายถง

ผชายมคณภาพชวตต�ากวาผหญงในทกดานโดยอาจเปน

เพยงบางดานแตเปนดานส�าคญทมอทธพลอยางสงตอ

คณภาพชวตในภาพรวม เชน คณภาพชวตดานการ

ท�างาน ดานสขภาพจต เปนตน ประเดนดงกลาวถอเปน

หนงในประเดนส�าคญเกยวกบคณภาพชวตทควรมการ

ขยายการศกษาตอไป

อยางไรกตาม การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ

ประเทศเพยงอยางเดยวยงไมเพยงพอทจะสรางคณภาพ

ชวตทดใหแกประชาชนในประเทศไดอยางแทจรงและ

ยงยน อตราการฆาตวตายของประเทศสมาชกกลม G7

ในป พ.ศ.2552 สามารถยนยนประโยคขางตนไดเปน

อยางด จากตารางท 2 จะเหนวาทกประเทศในกลม G7

ลวนมระดบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในระดบ

สงมาก นนคอ มดชนการพฒนามนษยสงเกนกวา 0.9

(UNDP, 2010a) แตทกประเทศกมอตราการฆาตวตาย

สงกวาประเทศไทยทงสน โดยเฉพาะอยางยงประเทศ

ฝรงเศสและญปน ทมอตราการฆาตวตายสงถง 17.25

และ 24.75 คน ตอประชากร 100,000 คน ตามล�าดบ

ลกษณะดงกลาวเปนไปตามแนวคดเกยวกบการฆาตวตาย

ของ Durkheim ดงทอธบายขางตนทกประการ นนคอ

การพฒนาเศรษฐกจทรวดเรวจะน�าไปสการเปลยนแปลง

ทางสงคมรวดเรว ท�าใหบคคลมสวนรวมในสงคมนอยลง

มความรสกเปนสวนหนงของสงคมนอยลง เกดความ

แปลกแยกไปจากสงคม นอกจากนยงท�าใหสถาบนทาง

สงคมดงเดม เชน ครอบครว ศาสนา สญเสยความส�าคญ

และมบทบาทในฐานะกรอบในการด�ารงชวตของบคคล

นอยลง ท�าใหบคคลสญเสยสงยดเหนยวในการด�ารงชวต

และน�าไปสการฆาตวตายทสงขน และดวยสาเหตดงกลาว

จงไมนาแปลกใจทพบวาประเทศญปนมการฆาตวตาย

สงทสด เนองจากประเทศญปนมการพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมรวดเรวทสดในบรรดาประเทศ G7 นนเอง

ตารางท 2: อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน และดชนการพฒนามนษย ของประเทศสมาชกกลม G7 ในป

พ.ศ.2552

อตาล องกฤษ สหรฐ แคนาดา เยอรมน ฝรงเศส ญปน

อตราการฆาตวตาย 6.35 6.45 11.10 11.35 11.95 17.25 24.75

ดชนการพฒนามนษย 0.951 0.947 0.903 0.966 0.947 0.961 0.960

ทมา: UNDP (2010)

การฆาตวตายในระดบสงของประเทศ G7 บอกเปน

นยวา การพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมทรวดเรวเกนไป

อาจท�าใหบคคลในสงคมมความสขในชวตลดลงและ

ท�าใหบคคลมแนวโนมทจะฆาตวตายมากขน เนองจาก

ท�าใหบคคลบางสวน โดยเฉพาะคนทมฐานะทางเศรษฐกจ

และสงคมต�า มแนวโนมทจะไมสามารถมสวนรวมใน

สงคมได ตลอดจนท�าใหสถาบนทางสงคมหลก เชน

ครอบครวและศาสนาสญเสยบทบาทในการยดเหนยว

จตใจและการสรางกรอบในการด�าเนนชวตใหแกบคคล

ในสงคม ในทางตรงกนขาม การพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมยงสามารถสรางคณภาพชวตและความสขใหแก

ประชาชนในประเทศไทยได เหนไดจากการทอตรา

การฆาตวตายของประเทศไทยลดลงอยางตอเนอง ทงน

อาจมสาเหตมาจากการทประเทศไทยยงมการพฒนา


58

เศรษฐกจและสงคมในระดบต�า รวมทงการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมของประเทศกไมไดเปนไปอยาง

รวดเรวมากนก เมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลว

โดยเฉพาะประเทศญปน ซงถอเปนประเทศ G7 ทใช

เวลาในการพฒนาสนทสด อยางไรกตาม เมอประเทศไทย

มการพฒนาเศรษฐกจและสงคมสงขนเรอยๆ ประชาชน

ทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมต�าจะมแนวโนมทจะ

สญเสยความเปนสวนหนงของสงคมมากขน ประกอบกบ

บทบาทของสถาบนทางสงคมดงเดมจะเรมลดลงเรอยๆ

ในทสด การฆาตวตายในประเทศไทยนาจะมแนวโนม

สงขนมาแตกตางไปจากประเทศทพฒนาแลว ประเดน

ดงกลาวถอเปนสงทภาครฐตองใหความส�าคญและค�านง

ถงอยเสมอในการด�าเนนนโยบายเพอพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมของประเทศ

การพจารณาระดบภมภาค

เมอพจารณาอตราการฆาตวตายของประเทศไทย

ในระดบภมภาคดงแสดงในรปท 1 และรปท 2 พบวา

โดยเฉลยแลวกรงเทพมหานครและปรมณฑลมอตราการ

ฆาตวตายเฉลยต�าทสดเทากบ 4.03 คน ตอประชากร

100,000 คน ตามดวย ภาคใตและภาคตะวนออก

เฉยงเหนอ ซงมอตราการฆาตวตายเฉลยเทากบ 4.76

และ 4.95 คน ตอประชากร 100,000 คน ตามล�าดบ

ในขณะทภาคกลางมอตราการฆาตวตายเฉลยคอนขางสง

เมอเปรยบเทยบกบ 3 ภมภาคดงกลาว โดยเทากบ

7.06 คน ตอประชากร 100,000 คน ทงนภาคเหนอ

เปนภมภาคทมอตราการฆาตวตายสงสดทสด โดยสงถง

10.30 คน ตอประชากร 100,000 คน ลกษณะดงกลาว

สะทอนใหเหนวาประชาชนในเขตกรงเทพและปรมณฑล

มคณภาพชวตสงทสด ตามดวยประชากรในภาคใต

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และภาคเหนอ

ตามล�าดบ

ทมา: กรมสขภาพจต (2553)

รปท 1: คาเฉลยของอตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค ระหวางป พ.ศ. 2547-2552


59


รปท 2: อตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค

อยางไรกตาม หากพจารณาจากการเปลยนแปลง

ของอตราการฆาตวตายดงแสดงในรปท 3 และรปท 4

จะพบวา แมภาคใตจะมอตราการฆาตวตายต�าทสดเปน

อนดบ 2 ของประเทศแตกเปนภมภาคเดยวทอตราการ

ฆาตวตายมแนวโนมเพมสงขนในชวงป พ.ศ. 2547-2552

นนคอเพมขนโดยเฉลย 0.04 คน ตอประชากร 100,000

คน ตอป จากลกษณะดงกลาวอาจสรปไดวา แมวา

คณภาพชวตของประชาชนในภาคใตซงสงเปนอนดบ 2

ของประเทศแตกมแนวโนมต�าลงซงสาเหตนาจะมาจาก

ปญหาความรนแรงทเกดขนอยางตอเนองในชวงเวลา

ดงกลาวไดสงผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมตอ

ประชาชนในหลายจงหวดในภาคใต โดยถอเปนประเดน

ทตองใหความส�าคญเพอท�าการแกไขตอไป ส�าหรบ

ภมภาคอนๆ พบวา โดยเฉลยแลว อตราการฆาตวตาย

มแนวโนมลดลงอยางตอเนอง ทงนภาคเหนอมอตราการ

ฆาตวตายลดลงมากทสด โดยลดลงโดยเฉลย 0.36 คน

ตอประชากร 100,000 คน ตอป ตามดวย เขตกรงเทพ

และปรมณฑล ภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ซงมอตราการฆาตวตายลดลงโดยเฉลย 0.34 0.27 และ

0.16 คน ตอประชากร 100,000 คน ตอป ตามล�าดบ

ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนวาคณภาพชวตของ

ประชากรในภมภาคทง 4 ดงกลาว มแนวโนมสงขน

นนเอง


60


รปท 3: คาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค ระหวางป พ.ศ. 2547-2552


รปท 4: คาเฉลยของอตราการฆาตวตายจ�าแนกตามภมภาค

การพจารณาระดบจงหวด

ในการพจารณาระดบจงหวดในทนจะท�าการพจารณา

เฉพาะจงหวดทมอตราการฆาตวตายสงทสดและจงหวด

ทมอตราการฆาตวตายสงขนมากทสด เพอน�าเสนอ

จงหวดทมปญหาการฆาตวตายรนแรง ซงบอกเปนนยวา

ประชาชนในจงหวดนนๆ มคณภาพชวตในระดบต�าและ

จ�าเปนตองไดรบการแกไขมากทสด ทงน จากตารางท 3

พบวา จงหวดทมอตราการฆาตวตายโดยเฉลยสงสด

5 จงหวดแรกลวนเปนจงหวดในภาคเหนอ ซงสอดคลอง

กบขอมลอตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน

ในระดบภมภาคดงรปท 1 และรปท 2 ซงพบวาภาคเหนอ

มการฆาตวตายสงกวาภมภาคอนๆ เปนอยางมาก


61

โดยจงหวดล�าพนเปนจงหวดทมการฆาตวตายสงทสด

ในประเทศ (นนคอประชาชนมคณภาพชวตต�าทสด)

มอตราการฆาตวตายโดยเฉลยตอประชากร 100,000 คน

สงถง 17.18 คน ตามดวยจงหวดเชยงใหม เชยงราย

แมฮองสอน และพะเยา ซงมอตราการฆาตวตาย

โดยเฉลยเทากบ 15.61 14.19 12.70 และ 12.68 คน

ตอประชากร 100,000 คน ตามล�าดบนอกจากน ยงม

จงหวดแพร ระยอง นาน และจนทบร ซงมอตราการ

ฆาตวตายโดยเฉลยสงเกนกวา 10 คน ตอประชากร

100,000 คน อกดวย (กรมสขภาพจต, 2553) จงหวด

ตางๆ ดงกลาวขางตนคอจงหวดทประชาชนมคณภาพชวต

ในระดบต�าและตองการการพฒนาเปนอยางมากทงสน

นอกจากนสถตขางตนยงบงบอกเปนนยวาภาคเหนอ

นาจะไดรบอทธพลจากปจจยอนๆ เชนคานยม วฒนธรรม

ซงแตกตางไปจากภมภาคอนๆ เปนอยางมาก จงท�าให

จงหวดในภาคเหนอสวนใหญมอตราการฆาตวตายสง

โดยประเดนดงกลาวควรไดมการขยายการศกษาตอไป

ตารางท 3: อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน ของจงหวดทมการฆาตวตายสงสด 5 จงหวดแรก

2547 2548 2549 2550 2551 2552 คาเฉลย

ล�าพนเชยงใหมเชยงรายแมฮองสอนพะเยา

21.7018.9017.109.4013.90

18.0417.8814.9411.0412.94

17.0215.0913.8213.3113.56

16.0114.4214.1912.4114.14

16.7514.3511.6815.2610.46

13.5613.0113.3814.7611.05

17.1815.6114.1912.7012.68

ทมา: กรมสขภาพจต, 2553

อยางไรกตาม หากพจารณารวมกบตารางท 4

ซงแสดงจงหวดทมการเปลยนแปลงของอตราการ

ฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน สงขนมากทสด

5 จงหวดแรก จะพบวาจงหวดแมฮองสอนตองการ

การพฒนาและยกระดบคณภาพชวตมากทสดในประเทศ

เนองจากมอตราการฆาตวตายสงเปนอนดบ 4 ของ

ประเทศและการเพมขนของอตราการฆาตวตายสงทสด

ในประเทศนนคอ เพมขนโดยเฉลยถง 1.07 คน ตอ

ประชากร 100,000 คน ตอป ลกษณะดงกลาวสะทอน

ใหเหนวา นอกจากประชาชนในจงหวดแมฮองสอนจะม

คณภาพชวตในระดบต�าแลว ยงมแนวโนมทคณภาพชวต

จะลดลงอกดวย ส�าหรบจงหวดทมอตราการฆาตวตาย

สงขนมากในอนดบท 2 ถง 5 ไดแก จงหวดอทยธาน

ล�าปาง พงงา และปราจนบร ซงการเปลยนแปลงของ

อตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน เพมขน

โดยเฉลย 0.53 0.53 0.43 และ 0.39 คนตอป

ตามล�าดบ แมทง 4 จงหวดจะไมใชจงหวดทมอตราการ

ฆาตวตายสงดงเชนจงหวดแมฮองสอน หรอจงหวดอนๆ

ดงทบรรยายขางตน แตกถอวามปญหาทตองไดรบการ

แกไขและพฒนาดวยเชนกน เนองจากอตราการฆาตวตาย

ทมแนวโนมสงขนสะทอนใหเหนวาคณภาพชวตของ

ประชาชนในจงหวดดงกลาวมแนวโนมลดลง นนเอง


62

ตารางท 4: การเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน ของจงหวดทมอตราการฆาตวตายสงขน

มากทสด 5 จงหวดแรก

2547-48 2548-49 2549-50 2550-51 2551-52 คาเฉลย

แมฮองสอนอทยธานพงงาล�าปางปราจนบร

1.64-1.88-0.401.74-0.53

2.270.612.43-1.00-0.91

-0.90-0.93-1.270.02-0.03

2.852.132.320.184.54

-0.502.74-0.421.20-1.10

1.070.530.530.430.39


อยางไรกตาม จะเหนวาในบรรดาจงหวดทมอตรา

การฆาตวตายสงขนมากทสด 5 จงหวดแรกนน มเพยง

จงหวดพงงาเทานนทอย ในภาคใตทงทภาคใตทคอ

ภมภาคทมค าเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการ

ฆาตวตายสงทสด ขอขดแยงดงกลาวสามารถอธบายได

จากคาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตาย

ของ 14 จงหวดภาคใต ดงปรากฎในตารางท 5 ทงน

พบวา 7 จาก 14 จงหวดภาคใต ไดแก จงหวดพงงา สตล

ระนอง ตรง นราธวาส กระบ และพทลง ลวนมคาเฉลย

ของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายเปนบวกทงสน

โดยมคาเฉลยสงอยในอนดบท 3 ถง 17 ของประเทศ

ในขณะทอก 7 จงหวดทเหลอ แมจะมคาเฉลยของ

การเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายตดลบ แตกตดลบ

ไมมากนก อกทงยงอยในอนดบทคอนขางสง โดยอยใน

อนดบท 23 ถง 40 ของประเทศ ลกษณะดงกลาวจง

ท�าใหคาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตาย

ของภาคใตสงทสดในประเทศดงกลาวขางตน

ตารางท 5: คาเฉลยของการเปลยนแปลงอตราการฆาตวตายตอประชากร 100,000 คน ของจงหวดภาคใต

พงงา สตล ระนอง ตรง นราธวาส กระบ พทลง

0.53 (3) 0.25 (11) 0.13 (13) 0.12 (14) 0.07 (15) 0.07 (15) 0.06 (17)

สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ชมพร ปตตาน ภเกต ยะลา สงขลา

-0.03 (23) -0.07 (26) -0.09 (29) -0.10 (30) -0.12 (32) -0.15 (36) -0.16 (40)

หมายเหต: ตวเลขในเครองหมายวงเลบแสดงอนดบในระดบประเทศจากจ�านวนจงหวดทงหมด 76 จงหวด


บทสรป

จากการพจารณาสถตการฆาตวตายของคนไทย

ระหวางป พ.ศ. 2547-2552 สามารถสรปไดวา แม

คณภาพชวตของคนไทยในปจจบนจะอยในระดบทไมสง

มากนก แตกมแนวโนมทด นนคอ มระดบสงขนอยาง

ตอเนองตลอดชวงเวลาดงกลาว ลดลงอยางตอเนอง

ลกษณะดงกลาวเปนผลมาจากความส�าเรจในการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย ซงเหนไดจากการท

ดชนการพฒนามนษยของประเทศไทยมแนวโนมเพมขน

อยางตอเนองนนเอง เมอพจารณาในระดบภมภาค

พบวา ภาคเหนอตองการการพฒนามากทสด เนองจาก

ประชาชนในภาคเหนอมคณภาพชวตในระดบทต�าทสด


63

ในประเทศจากการทมอตราการฆาตวตายสงทสด

อยางไรกตาม หากพจารณาจากแนวโนมของการฆาตวตาย

พบวาภาคใตเปนอกหนงภมภาคทตองไดรบการพฒนา

อยางเรงดวนเชนเดยวกน เนองจากเปนภมภาคเดยวท

อตราการฆาตวตายมแนวโนมเพมขน แสดงใหเหนวา

ประชาชนในภาคใตมคณภาพชวตลดลงอยางตอเนอง

และเมอพจารณาในระดบจงหวด พบวาประชาชนใน

จงหวดแมฮองสอนตองการการพฒนาเพอยกระดบ

คณภาพชวตมากทสด เนองจากมอตราการฆาตวตายสง

เปนอนดบท 4 ของประเทศ และมการเพมขนของอตรา

การฆาตวตายสงทสดในประเทศอกดวย ส�าหรบจงหวด

อนๆ ทตองการการพฒนาอยางมาก เนองจากมอตรา

การฆาตวตายในระดบสงไดแก ล�าพน เชยงใหม เชยงราย

และพะเยา เปนตน

อยางไรกตาม การพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพยง

อยางเดยวไมสามารถสรางคณภาพชวตใหแกประชาชน

ในสงคมไดอยางแทจรง ทงน การฆาตวตายในระดบ

ทสงมากในประเทศทมการพฒนาในระดบสง เชน

ประเทศญปนและฝรงเศส เปนขอพสจนใหเหนไดอยาง

ชดเจนวาการพฒนาเศรษฐกจทรวดเรวเกนไปมกน�ามา

ซงการเปลยนแปลงทางสงคมทรวดเรวจนท�าใหคนใน

สงคมมคณภาพชวตต�าลงไดเชนกน ดงนน การพฒนา

เศรษฐกจและสงคมทพงปรารถนาและสามารถสราง

คณภาพชวตใหแกคนในสงคมไดอยางแทจรงตองควบค

ไปกบการรกษาสมดลของการมสวนรวมในสงคมของ

บคคลและการรกษาบทบาทของสถาบนทางสงคมดงเดม

ในการเปนทยดเหนยวทางจตใจใหแกบคคลใหด�ารงชวต

ไดอยางมความสข หรออกนยหนงคอ ในขณะทประเทศ

ก�าลงมการพฒนาเศรษฐกจและสงคม คานยมและ

วฒนธรรมทดงาม รวมทงความส�าคญและบทบาทของ

สถาบนครอบครวและศาสนาจะตองไดรบการรกษาไว

ตลอดจนประชาชนตองไดรบการปลกฝงจตส�านกของ

ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกน

ทด ควบคไปกบการพฒนา ดวยแนวทางดงกลาว บคคล

จะสามารถใชชวตในสงคมพลวตไดอยางมนคงและม

ความสขและไดประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมอยางแทจรง

แมบทความเรองนจะชใหเหนวาการฆาตวตาย

เปนปจจยส�าคญทสามารถสะทอนระดบคณภาพชวตได

และการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทรวดเรวเกนไปก

สามารถท�าใหสงคมมการฆาตวตายสงขนได อยางไร

กตาม การฆาตวตายยงอาจไดรบอทธพลจากปจจยอนๆ

อกมากมาย ดงนน จงควรมการศกษาสาเหตของการ

ฆาตวตายอยางเปนระบบตอไป นอกจากน บทความ

เรองนไดน�าเสนอความเชอมโยงระหวางการฆาตวตาย

และคณภาพชวตโดยตงอยบนขอสมมตวา บคคลท�าการ

ฆาตวตายเนองจากมคณภาพชวตในระดบต�า โดยไมได

พจารณาสาเหตอนๆ ของการฆาตวตาย เชน ความเชอ

ลทธ ศาสนา และปจจยทางดานจตวทยาอนๆ ดงนน

ผอานควรค�านงถงขอจ�ากดดงกลาวทกครง

บรรณานกรมกรมสขภาพจต. (2553). รายงานอตราการฆาตวตาย.

สบคนเมอ 11 ตลาคม 2553, จาก กรมสขภาพจต

เวบไซต: http://www.dmh.go.th/plan/suicide/.

คณะกรรมการอ�านวยการงานพฒนาคณภาพชวตของ

ประชาชนในชนบท. (2540). รายงานคณภาพชวต

ของคนไทย ป 2539. กรงเทพฯ: ศนยขอมลเพอ

การพฒนาชนบท, กรมการพฒนาชมชนกระทรวง

มหาดไทย.

ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท. (2553). ขอมลความ

จ�าเปนพนฐาน. สบคนเมอ 7 พฤศจกายน 2553,

จาก ศนยขอมลเพอการพฒนาชนบท เวบไซต:

http://61.19.244.12/rdic/sys_jbt.php

สาลน เทพสวรรณ, รศรนทร เกรย, เรวด สวรรณนพเกา

และ ภวไนย พมไทรทอง. (2550). ดชนความอยด

มสขมวลรวมของคนไทย: ความส�าคญของภาค

ประชาชน. เอกสารการประชมวชาการประชากร-

ศาสตรแหงชาต 2552, 22-23 พฤศจกายน 2550.

กรงเทพ.


64

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต. (2550). กรอบแนวคด หลกเกณฑ และ

วธการวดความอยดมสขของคนไทย. กรงเทพฯ:

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต.

Bagolin, I. (2004). Human development index

(HDI): A poor representation to human

development approach. PhD. Dissertation,

Federal University of Rio Grande de Sul,

Brazil.

Daly, M.C., Oswald, A.J., Wilson, D. & Wu, S.

(2010). The happiness-suicide paradox.

San Francisco: Federal Reserve Bank of

San Francisco. (Working Paper, No. 2010-30)

Economist Intelligence Unit. (2005). The

economist intelligence unit’s quality of life

index. New York: Economist Intelligence

Unit.

Ford, J.M. & Kaserman, D.L. (2000). Suicide as

an Indicator of quality of life: Evidence

from dialysis patients. Contemporary

Economic Policy, 18(4), 440-448.

Larson, D.A. & Wilford, W.T. (1979). The physical

quality of life index: A useful Social Indicator?

World Development, 7(6), 581-584.

Marks, N., Abdallah, S., Simms, A. & Thomson, S.

(2006). The happy planet index: An index

of human well-being and environmental

impact. London: New Economics Foundation.

McGillivray, M. (1992). Measuring development:

A statistical critiques of the UNDP’s human

development index. The Hague: Institute

of Social Studies. (Working Paper Series,

No. 135)

Mofidi, N., Ghazinour, M., Araste, M., Jacobson,

L. & Richter, J. (2008). General mental

health, quality of life and suicide-related

attitudes among Kurdish People in Iran.

International Journal of Social Psychiatry,

54(5), 457-468.

Sagar, A.D. & Najam, A. (1998). The human

development index: A critical review.

Ecological Economics, 25, 249-264.

Savirasarid, N. (2008). The selected factors

related to quality of life of elderly people

in Bangkok. Master Degree Thesis, Faculty

of Graduate Studies, Mahidol University,

Thailand.

Streeten, P. (1995). Human development: The

debate about the index. Social Science

Journal, 47(1), 25-37.

Thompson, K. (1982). Emile Durkheim. London:

Tavistock Publication.

UNDP. (2010a). Human development report

2010. New York: United Nations.

UNDP. (2010b). Human development reports:

Global reports. Retrieved November 11,

2010, from United Nations Development

Programme Website: http://hdr.undp.org/

en/reports/global/

WHO. (1997). Measuring quality of life:

The world health organization quality of

life instruments. Geneva: World Health

Organization.

WHO. (2010). Suicide prevention and special

programmes. Retrieved May 2010, from

WHO (World Health Organization) Website:

http://www.who.int/mental_health/

prevention/en/


65

Supachet Chansarn received his Ph.D. in Demography in 2009 from

the College of Population Studies, Chulalongkorn University, Thailand.

He also earned his Master of Economics in 2003 from North Carolina

State University, USA and Bachelor of Economics in 2001 from the

Department of Economics, Chulalongkorn University, Thailand. Supachet

Chansarn is currently the assistant professor of economics and the

chairperson of the Department of International Economics, School of

Economics, Bangkok University, Thailand. His research interest covers

macroeconomics, development economics, demographic economics,

labor economics, demography and socio-economics

66

ฒนธรรมและการเมองวาดวยอาหารการกนของคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอนประวตศาสตร- ตนรตนโกสนทร: ขอสงเกตบางประการ1

Cultural and Political of Dietary in Thailand from Prehistoric to Early Rattanakosin Period

ดร.โดม ไกรปกรณ

อาจารยประจ�าคณะศลปศาสตร



บทคดยอบทความนมงทจะใหภาพความเปลยนแปลงของอาหารการกนของผคนในดนแดนประเทศไทย

ในชวงประวตศาสตรทยาวนานตงแตสมยกอนประวตศาสตร-ตนรตนโกสนทร และเสนอแงมม

ดานการเมองของอาหารทผคนในชวงเวลาดงกลาวบรโภค โดยชใหเหนวา อาหารการกนของผคน

ในดนแดนไทย ชวงเวลาดงกลาวเปนไปในทศทางทสลบซบซอนเพมขนตามสภาพความเปลยนแปลง

ของสงคม และเปนปจจยประการหนงทเกยวของกบความสมพนธเชงอ�านาจของคนในสงคม

ค�ำส�ำคญ: อาหารการกน ประวตศาสตรวฒนธรรม สมยกอนประวตศาสตร - สมยตนรตนโกสนทร

AbstractThis article aims to portrait the change of Thai dietary habits from prehistoric

period to early Rattanakosin era. Additionally, it presents the relationship between

politics and food in which the people living in that period had experienced.

It also points out that Thai dietary habits had become more complicate as a result

of dynamic social development and became a factor related to the structure of

power of the Thai society.

Keywords: Dietary, Cultural History, Prehistoric- Early Rattanakosin Period

1 บทความนตดทอนและดดแปลงจากงานวจยของผเขยนเรอง “วฒนธรรมอาหารในสงคมไทยกอนยควฒนธรรมมวลชน: มตทางประวตศาสตรวฒนธรรม” ซงไดรบทนสนบสนนจากสถาบนการจดการปญญาภวฒน

ว


67

บทน�ำ

อาหารเปนหนงในปจจยพนฐาน 4 ประการทจ�าเปน

ตอการด�ารงชวตของมนษย โดยเฉพาะ อยางยงในโลก

ยคปจจบนทผคนใหความส�าคญกบเรองอาหาร โภชนาการ

และสขภาพ ภายใตบรบททสงคมโลกโดยรวมอยในยค

วฒนธรรมมวลชน (Age of Popular Culture) ทการ

ผลตสนคาเปนการผลตสนคาเพอมวลชนจ�านวนมาก

ตวสนคาทถกผลตและจ�าหนายในตลาดถกท�าใหเหมอนกน

มมาตรฐานเดยวกน เพอตอบสนองรสนยมของมวลชน

ซงใชชวตอยในสงคมเมองและมวถชวตแบบบรโภคนยม

โดยวฒนธรรมมวลชนไดขยายตวมาถงเรองของอาหาร

การกนในรปของราน “อาหารจานดวน” (Fast Food)

ภายใตตราสนคา (Brand) ทแพรขยายและเปนทรจกไป

ทวโลก เชน แฮมเบอรเกอรแมคโดนลด ไกทอดเคเอฟซ

ฯลฯ ในขณะทผคนในดนแดนทเรยกวา “ประเทศก�าลง

พฒนา” ก�าลงเผชญกบภาวะทอาหารทใชในการเลยงชพ

ลดลง (วนทนา ศวะ, 2551) อนเปนปรากฏการณท

แสดงใหเหนถงปญหาเศรษฐศาสตรการเมองวาดวยการ

ขาดแคลนอาหารและการลดลงของความหลากหลาย

ทางอาหารภายในสงคมของกลมประเทศก�าลงพฒนา

ไมเฉพาะแตมตทางเศรษฐศาสตรการเมองเทานน

งานศกษาทางดานสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

หลายชนไดอธบายเกยวกบอาหารการกนของมนษย

ในมตทางสงคมวฒนธรรมไวอยางนาสนใจ เชน งานของ

บอบ แอชลย และคณะ (Ashley, Bob, et.al., 2004:

1-25) ไดชวา อาหารและวฒนธรรมการกนเปนสงท

สรางความแตกตางทางชนชนของคนในสงคม รวมทง

การทคนบางกลมมอ�านาจน�า (Hegemony) เหนอคน

กล มอนๆ สอดคลองกบทงานศกษาของกมลทพย

จางกมล (2545) ไดชใหเหนวา ในสงคมไทยสมยรชกาล

ท 4-5 นนชนชนน�าสยามไดใชวฒนธรรมการกนอาหาร

แบบสมยใหมหรอแบบตะวนตก เชน การกนอาหารดวย

ชอนสอม มารยาทการกนทเปนระเบยบเรยบรอย ฯลฯ

ในการสรางอตลกษณทางชนชน (Class Identity)

ทแสดงวา ชนชนน�าเปนกลมคนท “ศวไลซ” หรอม

อารยธรรมเพอแบงแยกชนชนน�าออกจากชนชนอน

ในสยาม หรองานศกษาของชาตชาย มกสง (2548) ท

แสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงของวฒนธรรมการ

บรโภคน�าตาลและรสหวานในสงคมไทยชวงทศวรรษ

2500 - ทศวรรษ 2530 วามการเปลยนแปลงทศนะตอ

น�าตาลจากสารอาหารใหพลงงานเปนสารอาหารทม

อนตรายตอสขภาพและความสวยงามของรปราง ซง

ความเปลยนแปลงนสงผลตอรปแบบการบรโภคน�าตาล

ของคนในสงคมไทย

บทความนพยายามทจะศกษาความเปลยนแปลง

รปแบบอาหารและวฒนธรรมการกน (ซงผเขยนขอเรยก

รวมๆ วา “วฒนธรรมอาหาร”) ของผคนในชวงสมย

กอนประวตศาสตร - สมยตนรตนโกสนทร ในมตทาง

ประวตศาสตร วฒนธรรมโดยหยบยมแนวคดของ

นกประวตศาสตรร นแรกของส�านก Annales อยาง

มารค บลอค (Marc Bloch) และเฟอรนนด โบรเดล

(Fernand Braudel) ทมการน�าเอาแนวคดทฤษฎทาง

สงคมศาสตรมาชวยในการตความขอมลทางประวตศาสตร

ทผานการวเคราะหดวยวธวภาษ วธทางประวตศาสตร

และการอธบายประวตศาสตรในชวงระยะเวลาทยาวนาน

(long duration) และมมมองการศกษาประวตศาสตร

แบบ Post Modern ในประเดนการเมองวฒนธรรม คอ

การจดความสมพนธเชงอ�านาจของผคนผานกจกรรม

ทางวฒนธรรม2 มาใชในการอธบายโดยจ�ากดขอบเขต

การอธบายความเปลยนแปลงทางประวตศาสตรในชวง

กอนทสงคมไทยจะ (ถก) เปลยนแปลงสสภาวะสมยใหม

และคอยๆ กาวสยควฒนธรรมมวลชนดงทเปนในปจจบน

(ผ เขยนจะกลาวเรองวฒนธรรมอาหารยคสมยใหม

ในวาระอน)

2 บทความนตดทอนและดดแปลงจากงานวจยของผ เขยนเรอง “วฒนธรรมอาหารในสงคมไทยกอนยควฒนธรรมมวลชน: มต ทางประวตศาสตรวฒนธรรม” ซงไดรบทนสนบสนนจากสถาบน การจดการปญญาภวฒน


68

วฒนธรรมอำหำรของผคนในดนแดนไทยสมยกอน

ประวตศำสตร

จากการคนพบชนสวนกระดกของมนษย โฮโม

อเรกตสในบรเวณตอนเหนอของประเทศจนไลลงมาถง

บรเวณเกาะชวา ประเทศอนโดนเซย ซงจากการศกษา

ของนกโบราณคดพบวาชนสวนกระดกเหลานมอาย

ประมาณ 1,000,000-500,000 ป โดยแสดงใหเหนถง

การเดนทางเคลอนยายทอยของโฮโมอเรกตสจากทวป

แอฟรกาเขามาในทวปเอเชยและการเคลอนยายทอย

ภายในบรเวณทวปเอเชยเอง (ไฮแอม, ชารล และรชน

ทศรตน, 2542: 23-26; สจตต วงษเทศ, 2549: 30-33)

อายของชนสวนกระดกโฮโมอเรกตสในบรเวณทวปเอเชย

ชใหเหนวา เมอประมาณ 1,000,000-500,000 ปกอน

ไดมมนษยทเดนทางไปมาในภมภาคเอเชยตะวนออก

เฉยงใตแลว โดยถอไดวาเปนชวงระยะเรมตนของ

“ยคกอนประวตศาสตร” ในภมภาคน ซงจากการศกษา

ของนกโบราณคดและนกมานษยวทยาไดมการก�าหนด

ชวงเวลาทชดเจนของ “ยคกอนประวตศาสตร” ในดนแดน

ประเทศไทยไวทชวงระหวาง 500,000-1,500 ปกอน

พรอมทงมการแบงยอยวฒนธรรมของมนษยกอน

ประวตศาสตรในดนแดนประเทศไทยตามลกษณะ

พฒนาการของเทคโนโลยและวสดทมนษยใชท�าเครองมอ

ใชสอยในการด�ารงชพ รวมไปถงพฒนาการของแบบแผน

การด�าเนนชวตและลกษณะทางสงคมออกเปน 3 ชวง

ใหญๆ คอ สมยหน (500,000-4,000 ปกอน) สมยส�ารด

(4,000-2,500 ปกอน) และสมยเหลก (2,500-1,500 ป

กอน) (สรพล นาถะพนธ, 2550: 4-190; ศรศกร

วลลโภดม, 2539: 5-60; ศรศกร วลลโภดม, 2548:

105-134; สจตต วงษเทศ, 2549: 30-43,114-125)

เนองจากมนษยสมยกอนประวตศาสตรยงไมม

ตวอกษรใช การศกษาวฒนธรรมอาหารของผคนกอน

ประวตศาสตรในทนจงอาศยผลการศกษาทางโบราณคด

ในไทย ซงพบวามนษยในสมยหนด�ารงชพดวยการกนพช

และเนอสตวทไดจากการเกบของปาและลาสตวดวย

เครองมอหนกะเทาะ (สรพล นาถะพนธ, 2550: 36-41;

สดสวาท ดศโรจน, 2552: 207-226) โดยลกษณะการ

ด�ารงชพเชนนสอดคลองกบสภาพภมศาสตรของดนแดน

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทสวนใหญเปนพนทปาเขตรอน

จงมพชพนเมองหลายชนดทสามารถน�ามาบรโภคหรอใช

ประกอบอาหารได เชน ขง หมาก กานพล ลกจนทนเทศ

อบเชย ฯลฯ (Ho, Alice Yen, 1995: 21-23, 28-30)

และเตมไปดวยสตวปาหลายชนดทผ คนในภมภาคน

สามารถน�ามาบรโภคได เชน ชางโบราณ ปลาโบราณ

เตาโบราณ กระรอกบน หม ฯลฯ ดงเหนไดจากหลกฐาน

ทางโบราณคดสมยกอนประวตศาสตรทพบในบรเวณ

ภาคอสานของไทย มการพบกระดกสตวทแสดงถง

อาหารการกนของผคนในสมยนน เชน กระดกกวางพนธ

ตางๆ กระดกปลา กบ เตา และเปลอกหอย (ไฮแอม,

ชารล และรชน ทศรตน, 2542: 25-32, 48-59;

สจตต วงษเทศ, 2551: 92-98)

ตอมาในสมยส�ารด มนษยไดมพฒนาการในการ

แสวงหาอาหารในระดบทสงขน คอ เรมท�าการเพาะปลก

ขาวและเลยงสตวบางชนด เชน วว หม ไก ท�าให

เกดการเปลยนแปลงวถชวตจากการลาสตว หาของปา

มาเปนการลาสตว หาของปา ควบคกบการเพาะปลก

และเลยงสตว โดยใชเครองมอหนขดทประณตกวา

เครองมอหนกะเทาะและเครองมอทท�าดวยโลหะส�ารดท

เกดจากการผสมแรทองแดงกบแรดบก (สรพล นาถะพนธ,

2550: 42-97; สดสวาท ดศโรจน, 2552: 211-244)

สวนมนษยในสมยเหลกซงเปนชวงสดทายของสมย

กอนประวตศาสตร ไดมพฒนาการของการด�ารงชพท

สงขนจากสมยส�ารด คอ เรมมการเลยงควายและใชควาย

เปนสตวแรงงานในการเพาะปลก ควบคไปกบการน�า

แรเหลกมาใชสรางเครองมอเครองใชและอาวธ เชน

หวขวาน ใบหอก มด ฯลฯ ทมความแขงแรงทนทาน

(ศรศกร วลลโภดม, 2548: 105-134; สจตต วงษเทศ,

2549: 40-43, 122-125; สรพล นาถะพนธ, 2550:

80-135)

เปนทนาสงเกตวา การบรโภคอาหารของผคนใน

ดนแดนไทยสมยกอนประวตศาสตรคงเรมจากการบรโภค


69

พชและเนอสตวแบบดบๆ ไมไดปรงใหสกมาตงแตแรก

โดยพจารณาไดจากขอเทจจรงทวา ยคกอนประวตศาสตร

ในดนแดนประเทศไทยเรมตนเมอราว 500,000 ปกอน

แตมนษยในดนแดนนเพงร จกใชไฟปรงอาหารใหสก

ในชวงปลายๆ สมยหน คอ ไมเกน 38,000 ปทผานมา

ดงทชารล ไฮแอม และรชน ทศรตน ไดกลาวถงการ

ขดคนทางโบราณคดทถ�าหลงโรงเรยน จงหวดกระบ

ซงพบวามนษยโบราณทอาศยอยในบรเวณนเมอประมาณ

38,000-27,000 ปกอนมการกอกองไฟ (ดจากกอง

เถาถาน) และมเศษกระดกสตวไหมไฟอยในบรเวณนน

ดวย (ไฮแอม, ชารล และรชน ทศรตน, 2542: 25-26)

เชนเดยวกบทผลการขดคนทางโบราณคดทเพงผาบานไร

และเพงผาถ�าลอด อ�าเภอปางมะผา จงหวดแมฮองสอน

พบวามนษยโบราณทใชพนทบรเวณเพงผาทง 2 แหงน

เมอประมาณ 30,000-7,500 ปทผานมามการปรงอาหาร

ใหสกกอนกนดวยวธการเผาไฟ โดยมหลกฐานคอ

กระดกสตวไหมไฟทพบในบรเวณดงกลาว (อนสรณ

อ�าพนศร, 2553: 168-181)

รวมไปถงผลการขดคนทางโบราณคดทถ�าบนเทอกเขา

ในจงหวดแมฮองสอน ซงพบภาชนะดนเผาเกาแกทสด

ในดนแดนไทย อายไมนอยกวา 8,000 ปแสดงใหเหนวา

มนษยในดนแดนไทยรจกใชไฟและท�าเครองปนดนเผา

ทใชความรอนจากไฟในการผลต (อยางไรกตาม ผคน

ในสมยกอนประวตศาสตรยงไมสามารถใชหมอดนเผาท

ผลตไดมาใชในการตมอาหารใหสกได ดงทสจตต วงษเทศ

ไดชวาหมอของมนษยสมยกอนประวตศาสตรในไทยม

ขอจ�ากดทางเทคโนโลยในการผลตท�าใหเครองปนดนเผา

สมยกอนประวตศาสตรมน�ารวซมออกจากภาชนะจงยง

ไมสามารถน�ามาปรงอาหารใหสกดวยวธการตมซงเปน

กรรมวธทตองใชเวลานาน โดยมนษยในสมยโบราณรจก

หงตมอาหารบางชนดดวยวสดธรรมชาต เชน การหงตม

ขาวในกระบอกไมไผ กอนทเทคนคการหงตมดวย

หมอดนเผาจะไดรบความนยมเพมขนในสมยรฐและ

อาณาจกร เมอมนษยไดพฒนาเทคโนโลยการผลตหมอ

แบบ “เผาแกรง” ทท�าใหภาชนะไมมน�ารวซมออกมา

ในขณะตมอาหาร) (สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ),

2550: 3-59; สจตต วงษเทศ, 2551: 83-88)

ทมา: www.vcharkarn.com/vcafe/153084/1

รปท 1: ภาชนะดนเผาบานเชยง

ทงนการกลาววาผ คนในดนแดนไทยสมยกอน

ประวตศาสตรเรมบรโภคอาหารดบกอนอาหารสกยง

สอดคลองกบแนวคดทฤษฎของ โคลด เลว-สเตราส

(Claude Levi-Strauss) นกมานษยวทยาผใชแนวคด

ทางภาษาศาสตรเชงโครงสรางในการศกษาแกนของ

ความจรงทเปนสากลและมคณคาตอมนษยชาต ซงใน

สวนทศกษาเกยวกบอาหารการกนของมนษยนน เลว-

สเตราสไดชใหเหนวา สภาวะดงเดมของอาหารทมนษย

บรโภคคอ อาหารดบทเนาเสยไดตามกาลเวลา และ

มนษยไดแปรของดบใหเปนของสกทเกบไวบรโภคได

นานกวาโดยกรรมวธการปงหรอยางเปนกรรมวธทท�าให

อาหารมรปลกษณและรสชาตใกลเคยงกบสภาพดงเดม

ของอาหารดบมากกวากรรมวธการรมควนและการตม

(Levi-Strauss, Claude, 1997: 28-35; กมลทพย

จางกมล, 2545: 19-22)


70

วฒนธรรมอำหำรของผคนในดนแดนไทยสมยรฐและ

อำณำจกร3

หลงจากมนษยในดนแดนไทยสมยเหลกร จกท�า

การเกษตรและสรางเครองมอจากโลหะ ท�าใหเกดการ

ตงชมชนถาวรระดบหมบานและเมองขนาดใหญในเกอบ

ทกภาคของประเทศ เชน กลมชมชนวฒนธรรมบานเชยง

ในบร เวณจงหวดอดรธาน และจงหวดสกลนคร

เมองอทองในเขตจงหวดสพรรณบร ฯลฯ ไดระยะหนง

ดวยปจจยดานท�าเลทตงทเปนแหลงทรพยากรธรรมชาต

ซงจ�าเปนตอการด�ารงชพ เชน แรทองแดง แรเหลก ฯลฯ

หรออยบนเสนทางการคาทางทะเล/ทางบกทตดตอกบ

ตางชาตไดสะดวก ท�าใหบานเมองจ�านวนหนงไดขยายตว

ขนมาเปนรฐทมโครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจและ

สงคมททวความซบซอนเพมขนตามล�าดบ คอ มการ

แบงแยกชนชนของคนในสงคมโดยน�าเอาความเชอทาง

ศาสนาจากตางแดน (ศาสนาพราหมณและพทธศาสนา)

มายกระดบผ ปกครองและชนชนปกครองใหสงเดน

เหนอสมาชกคนอนๆ ในสงคม ดงเชน รฐทวาราวด

ในแถบลมน�าเจาพระยา รฐหรภญไชยในเขตจงหวดล�าพน

รฐศรวชยในบรเวณภาคใต ฯลฯ โดยเฉพาะรฐและ

อาณาจกร <รฐทมขนาดใหญมากๆ และมการรวมศนย

อ�านาจทพระมหากษตรย> ของชาวสยาม อยางรฐสโขทย

ในบรเวณทราบลมแมน�ายม รฐลานนาในบรเวณภาคเหนอ

อาณาจกรอยธยา <และอาณาจกรรตนโกสนทร> ใน

บรเวณทราบลมแมน�าเจาพระยา

การท�าความเขาใจวฒนธรรมอาหารของผคนใน

ดนแดนไทยสมยรฐและอาณาจกรในบทความนจะเนนท

รฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทร

เปนหลก เนองจากขอจ�ากดของพนทและเวลา ในทน

3 เนอหาสวนไมไดอางองบรรณานกรมในตวบทโดยตรง ผเขยนประมวลจากศรศกร วลลโภดม, 2539; สจตต วงษเทศ, 2549: 44-91; สชาต หงษา, 2550: 31-32,118-132; ฮอลล,ด.จ.อ., 2549: 209-223; จตร ภมศกด, 2547; ธดา สาระยา, 2552: 310-338; อาคม พฒยะ และนธ เอยวศรวงศ, 2527; จตร ภมศกด, 2550; นธ เอยวศรวงศ, 2538; วรพร ภพงศพนธ , 2542; แชรแวส, นโกลาส, 2550: 36-42;

จงขอละเวนการอธบายเรองวฒนธรรมอาหารของผคน

ในดนแดนรฐลานนา

จากขอเทจจรงทางประวตศาสตรทพอมอย กลาว

ไดวา ลกษณะเดนซงเปนลกษณะรวมกนของผคนในรฐ

สโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทร

(ชวง 69 ปแรก) มดวยกน 3 ประการหลก คอ

1. มการผสมผสานความเชอผของทองถนเขากบ

ความเชอทางศาสนาพราหมณ-ฮนดและพทธศาสนาของ

ชมพทวป เพอยกสถานภาพของผน�ารฐหรออาณาจกร

ใหมความโดดเดนเหนอคนอนๆ ในรฐหรออาณาจกร

เชน การทพระมหากษตรยซงเปนผ น�าของรฐหรอ

อาณาจกรถกยกใหมสถานภาพเปน “สมมตเทพ”

ตามคตความเชอของศาสนาพราหมณ-ฮนด เปน

พระโพธสตวหรอจกรพรรดราชตามคตความเชอทาง

พทธศาสนา (สมบต จนทรวงศ และชยอนนต สมทวณช,

2523; วระ สมบรณ, 2551; โดม ไกรปกรณ, 2542:

39-85)

2. มการจดล�าดบชนชนของคนในสงคมดวยระบบ

ศกดนาหรอระบบไพร ทแบงคนออกเปน 2 ชนชนใหญๆ

คอ ชนชนปกครองหรอชนชนมลนาย ซงประกอบดวย

พระมหากษตรย เชอพระวงศ และขนนาง และชนชน

ใตปกครอง ซงประกอบไปดวย สามญชนทเรยกวา

“ไพร” และ “ทาส” โดยก�าหนดใหชนชนปกครองเปน

ผมอ�านาจในการควบคมไพรทาสและผลประโยชนทได

จากการท�างานของไพรทาส โดยชนชนปกครองจะให

ความคมครองใหไพรทาสมความปลอดภยในชวตและ

ทรพยสน รวมทงใหความชวยเหลออปถมภในบางเรอง

แกไพรทาสในสงกด ขณะทชนชนใตปกครองท�าหนาท

เปนแรงงาน ทางการผลตทางการเกษตรและกจกรรม

อนๆ เชน การกอสราง การปองกนการรกรานของศตร

ฯลฯ (อคน รพพฒน, ม.ร.ว., 2527; อญชล สสายณห,

2552: 7-46)

3. การรบวฒนธรรมตางชาต และการผสมผสาน

วฒนธรรมทองถนเขากบวฒนธรรมตางชาต


71

วฒนธรรมอำหำรของผคนในรฐสโขทย อำณำจกร

อยธยำ และชวงตนของอำณำจกรรตนโกสนทร4

หลกฐานประวตศาสตร เชน บนทกของ แชรแวส

(แชรแวส, นโกลาส, 2550: 36-42) และบนทกของ

ลาลแบร (ลาลแบร, ซมอง เดอ, 2548: 119-128) ท

เดนทางเขามาในกรงศรอยธยาสมยพระนารายณ บนทก

ของมงเซเญอร ปาลเลกวซ (ปาลเลกวซ, มงเซเญอร,

2549: 96-106) ทเขามาอยในกรงรตนโกสนทรตงแต

ชวงรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ฯลฯ

ประกอบกบเอกสารรวมสมยทเขยนโดยชนชนมลนาย

เชน ค�าใหการขนหลวงวดประดทรงธรรม บทเหชม

เครองคาวหวานในกาพยเหเรอพระราชนพนธในพระบาท

สมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (ประชมกาพยเหเรอ

สมยกรงศรอยธยาและรตนโกสนทร, 2504) ตลอดจน

งานศกษาทางประวตศาสตร-โบราณคดของ ไฮแอม

และรชน ทศรตน (ไฮแอม, ชารล และรชน ทศรตน,

2542: 55-56) และงานของสจตต วงษเทศ (2549:

34-35; สจตต วงษเทศ, 2551: 12-65; สจตต

วงษเทศ (บรรณาธการ), 2531: 26-80) ไดแสดงใหเหน

วา ผคนในรฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกร

รตนโกสนทร (ชวง 69 ปแรก) มการบรโภคพชและสตว

จากแหลงธรรมชาต เชน หนอออนของตนไผ (หนอไม)

กลวย มะมวง หมปา ปลาน�าจด หอยนางรม เตา กง

ตกแตน หน (พก) แย ตวดวงตวแมลง ฯลฯ และอาหารท

มนษยลงแรงผลตทงทเปน เชน ขาว มนเทศ หอมหวเลก

กระเทยม หวผกกาดขาว แตงกวา หมาก พล ฯลฯ และ

ทเปนสตว เชน ควาย เปด ไก ฯลฯ รวมถงอาหารทม

การน�าเขามาจากตางแดน เชน สนข

ดานกรรมวธการบรโภคอาหารของผคนในชวงเวลาน

มความหลากหลายกวาคนในยคกอนประวตศาสตร

4 เนอหาสวนทไมไดระบเชงอรรถในตวบทความโดยตรง ผเขยนประมวลจาก กมลทพย จางกมล, 2545:21-22; สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ), 2539: 99-100; ถนดศร สวสดวตน, ม.ร.ว., 2553: 33-34.

ดงปรากฏวา ผคนในดนแดนไทยมการถนอมอาหาร

ดวยการหมกเกลอใหเกบไวบรโภคไดนานขน เชน การหมก

ปลารา-ปลาแดก การหมก(กง)เคยท�ากะป ฯลฯ รวมทง

การบรโภคผกหรอเนอสตวดบ เชน อาหารประเภท

“ย�า” ทน�าเอาผกหรอเนอสตวดบมาสบซอยเปนชนเลกๆ

แลวปรงรสดวยเครองปรง

ตลอดจนการปรงอาหารใหสกดวยวธการปงหรอ

ยาง และวธการตม ดวยหมอทมความแกรงกวาในยค

กอนประวตศาสตร รวมทงวธการนงซงเปนวธการท

พฒนาตอจากวธการตม โดยการใชอปกรณคอ ซงหรอ

ลงถง คไปกบหมอทตงไฟตมน�าใหเดอดเพอใชความรอน

จากไอน�าทกกเกบไวในภาชนะเปนตวท�าใหอาหารสก

และวธการทอดอาหารใหสกดวยกะทะ ซงเปนกรรมวธ

ล�าดบทายๆ ทผคนในดนแดนไทยรจก เนองจากอปกรณ

และวสดส�าคญทใชในการทอดอยาง กะทะ และน�ามน

เปนวฒนธรรมการปรงอาหารทชาวจนซงเขามาตง

ถนฐานท�ากนหรอเขามาคาขายกบสยามเปนผน�าเขามา

ในสงคมไทย โดยการขดคนโบราณคดใตน�าทบรเวณ

เกาะคราม อ�าเภอ สตหบ จงหวดชลบร ไดพบซาก

กระทะเหลกกองซอนกนอยในซากส�าเภาจมอายราว

พ.ศ. 1900 ซงเปนหลกฐานเกาทสดทแสดงวาชาวจนน�า

กะทะเหลกเขามาดนแดนสยามในยคตนของอาณาจกร

อยธยา (สจตต วงษเทศ, 2551: 122-126)

วฒนธรรมอาหารของผคนในรฐสโขทย อาณาจกร

อยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทรชวงตนทเปลยนแปลง

จากวฒนธรรมของผคนสมยกอนประวตศาสตร ไดแก

การบรโภคอาหารทเกดจากการผสมผสานระหวาง

วฒนธรรมของผ คนในดนแดนไทยกบวฒนธรรม

ตางประเทศ ดงเหนไดจากการบรโภคเนอหม รงนก

น�าชา ขนมจนอบ ฯลฯ ของชาวสยาม ซงอาหารเหลาน

เปนอาหารในวฒนธรรมของชาวจนทผคนในดนแดนไทย

ไมเคยบรโภคมากอน หรอ การบรโภคอาหารแบบแขก

เชน แกงใสกะท ขนมมศกอด แผนลดต (แผนโรต) ฯลฯ

โดยประเดนทจ�าเปนตองเนน คอ อาหารเหลานเกดขน


72

จากการผสมผสานทางวฒนธรรมระหวางวฒนธรรมของ

ผคนในไทยกบวฒนธรรมตางประเทศ เราไมสามารถท

จะหาอาหารทเกดจากการผสมผสานนไดในตางแดนท

เปนตนต�ารบของอาหารชนดนนๆ ดงตวอยางของอาหาร

แบบแขกทเรยกวา “ขาวยาค” ซงจากวรรณกรรมเรอง

นางนพมาศหรอต�ารบทาวศรจฬาลกษณซงแตงในสมย

ตนรตนโกสนทรและพระราชนพนธเรองพระราชพธ

สบสองเดอน ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

ท�าใหทราบวา ขาวยาคของอนเดยกบขาวยาคของไทย

ทรบแบบอยางมาจากอนเดยมขอแตกตางกน คอ

ขาวยาคชนดหวานของอนเดยตองตมดวยน�านมสด

เจอเนยใส น�าผง น�าตาลกรวด และขาวยาคชนดเคม

จะผสมขง ใบกะเพรา และเกลอลงไปตมดวย ขณะท

ขาวยาคของชาวสยามคลายกบขาวยาคหวาน ของอนเดย

แตมเพมสวนผสมใหมลงไป คอ ถวและงา (จลจอมเกลา

เจาอยหว, พระบาทสมเดจพระ, 2516: 612-617;

สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ), 2539: 97-101)

วฒนธรรมอำหำรกบควำมสมพนธเชงอ�ำนำจของผคน

ในดนแดนไทยสมยกอนประวตศำสตร-ตนรตนโกสนทร

การศกษาทางโบราณคดและการศกษาวฒนธรรม

ของคนพนเมองในพนทตางๆ ของโลกซงยงด�ารงชวต

ดวยการลาสตวและเกบอาหารจากปาในลกษณะท

นกมานษยวทยาเชอวาเปนรปแบบชวตทใกลเคยงกบ

มนษยสมยกอนประวตศาสตรไดชใหเหนวา ในระยะ

แรกๆ นนมนษยอยรวมกนเปนกลมเลกๆ ชวยกนลาสตว

และเกบอาหารจากปาเพอเลยงชพโดยสมาชกภายในกลม

มสถานภาพทคอนขางเทาเทยมกน ไมมการแบงแยก

ชนชน ไมมกลมผน�าทเปนทางการ จนกระทงมนษย

สามารถผลตอาหารเองดวยการเพาะปลกและเลยงสตว

จงปรากฏวาสงคมมนษยมความซบซอนมากขน เนองจาก

ผคนมการตงถนฐานถาวรและชมชนแตละแหงคอยๆ

มประชากรเพมขน ความสมพนธของสมาชกในชมชน

เรมเปลยนไป คอ มบคคลหรอกลมบคคลทท�าหนาทเปน

ผน�าชมชน โดยในสวนทเกยวกบวฒนธรรมอาหารนน

ผ น�าหรอกล มผ น�าจะเปนผ ควบคมอาหารสวนเกน

(Surplus) ทชมชนผลตไดเกนความตองการบรโภคของ

คนในชมชน ซงเปนปจจยหนงทท�าใหผน�า/กลมผน�า

มสถานะทเหนอกวาคนอนๆ ในชมชน (ยศ สนตสมบต,

2544: 50-69)

กลาวไดวา สงคมของผคนในดนแดนไทยสมยกอน

ประวตศาสตรมลกษณะใกลเคยงกบค�าอธบายสภาพสงคม

กอนประวตศาสตรและสงคมบพกาลของนกโบราณคด

และนกมานษยวทยา ดงพจารณาไดจากเรองเลาวาดวย

ก�าเนดสงคมมนษยในอคคญสตรทแสดงถงทศนะเกยวกบ

สภาพสงคมในสมยบรรพบรษของผ คนสมยรฐและ

อาณาจกร โดยกลาววา นบจากทมนษยร จกเกบตน

ขาวสาลไวบรโภค ไดมการกนพนทเกบขาวสาลของ

แตละคนและเกดการลกขโมยขาวสาลของผอน อนเปน

เหตใหผ คนประชมรวมกนและตกลงใหเชญมนษยท

รปรางงดงาม ดนาเลอมใสและนาเกรงขามกวาคนอนๆ

ขนมาเปนผน�าทมสถานะเหนอกวาผ อนโดยคนอนๆ

ยนยอมแบงขาวสาลสวนหนงของตนใหแกผน�า (วระ

สมบรณ, 2551: 25-35; สมบต จนทรวงศ และชยอนนต

สมทวณช, 2523: 25-33)

ความสมพนธเชงอ�านาจทไมเสมอกนระหวางผน�า

กบสมาชกของชมชนยงด�าเนนไปในทศทางทซบซอน

ยงขนเมอชมชนของผคนไดขยายตวขนมาเปนรฐหรอ

อาณาจกร ดงทอคคญสตรไดกลาววา การเกดขนของ

ผน�าทโดดเดนเหนอกวาผอน ซงเรยกวา “ราชา” ยงมผล

ใหลกหลานของผน�าคนแรกไดสบทอดต�าแหนงตอๆ กนมา

และมการแบงแยกวรรณะของคนออกเปน พราหมณ

กษตรย แพศย ศทร ตามหนาททคนแตละกลมมตอ

สงคม (วระ สมบรณ, 2551: 33-37; สมบต จนทรวงศ

และ ชยอนนต สมทวณช, 2523: 33-35) อยางไรกตาม

จากขอเทจจรงทางประวตศาสตรททราบกนการจ�าแนก

ชนชนของผ คนในรฐหรออาณาจกรภายในดนแดน

ประเทศไทยสมยโบราณไมไดใชการจ�าแนก “วรรณะ”


73

แตจ�าแนกคนออกเปน 4 ชนชน ไดแก กษตรย มลนาย

ไพร และทาส5

ผเขยนขอกลาวอยางรวบรดวา การปรากฏขนของ

กษตรยและชนชนมลนาย (เชอพระวงศและขนนาง)

ไพร และทาส ภายในรฐหรออาณาจกรในดนแดนไทย

สวนใหญมขนเพอการจดระเบยบสงคมและก�าหนด

สถานะของผคน ซงเหนไดอยางชดเจนเมอพจารณาจาก

มมมองทางเศรษฐศาสตรการเมองและดานการเมอง

วฒนธรรมของอาหารการกนของผคน

สมพนธภาพเชงอ�านาจระหวางชนชนมลนายและ

ชนชนไพร (และทาส) ทมองผานมตทางเศรษฐศาสตร

การเมองของอาหารการกนของผคน เหนไดจาก การท

ชนชนมลนายของอาณาจกรอยธยาตงแตสมยสมเดจ

พระนารายณมการเรยกเกบอากรตวเงนจากเครองมอท

ไพรใชในการผลตหรอปรงอาหาร เชน อากรคานา อากร

คาน�า (เกบตามเครองมอทไพรใชในการจบสตวน�า)

อากรเครองจนอบ (อากรทเกบจากน�าตาลกรวด ฟก

ถวตด งาตด ตงเมหลอด) ภาษเครองปนดนเผาฯลฯ

(ประภสสร บญประเสรฐ, 2548: 217-222; รงสรรค

ธนะพรพนธ, 2528: 142,187-197)

สวนสมพนธภาพเชงอ�านาจระหวางชนชน มลนาย

กบไพร (และทาส) ทมองผานมตทางการเมองวฒนธรรม

เหนไดจากการทสมพนธภาพเชงอ�านาจของผ คนใน

ดนแดนไทยถกสรางขนผานกจกรรมทางวฒนธรรมท

เกยวของกบอาหารในทางใดทางหนง ดงปรากฏวา

สงคมของผคนในดนแดนไทยไดเปลยนจากสมยกอน

5 แมวารฐและอาณาจกรในดนแดนประเทศไทยไมไดใชระบบวรรณะ

ในการจ�าแนกชนชนของคนตามแบบอนเดย แตโดยพนฐานแลว

ชนชนมลนายโดยเฉพาะพระมหากษตรยของรฐและอาณาจกร

ในดนแดนประเทศไทยไดอาศยความเชอและพธกรรมของศาสนา

พราหมณในการอางสถานะอนสงสงของตนโดยชวา พระมหากษตรย

ทรงมสถานะเปนสมมตเทพหรอสบเชอสายมาจากเทพเจา ในแงน

การจดชนชนของคนตามระบบศกดนาในสงคมสยามจงมลกษณะกบ

การจดชนชนตามระบบวรรณะในสงคมอนเดยทแบงวรรณะของคน

จากสผวโดยใชความเชอทางศาสนาเปนตวรองรบการแบงสถานะ

สง-ต�าของคน

ประวตศาสตรทผ น�าของชมชนหรอผ น�าครอบครวม

สถานะทไมแตกตางจากสมาชกในครอบครวหรอสมาชก

ของกลมเทาไรนก มาสการทสมพนธภาพระหวางผคน

ในรฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และอาณาจกรรตนโกสนทร

ชวงตน ถกท�าใหมความแตกตางระหวางชนชนมลนาย

กบชนชนไพร ผานกลไกของระบบศกดนา เชน บทบญญต

ทางกฎหมายทก�าหนดจ�านวนศกดนาของคนโดยก�าหนด

ใหชนชนมลนายมศกดนาสงกวาและมสทธอ�านาจในการ

ควบคมชนชน รวมทงการสกหมายหมทขอมอ คอ แขน

ขา หรอรกแรของไพรเพอเปนเครองแสดงถงการเปน

คนควบคมของพระมหากษตรยหรอมลนายอนๆ (อญชล

สสายณห, 2552: ขจร สขพานช, 2525: 1-74)

และกลไกทางวฒนธรรมทแสดงถงรปแบบการใชชวตท

แตกตางกนระหวางชนชนมลนายกบชนชนไพร เชน

การทพระมหากษตรยและเจานายของอาณาจกรอยธยา

และอาณาจกรรตนโกสนทรชวง 69 ปแรกไดสราง

วฒนธรรมการขบถายใน “ทลงบงคน”หรอสวมทสราง

แยกเปนพเศษในบรเวณทประทบ และหามไมใหไพร

สรางสวมในบรเวณบานตามอยางกษตรยและเจานาย

โดยก�าหนดบทลงโทษรายแรงส�าหรบไพรทมสวมในบาน

เพอใหวฒนธรรมการขบถายของพระมหากษตรยและ

เจานายแตกตางจากวฒนธรรมการขบถายของไพรท

นยมขบถายตามทง ปาละเมาะ แมน�าล�าคลอง (มนฤทย

ไชยวเศษ, 2542: 14-108)

การสรางความแตกตางดานวฒนธรรมอาหารเปน

สวนหนงของกระบวนการทชนชนมลนายใชในการสราง

ความโดดเดนแตกตางกวาชนชนไพร ดงปรากฏวา

พระมหากษตรยของอาณาจกรอยธยา และอาณาจกร

รตนโกสนทรช วงตนมราชประเพณการเสวยพระ

กระยาหารดวยส�ารบพระกระยาหารท�าดวยทองค�า

ทงชดทเรยกวา “พระสพรรณภาชน” และมการประกอบ

พระราชพธและการพระราชกศลหลายพธทมการใช

อาหารเปน “วตถพธ” ตามความเชอทางศาสนาและ

ประเพณทปฏบตสบตอกน โดยพธกรรมตางๆ ท

พระมหากษตรยทรงปฏบตเปนการเสรมสรางพระบารม


74

ใหเหนเปนทประจกษ (ดนาร บญธรรม, 2552-2553:

20-22, 29-39)

ตลอดจนจากการทชนชนปกครองพยายามทจะ

ท�าใหอาหารของพวกตนมลกษณะทเหนอกวาอาหาร

ของไพร เชน การประดษฐประดอยใหอาหารของชนชน

มลนายมรปแบบทสวยงามประณตกวาอาหารของไพร

อาท การรวมะปรางใสโถแกว การปอกนอยหนาโดยเอา

เมลดออกแตใหคงรปรางเดมเหมอนตอนมเมลด การท�า

ของแนมหลายชนดไวรบประทานกบน�าพรก ฯลฯ

(ถนดศร สวสดวตน, ม.ร.ว., 2553: 29) ทงทโดยพนฐาน

แลวอาหารของมลนายไมไดแตกตางจากอาหารของไพร

ดงตวอยางเหตการณสมยพระเจาอยหวทายสระแหง

กรงศรอยธยาททรงโปรดเสวยปลาตะเพยนจนถงกบม

พระราชก�าหนดหามไมใหราษฎรจบปลาตะเพยนมากน

พรอมทงก�าหนดโทษปรบเบยราษฎรทฝาฝนพระราช

ก�าหนดไปจบปลามากน (เปลยน ภาสกรวงศ, 2545:

159-160)

ทมา: topicstock.pantip.com/library/to...295.html

รปท 2: พระสพรรณภาชน

นยส�าคญของการสรางความแตกตางดานวฒนธรรม

ระหวางวฒนธรรมอาหารของกษตรย และชนชนมลนาย

กบวฒนธรรมอาหารของไพร (และทาส) เปนสงทเรา

สามารถเขาใจไดเมอมองผานแนวคดเรองรสนยม (Taste)

ของนกมานษยวทยาหลายทานทไดชวา การทชนชนสง

ถอครองหรอมสงทงดงามไวกบตวเปนปจจยหนงในการ

สรางสถานะทสงกวาคนอนๆ ใหแกชนชนสงทเปนผ

ถอครองสงนนไว (สมรกษ ชยสงหกานานนท, 2544:

10-24, 66-85)

รวมถงค�าอธบายสงคมการเมองของมนษยทนกคด

แนวมารกซสตใหมอยาง อนโตนโย กรมช (Antonio

Gramsci) ไดอธบายไววา การควบคมผคนในสงคมของ

ชนชนปกครองมกด�าเนนไปในลกษณะของการใชอ�านาจ

บงคบ (Coercion) ควบคไปกบการท�าใหผ ทอย ใต

ปกครองมความยนยอมพรอมใจ (Consent) ผานกลไก

ทางวฒนธรรม (กาญจนา แกวเทพ และ สมสข หนวมาน,

2551: 182-183)

ผเขยนเหนวาลกษณะเหลานสามารถตความไดจาก

สงทปรากฏอย ในวฒนธรรมอาหารของกษตรยและ

ชนชนมลนาย โดยการใชอ�านาจบงคบทเกยวกบอาหาร

การกนของผคนในรฐหรออาณาจกรเปนสงทเหนไดจาก

การเรยกเกบสวยและอากรจากไพร สวนการท�าใหไพร

(และทาส) มความยนยอมพรอมใจทจะอยภายใตการ

ปกครองของกษตรยและชนชนมลนายผานกลไกทาง

วฒนธรรม เปนสงทแฝงเรนอยในวฒนธรรมอาหารของ

ชนชนปกครองทมความงดงามตางจากอาหารการกน

ของไพร อนเปนการแสดงความเหนอกวาทางวฒนธรรม

ซงน�าไปสการทชนชนใตปกครองเกดความรสกวาตน

ดอยกวาและยอมรบความเหนอกวาของชนชนปกครอง

บทสงทำย

บทความนพยายามแสดงใหเหนถงประเดนหลก

2 ประเดนซงสมพนธกน คอ แสดงใหเหนถงความ

เปลยนแปลงของรปแบบการผลต และวฒนธรรมการ

บรโภคอาหารของผคนในดนแดนไทยตงแตสมยกอน

ประวตศาสตรทเรมจากการทผคนบรโภคอาหารดบทได

จากการเกบพชและลาสตวในแหลงธรรมชาต จนในชวง

ปลายยคกอนประวตศาสตรจงมการเพาะปลกพช และ

เลยงสตวเปนอาหารควบคไปกบการลาสตว หาของปา

โดยอาหารทผ คนบรโภคจะปรงใหสกดวยกรรมวธ


75

การปง/ยาง ซงรปลกษณและรสชาตของอาหารทได

มสภาพใกลเคยงกบอาหารดบ

เมอมนษยมววฒนาการทางสงคมคอ มเทคโนโลย

ในการด�ารงชวตมากขนและการรวมกลมกนตงเปนรฐ

และอาณาจกร เชน รฐสโขทย อาณาจกรอยธยา

อาณาจกรรตนโกสนทร ทมบรบททางสงคมทซบซอนขน

คอ มการจดระเบยบสงคมทจดล�าดบคนในสงคมแยกกน

อยางเดนชดระหวาง ชนชนปกครองและชนชนใตปกครอง

มการตดตอกบตางแดนโดยรบเอาวฒนธรรมตางแดน

มาผสมผสานกบวฒนธรรมทองถน อนสงผลใหวฒนธรรม

อาหารของผคนมความซบซอนมากขน เชน ประเภทของ

อาหารทมอาหารทมนษยผลตขนเองเพมจากอาหารทได

จากธรรมชาต เกดอาหารทผสมผสานระหวางวฒนธรรม

ตางชาตเขากบวฒนธรรมทองถน กรรมวธการปรงอาหาร

ใหสกทเพมวธการตม นง ทอด

อกประเดนหนงทพยายามชใหเหนคอ ความสมพนธ

ระหวางวฒนธรรมอาหารกบการจดความสมพนธเชง

อ�านาจของคนในสงคมยครฐ และอาณาจกรทเปลยน

จากสมยกอนประวตศาสตรทผ คนยงไมมสถานะทาง

สงคม-การเมองทแตกตางกนเทาไรนก มายงการทผน�า

ชมชนเรมมสถานะทเหนอกวาสมาชกคนอนๆ โดยอาศย

ปจจยประการหนงคอ การรวบรวมและควบคมอาหาร

สวนเกนทสมาชกของชมชนผลตไดมากกวาความตองการ

บรโภค

ความแตกตางทางสงคม-การเมองของผคนจะเพม

ความซบซอนมากขนในยครฐและอาณาจกรซงชนชน

ปกครองเนนสรางสถานะทเหนอกวาชนชนใตปกครอง

(ไพร) โดยในสวนทเกยวของกบอาหารการกนนนพบวา

ชนชนปกครองในรฐสโขทย อาณาจกรอยธยา และ

อาณาจกรรตนโกสนทรชวง 69 ปแรก ไดสถาปนาอ�านาจ

เหนอชนชนไพรผานการเรยกเกบผลประโยชนจาก

การผลตอาหารของไพรในรปของ “อากร” ตลอดจน

การสรางวฒนธรรมอาหารของชนชนปกครองใหสวยงาม

โดดเดนกวาวฒนธรรมอาหารของไพรทอยใตปกครอง

อนเปนสวนหนงของกระบวนการสรางความแตกตางทาง

ชนชนระหวางชนชนปกครองกบไพรเพอใหไพรรสกถง

สถานะทดอยกวาของตนในหลายรปแบบ เชน การตรา

กฎหมายศกดนา และการสกหมายหมไพร หรอการหาม

ไมใหไพรท�าตวเสมอชนชนปกครองโดยสรางสวมใน

บรเวณบานตามแบบทพ�านกของชนชนปกครอง

บรรณำนกรมกมลทพย จางกมล. (2545). อาหาร: การสรางมาตรฐาน

ในการกนกบอตลกษณทางชนชน. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยวทยา

ภาควชามานษยวทยา บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย

ศลปากร.

กาญจนา แกวเทพ และสมสข หนวมาน. (2551).

สายธารแหงนกคดทฤษฎเศรษฐศาสตรการเมองกบ

สอสารศกษา. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

ขจร สขพานช. (2525). ฐานนดรไพร. กรงเทพฯ:

บรรณกจ.

บลอค, มารค. (2527). ความคดทางประวตศาสตรของ

มารค บลอค (Marc Bloch). นพพร ประชากล

(แปล). รวมบทความประวตศาสตร ปท 6, 49-58.

จตร ภมศกด. (2547). โองการแชงน�าและขอคดใหม

ในประวตศาสตรไทยลมแมน�าเจาพระยา. พมพครง

ท 3. กรงเทพฯ: ฟาเดยวกน.

จตร ภมศกด. (2550). โฉมหนาศกดนาไทย. พมพครง

ท 9. นนทบร: ศรปญญา.

จลจอมเกลาเจาอยหว, พระบาทสมเดจพระ. (2516).

พระราชพธสบสองเดอน. พมพครงท 14. กรงเทพฯ:

ศลปาบรรณาคาร.

แชรแวส, นโกลาส. (2550). ประวตศาสตรธรรมชาต

และการเมองแหงราชอาณาจกรสยาม (ในแผนดน

สมเดจพระนารายณมหาราช). สนต ท. โกมลบตร

(แปล). พมพครงท 2.นนทบร: ศรปญญา.

ดนาร บญธรรม. (2553). ความส�าคญและบทบาทของ

“อาหาร” ในราชประเพณสมยรตนโกสนทร (พ.ศ.

๒๓๒๕ - ปจจบน). วารสารไทยศกษา, 5(2), 17-66.


76

โดม ไกรปกรณ. (2542). ต�าราพระราชพธสมยรชกาลท 4-5 (พ.ศ.2394-2453). วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร คณะศลปศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ถนดศร สวสดวตน, ม.ร.ว. (2553). ปาฐกถาน�าเรอง วฒนธรรมอาหารในสงคมไทย. ใน อภลกษณ เกษมผลกล และชนกพร พวพฒนกล (บรรณาธการ), เปดต�ารบส�ารบศาลายา, 13-58. นครปฐม: สาขาวชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล.

ธงชย วนจจะกล. (2534). วธการศกษาประวตศาสตรแบบวงศาวทยา. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.

ธงชย วนจจะกล. (2544). การศกษาประวตศาสตรแบบ Postmodern. ใน กาญจน ละอองศร และธเนศ อาภรณสวรรณ (บรรณาธการ), ลมโคตรเหงากเผาแผนดน, 351-390.กรงเทพฯ: มตชน, 2544.

ธดา สาระยา. (2552). อารยธรรมไทย. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: เมองโบราณ.

ธระ นชเปยม. (2545).‘POSTMODERNIST HISTORY’ วกฤตหรอความกาวหนาของประวตศาสตร. จลสารไทยคดศกษา, 18(4), 38-54.

นธ เอยวศรวงศ. (2538). ปากไกและใบเรอ วาดวยการศกษาประวตศาสตร-วรรณกรรมตนรตนโกสนทร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: แพรวส�านกพมพ.

ประชมกาพยเหเรอสมยกรงศรอยธยาและรตนโกสนทร. (2504). กรงเทพฯ: องคการคาของครสภา.

ประภสสร บญประเสรฐ. (2548). ประวตศาสตรเศรษฐกจไทย HI 322. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ส�านกพมพมหาวทยาลยรามค�าแหง.

ปาลเลกวซ, มงเซเญอร. (2549). เลาเรองกรงสยาม. สนต ท. โกมลบตร (แปล).พมพครงท 3. นนทบร: ศรปญญา.

เปลยน ภาสกรวงศ. (2545). ต�าราแมครวหวปาก เลม 1. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: สมาคมกจวฒนธรรม.

มนฤทย ไชยวเศษ. (2542). ประวตศาสตรสงคม: สวมและเครองสขภณฑในประเทศไทย (พ.ศ.2440-2540. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ยศ สนตสมบต . (2544). มนษย กบวฒนธรรม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

รงสรรค ธนะพรพนธ. (2528). ภาษอากรในประวตศาสตรเศรษฐกจไทย : คลงขอมลและบทส�ารวจสถานะทางวชาการ. กรงเทพฯ: ส�านกพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ลาลแบร, มองซเออร เดอ. (2548). จดหมายเหตลาลแบร ราชอาณาจกรสยาม. สนต ท. โกมลบตร (แปล). พมพครงท 2. นนทบร: ศรปญญา.

วรพร ภพงศพนธ. (2542). ความเปนสงคมนานาชาตของพระนครศรอยธยา ตงแตครสตศตวรรษท 16 ถง ค.ศ. 1767. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร เอเชยตะวนออกเฉยงใต มหาวทยาลยศลปากร.

วนทนา ศวะ. (2551). ปลนผลผลต! ปฏบตการจยดเสบยงอาหารโลก. ไพโรจน ภมประดษฐ (แปล). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สวนเงนมมา.

วระ สมบรณ. (2551). รฐธรรมในอดต. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: openbooks.

ศรศกร วลลโภดม. (2539). สยามประเทศ ภมหลง ของประเทศไทยตงแตยคดกด�าบรรพจนถงสมย กรงศรอยธยาราชอาณาจกรสยาม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มตชน.

สมบต จนทรวงศ และชยอนนต สมทวณช. (2523). ความคดทางการเมองและสงคมไทย.กรงเทพฯ: บรรณกจ.

สมรกษ ชยสงหกานานนท. (2544). รสนยม ภาษาในสงคมไทยยคบรโภคนยม. กรงเทพฯ: โครงการหนงสอเล ม สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


77

สจตต วงษเทศ. (2549). สวรรณภม ตนกระแส

ประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ: มตชน.

สจตต วงษเทศ. (2551). ขาวปลาอาหารไทย ท�าไม?

มาจากไหน. กรงเทพฯ: กองทนเผยแพรความรส

สาธารณะ.

สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ). (2531). ขาวไพร-ขาวเจา

ของชาวสยาม. กรงเทพฯ: ศลปวฒนธรรม.

สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ). (2539). ไมมนางนพมาศ

ไมมลอยกระทงสมยสโขทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

มตชน.

สจตต วงษเทศ (บรรณาธการ). (2550). เครองปนดนเผา

และเครองเคลอบกบพฒนาการทางเศรษฐกจและ

สงคมของสยาม. กรงเทพฯ: มตชน.

สชาต หงษา. (2550). ประวตศาสตรพระพทธศาสนา.

กรงเทพฯ: ศยาม.

สดสวาท ดศโรจน. (2552). ประชากรและการตงถนฐาน

บนผนแผนดนไทย ยคดกด�าบรรพถงยคประวตศาสตร:

ส วนเสยวหนงของประวตศาสตร มนษยชาต .

กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สรพล นาถะพนธ. (2550). รากเหงาบรรพชนคนไทย:

พฒนาการทางวฒนธรรมกอนประวตศาสตร.

กรงเทพฯ: มตชน.

อคน รพพฒน, ม.ร.ว. (2527). สงคมไทยในสมยตน

กรงรตนโกสนทร. ม.ร.ว. ประกายทอง สรสข และ

พรรณ ฉตรพลรกษ (แปล). พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

มลนธโครงการต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.

อนสรณ อ�าพนธศร. (2553). กนอย อยางคนกอน

ประวตศาสตรบนพนทสง: การตความหลกฐานทาง

โบราณคดเกยวกบกระบวนการเขาถงทรพยากร

อาหารของกลมคนลาสตว-เกบหาอาหารในสมย

กอนประวตศาสตร. ใน เอกสารประกอบการประชม

ประจ�าปทางมานษยวทยาครงท 9 ปาก-ทอง และ

ของกน: จรยธรรมและการเมองเรองอาหารการกน

เลม 1, 168-195 .กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยา

สรนธร.

อญชล สสายณห. (2552). ความเปลยนแปลงของระบบ

ไพรและผลกระทบตอสงคมไทยในรชสมยพระบาท

สมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: สรางสรรคบคส.

อาคม พฒยะ และนธ เอยวศรวงศ. (2527). ศรรามเทพ

นคร รวมความเรยงวาดวยประวตศาสตรอยธยา

ตอนตน. กรงเทพฯ: ศลปวฒนธรรม.

อานนท กาญจนพนธ. (2543). ความคดทางประวตศาสตร

และศาสตรของวธคด. กรงเทพฯ: อมรนทร.

ฮอลล, ด.จ.อ. (2549). ประวตศาสตรเอเชยตะวนออก

เฉยงใต: สวรรณภม-อษาคเนยภาคพสดาร เลม 1,

ทานผหญงวรณยพา สนทวงศ ณ อยธยา และคณะ

(แปล). พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มลนธโครงการ

ต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.

ไฮแอม, ชารล และรชน ทศรตน. (2542). สยาม

ดกด�าบรรพ ยคกอนประวตศาสตรถงสมยสโขทย.

กรงเทพฯ: รเวอร บคส.

Ashley, Bob, et.al. (2004). Food and Cultural

Studies. London: Routledge.

Braudel, Fernand. (1980). On History. Translated

by Sarah Matthews. Chicago: University of

Chicago Press.

Levi-Strauss, Claude. (1997). “The Culinary

Triangle,” in Carole Counihan and Penny

Van Esterik (eds.) Food and Culture

A Reader, p.28-35 .New York: Routledge.

Roberts, Michael. (2004). The Annales school

and historical writing. in Lambert, Petert

and Schofield, Phillipp (editors) Making

History An Introduction to the history and

practices of a discipline, p.78-92. London:

Routledge.


78

Dr. Dome Kraipakorn received his Doctoral Degree in History from

Chulalongkorn University, and Master of History form Thammasat

University. He is currently Lecturer in Faculty of Liberal Arts, Panyapiwat

Institute of Technology.

79

าตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบการบรหาร

Data Warehouse and Data Mining for Management

วรรณวภา วงศวไลสกล

อาจารยประจ�าคณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลย



บทคดยอบทความนไดน�าเสนอแนวคดและการประยกตใชดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงส�าหรบการบรหาร

โดยสาระส�าคญคอ องคกรทมขอมลจ�านวนมากและมาจากหลายแหลงมกประสบความยงยาก

ในการน�าขอมลมาใชสนบสนนการตดสนใจ จงมการพฒนาดาตาแวรเฮาสส�าหรบจดเกบขอมล

ทงในอดตและปจจบนใหอยในรปแบบทเปนมาตรฐานเดยวกนในฐานขอมลขนาดใหญ โดยม

เครองมอในการสบคน วเคราะห เจาะหาขอมลในรายละเอยดตามชวงเวลาได และหากองคกร

ตองการทราบแนวโนมจากขอมลหรอความรใหมอนมคาซงไมเคยทราบมากอนจากดาตาแวรเฮาส

กสามารถใชเทคนคดาตาไมนงเปนเครองมอในการหารปแบบและความสมพนธของขอมลทซอนอย

ในฐานขอมลขนาดใหญนไดเชนเดยวกน ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงจงเปนวธการส�าคญทชวยให

องคกรสามารถประเมนกลยทธของหนวยงานเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน หรอทเรยกวา

ธรกจอจฉรยะ

ค�าส�าคญ: ดาตาแวรเฮาส ดาตาไมนง ธรกจอจฉรยะ

AbstractThis article presents a concept and applications of Data Warehouse and Data

Mining in business management. Essentially, large organizations that possess a lot

of data collected from many sources usually face complication in bringing the

information to make decisions. Thus, Data Warehouse is invented to collect old

and present data so that they are kept in the same format in the database with

ด


80

available tools to make query, analyze, and search for the data in a specific time period. In addition if an organization wants to understand the trend of the data or to acquire an implication from Data Warehouse, they can use Data Mining as a tool to figure the pattern or the relationship of information in the database. Data Warehouse and Data Mining are two important systems to help the organization create strategic plans to achieve competitive advantage or the so-called Business Intelligence.

Keywords: Data Warehouse, Data Mining, Business Intelligence

บทน�า คงปฏเสธไมไดวาในยคปจจบนขอมลขาวสารท ไหลเวยนผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศมจ�านวนมหาศาล หากองคกรใดขาดการจดการทด กอาจเกดสภาวะทเรยกวา “การทวมลนของสารสนเทศ” (Infor-mation Overload) คอ มขอมลขาวสารมากเกนไป จนไมสามารถน�ามาใชในการตดสนใจได และถาปลอยใหขอมลเหลานนถกเกบไวโดยไมไดน�ามาใชประโยชนเลย หรอถกน�ามาชวยในการบรหารจดการนอยมาก กอาจท�าใหองคกรสญเสยโอกาสในการปรบปรงและพฒนาศกยภาพตนเองสความเปนเลศได หากยอนเวลากลบไปในอดตจะพบวาองคกร สวนใหญมรปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศแบบ ยงฉาง (Silo-based System) กลาวคอระบบสารสนเทศของหนวยงานภายในตางๆ ถกพฒนาขนคนละชวงเวลาดวยเทคโนโลยดานฐานขอมลทแตกตางกน ท�าใหเกดปญหาในการใชขอมลรวมกน ขอมลมความซ�าซอนและเกดความไมสอดคลองกน ซงนบเปนอปสรรคส�าคญ ในการวเคราะหขอมล ดงนน เพอขจดปญหาดงกลาว จงมการพฒนาดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) หรอทเรยกวา ระบบคลงขอมล ในการจดเกบขอมลอยางมประสทธภาพและเออตอการวเคราะหขอมลตามชวงเวลา ประมาณป ค.ศ. 1990 เปนตนมา ในแวดวงวชาการดานวทยาศาสตรคอมพวเตอรไดมการกลาวถงการสบคนความรทเปนประโยชนบนฐานขอมลขนาดใหญ

(Knowledge Discovery from very large Databases : KDD) หรอทเรยกวา ดาตาไมนง (Data Mining) หรอ การท�าเหมองขอมล ซงไดรบการอางองกนเปนอยางมากส�าหรบเรองเลาทไมมการพสจนของ ซเปอรมารเกตแหงหนงในตางประเทศ ทคนพบวาลกคาสวนใหญมกซอเบยรควบค กบผาออมส�าเรจรปของ เดกออน จนสามารถจดวางสนคาไวคกนและท�าก�าไรจากการขายสนคาไดอยางทไมเคยมมากอน ทงนเปนเพราะการใชเทคนคดาตาไมนงในการสกดความรอนมคาซงซอนอยในฐานขอมลทสะสมขอมลมาเปนเวลาหลายป ท�าใหไดรบการยอมรบวาเปนเครองมอหนงทน�าไปสการปรบกลยทธทางธรกจไดเปนอยางด นบจากนนมาองคกรหลายแหงไดน�าเทคนคดาตา ไมนงไปใชเพอสรางขอไดเปรยบทางการแขงขน รวมถงมนกวชาการหลายคนทเรมศกษาวจยและน�าเทคนค ดงกลาวไปใชงานกนอยางแพรหลายมากขน ทงในองคกรธรกจ องคกรภาครฐ และสถาบนการศกษา ส�าหรบประเทศไทยเองไดมการวจยในเรองดงกลาว กนมาอยางตอเนองจนถงปจจบน บทความชนนมเจตนาเพอใหผอานทราบถงลกษณะส�าคญของดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง โดยไดน�าเสนอเกยวกบความหมายและความสมพนธของดาตาแวรเฮาสกบดาตาไมนง แนวคดเกยวกบดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง และการประยกตใชในงานบรหาร ซงมรายละเอยดดงน


81

ความหมายและความสมพนธระหวางดาตาแวรเฮาส

กบดาตาไมนง

1. ความหมายของดาตาแวรเฮาส

ดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) คอ ระบบท

ขอมลถกจดกลมตามเนอหา มการหลอมรวมขอมลทมา

จากหลายแหลง สามารถคงขอมลไวโดยไมเปลยนแปลง

และมความสมพนธกบเวลาซงรวบรวมขอมลไวชวย

สนบสนนการตดสนใจ (Inmon & Hackathorn, 1994)

ดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) คอ ชดของขอมล

ทมการจดโครงสรางเปนพเศษ ส�าหรบการสอบถามและ

วเคราะหขอมล (Kimball, 1996)

ดาตาแวรเฮาส (Data Warehouse) คอ ระบบ

ฐานขอมลขนาดใหญทรวบรวมขอมลทมาจากฐานขอมล

ปฏบตการตางๆ ทหลากหลายทงภายในและภายนอก

องคกรโดยมการเลอก กลนกรอง และปรบแกรปแบบ

ของขอมลใหเปนมาตรฐานเดยวกน ขอมลทเกบอยตอง

มปรมาณและคณภาพเพยงพอตอการน�าไปวเคราะห

และสนบสนนการตดสนใจขององคกร (Baltzan &

Phillips, 2009)

จากความหมายขางตน ดาตาแวรเฮาสจดเปนแหลง

เกบขอมลรวมขององคกรทไดรบการออกแบบมาใหงาย

ตอการคนหาและเรยกใชขอมลปรมาณมากๆ โดยม

เปาหมายเพอแยกกลมขอมลสารสนเทศทใชในการ

วเคราะหทางธรกจออกจากฐานขอมลทใชงานประจ�าวน

2. ความหมายของดาตาไมนง

ดาตาไมนง (Data Mining) คอ การคนหาความร

โดยใชเทคนคทมความซบซอนและผสมผสานกนใน

หลายสาขา ไดแก ปญญาประดษฐ สถต และคอมพวเตอร

กราฟก (Weldon, 1996)

ดาตาไมนง (Data Mining) คอ การส�ารวจและ

วเคราะหขอมลโดยอตโนมตหรอกงอตโนมตจากขอมลท

มปรมาณมาก เพอคนหารปแบบและกฎของความสมพนธ

ทมความหมาย (Berry & Linoff, 1997)

ดาตาไมนง (Data Mining) คอ กระบวน สกด

ความรทนาสนใจจากขอมลปรมาณมาก ซงความรทได

จากกระบวนการน เปนความรทไมปรากฏใหเหนเดนชด

ความรทบงบอกเปนนย ความรทไมทราบมากอนทม

ศกยภาพในการน�าไปใชประโยชน (ชนวฒน ศรสอาน,

2550: 207)

จากความหมายขางตน ดาตาไมนงจดเปนเทคนค

วธการในการหารปแบบทซอนอยในขอมลปรมาณมาก

เพอใหเกดความรใหมทเปนประโยชน เชน การวเคราะห

ขอมลการซอสนคาของลกคาเพอออกโปรโมชนสวนลด

เฉพาะบคคล ท�าใหลกคาไดซอสนคาทตองการในราคา

ทถกลง และสามารถน�าขอมลทวเคราะหไดตอรองกบ

ผจ�าหนาย (Supplier) ในรายการสนคาทขายไมด

เปนตน

องคกรทมการจดเกบขอมลในฐานขอมลปฏบตการ

(Operational Database) จะสามารถท�าการประมวลผล

ขอมลททนตอเหตการณหรอเปนขอมลในปจจบน เชน

ยอดขายสนคารายไตรมาส หรอรายไดรวมทงป ซงเปน

ขอมลเฉพาะดาน แตหากองคกรตองการขดคนขอมล

เพอวตถประสงคอนทตองอาศยขอมลในอดต เชน

การวางแผนการตลาด การขาย หรอการวางแผนกลยทธ

กไมสามารถเรยกใชขอมลจากฐานขอมลปฏบตการได

ดงนน ดาตาไมนงจงเปนกระบวนการคนสารสนเทศ

เพอใหสามารถใชงานไดตามวตถประสงคทมากกวา

ฐานขอมลธรรมดาจะสามารถด�าเนนการใหได การน�า

ดาตาแวรเฮาสซงเปนแหลงขอมลทไดรวบรวมขอมล

ในทกสวนของทงองคกรเกาและใหมเขาไวดวยกนและ

ถกจดรปแบบไวแลวมาใชในการท�าดาตาไมนง จะท�าใหเกด

ความสะดวกและสามารถประมวลผลขอมลปรมาณมาก

ไดอยางรวดเรว โดยขอมลขององคกรทน�ามาใชในดาตา

แวรเฮาสจะเปนขอมลทไมซ�าซอนท�าใหการสอบถาม

ขอมลเกดความยดหยน ซงจะสงผลตอประสทธภาพ

ในการสกดความรดวยเทคนคดาตาไมนง

ทงน หากองคกรใดประสบปญหาในการใชขอมล

เนองจากมขอมลทหลากหลายและมปรมาณมากขน

เรอยๆ รวมถงจ�าเปนตองวเคราะหขอมลเหลานนเพอสราง

ขอไดเปรยบทางการแขงขน กจ�าเปนตองมการพฒนา


82

ดาตาแวรเฮาสขนมาเพอใชประโยชน ในขณะเดยวกน

กสามารถน�าเทคนคดาตาไมนงมาใชเปนเครองมอในการ

ดงขาวสารทนาสนใจและมประโยชนแตไมเคยรมากอน

จากดาตาแวรเฮาสไดดวยเชนกน

จดประสงคพนฐานทเหมอนกนอยางหนงของ

ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง คอ เพอใหไดรบสารสนเทศ

ทมประโยชนจากฐานขอมลขนาดใหญ ซงอาจท�าให

คนสวนใหญเกดความสบสนระหวางแนวคดทงสองได

สวนขอแตกตางของแนวคดทงสอง ไดแก การออกแบบ

ระบบ วธการทใช และวตถประสงคหลกในการใชงาน

โดยดาตาแวรเฮาสเปนกระบวนการในการแยกและ

จดเกบขอมลเพอใหสามารถสบคนและจดท�ารายงาน

ตางๆ จากขอมลในอดตไดงายขน ในขณะทดาตาไมนง

เปนกระบวนการในการสกดองคความรใหมในฐานขอมล

เพอคนหารปแบบและความสมพนธของขอมลทมความ

หมายและคณคา

ปรบปรงมาจาก http://itm0408.blogspot.com/2010/

08/data-warehouse-data-mining.html

รปท 1: ผงแสดงความสมพนธของดาตาแวรเฮาสและดาตา

ไมนง

จากผงแสดงความสมพนธของดาตาแวรเฮาสและ

ดาตาไมนงแสดงใหเหนถงความจ�าเปนในการใชดาตา

แวรเฮาสเพอจดรปแบบขอมลทเหมาะสมกอนการน�าไป

วเคราะหดวยเทคนคตางๆ ของดาตาไมนง เนองจาก

ดาตาแวรเฮาสไดน�าขอมลจากฐานขอมลตางๆ ไดแก

ขอมลภายในองคกร (ขอมลในอดต และขอมลปฏบตการ)

รวมถงขอมลจากภายนอกองคกรหลายแหลงมารวบรวม

ไวทเดยวกนกลายเปนฐานขอมลขนาดใหญ จากนน

ท�าการแกไขขอบกพรองตางๆ ของชดขอมลดงกลาว

เพอใหเกดมาตรฐานเดยวกน โดยการเลอก การกลนกรอง

และการแกไขโครงสรางใหเออตอการเขาถงและการ

วเคราะหขอมล ท�าใหขอมลมความพรอมทจะน�ามา

ประมวลผลส�าหรบการสนบสนนดานการบรหารและ

การตดสนใจ โดยใชดาตาไมนงในการวเคราะหขอมล

และคนหาความรในดาตาแวรเฮาส ซงการใชขอมล

ทมคณคาขององคกรมาชวยสนบสนนการตดสนใจ

ในการด�าเนนงานของธรกจและคนพบโอกาสใหมๆ

ทางการแขงขน จะเรยกวา ธรกจอจฉรยะ (Business

Intelligence)

แนวคดเกยวกบดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง

1. แนวคดเกยวกบดาตาแวรเฮาส

1.1ปญหาจากการใชฐานขอมลปฏบตการ

ดาตาแวรเฮาสถกพฒนาขนมาเพอลดปญหาท

เกดจากฐานขอมลปฏบตการ ซงเปนการเกบขอมล

ประจ�าวน เหตผลทระบบฐานขอมลปฏบตการดงกลาว

ไมสามารถชวยใหองคกรสามารถน�าขอมลมาวเคราะหได

มดงน

1) ขาดการบรณาการระบบเอาไวดวยกน

จงเปนการยากในการใชขอมลทมาจากหลายแหลง

2) ขาดขอมลในอดตทสามารถน�ามาชวย

ในการตดสนใจ ท�าใหยากตอการบอกเหตผลของการ

เปลยนแปลงสงตางๆ ในชวงเวลาทผานมา

3) ระบบไมไดออกแบบมาเพอสนบสนน

การตดสนใจ

การใชดาตาแวรเฮาสจงถอเปนกลยทธในการ

แกไขปญหาขางตน เพอท�าใหขอมลจากหลายแหลงทถก

จดเกบอยในมาตรฐานเดยวกน เชน เพศ อาจถกก�าหนด

ในฐานขอมลปฏบตการไดหลากหลาย (Male/Female,


83

M/F, 1/0) แตการใชดาตาแวรเฮาสจะชวยปรบรปแบบ

ของขอมลดงกลาวใหเปนมาตรฐานเดยวกน (M/F)

เปนตน

1.2 ความแตกตางระหวางฐานขอมลปฏบตการ

กบดาตาแวรเฮาส

ชนวฒน ศรสอาน (2550: 179) ไดแสดงขอ

แตกตางระหวางฐานขอมลปฏบตการและดาตาแวรเฮาส

ไวดงน

1) ลกษณะการจดการขอมลของฐานขอมล

ปฏบตการยดตามกจกรรมขององคกร (Activity-oriented

Data) แตดาตาแวรเฮาสถกก�าหนดตามเนอหาของขอมล

(Subjected-Oriented)

2) โครงสรางขอมลของฐานขอมลปฏบตการ

เปนไปตามเครองมอทใชและการค�านวณซงมรปแบบ

ทชดเจนและประมวลผลซ�าเรองเดม แตดาตาแวรเฮาส

มโครงสรางทไมแนนอนและเปนการประมวลผลแบบ

วเคราะห

3) ฐานขอมลปฏบตการมเนอหาและชวง

เวลาเฉพาะในปจจบน แตดาตาแวรเฮาสมเนอหาและ

ชวงเวลาทงในอดตและปจจบน

4) ฐานขอมลปฏบตการมการปรบปรงขอมล

บอยและเพมขอมลจ�านวนมากในแตละวน แตดาตา

แวรเฮาสจะปรบปรงขอมลตามความตองการและ

สถานการณ โดยไมมการปรบปรงขอมลโดยตรง

5) ฐานขอมลปฏบตการมการเคลอนไหว

ของขอมลตลอดเวลา แตขอมลในดาตาแวรเฮาสจะคงท

จนกวาจะปรบปรงใหม

6) เวลาทใชในการท�างานของฐานขอมล

ปฏบตการตงแตเสยววนาทจนถง 2-3 วนาท แตดาตา

แวรเฮาสใชเวลาไมแนนอน ตงแตหลายวนาทจนถงนาท

7) ฐานขอมลปฏบตการมความแนนอน

ในการใชขอมล ตางจากดาตาแวรเฮาสซงมการใชขอมล

ทไมแนนอน

8) แหลงขอมลของฐานขอมลปฏบตการ

มเฉพาะภายในองคกร แตดาตาแวรเฮาสมแหลงขอมล

ทงภายในและภายนอกองคกร

9) ฐานขอมลปฏบตการมขนาดของขอมล

เปนกกะไบต แตดาตาแวรเฮาสอาจมขนาดของขอมล

จนถงเทราไบต

1.3คณลกษณะของดาตาแวรเฮาส

กตตพงษ กลมกลอม (2552: 4-5) ไดอธบายถง

คณลกษณะของขอมลในดาตาแวรเฮาสทแตกตางจาก

ขอมลในระบบสารสนเทศทวไป ดงน

1) ขอมลถกจดกลมตามเนอหาของขอมล

(Subject-oriented Data) โดยพจารณาขอมลในทกๆ

ระบบวามขอมลใดบางทบอกเลาเรองราวเดยวกนหรอ

คลายคลงกน จะถกจดใหอยในกลมเดยวกนได

2) ขอมลทเปนเรองเดยวกนและมาจาก

หลายแหลงถกก�าจดความซ�าซอนใหอยในรปแบบเดยวกน

(Integrated Data) เพอไมใหเกดความสบสนในการ

วเคราะหขอมล

3) ขอมลเปนขอมลในอดตและปจจบนท

สามารถบงบอกไดวาขอมลทสนใจนนเกดขนเมอใด

(Time Referenced Data) เพอใชในการวเคราะห

ขอมลตามชวงเวลา (Time-Series Data Analysis)

4) ขอมลสามารถคงอยไดตลอดไปและไม

ถกลบออก (Non-Volatile Data) แตมการเปลยนแปลง

รปแบบเพอใหขอมลมขนาดเลกลงได เพอใหการวเคราะห

ขอมลไดผลลพธทมประสทธภาพ

1.4ความส�าคญและประโยชนของดาตา

แวรเฮาส

ระบบสารสนเทศโดยทวไปมกจะแสดงผลลพธ

ในรปของรายงานทตายตว ผใชงานไมสามารถปรบเปลยน

แกไขไดดวยตนเอง การพฒนาดาตาแวรเฮาสจดเปน

แนวทางส�าคญในการลดขอบกพรองดงกลาวไดเปน

อยางด โดยมเครองมอทชวยใหผใชงานสามารถสราง

รายงานไดตามความตองการใหมๆ และวเคราะหขอมล

ในรปแบบทยดหยนไดมากขน

นกวเคราะหจะใชขอมลในดาตาแวรเฮาสส�าหรบ

การตดสนใจ โดยมองจากขอมลในอดต เพอตอบค�าถาม


84

วาอะไรเกดขนในอดต และคาดการณวาอะไรจะเกดขน

ในอนาคต ซงตองเรมจากการตงสมมตฐาน และท�าการ

ตรวจสอบขอมลในดาตาแวรเฮาสวาสมมตฐานเปนจรง

หรอไม รวมถงตรวจสอบค�าถามอนๆ จนไดขอสรปท

ชดเจน ซงอาจท�าใหคนพบความสมพนธระหวางขอมล

ทไมคาดคดมากอนได (ชนวฒน ศรสอาน, อางแลว:

181)

กฤษณะ ไวยมย (2548: 10) อธบายประโยชน

ของดาตาแวรเฮาสไว ดงน

1) ท�าใหผใชสามารถเขาถงขอมลรวมของ

องคกรไดสะดวกและงายตอการใชงาน

2) ขอมลภายในระบบมคณภาพและนา

เชอถอ สามารถน�ามาใชสนบสนนการตดสนใจ

3) ท�าใหมขอมลสรปรวมทงปและสามารถ

น�ามาเสนอในเชงเปรยบเทยบกบขอมลในชวงเวลาท

ผานมา

4) ท�าใหผใชสามารถเรยกดรายงานทยดหยน

ตามสภาวะทตองการและมมมมองความละเอยดของ

ขอมลทตางกน

5) ท�าใหสามารถแยกกระบวนการตดสนใจ

และกระบวนการจดการขอมลออกจากกน

ดาตาแวรเฮาสไมเพยงแตเกบขอมลขององคกร

ทไดรบการออกแบบเพอสนบสนนการตดสนใจเทานน

แตยงมเครองมอส�าหรบจดการและกระบวนการท�างาน

กบขอมล ซงแยกขอมลออกจากฐานขอมลปฏบตการ

โดยขอมลส�าหรบการบรหารสวนใหญจะเปนขอมลสรป

ทงในอดต ขอมลอางอง หรอขอมลในปจจบน ซงขอมล

เหลานจะไดรบหรอสรปมาจากฐานขอมลปฏบตการ

รวมถงน�าขอมลมาจากภายนอกองคกร ท�าใหขอมลทถก

จดเกบในดาตาแวรเฮาสจงเปนรปแบบทมประสทธภาพสง

และจ�าเปนส�าหรบการตดสนใจของธรกจ

2. แนวคดเกยวกบดาตาไมนง

2.1ปจจยทดาตาไมนงไดรบความสนใจ

กฤษณะ ไวยมย (2548: 61-68) อธบายถงปจจย

ทท�าใหดาตาไมนงเปนทไดรบความสนใจอยางสงไว


1) องคกรตางๆ มการสะสมขอมลจ�านวนมาก

ในฐานขอมลขนาดใหญและมาจากหลายแหลง ท�าให

การสบคนความรทไดยงมความหมายเพมขน

2) องคกรมการใชดาตาแวรเฮาสในการ

จดเกบขอมลเพมขน ท�าใหการใชเทคนคเพอคนความรใหม

ท�าไดงายขน

3) ระบบคอมพวเตอรประสทธภาพสง

มราคาต�าลง เปนการเพมโอกาสและศกยภาพการท�างาน

ใหกบดาตาไมนงมากขน

4) การแขงขนในดานอตสาหกรรมและ

การคา จงตองการน�าความรทไดรบไปสนบสนนการ

ตดสนใจในการบรหารเพอใหเกดประโยชนสงสด

2.2ลกษณะเฉพาะของขอมลทเหมาะสมกบ

ดาตาไมนง

คณลกษณะส�าคญของขอมลทเหมาะส�าหรบ

การใชเทคนคดาตาไมนง ไดแก ขอมลปรมาณมากทมา

จากฐานขอมลขนาดใหญและมาจากหลายแหลง ซงไมม

การเปลยนแปลงตลอดชวงเวลาทท�าการไมนง หรออาจ

เปนขอมลทมโครงสรางซบซอน เชน ขอมลรปภาพและ

ขอมลมลตมเดย จากคณลกษณะดงกลาวท�าใหดาตา

ไมนงสามารถตอบค�าถามทฐานขอมลทวไปไมสามารถ

ตอบได อาท สนคาประเภทใดทถกขายรวมกนบอยใน

หนงใบเสรจ หรอ ลกคารายใดทจะเลกใชบรการจาก

บรษทในอก 3 เดอนขางหนา เปนตน

2.3ขนตอนของดาตาไมนง

ในการท�าดาตาไมนงมขนตอนส�าคญเรมจาก

การท�าความเขาใจถงปญหาหรอโอกาสในเชงธรกจ

โดยแปลงโจทยทไดใหอยในรปแบบทเหมาะสมและเออ

ตอการวเคราะหขอมลดวยดาตาไมนง จากนนท�าการ

รวบรวมขอมลทเกยวของใหมปรมาณและคณภาพท

เพยงพอ หากมการใชดาตาแวรเฮาสในการจดเกบขอมล

อยแลวกจะชวยสนบสนนการท�าดาตาไมนงไดสะดวก

ยงขน ในการสรางโมเดลส�าหรบการวเคราะหจ�าเปนตอง

คดเลอก กลนกรอง และแปลงรปแบบของขอมลให


85

พรอมส�าหรบการน�าไปใชวเคราะหตามอลกอรธม

ของดาตาไมนงทเลอกใช

2.4เทคนคของดาตาไมนง

ตวอยางของเทคนคทนยมในการท�าดาตาไมนง

ในปจจบน ไดแก

1) เทคนคการคนหาความสมพนธของขอมล

(Association Rule Discovery) เปนการคนหาความ

สมพนธของขอมล เพอน�าไปใชในการวเคราะหหรอ

ท�านายปรากฏการณตางๆ เชน พบวาถาลกคาซอนม

แลวกมกจะมแนวโนมซอขนมปงดวย

2) เทคนคการจดขอมลเขากลมและท�านาย

(Classification and Prediction) เปนการจดหมวดหม

ใหกบขอมลตามโมเดลทสรางขน เชน ตองการทราบ

เหตผลของลกคาทจงรกภกดตอตราสนคาในขณะท

ลกคาอกกลมเปลยนใจไปหาคแขง ดวยการน�าขอมล

การซอสนคาของลกคาในอดตมาทดลองกบแบบจ�าลอง

และวเคราะหผลวาท�าไมลกคาบางกลมจงรกภกดและ

บางกลมไมจงรกภกด ท�าใหสามารถท�านายลกษณะของ

ลกคาทอาจเปลยนใจเลกซอสนคาหรอบรการได

3) เทคนคจ�าแนกกลมขอมล (Clustering)

เปนการวเคราะหหาชนหรอกลมของขอมล เชน ตองการ

ทราบสงทคลายกนหรอลกษณะเฉพาะของกลมลกคา

ทมอย โดยการแยกกลมของขอมลลกคาออกเปนกลม

ตางๆ ท�าใหองคกรสามารถทราบลกษณะของลกคาท

เปนกลมเปาหมาย และสามารถน�าเสนอสนคาและบรการ

ในอนาคตไดอยางเหมาะสม

หลงจากใชเทคนคตางๆ ในการวเคราะหขอมล

แลวจะมการประเมนรปแบบหรอกฎเกณฑทได ซงจ�าเปน

ตองอาศยทกษะการวเคราะหทางธรกจ แลวจงน�าความร

ทคนพบไปใชงานจรงไดในทสด แมวาดาตาไมนงจะ

สามารถขดคนและสรางรปแบบออกมาไดเปนจ�านวนมาก

แตอาจมเพยงบางสวนเทานนทสามารถน�ามาใชงานไดจรง

หรอเรยกวาเปนรปแบบทนาสนใจ ซงตองพจารณาถง

ปจจยตางๆ ไดแก ความงายตอการเขาใจ ความมเหตผล

ความถกตอง ความมประโยชน และความแปลกใหม

จงอาจกลาวไดว าการใชเทคนคทหลากหลายของ

ดาตาไมนงเปนสงจ�าเปนในการน�าไปสวธการแกปญหา

ทดทสด

ผลลพธทไดจากการวเคราะหขอมลดวยเทคนค

ดาตาไมนงจะเกดประโยชนไดกตอเมอมการน�าไป

ประยกตใชในงานจรง หากอาศยดาตาแวรเฮาสเปนแหลง

ในการจดเกบขอมลดวยแลว กจะชวยใหการสบคนขอมล

มแบบแผนมากยงขน ซงโดยปกตแลวดาตาแวรเฮาส

และดาตาไมนงจะเปนสงคกน ท�าใหผขายจ�านวนมาก

พยายามหาแนวทางทจะน�าเทคโนโลยทงสองมารวม

เขาไวดวยกน ในขณะเดยวกนการท�าดาตาแวรเฮาสและ

ดาตาไมนงมคาใชจายทคอนขางสง องคกรทน�ามาพฒนา

และใชงานจงมกเปนองคกรขนาดใหญ

การประยกตใชในงานบรหาร

1.การประยกตใชดาตาแวรเฮาส

ดาตาแวรเฮาสไมใชระบบส�าเรจรปทซอมาแลว

สามารถแกะกลองใชไดเลย การน�ามาประยกตใชใน

องคกรจ�าเปนตองปรบแตงใหเหมาะสมกบขอมลและ

ความตองการใชงาน ดงนน การพฒนาดาตาแวรเฮาส

จ�าเปนตองศกษาถงกจกรรมขององคกรใหถองแท เพอ

ออกแบบโครงสรางขอมลทเออตอการสรางผลลพธทม

ประโยชนสงสดตอการตดสนใจในอนาคต เนองจาก

ลกษณะงานในแตละองคกรมความแตกตางกน รวมถง

วตถประสงคในการพฒนาดาตาแวรเฮาสทอาจแตกตาง

กนไป ไดแก เพอแกปญหาในการใชขอมลในองคกร

และเพอสรางระบบการใชขอมลทมประสทธภาพ ทงน

หากองคกรใดทยงไมประสบปญหาในการใชขอมลแต

ตองการสรางดาตาแวรเฮาส กจ�าเปนตองค�านงถงความ

คมคาในการลงทนดวยเชนกน

องคกรขนาดใหญไดน�าดาตาแวรเฮาสไปใชในการ

ด�าเนนงาน เชน ธนาคารแหงสหรฐอเมรกาน�ามาชวย

สนบสนนการตดสนใจในการใหบรการทางการเงน ท�าให

รกษาความเปนสวนตวของลกคา และสามารถพฒนา

ผลตภณฑและบรการใหเปนไปตามแนวโนมความตองการ


86

ของลกคา นอกจากน บรษทโคคา โคลา ยงใชเทคโนโลย

เครอขายไรสายในการเชอมตอและสงขอมลทไดจาก

ตจ�าหนายเครองดมและรานคาเพอสงไปยงส�านกงานใหญ

จากนนน�ามาวเคราะหถงชวงเวลาและวนทในการจ�าหนาย

สนคา ท�าใหสามารถพยากรณยอดความตองการซอจาก

ลกคา และระบปญหาทอาจเกดขนได (Turban, 2007:

223)

ตวอยางของระบบดาตาแวรเฮาสทประสบความ

ส�าเรจ ไดแก ระบบบรหารกลมสนคา (Categories

Management) ทชวยใหธรกจคาปลกเขาใจพฤตกรรม

การใชจายของลกคาและการตอบสนองตอโปรโมชนท

จดขน ทงน เนองจากธรกจสามารถดงขอมลทตองการ

เพอจดท�าเปนรายงานในแตละชวงเวลา และตามมต

ความสมพนธ เชน แยกรายสาขา กลมสนคา และ

ไตรมาส เปนตน

ในการสรางดาตาแวรเฮาสเพอสนบสนนการบรหารนน

องคกรจ�าเปนตองลงทนเปนจ�านวนมาก ไมวาจะเปน

คาใชจายดานฮารดแวร ซอฟตแวร รวมถงการใชเวลา

และก�าลงแรงงานของบคลากร ดงนน หากองคกรตองการ

พฒนาดาตาแวรเฮาสใหประสบความส�าเรจควรพจารณา

ตามแนวคด The Big Eight ของ Poe (Poe, Vidette

อางถงใน เบญจมาศ เตมอดม, 2545: 53-54) ไดแก

1) มเปาหมายทชดเจนในการพฒนาระบบ

2) ท�าความเขาใจสถาปตยกรรมของระบบให

ตรงกนในทมพฒนา

3) เลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมและมการอบรม

กอนใชงาน

4) ทมพฒนามวสยทศนเชงบวกในการท�างาน

5) ทมพฒนาเขาใจความแตกตางของฐานขอมล

ปฏบตการ และฐานขอมลสนบสนนการตดสนใจ

6) จดใหมการอบรมกอนเรมโครงการ

7) ผจดการโครงการมประสบการณในการพฒนา

ดาตาแวรเฮาส

8) โปรแกรมทจะใชน�าเสนอขอมลในดาตา

แวรเฮาส ตองสามารถเรยนรไดงายและผใชสามารถ

ใชงานไดอยางมประสทธภาพ

องคกรทพฒนาดาตาแวรเฮาสจะชวยใหผใชงานและ

ผบรหารสามารถเขาถงขอมลในดาตาแวรเฮาสไดงาย

และสะดวกโดยผานทางเครองคอมพวเตอรสวนบคคล

และสามารถน�าขอมลทมคณภาพซงถกเกบไวตงแตอดต

ไปใชงานในเชงเปรยบเทยบตามชวงเวลา โดยสามารถ

ปรบมมมองตางๆ ไดยดหยนตามความตองการ ท�าให

สามารถวเคราะหหาแนวโนมของธรกจและสนบสนน

การปรบปรงองคกรไดอยางมประสทธภาพ

2.การประยกตใชดาตาไมนง

ในยคปจจบนทเทคโนโลยตางๆ สามารถแพรหลาย

ไดทกหนทกแหง (Ubiquitous) ผานระบบเครอขาย

ท�าใหการประมวลผลเพอคนหารปแบบทนาสนใจ

ซงซอนอยในขอมลถกน�ามาใชในสหวทยาการตางๆ

จนอาจกลาวไดวาดาตาไมนงสงผลกระทบตอการด�าเนน

ชวตทงในปจจบนและอนาคต

หนงสอ Next Generation of Data Mining

(Kargupta, 2009) ไดน�าเสนอผลงานวจยทมการ

ประยกตใชดาตาไมนงในดานตางๆ เชน ดานการเงน

เวชศาสตร วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร และ

สงคมศาสตร โดยอาศยหลกการและทฤษฎจากวทยาการ

หลายแขนงมาใชร วมกน อาท สถต (Statistics)

การเรยนรของเครองจกร (Machine learning) ระบบ

ฐานขอมล (Database System) การรจ�าแบบ (Pattern

recognition) การสบคนสารสนเทศ (Information

retrieval) และวทยาการแสดงผลดวยภาพ (Visualiza-

tion) เปนตน โดยเฉพาะในดานวทยาศาสตรและ

วศวกรรม จดเปนสาขาทมการใชดาตาไมนงกนอยาง

แพรหลาย

เทคนคดาต าไมนงมความสามารถในการหา

ความสมพนธของขอมลในฐานขอมลขนาดใหญ จงม

หลายองคกรน�าแนวคดนไปใชในการบรหารจดการ เชน

การใชโมเดลในการท�านายราคาผลตภณฑจากราคาของ

ผลตภณฑทงหมด การขยายวงเงนเครดตใหลกคาทม

คะแนนเครดตสง การคนหาเหตทจรตจากการเคลมสทธ


87

ประกนภย รวมถงการคนหาบคคลทมความสามารถพเศษ

ในองคกรใหไดท�างานในหนวยธรกจทมความส�าคญทสด

เปนตน

ภาณ ตนโสรจประเสรฐ (2546: 2-4) ไดพฒนา

ระบบตรวจสอบการซอขายหลกทรพยทผดปกตส�าหรบ

บรษทหลกทรพยในประเทศไทยโดยการใชดาตาไมนง

ซงชวยใหเจาหนาทสามารถตรวจสอบการซอขาย

หลกทรพยของบรษทสมาชกและด�าเนนการกบค�าสงท

ผดปกตหรอขดตอนโยบายการซอขายหลกทรพยท

ประกาศโดยตลาดหลกทรพย หรอกฎระเบยบทบรษท

สมาชกก�าหนดไว ท�าใหการตรวจสอบท�าไดสะดวก

รวดเรว ทนตอเหตการณกอนทความเสยหายจาก

เหตการณดงกลาวจะเพมมากขน และเปนการเพม

ประสทธภาพในการท�างานของเจาหนาท

ประมาณป ค.ศ. 2004 เปนตนมาการใชอนเทอรเนต

และสอสงคมออนไลน เชน บลอก (Blog) สารานกรม

ออนไลน (Wikipedia) การแบงปนสอ (Media Sharing)

และการแลกเปลยนความเหน (Message Forum) ได

น�าเขาสยคทเรยกวา Web 2.0 โดยมผใชเปนจ�านวนมาก

ทวโลกไดใหความส�าคญตอการสรางเนอหาและการ

น�าเสนอผานเครอขายอนเทอรเนต ดงนน การท�าความ

เขาใจในสภาพแวดลอมของขอมลและสารสนเทศ

ดงกลาว ถอเปนแนวทางในการน�าขอมลตางๆ มาใช

ใหเกดประโยชนมากขน โดยสามารถน�าหลกการดาตา

ไมนงมาประยกตใชกบเวบไซตไดดวยเชนกน ซงเรยกวา

เวบไมนง (Web Mining) หรอ เหมองขอมลบนเวบ

โดยจ�าแนกได 3 ประเภท คอ

1) การท�าเหมองขอมลเนอหาเวบไซต (Web

Content Mining) เปนการหารปแบบความสมพนธของ

เนอหาทอยบนเวบไซต

2) การท�าเหมองขอมลการใชงานเวบไซต (Web

Usage Mining) เปนการหารปแบบความสมพนธของ

การใชงานของผใช ซงขอมลทถกน�ามาใชเรยกวา Web

Access Log

3) การท�าเหมองขอมลโครงรางเวบไซต (Web

Structure Mining) เปนการหารปแบบความสมพนธ

ในการเชอมโยงระหวางเวบเพจ

ตวอยางการประยกตใชเวบไมนง ไดแก การจดล�าดบ

ความนยมของเวบไซตโดยใชคาความส�าคญของเวบเพจ

(Page Rank) เนองจากเวบเพจเปนเอกสารทมจ�านวน

มากทสดในโลก ซงแตละหนามความส�าคญไมเทากน

จงสงผลใหแตละเวบไซตมการเชอมโยงไมเทากน ดงนน

การท�าเวบไมนงจะชวยใหทราบวา ใครคอลกคา ลกคา

ตองการซออะไร เมอไหร และอะไรคอเหตผลส�าคญ

ในการตดสนใจซอ ท�าใหเวบไมนงกลายเปนเครองมอ

ส�าคญขององคกรในการท�าการตลาดออนไลน (ชนวฒน

ศรสอาน, อางแลว: 269-270)

จนทรเจา มงคลนาวน และบณฑต เชยวเจรญ

(2548: 39-42) ไดใชเวบไมนงในการศกษาขอมล Web

Access Log หรอ ไฟลทบนทกรายละเอยดการรองขอ

ขอมลจากผใชบรการเวบไซต HomeDD.com พบวา

ลกษณะส�าคญของผเขาเยยมชมเวบไซตม 6 กลมหลก

ซงแตละกลมมพฤตกรรมการใชบรการผานหนาเวบไซต

แตกตางกน จงสามารถน�ามาประยกตในการจดท�า

ชมชนบนเวบไซตเพอบรหารความสมพนธกบผใชบรการ

ผานเวบบอรด และมการแบงหมวดหมใหสอดคลองกบ

กลมทศกษาได นอกจากนมการเพมบรการใหค�าปรกษา

การขอสนเชอโดยใหผดแลเวบไซตเปนผใหค�าแนะน�า

โดยตรง และรวมกลมหนาเวบเรองการตกแตงบานและ

การซอมแซมดวยตนเองเขาไวดวยกน เนองจากพบวา

เปนกลมเดยวกน ท�าใหผใชบรการสามารถเขาถงขอมล

ไดสะดวกมากยงขน

การใชเวบไมนงในการวเคราะหรปแบบการเยยมชม

ของผใชบรการบนเครองเซรฟเวอรและใช ลอกไฟล

ของเวบเซรฟเวอร กอใหเกดประโยชนหลายอยาง เชน

สามารถรจ�านวนผชมทแทจรงในแตละวน สามารถ

จ�าแนกขอมลการทองเวบไซตของผชมแตละคนไดอยาง

ถกตอง สามารถคนพบกฎความสมพนธจากพฤตกรรม

การทองเวบไซตของผชม และคนพบรปแบบล�าดบการ


88

ทองเวบไซตของผชม (วญญ ละอองสวรรณ, 2544:

48-49)

เทคนคเวบไมนงไดถกน�ามาใชในการคนหารปแบบ

ความสมพนธของขอมลทจดเกบอยในฐานขอมลของ

เวบไซตคาปลกออนไลนหลายแหง โดยก�าหนดค�าอธบาย

คณลกษณะของสนคากวา 600 ชนด ออกเปน 8 กลมหลก

ไดแก กลมอาย ฟงกชน ระดบราคา ความเปนทางการ

ความดงเดม เชงกฬา ความเปนสมยนยม และการดงดด

ดวยตราสนคา ซงแตละกลมสามารถจ�าแนกไดเปน

หลายระดบ และมค�าทถกใชอธบายสนคาซงมคาน�าหนก

ทแตกตางกน จากการทดสอบโมเดลท�าใหสามารถจด

อนดบค�าทมคาน�าหนกมากทสดของแตละระดบ เชน

ค�าวา ยนส ผายนส เสอขนสตว จะพบมากในกลมเสอผา

ระดบทไมเปนทางการ ท�าใหธรกจสามารถจดวางต�าแหนง

ผลตภณฑไดอยางเหมาะสมและเปรยบเทยบกบคแขงได

นอกจากนยงสามารถตดตามภาวะการเปลยนแปลง

ทางการแขงขนของสนคาทอย ในสายผลตภณฑหรอ

อตสาหกรรมเดยวกน เพอน�ามาสรางกลยทธในการสราง

ตราสนคาไดอยางเหมาะสม (Ghani, 2003)

การคนหารปแบบความสมพนธของเนอหาทอยบน

เวบไซต ทเรยกวา Web Content Mining นน อาจเปน

ทรจกกนวา เทกซไมนง (Text Mining) หรอเหมอง

ขอความ ซงเปนการคนพบความรใหมจากขอความทอย

บนสอตางๆ โดยสามารถน�ามาประยกตใชในดานการเงน

ธรกจ งานวจยสทธบตร และดานวทยาศาสตรเพอชวต

เชน งานวจยดาน ชวการแพทยเพอก�าหนดรปแบบ

การตดตอระหวางโปรตนเชงซอน เปนตน (Feldman

and Sanger, 2007: 273)

นอกจากนแลว ไดมการน�าเทกซไมนงมาชวยในการ

วเคราะหขาวภยกอการรายในพนท 3 จงหวดชายแดน

ภาคใตของประเทศไทย โดยรวบรวมขาวทเกยวของ

จากแหลงตางๆ เพอจดเกบไวในฐานขอมล จากนนน�ามา

สรางโมเดลหาความสมพนธของเหตการณทเกดขนและ

จดโครงสรางของรปแบบความสมพนธนน เพอชวยใน

การท�านายพฤตกรรมของผกอการราย และใชสนบสนน

การตดสนใจในการปองกนวนาศภยทอาจเกดขนได

(Uraiwan Inyaem, 2010: 247-256)

ปจจบนเทคโนโลยการสบคน (Search Engine)

มขดความสามารถทสงขน สามารถคนหาดวยค�าส�าคญ

(Keywords) ไดผลลพธอยางรวดเรวแตการคนขอความ

แสดงความคดเหนทมอย เปนจ�านวนมากในกระท

เวบบอรด หรอบลอกตางๆ ยงไมสามารถใชวธดงกลาว

ไดผลนก จงมการพฒนาจากเทกซไมนงขนมาเปน

เทคนคโอพเนยนไมนง (Opinion Mining) หรอเหมอง

ขอความแสดงความคดเหน ซงผสานเทคนคของการ

สบคนขอมลเขากบการประมวลผลทางภาษา ท�าให

สามารถสรปความคดเหนทหลากหลายบนเครอขาย

สงคมออนไลนใหเขาใจงายยงขน รวมถงสบคนขอมล

แสดงความคดเหนทตองการไดอยางรวดเรว สงผลตอ

การประเมนความพงพอใจของลกคาทสามารถน�า

ความคดเหนตางๆ มาวเคราะหเพอปรบปรงรปแบบ

สนคาและบรการไดอยางเหมาะสม (Kongthon, 2010)

ไมเพยงแตเทคโนโลยอนเทอรเนตเทานนทมบทบาท

ส�าคญตอมนษย เพราะทกวนนวทยาการหนยนตกก�าลง

เขามามบทบาทในชวตประจ�าวนคอนขางมาก ในหลาย

ประเทศมการพฒนาหนยนตเคลอนทเพอชวยงานบาน

ตงแตการท�าความสะอาดไปจนถงการท�าอาหารในครว

ซงโดยปกตมกมขอจ�ากดในการใชงานอยบาง นนคอ

หนยนตสวนใหญตองปฏบตตามค�าสงของผใชหรอผาน

ทางชดค�าสงเทานน

เทคนคดาตาไมนงสามารถน�ามาพฒนาขนเปน

ระบบรจ�าพฤตกรรมของมนษย (Human Behavior

Recognition System) ในห นยนตชวยท�าอาหาร

โดยอาศย LCD Touch Panel ทตดอยบนเคานเตอร

ในหองครว และ IC Tag ทตดอยกบอปกรณตางๆ

เพอสงเกตพฤตกรรมของมนษยในกจกรรมทเกดขน

เมอท�าการวเคราะหข อมลพฤตกรรมในอดตจาก

ฐานขอมลขนาดใหญ ระบบจะสามารถท�านายกจกรรม

ถดไปตามล�าดบเวลา (Time Series) ไดอยางถกตอง

โดยใชเสยงและอากปกรยาทแสดงออกของมนษย ท�าให


89

หนยนตเคลอนทสามารถสนบสนนการท�างานไดอยาง

มประสทธภาพ (Nakauchi, 2009)

นอกจากการประยกตใชดาตาไมนงในดานตางๆ

ดงทกลาวมาแลว ในดานการศกษากไดน�ามาพฒนา

คณภาพการศกษาดวยเชนกน เรมจากผลงานของ

กฤษณะ ไวยมย และคณะ (2544: 136-139) ทใชดาตา

ไมนงในการชวยนสตใหสามารถเลอกสาขาวชาทเหมาะสม

โดยใชขอมลการลงทะเบยนเรยนกวา 10,000 คน น�ามา

สรางโมเดล เมอมนสตอยากทราบวาตนเหมาะสมกบ

สาขาวชาใดจะน�าขอมลการศกษาและประวตสวนตว

ของนสตคนนนมาผานโมเดล เพอท�านายเกรดเฉลยตาม

ลกษณะในแตละสาขาวชา ซงชวยแกปญหาการเลอก

สาขาทไมเหมาะสมทเกดจากการขาดประสบการณหรอ

ใชความร สกในการตดสนใจเลอกสาขาวชา รวมถง

สามารถน�าไปใชเปนแนวทางใหกบนสตในการเลอก

ลงทะเบยนรายวชา และสามารถปฏบตตนในการเรยน

แตละวชาไดอยางเหมาะสม แตทงนการแกปญหาหลก

ในการเรยนกยงคงขนอยกบตวนสตเอง

ผลงานชนตอมาเปนของ จราพร ยงกวาชาต และ

คณะ (2007) ทใชดาตาไมนงในการวเคราะหถงตวแปร

ทมผลตอการท�านายผลการส�าเรจการศกษาของ

นกศกษาระดบปรญญาตร จากการสรางแบบจ�าลอง

ท�าใหสามารถคนพบตวแปรส�าคญส�าหรบการท�านายผล

การส�าเรจการศกษาไดและใหความแมนย�าในการ

ท�านายสง คอ รายไดรวมของครอบครว อาชพของมารดา

และเกรดเฉลยทเขามาศกษาในชนปแรก ทงนงานวจย

ดงกลาวมไดมวตถประสงคเพอใหนกศกษาททราบผล

การท�านายแลวมความประมาทในการศกษา แตให

นกศกษามความกระตอรอรนในการเรยน เพอพฒนา

ผลการเรยนใหดยงขนไปอก

ตลอดชวงเวลาทผานมามผลงานวจยในดานดาตา

ไมนงเปนจ�านวนมาก ตวอยางขางตนถอเปนเพยงสวนหนง

เทานน จงมหลายคนกลาววาดาตาไมนงเปรยบไดกบ

การขดเหมองทองค�า แมวาขนตอนจะมความซบซอน

เพยงใด แตหากองคกรสามารถใชเทคนคดงกลาวในการ

สกดขอมลทมอย เพอตอบค�าถามเกยวกบลกคาและ

บรการขององคกรไดกจะสงผลตอความส�าเรจในทสด

ทงน บางองคกรอาจเกดความเขาใจผดวาหากเกบ

ขอมลไดมากเทาไหร จะมผลตอความเขาใจลกคามาก

ยงขนเทานน หรอเชอวาดาตาไมนงเปนยาวเศษทชวย

แกปญหาทกอยางในองคกร ซงในความจรงแลวดาตา

ไมนงเปนเพยงเครองมอทใชในการวเคราะหเทานน

ไมสามารถเขาใจธรกจ หรอเขาใจขอมลไดดเทากบมนษย

ดงนน ผใชจงจ�าเปนตองมความรความเขาใจในขอมล

ธรกจรวมถงเครองมอและอลกอรทมไดเปนอยางด

จงเปนหนาทส�าคญของผ บรหารในการศกษาและ

ท�าความเขาใจถงการน�าดาตาไมนงมาประยกตใชเพอ

สรางความไดเปรยบทางการแขงขน ซงนบเปนความ

ทาทายขององคกรตอการเพมประสทธภาพทางการ

บรหารในอนาคต

จนทรเจา สตวราพนธ และชชพงศ ตงมณ (2545:

50-51) ไดสรปไววา ในการท�าดาตาไมนงจ�าเปนตอง

อาศยความสามารถและความรวมมอระหวางหลายฝาย

ในองคกร เชน ฝายระบบสารสนเทศ ฝายวจยและ

การตลาด รวมถงหนวยงานทเปนเจาของขอมลส�าหรบ

การท�าดาตาไมนง (เช น ฝ ายบญช ฝ ายการเงน

ฝายลกคาสมพนธ) นอกจากน โอกาสของความส�าเรจ

ยงขนอย กบวสยทศนของผ บรหาร ซงผ บรหารควร

ตระหนกถง

1) ความตองการขององคกรทสามารถตอบสนอง

ดวยผลจากการท�าดาตาไมนง โดยผ บรหารคงตอง

ตระหนกวาเปาหมายบางสวนเทานนทอาจท�าใหบรรล

วตถประสงคดวยดาตาไมนง

2) เทคนคตางๆ ของการท�าดาตาไมนง โดย

ผบรหารคงตองเขาใจถงขอจ�ากดและสมมตฐานขนตน

(Basic Assumption) ของเทคนคแตละประเภท

3) ผลสบเนองจากการท�าดาตาไมนง โดยผบรหาร

ตองใหความส�าคญตอปญหาทอาจเปนผลสบเนองจาก

การท�าดาตาไมนง (เชน การใชขอมลสวนบคคลจนอาจ

น�าไปสการลวงละเมดสทธสวนบคคล) และก�าหนด


90

แผนปฏบตเพอปองกนปญหา

การใชเทคนคดาตาไมนงสามารถสงผลกระทบตอ

การเขาถงขอมลตางๆ ในฐานขอมลหรอบนเวบไซต

โดยอาจท�าใหขอมลสวนบคคลทรวบรวมมาถกเปดเผยได

เชน รหสประจ�าตวประชาชน ชอ อาย เงนเดอน หรอ

ทอย ซงคลายกบเทคโนโลยอนๆ ทสามารถน�าไปใชได

ทงในทางทดและไมด แมวาลกคาสวนใหญอาจยง

ไมสนใจกบการน�าขอมลสวนตวไปใชโดยบรษท เพราะ

เหนวาไดรบประโยชนจากผขายหรอผใหบรการ เชน

ไดรบค�าเสนอขายสนคาหรอบรการทสอดคลองกบ

พฤตกรรมการซอจนถงไดรบโปรโมชนทถกใจ แตหาก

สงเกตดจะพบวาขอมลในทกกจกรรมของลกคาไดถก

บนทกไวราวกบก�าลงถกจบตามอง ในขณะเดยวกน

ขอมลดงกลาวอาจถกน�าไปใชเพอวตถประสงคอน เชน

การขายประกนภย หรอถกขโมยโดยบคคลผไมหวงด

เปนตน (Han & Kamber, 2001: 472-478)

ดงนน ในการท�าดาตาไมนงจ�าเปนตองก�าหนด

วตถประสงคและขอบเขตทชดเจน มการสงวนสทธ

ในการใชงานและไมควรเปดเผยขอมลโดยไมจ�าเปน

รวมถงใชเทคนคในการรกษาความปลอดภยของขอมล

ไดแก การซอนลายเซนตอเลกทรอนกส การเขารหส

ลายนวมอ หรอการไมระบชอในฐานขอมล นอกจากน

ควรเปดโอกาสใหลกคาสามารถเลอกไดวาจะยนยอม

ใหบรษทน�าขอมลไปใชในการท�าดาตาไมนงไดหรอไม

เพอแสดงความรบผดชอบตอลกคา มใชเนนเฉพาะ

ความตองการความรอนมคาทไดมาจากการสกดขอมล

เทานน

บทสรป

การได มาซงผลการวเคราะหข อมลทมความ

หลากหลายในเวลาอนรวดเรว ท�าใหผบรหารไดรบขอมล

เพอการตดสนใจไดทนทวงท สามารถด�าเนนธรกจได

อยางคลองตว และสรางความนาเชอถอส�าหรบผบรหาร

ขอควรค�านงถงในการท�าดาตาไมนง คอ การก�าหนด

ขอมลและรปแบบของขอมลทเหมาะสมและเออตอ

การน�าไปวเคราะห ดงนน จ�าเปนตองอาศยแหลงขอมล

ขนาดใหญทมการจดเกบขอมลอยางเปนระบบและ

อย ในมาตรฐานเดยวกน จงกลายเปนเหตผลส�าคญ

ในการพฒนาดาตาแวรเฮาส

ทงน ดาตาแวรเฮาสมคณสมบตทส�าคญ คอ มการ

ก�าจดปญหาความไมถกตองหรอความไมสอดคลองกน

ของขอมลทมาจากหลายแหลง และเมอน�าขอมลเขามา

จดเกบในดาตาแวรเฮาสแลวขอมลจะไมถกแกไขหรอ

เปลยนแปลงอก ท�าใหงายตอการท�าดาตาไมนง นอกจากน

การสอบถามขอมลผานดาตาแวรเฮาสสามารถท�าได

อยางมประสทธภาพ ดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนง

จงเปนค�าตอบของการสรางความเปนเลศทางการบรหาร

ใหแกองคกร

ผบรหารในองคกรควรใหความส�าคญและใหการ

สนบสนนตอการพฒนาดาตาแวรเฮาสและการใชดาตา

ไมนงเพอการวเคราะหขอมลใหสอดคลองกบความ

ตองการของผใชงานและกลยทธขององคกร รวมถงเปนไป

ตามวตถประสงคและเปาหมายขององคกร โดยอยบน

พนฐานของแนวคดทวาไมมระบบทส�าเรจรปส�าหรบ

การท�างานในแตละองคกร ทงนเนองจากความแตกตาง

ของการด�าเนนกจกรรมของแตละองคกรและรปแบบ

การจดเกบขอมลในระบบทหลากหลาย

นอกจากนผ บรหารควรวเคราะหถงความจ�าเปน

และความคมคาในการลงทนพฒนาระบบ โดยค�านงถง

ประโยชนทจะไดรบทงทอยในรปตวเงนหรอก�าไร และ

ไมใชตวเงน เชน การปรบปรงคณภาพบรการไดอยาง

เหมาะสม มฉะนน การลงทนดงกลาวอาจเสยงทจะเกด

ความสญเปลาได

การพฒนาดาตาแวรเฮาสและดาตาไมนงในดานการ

บรหารจ�าเปนตองใชทกษะของผทเกยวของ โดยเฉพาะ

หากเปนกรณทใชเทคโนโลยทใหมลาสด อาจท�าให

บคลากรเกดปญหาในการเรยนร จงจ�าเปนตองอาศย

การอบรมเพอเพมทกษะใหเพยงพอ และในขณะเดยวกน

ผทมสวนเกยวของในการพฒนาควรม “ความกลาหาญ

ทางจรยธรรม” นนคอ การแสดงความรบผดชอบตอ


91

การรกษาความเปนสวนตวและความปลอดภยของขอมลทน�ามาวเคราะหอยางเตมความสามารถ ไมฉวยโอกาสในการแสวงหาผลประโยชนจากการน�าขอมลไปใชในทางทผด เพยงเทาน การบรหารจดการดวยเทคโนโลยทงสองกจะน�าพาองคกรไปสความส�าเรจอยางยงยน

บรรณานกรมกฤษณะ ไวยมย. (2548). เอกสารค�าสอนวชาคลงขอมล

และการท�าเหมองขอมล. กรงเทพฯ: ภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.

กฤษณะ ไวยมย และคณะ. (2544). การใชดาตาไมนนงเพอพฒนาคณภาพการศกษาคณะวศวกรรมศาสตร. NECTEC technical Journal, 3(11), 134-142.

กตตพงษ กลมกลอม. (2552). การออกแบบและพฒนาคลงขอมล. กรงเทพฯ: ส�านกพมพ เคทพ.

จนทรเจา มงคลนาวน และบณฑต เชยวเจรญ. (2548). การท�าเหมองขอมลผใชบรการเวบไซต กรณศกษา: HomeDD.com. จฬาลงกรณธรกจปรทศน, 27(103), 30-42.

จนทรเจา สตวราพนธ และชชพงศ ตงมณ. (2545). การประยกตเชงธรกจของเทคนคเหมองขอมล. Chulalongkorn Review, 14(56), 39-52.

จราพร ยงกวาชาต และคณะ. (2007). การท�านาย ผลส�าเรจการศกษาของนกศกษาระดบ อดมศกษาดวยการเรยนรแบบเบยและการท�าเหมองขอมล. เอกสารประกอบการประชม JCSSE 2007.

ชนวฒน ศรสอาน. (2550). ฐานขอมล คลงขอมลและเหมองขอมล.ปทมธาน: ส�านกพมพมหาวทยาลยรงสต.

เบญจมาศ เตมอดม และภทรชย ลลตโรจนวงศ. (2545). การพฒนาระบบคลงขอมล. สบคนเมอ 14 กมภาพนธ 2554, จากศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เวบไซต: http://www.nectec.or.th/pub/book/2004-6-4-323380-dataWare.pdf

ภาณ ตนโสรจประเสรฐ. (2546). การพฒนาระบบ ตรวจสอบการซอขายหลกทรพยทผดปกตส�าหรบบรษทหลกทรพยในประเทศโดยการใชดาตาไมนง. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วญญ ละอองสวรรณ. (2544). การออกแบบและพฒนาขนตอนวธการวเคราะหบนทกการเขาใชโดยใชเทคนคการท�าเหมองขอมล. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Baltzan, Paige & Phillips, Amy. (2009). Business driven information systems. New York: McGraw-Hill/Irwin.

Berry, Michael & Linoff, Gordon. (1997). Data mining techniques: for marketing, sales, and customer support. USA: John Wiley & Sons.

Feldman, Ronen & Sanger, James. (2007). The text mining handbook advanced approaches in analyzing unstructured data. New York: Cambridge University Press.

Ghani, Rayid. (2003). Mining the web to add semantics to retail data mining. Proceedings of EWMF’ 2003.

Han, Jiawei & Kamber, Micheline. (2001). Data mining: concepts and techniques. San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers.

Inmon, W. H., & R. D. Hackathorn. (1994). Using the Data warehouse. New York: Wiley.

Inyaem, Uraiwan, Meesad, Phayung, Haruechai-yasak, Choochart and Tran, Dat. (2010). Terrorism event classification using fuzzy inference systems. International Journal of Computer Science and Information Security, 7(3), 247-256.


92

ITM0408. (2554). Data warehouse & data

mining. สบคนเมอ 14 กมภาพนธ 2554. จาก

Technology เวบไซต http://itm0408.blogspot.

com/2010/08/data-warehouse-data-mining.

html

Kargupta, Hillol, Han, Jiawei, Yu, Philip S.,

Motwani, Rajeev and Kumar, Vipin. (2009).

Next generation of data mining. Minnesota:

Chapman & Hall/CRC.

Kimball, Ralph. (1996). The data warehouse

toolkit. USA: John Wiley.

Kongthon, Al isa, Kongyoung, Sarawoot

Sangkeettrakarn, Chatchawal Haruechaiyasak,

Choochart. (2010). Thailand’s Tourism

Information Service Based on Semantic

Search and Opinion Mining. Proceedings of

ITC-CSCC 2010.

Nakauchi, Yasushi. (2009). Sequential pattern

mining for cooking - support robot. Intel-

ligence Environments Methods, Algorithms

and Applications, 51-67.

Turban, Efraim, E.Aronson, Jay, Liang, Ting-Peng,

Sharda, Ramesh. (2007). Decision support

and intelligence systems. New Jersy:

Pearson Prentice Hall.

Weldon, J. L. (1996). Data mining and visualiza-

tion. Database Programming and Design,

9(5), 21-24.

Miss Wanvipa Wongvilaisakul received her Master of Science in Information Technology Degree, and Bachelor of Business Administration (Business Computer) from Sripatum University. She is currently lecturer in Faculty of Engineering and Technology, Panyapiwat Institute of Management. She main interests are in Management Information System and Decision Support System.

93

ะบบรหสลบทเพมความปลอดภยใหกบขอมล

Cryptosystem for Data Security

ดร.วรากร ศรเชวงทรพย

อาจารยประจ�าสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร

คณะวศวกรรมศาสตร

สถาบนเทคโนโลยไทย-ญปน

บทคดยอบทความฉบบนมวตถประสงคเพอน�าเสนอววฒนาการของการเขารหสลบ โดยเรมตนจากวธการ

เขารหสแบบซซาร ซงการเขารหสนถกตงชอตามจเลยส ซซาร ผทน�าวธการเขารหสลบมาใชใน

การตดตอกบเหลาแมทพในยามศกสงคราม ตอมาไดมการพฒนาวธการเขารหสลบแบบตาง ๆ

เพอใหการสอสารขอมลมความปลอดภยมากขน จนกระทงในปจจบนวธการเขารหสลบขอมลท

ไดรบนยมเปนอยางมากมอย 2 วธ ไดแก 1. การเขารหสแบบกญแจลบ 2. การเขารหสลบแบบ

กญแจสาธารณะ ในบทความฉบบนไดเปรยบเทยบขอดและขอเสยของวธการเขารหสลบทง 2 แบบ

พรอมทงแสดงวธการน�าการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA ไปใชประโยชนในเรอง

ของความตองการความเปนสวนตวและการยนยนตวบคคล ส�าหรบสวนสดทายของบทความฉบบน

ไดกลาวถงปจจยทมผลตอความปลอดภยของวธการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA

ค�าส�าคญ: การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ การเขารหสแบบกญแจลบ RSA

AbstractThis article presents the evolution of cryptography since the initiation of Caesar

cipher, the encryption technique named after Julius Caesar who had invented

encryption to communicate with his generals during wartime. Later several methods

have been developed to improve the communication security. Recently the secret

key encryption and the public key encryption have become the most popular

encryption techniques. The advantages and disadvantages of these two techniques

have been discussed in this article. We also show how RSA, the most famous of

ร


94

the public key cryptosystem, provides cryptographic privacy and authentication

for data communication. Finally, the security issues related to RSA encryption have

been discussed.

Keywords: Public key cryptography, Secret key cryptography, RSA

บทน�า

ในปจจบนเปนยคสงคมขาวสารขอมล วธการทใช

ในการสอสารมอยหลากหลายรปแบบอยางเชน การสง

สญญาณภาพและเสยงผานทางชองสญญาณดาวเทยม

การสงขอมลตางๆ ผานทางเครอขายอนเทอรเนต และ

การสงสญญาณเสยงผานทางระบบเครอขายโทรศพท

การสอสารดวยวธตางๆ ทกลาวมานนอาจถกผไมหวงด

ดกฟงหรอดกจบขอมลไดโดยไมยากนก (Atkins, 1997)

ซงการดกฟงหรอดกจบขอมลนอาจกอใหเกดผลเสยหาย

ตอผทเกยวของ อยางเชน ในวงการธรกจหากขอมลของ

บรษทหนงรวไหลไปยงบรษทคแขง จะท�าใหเกดการ

เสยเปรยบอยางมากในการแขงขน หรอในทางการทหาร

หากฝายหนงสามารถลวงร ความลบของอกฝายหนง

อาจสงผลใหการศกนนจบลงดวยความปราชยของฝาย

ทปลอยใหความลบรวไหล ดวยเหตนจงไดมการพฒนา

วธการทชวยใหการรบสงขอมลเปนความลบ ซงวธการ

ทน�ามาใชนไดแกการเขารหสลบ (Encryption) โดยการ

เขารหสลบคอการเปลยนขอความปกตทสามารถอาน

ร เรอง (Plain text) ไปเปนขอความทถกเขารหส

(Cipher text) ซงเปนขอความทไมสามารถอานรเรองได

ในสมยกอนการเขารหสลบถกน�ามาใชเพอเพมความ

ปลอดภยใหกบขอมลขาวสารทสงไป ถงแมฝายตรงขาม

จะสามารถจบผทน�าขาวสารและเหนขอความทถกเขารหส

กไมสามารถทจะรไดวาขอความทเหนนนตองการจะ

สอสารอะไร

วธการเขารหสทมชอเสยงมากในสมยกอนไดแก

การเขารหสแบบซซาร (Caesar Cipher) (Henk, 2000)

โดยการเขารหสนถกตงชอตาม จเลยส ซซาร ซงเปนผท

รเรมน�าวธการเขารหสมาใชเพอตดตอกบเหลาแมทพ

ในชวงท�าสงคราม ส�าหรบหลกการเขารหสแบบซซารนน

จะใชการแทนทตวอกขระทตองการสงดวยตวอกขระอน

ทมอยถดมา x ต�าแหนง ยกตวอยางเชน หากก�าหนดให

x = 4 และผสงตองการทจะสงขอความ “see you

tomorrow” เมอใชวธการเขารหสแบบซซาร จะได

ขอความทถกเขารหสดงน “wii csy xsqsvvsa” จากนน

ทางฝายผรบจะแทนทตวอกขระแตละตวในขอความดวย

ตวอกขระทอยกอนหนา x ต�าแหนง ผลลพธทไดคอ

ขอความทผสงตองการสอสาร เราสามารถแสดงตวอยาง

การแทนทตวอกขระของขอความตนฉบบดวยตวอกขระ

ทใชในการเขารหสไดดงรปท 1

รปท 1: ตวอยางการแทนทตวอกขระของขอความตนฉบบ

ดวยตวอกขระทอยถดไป 4 ต�าแหนง

ในระยะหลงการเขารหสแบบซซารไมคอยเปนท

นยมนก เนองจากรปแบบการเลอนหรอแทนทตวอกขระ

สามารถท�าไดเพยง 26 แบบ หากผไมหวงดรวธการ

เขารหสกจะสามารถถอดรหสขอความได โดยการคอยๆ

เลอนต�าแหนงของตวอกขระไปทละ 1 ต�าแหนง ตวอยาง

ขนตอนการถอดรหสขอความของผไมหวงดสามารถแสดง

ไดดงน หากขอความทถกเขารหสเปนดงน “wii csy

xsqsvvsa” เมอเลอนตวอกขระของขอความไป 1 ครง

จะไดขอความ “xjj dtz ytrtwwtb” ออกมา เมอเลอน

ตวอกขระของขอความไป 2 ครง จะไดขอความ “ykk


95

eua zusuxxuc” และเมอเลอนตวอกขระไป 22 ครง จะไดขอความ “see you tomorrow” ซงเปนขอความทผไมหวงดสามารถอานรเรอง ผไมหวงดจงทราบวาการถอดรหสขอความนนประสบความส�าเรจ ในปจจบนไดมการพฒนาวธการเขารหสแบบตางๆ ขนมา โดยจะใชกญแจ (Key) ซงเปนขอมลตวเลขหรอตวอกษรทมหนวยความยาวเปนบต (Bit) ตวอยางของกญแจสน ๆ ไดแก 5A4C4981 ซงตวเลขหรอตวอกษรแตละตวสามารถน�าไปแทนไดดวยตวเลขไบนารหรอตวเลขฐาน 2 ขนาด 4 บต ยกตวอยางเชนตวเลข 5 ซงเปนขอมลตวแรกของกญแจจะมคาเทากบ 0101 และตวอกษร A ซงในระบบเลขฐาน 16 ตวอกษรนถกน�ามาใชแทนตวเลข 10 เมอน�าตวอกษรนมาเขยนแบบตวเลขฐานสองขนาด 4 บต จะไดมคาเทากบ 1010 เมอใช หลกการแทนคาขางตน ขอมลกญแจ 5A4C4981 จะสามารถแทนไดดวยตวเลขฐานสองขนาดความยาว 32 บตดงน 01011010010011000100100110000001 เมอตองการเขารหสกจะน�าขอความทตองการเขารหสมาเปลยนเปนตวเลขฐานสองเชนเดยวกนกบขอมลกญแจ โดยการเขารหสขอมลคอการน�าขอมลตวเลขของกญแจและขอมลตวเลขของสงทต องการเขารหสมาผานกระบวนการค�านวณทางคณตศาสตร อยางเชน การบวก ลบ คณ หาร ยกก�าลง และหารเอาเศษ ผลลพธทได ถกเรยกวาขอมลทถกเขารหสลบ และเมอผรบตองการทถอดรหสกจะน�าขอมลทถกเขารหสลบและขอมลกญแจมาผานกระบวนการค�านวณทางคณตศาสตร โดยผลลพธทไดคอขอมลทผสงตองการสอสาร ในบทความฉบบนจะกลาวถงรายละเอยดของวธการทใชในการเขารหสขอมล พรอมทงแสดงตวอยางการใชงาน โดยมล�าดบการน�าเสนอดงน 1. ระบบการเขารหสแบบกญแจลบ (Secret key cryptography) (Mel, 2001) 2. ระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ (Public key cryptography) (Buchmann, 2004) 3. การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA (Coutinho, 1999)

4. ความปลอดภยของการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA

ระบบการเขารหสแบบกญแจลบ (Secret key cryptography) ส�าหรบระบบการเขารหสแบบกญแจลบนนจะใชกญแจลบดอกเดยวในการเขารหสและถอดรหสขอมล (Denning, 1982) ดงแสดงในรปท 2 โดยการตดตอระหวางบคคล 2 คน จะตองใชกญแจลบ 1 ดอก ในกรณทมบคคลทตองการตดตอเปนจ�านวนมากกจ�าเปนทจะตองมจ�านวนของกญแจลบทใชงานเพมขนตามไปดวย ยกตวอยางเชน หากมบคคลทตองการตดตอสอสารดวย

จ�านวน 10 คน จะตองมกญแจลบทงหมดจ�านวน 10

2

หรอ 45 ดอก โดยท !

( )! !

n nr n r r−

นอกจากนผสงและผรบจะตองหาทางตกลงกนเรองกญแจลบทใช ซงหากผสงและผรบไมไดอยทเดยวกน ผ สงจ�าเปนทจะตองหาชองทางหรอวธการสอสารทปลอดภยในการแจงกญแจลบใหกบผรบ ซงหากชองทางทวามอยจรง ผสงและผรบควรจะใชชองทางนนในการตดตอสอสารกนโดยไมตองเสยเวลาในการเขารหส จากทกลาวมาขางตนจะเหนวาการจดการกญแจลบ ยงคงเปนเรองทยงยากในกรณทผสงและผรบไมไดอย ทเดยวกน

ระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ (Public key cryptography) ระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะถกพฒนาขนมาเพอแกไขขอจ�ากดของระบบการเขารหสแบบกญแจลบ ส�าหรบระบบการเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะนน จะก�าหนดใหผ ใชแตละรายถอกญแจ 2 ดอก โดยกญแจดอกแรกถกเรยกวากญแจสวนตว (Private key) และกญแจดอกท 2 ถกเรยกวากญแจสาธารณะ (Public key) โดยมเพยงเจาของกญแจเทานนททราบกญแจสวนตวของตนเอง ในขณะทกญแจสาธารณะจะถกประกาศใหคนอนทราบได บคคล 2 คน


96

สามารถสงขอมลหากนไดเพยงแคทราบกญแจสาธารณะ

ของอกฝายหนง หากมบคคลทตองการตดตอสอสาร

จ�านวน 10 คน จะตองมกญแจสวนตวและกญแจ

สาธารณะอยางละ 10 ดอก จะพบวาจ�านวนกญแจ

ทงหมดทตองใชนอยกวาเมอเทยบกบการเขารหสแบบ

กญแจลบ

การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะนน สามารถ

น�าไปใชงานตามวตถประสงคตางๆ ดงน

1. ความตองการความเปนสวนตว

หากผใช A ตองการสงขอมลไปยงผใช B อยางเปน

ความลบ ผใช A สามารถท�าไดโดยน�ากญแจสาธารณะ

ของผใช B มาเขารหสขอมล จากนนจงสงขอมลทถก

เขารหสไปให B ดงแสดงในรปท 3 จะสงเกตไดวาผใช

คนอนๆ ไมสามารถถอดรหสขอมลได จะมเพยงแตผใช B

เพยงรายเดยวเทานนทสามารถถอดรหสขอมลนนได

เนองจากผใช B เปนผทถอกญแจสวนตวเพยงคนเดยว

เราจงสามารถน�าวธการเขารหสแบบนไปใชในการสง

ขอมลแบบสวนตวได แตวธการนไมสามารถยนยนตว

ผทสงขอมลได เนองจากผใชรายใดกตามททราบกญแจ

สาธารณะของ B สามารถปลอมขอมลขนมาและสง

ขอมลไปหา B ได

รปท 2: ขนตอนการเขารหสและถอดรหสขอมลของระบบการเขารหสแบบกญแจลบ

รปท 3: ความเปนสวนตวในระบบกญแจสาธารณะ

รปท 4: การยนยนตวบคคลในระบบกญแจสาธารณะ

2. การยนยนตวบคคล

หากผใช A ตองการยนยนใหผใช B ทราบวา ขอมล

ทสงไปนนมาจากผใช A สามารถท�าไดโดยการใชกญแจ

สวนตวของ A ในการเขารหสขอมล เมอผใช B ไดรบ

ขอมลทถกเขารหส กจะน�ากญแจสาธารณะของ A

มาถอดรหส ดงแสดงในรปท 4 หากสามารถถอดรหสได

ผใช B กสามารถมนใจไดวาขอมลนนถกสงมาจากผใช A

จรงๆ เนองจากมผใช A เพยงรายเดยวทเขารหสขอมลได


97

เราเรยกวธยนยนตวบคคลนวาการใช “ลายมอชอดจทล

(Digital Signature)” (Mao, 2004) เพอการยนยน

ตวบคคล แตวธการนไมสามารถรบรองไดวาขอมลทสงไป

จะเปนความลบ เนองจากมหลายบคคลททราบกญแจ

สาธารณะของ A และบคคลเหลานนสามารถถอดรหสลบ

ขอมลได

3. การรบประกนทงเรองความเปนสวนตวและ

การยนยนตวบคคล

หากตองการทจะรบประกนทงเรองความเปนสวนตว

และการยนยนตวบคคล สามารถท�าไดโดยใหผใช A

เขารหสขอมลดวยกญแจสวนตวของตนเอง จากนนจะน�า

ขอมลทถกเขารหสมาเขารหสอกชนหนงโดยใชกญแจ

สาธารณะของผใช B จะพบวาผทสามารถถอดรหสขอมล

ชนแรกไดมเพยงผใช B รายเดยวเทานน และเมอผใช B

น�ากญแจสาธารณะของผใช A มาถอดรหสขอมลอกชน

กจะสามารถอานขอมลทถกสงมาจากผใช A ได ดงแสดง

ในรปท 5(a) วธการนจงสามารถยนยนไดวาขอมลนน

ถกสงมาจากผใช A และมเพยงผใช B เพยงรายเดยวท

สามารถอานขอมลนนได นอกจากนหากสลบล�าดบกญแจ

ทใชในการเขารหสและถอดรหสจะพบวาวธการนกยง

สามารถรบประกนทงเรองความเปนสวนตวและการยนยน

ตวบคคลได ดงแสดงในรปท 5(b)

(a)

(b)

รปท 5: ความเปนสวนตวและการยนยนขอมลในระบบกญแจสาธารณะ


98

การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะดวยวธ RSA

RSA เปนอลกอรทมการเขารหสลบแบบกญแจ

สาธารณะ ซงสามารถรองรบความตองการในเรอง

ความเปนสวนตวและการยนยนตวบคคลได ผทคดคน

RSA ขนมาไดแก Ronald Rivest, Adi Shamir และ

Leonard Adleman โดยค�าว า RSA ไดมาจาก

ตวอกขระตวแรกของนามสกลผคดคนทง 3 คน

ส�าหรบรายละเอยดการสรางกญแจสวนตวและ

กญแจสาธารณะของอลกอรทม RSA (DI Management

Services Pty Limited, 2011) สามารถแสดงเปน

ขนตอนไดดงน

ขนท 1 ใหเลอกจ�านวนเฉพาะซงมคามาก 2 คา

ในทนก�าหนดใหเปนตวแปร p และ q

ขนท 2 ค�านวณคาผลคณระหวาง p และ q

โดยก�าหนดให n = p * q

ขนท 3 หาคาผลคณระหวาง p - 1 และ q - 1

โดยก�าหนดให z(n) = (p - 1) * (q - 1)

ขนท 4 เลอกคา e ขนมา โดยคา e จะตอง

มากกวา 1 และนอยวา z(n) นอกจากนคา e และ z(n)

จะตองเปนจ�านวนเฉพาะสมพทธกน นนคอคา e และ

z(n) ตองมตวหารรวมมากเทากบ 1

ขนท 5 ค�านวณหาคา d ซงท�าให ed mod z(n)

= 1 นนคอผลคณระหวาง และ d เมอถกหารดวย z(n)

จะตองไดเศษของการหารเทากบ 1 โดย mod หมายถง

ตวด�าเนนการมอดลส (Modulus) ซงมหนาทหาคาเศษ

ของการหารออกมา

เมอท�าครบทง 5 ขนตอนจะไดกญแจสาธารณะ

เทากบ (n,e) และกญแจสวนตวเทากบ (n,d)

ตวอยางการค�านวณหากญแจสวนตวและกญแจ

สาธารณะ สามารถแสดงไดดงน

ขนท 1 ก�าหนดให p = 11 และ q = 13

ขนท 2 ค�านวณหาคา n ไดดงน

n = p * q

= 11 * 13

= 143

ขนท 3 ค�านวณหาคา z(n) ไดดงน

z(n) = (p - 1) * (q - 1)

= 10 * 12

= 120

ขนท 4 เลอกคา e ขนมา โดยคา e จะตอง

นอยกวา 120 และตองเปนจ�านวนเฉพาะสมพทธกบ 120

ในทนเลอกคา e เทากบ 7

ขนท 5 ค�านวณหาคา d ทท�าให 7d mod 120

= 1 จะไดคา d = 103

ผลลพธทไดจากการค�านวณเปนดงน ไดกญแจ

สาธารณะเทากบ (143,7) และไดกญแจสวนตวเทากบ

(143,103)

ส�าหรบการน�าอลกอรทม RSA มาใชในเรอง

ความตองการความเปนสวนตว สามารถแสดงไดดงน

หากผใช A ตองการสงขอมลตวเลข m ไปใหผใช B

สามารถท�าไดโดยการใชกญแจสาธารณะของผใช B

เขารหสขอมลไดคา c ออกมา ส�าหรบสมการการเขารหส

ขอมลสามารถแสดงไดดงน

c = me mod n

หากก�าหนดใหกญแจสาธารณะของผใช B เทากบ

(143,7) และคา m เทากบ 4 จะสามารถค�านวณหา

คา c ไดดงน

c = 47 mod 143

= 82

เมอผใช B ไดรบขอมลทถกเขารหสไวกจะใชกญแจ

สวนตวของตนเองในการถอดรหสขอมล โดยสามารถ

แสดงสมการการถอดรหสขอมลไดดงน

m = cd mod n

หากก�าหนดใหกญแจสวนตวของผใช B เทากบ

(143,103) จะสามารถแสดงการถอดรหสขอมลเพอหา

คา m ไดดงน

m = 82103 mod 143

= 4

จากตวอยางทแสดงขางตน จะเหนวาขอมลตนฉบบ

และขอมลทถอดรหสไดเปนขอมลเดยวกนและมเพยง


99

ผใช B เพยงคนเดยวทสามารถถอดรหสได ท�าใหผใช A

มนใจไดวาขอมลนนมความเปนสวนตวมาก

ส�าหรบการน�าอลกอรทม RSA มาใชเพอยนยน

ตวบคคลสามารถแสดงไดดงน

หากผใช A ตองการสงขอมลตวเลข m ไปใหผใช B

สามารถท�าไดโดยการใชกญแจสวนตวของผใช A ในการ

เขารหสขอมล และจะไดคา c ซงเปนขอมลทถกเขารหสไว

ส�าหรบการเขารหสขอมลสามารถแสดงเปนสมการได

ดงน

c = md mod n

หากก�าหนดใหกญแจสวนตวของผใช A เทากบ

(143,103) และคา เทากบ 4 จะสามารถค�านวณหาคา

ไดดงน

c = 4103 mod 143

= 108

เมอผใช B ไดรบขอมลทถกเขารหสไวกจะใชกญแจ

สาธารณะของผใช A ในการถอดรหสขอมล โดยสามารถ

แสดงสมการการถอดรหสขอมลไดดงน

m = ce mod n

หากก�าหนดใหกญแจสาธารณะของผใช A เทากบ

(143,7) จะสามารถแสดงการถอดรหสขอมลเพอหา

คา m ไดดงน

m = 1087 mod 143

= 4

จากตวอยางทแสดงขางตนพบวา มเพยงผใช A ท

รกญแจสวนตว ดงนน A จงเปนผใชรายเดยวทสามารถ

เขารหสขอมลได ท�าใหสามารถยนยนไดวาขอมลทถกสง

มานนมาจากผใช A

ความปลอดภยของการเข ารหสลบแบบกญแจ

สาธารณะดวยวธ RSA

ส�าหรบความปลอดภยของวธ RSA นน ขนอยกบ

ความยากงายในการแยกตวประกอบคา n ออกเปนคา

p และ q ตวอยางของการทดสอบเรองความปลอดภย

ของขอมลทถกเขารหสดวยอลกอรทม RSA เกดขนใน

ป พ.ศ. 2520 โดยผคดคนทง 3 คนไดเสนอโจทยปญหา

ในหนงสอ Scientific American (Janeba, 1994)

ในโจทยไดบอกคากญแจสาธารณะดงน

ก�าหนดให

e = 9007, n = 11438162575788886766923

577997614661201021829672124236256256184

293570693524573389783059712356395870505

8989075147599290026879543541

และขอมลทถกเขารหสเปนดงน

c = 96869613754622061477140922254355882

905759991124574319874695120930816298225

145708356931476622883989628013391990551

829945157815154

โจทยไดก�าหนดใหหาขอมลตนฉบบ โดยใชขอมลท

ก�าหนดมาใหขางตน ส�าหรบขนตอนทยากทสดในการ

ถอดรหสขอมล คอการแยกตวประกอบ n ออกเปน

จ�านวนเฉพาะ p และ q เมอไดคา p และ q จะสามารถ

น�าไปใชในการค�านวณหาคากญแจสวนตว d ไดโดยงาย

โจทยทผคดคนทง 3 คนไดตงในชวงนน ไมมใครสามารถ

หาค�าตอบได จนกระทงในป พ.ศ. 2537 Paul Leyland,

Derek Atkins, Michael Graff และ Arjen Lenstra

ไดพยายามทจะแกปญหานอกครงและไดรบความ

ชวยเหลอจากอาสาสมครมากกวา 600 คน จากประเทศ

ตางๆ มากกวา 20 ประเทศ และใชเวลาเพยงแค 8 เดอน

กสามารถแยกตวประกอบ n ออกเปนจ�านวนเฉพาะ

2 ตวคณกน

โดยจ�านวนเฉพาะตวแรกไดแก 3490529510847

650949147849619903898133417764638493387

843990820577

และจ�านวนเฉพาะตวท 2 ไดแก 327691329932

667095499619881908344614131776429679929

42539798288533

จากนนน�าจ�านวนเฉพาะทง 2 ตวมาใชในการ

ค�านวณกญแจสวนตวไดผลลพธดงน


100

d = 10669861436857802444286877132892015

478070990663393786280122622449663106312

591177447087334016859746230655396854451

3277109053606095

เมอน�าค ากญแจสวนตวมาใชในการถอดรหส

ไดขอมลตนฉบบดงน

m = 2008050013010709030023151804190001

180500191721050113091908001519190906180

10705

จากนนใหแทนเลขตางๆ ดวยตวอกขระดงน

01 = A, 02 = B, …, 26 = Z จะไดขอความ “THE

MAGIC WORDS ARE SQUEAMISH OSSIFRAGE”

ออกมา

จากทไดกลาวมาในขางตนสรปไดวาความปลอดภย

ของการเขารหสดวยวธ RSA ขนกบปจจยตางๆ ดงน

1. ความยาวของกญแจทใช ตวอยางขางตนแสดง

ใหเหนวาการใชกญแจทมความยาวเทากบ 428 บต

มความปลอดภยไมเพยงพอในการใชงานจรง ยงเครอง

คอมพวเตอรทใชงานกนอยทกวนนสามารถท�างานได

รวดเรวกวาเครองคอมพวเตอรในสมยกอนมาก การใชงาน

ในปจจบนจงไดก�าหนดใหใชกญแจทมความยาวอยางนอย

เทากบ 1024 บต จงจะยอมรบวาการเขารหสมความ

ปลอดภยสงเพยงพอ

2. ความยากในการแยกตวประกอบ หากมผ ท

สามารถคดคนวธการแยกตวประกอบทงายและรวดเรว

กวาวธทมทงหมดในปจจบน วธการ RSA กจะไม

สามารถน�ามาใชงานไดเลย เนองจากมความปลอดภย

ไมเพยงพอ

สรปและขอเสนอแนะ

บทความฉบบนไดน�าเสนอววฒนาการของการ

เขารหสลบ และไดกลาวถงวธการตาง ๆ ทใชในการ

เขารหสลบในปจจบน ซงไดแก 1. การเขารหสแบบ

กญแจลบ 2. การเขารหสลบแบบกญแจสาธารณะ และ

ไดเปรยบเทยบวธการเขารหสลบทง 2 แบบ ทงในเรอง

ของความยากงายในการจดการกญแจ และจ�านวนกญแจ

ทตองใชเมอมบคคลทตองการตดตอกนมากขน

นอกจากนยงไดแสดงตวอยางวธการน�าอลกอรทม

RSA ไปใชงานทางดานความตองการความเปนสวนตว

และการยนยนตวบคคล และแสดงใหเหนถงปจจยตางๆ

ทมผลตอความปลอดภยของการเขารหสลบแบบกญแจ

สาธารณะดวยวธ RSA โดยปจจยเหลานไดแก ความยาว

ของกญแจทใช และความยากในการแยกตวประกอบ

ส�าหรบขอเสนอแนะเกยวกบวธการเขารหสลบ

มดงน

1. วธการเขารหสแบบกญแจลบและวธการเขารหสลบ

แบบกญแจสาธารณะมขอดขอเสยแตกตางกน โดยวธการ

เขารหสแบบกญแจลบมขอดตรงทการเขารหสและการ

ถอดรหสสามารถท�าไดอยางรวดเรว แตมความยากล�าบาก

ในการจดการกญแจ ในขณะทวธการเขารหสลบแบบ

กญแจสาธารณะมขอดตรงทการจดการกญแจท�าไดงาย

และเมอมบคคลทตองการตดตอกนมากขนจ�านวนกญแจ

ทใชกไมมากนกเมอเทยบกบวธการเขารหสแบบกญแจลบ

แตวธการนมขอจ�ากดตรงทการเขารหสและถอดรหส

ท�าไดชา หากสามารถน�าเอาวธการทง 2 มาใชงาน

รวมกนได จะสามารถปรบปรงขอจ�ากดของแตละวธได

ส�าหรบตวอยางการน�าวธการเขารหสทง 2 แบบมา

ใชงานในปจจบนไดแก ระบบ PGP (Pretty Good

Privacy) (Feisthammel, 2004) ซงใชในการเขารหส

จดหมายอเลกทรอนกสและยนยนตวบคคลทสงจดหมาย

อเลกทรอนกส

2. ความปลอดภยของการเขารหสลบแบบกญแจ

สาธารณะขนอย กบความยาวของกญแจทใช แตถา

กญแจทใชมความยาวมากกจะท�าใหการเขารหสและการ

ถอดรหสเสยเวลามากเชนกน ดงนนในกรณทขอมลท

ตองการสงมความส�าคญในชวงระยะเวลาหนงๆ อยางเชน

ขอมลทใชในชวงการเลอกตง ซงเมอสนสดการเลอกตง

ขอมลทเคยใชในการตดตอสอสารอาจจะไมมความ

ส�าคญเลย ในกรณนอาจจะใชกญแจสาธารณะทม

ความยาวไมมากนก แตมความยาวเพยงพอทจะรบประกน


101

ความเปนสวนตวในชวงเวลากอนการเลอกตง วธการน

จะชวยใหการเขารหสและถอดรหสมความรวดเรวมากขน

บรรณานกรมAtkins, D., Snyder, J., Hare, C. (1997). Internet

Security Professional Reference 2nd edition.

Indianapolis: New Riders Publishing.

Buchmann, J.A. (2004). Introduction to crypto-

graphy. New York: Springer.

Coutinho, S.C. (1999). The Mathematics of

Ciphers: Number Theory and RSA Crypto-

graphy. Massachusetts: A K Peters Press.

Denning, D.E. (1982). Cryptography and data

security. Massachusetts: Addison-Wesley

Publishing.

DI Management Services Pty Limited. (2011).

RSA Algorithm. Retrieved January 15, 2011,

from RSA Algorithm Website: http://www.

di-gt.com.au/rsa_alg.html

Feisthammel, P. (2004). PGP - Pretty Good

Privacy. Retrieved January 15, 2011, from

PGP/GnuPGP/OpenPGP - Pretty Good Privacy

Website: http://www.rubin.ch/pgp/pgp.

en.html

Henk, C. A. (2000). Fundamentals of Cryptology.

Boston: Kluwer Academic Publishers.

Janeba, M. (1994). Factoring Challenge

Conquered - With a Little Help From

Willamette. Retrieved January 15, 2011,

from RSA-129 article Website: http://www.

willamette.edu/~mjaneba/rsa129.html

Mao, W. (2004). Modern Cryptography, Theory

& Practice. New Jersey: Prentice Hall.

Mel, H. X., Baker, D. (2001). Cryptography

decrypted. Boston: Addison-Wesley.

Warakorn Srichavengsup obtained the B.Eng., M.Eng. and Ph.D. degree

in electrical engineering from Chulalongkorn University, Bangkok, Thailand,

in 1998, 2003 and 2009, respectively. He is currently a lecturer with

the Department of Computer Engineering at Thai-Nichi Institute of

Technology (TNI), Bangkok, Thailand. Prior to joining TNI, he was a

visiting research student during 2008 with the Laboratory for Information

and Decision Systems (LIDS) at the Massachusetts Institute of Technology

(MIT). His main research interests are MAC protocol for high speed

wireless local area networks.

102

he Key Success of Company Branding Through Employees

กญแจสความส�าเรจในการสรางแบรนดบรษท ผานพนกงาน

Dr. Tanya Supornpraditchai

Lecturer in Department of Master of

Business Administration (MBA)

Panyapiwat Institute of Management


AbstractResearch of company branding strategy has captured more and more attention from many scholars. In practice, there are growing numbers of organizations moving their brand strategies from individual product branding to company branding in order to provide an umbrella of trust for all product and service categories of the company and to assist the company to achieve extension of its dissimilar products or services in the future. It has been argued that company branding strategy is a major marketing tool that companies use in order to gain a competitive advantage over their competitors. The focus of company branding has been on creating customer commitment to a brand by attracting new customers and retaining existing customers which will lead to increase of sales. The literature review shows that company branding strategy in both academic research and practice has directed more focus on customers than other stakeholders, for example, employee. Recently the concept of company branding strategy has been expanded into the employee context. Similar to customer, company brand has a personality as seen by its employees. In fact, an employee develops a closer relationship with a company brand he works for. This article examines the importance of company branding strategy through company employees.

Keywords: Key Success, Company Branding, Employees

T


103

บทคดยอปจจบนนกวชาการใหความสนใจงานวจยเกยวกบการสรางแบรนดบรษทเพมมากขน โดยหลาย

บรษทไดเปลยนกลยทธการสรางแบรนดจากการมงเนนสรางแบรนดของสนคาตวใดตวหนง

มาเปนการสรางแบรนดบรษท โดยมจดมงหมายเพอใหลกคาเกดความมนใจในสนคาและบรการ

ทกชนดของบรษทมากกวาทจะเนนการสรางความมนใจในสนคาหรอบรการตวใดตวหนง นอกจากน

การสรางแบรนดบรษทยงชวยเพมโอกาสการขายสนคาหรอบรการใหมๆของบรษททก�าลงจะออก

สตลาดในอนาคต นกวจยและนกวชาการสรปวากลยทธการสรางแบรนดบรษทนนเปนกลยทธหลก

ทางการตลาดทสามารถท�าใหบรษทนนๆ มศกยภาพในการแขงขนทเหนอกวาบรษทคแขง ในอดต

การสรางแบรนดบรษทนนจะมงเนนไปทลกคาเปนส�าคญ โดยมจดประสงคเพอใหลกคาไววางใจ

ในแบรนดโดยดงดดลกคาใหมๆ และรกษาฐานลกคาเกาซงสงผลใหยอดขายของบรษทเพมขนได

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของท�าใหทราบวากลยทธการสรางแบรนดบรษทนนมงเนนไปท

ลกคาเปนหลกโดยลมนกถงกลมทมสวนไดสวนเสยทมสวนเกยวของเชน พนกงานของบรษทเอง

อยางไรกดปจจบนนกลยทธการสรางแบรนดบรษทไดรบการขยายไปสระดบพนกงานของบรษทแลว

ซงในความเปนจรง แบรนดของบรษทมอทธพลตอพนกงานของบรษทเองเชนเดยวกบทมอทธพล

ตอลกคาของบรษท ทส�าคญพนกงานของบรษทมความเกยวพนกบแบรนดบรษทโดยตรงและสมผส

มากกวาลกคาเสยอก บทความวชาการนจงไดใหความส�าคญตอกลยทธการสรางแบรนดบรษท

โดยมงเนนไปทพนกงานของบรษทเปนหลก

ค�ำส�ำคญ: กญแจสความส�าเรจ การสรางแบรนดบรษท พนกงาน

Introduction

It is the first important thing to examine

some fundamental concepts of the branding

strategy. Roa et al. (2004) indicate three different

types of branding strategies; (1) company

branding, (2) house of brands, and (3) mixed

branding. Company branding strategy is dominant

where the company brand name is used across

all company products and services in order to

get the benefits of an economies of scale

in marketing, for example, Hewlett-Packard,

McDonald’s, FedEx (Roa et al., 2004), Mars and

Nestle (Davies & Chun, 2002). The house of

branding strategy does not use the company

name but uses individual brand names to

promote products and services in order to

differentiate positioned brands, for example,

Unilever and Procter and Gamble (Davies &

Chun, 2002). Finally, mixed branding strategy

is used in companies such as Hilton, British

Airway (Davies & Chun, 2002) to create separate

product classes for various brands, for example,

Pepsi uses the company brand name for

certain products and its product brand name

for other products in their portfolio (Roa et al.,

2004)

Nowadays, in the marketplace where

products are similar and product life cycles are

getting shorter, for example, pharmaceutical

and technology industries, company branding


104

can provide a sustainable competitive advantage by differentiating the company, its products and services from its competitors. Company brand is an integrated and cost saving approach to branding strategy. The cost of introducing a brand into a consumer market is a considerable investment as there is no guarantee of success. As marketing costs rise, establishing a company brand may be more efficient than employing product branding strategy. Companies can find ways to strengthen their company brand to offer and provide differentiating products and experiences for their customers. de Chernatony (1999) asserts that where a company branding builds customers’ respect and trust with one of the company’s offerings, it is more likely that consumers will accept the company’s promises for an additional subsequent offering. Newman (2001) estimates that 26 percent of cost can be saved by using a company brand for a new product/service launch and the successful rate can be increased by 20 percent. Company branding has four major advantages; (1) economies of scale in marketing, (2) total lower costs of advertising, (3) lower costs of creating brand equity, and (4) lower costs of new product introductions (Roa et al., 2004). The company brand is different from the product brand in the diversity of audiences. It requires multi-stakeholders to be involved. Hatch and Schultz (2003) and Schultz and de Chernatony (2002) insist that the company brand is formed and held by all of its stakeholders including employees, customer,

investors, suppliers, partners, regulators, special interests, and local communities. However, there are a limited number of qualified marketers to manage the marketing of the company brand across all the communications disciplines, which are advertising, public relations, promotion, philanthropy, and internal communications (Argenti & Druckenmiller, 2004). Company branding through both internal and external perceptions intends to add value through identification of the products or services of the company and differentiates those products or services from its competitors. However, companies often forget the importance of the internal customers and their employees. They pay much more attention to the external customers. Stuart (2003) asserts that employees are the most important group of stakeholders in all organizations but they are often overlooked. Literature review shows that there are gaps between the internal and external perceptions of a company brand. Gaps were identified between the perception of the employee and the perception of the customer of a company identity (Davies & Chun, 2002). de Chernatony (1999) insists that in order to strengthen a company brand, the company has to narrow the gap between internal and external perceptions.

How to Build a Successful Company Brand?Internal customer (the key success for company branding strategy) Employees are one of the stakeholder groups who are influenced by the company image (Abratt, 1989) and have an impact on


105

company identity (Ind, 1997; Stuart, 2002).

Company marketers need to internalize the

message with the employees. There needs to

be a greater attention to the development of

clearing brand messages with the employees.

The brand positioning must be cleared and

communicated to employees in order to

inspire and assist them to understand their role

in relation to the brand. In fact, employees are

an important information source and reference

for the customer about the company. Therefore,

employee actions and attitudes need to be in

harmony with the way that senior management

wishes the company to be perceived (Kennedy,

1977).

The perception of employee and customer

also affect their attitude and behavior toward

the company. Davies et al. (2003) provide the

Company Reputation Chain model showing

that there are the links in the reputation chain

between internal and external perception,

as shown in Figure 1. The company brand

image, from the customer’s point of view and

the company brand identity, from employee’s

point of view need to be harmonized. They

also assert that there are positive links

between company image and company sale

performance. Therefore, customer-contact

employees have dramatic role to communicate

the company brand to the customers.

Source: Davies et al. (2003)

Figure 1: The Company Reputation Chain

Employee: brand ambassadors

In addition, employees’ attitude and

behavior need to be aligned with the company

brand value because they affect other

stakeholder’s perception of the company

brand. There is growing interest in brand

attitudes of employees because they are the key

to build relationships with all the company’s

stakeholders. They assist the company in

expressing the meaning of the brand (Balmer,

1995; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch &

Schultz, 2003; Wilson, 2001). In developing


106

company branding, attention should be given to employees who provide the service to the external customers. Especially in service businesses, customer-contact personnel are as important as the companies’ products (de Chernatony, Druty & Segal-Horn, 2003). They are more involved in the development of the company brand than a product brand (de Chernatony, 1999; McDonald et al., 2001). Furthermore, external brand communications also affect internal perceptions. Hatch and Schultz (2001) point out that the company employees are also external group members who consume company products/services. They can compare the communications within and outside the company. Their perceptions of the company can influence the organizational identity when they make the contact to the customer (Hatch & Schultz, 2001). Company branding strategy aims to have all members of the company behave in a manner conforming to the desired brand identity. Therefore, a company needs to clearly communicate the purpose of its brand to employees in order to inspire them and help them perceive the intended meaning of its brand and their roles relate to it. Company branding relies heavily on a company’s members holding congruent perceptions about the nature of the company (Harris & de Chernatony, 2001). The role of employees is changed; they are now the brand’s ambassadors (Hemsley, 1998). There is evidence that the more employees identify with a company, the more likely they are to show a supportive attitude toward it

(Mael & Ashforth, 1992), and the more they focus on tasks that benefit the company rather than self-interested objectives (Bell & Menguc, 2002). By focusing on company branding from employee’s perspective, companies can draw greater attention to their human capital. It is essentially a matter of ensuring that there is alignment between how employees feel about the company brand and the company brand as designed by management. de Chernatony et al. (2003) argue that a service brand can die because of its staffs, not because of its customers. In line with Davies et al. (2003), employees play a crucial role in the brand building process. They are the interface between internal and external brand, and can have a significant impact on the perception of customers toward both the brand and the company (Harris & de Chernatony, 2001). All employees represent the company identity and influence external stakeholder perceptions about the company (King, 1991). The outstanding example of the successful company branding concept is Starbucks. The company puts more effort in employees than customers. It pays attention in employee’s training, employee’s benefit, employee attitude and behavior, to communicate the brand from inside-out (Burmann & Zeplin, 2005). Howard Schultz, CEO of Starbucks, said that “we are not in the coffee business serving people…; we are in the people business serving coffee” (Bedbury & Fenichell, 2002: 50). This suggests that Starbucks focuses on four main components, which are employees’ training, employees’


107

benefits, employees’ attitudes and behavior in order to motivate them to deliver the appropriate service to the customers. Using this perspective, internal company branding becomes important, in other words, employees will need to be addressed first and the end-user (for example, customer) will be satisfied at last. Jawahar and McLaughlin (2001) point out that employee is likely to be the most important in the “growth stage” and “mature stage” of the company brand lifecycle and less important in the “declining stage”. On the other hand, Stuart (2003) argues that employees are important at all stages of the company brand lifecycle, for the reason that the employees represent the company identity that affects external stakeholder perceptions. Employees are a sustainable source of competitive advantage; making them a critical resource at all stages of the company brand lifecycle. In fact, weakened employee identifi-cation will damage organizational identity. Therefore, companies should ensure that they convey company brand identity to their employees and focus on achieving effective internal communication between the organiza-tion and their employees in order to interact with customers. The literature review in both the marketing and HR fields demonstrates that the employee’s perception of her/his company brand has an impact on her/his attitude and behavior toward the company (Balmer, 1995; de Chernatony, 1999; Backhaus & Tikoo, 2004; Martinet al., 2005). The increased attention being focused on employees by scholars in the marketing

field has occurred because they are recognized as the key success for the company brand (Griffin, 2002; Olins, 2000). When a company conveys expectations of what it will deliver in terms of products and services as a brand through promises (for example, through advertising) to the customers, the company’s employees’ behavior needs to be aligned with those expectations in their contact with the customers. Company’s employees are the people who deliver the meaning of the brand to customers (Balmer, 1995; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch & Schultz, 2003; Wilson, 2001), therefore, their attitudes and behaviors need to be in harmony with the company brand (Balmer, 1995; Harris & de Chernatony, 2001; Wilson, 2001) and the way that the company expects to be perceived (Kennedy, 1977).

Employee: as product The core concept of company branding strategy in applying to company’s employee is the idea of turning business from inside-out and linking company’s current employee behavior to the company brand. The benefit outcomes of the company branding strategy in applying to company’s current employee from marketing perspective focus on employee attitudes and behaviors when they provide the service to the customer (de Chernatony, 1999; de Chernatony et al., 2003; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch & Schultz, 2003). In marketing research, scholars assert that there are positive links between the commu-nication of a company brand to its employees


108

and their behaviors in the way that support

the company brand and deliver it to customers,

as shown in Figure 2 (Davies et al., 2003).

Note: Developed from Davies et al. (2003)

Figure 2: Benefit Outcomes of Company Branding

Strategy from Marketing Perspective

In fact, employees not only significantly

influence the company brand, but are also

influenced by it (Dortok, 2006). Although the

main objective of most advertising is not to

communicate with a company’s employees

but to its customers, a company’s advertising

can affect its employees (Acito & Ford, 1980).

Studies have shown that company branding

activity such as advertising has an impact on

the company’s employees (Acito & Ford, 1980;

Bird, 1989; Bowers et al., 1990; Gilly &

Wolfinbarger, 1998). In addition, organizational

scholars emphasize the importance of using

internal communications to inform and create

an understanding of the company brand, and

to build ownership among employees (Gilly &

Wolfinbarger, 1998).

In addition, a company’s advertising claims

influence its employees’ positive or negative

attitudes toward the company. Take the case

of Eastern Airlines: various forms of advertising

that promote specific attributes of the company

service indicate to its customers what they can

expect from its employees and also influence

its employees to support the company goals

and imply to them how they are expected to

behave (Acito & Ford, 1980). On the other hand,

a company’s advertising may be a source

of pride or humiliation to its employees.

As suggested by Acito and Ford (1980), in a

company that uses low-quality materials and

inferior standards in production methods but

over-claims about its product quality in its

advertising, employees might react by expressing

cynical opinions about that advertising and the

company.

How to Measure Employees’ perception

toward a Company Brand?

For the past decade, brand equity has

become one of the key measurements in the

evaluation of the value of brand. Recently,

academics have paid increased attention to

the impact of the company brand on its current

employees (Han, 2005; Supornpraditchai et al.,

2006, 2007) in which aimed at measuring

the current employees’ perception toward

their current company brand and its effects.

Han (2005) conducted longitudinal research

in a food service company, studying the

conceptual framework of company branding from


109

the employee perspective. Supornpraditchai et al. (2007) measure the degree of individual employees’ perception of company brand and provide insight into employee attitudes and behavior that are influenced by brand strategies, using a fundamental brand equity theory. Han (2005) and Supornpraditchai (2007) point out that understanding of individual employees’ perception toward their company brand can contribute to enhancing the company’s competitive advantage. In particular, if a company understands what its employees believe in terms of their responsibilities towards their company brand, then company marketing activities could be able to direct the situation in a more efficient way to its customer. From an organizational perspective, relevant and accurate research on individual employees’ perception of company brand is imperative for seeking to effectively manage a company brand (Supornpraditchai et al. 2006). The consequences of a company’s succeeding in creating brand equity in the perception of its employees can be significant. For example, if a company understands the employees’ perceptions toward the company brand and the way in which the company brand is positioned relative to competitors in the mind of employees, opportunities for improved marketing strategies can be created. Furthermore, communication strategies can be more effective and the company might succeed in discovering a positive development in the positioning of the company brand in its employees’ minds.

Company Branding for Competitive Advantage Supornpraditchai et al. (2006, 2007) argue that company branding strategy is an important tool to influence employees to behave in the appropriate way that supports the company and its success. Company branding strategy influences behaviours among a company’s employees (Ambler & Barrow, 1996). In relation to establishing the company brand, marketing scholars focus on the company brand marketing’s impact on the company’s employees who deliver the brand to the customers (Balmer, 1995; Chebat et al., 2002; Harris & de Chernatony, 2001; Hatch & Schultz, 2003; Wilson, 2001). On the other hand, HR scholars focus on employee retention (or employees’ willingness to stay with company) (Backhaus & Tikoo, 2004; Davies et al., 2003) as an outcome of company branding strategy that will improve company productivity (Lawler & Hackman, 1971). Companies face the problem of high rates of employee turnover. According to Ambler and Barrow (1996), Barrow and Mosley (2005) and Martin et al. (2005), there is consistent evidence showing that company branding provides economic benefits for the company. Lawler and Hackman (1971) suggest that when employees leave a company, a number of other costs increase, such as the expenses of recruitment, selection, payroll accounting, having inexperienced workers on the job and supervision. These accumulated expenses are significant costs for a company. In addition, the costs of recruiting the best people and training them can only be recovered if they stay long enough to make a return


110

on that investment (Ambler & Barrow, 1996).

Ambler and Barrow (1996), Han (2005) and

Supornpraditchai et al. (2007) assert that the

company branding strategy may be used to

signal the company’s quality and job security

to its employees. As employees commit to the

company brand, they may be willing to stay

with it.

It is argued that a company’s branding

strategy aimed at company’s employees

should be the focal point of any new company

branding journey (Harris & de Chernatony, 2001;

King & Grace, 2005). In HR research, scholars

show that there are the positive links between

employees’ perception of the company brand

to their satisfaction and retention, as shown

in Figure 3 (King & Grace, 2005). The benefit

outcomes of company branding in applying to

company’s employee, from HR perspective

focus on employee’s intention to stay longer

with the company (Ambler & Barrow, 1996).

Note: Developed from King and Grace, (2005)

Figure 3: Benefit Outcomes of Company Branding

Strategy from HR Perspective

Conclusion

In summary, this article suggests that

companies should regard their employees as

internal customers. Similar to customer,

a company’s brand has a personality as seen

by its employees. Employees develop closer

relationships with their company brand they

work for. The focus of company branding

strategy has been on creating customer

commitment to that company’s brand. This

article confirms that company branding

strategy can also be used to create employee

commitment to a company and to retain

existing employee with a company in which can

lead to increasing of company brand success

and its productivity. Especially, a company

should help its frontline staffs understand their

roles and values for the company. Engaging

employees’ behavior with the brand can

enhance company brand success.

ReferencesAbratt, R. (1989). A New approach to the

corporate Image management process.

Journal of Marketing Management, 5(1),

63-76.

Acito, F. & Ford, J.D. (1980). How advertising

affects employees. Business Horizons,

23(1), 53-59.

Ambler, T. & Barrow, S. (1996). The employer

brand, Journal of Brand Management, 4(3),

185-206.

Argenti, P.A. & Druckenmiller, B. (2004).

Reputation and the corporate brand.

Corporate Reputation Review, 6(4), 368-374.


111

Backhaus, K. & Tikoo, S. (2004). Conceptualizing

and researching employer branding. Career

Development International, 9(5), 501-517.

Balmer, J.M.T. (1995). Corporate branding

and connoisseurship. Journal of General

Management, 21(1), 24-46.

Barrow, S. & Mosley, R. (2005). The employer

brand: bring the best of brand management

to people at work. London: John Wiley &

Sons, Ltd.

Bedbury, S. & Fenichell, S. (2002). A new brand

world: eight principles for achieving brand

leadership in the 21st century. New York:

Viking Penguin.

Bell, S. J., & Menguc, B. (2002). The employee-

organization relationship, organizational

citizenship behaviors, and superior service

quality. Journal of Retailing, 78, 131-146.

Bird, D. (1989). Corporate ad savvy. Direct

Marketing, 52(4), 62-66.

Bowers, R.M., Martin, L.C. & Luker, A. (1990).

Trading places: employees as customers,

customer as employees. The Journal of

Services Marketing, 4(2), 55-69.

Burmann, C. & Zeplin, S. (2005). Building brand

commitment: a behavioral approach

to internal brand management. Brand

Management, 12(4), 279-300.

Chebat, J.C., Babin, B. & Kollias, P. (2002).

What makes contact employees perform?

reactions to employee perceptions of

managerial practices. International journal

of Bank Marketing, 20(7), 325-332.

Davies , G. & Chun, R. (2002). Gaps between

the internal and external perceptions of

the corporate brand. Corporate Reputation

Review, 5(2/3), 144-158.

Davies , G., Chun, R., de Silva, R.V. & Roper, S.

(2003) . Corporate reputat ion and

competitiveness. London: Routledge.

de Chernatony, L. (1999). Brand management

through narrowing the gap between brand

identity and brand reputation. Journal of

Marketing Management, 15, 157-179.

de Chernatony, L., Druty, S. & Segal-Horn, S.

(2003). Building a services brand: stages,

people and orientations. The Service

Industries Journal, 23 (May), 1-21.

Dortok, A. (2006). A managerial look at the

Interaction between Internal communication

and corporate reputation. Corporate

Reputation Review, 8(4), 322-338.

Gilly, M.C. & Wolfinbarger, M. (1998). Advertising’s

internal audience. Journal of Marketing,

62(1), 69-88.

Griffeth, R.W., Hom, P.W. & Gaertner, S. (2000).

A meta-analysis of antecedents and

correlates of employee turnover: update,

moderator tests, and research implications

for the next millennium. Journal of

Management, 26(3), 463-488.

Griffin, J.J. (2002), To brand or not to brand?

trade-offs in corporate branding decisions.

Corporate Reputation Review, 5(2/3),

228-240.


112

Han, J. (2005). Building employment brand

equity effect of firm practices, employee

outcomes and organizational outcomes.

New York: Cornell University.

Harris, F. & de Chernatony, L. (2001). Corporate

branding and corporate brand performance.

European Journal of Marketing, 35(3/4),

441-456.

Hatch, M.J. & Schultz, M. (2001). Are the

strategic stars aligned for your corporate

brand?. Harvard Business Review, 2, 128-134.

Hatch, M.J. & Schultz, M. (2003). Bringing

the corporation into corporate branding.

European Journal of Marketing, 37(7/8),

2003.

Hemsley, S. (1998), Internal affairs. Marketing

week, 21(5), 49-51.

Ind, N. (1997). The Corporate Brand. Basingstoke,

England: Macmillan.

Jawahar IM, McLaughlin GL (2001). Toward

a descriptive stakeholder theory: an

organizational life cycle approach. Academy

of Management Review, 26(3), 397-414.

Kennedy, S.H. (1977). Nurturing corporate

images: total communication or ego trip?

European Journal of Marketing, 11(1),

120-164.

King, C. & Grace, D. (2005). Exploring the role

of employees in the delivery of the brand:

a case study approach. Qualitative Market

Research: An International Journal, 8(3),

277-295.

King, S. (1991). Brand building in the 1990s.

European Journal of Management, 7(1),

3-13.

Lawler, E.E. & Hackman, J.R. (1971). Corporate

profits and employee satisfaction: must

they be in conflict?. California Management

Review, 14, 46-55.

Mael, F. & Ashforth, B.E. (1992). Alumni and

their alma mater; a partial test of the

reformulated model of organizational

identification. Journal of Organizational

Behavior, 13(2), 103-123.

Martin, G., Beaumont, P., Doig, R. & Pate, J.

(2005). Branding: a new performance

discourse for HR?. European Management

Journal, 23(1), 76-88.

McDonald, M.H.B., de Chernatony, L. & Harris,

F. (2001). Corporate marketing and service

brands: moving beyond the fast-moving

consumer goods model. European Journal

of Marketing, 35(3-4), 335-352.

Newman, K. (2001). The sorcerer’s apprentice?

Alchemy, seduction and confusion in

modern marketing. International Journal

of Advertising, 20(4), 409-429.

Olins, W. (2000). How brands are taking over

corporations, in M. Schultz, Hatch, M and

Larsen, M. (ed.), The Expressive Organization.

Oxford: Oxford University Press.

Roa, B.R., Agarwal, M.K. & Dahlhoff, D. (2004).

How is manifest branding strategy related

to the intangible value of a corporation?.

Journal of Marketing, 68(October), 126-141.

Schultz, M. & de Chernatony, L. (2002).

The challenges of corporate branding.

Corporate Reputation Review, 5(2/3),

105-112.


113

Stuart, H. (2002). Employee identification with

the corporate identity. International

Studies of Management and Organization,

32(3), 28-44.

Stuart, H. (2003). Employee identification

with the corporate identity. International

Studies of Management and Organization,

32(3), 28-44.

Supornpraditchai, T., Lings, I.N. & Jonmundsson,

B. (2006). Employee-based brand equity.

Paper presented to the UTCC International

Conference in Business 2006: Revolution

for the New Era Competition, Bangkok,

Thailand.

Supornpraditchai, T., Miller, K.E., Lings, I. &

Jonmundsson, B. (2007). Employee-based

brand equity: antecedents and consequences.

Paper presented to the ANZMAC Conference

2007, Department of Marketing, University

of Otago, New Zealand.

Wilson, A.M. (2001). Understanding organizational

culture and implications for corporate

marketing. European Journal of Marketing,

35(3/4), 353.

Tanya Supornpraditchai received her Ph.D. in Marketing from the

School of Marketing at University of Technology, Sydney (UTS) after

obtaining a Post Graduate Diploma in Commerce (major in marketing)

from University of Sydney and Bachelor of Pharmacy from Rangsit

University. She joined the Department of Master of Business Administration

at the PIM in 2010. She enjoys working across a wide spectrum of

marketing management, retail business and HRM. Her interests include

corporate branding, brand equity, internal branding, organization and

customer behavior, and retail business management.

114

ทวจารณหนงสอ

สทธพทธ เลศศรชยนนท

อาจารยประจ�าคณะบรหารธรกจ



ท�ำไมตองเศรษฐกจสรำงสรรค รวมบทควำมกระตน

อะดรนำลนโดย 6 นกคด. กรงเทพฯ: ศนยสรางสรรค

งานออกแบบ (TCDC), 2552.

หนงสอเลมน เปนการรวมบทความของผ เขยน

หลายคนทมประสบการณอาชพ ความเชยวชาญ และ

มมมองทแตกตางกน เนองจากความเชยวชาญและ

ความหลากหลายในประสบการณอาชพ หลงจากอาน

จนจบผวจารณเหนวา คณะผเขยนพยายามอธบาย

เรองเศรษฐกจสรางสรรคผานการมองภาพรวมของ

เศรษฐกจไทยและสภาพปญหาทเกดขนตงแตอดตจนถง

ปจจบน โดยเนนถงปญหาเศรษฐกจทสงผลกระทบตอ

การคาและการลงทน จากการทผผลตภายในประเทศ

มงลดตนทนการผลต และหาตลาดแหลงใหมเปนหลก

ไมไดพจารณาถงก�าลงการผลต และสภาพคลองทางดาน

การเงน ตลอดจนการทรฐบาลทบรหารประเทศมองเพยง

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และแกไขปญหาเศรษฐกจ

โดยมงอาศยความรวมมอจากตางประเทศเปนหลก

ไมไดมองทจดเรมตนของปญหา

ภายใตเงอนไขทระบบเศรษฐกจของประเทศเปด

เรองการคาเสรมากขน ประกอบกบเครอขายการตดตอ

สอสารทเชอมโยงถงกน สงผลใหเศรษฐกจของไทยเนน

เจรญเตบโตทพงพง ภาคธรกจสงออก และมงลงทน

ในโครงสรางสาธารณปโภคพนฐานเพอสรางผลผลต

และการตอยอดเปนส�าคญ ผเขยนหนงสอเลมนหลายทาน

จงพยายามปรบมมมองแนวคดใหเปนเรองใกลตว

โดยลดการแขงขนในภาคอตสาหกรรมทมความรนแรง

ปรบเปนการเพมมลคา (Value Creation) ของสนคาท

มอย เชน การเพมมลคาสนคาเกษตร ดวยการขยาย

ผลผลตทไดรบ ขยายสายการผลตของสนคา การแปรรป

สนคา รวมทงการใหบรการทหลากหลาย พจารณา

ความพงพอใจของลกคาเปนส�าคญ การสรางภมปญญา

ทองถนใหมมาตรฐานยงขน เปนตน

การเพมมลคา (Value Creation) เปนวธการตางๆ

ทใชเพอสรางคณคาเพมผลตภณฑ ทงนหากเปนเครองมอ

บ


115

ทางการตลาดอาจมการจดจ�าหนาย การโฆษณา และ สงเสรมการตลาดเพมขน เปนตน สอดคลองกบแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ซงผเขยนหลายทานตองการปรบแนวคดจากภาคอตสาหกรรมเดมเปนเศรษฐกจสรางสรรคดงกลาว ในแงความเปนจรงอาจจะเปนเรองยากทจะปรบเปลยนทงหมด ในระบบ เนองจากตองมการเปลยนทศนคตของคนหลายๆ กลม ซงมทงกล มทเหนดวย และไมเหนดวย เนองจาก ความคดสรางสรรคไมใชความรสกนกคดตามสญชาตญาณ แตเปนสงทเกดจากการสะสมความร ทหลากหลาย ดวยจดมงหมายเพอตอบสนอง และแกไขปญหาทางเศรษฐกจอยางชดเจน โดยเศรษฐกจสรางสรรคจะประกอบดวยองคประกอบหลก 3 อยาง ไดแก 1) สงคมทมก�าลงแรงงานในการผลต (Creative Workforce) 2) กลมผผลตสรางสรรค (Creative Cluster) 3) ชมชนสรางสรรค (Creative Community) ซงองคประกอบอยางหลง คอ ชมชนสรางสรรคถอเปนปจจยส�าคญทสนบสนนใหมการเปดรบความคดหลากหลาย และมการเชอมโยงหลายสวนเขาดวยกน สงทนาสนใจอกประการหนง คอ ผเขยนไดชวารฐบาลทผานๆ มาม งสรางเศรษฐกจสรางสรรคมา โดยตลอด แตไดมองขามบทบาทของชมชนสรางสรรค และพยายามหาความสมดลเพยงสองสวนแรก (ก�าลงแรงงาน และกลมผผลต) เพอลดปญหาการวางงานและปญหาตางๆ ในระบบเศรษฐกจ ในขณะทรฐบาลปจจบน

(รฐบาล นายอภสทธ เวชชาชวะ) มองวาชมชนสรางสรรคจะเปนแรงขบเคลอนใหเศรษฐกจของประเทศ กาวตอไปขางหนา และสงเสรมบทบาทของชมชนสรางสรรคอยางเปนรปธรรมชดเจนยงขน จดเดนประการส�าคญของผเขยน ไดแก การสรางความคดสรางสรรคจากสนทรพยทางวฒนธรรมของไทย สนทรพยทางวฒนธรรมทมอยหลากหลาย ผสานกบทกษะฝมอแรงงานของ คนไทยทสรางคณลกษณะของสนทรพยจ�านวนมาก ตามทศนคตของผวจารณเหนดวยกบแนวคดดงกลาวมาระยะหนง เนองจากความไมสอดคลอง ความไมสมดลของแตละหนวยธรกจ ทงหนวยผลตหนวยบรโภค ปจจยการผลต ตลอดจนชมชนทไมมการผสานงาน การหาจดดลยภาพของความเหมาะสมไมท�าใหเกดสนคาลนตลาด สนคาขาดตลาด จนท�าใหมลคาสนคาลดลง ตามแนวคดเศรษฐศาสตร กลาวโดยสรปแนวคดเศรษฐกจสรางสรรคในแถบเอเชยสรางขนผานเครองมอตางๆ เชน คณคาของวฒนธรรมซงเป นการพฒนาความคดตอยอดจากภมปญญาทองถนในผลตภณฑตางๆ สระดบสากล หรอการรบรความตองการของผบรโภค ซงเปนการตอบโจทยของผลตภณฑทเขาถงกลมเปาหมายไดตรงมากกวา ในอดตทเกดภาวะสนคาในตลาดมากเกนความตองการ ดงนน “สมดล” จงเปนสงส�าคญทสดในแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค

Mr. Sittiphat Lerdsrichainon received his Master of Economics in

Economics of Education from Srinakharinwirot University and also

received Master of Business Administration in Accounting from

University of The Thai Chamber of Commerce. He is currently lecturer

in the faculty of Business Administration, Panyapiwat Institute of

Management and studying in Ph.D. program, School of Economics and

Public Policy, Srinakharinwirot University.

116

รายละเอยดการเตรยมบทความเพอสงตพมพ

วารสารปญญาภวฒนเปนวารสารวชาการของสถาบนการจดการปญญาภวฒน มก�าหนดจดพมพวารสารปท 3

ฉบบท1ในเดอนธนวาคม2554จงขอเชญเสนอบทความเพอลงตพมพในวารสารโดยมรายละเอยดดงน

1. ขอมลเบองตนของวารสาร

1.1 วตถประสงค เพอเปนแหลงน�าเสนอและเผยแพรผลงานวชาการผลงานวจยและงานสรางสรรค

1.2 ประเภทผลงานทจะตพมพ ประกอบดวยบทความวชาการ(Academicarticle)บทความวจย(Research

article)บทวจารณหนงสอ(Bookreview)และบทความปรทศน(Reviewarticle)

1.3 ขอบเขตเนอหา ประกอบดวย สาขาวชาบรหารธรกจ ศลปศาสตร นเทศศาสตร วศวกรรมศาสตรและ

เทคโนโลย

1.4 ก�าหนดพมพเผยแพร ปละ2ฉบบ(กรกฎาคม-ธนวาคมและมกราคม-มถนายน)

2. นโยบายการพจารณากลนกรองบทความ

2.1บทความทจะไดรบการตพมพตองไมเคยตพมพเผยแพรทใดมากอนและตองไมอยในกระบวนการพจารณา

ลงตพมพในวารสารหรอสงตพมพอนใด

2.2บทความทจะไดรบการตพมพตองเปนบทความทแสดงใหเหนถงคณภาพทางวชาการและมประโยชนในเชง

ทฤษฎหรอเชงปฏบตโดยผานการพจารณาและใหความเหนชอบจากผทรงคณวฒ(Peerreview)ซงตองมคณสมบต

อยางต�า ตามเกณฑมาตรฐาน คอ เปนผเชยวชาญในสาขานนๆ ท�างานวจยและมผลงานวจยอยางตอเนอง จ�านวน

อยางนอย2ทานขนไปตอบทความ

2.3 กองบรรณาธการอาจสงผลการประเมนของผทรงคณวฒใหผเขยนแกไข เพมเตม หรอพมพตนฉบบใหม

แลวแตกรณ

2.4 กองบรรณาธการขอสงวนสทธในการตรวจแกไขรปแบบบทความทสงมาตพมพ

2.5 การยอมรบเรองทจะตพมพเปนสทธของกองบรรณาธการ และกองบรรณาธการจะไมรบผดชอบในเนอหา

หรอความถกตองของเรองทสงมาตพมพทกเรอง

3. ขอก�าหนดของบทความตนฉบบ

3.1 การจดพมพบทความ

1) ความยาวของบทความ10-12หนากระดาษA4พมพหนาเดยว(นบรวมรปภาพตารางเอกสารอางอง

และภาคผนวก)

2) รปแบบตวอกษรใหจดพมพดวยแบบตวอกษรTHSarabunPSKเทานน

3) ชอเรองบทความขนาดตวอกษร18pt.(ตวหนา)จดกงกลางหนากระดาษ

4) ชอผเขยนทกคนพรอมระบวฒสงสด ต�าแหนงทางวชาการ (ถาม) ต�าแหนงงานและหนวยงานทสงกด

ขนาดตวอกษร16pt.

5) ชอบทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)จดชดซาย

117

6) เนอหาบทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษขนาดตวอกษร16pt.จดชดซายขวา

7) ชอหวเรองใหญขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)จดชดซายไมใสเลขล�าดบท

8) ชอหวเรองรองขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)ยอหนาเขามา

9) เนอหาบทความพมพ2คอลมนในแตละคอลมนใหชดขอบซายขวาขนาดตวอกษร15pt.

10) เนอหาบทความยอหนา1ซม.

11)ชอตารางขนาดตวอกษร14pt. (ตวหนา) ใหระบไวบนตารางจดชดซาย ใตตารางใหบอกแหลงทมา

จดชดซาย

12)ชอรปชอแผนภมขนาดตวอกษร14pt. (ตวหนา)ใหระบไวใตรปแผนภมจดกงกลางหนากระดาษ

ใตรปแผนภมใหบอกแหลงทมาจดชดซาย

13)ระยะขอบกระดาษ1นว(2.54ซม.)เทากนทกดาน

14)หมายเลขหนาใหใสไวต�าแหนงดานลางขวาตงแตตนจนจบบทความ

15)ชอบรรณานกรมขนาดตวอกษร16pt.(ตวหนา)จดชดซาย

16) เนอหาบรรณานกรมขนาดตวอกษร16pt.พมพ2คอลมน

3.2 สวนประกอบของบทความ

1) ชอเรองบทความ(ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ)

2) ชอผเขยนทกคน พรอมระบคณวฒสงสด ต�าแหนงทางวชาการ(ถาม) ต�าแหนงงานและหนวยงานท

สงกด(ภาษาไทยหรอภาษาองกฤษขนอยกบการเขยนภาษาในบทความ)

3) บทคดยอ(Abstract)ความยาวไมเกน200ค�าและค�าส�าคญ(Keyword)3-5ค�า(ทงภาษาไทยและ

ภาษาองกฤษ)

4) เนอเรอง

4.1) บทความวชาการประกอบดวยบทน�าเนอหาและบทสรป

4.2) บทความวจยประกอบดวยบทน�าทบทวนวรรณกรรมวธการวจยผลการวจยอภปรายและ

สรปผลการวจย

5) เอกสารอางอง

6) ถามรปภาพแผนภมตารางประกอบหรออนๆตองมหมายเลขก�ากบในบทความอางองแหลงทมาของ

ขอมลใหถกตอง ชดเจน และไมละเมดลขสทธของผอน ใชรปภาพสหรอขาว-ด�า ทมความคมชด และสงภาพถาย

ตนฉบบหรอไฟลรปภาพแยกตางหากแนบมาพรอมกบบทความดวย

3.3 การอางองเอกสาร

1) การอางองในเนอหาเพอบอกแหลงทมาของขอความนนใหใชวธการอางองแบบนาม-ปโดยระบชอผเขยน

ปพมพ และเลขหนาของเอกสาร ไวขางหนาหรอขางหลงของขอความทตองการอางอง เชน สชาต ประสทธรฐสนธ

(2546:147)…..หรอ.....(NewmanandCullen,2007:18-19)หรอ.....(ศรวรรณเสรรตนและคณะ,2546:

217-219)

2) การอางองทายบทความใหรวบรวมเอกสารทใชอางองไวทายบทความเรยงตามล�าดบอกษรชอผเขยน

ใหเรยงรายการเอกสารภาษาไทยไวกอนภาษาองกฤษ โดยใชรปแบบการเขยนอางองตามระบบ APA ดงตวอยาง

ตอไปน

118

2.1) วารสารและนตยสาร

• วารสารเรยงล�าดบหนาโดยขนตนหนาหนงทกครงเมอขนฉบบใหมใหระบ(ฉบบท)

รปแบบ

ชอผแตง.(ปทพมพ).ชอเรอง.ชอวารสาร, ปท(ฉบบท),หนาแรก-หนาสดทาย.

Author(s). (Year of publication). Title of article. Title of periodical or journal, Volume(issue),

First-lastpage.

ตวอยาง

ขวญฤทยค�าขาวและเตอนใจสามหวย.(2530).สธรรมชาต.วารสารคหเศรษฐศาสตร, 30(2),29-36.

Acton, G. J., Irvin, B. L., & Hopkins, B. A. (1991). Theory-testing research: building the science.

Advance in Nursing Science, 14(1),52-61.

• วารสารเรยงล�าดบหนาหนงถงหนาสดทายตอเนองกนตลอดปไมตองระบ(ฉบบท)

ตวอยาง

ขวญฤทยค�าขาวและเตอนใจสามหวย.(2530).สธรรมชาต. วารสารคหเศรษฐศาสตร, 30,29-36.

Dzurec,L.C.,&Abraham, I. L. (1993).Thenatureof inquiry linkingquantitativeandqualitative

researchnursing.Journal of Advanced Nursing, 18, 298-304.

2.2) หนงสอ

รปแบบ

ชอผแตง.(ปทพมพ).ชอหนงสอ.เมองทพมพ:ส�านกพมพ.

ตวอยาง

วจารณ พานช. (2551).การจดการความร ฉบบนกปฏบต. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการจดการ

ความรเพอสงคม.

Chakravarthy,B.,Zaheer,A.,&Zaheer,S.(1999).Knowledge sharing in organizations: A field study.

Minneapolis:StrategicManagementResourceCenter,UniversityofMinnesota.

กรณทหนงสอไมปรากฏชอผแตงหรอบรรณาธการใหขนตนดวยชอหนงสอ

ตวอยาง

Merriam-Webster’s collegiate dictionary (10thed.).(1993).Springfield,MA:Merriam-Webster

2.3) รายงานการประชมหรอสมมนาทางวชาการ

รปแบบ

ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอเรอง. ชอเอกสารรวมเรองรายงานการประชม, วน เดอน ป สถานทจด. เมองทพมพ:

ส�านกพมพ.

ตวอยาง

กรมวชาการ. (2538). การประชมปฏบตการรณรงคเพอสงเสรมนสยรกการอาน, 25-29 พฤศจกายน 2528ณ

วทยาลยครมหาสารคามจงหวดมหาสารคาม.กรงเทพฯ:ศนยพฒนาหนงสอกรมวชาการกระทรวงศกษาธการ.

119

Deci, E. L., & Ryan, R.M. (1991). Amotivational approach to self: Integration in personality.

InR.Dienstbier(Ed.),Nebraska Symposium on Motivation: Vol. 38. Perspectives on Motivation

(pp.237-288).Lincoln:UniversityofNebraskaPress.

2.4) บทความจากหนงสอพมพ

รปแบบ

ชอผแตง.(ปทพมพ,เดอนวนท).ชอเรอง.ชอหนงสอพมพ, หนาทน�ามาอาง.

ตวอยาง

สายใจดวงมาล.(2548,มถนายน7).มาลาเรยลาม3จว.ใตตอนบนสธ.เรงคมเขมกนเชอแพรหนก.คม-ชด-ลก, 25.

DiRado,A.(1995,March15).Trekkingthroughcollege:Classesexploremodernsocietyusingthe

worldofStarTrek.Los Angeles Time, p.A3.

2.5) วทยานพนธ

รปแบบ

ชอผแตง.(ปทพมพ).ชอวทยานพนธ. ชอปรญญา,สถาบนการศกษา.

ตวอยาง

พนทพาสงขเจรญ.(2528).วเคราะหบทรอยกรองเนองในวโรกาสวนเฉลมพระชนม-พรรษา 5 ธนวาคม. ปรญญานพนธ

การศกษามหาบณฑต,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Darling,C.W.(1976).Giver of due regard: the poetry of Richard Wilbur. Ph.D.Thesis,Universityof

Conecticut,USA.

2.6) สออเลกทรอนกส

รปแบบ

ชอผเขยน.(ปทเผยแพรทางอนเทอรเนต).ชอเรอง.สบคนเมอ.......,จากชอเวบไซตเวบไซต:URLAddress

ตวอยาง

ประพนธผาสขยด.(2551).การจดการความร...สอนาคตทใฝฝน.สบคนเมอ27มนาคม2552,จากการจดการความร

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลเวบไซต:http://www.si.mahidol.ac.th/km/admin/add_information/

document/document_files/95_1.pdf

Treeson,Lauren.(2009).Exploring a KM process for retaining critical capabilities.RetrievedFebruary

11,2009,fromKMEdge:WheretheBest inKMComeTogetherWebsite:http://kmedge.org/

2009/03/knowledge-management-process-retaining-critical-capabilities.html

120

4. การสงบทความ

ผเสนอจดสงบทความตนฉบบ (Manuscript) 3 ชด และแบบเสนอบทความ 1 ชด (สามารถดาวนโหลด

แบบฟอรมไดท www.pim.ac.th) จดสงเอกสารถง บรรณาธการ “วารสารปญญาภวฒน” ส�านกวจยและพฒนา

สถาบนการจดการปญญาภวฒน85/1หม2ถนนแจงวฒนะต�าบลบางตลาดอ�าเภอปากเกรดจงหวดนนทบร11120

พรอมสงไฟลตนฉบบและไฟลแบบเสนอบทความโดยอาจบนทกลงแผนซดหรอสงอเมลมาท[email protected]

5. ตดตอสอบถามขอมล

ตดตามรายละเอยดเพมเตมไดท www.pim.ac.th หรอตดตอสอบถามขอมลไดท ส�านกวจยและพฒนา

สถาบนการจดการปญญาภวฒน85/1หม2ถนนแจงวฒนะต�าบลบางตลาดอ�าเภอปากเกรดจงหวดนนทบร11120

โทรศพท028320225หรออเมล:[email protected]

121

แบบเสนอบทความ วารสารปญญาภวฒน

ชอเรอง (ภาษาไทย) : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ชอเรอง (ภาษาองกฤษ) : ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ผเขยนหลก (ชอท 1)ชอ-สกล:...................................................................................................................................................................................ต�าแหนงและทอยหนวยงาน:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท......................................................... โทรสาร................................................E-mail...................................................ผเขยนหลก (ชอท 2)ชอ-สกล:...................................................................................................................................................................................ต�าแหนงและทอยหนวยงาน:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท......................................................... โทรสาร................................................E-mail...................................................ผเขยนหลก (ชอท 3)ชอ-สกล:...................................................................................................................................................................................ต�าแหนงและทอยหนวยงาน:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท......................................................... โทรสาร................................................E-mail...................................................ประเภทบทความทเสนอ บทความวชาการ(Academicarticle) บทความวจย(Researcharticle) บทวจารณหนงสอ(Bookreview) บทความปรทศน(Reviewarticle) ถาบทความทเสนอเปนสวนหนงของงานวจยวทยานพนธหรออนๆโปรดระบดงน งานวจย วทยานพนธ(เอก) วทยานพนธ(โท) อนๆ(ระบ)...........................................................ค�ารบรองจากผเขยน “ขาพเจาและผเขยนรวม (ถาม) ขอรบรองวา บทความทเสนอมานยงไมเคยไดรบการตพมพและไมไดอยระหวางกระบวนการพจารณาลงตพมพในวารสารหรอสงตพมพอนใด ขาพเจาและผเขยนรวมยอมรบหลกเกณฑการพจารณาตนฉบบ ทงยนยอมใหกองบรรณาธการมสทธพจารณาและตรวจแกตนฉบบไดตามทเหนสมควร พรอมนขอมอบลขสทธบทความทไดรบการตพมพใหแก สถาบนการจดการปญญาภวฒน กรณมการฟองรองเรองการละเมดลขสทธเกยวกบภาพ กราฟ ขอความสวนใดสวนหนง และ/หรอขอคดเหนทปรากฏในบทความ ใหเปนความรบผดชอบของขาพเจาและผเขยนรวมแตเพยงฝายเดยว”

ลงชอ .......................................................................... () ..................../..................../....................

122

ใบสมครสมาชก/สงซอ วารสารปญญาภวฒน

ชอ-นามสกล/ชอหนวยงาน...........................................................................................................................................

ทอยปจจบนเลขท................ หมท..............ต�าบล/แขวง....................................... เขต/อ�าเภอ...................................

จงหวด...................................................... รหสไปรษณย............................. โทรศพท.................................................

โทรศพทมอถอ........................................................... โทรสาร................................. E-mail.......................................

มความประสงคจะสมครเปนสมาชกวารสารปญญาภวฒน

ประเภท 1ป2ฉบบเปนเงน160บาท

2ป4ฉบบเปนเงน310บาท

3ป6ฉบบเปนเงน450บาท

เรมฉบบประจ�าเดอน มกราคม-มถนายน กรกฎาคม-ธนวาคม

วธการช�าระเงน เงนสดทส�านกวจยและพฒนาอาคารอ�านวยการชน2

โอนเงนผานธนาคาร

ธนาคารกรงเทพสาขาสรวงศบญชสะสมทรพย

ชอบญชกองทนวจยสถาบนการจดการปญญาภวฒน

เลขท147-4-71631-1

ลงชอผสมคร/สงซอ...............................................................................

()

..................../......................./....................

สงใบสมครสมาชก/สงซอวารสารพรอมหลกฐานการโอนเงนไปท

ส�านกวจยและพฒนา สถาบนการจดการปญญาภวฒน 85/1 หม 2 ถนนแจงวฒนะ ต�าบลบางตลาด

อ�าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 11120 (วงเลบมมซองดานขวา “สมาชกวารสารปญญาภวฒน”)

โทรศพท028320225โทรสาร028320392

pim journal no.2 vol.2

Documents